Strona 1 8 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 9 ¤¤¤ i Januszowi Radziwiłłowi, bo byli... ewan- papieży. Wychowanek jezu- Maciej Łubieński – biskup chełmiński gelikami! Papiescy agenci obawiali się wzro- itów, potem ich protektor. od 1620 r., poznański od roku 1626, a ku- stu potęgi ewangelików w razie zwycięstwa Wykorzystując „układy” na jawski od 1631, abp gnieźnieński i prymas ewangelickiego wodza. To dla Kościoła było dworze, gromadził godności Polski w latach 1641–1652, senator. Jako pry- nie do przyjęcia. Mianowano więc trzech nie- i bogate beneficja. Samych ka- mas był przewodniczącym senatu. Interreks udolnych regimentarzy, którzy ponieśli ha- nonii i związanych z nimi do- w okresie od 1648 do 1649 roku. Wychowa- niebną klęskę pod Piławcami. Powstanie chodów zebrał aż pięć. Słyn- nek jezuitów, szkolony w Niemczech i we Wło- Chmielnickiego rozpaliło się ze zdwojoną si- ny ze skąpstwa i chciwości, co szech. Fanatyk religijny, popierał unię brze- łą, zrujnowało Polskę i osłabiło. Bezsilność wynikało zapewne stąd, że po- ską i prześladowania prawosławnych. Konty- Korony dostrzegli Szwedzi i Moskwa. Skorzy- chodził z gminu, co było je- nuował w tym tragiczne dla Polski „dzieło” stali z okazji, a skończyło się to potopem go najgłębszą tajemnicą. Ota- poprzedników. i wojną z Moskwą. czał się przepychem, wybudo- Po powrocie do Polski wprowadzony przez Jako interreks – mimo śmiertelnego za- wał pałac biskupi w Kielcach, jezuitów do kancelarii „króla jezuitów” Zyg- grożenia państwa – przeciągał w czasie elek- jedną z najokazalszych rezy- munta III Wazy był jego sekretarzem. Wspie- cję króla, gdy liczył się niemal każdy dzień. dencji tamtego czasu. rał rojenia Wazów o powrocie na tron Szwe- Potem, w 1650 r., wraz z całym episkopa- Wraz z jezuitami i nuncju- cji, co ściągnęło na Polskę kolejny najazd tem i nuncjuszem de Torres, nie dopuścił szem papieskim podsycał w 1621 r. i utratę Inflant z Rygą. Spustoszo- do wejścia w życie ugody zborowskiej z Ko- mrzonki Zygmunta III o od- ne zostały Prusy i Pomorze. zakami. Jej warunki przewidywały m.in. za- zyskaniu tronu Szwecji. Tym- Za jego senatorowania doszło do głębo- kaz wstępu na ziemie Ukrainy jezuitom i du- czasem Szwedzi byli gotowi kiego konfliktu z Francją. W 1635 r. wysła- chowieństwu unickiemu oraz przyznano miej- nawet do ustępstw terytorial- no tam – na pomoc „katolickim braciom” sce w senacie prawosławnemu metropolicie nych za cenę rezygnacji Zyg- Habsburgom – lisowczyków, którzy wal- kijowskiemu. To było dla Kościoła nie do munta III z pretensji do ich czyli przeciw Francji na jej terenie w woj- przyjęcia – nawet w obliczu śmiertelnego za- tronu. Polska mogła mieć nie trzydziestoletniej. Toteż Francja popie- grożenia Polski. Miłosierni kapłani woleli, pokój i odzyskać Inflanty, rała wrogów Polski, głównie Szwecję. by ludzie się wyrzynali, niżby miały zostać a dzięki Kościołowi czekał Łubieński sprawował władzę w Rzeczypo- ograniczone wpływy Kościoła. Cały ówcze- ją potop szwedzki i kom- spolitej jako interreks po śmierci Władysła- sny episkopat powinien znaleźć się na tej li- pletna ruina kraju. Jak da- Jakub Zadzik wa IV. Sterował nim nuncjusz papieski de Tor- ście zdrajców w sutannach. Takie to są „za- lece Kościół chciał uwikłać res, koordynujący w Polsce poczynania epi- sługi Kościoła dla Polski” i tak ta zgraja ob- Polskę w wojny ze Szwecją dowodzi, że w cza- Błagania świeckich senatorów o rezygnację skopatu i jezuitów. Biskup odegrał haniebną łudników „broni życia”. sie rokowań celowo stawiano Szwedom żąda- z roszczeń do korony szwedzkiej nie wzrusza- rolę, przyczyniając się do serii klęsk i osła- ¤¤¤ nia absurdalne: zdrajca Zadzik za rezygna- ły tych papiesko-niemieckich agentów. Na- bienia Polski. Wraz z drugim poplecznikiem Jakub Zadzik – biskup chełmiński od cję Wazów z pretensji do korony szwedzkiej wet na łożu śmierci Zygmunt III włożył jezuitów – kanclerzem Ossolińskim – po klę- 1624 r., krakowski (i książę siewierski) w la- zażądał... Finlandii dla Jana Kazimierza. na głowę synowi Władysławowi (później sce pod Korsuniem, gdzie do niewoli kozac- tach 1635–1642, senator. Podkanclerzy ko- W rezultacie Polska straciła Inflanty, flo- IV)... koronę szwedzką! A głowę zmarłe- kiej dostali się hetmani, nie dopuścił do po- ronny od 1628 r., kanclerz wielki od 1629 tę wojenną, spustoszona została Żmudź, Pru- go zdobiła korona... moskiewska! wierzenia dowództwa wojsk najzdolniej- do 1635 roku. Jeden z głównych wykonaw- sy i Pomorze, a Szwedzi przez lata grabili Pol- Podobnie obłędną politykę osłabiania Pol- szym wodzom – Andrzejowi Firlejowi ców polityki niemieckich Habsburgów oraz skę, pobierając cła od polskiego handlu. ski prowadził Zadzik na Ukrainie, którą Kościół # # # # kleru jest najgorsza. Daniel Defoe Ze wszystkich plag, jakie nawiedzają ludzkość, tyrania Zdrajcy w sutannach (5) PZPN – PŁATNI ZDRAJCY, PACHOŁKI NIEMIEC, CZYLI... NASI OKUPANCI 1 TYGODNIK 16 Strona 2 2 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 15 Wojciech Baranowski – biskup przemy- się za unią z Polską na prawach Litwy. Pol- ¤¤¤ Dzięki sprzecznej z polskimi interesami pro- ski od 1584 r., płocki od roku 1590, kujaw- ska odmówiła z powodu jednego warunku: Andrzej Trzebicki – biskup przemyski pagandzie Kościoła, prowadzonej głównie ski od 1608 r., arcybiskup gnieźnieński i pry- urzędy w luterańskich Prusach miały być ob- od roku 1654 r., krakowski (i ks. siewier- przez jezuitów i wspartej niemieckimi ła- mas Polski w latach 1608–1615, senator. Ja- sadzane tylko przez luteranów. Było to dla ski) w latach 1658–1679, senator. Wychowa- pówkami, Sobieski rok później został prze- ko prymas był przewodniczącym senatu, biskupów i jezuitów nie do przyjęcia, bo nek jezuitów. Podkanclerzy koronny od 1652 ciągnięty do obozu habsburskiego, także ka- a więc drugą osobą w państwie. Sekretarz Ste- wzmocniłaby się pozycja ewangelików w pań- roku, na elekcji w roku 1674 – w zastępstwie peluszem kardynalskim dla „oficjalnego oj- fana Batorego, sekretarz wielki koronny, pod- stwie. Wymogli więc na królu i sejmie odmo- chorego prymasa – pełnił funkcję interrek- ca” królowej Marysieńki. Nie bez znaczenia kanclerzy w latach 1585–1591. Za poparcie wę. Ci fanatycy religijni i zdrajcy w su- sa. Na tej elekcji wybór Sobieskiego był fakt, że jednym z kochanków Marysień- Zygmunta III w czasie rokoszu Zebrzydow- tannach woleli oddać Prusy Niemcom! To wsparty był 400 tys. liwrów łapówek fran- ki był poprzedni nuncjusz, Pignatelli – póź- skiego dostał bogatą diecezję kujawską, też są te „zasługi Kościoła dla Polski”. cuskich. Po drugiej stronie krążyło nie niejszy papież Innocenty XII. a wkrótce gnieźnieńską z tytułem prymasa. Bezwzględny zwolennik kontrreformacji. mniej złota niemieckiego. Agent habsbur- Ci zdrajcy zmusili Sobieskiego do po- Chciwiec – pracując w kancelarii Zygmunta Na czasy jego „biskupiej i prymasowskiej ski. Prof. Z. Wójcik pisze o nim, że był twierdzenia traktatu welawsko-bydgo- Augusta, zebrał liczne godności, m.in. cztery posługi” przypada największe nasilenie po- „oddany Habsburgom duszą i ciałem”. Nic skiego, który uniezależnił Prusy od Pol- kanonie i związane z nimi beneficja. Prowa- gromów protestantów i innych aktów nieto- dodać, nic ująć. ski! Zamiast utracone Prusy odzyskać, król dził niezwykle wystawny tryb życia, rozpoczął lerancji w całej Polsce. Po klęsce rokoszu Ze- Gdy Jan III Sobieski zawarł w 1676 r. musiał potwierdzić haniebny traktat we- budowę pałaców biskupich w Płocku, Skier- brzydowskiego odebrano protestantom 2/3 rozejm z Turcją w Żurawnie i w 1677 r. trak- lawsko-bydgoski. Tymczasem Szwedzi toczy- niewicach, wybudował pałac prymasowski kościołów, paląc przy okazji bezcenne bi- tat ze Szwecją w Gdańsku, żeby zbrojnie od- li wojnę z Prusakami, zabezpieczonymi przed w Warszawie. Gdzie nastał, tam budował dla blioteki i profanując wiele cmentarzy. Jako zyskać utracone lenno pruskie, agenci nie- polskim atakiem przez swoich opłaconych siebie pałac. Protektor jezuitów, orędownik wspólnik i protektor zbrodniarzy oraz podże- mieccy za pruskie i habsburskie pieniądze polskich agentów, także tych w sutannach. kontrreformacji. gacz, sam był zbrodniarzem. organizowali zbrojny bunt przeciwko „bez- Ten sojusz mógł uchronić Polskę przed przy- Był jednym z głównych sprawców zniwe- Z oficjalnego życiorysu jego następcy, pry- bożnemu Sobieskiemu”, aby na siłę utrzy- szłą katastrofą III wojny północnej! Ale czenia sejmu i odrzucenia konstytucji prze- masa Gembickiego, dowiadujemy się, że Gem- mać Polskę w stanie wojny z Turcją w inte- sojusz z luterańską Szwecją był dla Kościo- ciw tumultom w 1606 r. oraz wybuchu wojny bicki „odbudował zrujnowaną ekonomię ar- resie papieży, Rosji i Niemców, zarówno Au- ła nie do przyjęcia. Pruska żmija dzięki Ko- domowej. Agent habsburski i papieski; reali- chidiecezji”. Skoro przed Gembickim pryma- strii, jak i Prus. W archiwach pruskich za- ściołowi bezpiecznie rosła... zował niemiecką politykę jako podkanclerzy sem był przez siedem lat Baranowski, to wnio- chowały się rozliczenia pieniędzy przekaza- Trzebicki, zakamieniały wróg arian, do- i potem przewodniczący senatu. Popierał „kru- sek jest prosty: Baranowski zrujnował ekono- nych z Berlina polskim zdrajcom. Jednym prowadził na sejmie w 1658 r. do wygnania cjatę” na Moskwę w papieskich rojeniach mię archidiecezji. z przywódców spisku był biskup Trzebicki. ich z Polski. Żądny władzy i zaszczytów po o katolicyzacji Rosji. Wojsko, po powrocie ¤¤¤ Oto fragment manifestu zdrajców do ce- śmierci prymasa w czasie bezkrólewia przy- z nieudanej wyprawy moskiewskiej, żąda- Fryderyk Bartsch (1552–1609) – jezuita, sarza niemieckiego: „(...) uciekając się do pisywał sobie kompetencje prymasowskie, ło zapłaty zaległego żołdu... 20 milionów kolejny po Pakoszu Gołyńskim spowiednik Cesarza jako protektora, przysięgamy wia- w tym do koronacji Sobieskiego. Po wybo- zł! Była to astronomiczna suma, równa kil- Zygmunta III, „króla jezuitów”. Król, jakby rę, posłuszeństwo, przy Jego Cesarskiej Mo- rze Olszowskiego na prymasa wszedł z nim kuletnim dochodom państwa. Zanim podat- mu mało było na dworze jednego jezuickie- ści ludziach stawać...”. Lepszego dowodu w głośny konflikt o władzę, który oparł się ki uchwalono i zebrano pieniądze (Kościół, go podżegacza, czyli kaznodziei Piotra Skar- zdrady nie trzeba. Hetman Pac zobowiązał aż o papieża. bogatszy od państwa, dorzucił raptem 300 gi, utrzymywał jeszcze spowiednika. Obaj ci się skierować armię litewską tam, gdzie wska- Zdrajca biskup Trzebicki, habsburski tysięcy), żołnierze straszliwie złupili kraj. niemiecko-papiescy agenci sterowani przez że cesarz. Chciał za to, bagatela, 100 tys. i papieski agent, pochowany jest w koście- Także za jego przewodnictwa senatowi, nuncjusza papieskiego i władze zakonu, ści- zł. Spiskowi patronował nuncjusz papieski le św. Piotra i Pawła w Krakowie i ma po- sejm wyraził zgodę na oddanie Hohenzol- śle kontrolowali polskiego króla (spowiedź, Martelli, „lokaj Habsburgów”. Zdradę wy- mnik w... katedrze wawelskiej. lernom brandenburskim Prus w lenno pokuta). Podsycali jego rojenia o odzyskaniu kryto w 1678 roku. Kto zawisł? Jak to w Pol- Cdn. w 1612 r., mimo że sejm pruski wypowiedział tronu Szwecji w nadziei jej rekatolicyzacji, sce – nikt, a sprawa rozeszła się po kościach. LUX VERITATIS # # # # kilkanaście lat złupili to wszystko Szwedzi... cezji chełmińskiej, do tego zrujnowanej wspierała interesy Niemców w Polsce, ale tor. Ten biskup i zdrajca podpisał wraz Wszystko w niezwykle krótkim czasie. Za – niewielkiej, znacznie zluteranizowanej die- Królowa Cecylia Renata nie tylko jawnie 1633 r., wileński w latach 1649–1656, sena- łace prymasowskie w Warszawie i w Łowiczu. w dwa lata po uzyskaniu sakry biskupiej że była cioteczną siostrą męża. Jerzy Tyszkiewicz – biskup żmudzki od rozbudował zamek biskupi w Lubawie i pa- z beneficjów. Służył tak wiernie, że zaledwie nanda III Habsburga. Nie przeszkadzało im, ¤¤¤ w Łyszkowicach, letnią rezydencję prymasów, i opactwo wraz z ogromnymi dochodami mariażu z... Niemką, siostrą cesarza Ferdy- żył odbyć ingresu. kulty świętych. Za to złoto zbudował pałac ko zgarnął dwie kanonie, dwa probostwa dzięki sojuszowi z Anglią. Doprowadzili do IV na bogatszą diecezję poznańską nie zdą- bożka – kasę! – dlatego rozwijał złotodajne dla zapewnienia sobie dóbr doczesnych: szyb- testantką, co mogło poprawić sytuację Polski dydaturę. Awansowany przez Władysława W swej posłudze bardzo dbał o jedynego rendarz koronny. Wykorzystał te „układy” możliwił małżeństwo Władysława IV z pro- lewicza Władysława i przedstawiał jego kan- stroje prorosyjskie. lowej Konstancji Habsburg, wreszcie refe- Wraz z całym episkopatem Gembicki unie- Na elekcji w 1633 r. reprezentował kró- litycznych, co tylko wywołało wśród nich na- tarz „króla jezuitów”, potem kanclerz kró- ku żołnierzy w Polsce. ledwie 30 lat. Prawosławnych wkrótce pozbawiono praw po- wiernie służył Wazom i Habsburgom. Sekre- skania Śląska, dał Niemcom prawo werbun- i wprowadził do polskiego senatu w wieku za- pretekst do ingerencji w sprawy Polski. nego Feliksa Kryskiego. Idąc jego wzorem, agresji tureckiej, wykluczył możliwość odzy- Toteż król mianował tego agenta biskupem tycy dokonali rzeczy strasznej: dali Rosji protekcji jezuitów i wuja, kanclerza koron- sojuszniczce Francji. Postawił Polskę za cel mieckich i papieskich, robił szybką karierę. szukania wsparcia w Rosji. Katoliccy fana- cie do kraju w 1616 r. Karierę zawdzięczał z Habsburgami, skierowany przeciwko Turcji, z jezuitami pilnowała w Polsce interesów nie- sili się Kozacy. Prześladowania zmusiły ich do Święcenia kapłańskie przyjął po powro- Sytuację pogorszył jeszcze polski traktat lową Konstancję z Habsburgów, która wraz wobec Polski. Obrońcami prawosławia ogło- czech i we Włoszech. nu Szwecji. rzem Zygmunta III. Protegowany przez kró- ło to do zachwiania lojalności prawosławnych itów, agent szkolony przez nich w Niem- cał rojenia Władysława IV o odzyskaniu tro- ski dzięki poparciu jezuitów został sekreta- no wtedy siłą cerkwie i majątki. Doprowadzi- drugą osobą w państwie. Wychowanek jezu- i Rosję? Wraz z jezuitami Gembicki podsy- mieckim uniwersytecie. Po powrocie do Pol- śladował prawosławie. „Dyzunitom” odbiera- funkcję przewodniczącego senatu, a więc był na się dziwić, że Francja popierała Szwecję chowanek jezuitów – studiował na ich nie- gelikom kościoły, wspierał unię brzeską i prze- tach 1638–1641, senator. Jako prymas pełnił przeciwko Francji na jej terytorium! Czy moż- roku 1630, poznański od 1635 r., senator. Wy- dochodami. Fanatyk religijny – odbierał ewan- 1636, abp gnieźnieński i prymas Polski w la- szły król, walczyli po stronie Habsburgów Henryk Firlej – biskup przemyski od a niedługo tytułem prymasa z olbrzymimi Jan Lipski – biskup chełmiński od roku i... cesarski pułkownik Jan Kazimierz, przy- ¤¤¤ go dla biskupa Lipskiego i jego rodziny, ¤¤¤ Doszło do tego, że w 1635 r. lisowczycy pochowany jest w katedrze wawelskiej. sarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckie- o kariery swoich agentów. Francją. Kościoła dla Polski”. Zdrajca biskup Zadzik nagrodzili... tytułem hrabiów Świętego Ce- kościelnymi. Habsburgowie i papieże dbali co Polska była w konflikcie m.in. z potężną skiem Rakuszanów”. To też jakoby „zasługi Tak „skuteczne” starania Habsburgowie to kolejnymi coraz bogatszymi godnościami habsburskiej i propapieskiej polityki, przez jezuitów” Polacy rzeczywiście stali się „igrzy- Władysława. Z Cecylią Renatą było podobnie. li... wojnę trzydziestoletnią! Płacono mu za ner godności i beneficjów. Kontynuator pro- Dzięki takim jak on pomocnikom „króla sce posagów dwóch żon Zygmunta III, ojca portów (milion zł rocznie!), czym finansowa- lerz wielki w latach 1638–1643. Kolekcjo- du zjadł własne księgi. burgowie mimo upływu lat nie wypłacili Pol- w Mołdawii. Szwedzi pobierali cła z polskich Podkanclerzy koronny od 1635 r., kanc- niku mówi, że więził ewangelika, aż ten z gło- sława IV. Nie przeszkadzało mu jakoś, że Habs- ska utraciła Inflanty, Rygę i wpływy 1642–1657, senator. kalwinów i arian. Jedna z legend o tym okrut- Cecylię Renatę Habsburg – żonę dla Włady- Za jego przewodniczenia senatowi Pol- 1635 r., krakowski (i ks. siewierski) w latach W podziemiach zamku w Bodzentynie więził Cztery lata później posłował do Wiednia po ką, do tego siostrą cioteczną króla. Piotr Gembicki – biskup przemyski od dził do likwidacji ariańskiego Rakowa. rzego Ossolińskiego do papieża Urbana VIII. wadził do małżeństwa z kolejną Habsburżan- ¤¤¤ sławie. Orędownik kontrreformacji, doprowa- W roku 1633 brał udział w poselstwie Je- zać króla z Habsburgami i Rzymem, dopro- elektora pruskiego, luteranina. moc do Moskwy. Zadzik prześladował prawo- a potem Władysława IV. ży, a zgodnej z polską racją stanu. Aby zwią- pitulacji udał się na służbę do Królewca, do powstania Kozaków, którzy zwrócili się o po- ody i panegiryki na cześć Zygmunta III, skę polityki niezależnej od Niemców i papie- tyczne zerwanie unii polsko-litewskiej. Po ka- czyźnianych chłopów. Toteż co rusz wybuchały ślizg” kariery wspomagał wazeliną, pisząc czy i doprowadzić do prowadzenia przez Pol- pod protekcję Karola Gustawa. Było to fak- no unię brzeską, a Kozaków obracano w pańsz- wojną ze Szwecją – został prymasem. „Po- wyrwać Polskę z niemiecko-papieskich klesz- z Radziwiłłami kapitulację i poddanie Litwy chciał katolicyzować. Tam przemocą forsowa- 7 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 10 Strona 3 14 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 3 1673–1674, senator, a jako pry- przyszłość Polski wiązali z Niemcami i pa- III Wazy. Wraz z jezuitami i nuncjuszem mas był tradycyjnie przewodniczą- pieżami. Dość powiedzieć, że obie kolejne żo- papieskim – architekt prohabsburskiej poli- cym senatu. Interreks w 1674 r. ny króla były siostrami cesarza Ferdynanda tyki króla. Brał udział w wyprawach Wazy – zmarł w czasie bezkrólewia. Se- II Habsburga. Osobne ekipy jezuickie edu- do Szwecji. Wraz z papieżem i Habsburga- kretarz Władysława IV, zwolennik kowały i pilnowały królowej oraz dzieci „kró- mi podżegał do rekatolicyzacji luterańskiej najpierw prohabsburskiej polity- la jezuitów”. Szwecji. Wciągnęli tym Polskę w półtorawie- ki Wazów, a potem profrancuskiej Po kilkunastu latach inicjowanej przez je- kowe wojny szwedzkie, które całkowicie zruj- – po zmianie kierunku polityki zuitów cichej wojny religijnej z protestanta- nowały kraj. przez Jana Kazimierza. Na elek- mi i prawosławnymi na Wschodzie, zaistnia- Jeden ze sprawców obalenia konstytucji cji w 1669 r. przyczynił się do wy- ła szansa na zaprowadzenie pokoju religijne- przeciwko tumultom i zniweczenia sejmu boru Michała Korybuta Wiśnio- go przez uchwalenie przez sejm „konstytucji w 1606 r. oraz wybuchu wojny domowej wieckiego. Kazimierz Czartory- przeciw tumultom”. W czasie sejmu w 1606 – rokoszu Zebrzydowskiego. ski i podkanclerzy Olszowski, też roku ci obaj agenci po całonocnej analizie pro- Jako kanclerz pomagał jezuitom i Habs- biskup, przeforsowali projekt mał- jektu „konstytucji” stwierdzili, że nie tylko ze- burgom, i to z poparciem papieża Pawła V, żeństwa króla z Eleonorą Habs- zwala ona na szerzenie się herezji, ale na do- wciągnąć Polskę w dymitriady. Ich celem burg, córką cesarza Ferdynanda miar złego król może herezji bronić. Jest więc była katolicyzacja Rosji, dlatego wypra- III. W ten sposób poddali króla projekt konstytucji niezgodny z katolickim wę z lat 1609–1610 papież ogłosił kru- wpływom jezuitów i przeciągnęli „wartościami”. Reszty na sejmie dokonali bi- cjatą. Za wierną służbę papieżom i Niem- go do obozu habsburskiego. Na- skupi i ich narzędzie – ultrakatoliccy posło- com Pstrokoński nagrodzony został bogatym grodą dla Czartoryskiego było sta- wie. Padła nie tylko „konstytucja”, ale biskupstwem kujawskim. nowisko prymasa i bogata diece- nie uchwalono też podatków na obronę ¤¤¤ zja gnieźnieńska (Habsburgowie granic. Głównie dlatego, że szlachta Wawrzyniec Gembicki – biskup chełmiń- załatwiali takie łapówki na dwo- i magnaci nie chcieli ich płacić, powołu- ski od 1600 r., kujawski od 1610 r., w latach rze papieskim). Stał się przywód- jąc się na zwolnienia podatkowe dla du- 1615–1624 abp gnieźnieński i prymas Polski, cą obozu habsburskiego. chowieństwa. Najazd tatarski wszedł w Pol- a więc przewodniczący senatu i druga osoba Wejście króla w orbitę intere- skę jak w masło i spustoszył większość kraju. w państwie. Sekretarz Stefana Batorego i Zyg- Sobieski pod Wiedniem sów Austrii umocniło obóz habs- W efekcie wybuchła wojna domowa – ro- munta III, sekretarz wieki koronny, podkanc- burski i wywołało niemal wojnę do- kosz Zebrzydowskiego. Rokoszanie przegra- lerzy koronny od 1607 r., kanclerz w latach i złą wolę. Czy nie dostrzegają, że był w szpo- mową, a przy tym ściągnęło na Polskę na- li pod Guzowem, a jezuici wykorzystali woj- 1609–1613. Po prekonizacji na biskupa ku- nach zdrajców w sutannach, spowiedników, ka- jazd turecki. O to zresztą chodziło Habsbur- nę domową do napadów na majątki ewan- jawskiego wbrew prawu zatrzymał kancler- znodziejów, prymasów, kanclerzy, biskupów i je- gom i papieżowi – o wciągnięcie Polski do gelickiej szlachty i burzenia kościołów stwo. Oddał je dopiero wobec całkowitej zuitów – szkolonych socjotechników? Że ich ce- wojny z Turcją i otwarcie jej drugiego fron- ewangelickich. Dla kleru zawsze od napra- klęski „krucjaty” na prawosławną Moskwę lem było na polecenie papieży wciągnąć Polskę tu w interesie Austrii. Wojny z Turcją trwały wy Polski ważniejsza była rozprawa z inno- (był jej współarchitektem) i tragicznych jej do wojny z Turcją, aby utworzyć jej drugi front 27 lat. Polska, mimo ocalenia Austrii odsie- wiercami. skutków dla Polski. w celu odciążenia Habsburgów? czą wiedeńską, mimo olbrzymiego wysiłku ¤¤¤ Wychowanek jezuitów i ich protektor. ¤¤¤ materialnego i poniesionych szkód, odzyska- Maciej Pstrokoński – biskup przemyski Zwolennik kontrreformacji. Jako biskup cheł- Kazimierz Florian Czartoryski – bi- ła zaledwie stan posiadania sprzed wojny. od roku 1601, kujawski w latach 1608–1609, miński zbrojnie doprowadził do powrotu je- skup poznański od 1651 r., kujawski od 1655 Wzmocniły się za to Austria i Rosja – przy- senator. Kanclerz wielki koronny od 1606 do zuitów do Torunia. Zaowocowało to w przy- roku, abp gnieźnieński i prymas Polski w latach szli zaborcy Polski. 1609 roku, bliski współpracownik Zygmunta szłości rozruchami religijnymi. Jako biskup # # # # w latach 1650–1653. Jako podkanclerzy 1653–1658, senator. Jako prymas pełnił IV z księżniczką protestancką, bo mogłoby to rzyła się rekatolicyzacja luterańskiej Szwecji. Podkanclerzy koronny od 1645 r., kanclerz abp gnieźnieński i prymas Polski w latach kim, nie dopuścił do małżeństwa Władysława ła czym. Tylko dlatego, że Kościołowi ma- wieku 32 lat był już biskupem senatorem. niecki od roku 1640, chełmiński od 1646 r., a głównie z biskupami Zadzikiem i Gembic- Musiała walczyć na dwa fronty, a nie mia- zji swoje. Zgarnął trzy bogate opactwa, a w Andrzej Leszczyński – biskup kamie- tronu Szwecji. Wraz z resztą episkopatu, Pod Wismarem Polska straciła flotę wojenną. z nią umacniał wpływy niemieckie, a przy oka- ¤¤¤ w zgubnych dla Polski rojeniach o odzyskaniu prześladowań i otworzyła Szwedom bramy. lowej Cecylii Renaty z Habsburgów. Wraz pu „zasługach”. nanda II Habsburga. Utwierdzał króla bo luterańska ludność miała dosyć katolickich był już kanonikiem. Został kanclerzem kró- nych biografiach zdrajcy ani słowa o tego ty- żon Zygmunta III, sióstr cesarza Ferdy- zję i zajęli Inflanty. Ryga poddała się szybko, lat uzyskał niższe święcenia, a jako 15-latek w katedrze wawelskiej. W oficjalnych kościel- sce umówionych posagów dwóch kolejnych cze najazd Szwedów, którzy wykorzystali oka- wanek jezuitów i ich protektor. W wieku 13 zdrajca i niemiecki pachołek pochowany jest Doradził Habsburgom, aby nie płacili Pol- strofalna polityka tego agenta ściągnęła jesz- godność przewodniczącego senatu. Wycho- diecezją krakowską z tytułem książęcym. Ten ogromny wpływ na króla i politykę państwa. agent w sutannie – tak osłabił Polskę. Kata- stało najbogatszą w Europie Pełniąc tak wysokie stanowiska, miał kom! To właśnie Lipski – niemiecko-papieski Piotr Gembicki com i papieżom nagrodzone zo- arian, którym odmawiał miana chrześcijan. Habsburgów. Jakże brakło ich przeciw Tur- To wysługiwanie się Niem- wał prawosławnych, ewangelików, szczególnie gromiło Czechów pod Białą Górą – dla nych wyjazdów za granicę. kontrreformacji, fanatyk religijny, prześlado- corą, 10 tys. polskich lisowczyków roz- łą zabronił królowi samowol- kościelne godności i beneficja. Zwolennik liczna armia polska przegrywała pod Ce- tacją, a oburzony sejm uchwa- tarzem Zygmunta III Wazy. Kolekcjonował Niemal w tym samym czasie, gdy nie- Wyjazd skończył się kompromi- „układy”. Po powrocie do kraju został sekre- agenci na to nie pozwolili. strii na spotkanie z cesarzem. w Rzymie, gdzie wyrobił sobie znakomite prześladowaniami prawosławnych. Papiescy warzystwie Gembickiego do Au- kowie kontynuował je aż przez siedem lat przed forsowaniem unii brzeskiej i dalszymi zgody sejmu – pojechał w to- itów, potem ich protektor. Po studiach w Kra- to nie powstrzymało katolickich fanatyków W 1638 r. Władysław IV – bez reks w latach 1632–1633. Wychowanek jezu- z prawosławnych, głównie Kozaków. Nawet więzieniu prawie dwa lata. senatu, był drugą osobą w państwie. Inter- mię, która w połowie miała składać się ry przesiedział we francuskim nator. Jako prymas, a więc i przewodniczący W obliczu klęski formowano nową ar- niejszego króla polskiego, któ- ski i prymas Polski w latach 1627–1638, se- dara Mołdawii. Francji Jana Kazimierza, póź- roku, poznański od roku 1624, abp gnieźnień- tacy sojusznika Polski – Grazianiego, hospo- szło nawet do aresztowania we Jan Wężyk – biskup przemyski od 1619 ło, zdrajca biskup Lipski podał Turkom na turalny konflikt z Francją. Do- ¤¤¤ spustoszył kresy po San. Jakby tego było ma- potencjalny atak Turcji oraz na- wawelskiej. wisła na bramie w Stambule. Najazd tatarski z papieskimi, i wystawił ją na biskup Lipski pochowany jest w... katedrze wtedy hetman Żółkiewski, którego głowa za- interesom, tożsamym zresztą zją krakowską z tytułem książęcym. Zdrajca recki i klęskę pod Cecorą w 1620 r. Zginął rządkowanie Polski niemieckim gowie nagrodzili agenta najbogatszą diece- i Czechom. Ściągnął tym na Polskę najazd tu- tannie, kontynuował podpo- patibilia). Potem jeszcze papież i Habsbur- na pomoc Habsburgom przeciwko Węgrom niemiecko-papieski agent w su- dano mu bogatą diecezję kujawską (incom- puścił do zaciągów lisowczyków i wysłania ich W ten sposób Gembicki, go pachołka niemieckiego z kanclerstwa, 1618 r. W interesie Niemców i papieży do- ska nie było pieniędzy... Wobec lawiny klęsk, żeby pozbyć się te- Rzeczywisty kierownik polskiej polityki od Zaś na opłacenie polskiego woj- skiem Rakuszanów”. macji, protektor jezuitów. wo królewskimi dochodami! Polacy „winą króla swego stali się igrzy- stwie krążyły legendy. Zwolennik kontrrefor- nawet wspomagała ich finanso- Słusznie powiedział król Gustaw Adolf, że Habsburgom i wiernie im służył. O jego skąp- 11 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 6 Strona 4 4 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 13 kujawski zwalczał ewangelików w luterań- Turcję sprawował władzę w kraju. Rosji nie Posłował do Francji. W czasie potopu złożył tego papiesko-niemieckiego agenta było zwią- skim Gdańsku. Jako prymas prześladował udało się skatolicyzować. Dodatkowo zaję- hołd i poddał Warmię elektorowi pruskie- zać króla z obozem habsburskim. Związano prawosławnych, zmuszając ich do przyjęcia ta w Rosji Polska utraciła wpływy w Mołda- mu Fryderykowi Wilhelmowi w Królewcu, nie tylko praniem mózgu przez spowiednika, unii brzeskiej. Odbierał im cerkwie, klasz- wii, co w perspektywie wojen z Turcją było za co słusznie został oskarżony o zdradę. ale i małżeństwem z Habsburżanką, córką ce- tory i majątki, a na opornych nakładał ka- stratą katastrofalną, bo odsłoniło granicę. Jak każdy zdrajca w sutannie nie tylko kary sarza. Wykorzystał też gwałtowny proces spad- ry. Toteż na Ukrainie co rusz wybuchały Skutki „krucjaty” były straszliwe nie tyl- uniknął, ale jeszcze... nagrodzono go arcybi- kowy pomiędzy Sobieskimi a Wiśniowieckimi. powstania Kozaków. ko w wymiarze materialnym. Rosja skonsoli- skupstwem gnieźnieńskim, godnością pry- Pod wpływem jezuity Cieciszowskigo, bisku- Nepota – protegował i obdarzał godno- dowała się, a Polska na wieki stała się jej dy- masa i związanymi z tym dochodami! pa (potem prymasa) Czartoryskiego i bisku- ściami i beneficjami kościelnymi i państwo- żurnym wrogiem. Sejm uchwalił, że królowi W roku 1657 wynegocjował traktat welaw- pa Olszowskiego król nie potrafił wznieść się wymi rodzinę, co było powodem głośnych pro- nie wolno rozpoczynać wojny bez zgody szlach- sko-bydgoski. To jeden z najbardziej hanieb- ponad prywatne spory. Konflikt pomiędzy „re- testów szlachty. Prowadził dwór pełen nie- ty, którą ogarnął pacyfizm (idąc za wzorem nych traktatów w naszej historii, milowy galistami” a „malkontentami” o mało nie skoń- zwykłego przepychu. Dokończył budowę pa- Kościoła, nie chcieli płacić podatków). krok do rozbiorów Polski. Nie tylko unieza- czył się regularną wojną domową, osłabił łacu prymasowskiego w Warszawie. To z inicjatywy tego zdrajcy przedłu- leżnił Prusy od Polski, ale zapewnił im swobo- Polskę. Doszło do tego, że obie strony łupiły Jako biskup chełmiński ciągnął dochody żono w 1613 r. układ z Habsburgami (za- dę przemarszu wojsk przez Pomorze, i jeszcze majątki przeciwników! z diecezji pomezańskiej, która leżała na te- warty przed laty przez zdrajcę bpa Hozjusza), w przyszłości zwrot kosztów „pomocy”. Za 30 Niektórzy historycy winą za tę skrajną anar- renie Prus, a to czyniło go zależnym od księ- który ściągnął na Polskę najazdy Szwecji lat Polska musiała zapłacić Prusom koszty po- chię obarczają króla, zarzucając mu nieudolność cia pruskiego. Jego zdanie, jako biskupa i Turcji. A Rosja czekała i rosła w siłę... mocy z czasów potopu, i to z odsetkami! i senatora ziem pruskich, bardzo dużo zna- ¤¤¤ Wziął za to łapówki inny zdrajca w sutan- czyło w roku 1605, kiedy utracono dla Pol- Szymon Rudnicki – biskup warmiński nie – prymas Radziejowski. Słynnego ko- ski lenno pruskie. Jest jednym ze sprawców (i książę sambijski) w latach 1604–1621, se- rytarza nie wymyślił Hitler, wymyślił zniweczenia sejmu w 1606 r., obalenia kon- nator. Wychowanek jezuitów, potem ich pro- go zdrajca, ksiądz biskup Leszczyń- stytucji przeciwko tumultom i wybuchu woj- tektor. Przebywał kilka lat na dworze zbrod- ski! Tym traktatem ta kanalia w sutannie ny domowej. niarza kardynała Hozjusza w Rzymie. Po po- wbiła gwóźdź do trumny Polski. Kiedy zo- Wraz z drugim zdrajcą w sutannie, Bara- wrocie jako protegowany jezuitów został se- stał prymasem, musiał opuścić stanowisko nowskim, jako kanclerz, a potem przewodni- kretarzem Stefana Batorego, potem Zygmun- podkanclerzego, ale zadbał, aby objął je czący senatu, realizował proniemiecką i pro- ta III Wazy (był jego ulubieńcem), a wresz- jego brat Jan. Elektor pruski za pomoc papieską politykę, ściągając na Polskę nie- cie sekretarzem wielkim koronnym. Jako bi- w uzyskaniu Elbląga (za długi) obiecał im potrzebne wojny ze Szwecją, Rosją i Turcją skup warmiński zarządzał też diecezją sam- 10 tys. dukatów do łapy. To akurat nie w interesie Habsburgów i papieży. Za wier- bijską, która leżała na terenie Prus, i ciągnął wyszło, ale żarliwa obrona interesów Pru- ną im służbę płacono mu kolejnymi, coraz stamtąd dochody. To czyniło go zależnym od saka była powszechnie znana i głośna bogatszymi godnościami. Wraz z Baranow- władcy Prus. w Polsce. Mamy więc kolejne „zasługi skim doprowadzili do przepadku posagu Przyjaciel Jana Zygmunta Hohenzoller- Kościoła dla Polski”. królowej Bony i pieniędzy pożyczonych na, elektora Brandenburgii. W roku 1605 po- W dacie zgonu Leszczyński ma trzy przez nią Habsburgom hiszpańskim. mógł mu w staraniach o uzyskanie prawa opie- szóstki... Po zdobyciu Moskwy i powrocie Żółkiew- ki nad obłąkanym księciem Prus Albrechtem ¤¤¤ skiego zdrajca biskup Gembicki zorganizo- Fryderykiem Hohenzollernem, chociaż pru- Wojciech Cieciszowski – żył w latach wał triumf, którego ozdobą był wzięty do ski sejm „kwerulantów” domagał się wyru- 1607–1675, jezuita, wykładowca Akade- niewoli car Wasyl Szujski. W czasie wypra- gowania Hohenzollernów z Prus. Zygmunt mii Wileńskiej, spowiednik króla Micha- Michał Korybut Wiśniowiecki wy Zygmunta III na Moskwę i później na III i jego najbliżsi doradcy biskupi i jezuici ła Korybuta Wiśniowieckiego. Zadaniem # # # # roku. Swój awans zawdzięczał niemieckim ską (koadiutor w wieku 30 lat). Za jego nikiem utopienia powstania Chmielnickiego Brał też pieniądze od Francuzów i Prusaków. od roku 1618, kanclerz wielki od 1620 do 1623 służbę nagrodzili go bogatą diecezją poznań- Miłosierny po katolicku biskup był zwolen- Ściągał na to pieniądze, łupiąc swoją trzodę. kretarz Zygmunta III, podkanclerzy koronny nia. Papieże i Habsburgowie za wierną im 30 latach oba księstwa wróciły do Habsburgów. ków, dwa pałace i dwie rezydencje letnie. żę siewierski) w latach 1630–1631, senator. Se- wał przybrać tytuł książęcy, ale bez powodze- le wystawny dwór. Utrzymywał sześć zam- skania Śląska została zaprzepaszczona. Już po 1617, kujawski od 1623 r., krakowski (i ksią- i Rzymu. Wykorzystując takie układy, usiło- wiek polskich instalacji. Wspaniała okazja odzy- ślało, czyim był agentem. Prowadził niebywa- Andrzej Lipski – biskup łucki od roku sekretarzem koronnym. Posłował do Niemiec zów. Jednym z warunków był zakaz jakichkol- „księciem cesarstwa”, co bez wątpliwości okre- ¤¤¤ ował karierę przy królu – w 1604 r. został borskie, ale... nie Polsce, tylko dynastii Wa- zuitów, potem ich protektor. Tytułował się cel papiesko-niemieckich agentów. ża Klemensa VIII. Po powrocie kontynu- tu. Podkanclerzy koronny, wychowanek je-w zastaw na 50 lat księstwa opolskie i raci- cję od zaatakowania Habsburgów. I taki był tów?) był sekretarzem i szambelanem papie- żony Zygmunta III), Habsburgowie dali nator, a jako prymas – przewodniczący sena- wojny trzydziestoletniej w Niemczech, a Tur- diów w Rzymie (czy może szkolenia agen- dysława IV oraz jego matki i macochy (dwie ski w latach 1658–1666 i prymas Polski. Se- wojna z Polską odciągnęła Szwecję od teatru ku życia został... proboszczem. W czasie stu- cone posagi trzech Habsburżanek: żony Wła- ski (i ks. sambijski) od 1644 r., abp gnieźnień- moskiewskiej i odzyskania szwedzkiej. Ale mieckiej polityki Zygmunta III, już w 15 ro- Wacław Leszczyński – biskup warmiń- dopuścił do tego, że w zamian za niezapła- munta III – wspierał próby zdobycia korony raniu przez możny ród Opalińskich pronie- ¤¤¤ Wykonawca prohabsburskiej polityki Zyg- w latach 1607–1623, senator. Dzięki popie- Fryderyk Wilhelm chało do Wiednia poselstwo. w czasie potopu. Andrzej Opaliński – biskup poznański cofanie korpusu z Polski poje- miernikach. Nie zdobyli go nawet Szwedzi ¤¤¤ tych grabieży oraz z prośbą o wy- wspaniały zespół pałacowo-obronny w Cze- miasto. Doszło do tego, że w sprawie skiej, prześladował prawosławie. Wybudował prowadził do nałożenia przez króla banicji na nia go przerzucili na Polaków. nych braci w wierze. Zwolennik unii brze- ła św. Mikołaja w luterańskim Elblągu, do- bo problem kosztów utrzyma- win, z gorliwością neofity prześladował daw- w czasie walki o odebranie luteranom kościo- z wycofaniem korpusu z Polski, ronny w latach 1613–1618. W młodości kal- Bojownik kontrreformacji – w 1617 r., pie Habsburgowie nie kwapili się był drugą osobą w państwie. Podkanclerzy ko- i przekazał jezuitom. pywali trupy z grobów. Po poto- ko prymas, a więc i przewodniczący senatu, grzymkowy w Świętej Lipce. Odbudował ją Zdzierali nawet kościoły i wyko- mas Polski w latach 1624–1626, senator. Ja- snej kasy. W tym też celu wznowił ruch piel- kraj nie gorzej niż Szwedzi. płocki od roku 1617, abp gnieźnieński i pry- sób. Biskup wolał ściągać pieniądze do wła- cić i utrzymać. Wojska te łupiły Henryk Firlej – biskup łucki od 1616 r., pieniędzy, kler oszukiwał także w taki spo- pus, który Polska musiała opła- ¤¤¤ skę, której skarb zawsze cierpiał na brak gowie przysłali 12-tysięczny kor- zbrodniarzy – sam był zbrodniarzem. o połowę podstawy wymiaru podatków. Pol- wu. Dopiero po roku Habsbur- go odbudowy. Jako wspólnik i protektor wieństwa (sic!), był oszustwem – zaniżono początkowo pozostały bez odze- kich w czasie pogromu w 1616 r. zabronił je- majątków prowadzony pod nadzorem ducho- go. Zabiegi o pomoc austriacką go w Poznaniu przez uczniów szkół jezuic- ków na prawie pół wieku. Kataster, czyli spis do księstwa opolsko-raciborskie- niarzy. Po zburzeniu kościoła ewangelickie- r., który stanowił podstawę wymiaru podat- go wraz z królem uciekł na Śląsk, stantów, popierał ich pogromy, osłaniał zbrod- Współtwórca katastru warmińskiego z 1615 W czasie potopu szwedzkie- Protektor jezuitów, zaciekły wróg prote- nie liczył się. wziętych pod Batohem. w wojny ze Szwecją i Turcją. katolikom w Prusach. Interes samej Polski jąc około 8 tys. jeńców polskich wciągnięta w „krucjatę” na Moskwę oraz nicą oraz... przywróceniem praw religijnych cy pomścili rok później, wyrzyna- zollernom brandenburskim, a Polska została niu tronu Szwecji. Zadowolili się mglistą obiet- pod Beresteczko. Tę klęskę Koza- senatorowania oddano Prusy w lenno Hohen- liczyli na pomoc Brandenburgii w odzyska- we krwi. Brał udział w wyprawie 5 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 12 Strona 5 4 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 13 kujawski zwalczał ewangelików w luterań- Turcję sprawował władzę w kraju. Rosji nie Posłował do Francji. W czasie potopu złożył tego papiesko-niemieckiego agenta było zwią- skim Gdańsku. Jako prymas prześladował udało się skatolicyzować. Dodatkowo zaję- hołd i poddał Warmię elektorowi pruskie- zać króla z obozem habsburskim. Związano prawosławnych, zmuszając ich do przyjęcia ta w Rosji Polska utraciła wpływy w Mołda- mu Fryderykowi Wilhelmowi w Królewcu, nie tylko praniem mózgu przez spowiednika, unii brzeskiej. Odbierał im cerkwie, klasz- wii, co w perspektywie wojen z Turcją było za co słusznie został oskarżony o zdradę. ale i małżeństwem z Habsburżanką, córką ce- tory i majątki, a na opornych nakładał ka- stratą katastrofalną, bo odsłoniło granicę. Jak każdy zdrajca w sutannie nie tylko kary sarza. Wykorzystał też gwałtowny proces spad- ry. Toteż na Ukrainie co rusz wybuchały Skutki „krucjaty” były straszliwe nie tyl- uniknął, ale jeszcze... nagrodzono go arcybi- kowy pomiędzy Sobieskimi a Wiśniowieckimi. powstania Kozaków. ko w wymiarze materialnym. Rosja skonsoli- skupstwem gnieźnieńskim, godnością pry- Pod wpływem jezuity Cieciszowskigo, bisku- Nepota – protegował i obdarzał godno- dowała się, a Polska na wieki stała się jej dy- masa i związanymi z tym dochodami! pa (potem prymasa) Czartoryskiego i bisku- ściami i beneficjami kościelnymi i państwo- żurnym wrogiem. Sejm uchwalił, że królowi W roku 1657 wynegocjował traktat welaw- pa Olszowskiego król nie potrafił wznieść się wymi rodzinę, co było powodem głośnych pro- nie wolno rozpoczynać wojny bez zgody szlach- sko-bydgoski. To jeden z najbardziej hanieb- ponad prywatne spory. Konflikt pomiędzy „re- testów szlachty. Prowadził dwór pełen nie- ty, którą ogarnął pacyfizm (idąc za wzorem nych traktatów w naszej historii, milowy galistami” a „malkontentami” o mało nie skoń- zwykłego przepychu. Dokończył budowę pa- Kościoła, nie chcieli płacić podatków). krok do rozbiorów Polski. Nie tylko unieza- czył się regularną wojną domową, osłabił łacu prymasowskiego w Warszawie. To z inicjatywy tego zdrajcy przedłu- leżnił Prusy od Polski, ale zapewnił im swobo- Polskę. Doszło do tego, że obie strony łupiły Jako biskup chełmiński ciągnął dochody żono w 1613 r. układ z Habsburgami (za- dę przemarszu wojsk przez Pomorze, i jeszcze majątki przeciwników! z diecezji pomezańskiej, która leżała na te- warty przed laty przez zdrajcę bpa Hozjusza), w przyszłości zwrot kosztów „pomocy”. Za 30 Niektórzy historycy winą za tę skrajną anar- renie Prus, a to czyniło go zależnym od księ- który ściągnął na Polskę najazdy Szwecji lat Polska musiała zapłacić Prusom koszty po- chię obarczają króla, zarzucając mu nieudolność cia pruskiego. Jego zdanie, jako biskupa i Turcji. A Rosja czekała i rosła w siłę... mocy z czasów potopu, i to z odsetkami! i senatora ziem pruskich, bardzo dużo zna- ¤¤¤ Wziął za to łapówki inny zdrajca w sutan- czyło w roku 1605, kiedy utracono dla Pol- Szymon Rudnicki – biskup warmiński nie – prymas Radziejowski. Słynnego ko- ski lenno pruskie. Jest jednym ze sprawców (i książę sambijski) w latach 1604–1621, se- rytarza nie wymyślił Hitler, wymyślił zniweczenia sejmu w 1606 r., obalenia kon- nator. Wychowanek jezuitów, potem ich pro- go zdrajca, ksiądz biskup Leszczyń- stytucji przeciwko tumultom i wybuchu woj- tektor. Przebywał kilka lat na dworze zbrod- ski! Tym traktatem ta kanalia w sutannie ny domowej. niarza kardynała Hozjusza w Rzymie. Po po- wbiła gwóźdź do trumny Polski. Kiedy zo- Wraz z drugim zdrajcą w sutannie, Bara- wrocie jako protegowany jezuitów został se- stał prymasem, musiał opuścić stanowisko nowskim, jako kanclerz, a potem przewodni- kretarzem Stefana Batorego, potem Zygmun- podkanclerzego, ale zadbał, aby objął je czący senatu, realizował proniemiecką i pro- ta III Wazy (był jego ulubieńcem), a wresz- jego brat Jan. Elektor pruski za pomoc papieską politykę, ściągając na Polskę nie- cie sekretarzem wielkim koronnym. Jako bi- w uzyskaniu Elbląga (za długi) obiecał im potrzebne wojny ze Szwecją, Rosją i Turcją skup warmiński zarządzał też diecezją sam- 10 tys. dukatów do łapy. To akurat nie w interesie Habsburgów i papieży. Za wier- bijską, która leżała na terenie Prus, i ciągnął wyszło, ale żarliwa obrona interesów Pru- ną im służbę płacono mu kolejnymi, coraz stamtąd dochody. To czyniło go zależnym od saka była powszechnie znana i głośna bogatszymi godnościami. Wraz z Baranow- władcy Prus. w Polsce. Mamy więc kolejne „zasługi skim doprowadzili do przepadku posagu Przyjaciel Jana Zygmunta Hohenzoller- Kościoła dla Polski”. królowej Bony i pieniędzy pożyczonych na, elektora Brandenburgii. W roku 1605 po- W dacie zgonu Leszczyński ma trzy przez nią Habsburgom hiszpańskim. mógł mu w staraniach o uzyskanie prawa opie- szóstki... Po zdobyciu Moskwy i powrocie Żółkiew- ki nad obłąkanym księciem Prus Albrechtem ¤¤¤ skiego zdrajca biskup Gembicki zorganizo- Fryderykiem Hohenzollernem, chociaż pru- Wojciech Cieciszowski – żył w latach wał triumf, którego ozdobą był wzięty do ski sejm „kwerulantów” domagał się wyru- 1607–1675, jezuita, wykładowca Akade- niewoli car Wasyl Szujski. W czasie wypra- gowania Hohenzollernów z Prus. Zygmunt mii Wileńskiej, spowiednik króla Micha- Michał Korybut Wiśniowiecki wy Zygmunta III na Moskwę i później na III i jego najbliżsi doradcy biskupi i jezuici ła Korybuta Wiśniowieckiego. Zadaniem # # # # roku. Swój awans zawdzięczał niemieckim ską (koadiutor w wieku 30 lat). Za jego nikiem utopienia powstania Chmielnickiego Brał też pieniądze od Francuzów i Prusaków. od roku 1618, kanclerz wielki od 1620 do 1623 służbę nagrodzili go bogatą diecezją poznań- Miłosierny po katolicku biskup był zwolen- Ściągał na to pieniądze, łupiąc swoją trzodę. kretarz Zygmunta III, podkanclerzy koronny nia. Papieże i Habsburgowie za wierną im 30 latach oba księstwa wróciły do Habsburgów. ków, dwa pałace i dwie rezydencje letnie. żę siewierski) w latach 1630–1631, senator. Se- wał przybrać tytuł książęcy, ale bez powodze- skania Śląska została zaprzepaszczona. Już po le wystawny dwór. Utrzymywał sześć zam- 1617, kujawski od 1623 r., krakowski (i ksią- i Rzymu. Wykorzystując takie układy, usiło- wiek polskich instalacji. Wspaniała okazja odzy- ślało, czyim był agentem. Prowadził niebywa- Andrzej Lipski – biskup łucki od roku sekretarzem koronnym. Posłował do Niemiec zów. Jednym z warunków był zakaz jakichkol- „księciem cesarstwa”, co bez wątpliwości okre- ¤¤¤ ował karierę przy królu – w 1604 r. został borskie, ale... nie Polsce, tylko dynastii Wa- zuitów, potem ich protektor. Tytułował się cel papiesko-niemieckich agentów. ża Klemensa VIII. Po powrocie kontynu- w zastaw na 50 lat księstwa opolskie i raci- tu. Podkanclerzy koronny, wychowanek je- cję od zaatakowania Habsburgów. I taki był tów?) był sekretarzem i szambelanem papie- żony Zygmunta III), Habsburgowie dali nator, a jako prymas – przewodniczący sena- wojny trzydziestoletniej w Niemczech, a Tur- diów w Rzymie (czy może szkolenia agen- dysława IV oraz jego matki i macochy (dwie ski w latach 1658–1666 i prymas Polski. Se- wojna z Polską odciągnęła Szwecję od teatru ku życia został... proboszczem. W czasie stu- cone posagi trzech Habsburżanek: żony Wła- ski (i ks. sambijski) od 1644 r., abp gnieźnień- moskiewskiej i odzyskania szwedzkiej. Ale mieckiej polityki Zygmunta III, już w 15 ro- dopuścił do tego, że w zamian za niezapła- Wacław Leszczyński – biskup warmiń- munta III – wspierał próby zdobycia korony raniu przez możny ród Opalińskich pronie- ¤¤¤ Wykonawca prohabsburskiej polityki Zyg- w latach 1607–1623, senator. Dzięki popie- Fryderyk Wilhelm chało do Wiednia poselstwo. w czasie potopu. Andrzej Opaliński – biskup poznański cofanie korpusu z Polski poje- miernikach. Nie zdobyli go nawet Szwedzi ¤¤¤ tych grabieży oraz z prośbą o wy- wspaniały zespół pałacowo-obronny w Cze- miasto. Doszło do tego, że w sprawie skiej, prześladował prawosławie. Wybudował prowadził do nałożenia przez króla banicji na nia go przerzucili na Polaków. nych braci w wierze. Zwolennik unii brze- ła św. Mikołaja w luterańskim Elblągu, do- bo problem kosztów utrzyma- win, z gorliwością neofity prześladował daw- w czasie walki o odebranie luteranom kościo- z wycofaniem korpusu z Polski, ronny w latach 1613–1618. W młodości kal- Bojownik kontrreformacji – w 1617 r., pie Habsburgowie nie kwapili się był drugą osobą w państwie. Podkanclerzy ko- i przekazał jezuitom. pywali trupy z grobów. Po poto- ko prymas, a więc i przewodniczący senatu, grzymkowy w Świętej Lipce. Odbudował ją Zdzierali nawet kościoły i wyko- mas Polski w latach 1624–1626, senator. Ja- snej kasy. W tym też celu wznowił ruch piel- kraj nie gorzej niż Szwedzi. płocki od roku 1617, abp gnieźnieński i pry- sób. Biskup wolał ściągać pieniądze do wła- cić i utrzymać. Wojska te łupiły Henryk Firlej – biskup łucki od 1616 r., pieniędzy, kler oszukiwał także w taki spo- pus, który Polska musiała opła- ¤¤¤ skę, której skarb zawsze cierpiał na brak gowie przysłali 12-tysięczny kor- zbrodniarzy – sam był zbrodniarzem. o połowę podstawy wymiaru podatków. Pol- wu. Dopiero po roku Habsbur- go odbudowy. Jako wspólnik i protektor wieństwa (sic!), był oszustwem – zaniżono początkowo pozostały bez odze- kich w czasie pogromu w 1616 r. zabronił je- majątków prowadzony pod nadzorem ducho- go. Zabiegi o pomoc austriacką go w Poznaniu przez uczniów szkół jezuic- ków na prawie pół wieku. Kataster, czyli spis do księstwa opolsko-raciborskie- niarzy. Po zburzeniu kościoła ewangelickie- r., który stanowił podstawę wymiaru podat- go wraz z królem uciekł na Śląsk, stantów, popierał ich pogromy, osłaniał zbrod- Współtwórca katastru warmińskiego z 1615 W czasie potopu szwedzkie- Protektor jezuitów, zaciekły wróg prote- nie liczył się. wziętych pod Batohem. w wojny ze Szwecją i Turcją. katolikom w Prusach. Interes samej Polski jąc około 8 tys. jeńców polskich wciągnięta w „krucjatę” na Moskwę oraz nicą oraz... przywróceniem praw religijnych cy pomścili rok później, wyrzyna- zollernom brandenburskim, a Polska została niu tronu Szwecji. Zadowolili się mglistą obiet- pod Beresteczko. Tę klęskę Koza- senatorowania oddano Prusy w lenno Hohen- liczyli na pomoc Brandenburgii w odzyska- we krwi. Brał udział w wyprawie 5 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 12 Strona 6 14 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 3 1673–1674, senator, a jako pry- przyszłość Polski wiązali z Niemcami i pa- III Wazy. Wraz z jezuitami i nuncjuszem mas był tradycyjnie przewodniczą- pieżami. Dość powiedzieć, że obie kolejne żo- papieskim – architekt prohabsburskiej poli- cym senatu. Interreks w 1674 r. ny króla były siostrami cesarza Ferdynanda tyki króla. Brał udział w wyprawach Wazy – zmarł w czasie bezkrólewia. Se- II Habsburga. Osobne ekipy jezuickie edu- do Szwecji. Wraz z papieżem i Habsburga- kretarz Władysława IV, zwolennik kowały i pilnowały królowej oraz dzieci „kró- mi podżegał do rekatolicyzacji luterańskiej najpierw prohabsburskiej polity- la jezuitów”. Szwecji. Wciągnęli tym Polskę w półtorawie- ki Wazów, a potem profrancuskiej Po kilkunastu latach inicjowanej przez je- kowe wojny szwedzkie, które całkowicie zruj- – po zmianie kierunku polityki zuitów cichej wojny religijnej z protestanta- nowały kraj. przez Jana Kazimierza. Na elek- mi i prawosławnymi na Wschodzie, zaistnia- Jeden ze sprawców obalenia konstytucji cji w 1669 r. przyczynił się do wy- ła szansa na zaprowadzenie pokoju religijne- przeciwko tumultom i zniweczenia sejmu boru Michała Korybuta Wiśnio- go przez uchwalenie przez sejm „konstytucji w 1606 r. oraz wybuchu wojny domowej wieckiego. Kazimierz Czartory- przeciw tumultom”. W czasie sejmu w 1606 – rokoszu Zebrzydowskiego. ski i podkanclerzy Olszowski, też roku ci obaj agenci po całonocnej analizie pro- Jako kanclerz pomagał jezuitom i Habs- biskup, przeforsowali projekt mał- jektu „konstytucji” stwierdzili, że nie tylko ze- burgom, i to z poparciem papieża Pawła V, żeństwa króla z Eleonorą Habs- zwala ona na szerzenie się herezji, ale na do- wciągnąć Polskę w dymitriady. Ich celem burg, córką cesarza Ferdynanda miar złego król może herezji bronić. Jest więc była katolicyzacja Rosji, dlatego wypra- III. W ten sposób poddali króla projekt konstytucji niezgodny z katolickim wę z lat 1609–1610 papież ogłosił kru- wpływom jezuitów i przeciągnęli „wartościami”. Reszty na sejmie dokonali bi- cjatą. Za wierną służbę papieżom i Niem- go do obozu habsburskiego. Na- skupi i ich narzędzie – ultrakatoliccy posło- com Pstrokoński nagrodzony został bogatym grodą dla Czartoryskiego było sta- wie. Padła nie tylko „konstytucja”, ale biskupstwem kujawskim. nowisko prymasa i bogata diece- nie uchwalono też podatków na obronę ¤¤¤ zja gnieźnieńska (Habsburgowie granic. Głównie dlatego, że szlachta Wawrzyniec Gembicki – biskup chełmiń- załatwiali takie łapówki na dwo- i magnaci nie chcieli ich płacić, powołu- ski od 1600 r., kujawski od 1610 r., w latach rze papieskim). Stał się przywód- jąc się na zwolnienia podatkowe dla du- 1615–1624 abp gnieźnieński i prymas Polski, cą obozu habsburskiego. chowieństwa. Najazd tatarski wszedł w Pol- a więc przewodniczący senatu i druga osoba Wejście króla w orbitę intere- skę jak w masło i spustoszył większość kraju. w państwie. Sekretarz Stefana Batorego i Zyg- Sobieski pod Wiedniem sów Austrii umocniło obóz habs- W efekcie wybuchła wojna domowa – ro- munta III, sekretarz wieki koronny, podkanc- burski i wywołało niemal wojnę do- kosz Zebrzydowskiego. Rokoszanie przegra- lerzy koronny od 1607 r., kanclerz w latach mową, a przy tym ściągnęło na Polskę na- i złą wolę. Czy nie dostrzegają, że był w szpo- li pod Guzowem, a jezuici wykorzystali woj- 1609–1613. Po prekonizacji na biskupa ku- nach zdrajców w sutannach, spowiedników, ka- jazd turecki. O to zresztą chodziło Habsbur- nę domową do napadów na majątki ewan- jawskiego wbrew prawu zatrzymał kancler- gom i papieżowi – o wciągnięcie Polski do znodziejów, prymasów, kanclerzy, biskupów i je- gelickiej szlachty i burzenia kościołów stwo. Oddał je dopiero wobec całkowitej wojny z Turcją i otwarcie jej drugiego fron- zuitów – szkolonych socjotechników? Że ich ce- ewangelickich. Dla kleru zawsze od napra- klęski „krucjaty” na prawosławną Moskwę lem było na polecenie papieży wciągnąć Polskętu w interesie Austrii. Wojny z Turcją trwały wy Polski ważniejsza była rozprawa z inno- (był jej współarchitektem) i tragicznych jej 27 lat. Polska, mimo ocalenia Austrii odsie- do wojny z Turcją, aby utworzyć jej drugi front wiercami. skutków dla Polski. w celu odciążenia Habsburgów? czą wiedeńską, mimo olbrzymiego wysiłku ¤¤¤ Wychowanek jezuitów i ich protektor. ¤¤¤ materialnego i poniesionych szkód, odzyska- Maciej Pstrokoński – biskup przemyski Zwolennik kontrreformacji. Jako biskup cheł- Kazimierz Florian Czartoryski – bi- ła zaledwie stan posiadania sprzed wojny. od roku 1601, kujawski w latach 1608–1609, miński zbrojnie doprowadził do powrotu je- skup poznański od 1651 r., kujawski od 1655 Wzmocniły się za to Austria i Rosja – przy- senator. Kanclerz wielki koronny od 1606 do zuitów do Torunia. Zaowocowało to w przy- szli zaborcy Polski. roku, abp gnieźnieński i prymas Polski w latach 1609 roku, bliski współpracownik Zygmunta szłości rozruchami religijnymi. Jako biskup # # # # w latach 1650–1653. Jako podkanclerzy 1653–1658, senator. Jako prymas pełnił IV z księżniczką protestancką, bo mogłoby to rzyła się rekatolicyzacja luterańskiej Szwecji. Podkanclerzy koronny od 1645 r., kanclerz abp gnieźnieński i prymas Polski w latach kim, nie dopuścił do małżeństwa Władysława ła czym. Tylko dlatego, że Kościołowi ma- wieku 32 lat był już biskupem senatorem. niecki od roku 1640, chełmiński od 1646 r., a głównie z biskupami Zadzikiem i Gembic- Musiała walczyć na dwa fronty, a nie mia- zji swoje. Zgarnął trzy bogate opactwa, a w Andrzej Leszczyński – biskup kamie- tronu Szwecji. Wraz z resztą episkopatu, Pod Wismarem Polska straciła flotę wojenną. z nią umacniał wpływy niemieckie, a przy oka- ¤¤¤ w zgubnych dla Polski rojeniach o odzyskaniu prześladowań i otworzyła Szwedom bramy. lowej Cecylii Renaty z Habsburgów. Wraz pu „zasługach”. nanda II Habsburga. Utwierdzał króla bo luterańska ludność miała dosyć katolickich był już kanonikiem. Został kanclerzem kró- nych biografiach zdrajcy ani słowa o tego ty- żon Zygmunta III, sióstr cesarza Ferdy- zję i zajęli Inflanty. Ryga poddała się szybko, lat uzyskał niższe święcenia, a jako 15-latek w katedrze wawelskiej. W oficjalnych kościel- sce umówionych posagów dwóch kolejnych cze najazd Szwedów, którzy wykorzystali oka- wanek jezuitów i ich protektor. W wieku 13 zdrajca i niemiecki pachołek pochowany jest Doradził Habsburgom, aby nie płacili Pol- strofalna polityka tego agenta ściągnęła jesz- godność przewodniczącego senatu. Wycho- diecezją krakowską z tytułem książęcym. Ten ogromny wpływ na króla i politykę państwa. agent w sutannie – tak osłabił Polskę. Kata- stało najbogatszą w Europie Pełniąc tak wysokie stanowiska, miał kom! To właśnie Lipski – niemiecko-papieski Piotr Gembicki com i papieżom nagrodzone zo- arian, którym odmawiał miana chrześcijan. Habsburgów. Jakże brakło ich przeciw Tur- To wysługiwanie się Niem- wał prawosławnych, ewangelików, szczególnie gromiło Czechów pod Białą Górą – dla nych wyjazdów za granicę. kontrreformacji, fanatyk religijny, prześlado- corą, 10 tys. polskich lisowczyków roz- łą zabronił królowi samowol- kościelne godności i beneficja. Zwolennik liczna armia polska przegrywała pod Ce- tacją, a oburzony sejm uchwa- tarzem Zygmunta III Wazy. Kolekcjonował Niemal w tym samym czasie, gdy nie- Wyjazd skończył się kompromi- „układy”. Po powrocie do kraju został sekre- agenci na to nie pozwolili. strii na spotkanie z cesarzem. w Rzymie, gdzie wyrobił sobie znakomite prześladowaniami prawosławnych. Papiescy warzystwie Gembickiego do Au- kowie kontynuował je aż przez siedem lat przed forsowaniem unii brzeskiej i dalszymi zgody sejmu – pojechał w to- itów, potem ich protektor. Po studiach w Kra- to nie powstrzymało katolickich fanatyków W 1638 r. Władysław IV – bez reks w latach 1632–1633. Wychowanek jezu- z prawosławnych, głównie Kozaków. Nawet więzieniu prawie dwa lata. senatu, był drugą osobą w państwie. Inter- mię, która w połowie miała składać się ry przesiedział we francuskim nator. Jako prymas, a więc i przewodniczący W obliczu klęski formowano nową ar- niejszego króla polskiego, któ- ski i prymas Polski w latach 1627–1638, se- dara Mołdawii. Francji Jana Kazimierza, póź- roku, poznański od roku 1624, abp gnieźnień- tacy sojusznika Polski – Grazianiego, hospo- szło nawet do aresztowania we Jan Wężyk – biskup przemyski od 1619 ło, zdrajca biskup Lipski podał Turkom na turalny konflikt z Francją. Do- ¤¤¤ spustoszył kresy po San. Jakby tego było ma- potencjalny atak Turcji oraz na- wawelskiej. wisła na bramie w Stambule. Najazd tatarski z papieskimi, i wystawił ją na biskup Lipski pochowany jest w... katedrze wtedy hetman Żółkiewski, którego głowa za- interesom, tożsamym zresztą zją krakowską z tytułem książęcym. Zdrajca recki i klęskę pod Cecorą w 1620 r. Zginął rządkowanie Polski niemieckim gowie nagrodzili agenta najbogatszą diece- i Czechom. Ściągnął tym na Polskę najazd tu- tannie, kontynuował podpo- patibilia). Potem jeszcze papież i Habsbur- na pomoc Habsburgom przeciwko Węgrom niemiecko-papieski agent w su- dano mu bogatą diecezję kujawską (incom- puścił do zaciągów lisowczyków i wysłania ich W ten sposób Gembicki, go pachołka niemieckiego z kanclerstwa, 1618 r. W interesie Niemców i papieży do- ska nie było pieniędzy... Wobec lawiny klęsk, żeby pozbyć się te- Rzeczywisty kierownik polskiej polityki od Zaś na opłacenie polskiego woj- skiem Rakuszanów”. macji, protektor jezuitów. wo królewskimi dochodami! Polacy „winą króla swego stali się igrzy- stwie krążyły legendy. Zwolennik kontrrefor- nawet wspomagała ich finanso- Słusznie powiedział król Gustaw Adolf, że Habsburgom i wiernie im służył. O jego skąp- 11 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 6 Strona 7 2 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 15 Wojciech Baranowski – biskup przemy- się za unią z Polską na prawach Litwy. Pol- ¤¤¤ Dzięki sprzecznej z polskimi interesami pro- ski od 1584 r., płocki od roku 1590, kujaw- ska odmówiła z powodu jednego warunku: Andrzej Trzebicki – biskup przemyski pagandzie Kościoła, prowadzonej głównie ski od 1608 r., arcybiskup gnieźnieński i pry- urzędy w luterańskich Prusach miały być ob- od roku 1654 r., krakowski (i ks. siewier- przez jezuitów i wspartej niemieckimi ła- mas Polski w latach 1608–1615, senator. Ja- sadzane tylko przez luteranów. Było to dla ski) w latach 1658–1679, senator. Wychowa- pówkami, Sobieski rok później został prze- ko prymas był przewodniczącym senatu, biskupów i jezuitów nie do przyjęcia, bo nek jezuitów. Podkanclerzy koronny od 1652 ciągnięty do obozu habsburskiego, także ka- a więc drugą osobą w państwie. Sekretarz Ste- wzmocniłaby się pozycja ewangelików w pań- roku, na elekcji w roku 1674 – w zastępstwie peluszem kardynalskim dla „oficjalnego oj- fana Batorego, sekretarz wielki koronny, pod- stwie. Wymogli więc na królu i sejmie odmo- chorego prymasa – pełnił funkcję interrek- ca” królowej Marysieńki. Nie bez znaczenia kanclerzy w latach 1585–1591. Za poparcie wę. Ci fanatycy religijni i zdrajcy w su- sa. Na tej elekcji wybór Sobieskiego był fakt, że jednym z kochanków Marysień- Zygmunta III w czasie rokoszu Zebrzydow- tannach woleli oddać Prusy Niemcom! To wsparty był 400 tys. liwrów łapówek fran- ki był poprzedni nuncjusz, Pignatelli – póź- skiego dostał bogatą diecezję kujawską, też są te „zasługi Kościoła dla Polski”. cuskich. Po drugiej stronie krążyło nie niejszy papież Innocenty XII. a wkrótce gnieźnieńską z tytułem prymasa. Bezwzględny zwolennik kontrreformacji. mniej złota niemieckiego. Agent habsbur- Ci zdrajcy zmusili Sobieskiego do po- Chciwiec – pracując w kancelarii Zygmunta Na czasy jego „biskupiej i prymasowskiej ski. Prof. Z. Wójcik pisze o nim, że był twierdzenia traktatu welawsko-bydgo- Augusta, zebrał liczne godności, m.in. cztery posługi” przypada największe nasilenie po- „oddany Habsburgom duszą i ciałem”. Nic skiego, który uniezależnił Prusy od Pol- kanonie i związane z nimi beneficja. Prowa- gromów protestantów i innych aktów nieto- dodać, nic ująć. ski! Zamiast utracone Prusy odzyskać, król dził niezwykle wystawny tryb życia, rozpoczął lerancji w całej Polsce. Po klęsce rokoszu Ze- Gdy Jan III Sobieski zawarł w 1676 r. musiał potwierdzić haniebny traktat we- budowę pałaców biskupich w Płocku, Skier- brzydowskiego odebrano protestantom 2/3 rozejm z Turcją w Żurawnie i w 1677 r. trak- lawsko-bydgoski. Tymczasem Szwedzi toczy- niewicach, wybudował pałac prymasowski kościołów, paląc przy okazji bezcenne bi- tat ze Szwecją w Gdańsku, żeby zbrojnie od- li wojnę z Prusakami, zabezpieczonymi przed w Warszawie. Gdzie nastał, tam budował dla blioteki i profanując wiele cmentarzy. Jako zyskać utracone lenno pruskie, agenci nie- polskim atakiem przez swoich opłaconych siebie pałac. Protektor jezuitów, orędownik wspólnik i protektor zbrodniarzy oraz podże- mieccy za pruskie i habsburskie pieniądze polskich agentów, także tych w sutannach. kontrreformacji. gacz, sam był zbrodniarzem. organizowali zbrojny bunt przeciwko „bez- Ten sojusz mógł uchronić Polskę przed przy- Był jednym z głównych sprawców zniwe- Z oficjalnego życiorysu jego następcy, pry- bożnemu Sobieskiemu”, aby na siłę utrzy- szłą katastrofą III wojny północnej! Ale czenia sejmu i odrzucenia konstytucji prze- masa Gembickiego, dowiadujemy się, że Gem- mać Polskę w stanie wojny z Turcją w inte- sojusz z luterańską Szwecją był dla Kościo- ciw tumultom w 1606 r. oraz wybuchu wojny bicki „odbudował zrujnowaną ekonomię ar- resie papieży, Rosji i Niemców, zarówno Au- ła nie do przyjęcia. Pruska żmija dzięki Ko- domowej. Agent habsburski i papieski; reali- chidiecezji”. Skoro przed Gembickim pryma- strii, jak i Prus. W archiwach pruskich za- ściołowi bezpiecznie rosła... zował niemiecką politykę jako podkanclerzy sem był przez siedem lat Baranowski, to wnio- chowały się rozliczenia pieniędzy przekaza- Trzebicki, zakamieniały wróg arian, do- i potem przewodniczący senatu. Popierał „kru- sek jest prosty: Baranowski zrujnował ekono- nych z Berlina polskim zdrajcom. Jednym prowadził na sejmie w 1658 r. do wygnania cjatę” na Moskwę w papieskich rojeniach mię archidiecezji. z przywódców spisku był biskup Trzebicki. ich z Polski. Żądny władzy i zaszczytów po o katolicyzacji Rosji. Wojsko, po powrocie ¤¤¤ Oto fragment manifestu zdrajców do ce- śmierci prymasa w czasie bezkrólewia przy- z nieudanej wyprawy moskiewskiej, żąda- Fryderyk Bartsch (1552–1609) – jezuita, sarza niemieckiego: „(...) uciekając się do pisywał sobie kompetencje prymasowskie, ło zapłaty zaległego żołdu... 20 milionów kolejny po Pakoszu Gołyńskim spowiednik Cesarza jako protektora, przysięgamy wia- w tym do koronacji Sobieskiego. Po wybo- zł! Była to astronomiczna suma, równa kil- Zygmunta III, „króla jezuitów”. Król, jakby rę, posłuszeństwo, przy Jego Cesarskiej Mo- rze Olszowskiego na prymasa wszedł z nim kuletnim dochodom państwa. Zanim podat- mu mało było na dworze jednego jezuickie- ści ludziach stawać...”. Lepszego dowodu w głośny konflikt o władzę, który oparł się ki uchwalono i zebrano pieniądze (Kościół, go podżegacza, czyli kaznodziei Piotra Skar- zdrady nie trzeba. Hetman Pac zobowiązał aż o papieża. bogatszy od państwa, dorzucił raptem 300 gi, utrzymywał jeszcze spowiednika. Obaj ci się skierować armię litewską tam, gdzie wska- Zdrajca biskup Trzebicki, habsburski tysięcy), żołnierze straszliwie złupili kraj. niemiecko-papiescy agenci sterowani przez że cesarz. Chciał za to, bagatela, 100 tys. i papieski agent, pochowany jest w koście- Także za jego przewodnictwa senatowi, nuncjusza papieskiego i władze zakonu, ści- zł. Spiskowi patronował nuncjusz papieski le św. Piotra i Pawła w Krakowie i ma po- sejm wyraził zgodę na oddanie Hohenzol- śle kontrolowali polskiego króla (spowiedź, Martelli, „lokaj Habsburgów”. Zdradę wy- mnik w... katedrze wawelskiej. lernom brandenburskim Prus w lenno pokuta). Podsycali jego rojenia o odzyskaniu kryto w 1678 roku. Kto zawisł? Jak to w Pol- Cdn. w 1612 r., mimo że sejm pruski wypowiedział tronu Szwecji w nadziei jej rekatolicyzacji, sce – nikt, a sprawa rozeszła się po kościach. LUX VERITATIS # # # # kilkanaście lat złupili to wszystko Szwedzi... cezji chełmińskiej, do tego zrujnowanej wspierała interesy Niemców w Polsce, ale tor. Ten biskup i zdrajca podpisał wraz Wszystko w niezwykle krótkim czasie. Za – niewielkiej, znacznie zluteranizowanej die- Królowa Cecylia Renata nie tylko jawnie 1633 r., wileński w latach 1649–1656, sena- łace prymasowskie w Warszawie i w Łowiczu. w dwa lata po uzyskaniu sakry biskupiej że była cioteczną siostrą męża. Jerzy Tyszkiewicz – biskup żmudzki od rozbudował zamek biskupi w Lubawie i pa- z beneficjów. Służył tak wiernie, że zaledwie nanda III Habsburga. Nie przeszkadzało im, ¤¤¤ w Łyszkowicach, letnią rezydencję prymasów, i opactwo wraz z ogromnymi dochodami mariażu z... Niemką, siostrą cesarza Ferdy- żył odbyć ingresu. kulty świętych. Za to złoto zbudował pałac ko zgarnął dwie kanonie, dwa probostwa dzięki sojuszowi z Anglią. Doprowadzili do IV na bogatszą diecezję poznańską nie zdą- bożka – kasę! – dlatego rozwijał złotodajne dla zapewnienia sobie dóbr doczesnych: szyb- testantką, co mogło poprawić sytuację Polski dydaturę. Awansowany przez Władysława W swej posłudze bardzo dbał o jedynego rendarz koronny. Wykorzystał te „układy” możliwił małżeństwo Władysława IV z pro- lewicza Władysława i przedstawiał jego kan- stroje prorosyjskie. lowej Konstancji Habsburg, wreszcie refe- Wraz z całym episkopatem Gembicki unie- Na elekcji w 1633 r. reprezentował kró- litycznych, co tylko wywołało wśród nich na- tarz „króla jezuitów”, potem kanclerz kró- ku żołnierzy w Polsce. ledwie 30 lat. Prawosławnych wkrótce pozbawiono praw po- wiernie służył Wazom i Habsburgom. Sekre- skania Śląska, dał Niemcom prawo werbun- i wprowadził do polskiego senatu w wieku za- pretekst do ingerencji w sprawy Polski. nego Feliksa Kryskiego. Idąc jego wzorem, agresji tureckiej, wykluczył możliwość odzy- Toteż król mianował tego agenta biskupem tycy dokonali rzeczy strasznej: dali Rosji protekcji jezuitów i wuja, kanclerza koron- sojuszniczce Francji. Postawił Polskę za cel mieckich i papieskich, robił szybką karierę. szukania wsparcia w Rosji. Katoliccy fana- cie do kraju w 1616 r. Karierę zawdzięczał z Habsburgami, skierowany przeciwko Turcji, z jezuitami pilnowała w Polsce interesów nie- sili się Kozacy. Prześladowania zmusiły ich do Święcenia kapłańskie przyjął po powro- Sytuację pogorszył jeszcze polski traktat lową Konstancję z Habsburgów, która wraz wobec Polski. Obrońcami prawosławia ogło- czech i we Włoszech. nu Szwecji. rzem Zygmunta III. Protegowany przez kró- ło to do zachwiania lojalności prawosławnych itów, agent szkolony przez nich w Niem- cał rojenia Władysława IV o odzyskaniu tro- ski dzięki poparciu jezuitów został sekreta- no wtedy siłą cerkwie i majątki. Doprowadzi- drugą osobą w państwie. Wychowanek jezu- i Rosję? Wraz z jezuitami Gembicki podsy- mieckim uniwersytecie. Po powrocie do Pol- śladował prawosławie. „Dyzunitom” odbiera- funkcję przewodniczącego senatu, a więc był na się dziwić, że Francja popierała Szwecję chowanek jezuitów – studiował na ich nie- gelikom kościoły, wspierał unię brzeską i prze- tach 1638–1641, senator. Jako prymas pełnił przeciwko Francji na jej terytorium! Czy moż- roku 1630, poznański od 1635 r., senator. Wy- dochodami. Fanatyk religijny – odbierał ewan- 1636, abp gnieźnieński i prymas Polski w la- szły król, walczyli po stronie Habsburgów Henryk Firlej – biskup przemyski od a niedługo tytułem prymasa z olbrzymimi Jan Lipski – biskup chełmiński od roku i... cesarski pułkownik Jan Kazimierz, przy- ¤¤¤ go dla biskupa Lipskiego i jego rodziny, ¤¤¤ Doszło do tego, że w 1635 r. lisowczycy pochowany jest w katedrze wawelskiej. sarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckie- o kariery swoich agentów. Francją. Kościoła dla Polski”. Zdrajca biskup Zadzik nagrodzili... tytułem hrabiów Świętego Ce- kościelnymi. Habsburgowie i papieże dbali co Polska była w konflikcie m.in. z potężną skiem Rakuszanów”. To też jakoby „zasługi Tak „skuteczne” starania Habsburgowie to kolejnymi coraz bogatszymi godnościami habsburskiej i propapieskiej polityki, przez jezuitów” Polacy rzeczywiście stali się „igrzy- Władysława. Z Cecylią Renatą było podobnie. li... wojnę trzydziestoletnią! Płacono mu za ner godności i beneficjów. Kontynuator pro- Dzięki takim jak on pomocnikom „króla sce posagów dwóch żon Zygmunta III, ojca portów (milion zł rocznie!), czym finansowa- lerz wielki w latach 1638–1643. Kolekcjo- du zjadł własne księgi. burgowie mimo upływu lat nie wypłacili Pol- w Mołdawii. Szwedzi pobierali cła z polskich Podkanclerzy koronny od 1635 r., kanc- niku mówi, że więził ewangelika, aż ten z gło- sława IV. Nie przeszkadzało mu jakoś, że Habs- ska utraciła Inflanty, Rygę i wpływy 1642–1657, senator. kalwinów i arian. Jedna z legend o tym okrut- Cecylię Renatę Habsburg – żonę dla Włady- Za jego przewodniczenia senatowi Pol- 1635 r., krakowski (i ks. siewierski) w latach W podziemiach zamku w Bodzentynie więził Cztery lata później posłował do Wiednia po ką, do tego siostrą cioteczną króla. Piotr Gembicki – biskup przemyski od dził do likwidacji ariańskiego Rakowa. rzego Ossolińskiego do papieża Urbana VIII. wadził do małżeństwa z kolejną Habsburżan- ¤¤¤ sławie. Orędownik kontrreformacji, doprowa- W roku 1633 brał udział w poselstwie Je- zać króla z Habsburgami i Rzymem, dopro- elektora pruskiego, luteranina. moc do Moskwy. Zadzik prześladował prawo- a potem Władysława IV. ży, a zgodnej z polską racją stanu. Aby zwią- pitulacji udał się na służbę do Królewca, do powstania Kozaków, którzy zwrócili się o po- ody i panegiryki na cześć Zygmunta III, skę polityki niezależnej od Niemców i papie- tyczne zerwanie unii polsko-litewskiej. Po ka- czyźnianych chłopów. Toteż co rusz wybuchały ślizg” kariery wspomagał wazeliną, pisząc czy i doprowadzić do prowadzenia przez Pol- pod protekcję Karola Gustawa. Było to fak- no unię brzeską, a Kozaków obracano w pańsz- wojną ze Szwecją – został prymasem. „Po- wyrwać Polskę z niemiecko-papieskich klesz- z Radziwiłłami kapitulację i poddanie Litwy chciał katolicyzować. Tam przemocą forsowa- 7 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 10 Strona 8 8 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 9 ¤¤¤ i Januszowi Radziwiłłowi, bo byli... ewan- papieży. Wychowanek jezu- Maciej Łubieński – biskup chełmiński gelikami! Papiescy agenci obawiali się wzro- itów, potem ich protektor. od 1620 r., poznański od roku 1626, a ku- stu potęgi ewangelików w razie zwycięstwa Wykorzystując „układy” na jawski od 1631, abp gnieźnieński i prymas ewangelickiego wodza. To dla Kościoła było dworze, gromadził godności Polski w latach 1641–1652, senator. Jako pry- nie do przyjęcia. Mianowano więc trzech nie- i bogate beneficja. Samych ka- mas był przewodniczącym senatu. Interreks udolnych regimentarzy, którzy ponieśli ha- nonii i związanych z nimi do- w okresie od 1648 do 1649 roku. Wychowa- niebną klęskę pod Piławcami. Powstanie chodów zebrał aż pięć. Słyn- nek jezuitów, szkolony w Niemczech i we Wło- Chmielnickiego rozpaliło się ze zdwojoną si- ny ze skąpstwa i chciwości, co szech. Fanatyk religijny, popierał unię brze- łą, zrujnowało Polskę i osłabiło. Bezsilność wynikało zapewne stąd, że po- ską i prześladowania prawosławnych. Konty- Korony dostrzegli Szwedzi i Moskwa. Skorzy- chodził z gminu, co było je- nuował w tym tragiczne dla Polski „dzieło” stali z okazji, a skończyło się to potopem go najgłębszą tajemnicą. Ota- poprzedników. i wojną z Moskwą. czał się przepychem, wybudo- Po powrocie do Polski wprowadzony przez Jako interreks – mimo śmiertelnego za- wał pałac biskupi w Kielcach, jezuitów do kancelarii „króla jezuitów” Zyg- grożenia państwa – przeciągał w czasie elek- jedną z najokazalszych rezy- munta III Wazy był jego sekretarzem. Wspie- cję króla, gdy liczył się niemal każdy dzień. dencji tamtego czasu. rał rojenia Wazów o powrocie na tron Szwe- Potem, w 1650 r., wraz z całym episkopa- Wraz z jezuitami i nuncju- cji, co ściągnęło na Polskę kolejny najazd tem i nuncjuszem de Torres, nie dopuścił szem papieskim podsycał w 1621 r. i utratę Inflant z Rygą. Spustoszo- do wejścia w życie ugody zborowskiej z Ko- mrzonki Zygmunta III o od- ne zostały Prusy i Pomorze. zakami. Jej warunki przewidywały m.in. za- zyskaniu tronu Szwecji. Tym- Za jego senatorowania doszło do głębo- kaz wstępu na ziemie Ukrainy jezuitom i du- czasem Szwedzi byli gotowi kiego konfliktu z Francją. W 1635 r. wysła- chowieństwu unickiemu oraz przyznano miej- nawet do ustępstw terytorial- no tam – na pomoc „katolickim braciom” sce w senacie prawosławnemu metropolicie nych za cenę rezygnacji Zyg- Habsburgom – lisowczyków, którzy wal- kijowskiemu. To było dla Kościoła nie do munta III z pretensji do ich czyli przeciw Francji na jej terenie w woj- przyjęcia – nawet w obliczu śmiertelnego za- tronu. Polska mogła mieć nie trzydziestoletniej. Toteż Francja popie- grożenia Polski. Miłosierni kapłani woleli, pokój i odzyskać Inflanty, rała wrogów Polski, głównie Szwecję. by ludzie się wyrzynali, niżby miały zostać a dzięki Kościołowi czekał Łubieński sprawował władzę w Rzeczypo- ograniczone wpływy Kościoła. Cały ówcze- ją potop szwedzki i kom- spolitej jako interreks po śmierci Władysła- sny episkopat powinien znaleźć się na tej li- pletna ruina kraju. Jak da- Jakub Zadzik wa IV. Sterował nim nuncjusz papieski de Tor- ście zdrajców w sutannach. Takie to są „za- lece Kościół chciał uwikłać res, koordynujący w Polsce poczynania epi- sługi Kościoła dla Polski” i tak ta zgraja ob- Polskę w wojny ze Szwecją dowodzi, że w cza- Błagania świeckich senatorów o rezygnację skopatu i jezuitów. Biskup odegrał haniebną łudników „broni życia”. sie rokowań celowo stawiano Szwedom żąda- z roszczeń do korony szwedzkiej nie wzrusza- rolę, przyczyniając się do serii klęsk i osła- ¤¤¤ nia absurdalne: zdrajca Zadzik za rezygna- ły tych papiesko-niemieckich agentów. Na- bienia Polski. Wraz z drugim poplecznikiem Jakub Zadzik – biskup chełmiński od cję Wazów z pretensji do korony szwedzkiej wet na łożu śmierci Zygmunt III włożył jezuitów – kanclerzem Ossolińskim – po klę- 1624 r., krakowski (i książę siewierski) w la- zażądał... Finlandii dla Jana Kazimierza. na głowę synowi Władysławowi (później sce pod Korsuniem, gdzie do niewoli kozac- tach 1635–1642, senator. Podkanclerzy ko- W rezultacie Polska straciła Inflanty, flo- IV)... koronę szwedzką! A głowę zmarłe- kiej dostali się hetmani, nie dopuścił do po- ronny od 1628 r., kanclerz wielki od 1629 tę wojenną, spustoszona została Żmudź, Pru- go zdobiła korona... moskiewska! wierzenia dowództwa wojsk najzdolniej- do 1635 roku. Jeden z głównych wykonaw- sy i Pomorze, a Szwedzi przez lata grabili Pol- Podobnie obłędną politykę osłabiania Pol- szym wodzom – Andrzejowi Firlejowi ców polityki niemieckich Habsburgów oraz skę, pobierając cła od polskiego handlu. ski prowadził Zadzik na Ukrainie, którą Kościół # # # # kleru jest najgorsza. Daniel Defoe Ze wszystkich plag, jakie nawiedzają ludzkość, tyrania Zdrajcy w sutannach (5) PZPN – PŁATNI ZDRAJCY, PACHOŁKI NIEMIEC, CZYLI... 1 TYGODNIK NASI OKUPANCI 16 Strona 9 8 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 9 ¤¤¤ i Januszowi Radziwiłłowi, bo byli... ewan- papieży. Wychowanek jezu- Maciej Łubieński – biskup chełmiński gelikami! Papiescy agenci obawiali się wzro- itów, potem ich protektor. od 1620 r., poznański od roku 1626, a ku- stu potęgi ewangelików w razie zwycięstwa Wykorzystując „układy” na jawski od 1631, abp gnieźnieński i prymas ewangelickiego wodza. To dla Kościoła było dworze, gromadził godności Polski w latach 1641–1652, senator. Jako pry- nie do przyjęcia. Mianowano więc trzech nie- i bogate beneficja. Samych ka- mas był przewodniczącym senatu. Interreks udolnych regimentarzy, którzy ponieśli ha- nonii i związanych z nimi do- w okresie od 1648 do 1649 roku. Wychowa- niebną klęskę pod Piławcami. Powstanie chodów zebrał aż pięć. Słyn- nek jezuitów, szkolony w Niemczech i we Wło- Chmielnickiego rozpaliło się ze zdwojoną si- ny ze skąpstwa i chciwości, co szech. Fanatyk religijny, popierał unię brze- łą, zrujnowało Polskę i osłabiło. Bezsilność wynikało zapewne stąd, że po- ską i prześladowania prawosławnych. Konty- Korony dostrzegli Szwedzi i Moskwa. Skorzy- chodził z gminu, co było je- nuował w tym tragiczne dla Polski „dzieło” stali z okazji, a skończyło się to potopem go najgłębszą tajemnicą. Ota- poprzedników. i wojną z Moskwą. czał się przepychem, wybudo- Po powrocie do Polski wprowadzony przez Jako interreks – mimo śmiertelnego za- wał pałac biskupi w Kielcach, jezuitów do kancelarii „króla jezuitów” Zyg- grożenia państwa – przeciągał w czasie elek- jedną z najokazalszych rezy- munta III Wazy był jego sekretarzem. Wspie- cję króla, gdy liczył się niemal każdy dzień. dencji tamtego czasu. rał rojenia Wazów o powrocie na tron Szwe- Potem, w 1650 r., wraz z całym episkopa- Wraz z jezuitami i nuncju- cji, co ściągnęło na Polskę kolejny najazd tem i nuncjuszem de Torres, nie dopuścił szem papieskim podsycał w 1621 r. i utratę Inflant z Rygą. Spustoszo- do wejścia w życie ugody zborowskiej z Ko- mrzonki Zygmunta III o od- ne zostały Prusy i Pomorze. zakami. Jej warunki przewidywały m.in. za- zyskaniu tronu Szwecji. Tym- Za jego senatorowania doszło do głębo- kaz wstępu na ziemie Ukrainy jezuitom i du- czasem Szwedzi byli gotowi kiego konfliktu z Francją. W 1635 r. wysła- chowieństwu unickiemu oraz przyznano miej- nawet do ustępstw terytorial- no tam – na pomoc „katolickim braciom” sce w senacie prawosławnemu metropolicie nych za cenę rezygnacji Zyg- Habsburgom – lisowczyków, którzy wal- kijowskiemu. To było dla Kościoła nie do munta III z pretensji do ich czyli przeciw Francji na jej terenie w woj- przyjęcia – nawet w obliczu śmiertelnego za- tronu. Polska mogła mieć nie trzydziestoletniej. Toteż Francja popie- grożenia Polski. Miłosierni kapłani woleli, pokój i odzyskać Inflanty, rała wrogów Polski, głównie Szwecję. by ludzie się wyrzynali, niżby miały zostać a dzięki Kościołowi czekał Łubieński sprawował władzę w Rzeczypo- ograniczone wpływy Kościoła. Cały ówcze- ją potop szwedzki i kom- spolitej jako interreks po śmierci Władysła- sny episkopat powinien znaleźć się na tej li- pletna ruina kraju. Jak da- Jakub Zadzik wa IV. Sterował nim nuncjusz papieski de Tor- ście zdrajców w sutannach. Takie to są „za- lece Kościół chciał uwikłać res, koordynujący w Polsce poczynania epi- sługi Kościoła dla Polski” i tak ta zgraja ob- Polskę w wojny ze Szwecją dowodzi, że w cza- Błagania świeckich senatorów o rezygnację skopatu i jezuitów. Biskup odegrał haniebną łudników „broni życia”. sie rokowań celowo stawiano Szwedom żąda- z roszczeń do korony szwedzkiej nie wzrusza- rolę, przyczyniając się do serii klęsk i osła- ¤¤¤ nia absurdalne: zdrajca Zadzik za rezygna- ły tych papiesko-niemieckich agentów. Na- bienia Polski. Wraz z drugim poplecznikiem Jakub Zadzik – biskup chełmiński od cję Wazów z pretensji do korony szwedzkiej wet na łożu śmierci Zygmunt III włożył jezuitów – kanclerzem Ossolińskim – po klę- 1624 r., krakowski (i książę siewierski) w la- zażądał... Finlandii dla Jana Kazimierza. na głowę synowi Władysławowi (później sce pod Korsuniem, gdzie do niewoli kozac- tach 1635–1642, senator. Podkanclerzy ko- W rezultacie Polska straciła Inflanty, flo- IV)... koronę szwedzką! A głowę zmarłe- kiej dostali się hetmani, nie dopuścił do po- ronny od 1628 r., kanclerz wielki od 1629 tę wojenną, spustoszona została Żmudź, Pru- go zdobiła korona... moskiewska! wierzenia dowództwa wojsk najzdolniej- do 1635 roku. Jeden z głównych wykonaw- sy i Pomorze, a Szwedzi przez lata grabili Pol- Podobnie obłędną politykę osłabiania Pol- szym wodzom – Andrzejowi Firlejowi ców polityki niemieckich Habsburgów oraz skę, pobierając cła od polskiego handlu. ski prowadził Zadzik na Ukrainie, którą Kościół # # # # kleru jest najgorsza. Daniel Defoe Ze wszystkich plag, jakie nawiedzają ludzkość, tyrania Zdrajcy w sutannach (5) PZPN – PŁATNI ZDRAJCY, PACHOŁKI NIEMIEC, CZYLI... 1 TYGODNIK NASI OKUPANCI 16 Strona 10 2 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 15 Wojciech Baranowski – biskup przemy- się za unią z Polską na prawach Litwy. Pol- ¤¤¤ Dzięki sprzecznej z polskimi interesami pro- ski od 1584 r., płocki od roku 1590, kujaw- ska odmówiła z powodu jednego warunku: Andrzej Trzebicki – biskup przemyski pagandzie Kościoła, prowadzonej głównie ski od 1608 r., arcybiskup gnieźnieński i pry- urzędy w luterańskich Prusach miały być ob- od roku 1654 r., krakowski (i ks. siewier- przez jezuitów i wspartej niemieckimi ła- mas Polski w latach 1608–1615, senator. Ja- sadzane tylko przez luteranów. Było to dla ski) w latach 1658–1679, senator. Wychowa- pówkami, Sobieski rok później został prze- ko prymas był przewodniczącym senatu, biskupów i jezuitów nie do przyjęcia, bo nek jezuitów. Podkanclerzy koronny od 1652 ciągnięty do obozu habsburskiego, także ka- a więc drugą osobą w państwie. Sekretarz Ste- wzmocniłaby się pozycja ewangelików w pań- roku, na elekcji w roku 1674 – w zastępstwie peluszem kardynalskim dla „oficjalnego oj- fana Batorego, sekretarz wielki koronny, pod- stwie. Wymogli więc na królu i sejmie odmo- chorego prymasa – pełnił funkcję interrek- ca” królowej Marysieńki. Nie bez znaczenia kanclerzy w latach 1585–1591. Za poparcie wę. Ci fanatycy religijni i zdrajcy w su- sa. Na tej elekcji wybór Sobieskiego był fakt, że jednym z kochanków Marysień- Zygmunta III w czasie rokoszu Zebrzydow- tannach woleli oddać Prusy Niemcom! To wsparty był 400 tys. liwrów łapówek fran- ki był poprzedni nuncjusz, Pignatelli – póź- skiego dostał bogatą diecezję kujawską, też są te „zasługi Kościoła dla Polski”. cuskich. Po drugiej stronie krążyło nie niejszy papież Innocenty XII. a wkrótce gnieźnieńską z tytułem prymasa. Bezwzględny zwolennik kontrreformacji. mniej złota niemieckiego. Agent habsbur- Ci zdrajcy zmusili Sobieskiego do po- Chciwiec – pracując w kancelarii Zygmunta Na czasy jego „biskupiej i prymasowskiej ski. Prof. Z. Wójcik pisze o nim, że był twierdzenia traktatu welawsko-bydgo- Augusta, zebrał liczne godności, m.in. cztery posługi” przypada największe nasilenie po- „oddany Habsburgom duszą i ciałem”. Nic skiego, który uniezależnił Prusy od Pol- kanonie i związane z nimi beneficja. Prowa- gromów protestantów i innych aktów nieto- dodać, nic ująć. ski! Zamiast utracone Prusy odzyskać, król dził niezwykle wystawny tryb życia, rozpoczął lerancji w całej Polsce. Po klęsce rokoszu Ze- Gdy Jan III Sobieski zawarł w 1676 r. musiał potwierdzić haniebny traktat we- budowę pałaców biskupich w Płocku, Skier- brzydowskiego odebrano protestantom 2/3 rozejm z Turcją w Żurawnie i w 1677 r. trak- lawsko-bydgoski. Tymczasem Szwedzi toczy- niewicach, wybudował pałac prymasowski kościołów, paląc przy okazji bezcenne bi- tat ze Szwecją w Gdańsku, żeby zbrojnie od- li wojnę z Prusakami, zabezpieczonymi przed w Warszawie. Gdzie nastał, tam budował dla blioteki i profanując wiele cmentarzy. Jako zyskać utracone lenno pruskie, agenci nie- polskim atakiem przez swoich opłaconych siebie pałac. Protektor jezuitów, orędownik wspólnik i protektor zbrodniarzy oraz podże- mieccy za pruskie i habsburskie pieniądze polskich agentów, także tych w sutannach. kontrreformacji. gacz, sam był zbrodniarzem. organizowali zbrojny bunt przeciwko „bez- Ten sojusz mógł uchronić Polskę przed przy- Był jednym z głównych sprawców zniwe- Z oficjalnego życiorysu jego następcy, pry- bożnemu Sobieskiemu”, aby na siłę utrzy- szłą katastrofą III wojny północnej! Ale czenia sejmu i odrzucenia konstytucji prze- masa Gembickiego, dowiadujemy się, że Gem- mać Polskę w stanie wojny z Turcją w inte- sojusz z luterańską Szwecją był dla Kościo- ciw tumultom w 1606 r. oraz wybuchu wojny bicki „odbudował zrujnowaną ekonomię ar- resie papieży, Rosji i Niemców, zarówno Au- ła nie do przyjęcia. Pruska żmija dzięki Ko- domowej. Agent habsburski i papieski; reali- chidiecezji”. Skoro przed Gembickim pryma- strii, jak i Prus. W archiwach pruskich za- ściołowi bezpiecznie rosła... zował niemiecką politykę jako podkanclerzy sem był przez siedem lat Baranowski, to wnio- chowały się rozliczenia pieniędzy przekaza- Trzebicki, zakamieniały wróg arian, do- i potem przewodniczący senatu. Popierał „kru- sek jest prosty: Baranowski zrujnował ekono- nych z Berlina polskim zdrajcom. Jednym prowadził na sejmie w 1658 r. do wygnania cjatę” na Moskwę w papieskich rojeniach mię archidiecezji. z przywódców spisku był biskup Trzebicki. ich z Polski. Żądny władzy i zaszczytów po o katolicyzacji Rosji. Wojsko, po powrocie ¤¤¤ Oto fragment manifestu zdrajców do ce- śmierci prymasa w czasie bezkrólewia przy- z nieudanej wyprawy moskiewskiej, żąda- Fryderyk Bartsch (1552–1609) – jezuita, sarza niemieckiego: „(...) uciekając się do pisywał sobie kompetencje prymasowskie, ło zapłaty zaległego żołdu... 20 milionów kolejny po Pakoszu Gołyńskim spowiednik Cesarza jako protektora, przysięgamy wia- w tym do koronacji Sobieskiego. Po wybo- zł! Była to astronomiczna suma, równa kil- Zygmunta III, „króla jezuitów”. Król, jakby rę, posłuszeństwo, przy Jego Cesarskiej Mo- rze Olszowskiego na prymasa wszedł z nim kuletnim dochodom państwa. Zanim podat- mu mało było na dworze jednego jezuickie- ści ludziach stawać...”. Lepszego dowodu w głośny konflikt o władzę, który oparł się ki uchwalono i zebrano pieniądze (Kościół, go podżegacza, czyli kaznodziei Piotra Skar- zdrady nie trzeba. Hetman Pac zobowiązał aż o papieża. bogatszy od państwa, dorzucił raptem 300 gi, utrzymywał jeszcze spowiednika. Obaj ci się skierować armię litewską tam, gdzie wska- Zdrajca biskup Trzebicki, habsburski tysięcy), żołnierze straszliwie złupili kraj. niemiecko-papiescy agenci sterowani przez że cesarz. Chciał za to, bagatela, 100 tys. i papieski agent, pochowany jest w koście- Także za jego przewodnictwa senatowi, nuncjusza papieskiego i władze zakonu, ści- zł. Spiskowi patronował nuncjusz papieski le św. Piotra i Pawła w Krakowie i ma po- sejm wyraził zgodę na oddanie Hohenzol- śle kontrolowali polskiego króla (spowiedź, Martelli, „lokaj Habsburgów”. Zdradę wy- mnik w... katedrze wawelskiej. lernom brandenburskim Prus w lenno pokuta). Podsycali jego rojenia o odzyskaniu kryto w 1678 roku. Kto zawisł? Jak to w Pol- Cdn. w 1612 r., mimo że sejm pruski wypowiedział tronu Szwecji w nadziei jej rekatolicyzacji, sce – nikt, a sprawa rozeszła się po kościach. LUX VERITATIS # # # # kilkanaście lat złupili to wszystko Szwedzi... cezji chełmińskiej, do tego zrujnowanej wspierała interesy Niemców w Polsce, ale tor. Ten biskup i zdrajca podpisał wraz Wszystko w niezwykle krótkim czasie. Za – niewielkiej, znacznie zluteranizowanej die- Królowa Cecylia Renata nie tylko jawnie 1633 r., wileński w latach 1649–1656, sena- łace prymasowskie w Warszawie i w Łowiczu. w dwa lata po uzyskaniu sakry biskupiej że była cioteczną siostrą męża. Jerzy Tyszkiewicz – biskup żmudzki od rozbudował zamek biskupi w Lubawie i pa- z beneficjów. Służył tak wiernie, że zaledwie nanda III Habsburga. Nie przeszkadzało im, ¤¤¤ w Łyszkowicach, letnią rezydencję prymasów, i opactwo wraz z ogromnymi dochodami mariażu z... Niemką, siostrą cesarza Ferdy- żył odbyć ingresu. kulty świętych. Za to złoto zbudował pałac ko zgarnął dwie kanonie, dwa probostwa dzięki sojuszowi z Anglią. Doprowadzili do IV na bogatszą diecezję poznańską nie zdą- bożka – kasę! – dlatego rozwijał złotodajne dla zapewnienia sobie dóbr doczesnych: szyb- testantką, co mogło poprawić sytuację Polski dydaturę. Awansowany przez Władysława W swej posłudze bardzo dbał o jedynego rendarz koronny. Wykorzystał te „układy” możliwił małżeństwo Władysława IV z pro- lewicza Władysława i przedstawiał jego kan- stroje prorosyjskie. lowej Konstancji Habsburg, wreszcie refe- Wraz z całym episkopatem Gembicki unie- Na elekcji w 1633 r. reprezentował kró- litycznych, co tylko wywołało wśród nich na- tarz „króla jezuitów”, potem kanclerz kró- ku żołnierzy w Polsce. ledwie 30 lat. Prawosławnych wkrótce pozbawiono praw po- wiernie służył Wazom i Habsburgom. Sekre- skania Śląska, dał Niemcom prawo werbun- i wprowadził do polskiego senatu w wieku za- pretekst do ingerencji w sprawy Polski. nego Feliksa Kryskiego. Idąc jego wzorem, agresji tureckiej, wykluczył możliwość odzy- Toteż król mianował tego agenta biskupem tycy dokonali rzeczy strasznej: dali Rosji protekcji jezuitów i wuja, kanclerza koron- sojuszniczce Francji. Postawił Polskę za cel mieckich i papieskich, robił szybką karierę. szukania wsparcia w Rosji. Katoliccy fana- cie do kraju w 1616 r. Karierę zawdzięczał z Habsburgami, skierowany przeciwko Turcji, z jezuitami pilnowała w Polsce interesów nie- sili się Kozacy. Prześladowania zmusiły ich do Święcenia kapłańskie przyjął po powro- Sytuację pogorszył jeszcze polski traktat lową Konstancję z Habsburgów, która wraz wobec Polski. Obrońcami prawosławia ogło- czech i we Włoszech. nu Szwecji. rzem Zygmunta III. Protegowany przez kró- ło to do zachwiania lojalności prawosławnych itów, agent szkolony przez nich w Niem- cał rojenia Władysława IV o odzyskaniu tro- ski dzięki poparciu jezuitów został sekreta- no wtedy siłą cerkwie i majątki. Doprowadzi- drugą osobą w państwie. Wychowanek jezu- i Rosję? Wraz z jezuitami Gembicki podsy- mieckim uniwersytecie. Po powrocie do Pol- śladował prawosławie. „Dyzunitom” odbiera- funkcję przewodniczącego senatu, a więc był na się dziwić, że Francja popierała Szwecję chowanek jezuitów – studiował na ich nie- gelikom kościoły, wspierał unię brzeską i prze- tach 1638–1641, senator. Jako prymas pełnił przeciwko Francji na jej terytorium! Czy moż- roku 1630, poznański od 1635 r., senator. Wy- dochodami. Fanatyk religijny – odbierał ewan- 1636, abp gnieźnieński i prymas Polski w la- szły król, walczyli po stronie Habsburgów Henryk Firlej – biskup przemyski od a niedługo tytułem prymasa z olbrzymimi Jan Lipski – biskup chełmiński od roku i... cesarski pułkownik Jan Kazimierz, przy- ¤¤¤ go dla biskupa Lipskiego i jego rodziny, ¤¤¤ Doszło do tego, że w 1635 r. lisowczycy pochowany jest w katedrze wawelskiej. sarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckie- o kariery swoich agentów. Francją. Kościoła dla Polski”. Zdrajca biskup Zadzik nagrodzili... tytułem hrabiów Świętego Ce- kościelnymi. Habsburgowie i papieże dbali co Polska była w konflikcie m.in. z potężną skiem Rakuszanów”. To też jakoby „zasługi Tak „skuteczne” starania Habsburgowie to kolejnymi coraz bogatszymi godnościami habsburskiej i propapieskiej polityki, przez jezuitów” Polacy rzeczywiście stali się „igrzy- Władysława. Z Cecylią Renatą było podobnie. li... wojnę trzydziestoletnią! Płacono mu za ner godności i beneficjów. Kontynuator pro- Dzięki takim jak on pomocnikom „króla sce posagów dwóch żon Zygmunta III, ojca portów (milion zł rocznie!), czym finansowa- lerz wielki w latach 1638–1643. Kolekcjo- du zjadł własne księgi. burgowie mimo upływu lat nie wypłacili Pol- w Mołdawii. Szwedzi pobierali cła z polskich Podkanclerzy koronny od 1635 r., kanc- niku mówi, że więził ewangelika, aż ten z gło- sława IV. Nie przeszkadzało mu jakoś, że Habs- ska utraciła Inflanty, Rygę i wpływy 1642–1657, senator. kalwinów i arian. Jedna z legend o tym okrut- Cecylię Renatę Habsburg – żonę dla Włady- Za jego przewodniczenia senatowi Pol- 1635 r., krakowski (i ks. siewierski) w latach W podziemiach zamku w Bodzentynie więził Cztery lata później posłował do Wiednia po ką, do tego siostrą cioteczną króla. Piotr Gembicki – biskup przemyski od dził do likwidacji ariańskiego Rakowa. rzego Ossolińskiego do papieża Urbana VIII. wadził do małżeństwa z kolejną Habsburżan- ¤¤¤ sławie. Orędownik kontrreformacji, doprowa- W roku 1633 brał udział w poselstwie Je- zać króla z Habsburgami i Rzymem, dopro- elektora pruskiego, luteranina. moc do Moskwy. Zadzik prześladował prawo- a potem Władysława IV. ży, a zgodnej z polską racją stanu. Aby zwią- pitulacji udał się na służbę do Królewca, do powstania Kozaków, którzy zwrócili się o po- ody i panegiryki na cześć Zygmunta III, skę polityki niezależnej od Niemców i papie- tyczne zerwanie unii polsko-litewskiej. Po ka- czyźnianych chłopów. Toteż co rusz wybuchały ślizg” kariery wspomagał wazeliną, pisząc czy i doprowadzić do prowadzenia przez Pol- pod protekcję Karola Gustawa. Było to fak- no unię brzeską, a Kozaków obracano w pańsz- wojną ze Szwecją – został prymasem. „Po- wyrwać Polskę z niemiecko-papieskich klesz- z Radziwiłłami kapitulację i poddanie Litwy chciał katolicyzować. Tam przemocą forsowa- 7 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 10 Strona 11 14 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 3 1673–1674, senator, a jako pry- przyszłość Polski wiązali z Niemcami i pa- III Wazy. Wraz z jezuitami i nuncjuszem mas był tradycyjnie przewodniczą- pieżami. Dość powiedzieć, że obie kolejne żo- papieskim – architekt prohabsburskiej poli- cym senatu. Interreks w 1674 r. ny króla były siostrami cesarza Ferdynanda tyki króla. Brał udział w wyprawach Wazy – zmarł w czasie bezkrólewia. Se- II Habsburga. Osobne ekipy jezuickie edu- do Szwecji. Wraz z papieżem i Habsburga- kretarz Władysława IV, zwolennik kowały i pilnowały królowej oraz dzieci „kró- mi podżegał do rekatolicyzacji luterańskiej najpierw prohabsburskiej polity- la jezuitów”. Szwecji. Wciągnęli tym Polskę w półtorawie- ki Wazów, a potem profrancuskiej Po kilkunastu latach inicjowanej przez je- kowe wojny szwedzkie, które całkowicie zruj- – po zmianie kierunku polityki zuitów cichej wojny religijnej z protestanta- nowały kraj. przez Jana Kazimierza. Na elek- mi i prawosławnymi na Wschodzie, zaistnia- Jeden ze sprawców obalenia konstytucji cji w 1669 r. przyczynił się do wy- ła szansa na zaprowadzenie pokoju religijne- przeciwko tumultom i zniweczenia sejmu boru Michała Korybuta Wiśnio- go przez uchwalenie przez sejm „konstytucji w 1606 r. oraz wybuchu wojny domowej wieckiego. Kazimierz Czartory- przeciw tumultom”. W czasie sejmu w 1606 – rokoszu Zebrzydowskiego. ski i podkanclerzy Olszowski, też roku ci obaj agenci po całonocnej analizie pro- Jako kanclerz pomagał jezuitom i Habs- biskup, przeforsowali projekt mał- jektu „konstytucji” stwierdzili, że nie tylko ze- burgom, i to z poparciem papieża Pawła V, żeństwa króla z Eleonorą Habs- zwala ona na szerzenie się herezji, ale na do- wciągnąć Polskę w dymitriady. Ich celem burg, córką cesarza Ferdynanda miar złego król może herezji bronić. Jest więc była katolicyzacja Rosji, dlatego wypra- III. W ten sposób poddali króla projekt konstytucji niezgodny z katolickim wę z lat 1609–1610 papież ogłosił kru- wpływom jezuitów i przeciągnęli „wartościami”. Reszty na sejmie dokonali bi- cjatą. Za wierną służbę papieżom i Niem- go do obozu habsburskiego. Na- skupi i ich narzędzie – ultrakatoliccy posło- com Pstrokoński nagrodzony został bogatym grodą dla Czartoryskiego było sta- wie. Padła nie tylko „konstytucja”, ale biskupstwem kujawskim. nowisko prymasa i bogata diece- nie uchwalono też podatków na obronę ¤¤¤ zja gnieźnieńska (Habsburgowie granic. Głównie dlatego, że szlachta Wawrzyniec Gembicki – biskup chełmiń- załatwiali takie łapówki na dwo- i magnaci nie chcieli ich płacić, powołu- ski od 1600 r., kujawski od 1610 r., w latach rze papieskim). Stał się przywód- jąc się na zwolnienia podatkowe dla du- 1615–1624 abp gnieźnieński i prymas Polski, cą obozu habsburskiego. chowieństwa. Najazd tatarski wszedł w Pol- a więc przewodniczący senatu i druga osoba Wejście króla w orbitę intere- skę jak w masło i spustoszył większość kraju. w państwie. Sekretarz Stefana Batorego i Zyg- Sobieski pod Wiedniem sów Austrii umocniło obóz habs- W efekcie wybuchła wojna domowa – ro- munta III, sekretarz wieki koronny, podkanc- burski i wywołało niemal wojnę do- kosz Zebrzydowskiego. Rokoszanie przegra- lerzy koronny od 1607 r., kanclerz w latach mową, a przy tym ściągnęło na Polskę na- i złą wolę. Czy nie dostrzegają, że był w szpo- li pod Guzowem, a jezuici wykorzystali woj- 1609–1613. Po prekonizacji na biskupa ku- nach zdrajców w sutannach, spowiedników, ka- jazd turecki. O to zresztą chodziło Habsbur- nę domową do napadów na majątki ewan- jawskiego wbrew prawu zatrzymał kancler- gom i papieżowi – o wciągnięcie Polski do znodziejów, prymasów, kanclerzy, biskupów i je- gelickiej szlachty i burzenia kościołów stwo. Oddał je dopiero wobec całkowitej wojny z Turcją i otwarcie jej drugiego fron- zuitów – szkolonych socjotechników? Że ich ce- ewangelickich. Dla kleru zawsze od napra- klęski „krucjaty” na prawosławną Moskwę lem było na polecenie papieży wciągnąć Polskętu w interesie Austrii. Wojny z Turcją trwały wy Polski ważniejsza była rozprawa z inno- (był jej współarchitektem) i tragicznych jej 27 lat. Polska, mimo ocalenia Austrii odsie- do wojny z Turcją, aby utworzyć jej drugi front wiercami. skutków dla Polski. w celu odciążenia Habsburgów? czą wiedeńską, mimo olbrzymiego wysiłku ¤¤¤ Wychowanek jezuitów i ich protektor. ¤¤¤ materialnego i poniesionych szkód, odzyska- Maciej Pstrokoński – biskup przemyski Zwolennik kontrreformacji. Jako biskup cheł- Kazimierz Florian Czartoryski – bi- ła zaledwie stan posiadania sprzed wojny. od roku 1601, kujawski w latach 1608–1609, miński zbrojnie doprowadził do powrotu je- skup poznański od 1651 r., kujawski od 1655 Wzmocniły się za to Austria i Rosja – przy- senator. Kanclerz wielki koronny od 1606 do zuitów do Torunia. Zaowocowało to w przy- szli zaborcy Polski. roku, abp gnieźnieński i prymas Polski w latach 1609 roku, bliski współpracownik Zygmunta szłości rozruchami religijnymi. Jako biskup # # # # w latach 1650–1653. Jako podkanclerzy 1653–1658, senator. Jako prymas pełnił IV z księżniczką protestancką, bo mogłoby to rzyła się rekatolicyzacja luterańskiej Szwecji. Podkanclerzy koronny od 1645 r., kanclerz abp gnieźnieński i prymas Polski w latach kim, nie dopuścił do małżeństwa Władysława ła czym. Tylko dlatego, że Kościołowi ma- wieku 32 lat był już biskupem senatorem. niecki od roku 1640, chełmiński od 1646 r., a głównie z biskupami Zadzikiem i Gembic- Musiała walczyć na dwa fronty, a nie mia- zji swoje. Zgarnął trzy bogate opactwa, a w Andrzej Leszczyński – biskup kamie- tronu Szwecji. Wraz z resztą episkopatu, Pod Wismarem Polska straciła flotę wojenną. z nią umacniał wpływy niemieckie, a przy oka- ¤¤¤ w zgubnych dla Polski rojeniach o odzyskaniu prześladowań i otworzyła Szwedom bramy. lowej Cecylii Renaty z Habsburgów. Wraz pu „zasługach”. nanda II Habsburga. Utwierdzał króla bo luterańska ludność miała dosyć katolickich był już kanonikiem. Został kanclerzem kró- nych biografiach zdrajcy ani słowa o tego ty- żon Zygmunta III, sióstr cesarza Ferdy- zję i zajęli Inflanty. Ryga poddała się szybko, lat uzyskał niższe święcenia, a jako 15-latek w katedrze wawelskiej. W oficjalnych kościel- sce umówionych posagów dwóch kolejnych cze najazd Szwedów, którzy wykorzystali oka- wanek jezuitów i ich protektor. W wieku 13 zdrajca i niemiecki pachołek pochowany jest Doradził Habsburgom, aby nie płacili Pol- strofalna polityka tego agenta ściągnęła jesz- godność przewodniczącego senatu. Wycho- diecezją krakowską z tytułem książęcym. Ten ogromny wpływ na króla i politykę państwa. agent w sutannie – tak osłabił Polskę. Kata- stało najbogatszą w Europie Pełniąc tak wysokie stanowiska, miał kom! To właśnie Lipski – niemiecko-papieski Piotr Gembicki com i papieżom nagrodzone zo- arian, którym odmawiał miana chrześcijan. Habsburgów. Jakże brakło ich przeciw Tur- To wysługiwanie się Niem- wał prawosławnych, ewangelików, szczególnie gromiło Czechów pod Białą Górą – dla nych wyjazdów za granicę. kontrreformacji, fanatyk religijny, prześlado- corą, 10 tys. polskich lisowczyków roz- łą zabronił królowi samowol- kościelne godności i beneficja. Zwolennik liczna armia polska przegrywała pod Ce- tacją, a oburzony sejm uchwa- tarzem Zygmunta III Wazy. Kolekcjonował Niemal w tym samym czasie, gdy nie- Wyjazd skończył się kompromi- „układy”. Po powrocie do kraju został sekre- agenci na to nie pozwolili. strii na spotkanie z cesarzem. w Rzymie, gdzie wyrobił sobie znakomite prześladowaniami prawosławnych. Papiescy warzystwie Gembickiego do Au- kowie kontynuował je aż przez siedem lat przed forsowaniem unii brzeskiej i dalszymi zgody sejmu – pojechał w to- itów, potem ich protektor. Po studiach w Kra- to nie powstrzymało katolickich fanatyków W 1638 r. Władysław IV – bez reks w latach 1632–1633. Wychowanek jezu- z prawosławnych, głównie Kozaków. Nawet więzieniu prawie dwa lata. senatu, był drugą osobą w państwie. Inter- mię, która w połowie miała składać się ry przesiedział we francuskim nator. Jako prymas, a więc i przewodniczący W obliczu klęski formowano nową ar- niejszego króla polskiego, któ- ski i prymas Polski w latach 1627–1638, se- dara Mołdawii. Francji Jana Kazimierza, póź- roku, poznański od roku 1624, abp gnieźnień- tacy sojusznika Polski – Grazianiego, hospo- szło nawet do aresztowania we Jan Wężyk – biskup przemyski od 1619 ło, zdrajca biskup Lipski podał Turkom na turalny konflikt z Francją. Do- ¤¤¤ spustoszył kresy po San. Jakby tego było ma- potencjalny atak Turcji oraz na- wawelskiej. wisła na bramie w Stambule. Najazd tatarski z papieskimi, i wystawił ją na biskup Lipski pochowany jest w... katedrze wtedy hetman Żółkiewski, którego głowa za- interesom, tożsamym zresztą zją krakowską z tytułem książęcym. Zdrajca recki i klęskę pod Cecorą w 1620 r. Zginął rządkowanie Polski niemieckim gowie nagrodzili agenta najbogatszą diece- i Czechom. Ściągnął tym na Polskę najazd tu- tannie, kontynuował podpo- patibilia). Potem jeszcze papież i Habsbur- na pomoc Habsburgom przeciwko Węgrom niemiecko-papieski agent w su- dano mu bogatą diecezję kujawską (incom- puścił do zaciągów lisowczyków i wysłania ich W ten sposób Gembicki, go pachołka niemieckiego z kanclerstwa, 1618 r. W interesie Niemców i papieży do- ska nie było pieniędzy... Wobec lawiny klęsk, żeby pozbyć się te- Rzeczywisty kierownik polskiej polityki od Zaś na opłacenie polskiego woj- skiem Rakuszanów”. macji, protektor jezuitów. wo królewskimi dochodami! Polacy „winą króla swego stali się igrzy- stwie krążyły legendy. Zwolennik kontrrefor- nawet wspomagała ich finanso- Słusznie powiedział król Gustaw Adolf, że Habsburgom i wiernie im służył. O jego skąp- 11 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 6 Strona 12 4 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 13 kujawski zwalczał ewangelików w luterań- Turcję sprawował władzę w kraju. Rosji nie Posłował do Francji. W czasie potopu złożył tego papiesko-niemieckiego agenta było zwią- skim Gdańsku. Jako prymas prześladował udało się skatolicyzować. Dodatkowo zaję- hołd i poddał Warmię elektorowi pruskie- zać króla z obozem habsburskim. Związano prawosławnych, zmuszając ich do przyjęcia ta w Rosji Polska utraciła wpływy w Mołda- mu Fryderykowi Wilhelmowi w Królewcu, nie tylko praniem mózgu przez spowiednika, unii brzeskiej. Odbierał im cerkwie, klasz- wii, co w perspektywie wojen z Turcją było za co słusznie został oskarżony o zdradę. ale i małżeństwem z Habsburżanką, córką ce- tory i majątki, a na opornych nakładał ka- stratą katastrofalną, bo odsłoniło granicę. Jak każdy zdrajca w sutannie nie tylko kary sarza. Wykorzystał też gwałtowny proces spad- ry. Toteż na Ukrainie co rusz wybuchały Skutki „krucjaty” były straszliwe nie tyl- uniknął, ale jeszcze... nagrodzono go arcybi- kowy pomiędzy Sobieskimi a Wiśniowieckimi. powstania Kozaków. ko w wymiarze materialnym. Rosja skonsoli- skupstwem gnieźnieńskim, godnością pry- Pod wpływem jezuity Cieciszowskigo, bisku- Nepota – protegował i obdarzał godno- dowała się, a Polska na wieki stała się jej dy- masa i związanymi z tym dochodami! pa (potem prymasa) Czartoryskiego i bisku- ściami i beneficjami kościelnymi i państwo- żurnym wrogiem. Sejm uchwalił, że królowi W roku 1657 wynegocjował traktat welaw- pa Olszowskiego król nie potrafił wznieść się wymi rodzinę, co było powodem głośnych pro- nie wolno rozpoczynać wojny bez zgody szlach- sko-bydgoski. To jeden z najbardziej hanieb- ponad prywatne spory. Konflikt pomiędzy „re- testów szlachty. Prowadził dwór pełen nie- ty, którą ogarnął pacyfizm (idąc za wzorem nych traktatów w naszej historii, milowy galistami” a „malkontentami” o mało nie skoń- zwykłego przepychu. Dokończył budowę pa- Kościoła, nie chcieli płacić podatków). krok do rozbiorów Polski. Nie tylko unieza- czył się regularną wojną domową, osłabił łacu prymasowskiego w Warszawie. To z inicjatywy tego zdrajcy przedłu- leżnił Prusy od Polski, ale zapewnił im swobo- Polskę. Doszło do tego, że obie strony łupiły Jako biskup chełmiński ciągnął dochody żono w 1613 r. układ z Habsburgami (za- dę przemarszu wojsk przez Pomorze, i jeszcze majątki przeciwników! z diecezji pomezańskiej, która leżała na te- warty przed laty przez zdrajcę bpa Hozjusza), w przyszłości zwrot kosztów „pomocy”. Za 30 Niektórzy historycy winą za tę skrajną anar- renie Prus, a to czyniło go zależnym od księ- który ściągnął na Polskę najazdy Szwecji lat Polska musiała zapłacić Prusom koszty po- chię obarczają króla, zarzucając mu nieudolność cia pruskiego. Jego zdanie, jako biskupa i Turcji. A Rosja czekała i rosła w siłę... mocy z czasów potopu, i to z odsetkami! i senatora ziem pruskich, bardzo dużo zna- ¤¤¤ Wziął za to łapówki inny zdrajca w sutan- czyło w roku 1605, kiedy utracono dla Pol- Szymon Rudnicki – biskup warmiński nie – prymas Radziejowski. Słynnego ko- ski lenno pruskie. Jest jednym ze sprawców (i książę sambijski) w latach 1604–1621, se- rytarza nie wymyślił Hitler, wymyślił zniweczenia sejmu w 1606 r., obalenia kon- nator. Wychowanek jezuitów, potem ich pro- go zdrajca, ksiądz biskup Leszczyń- stytucji przeciwko tumultom i wybuchu woj- tektor. Przebywał kilka lat na dworze zbrod- ski! Tym traktatem ta kanalia w sutannie ny domowej. niarza kardynała Hozjusza w Rzymie. Po po- wbiła gwóźdź do trumny Polski. Kiedy zo- Wraz z drugim zdrajcą w sutannie, Bara- wrocie jako protegowany jezuitów został se- stał prymasem, musiał opuścić stanowisko nowskim, jako kanclerz, a potem przewodni- kretarzem Stefana Batorego, potem Zygmun- podkanclerzego, ale zadbał, aby objął je czący senatu, realizował proniemiecką i pro- ta III Wazy (był jego ulubieńcem), a wresz- jego brat Jan. Elektor pruski za pomoc papieską politykę, ściągając na Polskę nie- cie sekretarzem wielkim koronnym. Jako bi- w uzyskaniu Elbląga (za długi) obiecał im potrzebne wojny ze Szwecją, Rosją i Turcją skup warmiński zarządzał też diecezją sam- 10 tys. dukatów do łapy. To akurat nie w interesie Habsburgów i papieży. Za wier- bijską, która leżała na terenie Prus, i ciągnął wyszło, ale żarliwa obrona interesów Pru- ną im służbę płacono mu kolejnymi, coraz stamtąd dochody. To czyniło go zależnym od saka była powszechnie znana i głośna bogatszymi godnościami. Wraz z Baranow- władcy Prus. w Polsce. Mamy więc kolejne „zasługi skim doprowadzili do przepadku posagu Przyjaciel Jana Zygmunta Hohenzoller- Kościoła dla Polski”. królowej Bony i pieniędzy pożyczonych na, elektora Brandenburgii. W roku 1605 po- W dacie zgonu Leszczyński ma trzy przez nią Habsburgom hiszpańskim. mógł mu w staraniach o uzyskanie prawa opie- szóstki... Po zdobyciu Moskwy i powrocie Żółkiew- ki nad obłąkanym księciem Prus Albrechtem ¤¤¤ skiego zdrajca biskup Gembicki zorganizo- Fryderykiem Hohenzollernem, chociaż pru- Wojciech Cieciszowski – żył w latach wał triumf, którego ozdobą był wzięty do ski sejm „kwerulantów” domagał się wyru- 1607–1675, jezuita, wykładowca Akade- niewoli car Wasyl Szujski. W czasie wypra- gowania Hohenzollernów z Prus. Zygmunt mii Wileńskiej, spowiednik króla Micha- Michał Korybut Wiśniowiecki wy Zygmunta III na Moskwę i później na III i jego najbliżsi doradcy biskupi i jezuici ła Korybuta Wiśniowieckiego. Zadaniem # # # # roku. Swój awans zawdzięczał niemieckim ską (koadiutor w wieku 30 lat). Za jego nikiem utopienia powstania Chmielnickiego Brał też pieniądze od Francuzów i Prusaków. od roku 1618, kanclerz wielki od 1620 do 1623 służbę nagrodzili go bogatą diecezją poznań- Miłosierny po katolicku biskup był zwolen- Ściągał na to pieniądze, łupiąc swoją trzodę. kretarz Zygmunta III, podkanclerzy koronny nia. Papieże i Habsburgowie za wierną im 30 latach oba księstwa wróciły do Habsburgów. ków, dwa pałace i dwie rezydencje letnie. żę siewierski) w latach 1630–1631, senator. Se- wał przybrać tytuł książęcy, ale bez powodze- skania Śląska została zaprzepaszczona. Już po le wystawny dwór. Utrzymywał sześć zam- 1617, kujawski od 1623 r., krakowski (i ksią- i Rzymu. Wykorzystując takie układy, usiło- wiek polskich instalacji. Wspaniała okazja odzy- ślało, czyim był agentem. Prowadził niebywa- Andrzej Lipski – biskup łucki od roku sekretarzem koronnym. Posłował do Niemiec zów. Jednym z warunków był zakaz jakichkol- „księciem cesarstwa”, co bez wątpliwości okre- ¤¤¤ ował karierę przy królu – w 1604 r. został borskie, ale... nie Polsce, tylko dynastii Wa- zuitów, potem ich protektor. Tytułował się cel papiesko-niemieckich agentów. ża Klemensa VIII. Po powrocie kontynu- w zastaw na 50 lat księstwa opolskie i raci- tu. Podkanclerzy koronny, wychowanek je- cję od zaatakowania Habsburgów. I taki był tów?) był sekretarzem i szambelanem papie- żony Zygmunta III), Habsburgowie dali nator, a jako prymas – przewodniczący sena- wojny trzydziestoletniej w Niemczech, a Tur- diów w Rzymie (czy może szkolenia agen- dysława IV oraz jego matki i macochy (dwie ski w latach 1658–1666 i prymas Polski. Se- wojna z Polską odciągnęła Szwecję od teatru ku życia został... proboszczem. W czasie stu- cone posagi trzech Habsburżanek: żony Wła- ski (i ks. sambijski) od 1644 r., abp gnieźnień- moskiewskiej i odzyskania szwedzkiej. Ale mieckiej polityki Zygmunta III, już w 15 ro- dopuścił do tego, że w zamian za niezapła- Wacław Leszczyński – biskup warmiń- munta III – wspierał próby zdobycia korony raniu przez możny ród Opalińskich pronie- ¤¤¤ Wykonawca prohabsburskiej polityki Zyg- w latach 1607–1623, senator. Dzięki popie- Fryderyk Wilhelm chało do Wiednia poselstwo. w czasie potopu. Andrzej Opaliński – biskup poznański cofanie korpusu z Polski poje- miernikach. Nie zdobyli go nawet Szwedzi ¤¤¤ tych grabieży oraz z prośbą o wy- wspaniały zespół pałacowo-obronny w Cze- miasto. Doszło do tego, że w sprawie skiej, prześladował prawosławie. Wybudował prowadził do nałożenia przez króla banicji na nia go przerzucili na Polaków. nych braci w wierze. Zwolennik unii brze- ła św. Mikołaja w luterańskim Elblągu, do- bo problem kosztów utrzyma- win, z gorliwością neofity prześladował daw- w czasie walki o odebranie luteranom kościo- z wycofaniem korpusu z Polski, ronny w latach 1613–1618. W młodości kal- Bojownik kontrreformacji – w 1617 r., pie Habsburgowie nie kwapili się był drugą osobą w państwie. Podkanclerzy ko- i przekazał jezuitom. pywali trupy z grobów. Po poto- ko prymas, a więc i przewodniczący senatu, grzymkowy w Świętej Lipce. Odbudował ją Zdzierali nawet kościoły i wyko- mas Polski w latach 1624–1626, senator. Ja- snej kasy. W tym też celu wznowił ruch piel- kraj nie gorzej niż Szwedzi. płocki od roku 1617, abp gnieźnieński i pry- sób. Biskup wolał ściągać pieniądze do wła- cić i utrzymać. Wojska te łupiły Henryk Firlej – biskup łucki od 1616 r., pieniędzy, kler oszukiwał także w taki spo- pus, który Polska musiała opła- ¤¤¤ skę, której skarb zawsze cierpiał na brak gowie przysłali 12-tysięczny kor- zbrodniarzy – sam był zbrodniarzem. o połowę podstawy wymiaru podatków. Pol- wu. Dopiero po roku Habsbur- go odbudowy. Jako wspólnik i protektor wieństwa (sic!), był oszustwem – zaniżono początkowo pozostały bez odze- kich w czasie pogromu w 1616 r. zabronił je- majątków prowadzony pod nadzorem ducho- go. Zabiegi o pomoc austriacką go w Poznaniu przez uczniów szkół jezuic- ków na prawie pół wieku. Kataster, czyli spis do księstwa opolsko-raciborskie- niarzy. Po zburzeniu kościoła ewangelickie- r., który stanowił podstawę wymiaru podat- go wraz z królem uciekł na Śląsk, stantów, popierał ich pogromy, osłaniał zbrod- Współtwórca katastru warmińskiego z 1615 W czasie potopu szwedzkie- Protektor jezuitów, zaciekły wróg prote- nie liczył się. wziętych pod Batohem. w wojny ze Szwecją i Turcją. katolikom w Prusach. Interes samej Polski jąc około 8 tys. jeńców polskich wciągnięta w „krucjatę” na Moskwę oraz nicą oraz... przywróceniem praw religijnych cy pomścili rok później, wyrzyna- zollernom brandenburskim, a Polska została niu tronu Szwecji. Zadowolili się mglistą obiet- pod Beresteczko. Tę klęskę Koza- senatorowania oddano Prusy w lenno Hohen- liczyli na pomoc Brandenburgii w odzyska- we krwi. Brał udział w wyprawie 5 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 12 Strona 13 4 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 13 kujawski zwalczał ewangelików w luterań- Turcję sprawował władzę w kraju. Rosji nie Posłował do Francji. W czasie potopu złożył tego papiesko-niemieckiego agenta było zwią- skim Gdańsku. Jako prymas prześladował udało się skatolicyzować. Dodatkowo zaję- hołd i poddał Warmię elektorowi pruskie- zać króla z obozem habsburskim. Związano prawosławnych, zmuszając ich do przyjęcia ta w Rosji Polska utraciła wpływy w Mołda- mu Fryderykowi Wilhelmowi w Królewcu, nie tylko praniem mózgu przez spowiednika, unii brzeskiej. Odbierał im cerkwie, klasz- wii, co w perspektywie wojen z Turcją było za co słusznie został oskarżony o zdradę. ale i małżeństwem z Habsburżanką, córką ce- tory i majątki, a na opornych nakładał ka- stratą katastrofalną, bo odsłoniło granicę. Jak każdy zdrajca w sutannie nie tylko kary sarza. Wykorzystał też gwałtowny proces spad- ry. Toteż na Ukrainie co rusz wybuchały Skutki „krucjaty” były straszliwe nie tyl- uniknął, ale jeszcze... nagrodzono go arcybi- kowy pomiędzy Sobieskimi a Wiśniowieckimi. powstania Kozaków. ko w wymiarze materialnym. Rosja skonsoli- skupstwem gnieźnieńskim, godnością pry- Pod wpływem jezuity Cieciszowskigo, bisku- Nepota – protegował i obdarzał godno- dowała się, a Polska na wieki stała się jej dy- masa i związanymi z tym dochodami! pa (potem prymasa) Czartoryskiego i bisku- ściami i beneficjami kościelnymi i państwo- żurnym wrogiem. Sejm uchwalił, że królowi W roku 1657 wynegocjował traktat welaw- pa Olszowskiego król nie potrafił wznieść się wymi rodzinę, co było powodem głośnych pro- nie wolno rozpoczynać wojny bez zgody szlach- sko-bydgoski. To jeden z najbardziej hanieb- ponad prywatne spory. Konflikt pomiędzy „re- testów szlachty. Prowadził dwór pełen nie- ty, którą ogarnął pacyfizm (idąc za wzorem nych traktatów w naszej historii, milowy galistami” a „malkontentami” o mało nie skoń- zwykłego przepychu. Dokończył budowę pa- Kościoła, nie chcieli płacić podatków). krok do rozbiorów Polski. Nie tylko unieza- czył się regularną wojną domową, osłabił łacu prymasowskiego w Warszawie. To z inicjatywy tego zdrajcy przedłu- leżnił Prusy od Polski, ale zapewnił im swobo- Polskę. Doszło do tego, że obie strony łupiły Jako biskup chełmiński ciągnął dochody żono w 1613 r. układ z Habsburgami (za- dę przemarszu wojsk przez Pomorze, i jeszcze majątki przeciwników! z diecezji pomezańskiej, która leżała na te- warty przed laty przez zdrajcę bpa Hozjusza), w przyszłości zwrot kosztów „pomocy”. Za 30 Niektórzy historycy winą za tę skrajną anar- renie Prus, a to czyniło go zależnym od księ- który ściągnął na Polskę najazdy Szwecji lat Polska musiała zapłacić Prusom koszty po- chię obarczają króla, zarzucając mu nieudolność cia pruskiego. Jego zdanie, jako biskupa i Turcji. A Rosja czekała i rosła w siłę... mocy z czasów potopu, i to z odsetkami! i senatora ziem pruskich, bardzo dużo zna- ¤¤¤ Wziął za to łapówki inny zdrajca w sutan- czyło w roku 1605, kiedy utracono dla Pol- Szymon Rudnicki – biskup warmiński nie – prymas Radziejowski. Słynnego ko- ski lenno pruskie. Jest jednym ze sprawców (i książę sambijski) w latach 1604–1621, se- rytarza nie wymyślił Hitler, wymyślił zniweczenia sejmu w 1606 r., obalenia kon- nator. Wychowanek jezuitów, potem ich pro- go zdrajca, ksiądz biskup Leszczyń- stytucji przeciwko tumultom i wybuchu woj- tektor. Przebywał kilka lat na dworze zbrod- ski! Tym traktatem ta kanalia w sutannie ny domowej. niarza kardynała Hozjusza w Rzymie. Po po- wbiła gwóźdź do trumny Polski. Kiedy zo- Wraz z drugim zdrajcą w sutannie, Bara- wrocie jako protegowany jezuitów został se- stał prymasem, musiał opuścić stanowisko nowskim, jako kanclerz, a potem przewodni- kretarzem Stefana Batorego, potem Zygmun- podkanclerzego, ale zadbał, aby objął je czący senatu, realizował proniemiecką i pro- ta III Wazy (był jego ulubieńcem), a wresz- jego brat Jan. Elektor pruski za pomoc papieską politykę, ściągając na Polskę nie- cie sekretarzem wielkim koronnym. Jako bi- w uzyskaniu Elbląga (za długi) obiecał im potrzebne wojny ze Szwecją, Rosją i Turcją skup warmiński zarządzał też diecezją sam- 10 tys. dukatów do łapy. To akurat nie w interesie Habsburgów i papieży. Za wier- bijską, która leżała na terenie Prus, i ciągnął wyszło, ale żarliwa obrona interesów Pru- ną im służbę płacono mu kolejnymi, coraz stamtąd dochody. To czyniło go zależnym od saka była powszechnie znana i głośna bogatszymi godnościami. Wraz z Baranow- władcy Prus. w Polsce. Mamy więc kolejne „zasługi skim doprowadzili do przepadku posagu Przyjaciel Jana Zygmunta Hohenzoller- Kościoła dla Polski”. królowej Bony i pieniędzy pożyczonych na, elektora Brandenburgii. W roku 1605 po- W dacie zgonu Leszczyński ma trzy przez nią Habsburgom hiszpańskim. mógł mu w staraniach o uzyskanie prawa opie- szóstki... Po zdobyciu Moskwy i powrocie Żółkiew- ki nad obłąkanym księciem Prus Albrechtem ¤¤¤ skiego zdrajca biskup Gembicki zorganizo- Fryderykiem Hohenzollernem, chociaż pru- Wojciech Cieciszowski – żył w latach wał triumf, którego ozdobą był wzięty do ski sejm „kwerulantów” domagał się wyru- 1607–1675, jezuita, wykładowca Akade- niewoli car Wasyl Szujski. W czasie wypra- gowania Hohenzollernów z Prus. Zygmunt mii Wileńskiej, spowiednik króla Micha- Michał Korybut Wiśniowiecki wy Zygmunta III na Moskwę i później na III i jego najbliżsi doradcy biskupi i jezuici ła Korybuta Wiśniowieckiego. Zadaniem # # # # roku. Swój awans zawdzięczał niemieckim ską (koadiutor w wieku 30 lat). Za jego nikiem utopienia powstania Chmielnickiego Brał też pieniądze od Francuzów i Prusaków. od roku 1618, kanclerz wielki od 1620 do 1623 służbę nagrodzili go bogatą diecezją poznań- Miłosierny po katolicku biskup był zwolen- Ściągał na to pieniądze, łupiąc swoją trzodę. kretarz Zygmunta III, podkanclerzy koronny nia. Papieże i Habsburgowie za wierną im 30 latach oba księstwa wróciły do Habsburgów. ków, dwa pałace i dwie rezydencje letnie. żę siewierski) w latach 1630–1631, senator. Se- wał przybrać tytuł książęcy, ale bez powodze- le wystawny dwór. Utrzymywał sześć zam- skania Śląska została zaprzepaszczona. Już po 1617, kujawski od 1623 r., krakowski (i ksią- i Rzymu. Wykorzystując takie układy, usiło- wiek polskich instalacji. Wspaniała okazja odzy- ślało, czyim był agentem. Prowadził niebywa- Andrzej Lipski – biskup łucki od roku sekretarzem koronnym. Posłował do Niemiec zów. Jednym z warunków był zakaz jakichkol- „księciem cesarstwa”, co bez wątpliwości okre- ¤¤¤ ował karierę przy królu – w 1604 r. został borskie, ale... nie Polsce, tylko dynastii Wa- zuitów, potem ich protektor. Tytułował się cel papiesko-niemieckich agentów. ża Klemensa VIII. Po powrocie kontynu- tu. Podkanclerzy koronny, wychowanek je-w zastaw na 50 lat księstwa opolskie i raci- cję od zaatakowania Habsburgów. I taki był tów?) był sekretarzem i szambelanem papie- żony Zygmunta III), Habsburgowie dali nator, a jako prymas – przewodniczący sena- wojny trzydziestoletniej w Niemczech, a Tur- diów w Rzymie (czy może szkolenia agen- dysława IV oraz jego matki i macochy (dwie ski w latach 1658–1666 i prymas Polski. Se- wojna z Polską odciągnęła Szwecję od teatru ku życia został... proboszczem. W czasie stu- cone posagi trzech Habsburżanek: żony Wła- ski (i ks. sambijski) od 1644 r., abp gnieźnień- moskiewskiej i odzyskania szwedzkiej. Ale mieckiej polityki Zygmunta III, już w 15 ro- Wacław Leszczyński – biskup warmiń- dopuścił do tego, że w zamian za niezapła- munta III – wspierał próby zdobycia korony raniu przez możny ród Opalińskich pronie- ¤¤¤ Wykonawca prohabsburskiej polityki Zyg- w latach 1607–1623, senator. Dzięki popie- Fryderyk Wilhelm chało do Wiednia poselstwo. w czasie potopu. Andrzej Opaliński – biskup poznański cofanie korpusu z Polski poje- miernikach. Nie zdobyli go nawet Szwedzi ¤¤¤ tych grabieży oraz z prośbą o wy- wspaniały zespół pałacowo-obronny w Cze- miasto. Doszło do tego, że w sprawie skiej, prześladował prawosławie. Wybudował prowadził do nałożenia przez króla banicji na nia go przerzucili na Polaków. nych braci w wierze. Zwolennik unii brze- ła św. Mikołaja w luterańskim Elblągu, do- bo problem kosztów utrzyma- win, z gorliwością neofity prześladował daw- w czasie walki o odebranie luteranom kościo- z wycofaniem korpusu z Polski, ronny w latach 1613–1618. W młodości kal- Bojownik kontrreformacji – w 1617 r., pie Habsburgowie nie kwapili się był drugą osobą w państwie. Podkanclerzy ko- i przekazał jezuitom. pywali trupy z grobów. Po poto- ko prymas, a więc i przewodniczący senatu, grzymkowy w Świętej Lipce. Odbudował ją Zdzierali nawet kościoły i wyko- mas Polski w latach 1624–1626, senator. Ja- snej kasy. W tym też celu wznowił ruch piel- kraj nie gorzej niż Szwedzi. płocki od roku 1617, abp gnieźnieński i pry- sób. Biskup wolał ściągać pieniądze do wła- cić i utrzymać. Wojska te łupiły Henryk Firlej – biskup łucki od 1616 r., pieniędzy, kler oszukiwał także w taki spo- pus, który Polska musiała opła- ¤¤¤ skę, której skarb zawsze cierpiał na brak gowie przysłali 12-tysięczny kor- zbrodniarzy – sam był zbrodniarzem. o połowę podstawy wymiaru podatków. Pol- wu. Dopiero po roku Habsbur- go odbudowy. Jako wspólnik i protektor wieństwa (sic!), był oszustwem – zaniżono początkowo pozostały bez odze- kich w czasie pogromu w 1616 r. zabronił je- majątków prowadzony pod nadzorem ducho- go. Zabiegi o pomoc austriacką go w Poznaniu przez uczniów szkół jezuic- ków na prawie pół wieku. Kataster, czyli spis do księstwa opolsko-raciborskie- niarzy. Po zburzeniu kościoła ewangelickie- r., który stanowił podstawę wymiaru podat- go wraz z królem uciekł na Śląsk, stantów, popierał ich pogromy, osłaniał zbrod- Współtwórca katastru warmińskiego z 1615 W czasie potopu szwedzkie- Protektor jezuitów, zaciekły wróg prote- nie liczył się. wziętych pod Batohem. w wojny ze Szwecją i Turcją. katolikom w Prusach. Interes samej Polski jąc około 8 tys. jeńców polskich wciągnięta w „krucjatę” na Moskwę oraz nicą oraz... przywróceniem praw religijnych cy pomścili rok później, wyrzyna- zollernom brandenburskim, a Polska została niu tronu Szwecji. Zadowolili się mglistą obiet- pod Beresteczko. Tę klęskę Koza- senatorowania oddano Prusy w lenno Hohen- liczyli na pomoc Brandenburgii w odzyska- we krwi. Brał udział w wyprawie 5 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 12 Strona 14 14 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 3 1673–1674, senator, a jako pry- przyszłość Polski wiązali z Niemcami i pa- III Wazy. Wraz z jezuitami i nuncjuszem mas był tradycyjnie przewodniczą- pieżami. Dość powiedzieć, że obie kolejne żo- papieskim – architekt prohabsburskiej poli- cym senatu. Interreks w 1674 r. ny króla były siostrami cesarza Ferdynanda tyki króla. Brał udział w wyprawach Wazy – zmarł w czasie bezkrólewia. Se- II Habsburga. Osobne ekipy jezuickie edu- do Szwecji. Wraz z papieżem i Habsburga- kretarz Władysława IV, zwolennik kowały i pilnowały królowej oraz dzieci „kró- mi podżegał do rekatolicyzacji luterańskiej najpierw prohabsburskiej polity- la jezuitów”. Szwecji. Wciągnęli tym Polskę w półtorawie- ki Wazów, a potem profrancuskiej Po kilkunastu latach inicjowanej przez je- kowe wojny szwedzkie, które całkowicie zruj- – po zmianie kierunku polityki zuitów cichej wojny religijnej z protestanta- nowały kraj. przez Jana Kazimierza. Na elek- mi i prawosławnymi na Wschodzie, zaistnia- Jeden ze sprawców obalenia konstytucji cji w 1669 r. przyczynił się do wy- ła szansa na zaprowadzenie pokoju religijne- przeciwko tumultom i zniweczenia sejmu boru Michała Korybuta Wiśnio- go przez uchwalenie przez sejm „konstytucji w 1606 r. oraz wybuchu wojny domowej wieckiego. Kazimierz Czartory- przeciw tumultom”. W czasie sejmu w 1606 – rokoszu Zebrzydowskiego. ski i podkanclerzy Olszowski, też roku ci obaj agenci po całonocnej analizie pro- Jako kanclerz pomagał jezuitom i Habs- biskup, przeforsowali projekt mał- jektu „konstytucji” stwierdzili, że nie tylko ze- burgom, i to z poparciem papieża Pawła V, żeństwa króla z Eleonorą Habs- zwala ona na szerzenie się herezji, ale na do- wciągnąć Polskę w dymitriady. Ich celem burg, córką cesarza Ferdynanda miar złego król może herezji bronić. Jest więc była katolicyzacja Rosji, dlatego wypra- III. W ten sposób poddali króla projekt konstytucji niezgodny z katolickim wę z lat 1609–1610 papież ogłosił kru- wpływom jezuitów i przeciągnęli „wartościami”. Reszty na sejmie dokonali bi- cjatą. Za wierną służbę papieżom i Niem- go do obozu habsburskiego. Na- skupi i ich narzędzie – ultrakatoliccy posło- com Pstrokoński nagrodzony został bogatym grodą dla Czartoryskiego było sta- wie. Padła nie tylko „konstytucja”, ale biskupstwem kujawskim. nowisko prymasa i bogata diece- nie uchwalono też podatków na obronę ¤¤¤ zja gnieźnieńska (Habsburgowie granic. Głównie dlatego, że szlachta Wawrzyniec Gembicki – biskup chełmiń- załatwiali takie łapówki na dwo- i magnaci nie chcieli ich płacić, powołu- ski od 1600 r., kujawski od 1610 r., w latach rze papieskim). Stał się przywód- jąc się na zwolnienia podatkowe dla du- 1615–1624 abp gnieźnieński i prymas Polski, cą obozu habsburskiego. chowieństwa. Najazd tatarski wszedł w Pol- a więc przewodniczący senatu i druga osoba Wejście króla w orbitę intere- skę jak w masło i spustoszył większość kraju. w państwie. Sekretarz Stefana Batorego i Zyg- Sobieski pod Wiedniem sów Austrii umocniło obóz habs- W efekcie wybuchła wojna domowa – ro- munta III, sekretarz wieki koronny, podkanc- burski i wywołało niemal wojnę do- kosz Zebrzydowskiego. Rokoszanie przegra- lerzy koronny od 1607 r., kanclerz w latach i złą wolę. Czy nie dostrzegają, że był w szpo- mową, a przy tym ściągnęło na Polskę na- li pod Guzowem, a jezuici wykorzystali woj- 1609–1613. Po prekonizacji na biskupa ku- nach zdrajców w sutannach, spowiedników, ka- jazd turecki. O to zresztą chodziło Habsbur- nę domową do napadów na majątki ewan- jawskiego wbrew prawu zatrzymał kancler- znodziejów, prymasów, kanclerzy, biskupów i je- gom i papieżowi – o wciągnięcie Polski do gelickiej szlachty i burzenia kościołów stwo. Oddał je dopiero wobec całkowitej zuitów – szkolonych socjotechników? Że ich ce- wojny z Turcją i otwarcie jej drugiego fron- ewangelickich. Dla kleru zawsze od napra- klęski „krucjaty” na prawosławną Moskwę lem było na polecenie papieży wciągnąć Polskę tu w interesie Austrii. Wojny z Turcją trwały wy Polski ważniejsza była rozprawa z inno- (był jej współarchitektem) i tragicznych jej do wojny z Turcją, aby utworzyć jej drugi front 27 lat. Polska, mimo ocalenia Austrii odsie- wiercami. skutków dla Polski. w celu odciążenia Habsburgów? czą wiedeńską, mimo olbrzymiego wysiłku ¤¤¤ Wychowanek jezuitów i ich protektor. ¤¤¤ materialnego i poniesionych szkód, odzyska- Maciej Pstrokoński – biskup przemyski Zwolennik kontrreformacji. Jako biskup cheł- Kazimierz Florian Czartoryski – bi- ła zaledwie stan posiadania sprzed wojny. od roku 1601, kujawski w latach 1608–1609, miński zbrojnie doprowadził do powrotu je- skup poznański od 1651 r., kujawski od 1655 Wzmocniły się za to Austria i Rosja – przy- senator. Kanclerz wielki koronny od 1606 do zuitów do Torunia. Zaowocowało to w przy- roku, abp gnieźnieński i prymas Polski w latach szli zaborcy Polski. 1609 roku, bliski współpracownik Zygmunta szłości rozruchami religijnymi. Jako biskup # # # # w latach 1650–1653. Jako podkanclerzy 1653–1658, senator. Jako prymas pełnił IV z księżniczką protestancką, bo mogłoby to rzyła się rekatolicyzacja luterańskiej Szwecji. Podkanclerzy koronny od 1645 r., kanclerz abp gnieźnieński i prymas Polski w latach kim, nie dopuścił do małżeństwa Władysława ła czym. Tylko dlatego, że Kościołowi ma- wieku 32 lat był już biskupem senatorem. niecki od roku 1640, chełmiński od 1646 r., a głównie z biskupami Zadzikiem i Gembic- Musiała walczyć na dwa fronty, a nie mia- zji swoje. Zgarnął trzy bogate opactwa, a w Andrzej Leszczyński – biskup kamie- tronu Szwecji. Wraz z resztą episkopatu, Pod Wismarem Polska straciła flotę wojenną. z nią umacniał wpływy niemieckie, a przy oka- ¤¤¤ w zgubnych dla Polski rojeniach o odzyskaniu prześladowań i otworzyła Szwedom bramy. lowej Cecylii Renaty z Habsburgów. Wraz pu „zasługach”. nanda II Habsburga. Utwierdzał króla bo luterańska ludność miała dosyć katolickich był już kanonikiem. Został kanclerzem kró- nych biografiach zdrajcy ani słowa o tego ty- żon Zygmunta III, sióstr cesarza Ferdy- zję i zajęli Inflanty. Ryga poddała się szybko, lat uzyskał niższe święcenia, a jako 15-latek w katedrze wawelskiej. W oficjalnych kościel- sce umówionych posagów dwóch kolejnych cze najazd Szwedów, którzy wykorzystali oka- wanek jezuitów i ich protektor. W wieku 13 zdrajca i niemiecki pachołek pochowany jest Doradził Habsburgom, aby nie płacili Pol- strofalna polityka tego agenta ściągnęła jesz- godność przewodniczącego senatu. Wycho- diecezją krakowską z tytułem książęcym. Ten ogromny wpływ na króla i politykę państwa. agent w sutannie – tak osłabił Polskę. Kata- stało najbogatszą w Europie Pełniąc tak wysokie stanowiska, miał kom! To właśnie Lipski – niemiecko-papieski Piotr Gembicki com i papieżom nagrodzone zo- arian, którym odmawiał miana chrześcijan. Habsburgów. Jakże brakło ich przeciw Tur- To wysługiwanie się Niem- wał prawosławnych, ewangelików, szczególnie gromiło Czechów pod Białą Górą – dla nych wyjazdów za granicę. kontrreformacji, fanatyk religijny, prześlado- corą, 10 tys. polskich lisowczyków roz- łą zabronił królowi samowol- kościelne godności i beneficja. Zwolennik liczna armia polska przegrywała pod Ce- tacją, a oburzony sejm uchwa- tarzem Zygmunta III Wazy. Kolekcjonował Niemal w tym samym czasie, gdy nie- Wyjazd skończył się kompromi- „układy”. Po powrocie do kraju został sekre- agenci na to nie pozwolili. strii na spotkanie z cesarzem. w Rzymie, gdzie wyrobił sobie znakomite prześladowaniami prawosławnych. Papiescy warzystwie Gembickiego do Au- kowie kontynuował je aż przez siedem lat przed forsowaniem unii brzeskiej i dalszymi zgody sejmu – pojechał w to- itów, potem ich protektor. Po studiach w Kra- to nie powstrzymało katolickich fanatyków W 1638 r. Władysław IV – bez reks w latach 1632–1633. Wychowanek jezu- z prawosławnych, głównie Kozaków. Nawet więzieniu prawie dwa lata. senatu, był drugą osobą w państwie. Inter- mię, która w połowie miała składać się ry przesiedział we francuskim nator. Jako prymas, a więc i przewodniczący W obliczu klęski formowano nową ar- niejszego króla polskiego, któ- ski i prymas Polski w latach 1627–1638, se- dara Mołdawii. Francji Jana Kazimierza, póź- roku, poznański od roku 1624, abp gnieźnień- tacy sojusznika Polski – Grazianiego, hospo- szło nawet do aresztowania we Jan Wężyk – biskup przemyski od 1619 ło, zdrajca biskup Lipski podał Turkom na turalny konflikt z Francją. Do- ¤¤¤ spustoszył kresy po San. Jakby tego było ma- potencjalny atak Turcji oraz na- wawelskiej. wisła na bramie w Stambule. Najazd tatarski z papieskimi, i wystawił ją na biskup Lipski pochowany jest w... katedrze wtedy hetman Żółkiewski, którego głowa za- interesom, tożsamym zresztą zją krakowską z tytułem książęcym. Zdrajca recki i klęskę pod Cecorą w 1620 r. Zginął rządkowanie Polski niemieckim gowie nagrodzili agenta najbogatszą diece- i Czechom. Ściągnął tym na Polskę najazd tu- tannie, kontynuował podpo- patibilia). Potem jeszcze papież i Habsbur- na pomoc Habsburgom przeciwko Węgrom niemiecko-papieski agent w su- dano mu bogatą diecezję kujawską (incom- puścił do zaciągów lisowczyków i wysłania ich W ten sposób Gembicki, go pachołka niemieckiego z kanclerstwa, 1618 r. W interesie Niemców i papieży do- ska nie było pieniędzy... Wobec lawiny klęsk, żeby pozbyć się te- Rzeczywisty kierownik polskiej polityki od Zaś na opłacenie polskiego woj- skiem Rakuszanów”. macji, protektor jezuitów. wo królewskimi dochodami! Polacy „winą króla swego stali się igrzy- stwie krążyły legendy. Zwolennik kontrrefor- nawet wspomagała ich finanso- Słusznie powiedział król Gustaw Adolf, że Habsburgom i wiernie im służył. O jego skąp- 11 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 6 Strona 15 2 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 15 Wojciech Baranowski – biskup przemy- się za unią z Polską na prawach Litwy. Pol- ¤¤¤ Dzięki sprzecznej z polskimi interesami pro- ski od 1584 r., płocki od roku 1590, kujaw- ska odmówiła z powodu jednego warunku: Andrzej Trzebicki – biskup przemyski pagandzie Kościoła, prowadzonej głównie ski od 1608 r., arcybiskup gnieźnieński i pry- urzędy w luterańskich Prusach miały być ob- od roku 1654 r., krakowski (i ks. siewier- przez jezuitów i wspartej niemieckimi ła- mas Polski w latach 1608–1615, senator. Ja- sadzane tylko przez luteranów. Było to dla ski) w latach 1658–1679, senator. Wychowa- pówkami, Sobieski rok później został prze- ko prymas był przewodniczącym senatu, biskupów i jezuitów nie do przyjęcia, bo nek jezuitów. Podkanclerzy koronny od 1652 ciągnięty do obozu habsburskiego, także ka- a więc drugą osobą w państwie. Sekretarz Ste- wzmocniłaby się pozycja ewangelików w pań- roku, na elekcji w roku 1674 – w zastępstwie peluszem kardynalskim dla „oficjalnego oj- fana Batorego, sekretarz wielki koronny, pod- stwie. Wymogli więc na królu i sejmie odmo- chorego prymasa – pełnił funkcję interrek- ca” królowej Marysieńki. Nie bez znaczenia kanclerzy w latach 1585–1591. Za poparcie wę. Ci fanatycy religijni i zdrajcy w su- sa. Na tej elekcji wybór Sobieskiego był fakt, że jednym z kochanków Marysień- Zygmunta III w czasie rokoszu Zebrzydow- tannach woleli oddać Prusy Niemcom! To wsparty był 400 tys. liwrów łapówek fran- ki był poprzedni nuncjusz, Pignatelli – póź- skiego dostał bogatą diecezję kujawską, też są te „zasługi Kościoła dla Polski”. cuskich. Po drugiej stronie krążyło nie niejszy papież Innocenty XII. a wkrótce gnieźnieńską z tytułem prymasa. Bezwzględny zwolennik kontrreformacji. mniej złota niemieckiego. Agent habsbur- Ci zdrajcy zmusili Sobieskiego do po- Chciwiec – pracując w kancelarii Zygmunta Na czasy jego „biskupiej i prymasowskiej ski. Prof. Z. Wójcik pisze o nim, że był twierdzenia traktatu welawsko-bydgo- Augusta, zebrał liczne godności, m.in. cztery posługi” przypada największe nasilenie po- „oddany Habsburgom duszą i ciałem”. Nic skiego, który uniezależnił Prusy od Pol- kanonie i związane z nimi beneficja. Prowa- gromów protestantów i innych aktów nieto- dodać, nic ująć. ski! Zamiast utracone Prusy odzyskać, król dził niezwykle wystawny tryb życia, rozpoczął lerancji w całej Polsce. Po klęsce rokoszu Ze- Gdy Jan III Sobieski zawarł w 1676 r. musiał potwierdzić haniebny traktat we- budowę pałaców biskupich w Płocku, Skier- brzydowskiego odebrano protestantom 2/3 rozejm z Turcją w Żurawnie i w 1677 r. trak- lawsko-bydgoski. Tymczasem Szwedzi toczy- niewicach, wybudował pałac prymasowski kościołów, paląc przy okazji bezcenne bi- tat ze Szwecją w Gdańsku, żeby zbrojnie od- li wojnę z Prusakami, zabezpieczonymi przed w Warszawie. Gdzie nastał, tam budował dla blioteki i profanując wiele cmentarzy. Jako zyskać utracone lenno pruskie, agenci nie- polskim atakiem przez swoich opłaconych siebie pałac. Protektor jezuitów, orędownik wspólnik i protektor zbrodniarzy oraz podże- mieccy za pruskie i habsburskie pieniądze polskich agentów, także tych w sutannach. kontrreformacji. gacz, sam był zbrodniarzem. organizowali zbrojny bunt przeciwko „bez- Ten sojusz mógł uchronić Polskę przed przy- Był jednym z głównych sprawców zniwe- Z oficjalnego życiorysu jego następcy, pry- bożnemu Sobieskiemu”, aby na siłę utrzy- szłą katastrofą III wojny północnej! Ale czenia sejmu i odrzucenia konstytucji prze- masa Gembickiego, dowiadujemy się, że Gem- mać Polskę w stanie wojny z Turcją w inte- sojusz z luterańską Szwecją był dla Kościo- ciw tumultom w 1606 r. oraz wybuchu wojny bicki „odbudował zrujnowaną ekonomię ar- resie papieży, Rosji i Niemców, zarówno Au- ła nie do przyjęcia. Pruska żmija dzięki Ko- domowej. Agent habsburski i papieski; reali- chidiecezji”. Skoro przed Gembickim pryma- strii, jak i Prus. W archiwach pruskich za- ściołowi bezpiecznie rosła... zował niemiecką politykę jako podkanclerzy sem był przez siedem lat Baranowski, to wnio- chowały się rozliczenia pieniędzy przekaza- Trzebicki, zakamieniały wróg arian, do- i potem przewodniczący senatu. Popierał „kru- sek jest prosty: Baranowski zrujnował ekono- nych z Berlina polskim zdrajcom. Jednym prowadził na sejmie w 1658 r. do wygnania cjatę” na Moskwę w papieskich rojeniach mię archidiecezji. z przywódców spisku był biskup Trzebicki. ich z Polski. Żądny władzy i zaszczytów po o katolicyzacji Rosji. Wojsko, po powrocie ¤¤¤ Oto fragment manifestu zdrajców do ce- śmierci prymasa w czasie bezkrólewia przy- z nieudanej wyprawy moskiewskiej, żąda- Fryderyk Bartsch (1552–1609) – jezuita, sarza niemieckiego: „(...) uciekając się do pisywał sobie kompetencje prymasowskie, ło zapłaty zaległego żołdu... 20 milionów kolejny po Pakoszu Gołyńskim spowiednik Cesarza jako protektora, przysięgamy wia- w tym do koronacji Sobieskiego. Po wybo- zł! Była to astronomiczna suma, równa kil- Zygmunta III, „króla jezuitów”. Król, jakby rę, posłuszeństwo, przy Jego Cesarskiej Mo- rze Olszowskiego na prymasa wszedł z nim kuletnim dochodom państwa. Zanim podat- mu mało było na dworze jednego jezuickie- ści ludziach stawać...”. Lepszego dowodu w głośny konflikt o władzę, który oparł się ki uchwalono i zebrano pieniądze (Kościół, go podżegacza, czyli kaznodziei Piotra Skar- zdrady nie trzeba. Hetman Pac zobowiązał aż o papieża. bogatszy od państwa, dorzucił raptem 300 gi, utrzymywał jeszcze spowiednika. Obaj ci się skierować armię litewską tam, gdzie wska- Zdrajca biskup Trzebicki, habsburski tysięcy), żołnierze straszliwie złupili kraj. niemiecko-papiescy agenci sterowani przez że cesarz. Chciał za to, bagatela, 100 tys. i papieski agent, pochowany jest w koście- Także za jego przewodnictwa senatowi, nuncjusza papieskiego i władze zakonu, ści- zł. Spiskowi patronował nuncjusz papieski le św. Piotra i Pawła w Krakowie i ma po- sejm wyraził zgodę na oddanie Hohenzol- śle kontrolowali polskiego króla (spowiedź, Martelli, „lokaj Habsburgów”. Zdradę wy- mnik w... katedrze wawelskiej. lernom brandenburskim Prus w lenno pokuta). Podsycali jego rojenia o odzyskaniu kryto w 1678 roku. Kto zawisł? Jak to w Pol- Cdn. w 1612 r., mimo że sejm pruski wypowiedział tronu Szwecji w nadziei jej rekatolicyzacji, sce – nikt, a sprawa rozeszła się po kościach. LUX VERITATIS # # # # kilkanaście lat złupili to wszystko Szwedzi... cezji chełmińskiej, do tego zrujnowanej wspierała interesy Niemców w Polsce, ale tor. Ten biskup i zdrajca podpisał wraz Wszystko w niezwykle krótkim czasie. Za – niewielkiej, znacznie zluteranizowanej die- Królowa Cecylia Renata nie tylko jawnie 1633 r., wileński w latach 1649–1656, sena- łace prymasowskie w Warszawie i w Łowiczu. w dwa lata po uzyskaniu sakry biskupiej że była cioteczną siostrą męża. Jerzy Tyszkiewicz – biskup żmudzki od rozbudował zamek biskupi w Lubawie i pa- z beneficjów. Służył tak wiernie, że zaledwie nanda III Habsburga. Nie przeszkadzało im, ¤¤¤ w Łyszkowicach, letnią rezydencję prymasów, i opactwo wraz z ogromnymi dochodami mariażu z... Niemką, siostrą cesarza Ferdy- żył odbyć ingresu. kulty świętych. Za to złoto zbudował pałac ko zgarnął dwie kanonie, dwa probostwa dzięki sojuszowi z Anglią. Doprowadzili do IV na bogatszą diecezję poznańską nie zdą- bożka – kasę! – dlatego rozwijał złotodajne dla zapewnienia sobie dóbr doczesnych: szyb- testantką, co mogło poprawić sytuację Polski dydaturę. Awansowany przez Władysława W swej posłudze bardzo dbał o jedynego rendarz koronny. Wykorzystał te „układy” możliwił małżeństwo Władysława IV z pro- lewicza Władysława i przedstawiał jego kan- stroje prorosyjskie. lowej Konstancji Habsburg, wreszcie refe- Wraz z całym episkopatem Gembicki unie- Na elekcji w 1633 r. reprezentował kró- litycznych, co tylko wywołało wśród nich na- tarz „króla jezuitów”, potem kanclerz kró- ku żołnierzy w Polsce. ledwie 30 lat. Prawosławnych wkrótce pozbawiono praw po- wiernie służył Wazom i Habsburgom. Sekre- skania Śląska, dał Niemcom prawo werbun- i wprowadził do polskiego senatu w wieku za- pretekst do ingerencji w sprawy Polski. nego Feliksa Kryskiego. Idąc jego wzorem, agresji tureckiej, wykluczył możliwość odzy- Toteż król mianował tego agenta biskupem tycy dokonali rzeczy strasznej: dali Rosji protekcji jezuitów i wuja, kanclerza koron- sojuszniczce Francji. Postawił Polskę za cel mieckich i papieskich, robił szybką karierę. szukania wsparcia w Rosji. Katoliccy fana- cie do kraju w 1616 r. Karierę zawdzięczał z Habsburgami, skierowany przeciwko Turcji, z jezuitami pilnowała w Polsce interesów nie- sili się Kozacy. Prześladowania zmusiły ich do Święcenia kapłańskie przyjął po powro- Sytuację pogorszył jeszcze polski traktat lową Konstancję z Habsburgów, która wraz wobec Polski. Obrońcami prawosławia ogło- czech i we Włoszech. nu Szwecji. rzem Zygmunta III. Protegowany przez kró- ło to do zachwiania lojalności prawosławnych itów, agent szkolony przez nich w Niem- cał rojenia Władysława IV o odzyskaniu tro- ski dzięki poparciu jezuitów został sekreta- no wtedy siłą cerkwie i majątki. Doprowadzi- drugą osobą w państwie. Wychowanek jezu- i Rosję? Wraz z jezuitami Gembicki podsy- mieckim uniwersytecie. Po powrocie do Pol- śladował prawosławie. „Dyzunitom” odbiera- funkcję przewodniczącego senatu, a więc był na się dziwić, że Francja popierała Szwecję chowanek jezuitów – studiował na ich nie- gelikom kościoły, wspierał unię brzeską i prze- tach 1638–1641, senator. Jako prymas pełnił przeciwko Francji na jej terytorium! Czy moż- roku 1630, poznański od 1635 r., senator. Wy- dochodami. Fanatyk religijny – odbierał ewan- 1636, abp gnieźnieński i prymas Polski w la- szły król, walczyli po stronie Habsburgów Henryk Firlej – biskup przemyski od a niedługo tytułem prymasa z olbrzymimi Jan Lipski – biskup chełmiński od roku i... cesarski pułkownik Jan Kazimierz, przy- ¤¤¤ go dla biskupa Lipskiego i jego rodziny, ¤¤¤ Doszło do tego, że w 1635 r. lisowczycy pochowany jest w katedrze wawelskiej. sarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckie- o kariery swoich agentów. Francją. Kościoła dla Polski”. Zdrajca biskup Zadzik nagrodzili... tytułem hrabiów Świętego Ce- kościelnymi. Habsburgowie i papieże dbali co Polska była w konflikcie m.in. z potężną skiem Rakuszanów”. To też jakoby „zasługi Tak „skuteczne” starania Habsburgowie to kolejnymi coraz bogatszymi godnościami habsburskiej i propapieskiej polityki, przez jezuitów” Polacy rzeczywiście stali się „igrzy- Władysława. Z Cecylią Renatą było podobnie. li... wojnę trzydziestoletnią! Płacono mu za ner godności i beneficjów. Kontynuator pro- Dzięki takim jak on pomocnikom „króla sce posagów dwóch żon Zygmunta III, ojca portów (milion zł rocznie!), czym finansowa- lerz wielki w latach 1638–1643. Kolekcjo- du zjadł własne księgi. burgowie mimo upływu lat nie wypłacili Pol- w Mołdawii. Szwedzi pobierali cła z polskich Podkanclerzy koronny od 1635 r., kanc- niku mówi, że więził ewangelika, aż ten z gło- sława IV. Nie przeszkadzało mu jakoś, że Habs- ska utraciła Inflanty, Rygę i wpływy 1642–1657, senator. kalwinów i arian. Jedna z legend o tym okrut- Cecylię Renatę Habsburg – żonę dla Włady- Za jego przewodniczenia senatowi Pol- 1635 r., krakowski (i ks. siewierski) w latach W podziemiach zamku w Bodzentynie więził Cztery lata później posłował do Wiednia po ką, do tego siostrą cioteczną króla. Piotr Gembicki – biskup przemyski od dził do likwidacji ariańskiego Rakowa. rzego Ossolińskiego do papieża Urbana VIII. wadził do małżeństwa z kolejną Habsburżan- ¤¤¤ sławie. Orędownik kontrreformacji, doprowa- W roku 1633 brał udział w poselstwie Je- zać króla z Habsburgami i Rzymem, dopro- elektora pruskiego, luteranina. moc do Moskwy. Zadzik prześladował prawo- a potem Władysława IV. ży, a zgodnej z polską racją stanu. Aby zwią- pitulacji udał się na służbę do Królewca, do powstania Kozaków, którzy zwrócili się o po- ody i panegiryki na cześć Zygmunta III, skę polityki niezależnej od Niemców i papie- tyczne zerwanie unii polsko-litewskiej. Po ka- czyźnianych chłopów. Toteż co rusz wybuchały ślizg” kariery wspomagał wazeliną, pisząc czy i doprowadzić do prowadzenia przez Pol- pod protekcję Karola Gustawa. Było to fak- no unię brzeską, a Kozaków obracano w pańsz- wojną ze Szwecją – został prymasem. „Po- wyrwać Polskę z niemiecko-papieskich klesz- z Radziwiłłami kapitulację i poddanie Litwy chciał katolicyzować. Tam przemocą forsowa- 7 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 10 Strona 16 8 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 9 ¤¤¤ i Januszowi Radziwiłłowi, bo byli... ewan- papieży. Wychowanek jezu- Maciej Łubieński – biskup chełmiński gelikami! Papiescy agenci obawiali się wzro- itów, potem ich protektor. od 1620 r., poznański od roku 1626, a ku- stu potęgi ewangelików w razie zwycięstwa Wykorzystując „układy” na jawski od 1631, abp gnieźnieński i prymas ewangelickiego wodza. To dla Kościoła było dworze, gromadził godności Polski w latach 1641–1652, senator. Jako pry- nie do przyjęcia. Mianowano więc trzech nie- i bogate beneficja. Samych ka- mas był przewodniczącym senatu. Interreks udolnych regimentarzy, którzy ponieśli ha- nonii i związanych z nimi do- w okresie od 1648 do 1649 roku. Wychowa- niebną klęskę pod Piławcami. Powstanie chodów zebrał aż pięć. Słyn- nek jezuitów, szkolony w Niemczech i we Wło- Chmielnickiego rozpaliło się ze zdwojoną si- ny ze skąpstwa i chciwości, co szech. Fanatyk religijny, popierał unię brze- łą, zrujnowało Polskę i osłabiło. Bezsilność wynikało zapewne stąd, że po- ską i prześladowania prawosławnych. Konty- Korony dostrzegli Szwedzi i Moskwa. Skorzy- chodził z gminu, co było je- nuował w tym tragiczne dla Polski „dzieło” stali z okazji, a skończyło się to potopem go najgłębszą tajemnicą. Ota- poprzedników. i wojną z Moskwą. czał się przepychem, wybudo- Po powrocie do Polski wprowadzony przez Jako interreks – mimo śmiertelnego za- wał pałac biskupi w Kielcach, jezuitów do kancelarii „króla jezuitów” Zyg- grożenia państwa – przeciągał w czasie elek- jedną z najokazalszych rezy- munta III Wazy był jego sekretarzem. Wspie- cję króla, gdy liczył się niemal każdy dzień. dencji tamtego czasu. rał rojenia Wazów o powrocie na tron Szwe- Potem, w 1650 r., wraz z całym episkopa- Wraz z jezuitami i nuncju- cji, co ściągnęło na Polskę kolejny najazd tem i nuncjuszem de Torres, nie dopuścił szem papieskim podsycał w 1621 r. i utratę Inflant z Rygą. Spustoszo- do wejścia w życie ugody zborowskiej z Ko- mrzonki Zygmunta III o od- ne zostały Prusy i Pomorze. zakami. Jej warunki przewidywały m.in. za- zyskaniu tronu Szwecji. Tym- Za jego senatorowania doszło do głębo- kaz wstępu na ziemie Ukrainy jezuitom i du- czasem Szwedzi byli gotowi kiego konfliktu z Francją. W 1635 r. wysła- chowieństwu unickiemu oraz przyznano miej- nawet do ustępstw terytorial- no tam – na pomoc „katolickim braciom” sce w senacie prawosławnemu metropolicie nych za cenę rezygnacji Zyg- Habsburgom – lisowczyków, którzy wal- kijowskiemu. To było dla Kościoła nie do munta III z pretensji do ich czyli przeciw Francji na jej terenie w woj- przyjęcia – nawet w obliczu śmiertelnego za- tronu. Polska mogła mieć nie trzydziestoletniej. Toteż Francja popie- grożenia Polski. Miłosierni kapłani woleli, pokój i odzyskać Inflanty, rała wrogów Polski, głównie Szwecję. by ludzie się wyrzynali, niżby miały zostać a dzięki Kościołowi czekał Łubieński sprawował władzę w Rzeczypo- ograniczone wpływy Kościoła. Cały ówcze- ją potop szwedzki i kom- spolitej jako interreks po śmierci Władysła- sny episkopat powinien znaleźć się na tej li- pletna ruina kraju. Jak da- Jakub Zadzik wa IV. Sterował nim nuncjusz papieski de Tor- ście zdrajców w sutannach. Takie to są „za- lece Kościół chciał uwikłać res, koordynujący w Polsce poczynania epi- sługi Kościoła dla Polski” i tak ta zgraja ob- Polskę w wojny ze Szwecją dowodzi, że w cza- Błagania świeckich senatorów o rezygnację skopatu i jezuitów. Biskup odegrał haniebną łudników „broni życia”. sie rokowań celowo stawiano Szwedom żąda- z roszczeń do korony szwedzkiej nie wzrusza- rolę, przyczyniając się do serii klęsk i osła- ¤¤¤ nia absurdalne: zdrajca Zadzik za rezygna- ły tych papiesko-niemieckich agentów. Na- bienia Polski. Wraz z drugim poplecznikiem Jakub Zadzik – biskup chełmiński od cję Wazów z pretensji do korony szwedzkiej wet na łożu śmierci Zygmunt III włożył jezuitów – kanclerzem Ossolińskim – po klę- 1624 r., krakowski (i książę siewierski) w la- zażądał... Finlandii dla Jana Kazimierza. na głowę synowi Władysławowi (później sce pod Korsuniem, gdzie do niewoli kozac- tach 1635–1642, senator. Podkanclerzy ko- W rezultacie Polska straciła Inflanty, flo- IV)... koronę szwedzką! A głowę zmarłe- kiej dostali się hetmani, nie dopuścił do po- ronny od 1628 r., kanclerz wielki od 1629 tę wojenną, spustoszona została Żmudź, Pru- go zdobiła korona... moskiewska! wierzenia dowództwa wojsk najzdolniej- do 1635 roku. Jeden z głównych wykonaw- sy i Pomorze, a Szwedzi przez lata grabili Pol- Podobnie obłędną politykę osłabiania Pol- szym wodzom – Andrzejowi Firlejowi ców polityki niemieckich Habsburgów oraz skę, pobierając cła od polskiego handlu. ski prowadził Zadzik na Ukrainie, którą Kościół # # # # kleru jest najgorsza. Daniel Defoe Ze wszystkich plag, jakie nawiedzają ludzkość, tyrania Zdrajcy w sutannach (5) PZPN – PŁATNI ZDRAJCY, PACHOŁKI NIEMIEC, CZYLI... NASI OKUPANCI 1 TYGODNIK 16