Jesteś autorem/wydawcą tego dokumentu/książki i zauważyłeś że ktoś wgrał ją bez Twojej zgody? Nie życzysz sobie, aby podgląd był dostępny w naszym serwisie? Napisz na adres
a my odpowiemy na skargę i usuniemy zabroniony dokument w ciągu 24 godzin.
Zobacz podgląd pliku o nazwie Kochani dlaczego sie poddaliście PDF poniżej lub pobierz go na swoje urządzenie za darmo bez rejestracji. Możesz również pozostać na naszej stronie i czytać dokument online bez limitów.
Strona 1
Strona 2
Strona 3
Korekta
Joanna Złotnicka
Hanna Lachowska
Projekt graficzny okładki na postawie
koncepcji Andrew Arnolda
Małgorzata Cebo-Foniok
Zdjęcia na okładce
© Ibushuev/iStockphoto
© Zbigniew Foniok
Tytuł oryginału
Love Letters to the Dead
LOVE LETTERS TO THE DEAD
Copyright © 2014 by Ava Dellaira
Published by arrangement with Farrar, Straus
and Giroux, LLC.
All rights reserved.
Strona 4
„One Art” and excerpt from „The Armadillo”
from THE COMPLETE POEMS 1927–1979 by
Elizabeth Bishop.
Copyright © 1979, 1983 by Alice Helen
Methfessel.
Reprinted by permission of Farrar,- Straus and
Giroux, LLC.
For the Polish edition
Copyright © 2015 by Wydawnictwo Amber Sp.
z o.o.
ISBN 978-83-241-5442-5
Warszawa 2015. Wydanie I
Wydawnictwo AMBER Sp. z o.o.
02-952 Warszawa, ul. Wiertnicza 63
tel. 620 40 13, 620 81 62
www.wydawnictwoamber.pl
Strona 5
Konwersja do wydania elektronicznego
P.U. OPCJA
[email protected]
Strona 6
Mojej matce, Mary Michael Carnes.
Uniosę Twoje serce.
Strona 7
Kochany Kurcie, pani Buster zadała nam dziś
pierwszą pracę domową z angielskiego: list do
kogoś, kto nie żyje. Powinien być napisany tak,
jakby adresat mógł go przeczytać w niebie albo
odebrać z poczty dla duchów. Pewnie miała na
myśli kogoś w stylu prezydenta, ale ja chciałam
napisać do osoby, z którą mogłabym pogadać. Z
prezydentem nie dałabym rady porozmawiać,
ale z Tobą mogę.
Chciałabym, żebyś mi powiedział, gdzie jesteś i
czemu odszedłeś. Byłeś ulubionym muzykiem
mojej siostry May. Odkąd jej nie ma, trudno mi
być sobą, bo tak naprawdę nie wiem, kim
jestem. A zaczęłam chodzić do liceum i dobrze
by było, gdybym się dowiedziała. Inaczej nie
przetrwam.
Wszystkiego, co wiem o liceum, dowiedziałam
się od May. Przed rozpoczęciem roku poszłam
do jej szafy i znalazłam strój, który ona miała
pierwszego dnia: plisowaną spódniczkę i różowy
kaszmirowy sweterek, z którego wycięła
Strona 8
kołnierz i przypięła znaczek Nirvany, ten z
uśmiechniętą buźką i iksami zamiast oczu. Ale
May była piękna. Niezapomniana. Miała idealnie
gładkie włosy i chodziła, jakby należała do
lepszego świata, więc ten strój do niej pasował.
Kiedy ja się w to ubrałam, patrzyłam na siebie w
lustrze i starałam się wierzyć, że pasuję do
jakiegokolwiek świata, ale skończyło się na
stwierdzeniu, że wyglądam, jakbym się za kogoś
przebrała. Włożyłam swoje ulubione ciuchy z
poprzedniej szkoły, czyli dżinsowe ogrodniczki,
T-shirt z długimi rękawami i kolczyki w kształcie
kółek. Jak tylko weszłam do West Mesa High, już
wiedziałam, że to był zły pomysł.
Następne, czego się dowiedziałam, to że nie
wolno przynosić z domu drugiego śniadania.
Trzeba sobie albo kupić pizzę, albo paczkę
ciastek Nutter Butter, a jak nie, to w ogóle nic nie
jeść. Ciocia Amy, u której mieszkam co drugi
tydzień, zaczęła mi robić do szkoły kajzerki z
kapustą lodową i majonezem, bo bardzo je z May
Strona 9
lubiłyśmy, jak byłyśmy małe. Kiedyś miałam
normalną rodzinę. Może nie jakąś doskonałą, ale
byli mama, tata i ja z May. Teraz mi się wydaje,
że to było sto lat temu. Ciocia Amy bardzo się
stara i bardzo lubi robić mi te kanapki, więc nie
mogę jej powiedzieć, że w liceum nie wypada
takich jeść. Chodzę do toalety dla dziewczyn,
najszybciej jak się da zjadam bułkę i wpycham
pusty woreczek do kosza na tampony.
Minął już tydzień, a ja nadal nikogo tu nie
znam. Moi koledzy z gimnazjum poszli do
Sandia High, tam gdzie chodziła May. Ale ja nie
chciałam, żeby wszyscy mnie żałowali i zadawali
pytania, na które nie ma odpowiedzi, więc
poszłam do West Mesa, niedaleko cioci.
Uznałam, że to może być początek czegoś
nowego.
Nie mam za bardzo ochoty spędzać całej
przerwy śniadaniowej, która trwa czterdzieści
trzy minuty, w toalecie, więc jak już zjem,
wychodzę na dwór i siadam przy ogrodzeniu.
Strona 10
Robię się niewidzialna i mogę się wszystkiemu
przyglądać. Drzewa zaczynają gubić liście, ale
ciągle jest tak gorąco, że w powietrzu można
pływać. Najbardziej lubię patrzeć na takiego
jednego chłopaka. Ma na imię Sky. Zawsze jest
ubrany w skórzaną kurtkę, chociaż jeszcze jest
lato. On mi przypomina, że powietrze to nie coś,
co po prostu sobie istnieje. Trzeba nim
oddychać. Chociaż jestem po przeciwnej stronie
szkolnego boiska, wydaje mi się, że widzę, jak
jego pierś się wznosi i opada.
Nie wiem, o co w tym chodzi, ale jest mi jakoś
tak dobrze, kiedy w miejscu pełnym obcych
ludzi Sky oddycha tym samym powietrzem co
ja. Tym samym powietrzem, którym Ty
oddychałeś. I May.
Czasem jak słucham Twojej muzyki, to wydaje
mi się, że miałeś w sobie wszystkiego za dużo.
Może nie mogłeś tego z siebie wydobyć. Może
dlatego umarłeś. Wybuchłeś od środka. Chyba
nie wychodzi mi ta praca domowa tak, jak
Strona 11
powinna. Może spróbuję później.
Pozdrawiam,
Laurel
Strona 12
Kochany Kurcie, pani Buster zbierała dzisiaj na
koniec zajęć nasze listy. Zajrzałam do zeszytu, w
którym był mój, ale zaraz go zamknęłam. Jak
tylko zadzwonił dzwonek, szybko zebrałam
swoje rzeczy i wyszłam. Jest tyle spraw, o
których nie mogę powiedzieć nikomu z
wyjątkiem ludzi, których już nie ma.
May pierwszy raz mi puściła Twoją muzykę,
jak byłam w ósmej klasie. Ona była w dziesiątej.
Odkąd poszła do liceum, wydawała się coraz
dalsza. Tęskniłam za nią i za światami, które
budowałyśmy. Ale tamtego wieczoru, w
samochodzie, znów byłyśmy razem. Włączyła
Heart-Shaped Box. Nigdy wcześniej czegoś
takiego nie słyszałam.
Oderwała wzrok od szosy, spojrzała na mnie i
spytała, czy mi się podoba. Jakby otworzyła
drzwi do swojego nowego świata i zaprosiła
mnie do środka! Pokiwałam głową. W tym
świecie było mnóstwo uczuć, których jeszcze nie
potrafiłam nazwać.
Strona 13
Ostatnio znowu Cię słuchałam. Nastawiłam In
Utero, zamknęłam drzwi do pokoju, potem
zamknęłam oczy i odtwarzałam całość kilka
razy. Jak jestem sama z Twoim głosem, jest jakoś
tak, choć trudno mi to wyrazić, że wszystko
nabiera sensu.
May umarła w kwietniu i poczułam, jakby
mózg mi się zatrzasnął. Nie umiałam
odpowiedzieć na żadne pytanie rodziców, więc
przez jakiś czas w ogóle się nie odzywałam. A w
końcu wszyscy przestaliśmy rozmawiać,
przynajmniej na ten temat. To bzdura, że żałoba
zbliża. My wylądowaliśmy na oddzielnych
bezludnych wyspach: tata w domu, mama w
mieszkaniu, do którego się przeprowadziła kilka
lat wcześniej, i ja, wędrująca tam i z powrotem
pomiędzy nimi, zbyt przybita, żeby dotrwać
kilka ostatnich miesięcy do końca gimnazjum.
W końcu tata zaczął nastawiać na cały
regulator mecze baseballowe i wrócił do pracy w
Rhodes Construction, a dwa miesiące później
Strona 14
mama wyjechała na ranczo w Kalifornii. Może
była wściekła, że nie mogłam jej powiedzieć, co
się stało. Ale nie mogłam powiedzieć nikomu.
Przez całe długie lato nic nie robiłam, aż w
końcu zaczęłam szukać w internecie artykułów,
zdjęć albo jakiejś historii, która mogłaby zastąpić
tę, którą miałam w głowie. Znalazłam
pośmiertne wspomnienie o tym, że May była
piękną młodą dziewczyną, świetną uczennicą i
kochała ją cała rodzina. Albo inne, z lokalnej
gazety, pod tytułem: Tragiczna śmierć nastolatki.
Ilustrowało je zdjęcie kwiatów i innych rzeczy,
które zostawili przy moście ludzie z jej dawnej
szkoły, oraz jej uśmiechnięte zdjęcie ze
szkolnego albumu. Jej włosy błyszczały i
patrzyła prosto w obiektyw.
Może mógłbyś mi pomóc jeszcze raz znaleźć
drzwi do nowego świata? Wciąż nie mam tu
żadnych przyjaciół. W zasadzie od tygodnia nie
wypowiedziałam ani słowa, nie licząc „jestem”
przy sprawdzaniu listy. I raz spytałam
Strona 15
sekretarkę, jak dojść do klasy. Ale na zajęciach z
angielskiego jest taka dziewczyna, ma na imię
Natalie. Rysuje sobie na rękach. Ale nie jakieś
zwykłe serca, tylko łąki z różnymi stworzeniami
i dziewczyny, i drzewa. I wszystko wygląda jak
prawdziwe. Ma dwa warkocze, które sięgają do
pasa, a jej ciemna skóra jest idealnie gładka.
Jedno oko ma prawie czarne, a drugie
butelkowozielone. Wczoraj podała mi liścik, w
którym była narysowana uśmiechnięta buźka.
Myślę, że może w najbliższym czasie spróbuję
dosiąść się do niej w czasie lunchu.
Kiedy wszyscy stoją w kolejce, żeby coś kupić,
wyglądają, jakby byli razem. Strasznie chciałam
też z nimi stać, ale nie mogłam poprosić taty o
pieniądze, bo się denerwuje, jak to robię. Cioci
Amy też nie poproszę, bo ona myśli, że cieszę się
z jej bułek. W związku z tym zaczęłam zbierać
drobne: a to znajduję coś na ziemi, a to ćwierć
dolara w zepsutym automacie z napojami, a
wczoraj wzięłam pięćdziesiąt centów z komody
Strona 16
cioci. Czułam się z tym źle. Ale wystarczyło na
paczkę nutter buttersów.
Wszystko mi się podobało. Czekanie w kolejce.
Dziewczyna przede mną, z rudymi kręconymi
włosami, które układała sobie sama. Podobało
mi się, jak się pogniótł plastik, kiedy otwierałam
paczkę. I każdy kęs ciastek, chrupki i
rozpadający się w ustach.
A potem stało się coś takiego: skubałam
ciastka i spomiędzy liści patrzyłam na Skya.
Wtedy on też na mnie spojrzał. Odwracał się
akurat, żeby coś do kogoś powiedzieć. Poruszał
się jakby w zwolnionym tempie. Patrzyliśmy na
siebie przez chwilę i ja odwróciłam wzrok.
Czułam, jakby pod skórą rozbłysły mi chmary
świetlików. A jak na próbę zerknęłam jeszcze
raz, cały czas na mnie patrzył. Jego oczy były jak
Twój głos: klucze do zamkniętych miejsc we
mnie, które wreszcie mogły się otworzyć.
Pozdrawiam,
Laurel
Strona 17
Droga Pani Judy, pomyślałam, że do Pani
napiszę, bo Czarnoksiężnik z Krainy Oz to nadal
mój ulubiony film. Mama włączała mi go
zawsze, jak byłam chora i nie szłam do szkoły.
Dostawałam do jedzenia tost z cynamonem i
napój imbirowy z różowymi plastikowymi
kostkami lodu, a Pani śpiewała Somewhere over
the Rainbow.
Chyba wszyscy znają Pani twarz i głos. Ale nie
każdy wie, kim Pani była, jak nie grała Pani w
filmach.
Wyobrażam sobie Panią jako małą
dziewczynkę tamtego grudniowego dnia w Pani
rodzinnym miasteczku na obrzeżach pustyni
Mojave. Stepowała Pani na scenie w kinoteatrze
ojca. Śpiewała Pani kolędy. Szybko się Pani
nauczyła, że brawa przypominają miłość.
Wyobrażam sobie Panią w letnie wieczory,
kiedy ludzie przychodzili do kina, żeby uciec
przed upałem. Powietrze było chłodne, a Pani
wychodziła na scenę i sprawiała, że na chwilę
Strona 18
zapominali, że jest się czego bać. Pani rodzice się
do Pani uśmiechali. Byli najszczęśliwsi, kiedy
Pani śpiewała.
Potem zaczynał się czarno-biały film, a Pani
robiła się śpiąca. Tatuś niósł Panią na zewnątrz i
wracaliście do domu jego wielkim samochodem,
jakbyście płynęli łodzią po czarnym asfalcie.
Nie chciała Pani, żeby ktokolwiek był smutny,
więc Pani śpiewała. Sobie do snu i kiedy rodzice
się kłócili. Jak się nie kłócili, śpiewała Pani, żeby
się śmiali. Śpiewem jednoczyła Pani rodzinę. A
potem tak samo broniła się Pani przed
upadkiem.
Moja mama usypiała mnie i May kołysanką.
Nuciła Morningtown Ride i głaskała mnie po
głowie, aż zasnęłam. Gdy nie mogłam spać,
mówiła, żebym sobie wyobraziła, że jestem
zamknięta w bańce mydlanej i lecę ponad
morzem. Zamykałam oczy i frunęłam,
zasłuchana w fale. Patrzyłam na rozmigotaną
wodę. Kiedy bańka pękała, słyszałam głos
Strona 19
mamy, który wyczarowywał kolejną.
Ale jak teraz próbuję to sobie wyobrazić,
bańka pęka od razu. Muszę otwierać oczy, żeby
się nie rozbić. Mama jest zbyt smutna, żeby się
mną zająć. Rozstali się z tatą, tuż zanim May
zaczęła liceum. A kiedy dwa lata później umarła,
mama wyjechała do Kalifornii.
Zostaliśmy z tatą sami w domu pełnym echa.
Przypominam sobie czas, gdy jeszcze byliśmy
razem. Czuję zapach kotletów, które mama
smażyła na obiad. Słyszę, jak skwierczą!
Wyglądam przez okno i niemal widzę siebie i
May w ogrodzie, jak zbieramy zioła na nasze
czarodziejskie napary.
Teraz już nie jeżdżę do mamy co drugi tydzień,
tak jak kiedyś z May. Mieszkam u cioci Amy. Jej
dom też jest pusty, ale inaczej. Nie ma w nim
duchów. Jest cicho, półki są zastawione
filiżankami w różyczki i lalkami z chińskiej
porcelany. Są też różane mydełka, które mają
odpędzać smutki. Ale ciocia oszczędza je na
Strona 20
jakąś wyjątkową okazję. Tak myślę, bo do mycia
rąk używamy zwykłego mydła.
W tym domu jest zimno. Siedzę pod kocem w
różyczki i wyglądam przez okno, żeby wypatrzeć
pierwszą gwiazdkę.
Chciałabym wiedzieć, gdzie Pani teraz jest. To
znaczy wiem, że Pani nie żyje, ale wydaje mi się,
że człowiek nie może tak po prostu zniknąć. Jest
ciemno. Pani gdzieś jest. Gdzieś, gdzieś…
Chciałabym móc tu Panią wpuścić.
Pozdrawiam,
Laurel