Strona 1 KATE ELLIOTT KSIĄŻĘ PSÓW (PRINCE OF DOGS) Tłumaczyła Joanna Wołyńska Wydanie oryginalne: 1997 Wydanie polskie: 2001 Strona 2 Dla Jaya Strona 3 Prolog 1. Całą wiosnę udało im się utrzymać przy życiu, ukrywając się w opuszczonej dzielnicy garbarzy, wychodząc tylko w nocy w poszukiwaniu żywności. Po kilku nocach uciekania przed psami i chowania się w dziurach przywykli do smrodu. Lepiej cuchnąć jak garbarze, rzekł Matthias, niż zostać rozszarpanym przez psy. Anna przemyślała to w ciszy. Niewielką satysfakcję sprawiała jej świadomość, że gdyby zostali złapani przez dzikich Eików, gdyby psy dopadły ich i wydarły ręce z ramion, nogi z bioder, to smród kurzego łajna odstraszyłby na pewno te ohydne psy – i by ich nie zjadły. Albo gdyby zjadły, to ich ciała, tyle razy zanurzane w taninie z kory dębu, że ich skóra zaczęła wyglądać jak wygarbowana, otrułyby zwierzęta; a potem, z Komnaty Światła, gdzie jej duch zamieszkałby po śmierci w błogosławionym pokoju, przyglądałaby się, jak konają w okrutnych mękach. Całą wiosnę podkradali jedzenie, ponieważ ci, którzy uciekli z miasta, nie mieli czasu niczego zabrać. A ci, którzy nie uciekli, byli martwi. A przynajmniej tak wynikało z obserwacji. Na wpół zjedzone ciała leżały rozciągnięte na ulicach i alejach, a wiele domów cuchnęło gnijącym mięsem. Ale znaleźli zapasy warzyw w piwnicach i beczułki piwa w domach. Raz lekkomyślnie zakradli się do kuchni w pałacu burmistrza i znaleźli smakołyki. Annę zemdliło od nadmiaru słodyczy. Jęczącą, z dłonią zaciśniętą na ustach, by utrzymać w sobie zawartość żołądka, bolącego tak strasznie, że sądziła, iż eksploduje, Matthias pogonił do garbarni, aby mogła zwymiotować do dołów, pełnych kurzych odchodów zmieszanych z wodą, które pochłonęłyby zapach świeżych ludzkich wymiocin. Potem psy przestały szwendać się po garbarniach. Być może Eikowie przestali polować na ludzi albo sądzili, że nie warto nikogo ścigać w pustym mieście. Może popłynęli w dół rzeki, polować na bujniejszych pastwiskach. Ale żadne z dzieci nie odważyło się wspiąć na mury, aby zobaczyć, ile Eikowych okrętów leżało na brzegu. Od czasu do czasu widzieli Eików spacerujących po murach, patrzących na północ, w stronę morza. Co jakiś czas słyszeli skomlenie i wycie psów i, raz, krzyki człowieka, nie wiedzieli, mężczyzny czy kobiety. Trzymali się znajomych szlaków i przebywali głównie w małej szopie, w której Matthias Strona 4 sypiał, odkąd zeszłej zimy, przed atakiem Eików, rozpoczął terminować u garbarza. Opuszczony, zapomniany w zamieszaniu podczas ataku i beznadziejnej obrony każdej ulicy miasta, miał na tyle rozumu, aby wraz z młodszą siostrą schronić się we wstrętnych garbarskich dołach, kiedy ujrzał psy polujące w mieście. Ocaleli, gdy tylu innych zginęło. Ale z nadejściem lata skończyły się zapasy i musieli kopać w zapuszczonych ogrodach w poszukiwaniu na wpół zdziczałych warzyw, które przebiły się przez chwasty. Nauczyli się polować na szczury, bo tych było pełno w opuszczonych budynkach, tłuściochy spasione rozkładającymi się trupami. Anna przekonała się, że ma talent do rzucania kamieniami, i zabijała mewy, pewne siebie gołębie, a raz nawet pechowego kota. Z nadejściem lata przybyło więcej Eików i przywiedli ze sobą ludzkich niewolników, plony dalekich żniw. Pewnego pięknego letniego poranka Eikowie przyprowadzili do garbarni ludzkich niewolników, aby tam pracowali. Dzieci uciekły na strych i ukryły się za wyprawionymi skórami, które zawieszono na belkach, by wyschły. Kiedy usłyszeli głosy i skrzypienie drabiny pod wspinającym się ciałem, Matthias podsadził Annę na jedną z wielkich belek. Strach dodał jej tyle sił, że wciągnęła go, wspinającego się po nierównej ścianie, na górę. Skulili się, tuląc do belki i drżąc ze strachu. Smród garbarni już ich nie chronił. W podłodze na odległym końcu strychu otworzyła się klapa. Anna stłumiła szloch, kiedy usłyszeli pierwsze szeptane słowa – Eiki mówiącego w języku, którego nie rozumieli. Pies zaszczekał i wypadł na zewnątrz. Jakby w odpowiedzi ludzki głos – na dole, przy dziurach – zawył z bólu, a potem zaczął krzyczeć na próżno i niezrozumiale, aż w końcu, miłosiernie, krzyk urwał się w charkocie. Oczy Anny wypełniły się łzami, które spłynęły po policzkach; złapała drewniany Krąg Jedności, dar umierającej matki, wiszący na cienkim rzemieniu na jej chudej piersi i przesunęła palcami po gładkiej okrągłości w cichej modlitwie, jaką tyle razy podpatrywała u matki, choć ta modlitwa bez słów nie uchroniła jej przed śmiertelną chorobą. Na szczeblach zabrzmiały kroki. Ciało okryte metalem i płótnem wspinało się na strych. Mężczyzna stęknął, ludzki odgłos, krótki a jednocześnie znajomy, człowieczy. Eika znów przemówił, tym razem w rozpoznawalnym, choć łamanym wendyjskim. – Jak szybko to będą gotowe? – Będę musiał je obejrzeć. – Mężczyzna wypowiadał starannie każde słowo. – Najprawdopodobniej wszystkie są gotowe, jeśli wiszą tutaj od... – zawahał się, a potem złapał urywany oddech. Czy widział zabójstwo, czy tylko jak oni, słuchał? – Od wiosny. – Liczę je – powiedział Eika. – Zanim ty wchodzisz, liczę te skóry. Mniej jedna do mnie przyjdzie, kiedy gotowe, zabijam jeden niewolnika za każdą mniej skórę. Zaczynam od ciebie. – Rozumiem – odparł mężczyzna, ale dzieci nie mogły go ujrzeć, tylko słyszały, a uczuć wyrażonych przez jego głos nie mogły zrozumieć. Strona 5 – Przynieś jak gotowe – powiedział Eika. Drabina zaskrzypiała i tym razem rozpoznali ciche dźwięczenie zbroi, kiedy Eika opuszczał strych i oddalał się tam, gdzie przebywali Eikowie, gdy nie polowali i nie zabijali. Dzieci wisiały na belce, modląc się, by mężczyzna odszedł. Zamiast tego przechadzał się po strychu. Odgarniał skóry, dotykał, badał. Liczył. Luźna klepka zaskrzypiała mu pod stopą. Cichy szelest skór ocierających się o siebie znaczył jego przejście, a wirowanie powietrza pachnącego skórą w ciemnym pomieszczeniu, spowodowane jego ruchami, opływało ich niby oddech nadciągającej śmierci, bo zdemaskowanie oznaczało śmierć. W końcu wyczerpało to Annę, trzy zimy młodszą od Matthiasa. Z gardła wyrwał jej się dźwięk, niby skomlenie szczenięcia, zanim zdołała go zdławić. Ciche, wolne kroki umilkły, ale wciąż słyszeli jego oddech, urywany w mroku. – Kto tu? – wyszeptał mężczyzna, a potem wymamrotał modlitwę do Pani. Anna zacisnęła usta, przymknęła powieki i płakała bezgłośnie, wolną dłonią ściskając Krąg. Matthias sięgnął po nóż do pasa, ale był zbyt wystraszony, by wydobyć go z pochwy. Nawet tak cichy dźwięk mógłby ich wydać. – Kto tu? – zapytał mężczyzna ponownie, jego głos drżał, jakby on też się bał. Dzieci nie odpowiedziały. W końcu, dzięki Pani, odszedł. Odczekali chwilę i zsunęli się z belki. – Muszę siusiu – jęknęła Anna, ocierając nos. Ale nie odważyli się opuścić strychu; chociaż, prędzej czy później, będą musieli to uczynić albo głodować. Wysiusiała się w najdalszym, ciemnym kącie, i miała nadzieję, że mocz wyschnie, zanim ktokolwiek przyjdzie na górę. Nowi niewolnicy w garbarni mieli zadanie – skóry trzeba było umyć, zeskrobać z nich sierść i mięso, jamy wypełnić kąpielą, przełożyć skóry korą dębową, wymoczyć w kwasie albo, po skończonym garbowaniu, wypłukać i wygładzić przed suszeniem. Na innych strychach też czekały schnące skóry, gotowe do oczyszczania. Nie było powodów, aby ktoś tu znów przychodził tego dnia. Ale wieczorem usłyszeli kroki na drabinie. Tym razem nie mieli czasu na wspięcie się na belkę. Przywarli do najodleglejszej ściany, owijając się krowią skórą. Zamiast rozmów usłyszeli ciche stuknięcie czegoś stawianego na drewnie. A potem klapa się zamknęła i kroki oddaliły. Po chwili Matthias wyszedł. – Anna! Cicho! – szepnął. Wysunęła się i znalazła go, ważącego w jednej dłoni kawałek koziego sera, a w drugiej bezkształtny bochenek chleba. Grubo strugana drewniana miska stała pusta przy klapie. Bojaźliwie patrzyła na skarby. – Jeśli je zjemy, będzie wiedział, że tu jesteśmy. Matthias ułamał kawałek sera, obwąchał go i wsadził do ust. – Zjemy teraz część – rzekł. – A co to za różnica? Jeśli dziś stąd nie uciekniemy, odkryją Strona 6 nas prędzej czy później. Resztę jedzenia zostawimy na potem. Przytaknęła. Wiedziała, kiedy się kłócić, a kiedy siedzieć cicho, bo sprzeczka była bezsensowna. Dał jej kawałek sera; smakował słono i ostro. Chleb był suchy jak zboże, a po nim zachciało jej się pić. Matthias podzielił resztę jedzenia na dwie porcje i dał jej jedną. Oboje mieli skórzane sakiewki na takie rzeczy, przywiązane do pasów. W zrujnowanym mieście było wiele przedmiotów pierwszej potrzeby, zabranych z opuszczonych domów i sklepów, a jeśli były cenne, złupionych ze zmarłych. Wody, odzienia, noży czy łyżek, a nawet całego drewnianego domu pełnego pięknych malowanych mebli i cienkiego lnu im nie brakło; tylko jedzenia i bezpieczeństwa. Poczekali, aż na drewnianą podłogę nie padał przez szpary w ścianach żaden promień światła, a szarego cienia nie odróżniali od czarnego. Wtedy Matthias otworzył klapę i jak najciszej mógł, przechylił się przez krawędź. – Pani! Odezwał się mężczyzna, nie Matthias. Anna zamarła. Matthias stęknął i padł na podłogę. – Hejże – powiedział mężczyzna – nie wyciągaj na mnie noża. Nie skrzywdzę cię. Na Panią, nie sądziłem, że jakaś dusza przetrwała w tej trupiarni. Z ciebie zaledwie dzieciak. – Wystarczająco duży na czeladnika – mruknął Matthias, urażony jak zawsze, bo głos tego człowieka brzmiał jak głos wuja, z tym samym wyrzutem. Tylko że, pomyślała Anna, ten mężczyzna mówił ze zdziwieniem i litością, a nie z pogardą, kiedy nazwał Matthiasa dzieckiem. Ogarnęło ją nagłe przeczucie, że temu mężczyźnie można zaufać, w przeciwieństwie do wuja, a poza tym, gdyby schwytano teraz Matthiasa, lepiej było umrzeć z nim niż toczyć dalej walkę, której sama nie mogła wygrać. Spuściła nogi i szybko zeszła po drabinie. Matthias zaklął cicho. Mężczyzna zaś jęknął głośno, a potem zatkał usta dłonią i rozejrzał się szybko wokół, ale byli sami. Nikt tak późno nie łaził po garbarniach. Oświetlał ich księżyc w pierwszej kwadrze, a wąskie, upiorne cienie przecinały dziury dziwnymi wzorami. Anna złapała brata za rękę i ścisnęła mocno. – O Pani, jeszcze młodsze – powiedział w końcu mężczyzna. – Myślałem, że to kot. Jest was więcej? – Tylko nas dwoje – odpowiedział Matthias. – O Boże. Jak udało się wam przetrwać? Matthias skinął ku dziurom, a potem zdał sobie sprawę, że mężczyzna mógł nie dostrzec tego gestu. – Aż do teraz było wystarczająco dużo jedzenia. Chowaliśmy się tutaj, żeby psy nas nie wyczuły. Mężczyzna spojrzał na Annę, nagle podszedł bliżej i schwycił jej podbródek. Matthias rzucił się w ich kierunku, unosząc nóż, ale Anna powiedziała: – Nie. Strona 7 Zatrzymał się więc i czekał. Po chwili mężczyzna puścił ją i cofnął się, pocierając palcem oczy. – Dziewczynka. Jesteś dziewczynką, nie starszą od mojej małej Mariyi. Pani jest łaskawa, że jedną oszczędziła. – Gdzie jest twoja córka? – zapytała Anna, ośmielona. Ten mężczyzna jej nie przerażał. – Zginęła – odparł ostro. – Podczas napadu Eików na moją wioskę, niecały miesiąc temu. Wszystkich zabili. – Ciebie nie – rzekła Anna rozsądnie, widząc, że wyglądem przypomina żywego, a nie cień zmarłego; nie, żeby kiedyś widziała upiora, ale słyszała opowieści o takich, co wracali straszyć w Dziady. – Oj, zabili mnie, dziecko – odparł gorzko. – Zabili wszystko prócz tego widma. Teraz jestem ledwie ciałem bez duszy, ich niewolnikiem, robiącym to, co każą, aż im się znudzę i nakarmią mną psy. – Choć mówił, jakby życie go wyczerpało, ciągle drżał, wspominając psy. Anna przemyślała to i uznała, że większość pojęła. – Co z nami zrobisz? – zapytała. – Czy Eikowie nas nie zabiją, jak nas znajdą? – Zabiją – odrzekł. – Nigdy nie zostawiają dzieci przy życiu. Chcą tylko dorosłych niewolników, wystarczająco silnych, by dla nich pracowali. Ale słyszałem od jednego z niewolników, że w Gencie nie ma dzieci ani trupów dzieci, po prostu żadnych dzieci. To opowieść, którą szepczą w nocy, w ciemności, że święta, która czuwa nad miastem, wyprowadziła dzieci w bezpieczne miejsce albo do Komnaty Światła. Nie wiem dokąd. – To prawda – mruknął Matthias. – Wszystkie dzieci znikły, ale nie wiem, gdzie się podziały. – A gdzie są wasi rodzice? – zapytał mężczyzna. – Dlaczego nie zabrano was w bezpieczne miejsce jak innych? Anna wzruszyła ramionami, nie pamiętała bowiem rodziców na tyle dobrze, by ich opłakiwać. Ujrzała, że brat zgarbił się pod ciężarem nieszczęścia, które wciąż zatapiało w nim szpony. – Umarli cztery lata temu – powiedział Matthias. – Tata utopił się w czasie połowu, a mama zmarła parę miesięcy później wskutek gorączki. To byli dobrzy ludzie. A potem poszliśmy do wuja. Uciekł, kiedy weszli Eikowie. Nie myślał o nas. Pobiegłem do domu, złapałem Annę, ale wtedy już wszędzie toczyły się walki. Nie mogłem nawet dotrzeć do katedry, gdzie się większość schroniła, więc ukryliśmy się tutaj. I tu zostaliśmy. – To cud – mruknął mężczyzna. Nocną ciszę przerwało szczekanie psów i ostry okrzyk, którego żadne z dzieci nie zrozumiało. Mężczyzna podskoczył. – Przychodzą koło północy, by nas policzyć – rzekł. – Muszę wracać. Nie wydam was, przysięgam na Palenisko naszej Pani. Niech mnie Bóg swym mieczem powali, jeśli to uczynię. Przyniosę jutro więcej jedzenia, jeśli zdołam. I zniknął, odchodząc w noc. Strona 8 Ulżyli sobie szybko do jednej z dziur pełnej łajna i wody, a potem zatrzymali się, by popatrzeć na niezwykle czyste niebo, ciemność tak twardą, że patrzenie w gwiazdy niemal bolało. Znów usłyszeli psy i Matthias popchnął Annę na drabinę. Wspięła się, a on wszedł za nią i zamknął klapę. Po chwili wahania, bez słów, pożarli resztę chleba i sera – i czekali na jutro. 2. Następnej nocy, długo po zachodzie słońca, mężczyzna przyszedł znów, zapukał lekko w klapę i rzekł: – Jestem waszym przyjacielem. Matthias ostrożnie otworzył klapę i spojrzał w dół. Po chwili zszedł. Anna podążyła za nim. Mężczyzna dał im chleb i obserwował w ciszy, jak jedli. Mogła go tej nocy widzieć nieco wyraźniej – księżyc rósł, a jego ćwiartka powoli pęczniała, idąc do pełni. Mężczyzna nie był specjalnie wysoki, miał szerokie ramiona rolnika i twarz jak księżyc w pełni. – Jak was zwą? – zapytał w końcu z wahaniem. – Wołają mnie Matthias, a to jest Anna, skrót od Joanny. Nasza mama ochrzciła nas po uczniach błogosławionego Daisana. Mężczyzna skinął głową, jakby wiedział to od zawsze, a może chciał tylko pokazać, że zrozumiał. – Ja jestem Otto. Przykro mi, że mogłem przynieść tylko chleb. Nie karmią nas dobrze, a nie odważę się poprosić innych, by podzielili się swoją porcją. Nie wiem, czy mogę im ufać, bo nie są moimi krewnymi. Każdy mógłby donieść Eikom w zamian za jakąś nagrodę, na przykład więcej chleba. – To bardzo miłe z waszej strony, że nam pomagacie – powiedziała Anna dziarsko, bo pamiętała, że mama zawsze uczyła ją, by była grzeczna i dziękowała za otrzymywane prezenty. Mężczyzna zdusił szloch, a potem z wahaniem dotknął jej włosów. Równie szybko odsunął się od niej. – Może, jak ja, inni chętnie by pomogli, jeśli znaczyłoby to, że ujrzymy, jak dwoje ucieka z łap dzikusów. Eikowie nie wybierają sobie ulubieńców. Nigdy nie widziałem, aby próbowali nastawiać niewolników przeciw sobie, traktując jednych lepiej od drugich. Wszystkich nas mają w pogardzie i traktują tak samo. Pracuj albo zdechniesz. – Czy tylko tutaj, do garbarni – zapytał Matthias – przyprowadzili niewolników? – Otworzyli też kuźnie, ale nie mają tu nikogo zaznajomionego z kowalstwem. Ale jesteśmy niewolnikami i można nas poświęcić. – Jego głos stwardniał. – To zrządzenie losu, że przysłali mnie do garbarni, choć nigdy nie czułem takiego smrodu. Szepczą, że przy palenisku codziennie ktoś się parzy, a Eikowie mogą równie dobrze poderżnąć poparzonemu Strona 9 gardło, jak pozwolić mu się wyleczyć, jeśli nie może się podnieść i pracować. Widziałem tych Eików. Widziałem, jak jednego wepchnięto w ogień. Nie poparzył się. Gorąco nie zostawiło śladów na jego ciele. Nie mają skóry, nie taką, jak my. To rodzaj łusek, jak u węża, ale grubszych i gęstszych. Smoczy pomiot. – Charknął i splunął, jakby chciał się pozbyć smaku słów z ust. – Pomiot smoków i ludzkich kobiet, ale nie wiem, jak mogło dojść do takiego nienaturalnego stosunku. Ale nie mówmy o tym przy dziecku. – Nie widziałem niczego, czego ona też by nie widziała – powiedział cicho Matthias, ale Anna poczuła natychmiast, że te proste słowa mężczyzny, chroniące ją, zjednały mu zaufanie jej brata. Skończyła chleb i pragnęła, by było go więcej, ale wiedziała, że nie należy prosić. Być może oddał im całą swoją rację. Proszenie o więcej byłoby niegrzeczne. – Zrządzenie losu – wyszeptał mężczyzna gorzko. – Los byłby dla mnie łaskawszy, gdyby pozwolił mi zginąć z moimi dziećmi. Ale nie. – Potrząsnął głową, obracając się, rzucając nerwowo spojrzenie przez ramię, bo na pewno miał powód do zdenerwowania, jak wszyscy. – We wszystkim jest jakiś cel. Oszczędzono mnie, abym mógł was odnaleźć. – Zrobił krok w przód, ujął dłoń Matthiasa jedną ręką, a drugą delikatnie dotknął włosów Anny. – Znajdę sposób, żebyście stąd uciekli, przyrzekam. Muszę już iść. Powiedziałem im, że każdej nocy o tej porze idę do latryn, więc muszę już wracać. Eikowie to dziwne stworzenia. Są bez wątpienia dzicy, jednak czyści; ale pewnie to dowód na to, że „ścieżka Nieprzyjaciela wyłożona jest równo czystymi kamieniami, bo obmywają ją łzy słabych”. Możemy się wypróżniać tylko tam w jednym miejscu, tak samo sikać tylko gdzie nam każą, chyba że na skóry. Dlatego możemy wyjść i mieć kilka chwil wolności, nawet w nocy, bo oni nie mogą znieść odoru naszych ludzkich ciał w pobliżu siebie. Ale nie odważę się zostać dłużej. Przyszedł znów następnej nocy, i następnej, i jeszcze następnej, przynosząc im odrobinę jedzenia, wystarczającą jednak, by odpędzić głód. Raz przyniósł też wino w bukłaku, bo w pobliżu jam było niewiele wody, a i ta o podłym smaku. Szybko odkrył, że Matthias więcej wiedział o procesie garbowania niż jakikolwiek z niewolników przysłanych do pracy; podczas trzymiesięcznego terminu Matthias nauczył się podstaw oczyszczania i garbowania skór, wystarczająco, aby wiedzieć, co się robiło na każdym etapie i jakim narzędziem. Traktował chłopca grzecznie, nawet z dobrocią, ale to Annę uwielbiał. Siadywała mu na kolanach, a on gładził jej włosy i raz czy dwa, zapomniawszy się, nazwał ją „Mariya”. Nikt nie chodził po skóry na ich strych. Otto wyjaśnił, że jego zadaniem było ich pilnowanie, a niewolnicy nie mieli czasu, żeby wtrącać się w pracę innych. Po kilku następnych nocach zaczął przynosić więcej jedzenia. – Eikowie zwiększyli nam racje. Przywieźli więcej niewolników do pracy w piekarniach, ale też, mój chłopcze, to co mi przekazałeś, a ja powtórzyłem innym, pomaga nam w pracy. Są z nas zadowoleni, więc karmią lepiej. – Księżyc stał w pełni i Anna mogła dostrzec wyraz Strona 10 jego twarzy, jak zawsze ponury. – Ale jak słyszę, tym wziętym do kuźni los nie sprzyja. Tyle trupów się stamtąd wyciąga, ilu żywych wchodzi. Bestie! – Zasłonił oczy dłonią, ale mogła dojrzeć usta wygięte w gniewnym grymasie. – Niedługo skóry wyschną i zostaną wywiezione, i nie będzie już waszej kryjówki. – Powieszą więcej skór, prawda? – spytała Anna. – Och, dziecko. – Przytulił ją do piersi. – Oczywiście, ale nie mogę was tu wiecznie ukrywać. Popytałem tu i tam, ale nie wiem, jak was wydostać z miasta, oprócz... – Oprócz czego? – zapytał Matthias, bo on też rozmawiał z Anną o sposobie ucieczki z miasta. Prawdopodobnie mogli dokonać tego wiosną, gdyby nie byli tak wystraszeni, ale się bali, a psy włóczyły się po mieście każdej nocy. A teraz, kiedy w mieście byli niewolnicy, a każdej bramy strzeżono, tak przynajmniej podejrzewał, będzie jeszcze trudniej uciec. – Nie wiem. To tylko opowieść, ale czy można w nią wierzyć. – Otto przytulił Annę, jego usta dotknęły jej włosów w ojcowskim pocałunku. – Słyszałem, jak niektórzy gadali, że jakieś stworzenie, demon, jest więziony w katedrze. Mówią, że czarownik Eików zwabił go z niebios, gdzie takie stworzenia żyją i uwięził go w ludzkim ciele. Trzyma go przykutego do swego tronu. Anna zadrżała, ale na kolanach Ottona czuła się bezpiecznie; obejmował ją tak pewnie. – Myślę sobie tak – ciągnął wolno. – Magowie mówią, iż demony znają sekrety ukryte przed ludźmi. Jeśli to prawda, że ukochana święta miasta ocaliła dzieci, jeśli to prawda, że powiodła je ukrytą drogą z katedry w bezpieczne miejsce, to czy ten demon nie znałby ukrytego przejścia? Bo czy demony nie mogą zaglądać w przeszłość i przyszłość, dalej, niż sięgnie ludzkie oko? Jeśli ofiarujecie temu stworzeniu jakiś dar i jeśli nienawidzi Eików tak samo jak my, czy nie zdradziłby wam sekretu wyjścia? To oczywiście niewielka szansa, ale nie potrafię wymyślić nic innego. Bramy są strzeżone dzień i noc, a psy biegają po mieście. – Zadrżał, wszyscy zadrżeli na myśl o psach. – Jesteście dziećmi. Święta uśmiechnie się do was jak do innych. – Ty też pójdziesz, prawda, papo Otto? – Anna oparła głowę na jego piersi. Płakał cicho, łzy płynęły mu po twarzy. – Nie odważę się – powiedział. – Nie odważę się spróbować. – Mógłbyś z nami uciec – rzekł Matthias. – Bóg okaże ci łaskę za twoją dobroć okazaną nam, którzy nie jesteśmy twoimi krewnymi. – Bóg tak, ale Eika nie. Nie znacie ich. To dzicy, ale przebiegli jak łasice. Znaczą każdego niewolnika i gdy jeden niewolnik zniknie, resztę ustawia się przed psami i spuszcza je z łańcucha. W ten sposób, jeśli jakiś niewolnik spróbuje uciec, wie, co się stanie z tymi, którzy zostali. Nie przyczynię się do śmierci tych, z którymi pracuję. Nie mogłem nic zrobić, by uratować moją rodzinę. Nie ocalę siebie, zabijając przez to innych, równie niewinnych, jak moje drogie dzieci. Ale wy dwoje moglibyście uciec, gdybyście odnaleźli demona i porozmawiali z nim. Strona 11 – Ale co moglibyśmy mu zanieść? – zapytał Matthias. – Nic nie mamy... – urwał i Anna poznała po przebiegłym wyrazie twarzy, że wpadł na jakiś pomysł. Sięgnął do buta i wydobył ozdobę ich dużej kolekcji noży, znajdowanych tu i tam przy ciałach. Ten, złupiony z trupa grubasa odzianego w bogate szaty, na jakie mógł sobie pozwolić tylko zamożny kupiec albo szlachcic, miał dobre ostrze i pięknie zdobioną rękojeść, wykutą na kształt smoczej głowy ze szmaragdami wprawionymi w oczy. W ten sposób Anna i Matthias zaufali Ottonowi całkowicie; nóż był zbyt cenny, by pokazywać go komuś, kto mógł się na niego połasić i z łatwością odebrać chłopcu i jego młodszej siostrze. Otton zrobił wielkie oczy, nawet w słabym świetle księżyca wartość noża była ewidentna. – To ładna rzecz – rzekł. – I wartościowy dar, jeśli się dostaniecie tak daleko. – Ale jak wejdziemy do katedry? – zapytał Matthias. – Mieszka tam wódz Eików, prawda? Czy kiedykolwiek wychodzi? Powolny, cichy letni wietrzyk, bryza wiejąca znad rzeki, muskał włosy Ottona, gdy się namyślał. Anna wyczuwała odległy zapach żelaza i ognia, zaledwie wspomnienie, zagłuszane odorem garbarni tuż obok. Mężczyzna w końcu westchnął. – Czas, by zaufać innym. Tej informacji sam nie uzyskam. Módlmy się, dzieci, do Pani i Pana. Módlmy się, abyśmy my, słabi śmiertelnicy, połączyli się przeciw naszym pogańskim wrogom, bo teraz musimy zaufać innym, którzy nie są naszymi krewnymi, tyle tylko, że wszyscy należymy do rodzaju ludzkiego, broniącego się przed dzikimi. I odszedł. Następnej nocy przyprowadził kobietę, kulawą, przestraszoną i zmęczoną. Długo wpatrywała się w dzieci i rzekła w końcu: – To cud, że przetrwały rzeź. To znak od świętej Krystyny. – Odeszła, a on dał im conocną porcję jedzenia. Kolejnej nocy przyprowadził młodego mężczyznę o szerokich ramionach, tak przygarbionego, że wyglądał jak człowiek dwa razy starszy. Ale ujrzawszy dzieci, wyprostował się i stał się znów mężczyzną dumnym ze swej młodości i siły. – Pokażemy tym przeklętym dzikusom – rzekł cicho. – Nigdy ich nie dostaną. Pokonamy ich. To doda nam siły w nadchodzących dniach. Nazajutrz Otto przywiódł krępą kobietę, która wciąż nosiła szaty diakonisy, choć były poplamione, podarte i brudne. Skinęła głową, widząc dzieci – nie zdziwiona, bo na pewno słyszała już o nich. Dotknęła czołem złożonych dłoni. – Módlmy się – wymruczała. Anna od dawna się nie modliła. Zapomniała litanii, ale dotknęła gładkiego drewna swego Kręgu Jedności jednym palcem, kiedy diakonisa szeptała święte boskie słowa, ponieważ taką modlitwę dziewczynka znała najlepiej. Otto patrzył na nią jak zwykle: ze łzami w oczach. – To znak od Boga – powiedziała diakonisa po modlitwie. – W ten sposób osądzą, czy warci jesteśmy uwolnienia od męki, jeśli ocalimy te dzieci, które nie są naszymi krewnymi, a Strona 12 jednak to prawdziwie nasze dzieci, oddane w nasze ręce, tak jak wszyscy żyjący w Kręgu Jedności są dziećmi Pani i Pana. Otto przytaknął poważnie. Diakonisa położyła dłoń na ramieniu Matthiasa, jakby go błogosławiła. – Ci, którzy chodzą po wodę nad rzekę, mówili z tymi, którzy noszą wodę do kuźni, a spośród tych z kuźni niektórzy dostarczają broń do katedry, gdzie wódz zasiada na tronie i wszystkiego pilnuje. Inni niewolnicy, którzy zamiatają i czyszczą katedrę, czasami spotykają się z tymi, co przynoszą broń i taką informację nam przekazali. Urwała, słysząc hałas, ale był to tylko wiatr targający okiennicą. – Wódz opuszcza katedrę cztery razy dziennie, aby zabrać psy do toalety... – Toalety? – spytała Anna. To pytanie wywołało pierwszy słaby uśmiech, jaki Anna widziała na twarzy niewolników. – Latryn. Dziur wykopanych w ziemi, gdzie te stworzenia się wypróżniają, bo nawet one są niewolnikami swych ciał. Jak my wszyscy, obleczeni w śmiertelny kształt. Ale cicho, dziecko. Choć było to niewinne pytanie, musisz uważnie słuchać moich słów. Raz dziennie wszyscy Eikowie opuszczają katedrę, razem z psami i tymi nielicznymi niewolnikami, którzy im tam służą. Idą nad rzekę, by dokonać nocnych ablucji... – Podniosła dłoń, by powstrzymać pytanie Anny. – Wykąpać się. W tym czasie, kiedy nieszpory byłyby śpiewane, katedra jest pusta. – Zostaje demon – rzekł Otto. – O ile takie stworzenie rzeczywiście istnieje. Tak mówią niewolnicy, którzy tam sprzątają, ale być może ich umysły są pomieszane przez obecność dzikusów, gdyż nikogo nie dopuszczono blisko tego stwora, o którym mówią, że tkwi przykuty łańcuchem do świętego ołtarza. Z ich opisów przypomina bardziej psa niż człowieka. Jeden mężczyzna mówił, iż zna on ludzką mowę, ale inny rzekł, że potrafi tylko wyć, szczekać i skomleć. Musimy zaufać temu planowi, jeśli święta Krystyna ześle nam cud. Rozumiesz? – zapytała Matthiasa i patrzyła na niego uważnie w świetle zachodzącego księżyca, kiedy skinął głową na znak, że zrozumiał. Anna też kiwnęła głową i wzięła Matthiasa za rękę, tak była wystraszona. – Dziś w nocy – powiedziała diakonisa. Spojrzała na Ottona i ten przytaknął, choć zacisnął dłonie. – Dziś w nocy? – wyszeptała Anna. – Tak prędko...? – Odruchowo rzuciła się do przodu i otoczyła Ottona ramionami. Odzienie na nim zwisało, tęgi niegdyś mężczyzna schudł z niedożywienia i rozpaczy, ale jej nadal wydawał się potężny. Przytulił ją mocno do siebie i poczuła jego łzy na policzkach. – Musimy natychmiast wyruszyć – powiedziała diakonisa. – Możecie lada dzień zostać odkryci. To doprawdy cud, że was wcześniej nie znaleziono. – Zmarszczyła brwi, a światło księżyca wyrzeźbiło w jej twarzy ostre linie cierpienia. – Nie wiemy, czy jakiś głupiec nas nie Strona 13 zdradzi, sądząc, że zasłuży się w oczach Eików. Ale u nich nikt nie zdobędzie przychylności. Oni nie są ludźmi. Nie mają litości dla swoich, a dla nas tym bardziej, więc my też nie okażemy im łaski. Już. Pożegnajcie się, dzieci. Nie zobaczycie więcej Ottona. Anna zapłakała. Zbyt trudno było go zostawiać, jedyną prócz Matthiasa osobę, która od śmierci rodziców okazała jej dobroć. – Nieście wieści – powiedział Otto. Wciąż trzymał Annę, ale wiedziała, że mówił do Matthiasa. – Nieście wieści, że jeszcze żyjemy w tym mieście, że uczyniono z nas niewolników. Powiedzcie o rosnącej sile Eików, że wykuwamy broń i robimy im zbroje. – Wrócimy po was – rzekł Matthias głosem stłumionym przez łzy. Anna milczała. Tuliła się do Ottona, który jak wszyscy cuchnął garbarnią, ale teraz był to dobry zapach, zapewniający bezpieczeństwo. Za garbarnią zaś leżał wielki świat, którego już nie znała ani mu nie ufała. – O Pani – szepnął Otto. Pocałował włosy Anny ostatni raz. – Może to gorzej, że daliście mi nadzieję. Będę na was czekał, z całych sił. Jeśli wy przeżyjecie, a ja przetrwam, i się spotkamy, będę dla was ojcem. – Chodźcie, dzieci – rzekła diakonisa, biorąc ich za ręce po łagodnym wyswobodzeniu Anny z objęć Ottona. Anna płakała, kiedy ich odprowadzano. Odwróciła się i spojrzała na Ottona. Patrzył za nimi, otwierając i zaciskając dłonie, a potem jego twarz znikła, zamazana nocą i odległością. Diakonisa zaprowadziła ich na skraj rowu z nieczystościami, do którego wypróżniali się niewolnicy. – Poczekajcie tutaj – nakazała. – Przyjdzie po was mężczyzna. Odeszła do budynku, w którym sypiali niewolnicy. Jakiś czas później przyszedł młody mężczyzna, którego spotkali wcześniej. – Chodźcie – powiedział, biorąc Annę na plecy. – Musimy biec całą drogę do kuźni. – I pobiegli, chowając się raz, by mężczyzna złapał dech, i drugi raz, gdy w pobliżu zawyły psy, ale żadnego nie spostrzegli. Tylko duchy przechadzały się w nocy po mieście. Anna tak dawno nie zapuszczała się na zrujnowane ulice, że otwarte przestrzenie i kwadratowe cienie, pustka wokół, sprawiły, że przeniknęły ją dreszcze. Młody mężczyzna zostawił ich bezceremonialnie przy kolejnym rowie, również wypełnionym moczem i kałem. Ale unoszący się smród był to dobry, przyzwoity, ludzki zapach, a nie suchy, metaliczny odór dzikich. Odnalazła ich tam kobieta. Najpierw przyglądała się im, a potem wyciągnęła dłonie, dotykając ich ust, włosów, łez. – Jesteście prawdziwi – powiedziała. – Prawdziwe dzieci. Zamordowali moje. Chodźcie. Nie ma czasu. – Puścili się biegiem, klucząc, w labirynt miasta, do kolejnego rowu, do innej grupy niewolników. W ten sposób, od latryny do latryny, przebyli miasto. – Tylko tu mamy odrobinę wolności – rzekł mężczyzna, który przejął ich w końcu w Strona 14 pobliżu katedry, a na wschodzie pokazał się pierwszy promyk światła. – Ci Eikowie, to dzikusy, ale nie mogą znieść najdelikatniejszego zapachu ludzkich szczyn czy gówna w pobliżu. Widziałem, jak zabili człowieka, bo wypróżnił jelita nie tam, gdzie powinien, choć nie mógł temu zapobiec. Możemy więc wychodzić, by sobie ulżyć, pojedynczo, a jeśli powiemy, że nas męczy biegunka, dają nam trochę więcej czasu. Stop... Nikt z nas nie może zabrać was dalej. Ukryjcie się tutaj, pod tymi szmatami przy rowie. Eikowie nigdy tu nie przychodzą. Nie ruszajcie się i nie drżyjcie, nawet gdy usłyszycie psy. Być może was odkryją i zabiją. Ale wszyscy modlimy się, żeby tak się nie stało. Bądźcie cierpliwi. Przeczekajcie dzień. Poznacie po świetle i po odgłosach rogu, i po wielkości procesji, że idą nad rzekę. Bądźcie jednak ostrożni, bo nie wszyscy wychodzą; paru zostaje, by pilnować niewolników śpiących w budynku po drugiej stronie ulicy, zwanym mennicą. O ile mi wiadomo, kilku może też zostać w katedrze. Nie wiem, co jest wewnątrz. Tego musicie się sami dowiedzieć. Niech Bóg będzie z wami. Zamknął ich dłonie w swoich, najpierw Anny, potem Matthiasa, na znak zbratania. Potem nakazał im położyć się i przykrył cuchnącymi, brudnymi szmatami. Anna słyszała oddalające się kroki. Coś wpełzło pod jej dłoń. Zdławiła jęk. Ani drgnęła, ledwo odważyła się oddychać. Ale po raz pierwszy od wielu dni i tygodni czuła w sercu dziwną lekkość. Długo zastanawiała się, co ją spowodowało i w końcu doszła do wniosku, że słowa Ottona: „Daliście mi nadzieję”. Dziwne, niemal uduszona przez cuchnącą kupę szmat, zasnęła. 3. Obudziło ją wycie. Poderwała się, lecz Matthias natychmiast pociągnął ją w dół i unieruchomił. Nie wydała żadnego dźwięku. Szmaty obsunęły się. Umożliwiło to obserwację katedry i ulicy. Nie dalej jak pięć kroków od niej zatrzymał się mężczyzna, odwrócił się plecami do sterty szmat i nasikał do rowu. Potem, poprawiając ubranie, podszedł bliżej i przykucnął. Ze wszystkich niewolników, jakich widziała, on był najbardziej zadbany; brud nie wżarł się w jego tunikę, choć szczególnie czysta też nie była. Bawił się sznurem zawiązanym nisko na chudych biodrach. Spojrzał przez ramię w stronę katedry. Przez dziurę w łachmanach Anna widziała na schodach innego niewolnika. Ta osoba – nie mogła rozpoznać, mężczyzna czy kobieta – zmywała lśniące, białe kamienne stopnie, używając ścierki i wiadra wody. Mężczyzna odchrząknął i przemówił szybko: – Kiedy tylko wszyscy przejdą ulicą, biegnijcie do nawy. Kryjcie się w cieniu, jeśli zdołacie i idźcie do końca, aż do ołtarza. Tam spotkacie demona. Zbliżajcie się do niego ostrożnie. Z tego co widzieliśmy, potrafi być agresywny. Nikt z nas z nim nie rozmawia. To zabronione. Strona 15 Wstał i odszedł, i widzieli go po raz ostatni. Najpierw zniknął z ich ograniczonego pola widzenia, a potem, kiedy pojawił się na schodach, został nagle porwany przez psy. Zatrąbił róg, ostrym, bolesnym dźwiękiem. Horda psów zbiegła po schodach, warcząc, szczekając, skomląc i wyjąc jak szalona. Anna zajęczała i wetknęła dłoń w usta, gryząc mocno, aby powstrzymać się od krzyku. To były potwory, wielkie i umięśnione, tak wysokie w kłębie jak ona, o długich, chudych bokach i masywnych barkach, o żółtych ślepiach, w których płonął diabelski ogień. Ich paszcze wciąż otwarte ukazywały wielkie zęby i czerwone jęzory. Rzuciły się na dwóch niewolników. Widać było tylko kłąb psów, kotłujących się, gryzących i skaczących. Zamknęła oczy i schwyciła Krąg. Matthias przełknął łzy; jego uścisk stał się mocniejszy. Nie odważyła się patrzeć. Nie chciała widzieć. Zagrzmiał głos; głośny, głęboki, potężny krzyk. Zacisnęła powieki tak mocno, jak mogła, ale Matthias ją szarpnął i otworzyła oczy. Teraz po stopniach schodzili Eikowie, ohydne stworzenia pokryte łuskami. Ale każdy, choć dzikus bez śladu człowieczeństwa, posiadał w sobie brutalną siłę oraz ślad zwierzęcej gracji w zachowaniu i brzydkiej, ostrej twarzy. Złapali rozszalałe psy za tylnie łapy i odciągnęli, zadając mocne ciosy pazurzastymi dłońmi albo drzewcami oszczepów. Eikowie wyli i szczekali na psy, jakby byli krewniakami potrafiącymi porozumieć się w zwierzęcych językach. Za nimi szła najdziwniejsza para Eików, jaką dotychczas widziała. Pierwszy był wielki, barczysty, odziany w złote i srebrne łańcuchy wysadzane klejnotami, a towarzyszył mu Eika tak chudy jak ludzcy niewolnicy i ubrany tylko w jedną szmatę na biodrach. U jego pasa zwisała skórzana sakiewka i niósł małą drewnianą szkatułkę, opierając o biodro. Wielki Eika przedarł się przez szalejące psy i zaczął sam rozdawać ciosy, rycząc i śmiejąc się, kiedy odrzucał psy i odganiał je od łupu. W końcu jeden pies wyrwał się i uciekł po schodach. Wielu wojowników podążyło za nim. Jakby oznajmiono w ten sposób ich porażkę, reszta psów umknęła przed gniewem wodza Eików – lub jego kaprysem, bo z jakiego innego powodu umieścił niewolników na schodach właśnie wtedy, wiedząc, co z nimi zrobią psy? – ruszając za innymi w stronę rzeki. Kiedy opuścili schody, ukazały się na nich zakrwawione strzępy... Tym razem zamknęła oczy i nie patrzyła. Nakazywała sobie nie patrzeć, i słyszała tylko, jak Matthias przełykał ślinę, próbując zachować ciszę, bo jakikolwiek dźwięk oznaczałby ich zgubę. W końcu wyszeptał: – Odeszli. Zabrali te dwa... ich... ze sobą. Chodź, Anno. Nie trać nadziei teraz, kiedy jesteśmy tak blisko. Rozgarnął łachmany, uwolnił się, skoczył na nogi i poderwał ją. Pobiegł, a ona za nim, potykając się, dysząc, sparaliżowana strachem prawie zapomniała, jak się biega, a jej nogi były sztywne po tylu dniach unieruchomienia. Znaleźli się w cieniu murów katedry. Wbiegli po schodach. Krew wciąż zabarwiała kamień obok wywróconego wiadra, a strumyczki wody Strona 16 zmieszanej z krwią sączyły się po stopniach na ulicę. Wszędzie leżały strzępy poplamione krwią. Wielkie drzwi stały otworem, ale ponieważ słońce zachodziło za katedrą, niewiele światła przenikało do wnętrza przez wschodnie wejście. Wpadli do środka i Matthias natychmiast przywarł do ściany, pociągając Annę za sobą. Położył palec na ustach. Stali w cieniu i nasłuchiwali. I usłyszeli... muzykę łańcuchów, przesuwających się, szepczących, jakby jakieś stworzenie wypróbowywało ich granice i uznało je za niepokonane, jak zawsze. Matthias poczołgał się, aby ukryć się za jedną z wielkich kamiennych kolumn, podtrzymujących sklepienie świątyni. Tu, w bocznej nawie, pozostawali w cieniu. Główna nawa, olbrzymia przestrzeń pośrodku katedry, była jaśniejsza, oświetlona przez okna wbudowane wysoko w południową i północną ścianę. Najjaśniejszy ze wszystkich był ołtarz, zalany światłem z siedmiu wysokich okien umieszczonych w półkolu w odległym końcu kościoła, otaczających Palenisko. Obok ołtarza leżała sterta odpadków. Matthias prześlizgnął się do następnego filaru, używając go jako kryjówki, by podejść bliżej ołtarza. Anna podążyła za nim. Chciała złapać go za pas, uwiesić się, ale nie uczyniła tego. Nauczyła się bowiem: aby poruszać się szybko, oboje musieli mieć swobodę ruchów. Panowała cisza. Kamień tłumił dźwięk, a świat na zewnątrz wydawał się odległy w tym miejscu – niegdyś świętym, teraz obozowisku dzikich. Czuła ich piżmowy zapach na sobie w sposób, w jaki suche rzeczy, które przywarły do skóry, wywoływały łaskotanie palców i karku; wyczuwała go tak, jak burzę oznajmiającą swe nadejście, przez ów specyficzny zapach powietrza, na długo zanim rozlega się pierwszy grom, a pierwsza błyskawica rozcina ciemne niebo. To oni władali tą przestrzenią, niegdyś poświęconą Bogu. Zrównała się z Matthiasem i oparła o zimny, cętkowany kamień. Dotknął jej szybko i skoczył ku następnej kolumnie. Stos odpadków przy ołtarzu ożył. Nie były to szmaty, ale psy, wyrwane ze snu, dźwigające się na nogi, zaalarmowane. – Uciekaj – jęknął Matthias. Popchnął ją w tył, ku drzwiom, ale było za późno, a drzwi zbyt daleko. Nie biegali szybciej od psów, tylko się przed nimi ukrywali. A tu nie było gdzie się schronić. Psy skoczyły ku nim. Anna, oszołomiona, zamarła. – Nie! – wrzasnęła, bo Matthias wybiegł do głównej nawy, ku psom, próbując je odciągnąć, by ułatwić jej ucieczkę. – Biegnij! Biegnij! – krzyknął. Pobiegła do niego. Lepiej było umrzeć z nim, niż żyć bez niego. Lecz, o Pani, jakie to miało znaczenie? W tym mieście nie można było żyć inaczej niż w niewoli u Eików, o ile w ogóle można to nazwać życiem. Strona 17 Dopadła brata tuż przed psami, wstrętnymi psami. Otoczyła go ramionami i przygotowała się na uderzenie, na śmierć. O Pani, proszę niech przyjdzie szybko. Ochrypły krzyk – nieludzkie słowa, żadne słowa, jakie znała – dobiegł od ołtarza, przerywany odgłosami, które brzmiały jak warknięcia i skomlenie. Psy zamarły, ślizgając się po posadzce. Zatrzymały się o długość ciała od dzieci, warcząc, gapiąc się błyszczącymi żółtymi ślepiami. A kiedy padły kolejne słowa, odeszły z podkulonymi ogonami, ciągle warcząc, ale posłuszne stworzeniu, które powstało ze stosu łachmanów przy ołtarzu, stosu, który nie był odpadkami, tylko demonem we własnej osobie. To nie był człowiek, na pewno nie. Tyle Anna mogła łatwo dostrzec w świetle przenikającym nawę. Był wysoki i o ludzkich kształtach, ale Eikowie też byli człekokształtni, choć nie spokrewnieni z ludźmi. Stworzenie okryło się skromnie odzieniem, lecz ubranie i tunika poznaczone zostały śladami zębów i wystrzępione, jakby przypadkiem. Jego przedramiona otaczał złoty materiał, też podarty w wielu miejscach, jakby go psy tarmosiły, próbując się dobrać do ciała. Nosiło na szyi żelazną obrożę, a do niej przymocowano gruby żelazny łańcuch, przybity do ciężkiego kamiennego bloku ołtarza, Paleniska Naszej Pani. Wpatrywało się w nich oczami tak nieludzko zielonymi jak szmaragdy. Ten wzrok przypomniał Matthiasowi o podarunku. Wysunął sztylet z buta i podał rękojeścią do przodu. – Chodźcie – rzekł demon ochrypłym głosem. Przejęci strachem, posłuchali, bo przemawiał tonem stworzenia przyzwyczajonego do posłuchu, a poza tym kontrolował psy, używając demonicznej magii. Dlaczego nie? Nie był człowiekiem, tylko stworem eterycznym, czymś, co bezcieleśnie fruwało w szerokich, nieprzeniknionych niebiosach, wysoko ponad ziemią, ponad zmiennym księżycem; nie obawiało się ludzkich dzieci ani nie wahało się im rozkazywać. Podpełzli bliżej. Tym razem Anna trzymała mocno za pas Matthiasa jedną ręką, w drugiej zaciskając Krąg. Powstrzymała łzy, gryząc wargę, ale nie zadrżała, gdy otoczyły ich psy, obwąchujące im stopy i wypuszczające się w przód tylko po to, by ostre słowa demona osadziły je w miejscu. Przysunęli się jeszcze bliżej, tak blisko, że Matthias wyciągnąwszy dłoń, podał nóż demonowi. Ten wziął go i szybko rozejrzał się po zacienionej nawie, patrząc na kolumnady. Potem wepchnął cenną broń pomiędzy brudne szmaty, którymi się okrywał. Stał w ciszy, nasłuchując. Oni też milczeli, choć Anna nic nie słyszała, a Matthias nie wydał żadnego dźwięku. Anna gapiła się. Myślała, że być może, kiedy czarownik zawezwał demona z niebios i gdy magia uwięziła go w ziemskim ciele, demon spróbował – nie mając wyboru – przybrać ludzki kształt. Bo bardzo przypominał człowieka: ludzkie oczy, choć o intensywnie zielonej barwie i trochę skośne w kącikach, jakby zniekształcone; ludzka skóra, choć w kolorze brązu, jakby metal ukryty w ziemi przedarł się na powierzchnię; ludzka twarz, choć o szerokich, wystających kościach policzkowych; i ani śladu brody, choć bez wątpienia był rodzaju Strona 18 męskiego. Ale czy Bóg nie stworzył ludzi kobietami i mężczyznami? Dlaczego miałby inaczej postąpić z demonami? I mówił po ludzku, choć powoli, jakby nie miał wprawy. Do psów, w języku bestii, przemawiał płynniej. – Dlaczego dałeś mi ten nóż? – zapytał. Tak samo głos, pomyślała, ludzki, ale ochrypły, nie do końca uformowany. Matthias wysunął podbródek, by dodać sobie odwagi, i spojrzał prosto na stwora. – W zamian za sekret świętej Krystyny, która wyprowadziła dzieci w bezpieczne miejsce. – Wyprowadziła je w bezpieczne miejsce – powtórzył stwór. Patrzył na nich przez wieczność, nim Anna pomyślała, że nie zrozumiał słów Matthiasa i tylko naśladował dźwięki. Psy obwąchiwały jej stopy, a ciarki biegały jej po krzyżu jak setki robaków. Pochód Eików wróci lada chwila. Stwór poderwał głowę jak pies słyszący nagły dźwięk. – Szybko – rzekł. – Za schodami na wieżę są drzwi do krypty. W krypcie znajduje się droga, której szukacie. Uciekajcie. – I natychmiast zmienił się w obłąkańca. Złapał więżący go gruby łańcuch i szarpnął nim gwałtownie. Odrzucił w tył głowę i zawył, a psy zaczęły szczekać, wyć i skomleć tak strasznie, że ogłuszyły Annę. Matthias złapał ją za rękę. Pobiegli w cień kolumnady i przez nawę. Demon zaś walił łańcuchem w podłogę jak dzika bestia, a psy szczekały i skakały wokół, niektóre sięgając do jego ciała i napotykając pięść lub łokieć. – Boże, dopomóż biednemu stworzeniu – wyszeptał Matthias. Doszli do końca kolumnady, do długiego korytarza, prostopadłego do nawy, spowitego cieniami teraz, kiedy słońce już zaszło, wnętrze pociemniało, a biedny, szalony demon zaprzestał wreszcie gwałtownych i bezcelowych prób uwolnienia się. Może i posiadał magię, by kontrolować psy, ale nie miał jej wystarczająco, by uwolnić się od czarownika Eików. Dotarli do drzwi z ciemnego drewna poznaczonego długimi rysami, jakby ktoś je drapał, próbując wejść. Matthias położył dłoń na skoblu, ciągnąc ostrożnie, aby upewnić się, że się nie zaciął ani nie skrzypi. W ciszy Anna pierwsza usłyszała odgłosy stóp na kamieniu. Odwróciła się i, ponieważ nie mogła się powstrzymać, głośno jęknęła ze strachu. Matthias spojrzał przez ramię. Poczuła, jak zesztywniał, lecz sięgnął po nóż zatknięty za pasem. Za późno. Eika stał w cieniu nie dalej niż dziesięć kroków od nich, przy wielkich drzwiach. Wyszedł z ukrycia i patrzył na nich. Był wysoki, jak większość dzikich, ale raczej szczupły. Jego ciało błyszczało i lśniło w ostatnich promieniach słońca, padających przez wysokie okna, ponieważ nosił spódniczkę przecudnej roboty, ze złotych i srebrnych łańcuszków wysadzanych klejnotami, które jak setki oczu wpatrywały się w nich, ostatecznie przyłapanych. Była zbyt przerażona, by jęczeć. Powiodła palcem po gładkim drewnianym kółku, Kręgu Strona 19 Boskiej Łaski, jak matka nauczyła ją wiele lat temu. Była to jedyna modlitwa, jaką znała. Stworzenie nie poruszało się, nie odchodziło i nie atakowało. I wtedy Anna ujrzała najdziwniejszą rzecz, jaką w życiu widziała, dziwniejszą od rzezi i śmierci, i strasznych psów, i szczurów żerujących na wzdętym ciele. Stworzenie nosiło naszyjnik. Na prostym rzemieniu powiązanym w kilku miejscach, jakby się zerwał i został naprawiony, leżąc na lśniącej piersi pokrytej miedzianymi łuskami, wisiał Krąg Jedności, znak Kościoła. Taki sam jak jej. Wciąż się nie ruszał ani nie podniósł głowy, by zawyć na alarm. Tylko podniósł palec i przesunął nim po kole, naśladując jej gest. Matthias otrząsnął się, jakby się zbudził. Podniósł skobel, złapał Annę za ramię. – Nie patrz – rzekł. – Nie patrz w tył. Idź za mną. Wciągnął ją do środka, zatrzaskując za nimi drzwi. Choć nie było światła, potykając się, zeszli schodami do czarnej krypty. Nikt i nic nie podążyło za nimi. – To cud – wyszeptała. Zatoczyła się, kiedy stopnie się skończyły, a wstrząs przeszył jej ciało. Puściła Matthiasa. Po chwili, po omacku, odnalazła go i zacisnęła dłoń tak mocno, że aż stęknął z bólu, ale nie poluźniła chwytu. Nic nie widziała, nawet dłoni przed twarzą. – Spójrz – szepnął Matthias, jego szept zniknął w ciemności i usłyszała, jak oddalał się w ciemną, nieznaną, olbrzymią przestrzeń. Najpierw ujrzała luminescencję, słabe światło. Potem, kiedy jej oczy przywykły, westchnęła i zakrztusiła się, bo kryptę wypełniały szkielety, będące w tym samym stadium rozkładu. – Popatrz – szepnął Matthias. W ciemności dostrzegła jego wzniesione ramię i popatrzyła dalej, na światło tak słabe, że w ten sposób mógłby się ludziom objawiać oddech duszy. – Chodź! – powiedział nagląco i rozpoczęli ponure poszukiwania drogi pośród mnóstwa szkieletów. – To byli wojownicy – powiedział. – Popatrz, mają zbroje, czy co tam z nich zostało. Niektórzy rzeczywiście nosili złote napierśniki ze znakiem czarnego smoka. Anna nie wiedziała, co to oznaczało. Tylko raz widziała pochód niosący sztandar, oznajmiający przejście szlachcica czy szlachcianki, na sztandarze było jakieś inne stworzenie, chyba pies albo koń. Tej tajemnicy – kim byli ci żołnierze? czy zginęli w ostatniej bitwie, kiedy zdobyto miasto? dlaczego wrzucono ich do tej krypty jak śmieci? – nie potrafiła rozwiązać. Czaszki szczerzyły zęby do nich, ale Anna już się ich nie bała. Byli martwi; walczyli, by ocalić ludzkich krewnych, siostry i braci, więc nie będą teraz niepokoić jej i Matthiasa. W ten sposób zdolna była odnaleźć drogę między ciałami, odsuwać je delikatnie na bok, jeśli zaszła taka potrzeba. Raz, kiedy zobaczyła nóż wystający spomiędzy żeber, wyciągnęła go i zabrała, dziękując biednemu zmarłemu, który go dla niej zachował. Nigdy nie wiesz, kiedy będziesz potrzebował noża. Strona 20 Podążyli za światłem w głąb krypty, obok nagrobków świętych, które kiedyś były biskupinami i diakonisami, oraz poczciwych mężczyzn i kobiet, którzy pracowali dla Kościoła. Kiedy doszli do odległego kąta, znaleźli to, co obiecał im demon: schody prowadzące w głąb ziemi, rozświetlone tchnieniem światła, które ich tu przywiodło. Anna poczuła nadzieję wzbierającą w sercu, promyk światła w ciemności i przerażeniu. Matthias zawahał się, a później, nie odwracając się, zaczął schodzić ostrożnie, badając każdy stopień, zanim stanął na nim całym ciężarem ciała. Ciągle trzymał jej dłoń, a ponieważ bardziej niż czegokolwiek obawiała się go zgubić, musiała za nim podążyć. Ale spojrzała za siebie – choć widziała tylko ciemność – i wypowiedziała uroczystą przysięgę: – Wrócimy po ciebie, papo Otto, po ciebie i innych, ale szczególnie po ciebie. Schody były długie i ciemne. Drogę pokonywali po omacku, a kiedy wreszcie schody się skończyły, i wyszli z zakrętu, poczuła nagły powiew na ustach i coś dziwnego, czego nie smakowała od miesięcy: świeże powietrze nie przesycone śmiercią miasta, zapach zielonych roślin wyrastających z żyznej gleby, a nie ze szpar w popękanych kamieniach. Szli długo, odpoczywając kilka razy, zawsze krótko. Kiedy wyszli z tunelu, świtało. Przed nimi rozpościerało się pole zdziczałego owsa i ujrzeli kilka budynków, wyglądających na opuszczone. Matthias, a za nim Anna, wspięli się na skałę przy jaskini. Spojrzeli w dół poprzez opuszczone pola na miasto, leżące jak klejnot na wyspie pośrodku rzeki. Z tej odległości trudno było odgadnąć, co się działo wewnątrz. Wyglądało jak doskonały model miasta, błyszczący lekko w porannym słońcu. – Powinienem był go zabić – powiedział Matthias. – Kogo zabić? – spytała. – Eikę? – Nie myśląc, złapała Krąg Jedności. Nie potrafiła przestać myśleć o Kręgu wiszącym na piersi dzikusa. – Demona – odparł. – Powinienem był go zabić. Uwolniłby się wtedy z ludzkiego ciała i mógłby wrócić do domu w niebiosach. Czy nie byłaby to lepsza wymiana? Anna pokręciła głową. – Nie sądzę, żeby jakikolwiek człowiek mógł zabić demona. Nie są jak my. Nie mają naszej krwi i może nawet w ogóle nie mają krwi. Tylko byś go rozgniewał. Westchnął. – Może. Ale żal mi biednej duszy. Jeśli ma duszę. Zawahała się, a potem spytała: – Czy Eikowie mają dusze? – Oczywiście, że nie! – Ale tamten... widział nas, a jednak wypuścił. Nosił Krąg, Matthias. Jeśli nosił Krąg, to czy nie jest jednym z nas, bo też wierzy w Boga? – Po prostu ukradł go z jakiegoś ciała i stanowi dla niego zdobycz. Nie wiem, czemu nas puścił. Może święta Krystyna nad nami czuwała i zaćmiła mu wzrok. – Odwrócił się plecami