Mirosławaw P. Jabłoński "Spotkanie na końcu drogi" Telestyczne, zachodzące słońce oparzało niezdrową, przedagonalną purpurą kopuły budynków Citta del Vaticano i lezącego poniżej opustoszale wymarłego Wiecznego Miasta. Jego uliczki wypełniała kalejdoskopowa mozaika granatowych cieni i krwawych blasków. W czarnych, głuchostudziennych zaułkach zwielokrotnione ciszą piski, skowyty i bulgotliwe rzężenia świadczyły o morderczych walkach szczurów z bezpańskimi już teraz psami i kotami pożerającymi padlinę. Poza tym panował bolesny bezruch i cisza. Zamknięte pod hermetycznymi kloszami drzewa więdły statecznie pozbawione dopływu wody, którą tknięte mechaniczna dementia praecox urządzenia nawadniające zapomniały dostarczyć z podziemnego morza Sahary. - Pić... - wyszeptał umierający jedyny mieszkaniec miasta, a może i całej Ziemi. - Pić... Wielka renesansowa sala, w której konał ospale na łożu z wyżartym przez czas baldachimem powtórzyła szyderczo jego szept i z bezczelnym chichotem, który się wykluł zza stojących w zakurzonym cieniu rzeźbom zwróciła go starcowi. Zapadła znów cisza, przerywana paciorkami chrapnięć mozolnego oddechu umierającego. Komuś, kto stałby w tym leniwym, spowolniającym swój bieg czasie na jednym z niepotrzebnych rzymskich mostów zdawać by się mogło, że wody w Tybrze jest w bród - w dole poruszało się coś połyskliwie i czerwieniało odbitym światłem chorego słońca, ale kundel chudy kościstością przywodzącą na myśl obrazy kubistów i wędrujący z Via Apia Nuova w stronę Wzgórz Watykańskich, choć spragniony, nie dał się na to nabrać. Liczne liszajowate, ledwo zagojone rany na jego pysku. Łapach i soczewkowo wklęsłych bokach świadczyły, iż wie, że wyschniętym, spękanym i twardym jak klinkier korytem rzeki wędrują do Morza Tyrreńskiego miriady szczurów, których sierść - lśniąca zbrodniczo po niedawnych orgiastycznych ucztach - odbija blaski puchnącego, gorejącego słońca niczym lekka fala rzeczna, marszczona delikatnym podmuchem znad Kwirynału. - Pić... - wyszeptał znowu umierający i z niespodziewaną siłą targnął za szarfę dzwonka u wezgłowia łóżka zapominając, że wokół nie ma już nikogo. Wstęga materii została mu w spotniałej dłoni, nie usłyszał żadnego dźwięku; prawdopodobnie dzwonek urwał się już dawno temu lub odłączono go w czasie, kiedy starzec zaczął dopiero umierać i ciągłym dzwonieniem niepokoił znerwicowaną służbę. Wychudły kundel po wejściu na most zawahał się lękliwie. Przyczyna tego nie była żywa, szemrząca zgrzytem pazurków i tchnąca śmiercią rzeka, a przerażające w swej nieodpartości wrażenie, że mimo, iż na moście nie dostrzegał nikogo, wyczuwał jednak czyjąś obezwładniającą obecność. Obecność porażającą lękiem. Pies zaczął drżeć na całym wyliniałym ciele, podkulił ogon pod siebie i przykucnął wyszczerzywszy ze strachu kły, ale nawet nie był zdolny do cofania się - zamarł wstrząsany cholerycznymi drgawkami. Zdawało mu się, że ktoś potężnie niewidzialny stoi na moście i patrzy (spogląda) w dół. A potem upiorne wrażenie minęło. Kundel rozejrzał się, już bardziej zdziwiony niż przestraszony, otrzepał jak po wyjściu z wody i znowu poczuł pragnienie. Mimo iż był dużo inteligentniejszy od swych psich przodków (a to za sprawą ciągłego przestawania z ludźmi, niezwykle sprytnymi w pośpiesznym dążeniu do samozagłady), nie był w stanie zanalizować w swym pojemniejszym mózgu niedawnego zajścia. Zwłaszcza, że węch był dla jego rasy (gatunku) ważniejszym drogowskazem na krętych, wytyczanych kopniakami ścieżkach trudnej koegzystencji, niż wzrok mamiący go nierzadko obiecankami psiego raju. Zaczął nerwowo węszyć - sam nie wiedział, czy w poszukiwaniu śladów przepadłej wilgoci, czy też starając się dociec co go spotkało przed chwilą. Wszędzie czuł pustkę i pylistą suchość. Zrezygnowany zwiesił łeb i wtedy, przy samej niegościnnej ziemi odkrył strzęp woni tak nieoczekiwanej i nieprawdopodobnej, że zamarł rozpaczliwie nie wierząc w nią czy nie rozpoznając. Nagle, w bolesnym olśnieniu uwierzył - zapach człowieka! Po pierwszej, spontanicznej radości skonstatował, że człowiek ten umiera, a być może już skonał był z ulgą w odległym i niewiadomym miejscu, a zapach który czuje jest niczym światło odległych o milionlecia gwiazd. Które istnieją. Musiał się spieszyć. Pies ruszył z nosem przy ziemi, a potem, gdy woń stawała się coraz wyraźniejsza gwałcąc niemal jego wyposzczone nozdrza, pognał przed siebie na sztywnych łapach robiąc ciężko bokami z wycieńczenia. - Pić... - powtórzył z denerwującym uporem człowiek. Który umierał. Mówił to z przyzwyczajenia, jakby przekonany, że samym tylko usilnym powtarzaniem tego zaklęcia wywoła ze złośliwego niebytu jeżeli nie deszcz, to chociaż szklankę wody. Przez moment był nawet przekonany, że tak się stało - w otoczeniu zaszła jakaś zastanawiająca zmiana, której subtelnego charakteru nie był w stanie uchwycić. Może majaczył zresztą, był przecież bardzo stary, umierał pierwszy raz w życiu i bardzo się do tej czynności przykładał. Jego duch wyrywał się w zaświaty, daleko poza historyczne mury pałacu, poza kolumnadę Berniniego i dalej - poza granice Stato della Citta del Vaticano, poza obwodnice Grande Ricordo Annulare, daleko poza Ziemię w końcu. W nieznane. Spragniony usiłował się podnieść rachitycznie, ale niemal natychmiast z bezwładnością wyschniętej bryły gliny opadł na szarą od jego potu poduszkę - zdążył zauważyć tylko coś na kształt monstrualnie rozdętej i zdeformowanej greckiej amfory czarnofigurowej - kopuła bazyliki z jego oknem z jednej strony płonęła bezgłośna purpurą, a z drugiej tajała czernią. Wzgórza, w tym Watykańskie, korzystały niechętnie z resztek czerwonego światła słońca; doliny Tybru, Aniene, Marco Simone i promieniście rozchodzących się z Capus Mundii dróg - Via Tiburtina, Via Portunese, Via Aurelia czy Via Salaria krył posępny mrok. Zapalały się już samoczynnie pierwsze latarnie, zasilane z ładowanych za dnia przemocą solarnych baterii. Wyczekujący na śmierć usłyszał kroki na posadzce. Słuch, jak to ma zwykle miejsce w chwili impotencji innych zmysłów, miał wyczulony strunnie. Nawet się nie zdziwił. Kroki rozlegały się gdzieś bardzo daleko jeszcze - nie był nawet pewien, czy w samym pałacu, czy też może w bazylice, skąd akrosoniczne echo przynosi je do jego sypialni, czy może ktoś złowieszczo przechadza się po Bibliotece lub Muzeum Watykańskim. Był jedynym człowiekiem na osieroconej planecie, więc mógł to wszystko słyszeć nietoperzowym zmysłem, wszystkie dźwięki przeznaczone były wyłącznie dla jego pożyłkowanych, pergaminowych uszu. - Ktoś wrócił - pomyślał bezsensownie. Bo nikt nie mógł wrócić stamtąd, dokąd wszyscy odeszli. Zapominając o nim. Goniący resztkami sił kundel również usłyszał kroki i zatrzymał się, spazmatycznie strzygąc uszami. Zwiesił biały, obłożony gorączkowo jęzor i dyszał. Wokół robiło się ciemniej, ale wcale nie chłodniej - mury domów, zziajane jeszcze niedawno od pośpiechu trotuary, stojące bezzasadnie i śmierdzące gumą, olejem i rozgrzana blachą samochody milczkiem oddawały nagromadzone ciepło. Pies ruszył powoli w górę, a mrok postępował za nim potulnie. Kundlowi zdawało się, że słyszy właśnie kroki ciemności, bo czuł nadal tylko jednego człowieka - wiekowego, umierającego za starczym mozołem, bo w tym wieku wszystko przychodzi trudno okrutnie - a słyszał chód innego, który nie wydawał woni, ani nie odbijał światła. Który był. - Pić.. wypowiedział swoje zaklęcie umierający kiedy kroki - jak wahadło w punkcie zwrotu - zamarły na chwilę przed otwartymi dla Niej zachęcająco drzwiami, a po chwili rozległy się już wewnątrz. - Pić... Ktoś wszedł uroczyście do komnaty i leżący starzec przestał odczuwać pragnienie. Zaskoczony, zapomniał nawet, że łaknął jeszcze przed chwilą. Która trwała i była piękna. Z przyzwyczajenia wywołanego długim pontyfikatem, z byt długim, jak to teraz przenikliwie wiedział, zastanowił się, dlaczego Szwajcarzy wpuścili obcego, ale wnet przypomniał sobie, iż nacja wytrwałe dostarczająca od wieków strażników jego królestwa wymarła wiele lat temu od dobrobytu. Przybyły istotnie wyglądał na obcego, choć jednocześnie na nieprzyjemnie znajomego - starcowi kojarzył się z asyryjskimi płaskorzeźbami, jak te alabastrowe z pałacu w Niniwie czy Durszarrukin. Przybrany w powłóczystą szatę bogato tkana złotem, z czarnymi, starannie pokarbowanymi włosami głowy i prostokątnie przystrzyżonej brody oraz ostrymi rysami przypominał Sardanapala. Wyraz jego oblicza tchnął pierwotną, niepohamowaną dzikością, pełną władczej pychy i nieumiarkowania w gniewie. Konający poczuł śliski strach w poruszanej płytkim oddechem piersi. Obawiał się, iż zostanie ukarany za to, że nie rozpoznał przybyłego. Poszukiwał nerwowo jego imienia, usiłując dopasować jego fizjonomię do wszystkiej wyblakłych klisz ludzkich, jakie przechowywał w pamięci. Na próżno. W porywie niespodziewanego, lekiem wywołanego przypływu sił, pragnąc najgorsze mieć już za sobą, podniósł się i zapytał: - Qui es? I opadł z powrotem na poduszki. Istotnie; kim był tamten, że w przebraniu przychodził straszyć człowieka umierającego i tak pełnego niecierpliwej trwogi z powodu zwątpienia, co wkradło się do jego duszy? Obcy usiadł na fotelu w nogach łóżka. Umierający zamknął oczy, bo dopiero teraz, przy szacie tamtego widać było wyraźnie, jak ów mebel koślawy, jak bardzo rozchwierutane są pozbawione złotej powłoki poręcze, a amarantowy plusz obić wytarty miejscami do osnowy. Żeby się tylko nie rozleciał pod nim - zatroskał się nad okazała postacią starzec. - Powinieneś mnie znać - odparł przybyły. Modliłeś się do mnie. Modliłem się? - zastanowił się konający. - Pracowałem całe życie, zarządzałem, administrowałem, wysyłałem misjonarzy, odbierałem od nich tajne meldunki, pomnażałem majątek kościoła na Ziemi... Kiedyż ja miałem czas modlić się? - A więc jesteś moim Bogiem - stwierdził ze starczą rezygnacją. - Jam jest Pan. Powiedział przybyły. I roztroił się przed oczami umierającego, choć ten z powodu gorączki, słabego wzroku i wrodzonej niewidzialności Ducha Świętego dostrzegał tylko dwie postaci - asyryjskiego gwałtownika i semickiego młodzieńca w trzyczęściowym garniturze, z czarna dyplomatką i solarnym zegarkiem na opalonym przegubie lewej ręki. - Ty zaś jesteś ostatnim papieżem... Tak, jestem ostatnim Twoim namiestnikiem - pomyślał (zgodził się w duchu) umierający, bo też istotnie tak było - nie stało już na Ziemi kardynałów, by zwołać konklawe i spośród nich wybrać kolejnego następcę Piotra. Gdzieś zarżał koń, ale starzec nie zwrócił na to uwagi. - jestem stary - powiedział zamiast tego. - Obaj jesteśmy starzy - sprostował młodzieniec w garniturze. - zapominasz, że byłem przy narodzinach tego świata - potwierdził asyryjski samowładca. Pies, któremu zmęczone strachem, sztywne łapy rozjeżdżały się na marmurowej posadzce przeraźliwie długiej kolumnady przystanął nasłuchując, ale poza własnym ziajaniem i dudnieniem serca gdzieś pod stropem ażurowego tunelu niewiele słyszał. Zwiesił z rezygnacja łeb i wtedy wyczuł lekkie drgnienie gruntu, łagodna falę ziemi - niczym skurcz przebiegający po śliskiej choć suchej skórze węża. Kundel podkulił ogon i wstrząsnął się niecierpliwie i bez przekonania. Czuł w powietrzu napięcie elektrostatyczne, jakie zwykło poprzedzać burze. Wielkie burze. Tajfuny. Huragany. Erupcje wulkanów. Trzęsienia ziemi. Które były złowrogie. - Czy to już? -Spytał umierający. Przez trzepotliwą chwilę był w komnacie sam i słyszał jedynie powolny, ciężki szum smolnej krwi we własnych skroniach. Krew gęstniała. Z trudem przeciskała się poprzez zatorowane sklerotycznymi zmianami żyły (tętnice). Nie tętniła, ale przepychała się z trudem. Jak miód przez kapilarę. Serce starca było za słabe, by toczyć tak ciężką (gęstą) lepką ciecz. Która już tylko z nazwy była krwią. - Wypełniły się znaki - usłyszał. - Nie wiedziałeś? Starzec nie otwierał oczu. - Dawno nie wychodziłem - powiedział w stronę łaskotliwego mroku pod powiekami. - Nikt mi nic nie mówi... - poskarżył się. - Nie ma już nikogo. Gdzieś daleko rozległo się wyraźniejsze rżenie konia; ziemia drgnęła, zdumiona, i na posłanie umierającego posypało się nieco kurzu i tynku ze spękane sklepienia. - Grzmi - powiedział starzec. - Będzie burza... Młodzieniec pod oknem skinął głową, choć wiedział, że nikt tego gestu nie dostrzeże. - Wielka burza - stwierdził ze zdecydowaniem świadczącym o znajomości rzeczy. - Tajfun o imieniu Armageddon spustoszy świat... Umierający z nadzieją otworzył oczy. - Spadnie deszcz - zamamlał niewyraźnie i pokazał w bezzębnym uśmiechu blade i pomarszczone dziąsła. - Ulewa. Która zmiecie kurz, zmiecie wszystko. - Gdzie jesteś? - zapytał. - Z tobą - odparł asyryjski gwałtownik odwracając się od okna, którym wyglądał na plac zalany światłem słońca i księżyca jednocześnie. Srebrne i złote promienie przecinały się niczym po przejściu przez siatkę dyfrakcyjną. Mimo to pokój nadal tonął w mroku. Jakby komnata zawierała się pod powiekami starca. - Czy to już nowy dzień? - spytał. - To ostatni dzień. Cisza. - Jak cicho - powiedział konający. - czy poznam, kiedy umrę? Złoto-srebrna krata drżała za oknem niczym wzór na zasłonie poruszanej lekkimi wiatrem. Nie pozwalała widzieć, co jest poza nią, chociaż stojący przy oknie to wiedział. Drgnęła ponownie ziemia. Potężny, gargantuiczny skurcz przetoczył się pod pałacem, rozchwierutał kolumny Berniniego, poruszył płyty na placu świętego Piotra, pomiędzy którymi powstały czarne, ziejące zimnem szczeliny. Siatka pęknięć pokryła rzeczywistość. - Widzę jak przez mgłę - poskarżył się umierający. - Zrób coś - poprosił. Wstrząs rzucił psa na posadzkę. Z cichym skowytem trwogi zwierzę usiłowało wstać, nie dosyć szybko jednak, by kundel nie usłyszał krzyku skargi kamienia. Który przypominał zgrzyt granitu pod znienawidzonym dłutem. Krzyk przebrzmiał, zginął. Pies wstał. Z trudem. Bo coś się zmieniło. Widział świat jakby przez drobny raster. Świat pękał. Pies zawył. - co to - przeraził się dziecinnym przestrachem starzec. Na sztywnych łapach kundel wszedł do komnaty i potoczył dookoła z wyrzutem niewidzącymi oczyma, w których szczątek półmrocznego obrazu rozpadł się niczym w rozbitym lustrze. Kiedy wzrok asyryjskiego rozbójnika spoczął na nim przelotnie, pies stanął w trawiącym go bezgłośnie płomieniu. Na woń przyjemna dla Pana. - Co się stało temu psu? - zainteresował się poniewczasie umierający, wdychając roznoszący się po komnacie smród tlącej się sierści. Kichnął. Kundel zgorzał ze szczętem, bez skargi. Szary kopczyk pyłu wskazywał miejsce, gdzie jeszcze stał zbytecznie przed chwila. Tętent konia cwałującego na oślep tysiące kilometrów dalej rozdzielił pauzą pytanie od odpowiedzi. - Już czas - stwierdził asyryjski gwałtownik. - Czy chcesz mi coś wyznać? Starzec wpatrzył się w niego przenikliwym wzrokiem; sił miał w sobie więcej, niż kiedykolwiek wcześniej, kiedy jeszcze nie umierał. - Błądziłem... - wychrypiał. Pan odwrócił się do niego plecami, wpatrzony w apokaliptyczny spektakl za oknem. - ja też - powiedział. - Obaj popełnialiśmy błędy, dlatego tak często zaczynaliśmy wszystko od początku. Sam wiesz jak było - Praadam, potop, Sodoma... - Ty... - zaczął starzec. Który umarł. Młodzieniec w ciemnym (sportowym) garniturze i o semickiej twarzy odwrócił się od okna, jakby widok za nim przestał być nagle dlań interesujący. Podszedł do ciała starca i przysiadł na brzegu łóżka. Patrząc na swój solarny zegarek zbadał puls. Którego nie było. Otworzył skórzaną, czarną walizeczkę, wyjął przygotowany na najgorsze stetoskop i rozchyliwszy na piersi trupa przepoconą, cuchnącą śmiertelną męka koszulę wsłuchał się w bezruch jego wnętrza. Z cichym trzaskiem ebonitowych końcówek wyszarpnął przewody z uszu i wrzucił słuchawki do walizeczki. Z butonierki wyjął malutką latarkę i podnosząc powieki zmarłego poświecił w zamglone ulgą oczy (źrenice). Exitus. Akrosoniczne rżenie konia wstrząsnęło murami pałacu. Wstrząsnęło posadami świata. Który zużył swój czas. - Czas! Czas! - powiedział młodzieniec wstając. - Mówię ci, Łazarzu, wstań! Bezruch opanował komnatę. W nieruchomym ciele starca poczęły powoli krążyć życiowe miszkulancje oddalając się czający się rigor mortis, i ruch ten, niczym kamień, który porywa za sobą lawinę, podniósł w płytkim oddechu klatkę piersiową, zaróżowił policzki niezdrowym szkarłatem, wprawił w golemowe drżenie mięśnie. Z tyłu, za plecami dokonującego rutynowego cudu, zmartwychwstały kundel otrzepał się niepewnie z pokrywającego go zdziwienia i spadłego ze stropu tynku. Starzec, tak samo wiekowy, lecz żywy, usiadł na łożu. - Umarłem? - zapytał retorycznie. - Zmartwychwstałeś... - To już? - zacukał się w zadziwieniu ożywiony i rozejrzał się podejrzliwie wokoło. - Co się znów stało temu psu? On też... Z cichym westchnieniem wybawienia pękło sklepienie sypialni, kundel przysiadł na zadzie. - Musimy iść - powiedział młodzieniec gładząc głowę. - Czekają na nas. - Kto? Gdzie? - Nie słyszysz? Zza okna dopadł go balistyczny łomot końskich kopyt o bruk, komnata rozkołysała się jak nawa na wzburzonym morzu, zarysowały się nerwowo ściany, z góry spadały z rezygnacją całe połacie zmurszałego tynku. - Inaczej wyobrażałem sobie koniec świata - powiedział zmartwychwstały starzec. - Nic nigdy nie wygląda tak, jak to sobie wyobrażamy. Zsunął się z łoża i wzuł na nogi rozczłapane kapcie; w starej koszuli nocnej był gotowy do czekającej go drogi. - Chodź - polecił młodzieniec. I obaj - człowiek i pies poszli za nim. Konie niecierpliwiły się coraz bardziej, idący długimi korytarzami i przemierzający pełne białego, duszącego pyłu sale czuli to doskonale poprzez tańczące pod ich stopami posadzki, zataczające się na nich ściany i wykusze z przedrzeźniającymi ich postacie weneckimi lustrami. Portrety ze ścian, w przeciwieństwie do rozpadających się z determinacją niczym stare truchła postaci z fresków i rzeź, zdawały się ożywiać i wyrywać z ram, gdy je mijali. Poprze wyrwy po wypadłych oknach widać było ciemność przecinaną potężnymi błyskawicami, ale huk wyzwalanych z maestrią milionów elektronowoltów nie był w stanie zagłuszyć turkotu, z jakim coś toczyło się po placu. Rzeki ognia strzelały spod końskich kopyt, para bijąca z nozdrzy potworów nadtapiała marmurowe kolumny i gzymsy. Które ściekały kamiennymi łzami. Kamienie płakały. Kamieniami. Pękały kopuły bazylik, waliły się wieże kościołów Wiecznego Miasta zapadającego się w niebyt, kamienne płyty pod nogami zamieniały się w lotne piaski i grzęzawisko. Cztery bestie podobne do wszystkiego tylko nie do koni szarpały uprząż wiążącą je do dwukołowego wozu. Kwadryga apokalipsy. Która ruszyła. Zmartwychwstały starzec z niesmakiem przyglądał się rozpętanym na jego cześć żywiołom; usiłował w bezdennej ćmie dostrzec psa, który przepadł gdzieś w podstępnym wirze Armageddonu. Jego skowyt rozległ się w czarnej dziurze oka cyklonu i zmarł zaduszony czerwono-złotymi wężami ogni krzesanych przez piasty i obręcze kół powozu. Był sam. Ale jakaś siła powodziła zaprzęgiem zmierzającym z płyną determinacją w niebyt. Który był. A po drugiej jego stronie rozwidniło się znienacka posępnie i podróżnik dostrzegł - gdy bestie zwolniły swój groteskowy na pokaz bieg - miasto, nieprzyjemnie znajome, a w nim wiecznie murszejący pałac z jedynym, konającym uparcie lokatorem w środku. To był on. Właśnie zajęty był umieraniem, kiedy wrócił do siebie. Otworzył oczy. Nie był spragniony, choć pamiętał, że majaczył o szklance napoju. - Śniłem Boga - powiedział z bolesnym zwątpieniem do chudego psa, który jakby wyrzucony z raniącego go niebytu wkroczył chwiejnie do komnaty. - Który jest..? Powrót do poprzedniej strony copyright (c) by: Michał Stachyra aka Puszon [email protected] lub [email protected]