Henryk Sienkiewicz SABA�OWA BAJKA Siedli�my wok� ogniska ws�uchani w t� cisz� tatrza�sk�, kt�ra a� w uszach dzwoni. Zbli�a�a si� ju� i godzina spoczynku, gdy nagle Saba�a podni�s� sw� pomarszczon� twarz, podobn� zarazem do g�owy starego s�pa i do twarzy Miltona. Chwil� popatrzy� szklanymi oczyma w ogie� � tak zacz�� opowiada�: � Prosem piknie wasych mi�o�ci, raz se� ch�op ze �widrem i r�banic� do Nowego Targu na siacie. Jako� za Poroninem stowarzysy�a si� z nim stara baba. Ch�op, ze by� m�dry gazda, pozna� �mier� i zara my�li, jako si� jej pozby�. Wzion wre�cie wierci� dziur� do wirby, wierci�, p�ki nie wywierci�, a potem w ni� zagl�da. � Cego patrzys? � pyta �mier�. � Chces uzna�, to sama za�rzyj. Za�rza�a �mier� do dziury, nie widzi nic � a bez ten cas ociosa� se ch�op r�banic� bukowy ko�ek. � Nie widz� nic � powiada �mier�. � Wle� ca�kiem, to obacys. Ledwie �mier� wlaz�a ca�kiem, zatka� ci j� ch�op � prosem piknie � bukowym ko�kiem, przybi� ko�ek obuchem i pose�. Az tu rok po roku idzie, ch�op �yje i �yje; ludziska przestali umiera�; zajazi�o si� od nich w Zakopanem, w Bia�ym Dunajcu, w Chocho�owie, ws�dy, ze c�ek ko�o c�eka sta�, jako smereki stojom w borze. Ch�opisko si� zestarza�o, bieda pocena go gnie��, robi� juz nie mog�o. Naprzykrzy�o mu si� w ostatku zy�, pose� i odetka� �mier� z wirby. Jak �mier� � prosem piknie � skocy, jak we�mie kosi� � w Zakopanem, w Bia�ym Dunajcu, w Ko�cieliskach, w Chocho�owie, to ty�a si� luda wykopyrt�o, ze i chowa� gdzie nie by�o. Przychodzi wre�cie �mier� do jednej ga�dziny wdowy � siedmioro sierot u niej � i biere j�. A tu dzieci kiej nie zacnom lamentowa�: � Nie bier matki, nie bier matki! Zlutowa�a si� �mier� nad dzie�mi, idzie do Pana Boga i powieda: � Panie Bo�e, jakoze mnie matk� bra�, kiej dzieci tak prosom, tak lamentujom, aze mi si� luto sta�o. A Pan B�g powieda tak: � Ja w tych rzecach nie gazda, jeno Pan Jezus gazda. Id�ze do Pana Jezusa, niech ci ta powie, jako ma by�. Przychodzi �mier� do Pana Jezusa i powieda: � Panie Jezu, jakoze mnie ga�dzin� bra�? � siedmioro sierot w cha�upie, tak prosom, tak lamentujom, aze mi si� luto sta�o. A Pan Jezus prask �mier� w pysk. � Chybaj do morza, przynie� ska�k�! Skocy�a �mier� do morza, na samiusierikie dno, przynios�a ska�k� kwardom, okr�gluchnom jako bochenek chleba, a Pan Jezus do niej: � Gry�! Gryzie �mier�, gryzie � z�biska j� bolomj zgryz�a wre�cie calusie�kom ska�k� � i patrzy: az w �rodku chrobocek malu�ki siedzi. A Pan Jezus prask �mier� w pysk. � Widzis � powieda � to ja i o tym malu�kim chrobocku na dnie morza wiem i pami�tam; a ty my�lis, ze ja o sierotach nie b�d� pami�ta�? � Chybaj, bier matk�!