Zmar� Wasil Bykau � najbardziej znany wsp�czesny pisarz bia�oruski. Mia� 79 lat. By� zdecydowanym krytykiem prezydenta Bia�orusi. Aleksandra �ukaszenk� oskar�a� o niszczenie narodu, jego �wiadomo�ci, kultury i j�zyka. �ukaszenka z kolei twierdzi�, �e Bykau �ma chore pogl�dy�. Bykau ostatnie 5 lat sp�dzi� na emigracji. Kilka tygodni temu przyjecha� do Mi�ska umrze� na ojczystej ziemi. Pisarz zmar� w niedziel� 22 czerwca. Ostatnie utwory Wasila Bykaua nie mog�y by� wydane na Bia�orusi. Nagonka na pisarza trwa tam od dawna, dlatego 5 lat temu pisarz wyjecha� z kraju. Mieszka� w Finlandii i w Niemczech, a potem w Czechach. Vaclav Havel, jeszcze jako prezydent, przyzna� jemu i jego �onie w grudniu 2002 roku kart� sta�ego pobytu. Kilka tygodni temu Wasil Bykau wr�ci� do Mi�ska � wiedzia�, �e umiera na raka. Chcia� umrze� na rodzinnej ziemi. W poniedzia�ek prezydent �ukaszenka sk�ada� rodzinie kondolencje i powtarza�, �e Bykau by� wojownikiem o wolno�� Bia�orusi. Tyle tylko, �e pisarz zupe�nie inaczej rozumia� wolno�� ni� Aleksander �ukaszenka. Wed�ug znawc�w literatury, Bykau by� jednym z najwybitniejszych na �wiecie prozaik�w pisz�cych o II wojnie �wiatowej. Jego dzie�a przet�umaczono na ponad 40 j�zyk�w. Wybrane utwory znalaz�y si� na li�cie obowi�zkowych lektur szkolnych na Bia�orusi. � W �wiadomo�ci Bia�orusin�w Bykau pozostanie przyk�adem cz�owieka najuczciwszego. Bez niego zrobi�o si� w tym kraju pusto i nieprzyjemnie � stwierdzi� bia�oruski poeta Ryhor Baradulin. Przewodnicz�cy Rady Bia�oruskiej Inteligencji U�adzimir Ko�as nazwa� �mier� pisarza tragedi� ca�ej Bia�orusi i niepowetowan� strat� dla kultury narodowej i literatury. Szef znajduj�cej si� w Pradze bia�oruskiej redakcji Radio Swaboda Aleksandr �ukaszuk nie kry� rado�ci, �e przez kilka ostatnich miesi�cy mia� Bykaua obok siebie. Na antenie Swabody pisarz czyta� fragmenty swoich ostatnich utwor�w, kt�rych wydania zakazano na Bia�orusi. Wasil Bykau -------------------------------------------------------------------------------- Najwybitniejszy wsp�czesny pisarz bia�oruski. Urodzi� si� w 1924 roku na Witebszczy�nie. Podczas II wojny �wiatowej walczy� jako m�odszy oficer liniowy Armii Czerwonej na Ukrainie, w Rumunii, na W�grzech i w Austrii, by� dwukrotnie ranny. Do�wiadczenia frontowe pos�u�y�y mu jako kanwa wielu jego ksi��ek, kt�re zacz�y pojawia� si� z pocz�tkiem lat 60. Do najznakomitszych nale��: Trzecia rakieta (1962), Martwi nie czuj� b�lu (1965), Doczeka� do �witu (1973), Jego batalion (1975). W. Bykau sta� si� czo�owym przedstawicielem realistycznej prozy wojennej w Zwi�zku Radzieckim, mistrzem tzw. Kr�tkiej powie�ci (bia�.: apovie��), charakteryzuj�cej si� niezwykle zag�szczonym dramatyzmem w warstwie fabularnej i psychologicznej. Sw�j niepowtarzalny styl, ��cz�cy drobiazgowy realizm z uniwersalnym symbolizmem, Bykau rozwija� w tzw. cyklu partyzanckim po�wi�conym wydarzeniom na okupowanej Bia�orusi. Do wybitnych powie�ci tego cyklu nale��: Kruhla�ski most (1969), Sotnikau (1970), P�j�� i nie wr�ci� (1979), Znak nieszcz�cia (1982), We mgle (1987). Trzeci nurt tw�rczo�ci pisarza stanowi� utwory dotycz�ce tragicznego okresu kolektywizacji i stalinizmu na Bia�orusi: Ob�awa (1989), S�ota (1993). W roku 1997 ukaza� si� zbi�r nowel i opowiada� - �ciana, ukazuj�cych niezwykle przejmuj�ce obrazy zar�wno ostatniej wojny jaki historii Bia�orusi XX w., wydany przez niezale�ne wydawnictwo Na�a Niva. Najwybitniejszy wsp�czesny pisarz bia�oruski, nieformalny przyw�dca i autorytet moralny opozycji demokratycznej. G��wnym tematem jego tw�rczo�ci jest wojna ZSRR z hitlerowskimi Niemcami. Sam walczy� w szeregach Armii Radzieckiej na Ukrainie, W�grzech, Rumunii i Austrii. Pisa� o tym inaczej, ni� nakazywa�a propaganda. Wojna w jego opowiadaniach i powie�ciach (m.in. s�ynna "�ciana") jest prawdziwa: przera�aj�ca, brudna, cuchn�ca sw�dem palonych cia�, zmusza bohater�w do podejmowania dwuznacznych moralnie wybor�w. Za odbr�zowiony obraz �o�nierzy radzieckich by� szykanowany. Do �ask wr�ci� w latach odwil�y. Dosta� tytu� Bohatera Pracy Socjalistycznej oraz nagrod� leninowsk�. Pod koniec �ycia nie kry� rozczarowania komunizmem. W 1988 r. wsp�zak�ada� Bia�oruski Front Narodowy. By� krytykiem re�imu �ukaszenki, za co trafi� na indeks. Krytycznie ocenia� wi�kszo�� rodak�w, kt�rzy zamiast bia�orutenizacji wol� podda� si� rusyfikacji. Przez ostatnie lata by� p�wygna�cem. Mieszka� w Finlandii i Niemczech, na kilka miesi�cy osiad� w Czechach zaproszony przez Vaclava Havla. Zmar� 22 czerwca w Mi�sku, do kt�rego powr�ci� tu� przed �mierci�. W�adze propagandowe wykorzysta�y odej�cie Bykaua. Zorganizowano mu pa�stwowy pogrzeb. Wasil Bykau urodzi� si� 19 czerwca 1924 roku w mie�cie Byczki w wojew�dztwie witebskim na wschodzie Bia�orusi. Chcia� zosta� rze�biarzem, by� uczniem Witebskiej Uczelni Artystycznej. W 1942 roku wst�pi� do Armii Czerwonej. Walczy� na Drugim i Trzecim Froncie Ukrai�skim, przeszed� szlak bojowy przez Rumuni�, Bu�gari�, W�gry, Jugos�awi� i Austri�. Dwa razy zosta� ranny. W 1951 roku wyda� pierwszy zbi�r opowiada� po�wi�cony wojnie i �yciu �o�nierzy. Tematyce wojennej po�wi�ci� p�niej niemal wszystkie utwory. Pisa�, jak twierdz� jego biografowie, bezkompromisowo, przedstawia� prawdziwy � �brutalny a� do b�lu" � obraz wojny, krytykowa� w�adz� radzieck�. Jako za�o�yciel opozycyjnego Bia�oruskiego Frontu Narodowego pisarz by� jednocze�nie najbardziej zdecydowanym krytykiem prezydenta Bia�orusi Aleksandra �ukaszenki. Czu� si� przy nim, jak pisa�, jak gdyby kto� przerzuci� go w czasy sowieckie. Oskar�a� te� prezydenta o �niszczenie narodu, jego narodowej �wiadomo�ci, kultury i j�zyka". Wasil Bykau zostanie pochowany w najbli�sz� �rod� na Cmentarzu Wschodnim w Mi�sku, miejscu pochowku os�b zas�u�onych dla Bia�orusi. W rzeczy samej, od ubieg�ego roku w Pradze mieszka najbardziej znany uchod�ca bia�oruski, pisarz Wasyl Bykow. Ju� tyle lat tu�a si� po Europie- wcze�niej przebywa� w Finlandii i Niemczech- nie mog�c �y� w przygniataj�cej atmosferze neobolszewickiego, bia�orusofobicznego re�imu w Mi�sku. Bykow m�wi o sobie, �e nie opu�ci� Bia�orusi na zawsze i nie uwa�a siebie za emigranta, jednak nie ma odwagi snu� przypuszcze�, na temat tego, kiedy ( i czy w og�le) b�dzie m�g� wr�ci� do ojczyzny. Droga tw�rcza Bykowa odzwierciedla w wielu aspektach ewolucj� ca�ej "nowej" fali bia�oruskiej prozy wojennej od pierwszych pr�b prze�amania tradycyjnych szablon�w i schemat�w do g��bszego, wnikliwszego spojrzenia psychologiczno-filozoficznego na tragiczne wydarzenia lat 1941-1945. Wybitny bia�oruski pisarz Wasyl Bykow, kt�ry zdoby� s�aw� pisz�c patriotyczne powie�ci w duchu socjalistycznego realizmu i oddania sowieckiej ojczy�nie, otrzyma� obywatelstwo Czeskiej Republiki. Pisarz od kilku lat ju� nie mieszka na Bia�orusi, by� w Niemczech, Finlandii. Wygna�cem zosta� ,kiedy zacz�� wypowiada� si� przeciwko prezydentowi A. �ukaszence.