Strona 1 *» * »*-• .•*_••. * • • m msm M •* • *. .» • * * * «.\« ** * > *v. Strona 2 Strona 3 Strona 4 Strona 5 Strona 6 3 o B p o O 'O o 5* : i § o ? p 3 P- P 8 » e- Strona 7 NOWA BIBLIOTEKA PISARZY POLSKICH. TOM XVII. Strona 8 Strona 9 POEZYE LUDWIKI KONDRATOWICZA (WADYSAWA STRONILI). Z PORTRETEM AUTORA. TOM V. -m — 48S187 M1KOÓW-WAESZAWA. NAKADEM KAROLA MIARKI. 1908. Strona 10 Strona 11 UTWOKY LIRYCZNE Strona 12 Strona 13 DO * * * Z paaców sterczcych dumnie Znijd, pikna, do mojej chatki; Tylko zabierz swe manatki, Bo hoot znajdziesz u mnie. wite pustki wszdzie, wszdzie, Ale nie marz nic o chlebie; Bo kochanek wierny ciebie Czuociami karmie bdzie. Z rana ci wianek uplot, Na obiad dam szmer strumyka, Na wieczerz piew sowika, A na noc marzenia zote. A gdy ci dumanie czyste W niebieskie sfery uniesie, Przez otwory w mojej strzesie Obaczysz Niebo gwiadziste! 1843. Niewie. DO PKZYSZEJ ZONY. Pani chcesz wierszy, chcesz wskrzesi ducha. ! Którego tak dawno tumi; Dziewica kae, poeta sucha, I spenia rozkaz, jak umie. Ale okrutne pani rozkazy!* Nie umiem speni tak wiele, Nie umiem znale na socu skazy, Wady w tak czystym aniele. Strona 14 . DZIEA ORYGINALNE. Ja tylko wielbi jestem ochoczy, Ja tylko umiem by czuym Bd uwielbia anielskie oczy, Cho mi spokój no zatruy. Pani to powie, em nadto miay, e to wyrazy pochlebcze, I moje szczere dla niej zapay Sw pikno nók podepcze . 1844. Niewie. WSPOMNIENIE NIEWIEA, SONETY. 1. WSPOMNIENIE. Gdzie po dwuwiecznym gwarze cisza uroczysta Zalega Kadzi wiowskich zotych sal obszary, W murach, co pamitaj byt wietny, byt stary, Ja wlokem dni powszednie, biedny biuralista. W starym blaszanym hemie chowaem cygary, A otrzsszy zbutwiae malowida z pyów, Kiedy wiatr bi do okna, zastawiaem szpary Obrazami Ostrogskich, Sapiechów, Radwiów! W grobach, w gruzach, w gawdach i na starem pótnie Tylko przeszo przelotem swój cie zostawia. Czytaem po tych cieniach, bolejc okrutnie, Bom widzia, e ta przeszo, cho zmara, nadgnia, Jeszcze przy naszym wieku wyglda butnie, Jak wród wioski ndzarzów rycerska mogia. 2. MIASTO. Mae i liche miasto stoi w rozwalinie, Tu i owdzie wród gruzów nowy mur si byszczy, Strona 15 . UTWORY LIRYCZNE. 9 Tu i owdzie wieyce, klasztory, witynie, Póki czas ich nie pore, burza nie poniszczy. Mae i liche miasto, co stoi w ruinie, Czy komu Iz wywoa, ciekawo obudzi? Wdrowiec je w przejedzie obojtnie minie, Jak mijamy podeszych, pospolitych ludzi. Lecz ten starzec — to onierz, to bywalec moe, W ranach swych mstwa, w zmarszczkach ma dugie Opowie ci swe losy, bitwy lub podróe Elat dzieje, . . . Miasto ma swoj przeszo, swoje przywileje . . Przestarzay pergamin?! — O, poal si Boe! Czek go ju nie wyczyta i mól nawet nie je. 3. ZAMEK. Za szerokiem jeziorem, na kracu krainy, Sterczy kamienny starzec — i niekiedy z wiey Dugo, zwolna wydzwania ubiege godziny, Nim ostatni dni swoich godzin uderzy. W piersiach jego, jak w piersiach stuletnich onierzy, Tylko pami na dawne zdarzenia i czyny. Teraniejszo z przeszoci pogardliwie mierzy: Zna ojców — jake mieszne w jego oczach syny! Czy odyje? czy wskrzesi swoje dawne losy Huczno, po Eadwiowsku? — Jeszcze ma nadziej, Jeszcze dziad miao strzela wieami w Niebiosy, Jesizcze herby, obrazy i szpargaów stosy Strzee jak wito . . .ta Boe! wito spróchnieje, flak sowo bez znaczenia, rolina bez rosy. Strona 16 . ! 10 DZIEA ORYGINALNE. 4. GROBY RADZIWIÓW w kociele pojezuickim. Pod ogromn wityni jest miejsce grobowe, Jest sklepisko podziemne, w niem otarz i krata; Dalej trumna przy trumnie — wszystkie hebanowe, Wszystkie z dbu — w nich koci dugie le lata. Z trumien zgnilizna wieje, cho arystokrata Przesiky balsamami zoy tutaj gow. Zgniy pany i panie — tylko trwalsza szata, Szkielet, herb ci przypomni ich ycia osnow. Swe imiona to zotem, to krwi nakrelili W pamici ludów lub na dziejów karcie! wiecznej Nie zorzecz nie bogosaw . . . oni ludmi byli. . . . Có gdyby oni z grobów powstali w tej chwili? Znówby bieano do nich po aski, po wsparcie, Lecz oniby z pogard oczy odwrócili . . 5. ALBA. Zwierzyniec Radziwilowski. Ha jak tu piknie, mio, cienisto, zielono ! Wnijd w aleje lip starych, w brzezinowe lasy, — I myl pradziadowsk orzewij twe ono, I przenie twoj pami w pradziadowskie czasy. Gdzie modli si S i e r o t k a, gdzie Karol zapasy Wiód ze zwierzem, obaczysz sarn przeposzon; Gdzie wrzay pene ycia Albaców haasy — Sterczy paac na ce ruder czerwon. Wyspa... kana... tu moe... Precz stare wspomnienia! One cikie dla duszy. W sercu zniewieeiaem Moe sodsze masz myli i wiesze marzenia. Strona 17 . . . UTWORY LIRYCZNE. 11 Moe mio ? . . . Na trawie, co lipa ocienia, Sid, szczliwcze, i lubym nakarm si zapaem, I ryj na korze cyfr kochanki imienia . . 6. WITY KRZY. Opactwo Benedyktynów i mogiy miejskie. Krzy byszczy poza lasem daleko od miasta — Mieszkanie Eremitów bieleje tam w lesie, A wysoko na górze, jak oko doniesie, Jest koció — naokoo gstwina zarasta. Cisza zaledwie czasem wiatr po liciach szasta, . . . Albo echo od dzwonów po wwozach rwie si . . O tutaj czsto dzwoni przy miertelnych kresie ! - To gród trupi, ludnie jszy od yjcych miasta. Mogia przy mogile, syny trupich koci, Robaki odraliwe, po ziemi si wlek, — Trcasz nog — to czaszka, w niej gadzina goci. Smutno ci? zmów pacierze, nie zorzecz nicoci, Szalony synu ziemi! bo dzie niedaleko, Kiedy ywy zmaremu grobu pozazdroci . . 7. DO BOGARODZICY w Suckiej bramie. Bogarodzico! ku litoci atwa, Ty, co renic czuwasz niezmruon W bramie na warcie, aby Twoja dziatwa Bezpiecznie spaa pod Twoj obron? O! strze tych wity, w których Syn Twój sodki Odbiera od nas ofiary codzienne, I strze te domy, te baszty kamienne, Te rozwalmy — dawny gród Sierotki. 1844. Strona 18 .. 12 DZIEA ORYGINALNE. NAD NIEMNEM. Mtny Niemen i powy, — Krtym wem si toczy Bóg ci sprzyjaj, czónowy! Py wesoy, ochoczy. trwon ma posta, Lecz on Prosty czowiek — wiadomo. Och! gdyby mnie si dosta Na paszczyzn ruchom! Gdyby odzi da wol I bez steru, bez wiosa, Pyn w mtnym ywiole, Gdzieby woda zaniosa! Midzy fale mienione Puci czóen jak dugi . . Póki w nurtach uton, Tobym uy eglugi! Woda czysta, pienista, Z moj odzi si zetrze — Czek na fali si chysta, Jak ptaszek na wietrze . . 1844. Zaucze. ODA Z HOKAOYTTSZA. (PARODYA). Quem tu, Melpomen, semel placido lumine videria Nascentem Komu raz, Muzo, usidziesz na karku, Tego ju rozum nie zapie, jarmarku, Ten ju nie pójdzie hasa po Jak cygan na chudej szkapie. Ju go gos trby miertelnie zatrwoy, Sawa go z pieca nie zwabi, Strona 19 . UTWORY LIRYCZNE. 13 Ju on w teatrze nie zasidzie w loy Naksztat fircyka lub hrabi. Za to ulubi gdzie pod drzewem suchem, Lub przy kauy swej wioski, Legszy do góry wychudzonym brzuchem, Ukada rymy i zgoski. Muzo! co umiesz i na dudce z yka Dziwn i sodk pie stwarza, Ty, która; lubisz nawet i indyka abdzim gosem obdarza. Tobie winienem mój obiad pitkowy, M saw, moje uczucie, Oklaski, pustki kieszeni i gowy, I aty w moim surducie . . 1844. Zaucze. SODYCZ MARZEN. Nim zawita los szczliwy, Jeden balsam na ran: Mdre myli porzuciwszy, Puszcza baki mydlane. Z niemi zgodnie, niezawodnie Sodka myl si rozhula. Wlaz na gruszk, rwa pietruszk, jak sodka cebula! Los zawistny pdzi, gniecie Nieszczliwy rpd ziemian; Gromy, burze i zamiecie Uderzaj na przemian; Lecz co klei myl nadziei 1 pod skrzyda przytula, Wlaz na gruszk, rwa pietruszk, O jak sodka cebula! Strona 20 ! 14 DZIEA ORYGINALNE. O witajcie, myli puste, Lube zamki w oboku! Czekby skwania na kapust Bez waszego uroku. Przez was mie nasze chwile Lec szybko, jak kula. Wlaz na gruszk, rwa pietruszk, O jak sodka cebula! Gdy mi serce cier oplata, Chmury ci u gowy, Niedowolen z tego wiata, Tworz sobie wiat nowy. wiat mój zgodny i niegodny, Jakby pszczóki wród ula. Wlaz na gruszk, rwa pietruszk, jak sodka cebula! Wszdzie kwiaty, wszdzie kosy, Owoc pokry a licie, Sycha plsy i odgosy, Lud si kocha ognicie; Z dobrej woli na swej roli 1 pracuje, i hula. Wlaz na gruszk, rwa pietruszk, O jak sodka cebula! O! ten nie zna szczcia dosy, Kto nie umie radonie Na topieli gmachów wznosi, Zrywa gruszek na sonie! To rozkosze, wierzcie, prosz, Jak to bawi, rozczula! Wlaz na gruszk, rwa pietruszk, O jak sodka cebula 1844. Zaucze.