i Ksi��ka dla wszystkich, kt�rzy pragn� poszerzy� granice per- cepcji przez badanie wszech�wia- ta my�li i emocji, jakich nigdy wcze�niej nie spotkali. INNY �WIAT to seria ksi��ek prowokuj�cych Czytelnika do INNEGO spojrzenia na rzeczywisto��, w kt�rej �yje. To co wydaje si� oczywiste dla wielu z nas, po g��bszym wejrzeniu traci sw� jednoznaczno��. Kiedy staramy si� patrze� omijaj�c nasze schematy my�lowe, mo�emy nabra� dystansu do licznych �yciowych problem�w. By� mo�e stanie si� to tak�e za przyczyn� ksi��ek z tej serii. Keith Harary & Pamela Weintraub Doznania poza cia�em t�umaczy� Jerzy �migie� Bydgoszcz 1998 tytu� orygina�u HAVE A� OUT-OF-BODY EXPERIENCE IN 30 DAY Copyright � 1989 by Keith Harary and Pamela Weintraub Ali rights reserved Copyright � for the Polish edition by Dom Wydawniczy LIMBUS, Bydgoszcz 1998 ilustracja na ok�adce Lotus Studio redaktor Wojciech Chudzi�ski redaktor techniczny Piotr R�a�ski ISBN 83-85475-52-4 Dom Wydawniczy LIMBUS 85-959 Bydgoszcz 2, skr. poczt. 21 tel./fax (0-52)28-79-74 Dla Jamesa Kidda, kt�ry badania te uczyni� mo�liwymi Spis tre�ci Wprowadzenie ........................ 9 Pierwszy Tydzie� � ZWI�KSZANIE OBROT�W 19 Dzie� l � Przygoda z lustrem .......... 20 Dzie� 2 � Odmienne stany ............ 23 Dzie� 3 � Magia d�wi�k�w ............ 28 Dzie� 4 � �Aromatyczna podr�" ....... 29 Dzie� 5 � Metoda Luwr .............. 34 Dzie� 6 � Bilet powrotny ............. 39 Dzie� 7 � B�d�my fizyczni ............ 42 Drugi Tydzie� � STARTOWANIE ........ 49 Dzie� 8 � Ponad cia�em .............. 50 Dzie� 9 � Pok�j z widokiem ........... 52 Dzie� 10 � B�d�c tam ............... 54 Dzie� 11 � Buszuj�cy w sklepie ........ 58 Dzie� 12 � W tobie i bez ciebie ........ 62 Dzie� 13 � �Co si� odwlecze..." ........ 64 Dzie� 14 � Dni przysz�ej przesz�o�ci ..... 66 Trzeci Tydzie� � NABIERANIE WYSOKO�CI 77 Dzie� 15 � Nocne wyprawy ........... 78 Dzie� 16 � Nie ma to jak w domu ...... 81 Dzie� 17 � �wiat muzyki ............. 82 Dzie� 18 � Niebia�skie Jacuzzi ......... 86 Dzie� 19 � �cie�ki pami�ci ............ 90 Dzie� 20 � Seks poza cia�em .......... 93 Dzie� 21 � Erotyczne wariacje ......... 97 Czwarty Tydzie� � LOT ................ 111 Dzie� 22 � Nocne czuwanie ........... 112 Dzie� 23 � Poranek nazajutrz .......... 115 Dzie� 24 � Seksowne loty ............. 117 Dzie� 25 � Podr�e w czasie .......... 121 Dzie� 26 � Metamorfozy ............. 125 Dzie� 27 � Poszerzona percepcja ........ 128 Dzie� 28 � Poszerzona komunikacja ..... 132 Dzie� 29 i 30 � Swobodny lot ......... 141 Dodatek - DLA FIZYCZNIE UPO�LEDZONYCH 145 Podzi�kowania ........................ 147 Nota o autorach ....................... 150 Wprowadzenie Zjawisko to mo�e by� tak swojskie, jak wypadniecie z ��ka lub tak zaskakuj�ce, jak przebudzenie si� w �rod- ku nocy, kiedy �p�ywasz" pod sufitem. Mo�e zaistnie� ca�kowicie spontanicznie, kiedy odpoczywasz w swoim ulubionym fotelu, s�uchasz muzyki lub zapadasz w sen. A mo�e te� wyst�pi� kiedy, po zatrzymaniu akcji serca, le�ysz na stole operacyjnym, lub gdy po wypadku samo- chodowym czekasz na przybycie karetki pogotowia. Wra�enie, i� tw�j umys� oddziela si� od cia�a i egzystuje na odmiennej p�aszczy�nie nazywa si� doznaniem poza cia�em, lub w skr�cie OBE. Czym dok�adnie jest OBE, tego tak naprawd� nie wie nikt. Ludzie, kt�rzy do�wiadczyli tego zjawiska twier- dz�, �e ich �wiadomo�� dos�ownie wydostaje si� z cia�a. Mo�e zawisn�� nieruchomo na pewnej wysoko�ci i ob- serwowa� le��ce poni�ej cia�o lub te� unie�� si� poprzez sufit i dach w g�r�, i uda� si� w odwiedziny do krewnych czy w odleg�e zak�tki naszego globu. Wi�k- szo�� z tych, kt�rzy do�wiadczyli OBE z ca�� stanow- czo�ci� stwierdza, �e doznania takie r�ni� si� od zwyk- �ych sn�w czy fantazji na jawie, a przeprowadzone w warunkach laboratoryjnych testy wydaj� si� to po- twierdza�. Opieraj�c si� na niekt�rych doniesieniach �podr�nicy" poza cia�em s� w stanie dostrzega� frag- menty przysz�ych wydarze� oraz wp�ywa� na post�po- 10 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB wanie ludzi i zwierz�t, znajduj�cych si� nieraz w sporej od nich odleg�o�ci. Okulty�ci i mistycy s� zdania, �e OBE stanowi dow�d na istnienie nie�miertelnej duszy, kt�ra prze�ywa �mier� cia�a fizycznego. Wielu czo�o- wych psycholog�w nazywa OBE halucynacjami, aczkol- wiek nie pozbawionymi swoistego pi�kna. Ich zdaniem mog� one by� wywo�ane relaksacj�, znu�eniem b�d� fizjologicznym stresem. Chocia� nikt nie zna prawdziwej natury OBE, to wzmianki o tym zjawisku pojawia�y si� w tej czy innej formie na przestrzeni ca�ej historii ludzko�ci. Dzisiejsi badacze sugeruj�, �e OBE s� jednym z najbardziej tajemniczych i zarazem fascynuj�cych fenomen�w, jakie wy�oni�y si� w trakcie bada� nad ludzk� �wiadomo�ci�. Ci, kt�rzy podr�uj� jej skr�tami s� w stanie wzmocni� swoj� samo�wiadomo��, a tak�e poszerzy� granice per- cepcji badaj�c wszech�wiat my�li i emocji, jakich nigdy poprzednio nie spotkali. By� mo�e z tego w�a�nie powodu sporo os�b uwa�a, �e OBE s� oznak� zaawansowanego rozwoju duchowe- go i jako takie s� osi�galne jedynie dla tych, kt�rzy za- sklepili si� w ramach jakiego� mistycznego systemu wiary, utrzymuj� specjaln� diet� i od rana do wieczora klepi� mantry zamkni�ci w zapomnianym przez Boga i ludzi klasztorze. Nic bardziej b��dnego. Dos�ownie ka�dy z nas mo�e do�wiadczy� OBE. A Program Swo- bodnego Lotu � prosty, trzydziestodniowy zestaw �wi- cze� zawarty w ksi��ce, kt�r� trzymasz w r�ku � opisu- je, jak mo�esz wywo�a� takie doznania i rozkoszowa� si� nimi ca�kowicie samodzielnie. Oparty na pracach bada- Wprowadzenie 11 wczych jakie prowadzili�my na Uniwersytecie Duke, w Instytucie Psychologii Zaawansowanej w Los Angeles i w kilku innych miejscach w ci�gu ostatnich osiemnastu lat, program ten nauczy ci� tak�e, jak do�wiadcza� OBE bez anga�owania si� w mistyczne systemy wiary oraz � co jeszcze wa�niejsze � bez uciekania si� do pomocy narkotyk�w. Oczywi�cie, nikt nie jest w stanie z absolutn� pewno�- ci� zagwarantowa�, �e istotnie doznasz OBE. Jednak�e, je�li zastosujesz si� do naszych wskaz�wek, istnieje spora szansa, i� b�dziesz wykorzystywa� OBE do podwy�- szenia swojego potencja�u tw�rczego, do poprawy swo- ich zwi�zk�w z innymi lud�mi, do wzmocnienia swojej osobistej si�y i wreszcie do uzyskania nowego poczucia wolno�ci � a wszystko to pomimo ogranicze� twojego codziennego �ycia. Stosowane w�a�ciwie, te nieskomp- likowane �wiczenia umo�liwi� ci prze�ycie zapieraj�cych dech w piersiach przyg�d w zaciszu w�asnego miesz- kania i w dodatku ca�kowicie bezp�atnie! Rozpoczniesz swoj� podr� ju� w Pierwszym Tygod- niu, rozwijaj�c pewne psychologiczne narz�dzia, nie- zb�dne do osi�gni�cia udanego OBE. Po pierwsze nau- czysz si� zwraca� wi�ksz� uwag� na swoich pi�� zmys- ��w, a tak�e pozostawa� w lepszej harmonii z w�asnym cia�em oraz z otaczaj�cym ci� �wiatem zewn�trznym. Poznasz tak�e niezwykle istotn� technik� zwan� czuj- nym relaksem, podczas kt�rej cia�o osi�ga stan g��bokie- go relaksu, umys� za� pozostaje w pe�ni �wiadomy. �wiczenia Drugiego Tygodnia, przeprowadzane w�a�nie w stanie czujnego relaksu, umo�liwi� ci wytworzenie 12 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB niezwykle szczeg�owych obraz�w mentalnych odleg- �ych miejsc. A wraz z coraz wi�kszym doskonaleniem tej umiej�tno�ci, powiniene� te� uzyska� wra�enie swobod- nego unoszenia si� poza cia�em. �wiczenia Trzeciego Tygodnia naucz� ci� technik s�u��cych wywo�ywaniu OBE razem z partnerem lub podczas zapadania w sen. W Czwartym Tygodniu Swobodnego Lotu nauczysz si� przezwyci�a� wszelkie pozosta�e opory, jakie w stosun- ku do OBE mo�e �ywi� twoja pod�wiadomo��. A po- przez odpowiednie ��czenie umiej�tno�ci, jakie uzyskasz w trakcie pierwszych dwudziestu jeden dni, nauczysz si� dowolnego wywo�ywania osobistych i niezwykle wyra�- nych OBE. Z do�wiadczenia wiemy, �e najlepszym sposobem na opanowanie technik s�u��cych wywo�ywaniu OBE jest post�powanie krok po kroku. Daj sobie czas na od- powiednie skoncentrowanie si� na ka�dym z kolej- nych �wicze� Programu Swobodnego Lotu i nie staraj si� przy�piesza� tempa. Chocia� program ten zaplano- wano z my�l�, by mo�na go by�o przeprowadzi� w trzy- dzie�ci dni, to absolutnie nic nie stoi na przeszkodzie, by przed�u�y� ten termin. Bez przeszk�d mo�esz roz- ci�gn�� go w czasie tak, aby jak najbardziej odpowiada� twoim osobistym wymogom. Nie zalecamy jednak zako�czenia programu w kr�t- szym terminie czy pr�b wci�ni�cia �wicze� z ca�ego tygodnia w jeden weekend. Chocia� koncepcja wielu �wicze� Swobodnego Lotu jest stosunkowo prosta, to prawdziwy efekt daje dopiero ich dzia�anie ��czne. Je�eli twoje umiej�tno�ci b�d� si� rozwija�y stopniowo, umo�- Wprowadzenie 13 liwi ci to sprawowanie wi�kszej kontroli nad twoimi mentalnymi podr�ami, co da ci przy okazji sposobno�� lepszego przystosowania si� do nowych sytuacji. Co wi�cej, poniewa� OBE w du�ym stopniu stanowi� od- bicie twojego obecnego nastroju, odpowiednio zr�w- nowa�one podej�cie winno zredukowa� wszelkie obawy oraz zwi�kszy� czerpan� z dozna� Swobodnego Lotu przyjemno��. Doznaniom poza cia�em cz�sto towarzyszy strach � strach przed tym, �e po �opuszczeniu" cia�a nie b�dziemy ju� w stanie do niego �powr�ci�". Obawy takie bior� si� z za�o�enia, i� OBE polegaj� przede wszystkim na �opuszczaniu" naszego cia�a. Ale chocia� zar�wno o samych OBE, jak i o naturze naszej �wiado- mo�ci musimy si� jeszcze du�o dowiedzie�, to badania naukowe nigdy nie potwierdzi�y, �e podej�cie takie jest prawid�owe. Doprawdy, nie wierzymy, by OBE by�y jakimi� zewn�trznymi si�ami zdolnymi tob� zaw�adn�� i ci� kontrolowa�. Wolimy my�le� o nich, jako o stanach �wiadomo�ci jakie mo�esz wywo�a� i utrzymywa� ca�- kowicie zale�nie od swojej woli. Podczas OBE nigdy nie jeste� bezsilny, chyba �e sam w to uwierzysz, lecz w ten spos�b wytwarzasz jedynie poczucie bezsilno�ci w sa- mym sobie. Zalecamy, aby� my�la� o zawartych w niniejszej ksi��- ce �wiczeniach jak o �rodkach do eksploracji obszernej wewn�trznej rzeczywisto�ci, a wi�c do wzbogacania sa- mego siebie o wiedz� i wizje, jakich ci poprzednio brakowa�o. Wielu z tych, kt�rzy doznaj� OBE � ty tak�e mo�esz nale�e� do tego grona � sprawuje nad 14 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB nimi wi�ksz� kontrol� ni� nad wieloma wydarzeniami dnia codziennego. Pami�taj, �e je�eli podczas wykonywania jakiegokol- wiek z �wicze� programu poczujesz strach b�d� jakie� inne nieprzyjemne uczucie, to zawsze mo�esz natych- miast powr�ci� w normalny �wiat jawy po prostu my�- l�c, �e chcesz by� ponownie w pe�ni �wiadomy i czu� swoje cia�o. A je�eli masz jakie� inne w�tpliwo�ci zwi�- zane z prawid�owym do�wiadczeniem OBE zach�camy ci�, aby� przed przyst�pieniem do Programu Swobod- nego Lotu zasi�gn�� porady swojego lekarza b�d� tera- peuty. Aby uczyni� OBE jak najbardziej przyjemnym, wy- bierz jakie� praktyczne miejsce, w kt�rym czujesz si� bezpiecznie i gdzie nikt nie b�dzie ci przeszkadza�. Fotel lub le�anka, na kt�rych b�dziesz wykonywa� �wiczenia winny by� na tyle wygodne, aby umo�liwi� ci ca�kowity relaks, ale r�wnocze�nie upewnij si�, �e nie rozleniwi� ci� one tak, i� zapadniesz w sen. Rozlu�nij wszystkie kr�puj�ce ci� cz�ci garderoby b�d� bi�uterii. Przed ka�d� sesj� praktyczn� we� kilka g��bokich wdech�w, daj�c sobie w ten spos�b kilka chwil na odpowiednie u�o�enie si�. Potem wyra� postanowienie, �e pozwolisz sobie tylko na takie doznania, nad kt�rymi b�dziesz z �atwo�ci� panowa�. Im bardziej si� odpr�ysz i zezwolisz swojemu umys- �owi na lot przy subtelnych przesuni�ciach perspektywy wywo�anych �wiczeniami Swobodnego Lotu, z tym wi�- kszym prawdopodobie�stwem osi�gniesz OBE. Nie sta- raj si� jednak tego wymusza�. Najsilniejsze OBE cz�sto Wprowadzenie 15 posiadaj� zaskakuj�ce w�a�ciwo�ci. Mog� one wyst�pi� kiedy si� tego najmniej spodziewasz, nierzadko, kiedy twoja uwaga zwr�cona jest ku czemu� innemu. Program Swobodnego Lotu zaprojektowany zosta� w taki spo- s�b, aby stworzy� psychologiczne pod�o�e na kt�rym owe zaskakuj�ce doznania mog� si� pojawia�. Wszelkie pr�by zmuszania takich do�wiadcze� do przyj�cia sztu- cznych w�a�ciwo�ci mog� bezpo�rednio kolidowa� z tym procesem. Nale�y te� podkre�li�, i� OBE mog� pojawia� si� spontanicznie w jakimkolwiek punkcie Programu Swo- bodnego Lotu. Program ten nie jest jakim� procesem linearnym, w kt�rym cel osi�ga si� lub te� nie jedynie pod jego koniec, i to ju� wszystko. Zosta� on zaprojek- towany raczej jako wsp�dzia�aj�cy, w spos�b ci�g�y, z ka�dym indywidualnym u�ytkownikiem. Pomaga w ustanowieniu odpowiednich warunk�w wewn�trznych do wywo�ania OBE, utrzymuje wszystko w prawid�o- wym dzia�aniu, lecz dok�adny �rozk�ad jazdy" OBE zale�y ju� od ciebie. Oznacza to, �e dla jednej osoby OBE mog� rozpocz�� si� prawie natychmiast, dla innej w �rodku programu, a jeszcze dla innej dopiero po jego zako�czeniu. Niewa�ne kim jeste� � Program Swobodnego Lotu zaprojektowany zosta� dla twojej rozrywki. Po uzys- kaniu niezb�dnego do�wiadczenia mo�esz zacz�� wywo- �ywa� OBE w najr�niejszych miejscach � na trawias- tym zboczu nad brzegiem Pacyfiku lub na dachu drapa- cza chmur w centrum Manhattanu. B�dziesz m�g� wy- wo�ywa� r�nego rodzaju OBE s�uchaj�c r�nego ro- 16 KE1TH HARARY & PAMELA WEINTRAUB dzaju muzyki, b�d� ka�dego dnia wybiera� dla nich ca�kowicie odmienny cel. W ko�cu wreszcie b�dziesz m�g� zezwoli�, aby OBE wy�ania�y si� z g��bin twojej pod�wiadomo�ci, odkrywaj�c w ten spos�b przed tob� ca�� gam� ukrytych pragnie� i mo�liwo�ci. Jak ju� podkre�lili�my to wcze�niej, mo�liwo�� wy- st�pienia OBE nie mo�e by� gwarantowana. Jednak�e je�eli systematycznie b�dziesz wykonywa� �wiczenia Programu Swobodnego Lotu, mo�liwo�� taka winna si� znacznie zwi�kszy�. A doznania te s� zaiste niezwyk�e. Bon voyage! Pierwszy Tydzie� ZWI�KSZANIE OBROT�W Dzie� 1 Przygoda z lustrem Dzie� 2 Odmienne stany Dzie� 3 Magia d�wi�k�w Dzie� 4 �Aromatyczna podr�" Dzie� 5 Metoda Luwr Dzie� 6 Bilet powrotny Dzie� 7 B�d�my fizyczni Pierwszy Tydzie� ZWI�KSZANIE OBROT�W Doznawanie prze�y� poza cia�em nie oznacza wcale, �e doznaj�cy ca�kowicie zerwa� kontakt ze swoim cia�em fizycznym, czy te� zerwa� wszelkie wie�y ��cz�ce go z codzienno�ci�. Wr�cz przeciwnie, doznania te pozwa- laj� znacznie lepiej pozna� w�asne cia�o, a kontakt z rzeczywisto�ci� czyni� znacznie bardziej pe�nym i in- tensywnym. Oczywi�cie, mo�liwo�� prze�ywania dozna� �poza cia�em", okre�lanych w literaturze jako OBE (out-of-body-experiences), wymaga wykonania pewnej pracy. Tym �atwiejszej, z im wi�ksz� �atwo�ci� b�dziemy potrafili osi�ga� stan relaksu. Rozpoczynamy wi�c na �amach tej ksi��ki nasz Pro- gram Swobodnego Lotu, po��czony z zestawem �wicze� pozwalaj�cych na zintensyfikowanie wi�zi psychicznych ��cz�cych nasz umys� z cia�em. W miar� up�ywu dni poczujecie, �e wi�zi ze �rodowiskiem, w jakim �yjecie s� g��bsze ni� dot�d i wzbogacone o nieznane dot�d zmys- �owe doznania. Kiedy ten Pierwszy Tydzie� minie, powinni�cie ju� by� w stanie �wiadomie panowa� nad swoim cia�em, a tak�e kontrolowa� to wszystko, co wasze zmys�y przyjmuj� z zewn�trz. Powinni�cie te� ju� by� w stanie wr�cz na 19 20 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB zawo�anie rozszerza� wasz punkt postrzegania rzeczywi- sto�ci z wn�trza na zewn�trz i odwrotnie. Podczas tego Pierwszego Tygodnia b�dziecie tak�e potrafili osi�ga� pewien, raczej nie znany sobie dot�d stan, nazwany tu stanem czujnego relaksu, w kt�rym to stanie cia�o jest �g��boko" zrelaksowane, natomiast umys� ci�gle jest w stanie czuwania. W tym stanie mo�na, w r�nym stopniu intensywno�ci, poczu� roz- dzielno�� cia�a i umys�u. Dzie� l Przygoda z lustrem Dzisiejsze �wiczenie pomo�e ci w lepszym zrozumie- niu w�asnego cia�a, a tak�e w uzyskaniu g��bszego wgl�- du w wi�zy, jakie ��cz� twoj� psychiczn� i fizyczn� ja��. Zacznij staj�c nago przed mo�liwie jak najwi�k- szym lustrem. �r�d�o �wiat�a winno znajdowa� si� nad tob�. Przyjrzyj si� bacznie swojemu cia�u, od czubka g�owy poczynaj�c a na palcach u st�p ko�cz�c. Obser- wuj�c si� w lustrze rozwa�, w jak du�ym stopniu twoje cia�o jest dla ciebie znajome, a tak�e, jak odmienne s� twoje uczucia w stosunku do w�asnego cia�a i otaczaj�- cych ci� os�b. Zwr�� uwag� na blizny lub inne cechy charakterystyczne twojego cia�a. Jak rozpoznajesz swoje cia�o, kiedy widzisz samego siebie na fotografii stoj�ce- go po�rodku du�ej grupy ludzi? Czy z twoim cia�em zwi�zany jest jaki� znajomy ci zapach? Jaki czujesz Zwi�kszanie obrot�w 21 smak w ustach w tej akurat chwili? W jakim stopniu twoje cia�o zmieni�o si� w trakcie dorastania, a w jakim pozosta�o takie same? Co podoba ci si� w twoim ciele? Co chcia�by� w nim zmieni�? Stoj�c w dalszym ci�gu przed lustrem zamknij oczy i we� powoli g��boki oddech. Przypomnij sobie, jak wygl�da�e�, kiedy spogl�da�e� na samego siebie w lus- trze. We� kolejny g��boki oddech i wypuszczaj�c powie- trze, otw�rz oczy i sp�jrz na swoje odbicie. Raz jeszcze wci�gnij g��boko powietrze, potem zamknij oczy i pono- wnie przypomnij sobie, jak wygl�da�o twoje odbicie w lustrze. Wypu�� powoli powietrze, otw�rz oczy i z po- wrotem sp�jrz w lustro. Zwr�� uwag� na spos�b, w jaki tw�j zmys� samego siebie oraz rzeczywisto�ci wydaje si� subtelnie zmienia�, kiedy kierujesz swoj� uwag� zewn�t- rznie na swoje odbicie, a nast�pnie wewn�trznie na mentalne wyobra�enie w�asnego cia�a. To �wiczenie wst�pne nie powinno trwa� d�u�ej jak dwadzie�cia lub trzydzie�ci minut. Uwaga: Przed przyst�pieniem do nast�pnego �wiczenia zr�b trzydziestominutow� przerw�. Ubierz si� i wyjd� na spacer lub pobiegaj troch�, co pomo�e ci powr�ci� do normalnej rzeczywis- to�ci. Zwr�� szczeg�ln� uwag� na spos�b, w jaki twoje cia�o porusza si� podczas biegu. Zauwa� z jak� �atwo�ci�, dos�ownie nie�wiadomie poruszasz poszczeg�lnymi cz�ciami swojego cia- �a. Postaraj si� wyczu�, jak twoje cia�o odpowiada na strumie� �wiadomych my�li, kiedy wykonujesz takie czynno�ci jak cho dzenie, podnoszenie czego� lub prowadzenie samochodu. 22 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB Po powrocie usi�d� w wygodnym fotelu, najlepiej w takim, w kt�rym m�g�by� si� wyci�gn��, i nie zamyka- j�c oczu odpr� si�. We� g��boki oddech i zastan�w si�, w jaki spos�b twoje cia�o reaguje na taki relaks. Zwr�� szczeg�ln� uwag� na reakcj� swoich mi�ni oraz na r�nic� pomi�dzy tym, jak twoje cia�o zachowywa�o si� chwil� wcze�niej, kiedy by�e� aktywny, a jak zachowuje si� teraz, kiedy zaczynasz si� odpr�a�. Sprawd� czy wyczuwasz bij�ce w swojej piersi serce. Zwr�� uwag�, jak w miar� relaksu rytm twojego serca staje si� coraz wolniejszy i spokojniejszy. Poruszaj palcami d�oni i st�p. Postaraj si� zestawi� kontrastowo wra�enia p�y- n�ce g��boko od strony twoich mi�ni szkieletowych z tymi tu� pod twoj� sk�r�. Przez dziesi�� do pi�tnastu minut sied� nieruchomo z otwartymi oczyma i wyobra�aj sobie �e zamiast do- znawa� rzeczywisto�ci tak jak czynisz to normalnie, tzn. poprzez organy zmys�owe na powierzchni twojego cia�a, postrzegasz �wiat gdzie� z wn�trza w�asnego cia�a. Na przyk�ad wyobra� sobie, �e twoje oczy s� prze�roczys- tymi iluminatorami, przez kt�re ogl�da �wiat twoja �wiadomo��. Potem wyobra� sobie, �e kurczysz si� we wn�trzu w�asnego cia�a. Wyobra� sobie, �e stajesz si� coraz mniejszy i mniejszy, a� odniesiesz wra�enie, i� twoje cia�o sta�o si� lu�n� pow�ok� otaczaj�c� twoj� �wiadomo��. Po chwili zacznij oddycha� powoli i g��bo- ko, r�wnocze�nie powracaj�c stopniowo do normalnych rozmiar�w. Uwaga: Przed przyst�pieniem do kolejnego �wiczenia zalecamy ca�onocn� przerw�. Jest to najlepszy spos�b, aby tw�j pod- Zwi�kszanie obrot�w 23 �wiadomy umys� w pe�ni przyswoi� sobie sformu�owane ju� wyobra�enia. Pami�taj jednak, i� cz�ste powtarzanie tego �wi- czenia przynie�� d mo�e znaczne korzy�ci. Jest ono na tyle proste, �e praktykowa� je mo�esz o ka�dej porze dnia siadaj�c gdzie� wygodnie i przywo�uj�c na my�l wyobra�enia, jakie pojawi�y si� gdy uczy�e� si� tego �wiczenia po raz pierwszy. Nast�pnym razem mo�esz spr�bowa� je wykona� czekaj�c na samolot, siedz�c w poczekalni b�d� jad�c metrem. Regularne powtarzanie wszystkich �wicze� Programu Swobodnego Lotu jest dobrym sposobem na wzmocnienie ich efektu. Dzie� 2 Odmienne stany Dzisiaj nauczysz si� techniki czujnego relaksu � umiej�tno�ci, jak� psycholodzy i lekarze sportowi od dawna ju� uznaj� za skuteczn� przy zmniejszaniu napi�- cia i wzmaganiu koncentracji. Technika ta jest tak�e niezb�dna dla ostatecznego sukcesu Programu Swobod- nego Lotu. Jak m�wili�my o tym wcze�niej umo�liwia ona twojemu cia�u osi�gni�cie g��bokiego relaksu, pod- czas gdy tw�j umys� pozostaje �wiadomy i czujny. Kiedy stajesz si� coraz bardziej odpr�ony, twoje cia�o wydaje si� traci� stopniowo na znaczeniu, a wi�kszo�� twojej uwagi przyci�gana jest przez �wiat zewn�trzny. St�d ucz�c si� pozostawania czujnym w stanie g��bokiego relaksu fizycznego mo�esz rozwin�� umiej�tno�� kon- centrowania swojej �wiadomo�ci na odleg�ych miejscach 24 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB bez uczucia nadmiernego ograniczenia p�yn�cego ze strony twojego cia�a lub warunk�w fizycznych. Na pocz�tek usi�d� w wygodnym fotelu, napnij mi�- nie i we� g��boki oddech. Nast�pnie wyobra� sobie przep�ywaj�ce powoli w g�r� twojego cia�a ciep�e pr�dy energii psychicznej. Post�puj bardzo powoli, zezwalaj�c ka�dej grupie mi�ni na pe�ny relaks zanim po�lesz wyimaginowane pr�dy do kolejnej sekcji swojego cia�a. Poczuj, jak w miar� przep�ywu tych pr�d�w przez twoje stopy staj� si� one coraz cieplejsze i bardziej rozlu�- nione. Wyobra� sobie, jak pr�dy w�druj� stopniowo w g�r� twoich �ydek, p�yn� przez uda, biodra i po�ladki, a nast�pnie wp�ywaj� do dalszej cz�ci brzucha. Poczuj, jak mi�nie twoich n�g staj� si� coraz cieplej- sze i bardziej rozlu�nione. Nast�pnie wyobra� sobie, �e pr�dy kr��� zgodnie z ruchem wskaz�wek zegara do- oko�a twojego brzucha, potem p�yn� w g�r� kr�gos�upa i poprzez klatk� piersiow� wp�ywaj� a� do ramion. Poczuj, jak w trakcie ich przep�ywu mi�nie twojego brzucha i krzy�a uwalniaj� si� od napi�cia. Kiedy dolna po�owa twojego cia�a jest ju� rozlu�niona wyobra� sobie, �e pr�dy p�yn� teraz w g�r� twojej klatki piersiowej i ramion, ogrzewaj�c i rozlu�niaj�c g�rn� cz�� twojego cia�a i pozostawiaj�c twoje plecy i pier� ciep�ymi i wolnymi od �ladu jakiegokolwiek napi�cia. Teraz wyobra� sobie, �e pr�dy zakr�caj� i sp�ywaj� w d� twoich ramion ku palcom, kr��� w obr�bie twoich palc�w i d�oni, a potem p�yn� z powrotem przez ramiona i szyj� w kierunku szczytu twojej g�owy. Teraz poczuj, jak w miar� przep�ywu pr�d�w mi�nie Zwi�kszanie obrot�w 25 twojej szyi i twarzy stopniowo staj� si� coraz cieplejsze i bardziej rozlu�nione. Wyobra� sobie, �e wp�ywaj� do twojej g�owy pozostawiaj�c ca�e cia�o przyjemnie ciep- �ym, oci�a�ym i zrelaksowanym. Pozw�l, aby twoje cia�o zapad�o si� w fotel, na kt�rym siedzisz. Mo�esz wtedy poczu�, jak pewne twoje wewn�trzne cz�ci staj� si� coraz l�ejsze, podczas gdy samo cia�o jest coraz ci�sze i ci�sze. Mo�esz nawet zacz�� odnosi� nieznaczne wra�enie unoszenia si� ponad w�asnym cia�em. Je�eli istotnie doznasz takiego uczucia, to nie analizuj go ani nie staraj si� na nie wp�ywa�. Po prostu pozw�l, aby rozwija�o si� samoistnie. Pami�taj, �e kluczem do sukcesu jest osi�gni�cie g��- bokiego relaksu fizycznego przy zachowaniu czujnej �wiadomo�ci. Nie przejmuj si� jednak, je�eli praktykuj�c to �wiczenie stwierdzisz, �e zapadasz w sen. W chwili, w kt�rej si� przebudzisz i u�wiadomisz sobie, co zasz�o, po prostu kontynuuj dalej �wiczenie od momentu, w kt�rym je przerwa�e�. A poniewa� b�dziesz ju� nie�le odpr�ony, kluczem b�dzie tu osi�gni�cie g��bszego na- wet relaksu bez ponownego zapadania w sen. Pomocnym w zachowaniu czujno�ci mo�e by� wyob- ra�enie sobie, �e kr���ce po ciele pr�dy posiadaj� r�ne kolory i formy. R�wnie pomocnym mo�e by� praktykowanie tego �wiczenia jedynie wtedy, gdy jeste� fizycznie i emocjonalnie odpr�ony, co pozwoli ci wyko- na� je bez zapadania w sen. Kiedy osi�gn��e� ju� stan g��bokiego relaksu przy czujnym umy�le, powiniene� spr�bowa� go utrzyma� przez pi�tna�cie do trzydziestu minut. Dla wi�kszo�ci 26 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB ludzi stan czujnego relaksu ko�czy si� po takim w�a�nie czasie. Je�eli pozostaniesz w tym odmiennym stanie d�u�ej ni� trzydzie�ci minut sugerujemy, aby� raczej zako�czy� to �wiczenie. (Oczywi�cie, je�eli stwierdzisz, �e w jakiejkolwiek chwili czujnego relaksu do�wiadczasz spontanicznego doznania poza cia�em, to po prostu rozkoszuj si� tym doznaniem nie przejmuj�c si� up�y- wem czasu). Istniej� dwa podstawowe sposoby na przerwanie sta- nu czujnego relaksu: pierwszy polega na staniu si� mniej czujnym, drugi na zredukowaniu odpr�enia. Stanie si� mniej czujnym oznacza po prostu, i� w ko�- cu pozwalasz sobie na odp�yniecie w sen. Spos�b ten ma sporo zalet � przez przesz�o dziewi�tna�cie lat prowa- dzonych na tym polu prac badawczych stwierdzili�my, �e ludzie cz�sto do�wiadczaj� spontanicznych dozna� poza cia�em w�a�nie w fazie snu nast�puj�cego bezpo- �rednio po regularnych �wiczeniach stanu czujnego relaksu. Aby przetrwa� stan czujnego relaksu bez zapadania w sen sugerujemy, aby� poruszy� palcami d�oni i st�p, powoli napi�� mi�nie a nast�pnie usiad� i rozejrza� si� po pokoju. Zanim wstaniesz dotknij por�czy fotela, umo�liwiaj�c sobie solidny kontakt z rzeczywisto�ci� jawy. Poruszaj r�kami i nogami, i wczuj si� w mas� w�asnego cia�a. Je�eli stwierdzisz, �e metoda ta jest zbyt wyszukana jak na zwyk�e wstawanie z fotela po udanym relaksie, to pami�taj jednak, i� stanowi ona dobr� zapraw� przed p�niejszymi wygodnymi i stopniowymi powrotami do rzeczywisto�ci jawy po doznaniu OBE. Zwi�kszanie obrot�w 27 Zalecamy, aby� praktykowa� to �wiczenie co najmniej raz dziennie przez pozosta�e trzydzie�ci dni Programu Swobodnego Lotu. Je�eli za� chcesz opanowa� t� technik� najlepiej i najszybciej jak to tylko mo�liwe, proponujemy �eby� � przynajmniej w pocz�tkowym okresie � poprosi� o pomoc przyjaciela, kt�ry powoli i spokojnie odczyta zamieszczon� powy�ej instrukg� relaksacyjn�. Mo�esz te� nagra� j� na ta�mie magnetofonowej, tak aby� po tej wst�pnej sesji m�g� dalej �wiczy� ju� samodzielnie. Uzyskawszy niezb�dne do�wiadczenie prawdopodobnie b�dziesz w stanie osi�gn�� ten stan coraz szybciej, bez potrzeby jakichkolwiek formalnych instrukcji. Wraz z dos- konaleniem techniki czujnego relaksu mo�esz te� stwier- dzi�, �e pozostawanie czujnym przy g��bokim relaksie ca�ego cia�a mo�e wywo�a� wra�enie i� tw�j umys� w jaki� spos�b oddziela si� od cia�a. Wra�enie to mo�e by� subteln� i wst�pn� form� pe�nego doznania poza cia�em. Uwaga: Przez nast�pnych kilka dni b�dziesz uczy� si� techniki zwanej koncentrowaniem zmys�owym. Metoda ta, rozwini�ta przez pionier�w bada� nad potencja�em ludzkich mo�liwo�ci jeszcze w latach sze��dziesi�tych, umo�liwi ci u�wiadomienie sobie w ca�ej pe�ni wszystkich twoich zmys��w. Dzi�ki niej nauczysz si� koncentrowa� na ka�dym poszczeg�lnym zmy�le lub kombinacji zmys��w. Nauczysz si� tak�e koncentracji swo- ich zmys��w na poszczeg�lnych aspektach twojego otoczenia. Praktykowane w po��czeniu z czujnym relaksem, koncentrowa- nie zmys�owe umo�liwi ci wywo�ywanie dozna� poza da�em nawet w stanie jawy. Technika ta mo�e by� te� u�yteczna przy kontrolowaniu twoich OBE, oczywi�cie je�eli ju� si� pojawi�. 28 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB Dzie� 3 Magia d�wi�k�w W trzecim dniu skoncentrujesz si� na swoim zmy�le s�uchu. Celowo rozpoczynamy od tego akurat zmys�u, poniewa� wi�kszo�� z nas tak bardzo kieruje si� w �yciu codziennym informacjami uzyskiwanymi drog� wzroko- w�, �e pozwalamy cz�sto, by wr�cz przyt�acza�y one bod�ce p�yn�ce z pozosta�ych zmys��w. �wicz�c wi�c zmys� s�uchu, na wst�pie powiniene� nauczy� si� nie dopuszcza�, aby � gdy znajdujesz si� w trakcie OBE � informacje wzrokowe redukowa�y nap�yw pozosta�ych bod�c�w. Zacznij to �wiczenie siadaj�c w jakim� gwarnym i sty- muluj�cym miejscu, takim jak �awka na placu w central- nej cz�ci miasta, hali ucz�szczanego muzeum lub peron kolejki. We� g��boki oddech i postaraj si� wyczu� we- wn�trzny rytm swojego serca. Potem ws�uchaj si� w d�wi�k, jaki towarzyszy twemu oddychaniu. Nast�pnie, wci�� wczuwaj�c si� w rytm bicia swojego serca i od- dechu, zwr�� swoj� uwag� na inne d�wi�ki w twoim najbli�szym otoczeniu. Przez ca�y czas tego �wiczenia trzymaj oczy otwarte, ale nie patrz na �r�d�a s�yszanych d�wi�k�w, chyba �e jest to absolutnie nie do unikni�cia. W dogodnej dla siebie chwili wsta� i udaj si� na kr�tki spacer po najbli�szej okolicy. W dalszym ci�gu koncentruj si� na biciu swojego serca i rytmie oddechu, lecz r�wnocze�nie zwracaj uwag� na dobiegaj�ce ci� zewsz�d d�wi�ki. Staraj si� ignorowa� wszelkie bod�ce Zwi�kszanie obrot�w 29 nies�uchowe, oczywi�cie w stopniu umo�liwiaj�cym bez- pieczn� nawigacj�. Ponownie unikaj spogl�dania w kie- runku �r�de� d�wi�k�w, dop�ki nie jest to absolutnie konieczne. Zwr�� szczeg�ln� uwag� na pok�ady otaczaj�cych ci� d�wi�k�w. Zauwa�, jak pewne d�wi�ki natychmiast przykuwaj� twoj� uwag�, podczas gdy inne wydaj� si� nikn�� gdzie� w tle. Skoncentruj si� na d�wi�kach naj- bli�ej ciebie, a nast�pnie na tych dalszych. Potem skon- centruj si� na d�wi�kach najg�o�niejszych, najbardziej przenikliwych, a po chwili na d�wi�kch subtelniejszych i cichszych, na kt�re nie zwracasz zazwyczaj uwagi. Powtarzaj te kroki dop�ki nie b�dziesz w stanie skon- centrowa� si� na jakim� konkretnym d�wi�ku, przy r�wnoczesnym �wiadomym odci�ciu si� od pozosta�ych. Na koniec ws�uchaj si� w r�ne kombinacje d�wi�k�w i we wszystkie d�wi�ki na raz, bez utraty �ladu ka�dego poszczeg�lnego d�wi�ku. Uwaga: Po�wi�� na to �wiczenie co najmniej jedn� lub dwie godziny. Po jego zako�czeniu zr�b kilkugodzinn� przerw?. Nast�pnie prze�wicz technik� czujnego relaksu, poznan� w drugim dniu programu. Dzie� 4 �Aromatyczna podr�" W czwartym dniu dostroisz swoje zmys�y powonienia i smaku. Poniewa� zaczniesz od koncentrowania si� na 30 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB zmy�le powonienia zalecamy, aby� przed t� cz�ci� �wiczenia nie jad� obiadu czy te� kolacji. (Zjedzone potrawy mog� czasami wp�yn�� na twoj� percepcj� zapach�w; co wi�cej, percepcja podczas �smakowitej" cz�ci tego �wiczenia b�dzie bardziej intensywna, je�eli na chwil� powstrzymasz si� przed jedzeniem). Tak jak w trzecim dniu zacznij siadaj�c w jakim� aktywnym i interesuj�cym miejscu. Jednak�e nie powin- no to by� to samo miejsce, jakie wybra�e� do �wiczenia zmys�u s�uchu � tym razem przenie� si� w nowe otocze- nie, bogate w wiele interesuj�cych zapach�w. Dobrym wyborem b�dzie rynek na �wie�ym powietrzu, plac za- baw przy pla�y, du�y dom towarowy, a nawet wybieg dla s�oni w zoo. Wyszukaj miejsce, gdzie m�g�by� posie- dzie� przez nikogo nie niepokojony, we� g��boki oddech i rozlu�nij si�. Nast�pnie skoncentruj si� na informac- jach docieraj�cych do ciebie poprzez tw�j zmys� powo- nienia. Na pocz�tek skoncentruj si� na znajomym zapachu swojego w�asnego cia�a. Czy u�ywasz regularnie perfum, wody kolo�skiej lub czegokolwiek innego, co daje ci rozpoznawalny zapach? Mo�esz stwierdzi�, �e tw�j zmys� powonienia z du�� trudno�ci� wychwytuje ten aromat. Na przyk�ad w chwil� po spryskaniu twarzy wod� kolonska mo�esz ju� nie wyczuwa� jej zapachu, chocia� dla os�b postronnych jest on w dalszym ci�gu �atwo wyczuwalny. Potrzyj d�o�mi te cz�ci cia�a, kt�re pachnie� winny najsilniej, a nast�pnie podnie� je do nosa i wci�gnij g��boko powietrze. Zauwa�, �e przez chwil� zapach jest stosunkowo silny, po czym stopniowo zanika. Zwi�kszanie obrot�w 31 Czy wyst�puj� inne znajome, zwi�zane z twoim cia- �em zapachy? Pow�chaj na przyk�ad swoje ubranie i zwr�� uwag� na zapach proszku do prania. Je�eli jeste� ubrany w marynark� lub kurtk�, to czy pachnie ona inaczej ni� koszula czy sweter, jakie masz pod spodem? Rozepnij g�rny guzik koszuli lub odci�gnij ko�nierzyk i w�� nos do �rodka, tak aby� m�g� poczu� zapach swojej sk�ry. Czy strona wewn�trzna twojej koszuli pachnie inaczej ni� strona zewn�trzna? Teraz skoncentruj si� na swoim otoczeniu. Pozw�l, aby znajome zapachy twojego cia�a rozp�yn�y si�, a do twoich nozdrzy dosz�y zapachy z s�siedztwa. Bez zamy- kania oczu poruszaj g�ow� w lewo i w prawo � jakie zapachy s� najsilniejsze? Nast�pnie przespaceruj si� po wybranym przez siebie miejscu, koncentruj�c si� na bogactwie docieraj�cych do ciebie zapach�w. U�yj swoich innych zmys��w aby skie- rowa� si� w stron� interesuj�cych ci� zapach�w, ale nie koncentruj si� jedynie na tych zapachach, kt�re s� najbli�ej ciebie. Zamiast tego spr�buj skoncentrowa� si� na r�nych zapachach, docieraj�cych z r�nych odleg�o- �ci. Wykorzystaj sw�j w�asny znajomy zapach jako punkt odniesienia dla bli�szej koncentracji uwagi, a na- st�pnie odleg�e zapachy do koncentracji coraz dalszej i dalszej. Zauwa�, jak niekt�re zapachy przyci�gaj� twoj� uwag� prawie natychmiast, podczas gdy inne s� zdecydowanie subtelniejsze i wydaj� si� �atwo zanika�. Uwaga: Przeznacz na t� cz�� �wiczenia od p� godziny do godziny. Potem zr�b dwudziestominutow� przerw�. Poniewa� 32 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB przerwa ta nie powinna trwa� d�u�ej, sugerujemy, aby� obie cz�ci dzisiejszego �wiczenia wykonywa� w tym samym miejscu. Teraz b�dziesz koncentrowa� si� na swoim zmy�le smaku. �wiczenie to, jako zwi�zane z rozkoszami pod- niebienia zaprojektowali�my w taki spos�b, aby� m�g� wykona� je podczas posi�ku. Sugerujemy te� posi�ek w restauracji, a nie w domu poniewa� chcemy, �eby� bardziej skoncentrowa� si� na samym zmy�le smaku, a nie na gotowaniu czy pieczeniu. Wa�ne jest bowiem tak�e i to, aby� nie przygotowywa� w�asnor�cznie pot- raw, jakie b�dziesz kosztowa� podczas tego �wiczenia. (Jednak�e je�eli wolisz je�� w domu, mo�esz kogo� poprosi�, aby przygotowa� ci odpowiedni posi�ek). Je�eli zdecydujesz si� zje�� na mie�cie, zalecamy wy- branie do tego celu takiego miejsca, kt�re oferuje szero- k� r�norodno�� zaskakuj�cych wra�e� smakowych, na przyk�ad restauracj� chi�sk� lub hindusk�. Nie jest to wszak�e warunek konieczny � pami�taj jednak, �e gdziekolwiek by� si� nie uda� tw�j posi�ek skomponowa- ny by� winien w taki spos�b, by oferowa� ci jak najwi�ksz� ilo�� r�norodnych wra�e� smakowych, na- wet je�eli nie chc�c nabawi� si� niestrawno�ci zmuszony by�by� cz�� potraw zabra� do domu. Zalecamy, aby posi�ek ten sk�ada� si� z potraw, jakich jeszcze nie pr�bowa�e�. Powinien on r�wnie� ��czy� takie dania, jakie zazwyczaj nie id� ze sob� w parze. Przyk�adowo jedna z kombinacji mo�e wygl�da� na- st�puj�co: papryka na ciep�o, galaretka owocowa, ryba faszerowana, jajko z owocami morza, pizza, �ytnie past- Zwi�kszanie obrot�w 33 rami, sok �urawinowy, zupa grochowa, eklery czekola- dowe i p�aty w�dzonego �ledzia. Oczywi�cie nie powinie- ne� je�� niczego, co pogwa�ca przepisan� ci przez lekarza diet�. Upewnij si� te�, �e masz odpowiedni� ilo�� chleba, wody lub krakers�w do od�wie�ania smaku po ka�dej potrawie. Kiedy kelner zrealizuje ju� twoje zam�wienie odpr� si� i spogl�daj�c na talerze wyobra� sobie, jak ka�da potrawa b�dzie smakowa�. We� g��boki oddech i sprawd�, jaki masz smak w ustach jeszcze przed roz- pocz�ciem jedzenia. Potem spr�buj czego� s�odkiego, przep�ucz usta odrobin� wody i spr�buj czego� s�onego. Ponownie przep�ucz usta wod� i zjedz co� ciep�ego i ostrego, a nast�pnie co� zimnego i �agodnego. Post�puj�c w ten spos�b pr�buj stopniowo wszyst- kich potraw. Po ka�dej pr�bie od�wie� usta wod�, tak aby twoje kubeczki smakowe mia�y czas przygotowa� si� na przyj�cie nowego bod�ca. Aby uchroni� si� przed niestrawno�ci� zalecamy, �eby� kosztowa� tylko niewiel- kie kawa�ki ka�dej potrawy i nie po�yka� wszystkiego. Zwr�� uwag�, jak w r�nych fazach tego �wiczenia zmienia si� smak w twoich ustach, i ja,i niekt�re ze �smak�w zostaj� wypierane przez inne. Zwr�� tak�e uwag� jak bardzo tw�j zmys� smaku zwi�zany jest z twoim zmys�em powonienia. Smak pewnych potraw mo�esz wyczu� nie jedz�c, ich poniewa� posiadaj� one silny, charakterystyczny zapach. Chocia� kosztowanie dziwacznych mieszanek potraw na pierwszy rzut oka wyda� si� mo�e raczej niezwyk�ym sposobem na wywo�anie OBE, to jednak �wiczenie to 34 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB w powa�nym stopniu pomo�e ci w koncentrowaniu si� na jednym z najwa�niejszych twoich zmys��w. Zmys� smaku nie prowadzi ci� mo�e przez �ycie tak bezpo�red- nio jak zmys� wzroku czy s�uchu, ma jednak znaczny wp�yw na tw�j zwi�zek z cia�em. Przypomnij sobie, jak wiele czasu dziennie sp�dzasz jedz�c lub my�l�c o jedze- niu, a tak�e jak silnie koncentrujesz si� na swoim zmy�le smaku przed, podczas i po posi�ku. Przypomnij sobie tak�e jak cz�sto twoje pozosta�e zmys�y czasowo ust�pu- j� przed zmys�em smaku, szczeg�lnie, kiedy jeste� na- prawd� g�odny. Uwaga: Na �wiczenie zmys�u smaku winiene� przeznaczy� co najmniej godzin�. Potem zr�b przerw� i przynajmniej na p� godziny wprowad� si� w stan czujnego relaksu. Dzie� 5 Metoda Luwr Metoda ta otrzyma�a swoj� nazw� od pisarki Darlene Moore, kt�ra jako pierwsza praktykowa�a to �wicze- nie na dziedzi�cu muzeum Luwr w Pary�u. Tej samej nocy le��c w ��ku w swoim pokoju hotelowym odnios- �a wra�enie oddzielenia si� od w�asnego cia�a. Znajduj�c si� w innym punkcie pokoju stwierdzi�a, �e patrzy na swoje cia�o, w dalszym ci�gu le��ce spokojnie na ��ku. By�o to jej pierwsze, spontaniczne doznanie poza cia�em. �wiczenie to przybli�y�o Moore jej doznania zmys- Zwi�kszanie obrot�w 35 �owe, umo�liwi�o jej intensywn� eksploracj� nie tylko zmys��w s�uchu, powonienia i zapachu, ale tak�e wzro- ku i dotyku. Staj�c si� bardziej �wiadom� wra�e� zwi�- zanych ze swoim cia�em by�a w stanie otworzy� sw�j pod�wiadomy umys� na mo�liwo�� prze�ywania OBE. Do dzisiejszego �wiczenia niezb�dna b�dzie obecno�� pomocnika. Zacznij od wybrania odpowiedniego miejs- ca, bogatego w ca�� r�norodno�� form, d�wi�k�w i zapach�w. Nie powinno to by� jednak miejsce, z kt�re- go korzystasz przy innych �wiczeniach Programu Swo- bodnego Lotu ani nawet takie, gdzie przebywasz w jakich- kolwiek innych okazjach. Dobrym wyborem b�dzie tu jaki� plac, park lub nawet pla�a. Przez ca�y czas trwania �wiczenia � czyli co najmniej dwie godziny � twoje oczy winny pozosta� zamkni�te. (Sugerujemy za�o�enie ciemnych okular�w, aby nie bu- dzi� zdziwienia mijaj�cych ci� ludzi). Nie wolno ci tak�e zamieni� cho�by jednego s�owa ze swoim pomocnikiem, ani z nikim innym. Zamiast tego, tw�j pomocnik powi- nien stosowa� delikatny i bezpo�redni kontakt fizyczny do prowadzenia ci� po wybranym obszarze oraz dostar- cza� ci stymuluj�cych, niewzrokowych dozna� zmys- �owych. Sta� ze swoim pomocnikiem po jednej stronie wy- branego wcze�niej miejsca. Nast�pnie we� g��boki od- dech i zamknij oczy. Zwr�� szczeg�ln� uwag� na brzmienie w�asnego oddechu, jak r�wnie� na wszystkie otaczaj�ce ci� d�wi�ki. Tak jak zrobi�e� to przy �wicze- niu ze zmys�em s�uchu, spr�buj wychwyci� te d�wi�ki w ich wielowarstwowych pok�adach, jak mieszaj� si� ze 36 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB sob� i pokrywaj�. (Zwr�� uwag� na r�nic� w sposobie, w jakim odbierasz d�wi�ki maj�c oczy zamkni�te, a w ja- ki odbiera�e� je podczas �wiczenia w trzecim dniu, gdy mia�e� je otwarte). Przez kilka chwil przyswajaj sobie spokojnie te pok�ady d�wi�ku, a nast�pnie zasygnalizuj pomocnikowi, �e jeste� gotowy do drogi, uderzaj�c go delikatnie w rami�. Zadaniem twojego pomocnika, opr�cz oczywi�cie bezpiecznego kierowania twoimi krokami, jest dostar- czenie ci r�norodnych i zaskakuj�co kontrastuj�cych ze sob� dozna� zmys�owych. Mo�e na przyk�ad po- prowadzi� ci� do dzia�aj�cej fontanny i umie�ci� twoj� d�o� pod strumieniem wody. W takim wypadku ws�u- chaj si� w d�wi�k fontanny, przesu� d�oni� po jej obrze�u, a nast�pnie dotknij powierzchni wody. Tw�j pomocnik mo�e ci� potem zaskoczy� doznaniem ca�- kowicie odmiennym, umieszczaj�c na przyk�ad w twojej d�oni gar�� zesch�ych li�ci. Pow�chaj je, wyczuj d�o�mi ich struktur�, a nast�pnie powoli rozgnie� ws�uchu- j�c si� w towarzysz�ce temu d�wi�ki. Nie zapomnij nas�uchiwa� d�wi�ku w�asnego oddechu. Zwr�� uwag�, jak zapach li�ci oraz ich struktura r�ni si� przed i po tym, jak rozgniot�e� je w d�oniach. W podobny spos�b tw�j pomocnik powinien pobu- dza� twoje niewzrokowe zmys�y przez ca�y okres tego �wiczenia, ze szczeg�lnym uwzgl�dnieniem zmys�u doty- ku. Ty za� musisz bada� wszystkie swoje zmys�y w taki spos�b, jakby� nigdy wcze�niej tego nie robi�. B�d� ciekawy. Kiedy tw�j pomocnik b�dzie oprowa- dza� ci� po terenie, wykorzystuj swoje zmys�y s�uchu, Zwi�kszanie obrot�w 37 zapachu, dotyku i smaku do komunikowania si� w spec- jalny spos�b z wybranymi aspektami twojego obecnego otoczenia. Zwr�� uwag�, jak tw�j zmys� samego siebie oraz rzeczywisto�ci nieznacznie przesuwa si� za ka�dym razem, kiedy koncentrujesz uwag� na jakim� konkret- nym zmy�le lub kombinagi zmys��w. Po godzinie lub p�torej tw�j pomocnik winien poins- truowa� ci�, by� otworzy� oczy. Usi�d� w jakim� zacie- nionym miejscu, tak aby twoje oczy pod wp�ywem �wiat�a nie uleg�y podra�nieniu. Je�eli nosi�e� ciemne szk�a, to teraz je zdejmij. We� g��boki oddech, otw�rz oczy i zwr�� uwag� na to, jak w tej w�a�nie chwili twoja �wiadomo�� samego siebie oraz twojego otoczenia wy- daje si� delikatnie przesuwa�. Nast�pnie daj sobie kilka minut na dostosowanie si� do ca�o�ci tego doznania i do wizualnej obserwacji twego najbli�szego otoczenia. Skoncentruj si� na pe�nym zakresie informacji wizual- nych, jakie docieraj� do ciebie z chwil� otwarcia oczu. Zauwa�, jak nag�a koncentracja na twoim zmy�le wzro- ku zmienia spos�b, w jaki interpretujesz informacje pozyskane przez pozosta�e zmys�y. Teraz niech tw�j pomocnik ponownie zaprowadzi ci� do miejsc, w kt�- rych praktykowa�e� niewzrokow� cz�� tego �wiczenia i niech poka�e ci rzeczy, jakich dotyka�e�. Skoncentruj si� na zebraniu jak najwi�kszej ilo�ci informagi wizua- lych, zwracaj�c uwag� na najmniejsze detale oraz spo- s�b, w jaki ��cz� si� ze sob� tworz�c wi�ksz� wizualnie ca�o��. Przypatrz si� na przyk�ad unerwieniu li�ci i mar- szczeniu si� powierzchni wody w fontannie. Tak jak we wcze�niejszej cz�ci tego �wiczenia, ty i tw�j pomocnik 38 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB nie powinni�cie ze sob� rozmawia�. Zamiast tego, bada- j�c rzeczywisto�� wizualn� spr�bujcie porozumiewa� si� niewerbalnie. Teraz usi�d� w samym centrum wybranego obszaru i we� g��boki oddech. Zwr�� uwag� na spos�b, w jaki postrzegasz kolory. Jakiego koloru jest twoja dzisiejsza odzie�, wybrana do tego konkretnego �wiczenia? Jakie kolory widoczne s� w twoim najbli�szym otoczeniu? Jakie kolory widzisz spogl�daj�c dalej? Spogl�daj�c w odleglejsz� przestrze� zwr�� uwag� na spos�b, w jaki �wiat dooko�a ciebie wydaje si� zw�a� i stapia� z lini� horyzontu. Ziarnko piasku w twoim najbli�szym otoczeniu mo�e sta� si� mniej lub bardziej istotne ni� widziana w oddali g�ra, zale�nie od tego gdzie skoncentrujesz swoj� wizualn� uwag�. We� g��boki oddech i nasycaj swoje zmys�y wszyst- kim, co ci� otacza. Nie analizuj tych bod�c�w, ale pozw�l, aby po prostu przez ciebie przep�ywa�y. Potem zajmij si� r�nymi kombinacjami zmys��w. Na przyk�ad skoncentruj si� na swoich zmys�ach w�chu i s�uchu. Je�eli jeste� na pla�y, ws�uchaj si� w szum fal i postaraj si� wyczu� zapachy morza. Teraz skoncentruj si� na zmys�ach wzroku i smaku. Przyjrzyj si� ta�cz�cym na falach refleksom �wietlnym i spr�buj wyczu� w powiet- rzu smak soli. Nast�pnie prze�wicz zmys�y dotyku i s�u- chu. Ws�uchaj si� w d�wi�ki bli�sze i dalsze; r�wnocze�- nie wyczuj dotykiem swoje ubranie oraz piasek pla�y. Uwaga: Po zako�czeniu tego �wiczenia zr�b przerw? i sp�d� reszt� dnia na zabawie lub oddaj�c si� jakimkolwiek innym Zwi�kszanie obrot�w 39 czynno�ciom, nie zwi�zanym z Programem Swobodnego Lotu. Tw�j umys� uzyska przez to okazj� �atwego przyswojenia dzisiejszych do�wiadcze�. Dzie� 6 Bilet powrotny Dzie� sz�sty rozpoczniesz od wprowadzenia si� w stan czujnego relaksu. Usi�d� w jakim� wygodnym i psychologicznie bezpiecznym miejscu, w kt�rym z pew- no�ci� nikt nie b�dzie ci przeszkadza�. G��boko od- dychaj�c zamknij oczy, bardzo powoli przejd� przez wszystkie stopnie prowadz�ce do osi�gni�cia czujnego relaksu. W miar� stawania si� coraz bardziej odpr�o- nym utrzymuj swoj� uwag� skoncentrowan� na twoim najbli�szym otoczeniu. Gdy poczujesz si� ju� w pe�ni odpr�ony, przypomnij sobie odniesione wczoraj wra�enia, kiedy po raz pierw- szy �wiczy�e� Metod� Luwr. Wyobra� sobie, �e jeste� z powrotem w tym samym miejscu, mentalnie badaj�c je i do�wiadczaj�c, ale tym razem bez zabierania ze sob� swojego cia�a. Ws�uchaj si� w d�wi�k towarzysz�cy twojemu od- dechowi i wyobra� sobie, ze s�uchasz tego d�wi�ku w tym samym miejscu, w kt�rym rozpocz��e� wczorajsze �wiczenia. Wyobra� sobie, �e czujesz ziemi� pod stopa- mi oraz wiatr, kt�ry owiewa twoj� twarz. Pozw�l, aby 40 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB wspomnienia tych d�wi�k�w i wra�e� uformowa�y si� w twoim umy�le w ca�ej pe�ni. Wyobra� sobie, �e rzeczy- wi�cie znajdujesz si� teraz w tamtym miejscu, a nie jedynie przypominasz sobie, jak by�o tam wtedy. Na- st�pnie, kiedy wszystkie wra�enia zostan� ju� w twoim umy�le nale�ycie uformowane wyobra� sobie, i� poru- szasz si� po tym miejscu i badasz je. �Odwied�" mentalnie te same punkty, do kt�rych wczoraj zaprowadzi� ci� tw�j przewodnik. Przypomnij sobie d�wi�ki, jakie wtedy s�ysza�e�, rzeczy jakie dotyka- �e� i w�cha�e� oraz jak bardzo wczuwa�e� si� w najdrob- niejsze nawet detale otoczenia. Przypomnij sobie do- znanie jakie ci� wtedy zaskoczy�o i wyobra� sobie, �e zostajesz zaskoczony ponownie. Wyobra� sobie, i� do- �wiadczasz bytno�ci w tamtym miejscu bez swojego cia�a, ale wci�� jeste� w stanie doznawa� takich samych bod�c�w jak wtedy, kiedy by�e� tam fizycznie. Zwr�� uwag�, jak nawet twoja wyimaginowana podr� mo�e przesun�� sw�j wymiar, kiedy koncentrujesz si� na od- miennych typach dozna� zmys�owych i r�nych aspek- tach twojego wczorajszego otoczenia. Nie pr�buj �otwiera� oczu" podczas tej niefizycznej podr�y. Zamiast tego przypomnij sobie wszystkie swo- je wczorajsze doznania wzrokowe pozwalaj�c, aby twoje dzisiejsze doznanie wy�oni�o si� bezpo�rednio stamt�d. Spr�buj te� �porusza�" si� po tym miejscu, koncent- ruj�c si� na jego r�nych fragmentach. Zauwa�, �e aby przemie�ci� si� z jednego punktu do drugiego wcale nie musisz przemierza� dziel�cej ich odleg�o�ci. Zamiast Zwi�kszanie obrot�w 41 tego mo�esz natychmiast �przeskoczy�" z jednego miej- sca do drugiego. Jest to jeden z przyk�ad�w na to, i� na wiele sposob�w OBE nie podporz�dkowuj� si� prawom codziennej rzeczywisto�ci. Po�wi�� na to �wiczenie co najmniej godzin� czasu. Kiedy b�dziesz chcia� zako�czy� swoj� wyimaginowan� podr�, po prostu przypomnij sobie jak wygl�da�o two- je cia�o, kiedy spogl�da�e� na swoje odbicie w lustrze w pierwszym dniu i jak pachnia�o, gdy �wiczy�e� sw�j zmys� w�chu w dniu czwartym. Przypomnij sobie, jak bardzo �wiadomy jeste� w�asnego cia�a i najbli�szego otoczenia, kiedy wprowadzasz si� w stan czujnego relak- su. We� g��boki oddech i powoli poruszaj palcami d�oni i st�p, napnij mi�nie, a nast�pnie usi�d� i rozejrzyj si� po pokoju. Dotknij swoich r�k oraz por�czy fotela; wczuj si� w solidno�� rzeczywisto�ci fizycznej, a potem wsta� i przespaceruj si� po pokoju. W trakcie tego �wiczenia mo�esz stwierdzi�, i� od- nosisz wra�enie oddzielenia si� od swojego cia�a. Jednak zamiast docieka� czy rzeczywi�cie do�wiadczasz OBE bardziej pomocnym b�dzie tu przyzwolenie, aby do- znanie to po prostu trwa�o. Uwaga: Usilnie zalecamy, aby� w miar� post�p�w przy realiza- cji Programu Swobodnego Lotu utrzymywa� zr�wnowa�on� perspektyw� poprzez normalne wykonywanie wszystkich swo- ich rutynowych czynno�ci. Nie uciekaj od rzeczywisto�ci. Zale- camy tak�e codzienne praktykowanie czujnego relaksu w po��- czeniu z technik� Biletu Powrotnego. 42 KEITH HARARY & PAMELA WEINTRAUB Dzie� 7 B�d�my fizyczni Dzie� si�dmy winiene� zacz�� od wywo�ania stanu czujnego relaksu. B�d�c ju� w tym stanie sp�d� co najmniej godzin� �wicz�c technik� Biletu Powrotnego, poznan� w dniu sz�stym. Pami�taj, �eby� koncentrowa� swoj� uwag� na miejscu, w kt�rym po raz pierwszy �wiczy�e� Metod� Luwr. Po zako�czeniu takiej wyimaginowanej podr�y przeznacz co najmniej godzin� na intensywne �wicze- nia fizyczne. Zr�wnowa�y to ilo�� uwagi jak� po^ �wi�casz swoim doznaniom mentalnym zapewniaj�c r�wnocze�nie zdrowy i nieanalityczny relaks fizy- czny. Zale�nie od osobistych preferencji mo�esz zde- cydowa� si� na jogging, d�ugi spacer, �wiczenia w si- �owni, mycie samochodu lub mecz koszyk�wki z s�- siadami. Po satysfakcjonuj�cej ci� porcji �wicze� fizycznych sp�d� reszt� dnia w spos�b, jaki odpowiada ci najbar- dziej. Odwied� przyjaciela lub inn� blisk� ci osob�, zafunduj sobie dobr� kolacj�, wybierz si� na wycieczk� za miasto lub na najnowszy film do kina. Udaj, �e dzisiejszy dzie� jest twoim osobistym �wi�tem i uczy� wszystko, by uczyni� go wyj�tkowym. Ma