BRONIS�AWA JASINSKA JANINA JA�LAN MONIKA WOYTOWICZ-NEYMANN J�zyk angielski Repetytorium gramatyki z �wiczeniami PA�STWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE ALINA TROJANOWSKA REISEFOHRER1N ul Stalinflradzka 19 a. G2 03-468 Warszawa BRONIS�AWA JASINSKA, JANINA JASLAN, MONIKA WOYTOWICZ-NEYMANN J�zyk angielski Repetytorium gramatyki z �wiczeniami WARSZAWA 1988 PA�STWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE Tytu� dotowany przez Ministra Edukacji Narodowej Skrypt Redaktor naukowy Janina Sm�lska Redaktor Maria Zych Redaktor techniczny Maria Czy�ewska Korektorki Helena Bialoniowa, Danuta Borzecka � OopyriKht by Pa�stwowe Wydawnictwo Naukowe WanwHrt 1981 ISBN 83-01-05246-5 Spis tre�ci Przedmowa ............................... 7 Cz�� pierwsza. Formy wyraz�w i struktura grup wyrazowych. Wybrane zagadnienia 1. Okre�lnik � the Determiner .......................... 9 1.1. Przedimek ............................... '. 9 1.1.1. Przedimek nieokre�lony ....................... 9 1.1.2. Praedimek okre�lony . . . . '. .................... 12 1.1.3. Nieobecno�� przedimka ....................... 13 1.1.4. Przedimki przed imionami w�asnymi ................. 15 1.2. Inne okre�lniki .............................. 17 1.2.1. Okre�lniki dzier�awcze ........................ 17 1.2.2. Okre�lniki wskazuj�ce ........................ 17 1.2.3. Okre�lniki pytaj�ce i wzgl�dne .................... 18 1.2.4. Okre�lniki analogiczne do zaimk�w nieokre�lonych ........... 18 1.2.5. Okre�lniki "ilo�ciowe" ........................ 19 1.2.5.1. Okre�lniki "oceniaj�ce" .................... 19 1.Z5.2. Liczebniki � Numerals .................... 20 2. Rzeczownik � the Noon ............................. 25 2.1. Podzia� rzeczownik�w ........................... 25 2.2. Formy rzeczownika ............................ 28 2.2.1. Forma podstawowa ......................... 28 2.2.2. Forma "dzier�awcza" ......... ' ............... 29 2.3. Liczba rzeczownika ............................ 33 2.4. Rodzaj rzeczownika ........................... 39 3. Zaimek � tfae Prawi� ............................ 42 3.1. Zaimki osobowe ............................. 42 3.2. Zaimki dzier�awcze ............................ 43 3.3. Zaimki nieokre�lone .................. . ........ 44 3.4. Zaimki zwrotne ............................. 46 3.5. Zaimki emfatyczne ............................ 47 4. Przymiotnik � the Adjecti?e.......................... 48 4.1. Formy przymiotnika ........................... 48 4.2. U�ycie przymiotnik�w z niekt�rymi okre�lnikami i przys��wkami....... 49 4.3. Stopniowanie przymiotnik�w ...........�............ 52 5. Przys��wek � the Adverb ........................... 58 5.1. Formy przys��wka ............................ 58 5.2. Podzia� przys��wk�w ........................... 60 5.3. Miejsce przys��wka w zdaniu ....................... 63 5.4. Stopniowanie przys��wk�w ........................ 65 5.5. Partyku�y przys��wkowe.......................... 66 6. Czasownik � the Verb............................. 73 6.1. Formy czasownika............................ 73 6.2. Podzia� czasownik�w ........................... 73 6.2.1. Czasowniki regularne i nieregularne ................. 73 6.2.2. Czasowniki zwykje (leksykalne) i specjalne............... 74 6.3. Czasy gramatyczne ............................ 74 6.3.1. Wyra�anie tera�niejszo�ci ...................... 75 6.3.1.1. Present Simple ....................... 75 6.3.1.2. Preseht Continuous ..................... 78 6.3.2. Wyra�anie przesz�o�ci ........................ 80 6.3.2.1. Present Perfect........................ 80 6.3.2.2. Present Perfect Continuous ................. 83 6.3.2.3. Past Simple......................... 85 6.3.2.4. Past Continuous....................... 88 6.3.2.5. Por�wnanie u�ycia Present Perfect i Past Simple........ 90 % 6.3.2.6. Past Perfect......................... 92 6.3.2.7. Past Perfect Continuous ................... 94 6.3.3. Wyra�anie przysz�o�ci........................ 95 6.3.3.1. Future Simple........................ 96 6.3.3.2. Future Continuous ..................... 97 6.3.3.3. Future Perfect ....................... 98 6.3.3.4. Future Perfect Continuous .................. 98 6.3.3.5. Future in the Past...................... 98 6.3.3.6. Future Perfect Continuous in the Past ............ 99 6.4. Czasowniki specjalne � Special Yerbs ................... 101 6.4.1. Czasowniki posi�kowe � Auxiliary Yerbs ............... 101 6.4.2. Czasowniki u�omne � Defectiye Yerbs ................ 108 6.5. Zwroty o konstrukcji: So do I, Neither (nor) do I ............. 120 6.6. Niekt�re przypadki szczeg�lnego u�ycia czas�w............... 121 7. Przyimek � the Preposition .......................... 126 Cz�� druga. Struktura zda� pojedynczych i z�o�onych. Wybrane za- gadnienia 8. Konstrukcja There + (be) i konstrukcja It + (be)................. 135 8.1. Zastosowanie konstrukcji: There + (be)................... 135 8.2. Konstrukcja: There + (be) i konstrukcja It + (be). Por�wnanie........ 137- 9. Struktura zda� z dwoma dope�nieniami ..................... 143 48 � 10. Konstrukcje w strome biernej.......................... 146 48 � 10.1. Tworzenie strony biernej......................... 146 49 � 10.2. U�ycie strony biernej........................... 147 52 5g B 11. Konstrukcje pytaj�ce.............................. 154 11.1. General Questions � Pytania o rozstrzygniecie ............... 154 -- 11.1.1. Pytania nie zawieraj�ce przeczenia ................. 154 ,, �* 11.1.2. Pytania zawieraj�ce przeczenie................... 155 ,, f 11.2. Special Questions � Pytania o uzupe�nienie................. 157 11.2.1. Pytania, w kt�rych wyraz pytaj�cy nie jest podmiotem ani cz�ci� pod- miotu .............................. 157 73 11.2.1.1. Pytania z formami czasownik�w be i have oraz z czasownikami _, modalnymi........................ 157 _, 11.2.1.2. Pytania z u�yciem form: do, does, did........... 158 _3 11.2.2. Pytania, wkt�rych wyrazpytaj�cyjest podmiotem lub cz�ci� podmiotu . . 158 _, 11.3. Inne konstrukcje pytaj�ce ........................ 165 -4 11.3.1. Pytania alternatywne ....................... 165 _- 11.3.2. Pytania z przesuni�tym przyimkiem................. 166 -t 11.3.3. Zwroty typu "nieprawda�" � Question Tags............. 167 78 12. Konstrukcje rozkazuj�ce.............................172 80 13. Konstrukcje bezokolicznikowe.......................... 175 83 g- 13.1. Formy i funkcje bezokolicznika...................... 175 fio 13.2. Konstrukcje zdaniowe z bezokolicznikiem ................. 178 oo OQ 13.2.1. Czasownik + dope�nienie + bezokolicznik (Verb + Object + Infinitiye) . . 178 �2 13.2.2. Czasownik w stronie biernej + bezokolicznik (VerbPassive + Infinitiye) . . 179 nA 13.2.3. Konstrukcja: for + rzeczownik lub zaimek -�- bezokolicznik...... 180 nc 13.3. Zwroty bezokolicznikowe......................... 183 14. Konstrukcje imies�owowe............................ 184 98 14.1. Formy i funkcje imies�owu........................ 184 98 14.2. Konstrukcje zdaniowe z imies�owem.................... 186 9g 14.2.1. Konstrukcja: czasownik -f- dope�nienie + imies��w czynny....... 186 99 14.2.2. Konstrukcja: czasownik w stronie biernej + imies��w czynny..... 187 101 14.2.3. Imies��w przys��wkowy w r�wnowa�nikach zda� .......... 187 101 14.2.4. Konstrukcja absolutna ...................... 188 108 14.3. Zwroty z imies�owem .......................... 191 120 121 15. Konstrukcje z rzeczownikiem odslownym..................... 192 15.1. Formy i funkcje rzeczownika ods�ownego ................. 192 15.2. Zdania z konstrukcjami gerundialnymi .................. 196 16". Zdania przydawkowe.............................. 199 17. Zdania czasowe................................ 205 18. Zdania celowe ................................ 208 19. Nast�pstwo czas�w i mowa zale�na....................... ; 19.1. Zasady nastejstwa czas�w ........................ j 19.2. Mowa zale�na ............................. 2 19.2.1. U�ycie czas�w w mowie zale�nej.................. 2 19.2.2. U�ycie niekt�rych zaimk�w i przys��wk�w w mowie zale�nej..... 2 19.2.3. Pytania w mowie zale�nej..................... 2 19.2.4. Rozkazy i propozycje w mowie zale�nej .............. Z 20. Okresy warunkowe .............................. 23 20.1. Okresy warunkowe I typu ........................ 23 20.2. Okresy warunkowe H typu........................ 2> 20.3. Okresy warunkowe JH typu ....................... 23^ 20.4. Okresy warunkowe mieszane ....................... 236 Cz�� trzecia. Stowotw�rstwo...................... 250 1. Przedrostki i przyrostki.......................... 250 2. Konwersja................................ 256 3. Wyrazy z�o�one.............................. 256 Klucz do �wicze�............................ 264 Przedmowa Niniejsza ksi��ka jest gruntownie przerobion� i znacznie rozszerzon� wersj� ksi��ki pt. �J�zyk angielski. Repetytorium dla kandydat�w na studia ekonomiczne", wydan� przez Wydawnictwa SGPiS w 1978 r. W odr�nieniu od wersji pierwotnej, ksi��ka w obecnej postaci nie jest przeznaczona wy- ��cznie dla przysz�ych ekonomist�w; autorki opracowa�y j� z my�l� o wszyst- kich tych absolwentach szko�y �redniej, kt�rzy � czy to ze wzgl�du na wy- magania egzaminacyjne na studia wy�sze lub potrzeby zwi�zane z samymi studiami, czy te� z jakichkolwiek innych wzgl�d�w � chc� nie tylko powt�- rzy�, ale tak�e pog��bi� i rozszerzy� wiadomo�ci z gramatyki angielskiej wyniesione ze szko�y. Autorki przeznaczaj� ksi��k� przede wszystkim do sa- modzielnej pracy nad j�zykiem, cho� nie wykluczaj� oczywi�cie pracy z nauczy- cielem. Zakres temat�w uwzgl�dnionych w niniejszym repetytorium zosta� do�� znacznie rozszerzony w stosunku do wersji pierwotnej; dodano przy tym s�owotw�rstwo jako zupe�nie nowy dzia�. Natomiast zasady uk�adu mate- ria�u gramatycznego zosta�y w zasadzie te same. Jest to uk�ad oparty tra- dycyjnie na formalnych kategoriach gramatycznych. Autorki rozwa�a�y mo�liwo�� zast�pienia go uk�adem wed�ug kategorii poj�ciowych oraz funkcji komunikacyjnych, zrezygnowa�y jednak�e z tego zamiaru z nast�puj�cych powod�w. Po pierwsze, pr�buj�c takiego uk�adu, na przyk�ad wed�ug propozycji D. A. Wilkinsa (�Notional Syllabuses", London 1976, Oxford University Press) dajemy ucz�cemu si� nie system, lecz raczej daleki od kompletno�ci spis temat�w, nie daj�cych si� logicznie uporz�dkowa�, ani uj�� w hierarchi�. Ukazanie ucz�cemu si� gramatyki angielskiej jako sp�jnej, uporz�dkowanej ca�o�ci nie wydaje si� jak dotychczas mo�liwe inaczej ni� w kategoriach for- malnych. Po drugie, tradycyjne i wci�� utrzymuj�ce si� sposoby egzaminowania z gramatyki j�zyka obcego w naszych szko�ach, uczelniach, na egzaminach resortowych itp. z regu�y bior� za punkt wyj�cia kategorie formalne a nie poj�ciowe. Po trzecie wreszcie � i jest to chyba wzgl�d najwa�niejszy �je�eli ksi��ka ma umo�liwi� samodzieln� prac� nad j�zykiem, �wiczenia w niej zawarte powinny mie� jednoznaczne rozwi�zania, kt�re mo�na poda� w kluczu d� tych �wicze� i w ten spos�b umo�liwi� ucz�cemu si� samokontrol�. Zadania w kt�rych chodzi nie o poprawne u�ycie okre�lonych �rodk�w gramatycz nych, lecz o znalezienie odpowiednich �rodk�w gramatycznych dla wyra �eni� okre�lonej intencji komunikacyjnej, maj� z regu�y wiele mo�liwycl rozwi�za�, kt�re by�oby bardzo trudno zgromadzi� w kluczu, a cz�sto naw� przewidzie�. Ograniczy�oby to w znacznym stopniu przydatno�� ksi��ki dli samouka. Trzeba jednak mocno podkre�li�, �e mimo zachowania uk�adu mat� ria�u wed�ug formalnych kategorii gramatycznych, autorki wprowadzi�y da leko id�ce zmiany w sposobie przedstawiania tego materia�u. Gruntowni* przerobione i unowocze�nione obja�nienia gramatyczne ujmuj� bardzc zwi�le spraw� form i schemat�w gramatycznych jako takich, koncentruj� si� natomiast na ich funkcjach komunikacyjnych � na tym, co wyra�amj (w sensie komunikacji j�zykowej) stosuj�c okre�lone �rodki gramatyczne W tym samym kierunku posz�y zmiany w doborze i charakterze �wi- cze�. Starano si�, aby zdania lub serie zda�, kt�re ma tworzy� ucz�cy si$ wykonuj�c �wiczenie, zbli�a�y si� jak najbardziej do akt�w normalnej ko- munikacji j�zykowej. Inaczej m�wi�c, aby �wiczenie gramatyczne stawa�o si� w pewnym stopniu tak�e �wiczeniem w komunikacji j�zykowej. Czytel- nika mo�e zastanowi� to, �e w zakresie zagadnie� elementarnych �wicze� jest stosunkowo ma�o. Bardzo rozbudowane s� natomiast �wiczenia doty- cz�ce zagadnie� trudniejszych. Autorki zdecydowa�y si� na taki dob�r, aby nie powiela� temat�w szeroko uwzgl�dnionych w stosowanych u nas pod- r�cznikach j�zyka angielskiego, lecz raczej uzupe�ni� braki tych podr�cznik�w. W formu�owaniu obja�nie� gramatycznych autorki opiera�y si� g��wnie na obowi�zuj�cych podr�cznikach szkolnych oraz na pracy Janiny Sm�lskiej �Gramatyka j�zyka angielskiego", Warszawa 1974, WSiP. Partie materia�u opracowane przez poszczeg�lne autorki przeplataj� si� ze sob� i by�oby trudno precyzyjnie je rozgraniczy�. G��wne tematy autorki podzieli�y mi�dzy siebie nast�puj�co: Bronis�awa Jasi�ska: zaimek, przymiotnik, konstrukcje pytaj�ce, okresy warunkowe, nast�pstwo czas�w i mowa zale�na, konstrukcje w stronie bier- nej, konstrukcje rozkazuj�ce. Janina Ja�lan: rzeczownik, przys��wek, liczebniki, czasowniki specjalne, konstrukcje bezokolicznikowe, konstrukcje imies�owowe, konstrukcje z rze- czownikiem ods�ownym, zdania przydawkowe, zdania czasowe, zdania celowe. Monika Neymann: czasownik, przyimek, s�owotw�rstwo. Sformu�owania dotycz�ce okre�lnika (s. 17), zestawienia konstrukcji there + be i it + be (s. 137) oraz struktury zda� z dwoma dope�nieniami (s. 143) zaczerpni�to � za zgod� autorki � z nie drukowanych materia��w dr J. Sm�lskiej. Autorki CZʌ� PIERWSZA Formy wyraz�w i struktura grup wyrazowych Wybrane zagadnienia 1. Okre�lnik�the Determiner W j�zyku angielskim wyr�nia si� klas� wyraz�w, kt�re towarzysz� rze- czownikowi podobnie jak przymiotniki, lecz r�ni� si� od przymiotnik�w tym, �e nie opisuj� os�b lub rzeczy, lecz je wskazuj�, identyfikuj�, klasy- fikuj�, wyliczaj� itp. 1.1. Przedimek Najwa�niejsz� grup� okre�lnik�w stanowi� przedimki � the Articles. S� to wyrazy the i a/an (forma a [s] wyst�puje przed wyrazami zaczynaj�cymi si� od sp�g�oski, forma an [an] przed wyrazami zaczynaj�cymi si� od sa- mog�oski). U�ycie przedimk�w jest �ci�le zwi�zane z podzia�em rzeczow- nik�w na tzw. Count Nouns i Non-Count Nouns (patrz rozdz. 2.1.). 1.1.1. Przedimek nieokre�lony Przedimek nieokre�lony wyst�puje przed rzeczownikami typu Count, tj. nazwami rzeczy policzalnych, w liczbie pojedynczej. Oto jego g��wne zastosowania: Przedimek nieokre�lony a/an stawiamy przed rzeczownikiem, gdy chcemy powiedzie�, �e mamy na my�li pewien pojedynczy egzemplarz spo�r�d rzeczy (os�b, zjawisk) o danej nazwie. Na przyk�ad: John has bought a car. John kupi� samoch�d. I met a girl at a party last Saturday. Pozna�em (pewn�) dziewczyn� na przyj�ciu w zesz�� sobot�. Dla m�wi�cego (pisz�cego) osoba lub rzecz, kt�rej nazw� wymieni mo�e by� w pe�ni zidentyfikowana, znana, �okre�lona", ale jego rozm�w (czytelnik) dowiaduje si� tylko o jaki rodzaj osoby lub rzeczy chodzi. M �erny ten rodzaj sprecyzowa� dok�adniej, dodaj�c do rzeczownika przydawl Nie zmienia to jednak istoty przekazywanej informacji i nie powoduje zmiai przedimka. John has bought a new car. John kupi� nowy samoch�d. John has bought a very expensive sports car. John kupi� bardzo kosztowny samoch�d sportowy. I met a channing French girl at a garden party last Saturday Pozna�em czaruj�c� m�od� Francuzk� na garden party w zesz�� sobot�. Rzeczowniki w liczbie mnogiej przewa�nie wyst�puj� w takich sytuacjach z okre�lnikiem sorne. Na przyk�ad: John has bought some flowers for his girl-friend. John kupi� kwiaty dla swojej dziewczyny. I met some very interesting people at a party last night. Pozna�em bardzo interesuj�cych ludzi na przyj�ciu w zesz�� sobot�. Okre�lnik some wyst�puje w tego typu wypowiedziach tak�e przed rze- czownikami typu Non-Count (kt�re, jak wiadomo, wyst�puj� tylko w liczbie pojedynczej � patrz rozdz. 2.1.). John has bought some win� for our party. John kupi� wino na nasze przyj�cie. Mo�na wi�c powiedzie�, �e w powy�szym zastosowaniu przedimek nie- okre�lony a/an przed rzeczownikiem typu Count w liczbie pojedynczej ma jako odpowiednik okre�lnik some przed rzeczownikami typu Count w liczbie mnogiej i przed rzeczownikami typu Non-Gount. Drugim wa�nym zastosowaniem przedimka nieokre�lonego jest jego u�y- cie przy stwierdzaniu przynale�no�ci danej rzeczy (osoby, zjawiska itp.) do takiej a takiej klasy rzeczy (os�b, zjawisk itp.). Na przyk�ad: John Smith is a singer. John Smith jest �piewakiem. 10 Gold is a metal. Z�oto jest metalem. Przez dodanie przydawek do rzeczownika mo�emy ograniczy� klas�, do zaliczamy dan� rzecz (osob�, zjawisko itp.), ale nie wp�ywa to na u�y- fde przedimka. John Smith is an opera singer. John Smith jest �piewakiem operowym. John Smith is a very talented opera singer. John Smith jest bardzo utalentowanym �piewakiem operowym. John Smith is a very talented opera singer of world-wide fam�. John Smith jest bardzo utalentowanym �piewakiem operowym o �wiatowej s�awie. Gold is a precious metal. Z�oto jest metalem szlachetnym. Gold is a precious yellow metal used for making coins and jewellery. Z�oto jest ��tym metalem szlachetnym u�ywanym do wyrobu monet i bi�uterii. Rzeczowniki w liczbie mnogiej wyst�puj� w wypowiedziach analogicznych do powy�szych bez przedimka. John and Peter ar� singers. John i Peter s� �piewakami. John and Peter ar� pop singers. John i Peter s� piosenkarzami. John and Peter ar� well-known pop singers. John i Peter s� dobrze znanymi piosenkarzami. These stones ar� emeralds. Te kamienie to szmaragdy. These stones ar� very fine emeralds. Te kamienie to bardzo pi�kne szmaragdy. These stones ar� very fine emeralds of great value. Te kamienie to bardzo pi�kne szmaragdy o wielkiej warto�ci. Przedimek nieokre�lony a/an stosujemy tak�e, gdy wymieniamy rzecz (osob�, zjawisko) maj�c na my�li ka�dy obiekt o danej nazwie. Na przyk�ad: An emerald is green. Szmaragd jest zielony. Rzeczownik w liczbie mnogiej wyst�puje w takich sytuacjach bez przed- imka: 11 V Emeralds ar� green. Szmaragdy s� zielone. f j Przedimek nieokre�lony a/an mo�e niekiedy wyst�pi� przed rzeczowa kiem typu Non-Count, tj. nazw� rzeczy niepoliczalnej; zbli�a si� wtedy zn| czeniem do wyra�enia a kind of... � �taki rodzaj", �pewien rodzaj". Nj przyk�ad: i The girl spoke with courage. Dziewczyna przem�wi�a z odwag�. The girl spoke with a courage which surprised everybody. Dziewczyna przem�wi�a z (tak�) odwag�, kt�ra wszystkich za dziwi�a. 1.1.2. Przedimek okre�lony U�ycie przedimka the przed rzeczownikiem wskazuje, �e m�wi�cy (pi sz�cy) ma na my�li wybrany, konkretny, zidentyfikowany egzemplarz rzecz; (osoby, zjawiska itp.) o danej nazwie i zak�ada, �e jego s�uchacz (czytelnik wie, o kt�ry egzemplarz chodzi. Dzieje si� tak w nast�puj�cych okoliczno�ciach: a) Obiekt (lub zbi�r obiekt�w) zosta� ju� wskazany w rozmowie (opo wiadaniu). M�wi�c o nim w dalszym ci�gu poprzedzamy jego nazw� przed imkiem okre�lonym. Na przyk�ad: I have bought a scarf and some handkerchiefs. The scarf will be a very good present for Mary. FU keep t�u handkerchiefs for myself. Przedimka okre�lonego u�yjemy tak�e, gdy dla wymienionego ju� obiekti u�yjemy innej nazwy wymieniaj�c go ponownie. Na przyk�ad: The Smiths have a son. Pa�stwo Smith maj� syna. The boy is very keen on sport. Ch�opiec bardzo interesuje si^ sportem. b) W danym otoczeniu, okolicy, kr�gu naszych do�wiadcze� lub zain- teresowa� znajduje s.:� tylko jeden obiekt (lub grupa obiekt�w) o danej nazwie: Gdy w klasie jest jedna tablica, nauczyciel powie: Come to the blackboard, please. Podejd� do tablicy, prosz�. Gdy w mie�cie jest jeden dworzec kolejowy, powiemy: Let's meet at the station. Spotkajmy si� na dworcu. 12 s�o�cu powiemy the su�, poniewa� w naszym codziennym do�wiad- > chodzi o jedno s�o�ce wszystkim dobrze znane. j, "c) Rzeczownik wyst�puje z przydawk�, kt�ra ogranicza zakres odno- si�, tego rzeczownika do jednego obiektu. Na przyk�ad: The capital of England. Stolica Anglii. A'- The head of our department. Kierownik naszego wydzia�u. The ma� who wrote this letter. Cz�owiek, kt�ry napisa� ten list. Uwaga: Nie zawsze przydawk� w postaci zwrotu z przyimkiem of ma ^funkcj� identyfikuj�c�. Por�wnajmy: the head of the department kierownik wydzia�u (wydzia� ma jednego kierownika) a member of our club cz�onek naszego klubu (klub nasz ma wielu cz�onk�w). Podobnie ma si� rzecz ze zdaniami przydawkowymi. Por�wnajmy: the ma� who wrote this letter cz�owiek, kt�ry napisa� ten list (list mia� jednego autora) a ma� who knows seven languages cz�owiek, kt�ry zna siedem j�zyk�w (ludzi znaj�cych siedem j�zyk�w mo�e by� wi�cej). 1.1.3. Nieobecno�� przedimka Brak przedimka, czyli tzw. przedimek zerowy, wyst�puje w nast�puj�- cych wypadkach: a) przed rzeczownikami typu Count w liczbie mnogiej, gdy mowa jest o przynale�no�ci obiekt�w do takiej a takiej klasy obiekt�w � patrz przy- k�ady w rozdz. 1.1.1: John and Peter ar� singers. John i Peter s� �piewakami. These stones ar� emeralds. Te kamienie to szmaragdy. b) Przed rzeczownikami typu Non-Count � jak np.: musie, courage, history, tea, silk � gdy m�wimy o danych poj�ciach oderwanych lub sub- stancjach w sensie og�lnym, nie ograniczaj�c si� do konkretnego przypadku ich wyst�powania. Na przyk�ad: 13 John is studying history. John studiuje histori� (w og�le histori�, przedmiot zwany histori� I always drink tea for breakfast. Zawsze pij� na �niadanie herbat� (nap�j zwany herbat�, h� bat� a nie co innego). U�ycie przydawki z rzeczownikiem Non-Count � o ile nie ogrania jego zastosowania do jakiego� wybranego jednostkowego przypadku - nie poci�ga za sob� konieczno�ci u�ycia przedimka: John is studying ancient history. John studiuje histori� staro�ytn�. I always drink China tea for breakfast. Zawsze pij� na �niadanie herbat� chi�sk�. Powiemy jednak: John is particularly interested in the history of ancient Greece John interesuje si� szczeg�lnie histori� staro�ytnej Grecji. Bring in the tea, Mary. Przynie� herbat�, Mary. Oto przyk�ady niekt�rych szczeg�lnych zastosowa� rzeczownik�w i przed imk�w a/an i the, a tak�e bez przedimka: once (twice, three times, etc.) a day (week, month, etc.) raz (dwa razy, trzy razy itd.) na dzie� (tydzie�, miesi�c, itd. sixty (eighty, etc.) miles an hour ' � sze��dziesi�t (osiemdziesi�t itd.) mil na godzin� three (five, ten, etc.) pounds a yard trzy (pi��, dziesi�� itd.) funt�w za jard to play the yiolin (the piano, the guitar, etc.) gra� na skrzypcach (na fortepianie, na gitarze, itd.) to have flu (mumps, pneumonia, etc.) mie� gryp� (�wink�, zapalenie p�uc itd.) to have a headache mie� b�l g�owy the blind - niewidomi (ludzie) the rich etc. - bogaci (ludzie) itd. the English -Anglicy the French etc. - Francuzi itd. Uwaga: Nie mo�na u�y� takiego wyra�enia, gdy wyraz okre�laj�cy na- rodowo�� funkcjonuje zar�wno jako rzeczownik, jak i jako przymiotnik, np.: 14 German � niemiecki, a German � Niemiec, Gennans � Niemcy American � ameryka�ski, an American � Amerykanin, Americans � [Amerykanie itd. to be at school (at college, in hospital) by� w szkole (w uczelni, w szpitalu) to go to school (to college, to hospital) i�� do szko�y (do uczelni, do szpitala) to travel by train (by bus, by car, by pian�) podr�owa� poci�giem (autobusem, samochodem, samolotem) 1.1.4. Przedimki przed imionami w�asnymi Imiona w�asne najcz�ciej nie s� poprzedzane przedimkiem. Przed nie- kt�rymi jednak wyst�puje przedimek okre�lony the, a mianowicie a) przed nazwiskiem w liczbie mnogiej: the Browns, the Smiths, gdy mamy na my�li ma��onk�w lub ca�� rodzin� o danym nazwisku; b) przed nazw� kraju w liczbie mnogiej i tak�, w kt�rej sk�ad wchodzi rzeczownik pospolity, np.: The Soviet Union, the United States of America, the German Democratic Republic, the Netherlands, the West Indies; c) przed nazwami �a�cuch�w g�rskich i archipelag�w: the Alps, the Himalayas, the Falklands, the Philippines; d) przed nazwami rzek: the Thames, the Nile, the Mississipi; e) przed nazwami ocean�w i m�rz, np.: the Baltic (Sea), the North Sea, the Atlantic (Ocean); O przed nazwami statk�w: the Titanic, the Queen Mary, the Lwincible; g) przed nazwami hoteli: the Russell (Hotel), the Ritz, the Carlton; h) przed tytu�ami gazet: the Times; the Guardian, the Observer, the Morning Star; i) przed wszelkimi nazwami o konstrukcji the + rzeczownik pospo- lity + of + imi� w�asne: the Isle of Ma�, the Bay of Biscay, the Lak� of Geneva. �WICZENIE I Przet�umacz nast�puj�ce zdania na angielski. a) Wz�r: Musz� kupi� prezent dla znajomego. I must buy a present for a friend. Spotka�em znajomych na przyj�ciu. I met some friends at a party. 1. Otrzyma�em list od kuzyna. 2. Kupi�em gramofon i troch� p�yt. 15 3. Zamierzam napisa� powie�� o cz�owieku, kt�ry mieszka� na bezlu wyspie. 4. W pokoju by�o ��ko, st� i par� krzese�. 5. Jacy� studenci chc� z tob� rozmawia�. b) Wz�r: M�j ojciec by� architektem. My father was an architect. Moi bracia s� muzykami. My brothers ar� musicians. 1. Ten kamie� to brylant. 2. Tom Brown jest lotnikiem. 3. Te kwiaty to tulipany. 4. Nasi go�cie to cudzoziemcy. 5. Profesor Jones jest uczonym i wynalazc�. �WICZENIE n W nast�puj�cych zdaniach uzupe�nij przydawkami rzeczowniki poda�? t�ustym drukiem: Przyk�ad: I have bought myself a coat. \ l have bought myself a warm woollen coat with a fur collar. 1. I like films. 2. Mary has left some records here. 3. We spent our last holidays in a village. 4. On the other side of the street there i s a house. 5. In the park we met some girls. �WICZENIE Ul Do ka�dego z nast�puj�cych zda� dopisz jedno lub wi�cej zda� na temat rzeczy (os�b), kt�rych nazwy podane s� t�ustym drukiem. 1. When I lived in the country, I had a cat and a dog. 2. My friend George has written a novel and some short stories. 3. There ar� a few eggs and some cheese in the fridge. 4. A boy and a girl were sitting on a bench in the park. 5. The envelope contained a letter and some photographs. �WICZENIE IV Uzupe�nij nast�puj�ce zdania wstawiaj�c rzeczowniki z odpowiednim przedimkiem: 1. The Yistula is ... longest ... in Poland. 2. Leeds is ...... in England. 3. Dickens was ... famous English 16 who lived in ... 19th century. is ... radioactive ... . Collins and Aldrin ar�......who mad� ... first ... to....... do you like......I am wearing?......who gave it to me is going be my wife. Second World ... broke out on ... Ist September 1939. ,. of 7 and 8 is 56. Browns have bought ... new ... . They ar� moving in next week. tCould you show me ...... to ... nearest ..., please? There is ......just round the corner. 7ZEN1E V uWstaw brakuj�ce przedimki: Uranium is ... name of ... radioactive element. Uranos is ... name of ... planet and of ... Greek god. Do you remember ... title of ... film we saw together last week? �As You Like It" is ... title of ... comedy written by Shakespeare. John is ... member of several clubs and ... president of ... important learned society. Who is ... owner of that beautiful villa over there? |7. Mr. Smith is ... owner of ... house in London and of ... cottage in the country. What was ... cause of John's absence from school yesterday? Christine is ... student of English literatur� and ... great admirer of ... works of Byron. E). Professor Watkins has ... big collection of first editions. Inne okre�lniki -mat BL2.1. Okre�lniki dzier�awcze Okre�lniki dzier�awcze, tj. formy: my, your, his, her, its, our, their, charak- uj� si� tym, �e tak jak przedimki mog� wyst�pi� tylko ��cznie z rze- fczownikiem. Samodzielnie natomiast wyst�puj� zaimki dzier�awcze, tj. formy: [min�, yours, his, hers (its), ours, theirs (patrz rozdz. 3. Zaimek). Zauwa�my, ; �e forma his jest zar�wno okre�lnikiem, jak i zaimkiem dzier�awczym. Forma its praktycznie nie jest u�ywana jako zaimek. 122. Okre�lniki wskazuj�ce Okre�lniki wskazuj�ce to wyrazy: this, that, these, those, gdy s� u�yte ��cznie z rzeczownikiem. Gdy wyst�puj� samodzielnie, wyrazy te traktuje si� i jako zaimki (patrz rozdz. 3). Do okre�lnik�w zaliczamy tak�e wyraz such. t � J�zyk angielski 17 nzea rzeczownikiem typu Count w liczbie pojedynczej wyst�puje on ��cznie z przedimkiem nieokre�lonym a/an. Oto przyk�ady u�ycia soch. such a ma� � taki cz�owiek such a long journey � taka d�uga podr� such men � tacy ludzie such long journeys � takie d�ugie podr�e such courage � taka odwaga such extra�rdinary courage � taka niezwyk�a odwaga. 1.2.3. Okre�lniki pytaj�ce i wzgl�dne Okre�lniki pytaj�ce i wzgl�dne s� to wyrazy: what, which, whose, s� u�yte ��cznie z rzeczownikiem. Gdy wyst�puj� samodzielnie, wyrazy traktuje si� jako zaimki (patrz rozdz. 3). 1.2.4. Okre�lniki analogiczne do zaimk�w nieokre�lonych < a) Some, any, no. Okre�lnika some i any u�ywa si� z rzeczownikami typi Count w liczbie mnogiej i z rzeczownikami typu Non-Count. U�ycie id w zdaniach twierdz�cych pytaj�cych i przecz�cych jest analogiczne do u�ycii tych samych wyraz�w jako zaimk�w nieokre�lonych (patrz rozdz. 3.3). Okre�lniki some i any u�yte z rzeczownikami typu Count w liczbie mnogiq spe�niaj� podobn� rol� jak okre�lnik a/an z rzeczownikiem w liczbie pojedyn czej (patrz rozdz. 1.1.1.). I have bought a new record � some new records. Kupi�am now� p�yt� � kilka nowych p�yt. Have you bought a new record � any new records? Czy kupi�e� now� p�yt� � (jakie�) nowe p�yty? I haven't bought a new record � any new records. Nie kupi�em nowej p�yty � (�adnych) nowych p�yt. Okre�lnik no wyst�puje z rzeczownikami typu Count i Non-Count: / This book has no title. v Ta ksi��ka nie ma tytu�u. T�ris~book has no pictures. Ta ksi��ka nie ma obrazk�w. This book is of no importance. Ta ksi��ka jest bez znaczenia. v Okre�lnikowi no odpowiada zaimek none. Have you any friends? Czy masz przyjaci�? No, I have none. Nie, nie mam (�adnych). 18 K B*. Have you any money? No, I have none. Czy masz pieni�dze? Nie, nie mam (�adnych). every, either (neither), all, other, another. Wyrazy te, z wyj�t- ', mog� tak�e wyst�pi� jako zaimki (tj. samodzielnie, bez towarzy- izeczowiiika) � patrz rozdz. 3.3. ijmy u�ycie each i every: every student in this group ka�dy student w tej grupie (okre�lnik) each student of this group ka�dy student tej grupy (zaimek) each of the students in this group ka�dy ze student�w w tej grupie There ar� three groups and twenty students in each. S� trzy grupy i po dwudziestu student�w w ka�dej. all mo�e wyst�pi� z przedimkiem the, przy czym the nast�puje tafl: all the students of this group wszyscy studenci tej grupy Okre�lniki �ilo�ciowe" l Okre�lniki �ilo�ciowe" mo�na podzieli� na dwie grupy. Pierwsza obejmuje �oceniaj�ce" ilo�� (ma�o, du�o, kilka itp.), druga � wyrazy �wyzna- " liczb� lub ilo��, czyli liczebniki. Okre�lniki �oceniaj�ce" jiako g��wne okre�lniki �oceniaj�ce" ilo�� lub liczb� wyst�puj� wyrazy: y, much, few i little. Many u�ywamy z rzeczownikami w liczbie mnogiej, np.: Have you got many friends in London? Czy masz wielu przyjaci� w Londynie? Much u�ywamy z rzeczownikiem w liczbie pojedynczej, np.: I neVer drink much coffee in the evening. Nigdy nie pij� du�o kawy wieczorem. Many i mach u�ywamy g��wnie w zdaniach pytaj�cych i przecz�cych, 'zdaniach twierdz�cych u�ywane s� cz�ciej wyra�enia: a lot of lub plenty np.: We've got a lot of French books in our library. , Mamy wiele francuskich ksi��ek w naszej bibliotece. 19 H� drinks a lot of win�. On pije mn�stwo wina. There ar� plenty of restaurants in our town. Jest wiele restauracji w naszym mie�cie. There is plenty of meat in that shop. Jest wiele mi�sa w tym sklepie. Z rzeczownikami w liczbie pojedynczej u�ywa si� te� wyra�enia: a grd deal of. ! j You have caused us a great deal of trouble. ^ Sprawi�e� nam bardzo du�o k�opotu. Z rzeczownikami w liczbie mnogiej u�ywamy tak�e wyra�e�: a larg number of, a great many. We met a large number of actors at that party. Spotkali�my wielu aktor�w na tym przyj�ciu. A great many problems remained unsolved. Wiele problem�w zosta�o nierozwi�zanych. �ittle (ma�o), a little (troch�, niewiele) u�ywamy z rzeczownikami w lira bie pojedynczej, np.: I'm busy n�w but I'll have a little time tomorrow. Jestem teraz zaj�ty, ale b�d� mia� troch� czasu jutro. I've got very little money. Mam bardzo ma�o pieni�dzy. Few (niewiele), a few (kilka) u�ywamy z rzeczownikami w liczbie mnc giej, np.: There ar� few people who can be fully trusted. Ma�o jest ludzi, kt�rym mo�na w pe�ni zaufa�. I met a few writers at that cocktail party. Na tym przyj�ciu pozna�em kilku pisarzy. 1.2.5.2. Liczebniki � Numerals Liczebniki angielskie dzielimy na dwie zasadnicze grupy: a) liczebniki g��wne (Cardinal Numerals), np.: three - trzy four - cztery thirty - trzydzie�ci 9 twenty-two - dwadzie�cia dwa fifty-five - pi��dziesi�t pi�� b) liczebniki porz�dkowe (Ordinal Numerals), np.: first - pierwszy tenth - dziesi�ty third - trzeci twenty-second - dwudziesty drugi fourth - czwarty Ponadto rozr�niamy tak�e: c) liczebniki wielokrotne (Repeating Numerals), np.: once - raz three times (rzadziej: thrice) - trzy razy twice - dwa razy four times - cztery razy d) liczebniki wielorakie (Multiplicative Numerals), np.: twofold - dwojaki, dwukrotny threefold - trojaki, trzykrotny . �uadruple - czworaki, poczw�rny �uintuple - pi�ciokrotny, pi�cioraki single -jednokrotny, jednoraki, pojedynczy double - dwukrotny, dwojaki, podw�jny treble lub triple - trzykrotny, trojaki, potr�jny Liczebniki g��wne od l do 12 s� odr�bnymi wyrazami, np.: one -jeden four - cztery seven - siedem ten -dziesi�� two - dwa five - pi�� eight - osiem eleven - jedena�cie three - trzy six - sze�� nine - dziewi�� twelve - dwana�cie Liczebniki od 13 do 19 tworzymy przez dodanie ko�c�wki -teen; nale�y zwr�ci� uwag� na liczebniki 13 i 15, kt�re wykazuj� pewn� nieregularno��: thirteen - trzyna�cie fourteen - czterna�cie fifteen - pi�tna�cie sixteen - szesna�cie seventeen - siedemna�cie eighteen - osiemna�cie nineteen - dziewi�tna�cie Liczebniki oznaczaj�ce dziesi�tki tworzymy dodaj�c przyrostek -ty, np.: twenty - dwadzie�cia sixty - sze��dziesi�t thirty - trzydzie�ci seventy - siedemdziesi�t forty - czterdzie�ci eighty - osiemdziesi�t fifty - pi��dziesi�t ninety - dziewi��dziesi�t Uwaga: W liczebniku forty, utworzonym od four, opuszczamy liter� u. Liczebniki: hundred, thousand, million poprzedzamy przedimkiem a lub liczebnikiem one albo innym liczebnikiem g��wnym, np.: a hundred - one hundred - sto a thousand - one thousand - tysi�c a million - one million - milion 21 two hundred dollars - dwie�cie dolar�w ; five thousand pounds - pi�� tysi�cy funt�w seven million people - siedem milion�w ludzi Je�eli wyrazy: hundred, thousand, million wyst�puj� jako rzeczowni wtedy przybieraj� ko�c�wk� liczby mnogiej: Thousands of people came to the meeting. Tysi�ce ludzi przyby�o na spotkanie. My brother lost hundreds of poonds playing cards. M�j brat straci� setki funt�w graj�c w karty. Liczebniki porz�dkowe tworzymy przez dodanie ko�c�wki th [8] do czebnika g��wnego, np.: seven - seventh. Jednak nale�y tutaj uwzgl�di pewne nieregularno�ci: Ist -pierwszy 2nd - drugi 3rd - trzeci 5th -pi�ty 8th - �smy 9th - dziewi�ty twelve - twelfth = 12th - dwunasty Liczebniki porz�dkowe oznaczaj�ce dziesi�tki zmieniaj� ko�cow� l ter� y na ie przy dodaniu ko�c�wki th, np.: twenty - twentieth = 20th - dwudziesty seventy - seventieth = 70th - siedemdziesi�ty U�amki wyra�amy przez u�ycie liczebnika g��wnego w liczniku, a liczet nika porz�dkowego w mianowniku, np.: one -first two - second three -third five -fifth eight - eighth nine -ninth 1/a one third, Y, one fifth, S/T three sevenths, 42/s four and two fifths. Uwagi: a) Przy datach, podaj�c rok u�ywamy liczebnika g��wnego, np. rok 1979 � (the year) nineteen hundred and seventy-nine, mo�ni opu�ci� s�owo hundred i powiedzie�: nineteen seventy-nine. b) Dni miesi�ca podajemy za pomoc� liczebnik�w porz�dkowych m dwa sposoby, np.: 2Ist October - the twenty-first of October October 2Ist - October the twenty-first - dwudziesty pierwszy pa�- dziernika 22 podajemy w liczebnikach g��wnych, np.: room thirteen -pok�j nr 13 ; page twenty-three - strona 23 ' volume three - tom trzeci |ji3dy liczebnik z rzeczownikiem wyst�puje ��cznie jako przydawka f .rzeczownika, ma on form� liczby pojedynczej, np.: a six^penny stamp - znaczek sze�ciopensowy a three-year contract - kontrakt trzyletni a six-year plan - plan sze�cioletni Uzupe�nij wstawiaj�c: a lot of, much, many, little, few: How ... chairs will you need? How many chairs will you need? ork hard all day. I have ... time for amusements. ive you done ... work today? butter will I need for that cake? e'$ a wonderful dancer. There ar� ... girls who can dance as she does. ugh she is a very rich woman, she spends ... money on food. up! We have very ... time. ; |ne pay the bili � I have ... money because I got my wages tonight. bas got ... money but ... friends. H� is really a very good fellow. jb) Uzupe�nij wstawiaj�c: a lot of, much, many, a little, a few. j There was nothing very valuable in the handbag: a handkerchief and ... money. has mad� only ... mistakes in her exercise. you ate less, you wouldn't put on so ... weight. It happened a long time ago. There ar� only ... old people in the village f;, who can tell you about it. Tm afraid there's only ... milk in that jug. Come and see us tomorrow � you'll meet ... interesting people. |. I'm very busy but I can always find ... time to help you. There ar� ... beautiful mountain lakes in Scotland. 1CZENIE D Przethimacz na angielski: , f 1. Obawiam si�, �e niewielu ludzi zgodzi si� z tob�. ~ 2. Czy czyta�e� wiele ksi��ek na ten temat? 3. Polska ma du�o w�gla i troch� rudy �elaza. 4. On otrzymuje bardzo niewiele list�w, chocia� mieszka tu od pi�ciu lat. 5. H� pieni�dzy b�dziesz potrzebowa�? 23 6. On jest bardzo interesuj�cym autorem, chocia� napisa� tylko kilka*f wie�ci. 7. Jestem bardzo zm�czony, poniewa� ma�o spa�em ostatniej nocy. 8. On czyta� wiele historycznych powie�ci, gdy by� m�odym cz�owieku 9. Ugotuj� kartofle, poniewa� mam za ma�o ry�u. 10. Mam ma�o czasu i moc pracy. 11. Czy widzia�e� wiele film�w w tym miesi�cu? 12. Obawiam si�, �e .nie zdasz egzaminu; jest ma�o nadziei teraz, gdy zt nowa�e� (to waste) tak wiele czasu. 13. Je�eli idziesz do miasta, kup troch� zabawek dla dzieci. 14. On pije ma�o mleka, ale du�o mocnej herbaty. 15. By�o dzisiaj troch� s�o�ca, ale niedu�o. 16. Jak dot�d niewielu robotnik�w ubiega si� o t� prac�. 17. Nie mamy ju� wiele wi�cej do zrobienia. 18. Czy jest wiele j�zyk�w trudniejszych od angielskiego? 19. Podaj mi dzbanek, prosz�. Zosta�o tam jeszcze troch� mleka. 20. Kupi�em kilka dobrych ksi��ek w tej ksi�garni. �WICZENIE m Przet�umacz na angielski nast�puj�ce zdania: 1. Moje krzes�o jest w 14 rz�dzie po prawej stronie sali. 2. Pisa�em swoje sprawozdanie ju� dwa razy i nie zamierzam pr�t po raz trzeci. 3. M�j brat ma 53 lata. 4. postanowi�em zaoszcz�dzi� 1/4 mojej pensji ka�dego miesi�ca. 5. Setki ludzi widzia�y ten straszny wypadek na lotnisku. 6. W 1978 roku by�em w Londynie. 7. Zap�acili�my za ten dom ponad dwa miliony z�otych. 8. Ka�dy z robotnik�w dostanie podw�jn� zap�at� za prac� w s 9. Otw�rzcie ksi��ki na stronie 83 i przeczytajcie rozdzia� czwarty. 10. Bank straci� setki tysi�cy funt�w na tej operacji. 11. John jest 3 lata starszy od siostry, kt�ra ma 19 lat. 12. Rachunek wynosi 2348 funt�w i 25 pens�w. �WICZENIE rv Podaj s�ownie nast�puj�ce liczby i daty: 22, 210, 86, 25 marca, rok 1968, strona 415, 2385 ludzi, 105 studen 2. Rzeczownik�t h� Noun I. Podzia� rzeczownik�w Rzeczowniki angielskie dzielimy na dwie grupy: 1) rzeczowniki w�asne (Proper Nouns), czyli imiona w�asne, np.: John, Mary, England, London, Smith, itp. j,2) rzeczowniki pospolite (Common Nouns), np.: boy, girl, cat, table, flower, silver, medicine, itp. Rzeczowniki w�asne pisze si� du�� liter� i na og� nie poprzedza si� ich , przedimkiem. W pewnych jednak przypadkach imiona w�asne, szczeg�lnie nazwy geograficzne, mog� by� poprzedzane przedimkiem okre�lonym, patrz rozdz. 1.1.4. Rzeczowniki pospolite dzielimy na: 1) Count Nouns, czyli nazwy rzeczy policzalnych 2) Non-Count Nouns, czyli nazwy rzeczy niepoliczalnych. Count-Nouns s� nazwami oddzielnych jednostek, kt�re wyst�puj� po- jedynczo lub w wi�kszej liczbie. W liczbie pojedynczej mog� by� poprzedzane przedimkiem nieokre�lonym a lub an; z rzeczownikiem typu Count w liczbie mnogiej przedimek nieokre�lony nie wyst�puje. M�wi si� niekiedy, �e wy- st�puje on z tzw. przedimkiem zerowym, np.: a table - tables an egg - eggs a car - cars an error - errors Non-Count Nouns s� nazwami poj�� oderwanych lub substancji stano- wi�cych jak�� niepodzieln� ca�o��, np.: water, butter, sugar, gold, air, love, freedom, whiteness, patience. Rzeczowniki tego typu nie tworz� liczby mno- giej i nie s� poprzedzane przedimkiem nieokre�lonym a. Zar�wno Count Nouns, jak Non-Count Nouns mog� wyst�pi� z przed- imkiem the. Og�lne zasady u�ycia przedimk�w z rzeczownikami pospoli- tymi podane s� w rozdz. 1.1. 25 Niekt�re rzeczowniki angielskie mog� wyst�powa� w charakterze zaroi Count Nouns, jak Non-Count Nouns, lecz wtedy maj� najcz�ciej r� znaczenia, np.: paper (substancja) = papier Books ar� mad� of paper. Ksi��ki zrobione s� z papieru. a paper = gazeta, dokument, referat I am writing a paper on the economic problems of our coun Pisz� artyku� o problemach gospodarczych naszego kraju. Go to the bookstall and buy a paper. Id� do kiosku i kup gazet�. ] Have you brought any papers to prove your identity? Czy ma pan jakie� dokumenty stwierdzaj�ce pana to�samo�� iron (substancja) = �elazo The metal parts of this machin� ar� mad� of irofl. Metalowe cz�ci tej maszyny s� zrobione z �elaza. an iron (pojedynczy przedmiot) = �elazko; irons = �elazka, kajdany My iron is out of order, I must have it repaired. Moje �elazko jest zepsute, musz� je odda� do naprawy. The criminal was brought into court in irons. Przest�pc� sprowadzono do s�du w kajdankach. Niekt�re rzeczowniki angielskie typu Non-Count maj� polskie odpowie niki, kt�re s� nazwami rzeczy policzalnych. Te rzeczowniki angielskie r wyst�puj� z przedimkiem nieokre�lonym a i nie tworz� liczby mnogiej, nj. advice = rada I don't need advice from you. Nie potrzebuj� twojej rady. Whafs your advice in this matter? Jaka jest twoja rada w tej sprawie? It's not my duty to give adrice. Nie jest moim obowi�zkiem dawanie rad. information = informacja Where can I get all the necessary information about the fligi to London? Gdzie mog� otrzyma� wszystkie potrzebne informacje o locie r Londynu? 26 ir�wno r�ne untry. IO��? ied- nie ht We need some Information about the actiyity of this organization. Potrzebujemy informacji o dzia�alno�ci tej organizacji. Je�li mamy na my�li jedn� informacj�, wtedy m�wimy: a piece of information. furniture = meble, umeblowanie IMr. Brown's room was fuli of old furniture. Pok�j pana Browna by� pe�en starych mebli. What colour is the furniture in your room? Jakiego koloru s� meble w twoim pokoju? Gdy mamy na my�li jeden mebel, m�wimy: This table is a nice piece of furniture. Ten st� to �adny mebel. progress = post�p, post�py The boy has mad� great progress. Ch�opiec zrobi� du�e post�py. money = pieni�dze Ali my money is kept in the bank. Wszystkie pieni�dze trzymam w banku. How much money do you want for this work? Ile pieni�dzy chcesz za t� robot�? news = wiadomo�ci, nowiny Jest to rzeczownik zawsze w liczbie pojedynczej mimo ko�c�wki s tak charakterystycznej dla'liczby mnogiej. Her� is the evening news. Oto wiadomo�ci wieczorne. Is the news good? Czy wiadomo�ci s� dobre? I expected some news but I haven't got any. Spodziewa�em si� wiadomo�ci, ale nie dosta�em �adnych. Je�li mamy na my�li jedn� wiadomo��, wtedy m�wimy: a piece of news. luggage = baga�, baga�e. My luggage is in the waiting room. M�j baga� jest w poczekalni. Mary's luggage consists of two suitcases and a travelling bag. Baga� Mary sk�ada si� z dw�ch walizek i torby podr�nej. 27 �WICZENIE Z ka�dego z poni�szych zda� wypisz rzeczownik pospolity i podaj, j jest on u�yty w tym zdaniu jako rzeczownik typu Count czy Non-Con 1. If you go on like this, you'll get into difficulties. 2. The old ma� walked with difficulty. 3. We offered them help but they refused. 4. Ar� you going to the concert tonight? 5. I am very fond of classical musie. 6. Could you get me some writing paper? 7. Mr. Jones has mislaid some important papers. 8. Could you come and see us tonight? With pleasure. 9. There is no life on Mars. 10. I have lived here all my life. 11. How many times did I tell you that? 12. There is no time to lose. 2.2. Formy rzeczownika 2.2.1. Forma podstawowa W j�zyku angielskim nie istnieje odmiana rzeczownika przez przypad� Wi�kszo�� rzeczownik�w ma tylko jedn� form�, tzw. Common Form i tyli niekt�re kategorie rzeczownik�w maj� drug� form�, tzw. Possessive Fon znan� r�wnie� pod nazw� dope�niacza fleksyjnego lub Saxon Genitive, cz; dope�niacza sakso�skiego. Stosunki, kt�re w j�zyku polskim wyra�a si� za pomoc� przypadk�i w j�zyku angielskim wyra�a si� przez pozycj� rzeczownika wobec innych w raz�w w zdaniu, lub przez zastosowanie przed rzeczownikiem odpowiedniej przyimka. Np.: John loves Mary. Jan kocha Marysi�. Mary loves John. Marysia kocha Jana. Everybody lurned against Mary. Wszyscy zwr�cili si� przeciw Marysi. John gave a ros� to Mary. Jan da� r�� Marysi. I have a great friend in Mary. Mam w Marysi wielkiego przyjaciela. We were talking about Mary. Rozmawiali�my o Marysi. 28 I bought the car of my friend. Kupi�em samoch�d mego przyjaciela. We went there by car. Pojechali�my tam samochodem. Mary is cutting bread with a knife. Marysia kraje chleb no�em. Odpowiedniki polskiego dope�niacza wyra�amy zazwyczaj przyimkiem of car of my friend), polskiego celownika cz�sto przyimkiem to (John gave .ros� to Mary), polskiego narz�dnika przyimkiem with lub by (... cutting a knife; ... go by car). Uwaga: Odpowiednik polskiego celownika mo�e by� tak�e wyra�ony przyimka, je�li rzeczownik umieszczamy bezpo�rednio po czasowniku, miedzy orzeczeniem a dope�nieniem bli�szym, np.: