ALFABET TYBETA�SKI Alfabet tybeta�ski powsta� w VII wieku, na samym pocz�tku wprowadzania buddyzmu do Tybetu. Mia� on umo�liwi� t�umaczenie tekst�w kanonicznych z sanskrytu. Utworzy� go Tunmi Sambota na polecenie kr�la Srongtsen Gampo, korzystaj�c z alfabetu u�ywanego w sanskrycie. Sk�ada si� on z 30 podstawowych sp�g�osek i 4 samog�osek. SPӣG�OSKI Przedstawionym poni�ej tybeta�skim literom odpowiadaj� �aci�skie (angielskie) odpowiedniki, wed�ug systemu transkrypcji Wylie�go. Pokazuje ona jak tybeta�skie s�owo jest zapisywane, a nie jak si� go wymawia. Dlatego jest to w�a�ciwie transliteracja, a nie transkrypcja. W sk�ad ka�dej sp�g�oski, jako jej integralna cz�� wchodzi samog�oska �a�. Mo�e ona jednak zosta� zmieniona na inn� samog�osk� poprzez umieszczenie nad ni� lub pod ni� odpowiedniego znaku samog�oskowego. Po ka�dej literze wyst�puje kropka oznaczaj�ca jej koniec. SAMOG�OSKI Ka�da litera w powy�szej tabelce zawiera w sobie samog�osk� �a�. Po to a�eby zmieni� t� samog�osk� umieszcza si� odpowiedni znak samog�oskowy, powy�ej lub poni�ej sp�g�oski. W tabelce poni�ej pokazano jak w ten spos�b zmienia si� �A�. Z��CZENIA SPӣG�OSEK Kombinacje literowe Niekt�re sp�g�oski mog� by� z��czone ze sob� tworz�c litery z�o�one. Mo�na w ten spos�b ��czy� ze sob� dwie lub trzy sp�g�oski, przy czym s� one podpisywane lub nadpisywane. Poni�ej pokazano �ka� w po��czeniu z innymi literami. 1 - ga, 2 - gwa, 3 - gya, 4 - gra, 5 - gha, 6 - gla, 7 - rga, 8 - lga, 9 - sga, 10 - grwa, 11 - rgwa, 12 - rgya, 13 � sgya, 14 � sgra. Trzeba jednak pami�ta�, �e te dziwne po��czenia d�wi�k�w nie odzwierciedlaj� wymowy. Na przyk�ad �gra� czyta si� jako �tha�. LITERY SANSKRYCKIE Litery te umo�liwiaj� transkrybowanie wyraz�w sanskryckich i odpowiadaj� tym literom z alfabetu sanskryckiego, kt�re nie istniej� w tybeta�skim. S� to T, Th, D, N oraz SH. �H� to visarga, kt�r� wymawia si� jak �h� z przydechem. �M� jest anusvar�, reprezentuj�c� nazalizacj�. Pozosta�e litery odpowiadaj� d�ugim samog�oskom sanskrytu. CYFRY MANTRA OM MANI PADME MUM