Andriej Ba�abucha OPERACJA "PER�A" T�umaczy�: Tadeusz Gosk HTML : SASIC Cowbridge le�ato wzd�u� autostrady niczym rozpostarta lwia sk�ra. W lewej �apie "Lwa" tkwi� s�up z tablic�, ozdobion� napisem: SERDECZNIE WITAMY W NASZYM MIASTECZKU. MAMY TU DWADZIECIA DWA TYSI�CE WESO�YCH LUDZI I DW�CH STARYCH PONURAK�W ! Gerald zerkn�� na tablic�, zmniejszy� szybko�� i jeszcze raz zajrza� do planu. Musia� teraz uwa�a�, �eby nie przegapi� skr�tu na Hannover-Street, sk�d trzeba si� by�o przedosta� na Greenhill-Road, kt�ra zaprowadzi ju� na samo miejsce. Zacz�� starannie liczy� skrzy�owania. Niech szlag trafi te prowincjonalne miasteczka! O ile� �atwiej porusza� si� tam, gdzie istnieje jednolity system adresowy i wystarczy nakr�ci� dyskiem autopilota kod numerowy, �eby samoch�d sam zatrzyma� si� przed odpowiednimi drzwiami, a potem r�wnie� sam odjecha� na najbli�szy parking... Aha! Gwa�townie rzuci� swego thunderstorma w prawo, a� dwa ko�a na moment zawis�y w powietrzu. Gerald pokiwa� g�ow� i ponownie zmniejszy� pr�dko��. Przyprowadzi� go do tej zapad�ej dziury kolejny pomys� szefa, kt�rego stale nawiedza�y genialne idee. "Wie pan, Geraldzie - zwr�ci� si� do niego �w geniusz - trzeba b�dzie troch� popracowa�... Prosz� porozumie� si� ze wszystkimi urz�dami patentowymi i pod jakim� mniej wi�cej prawdopodobnym pozorem wydoby� od nich informacje o wszystkich zwariowanych wynalazcach. No, wie pan, chodzi o tych, kt�rzy zg�aszaj� wnioski patentowe na antygrawitacj� i aparaty produkuj�ce wszystko z niczego. Mo�e w tej mierzwie znajdzie si� jaka� pere�ka! Przecie� pedanci z Departamentu Patentowego mog� j� przegapi�... Tak narodzi�a si� operacja "Per�a". Po miesi�cu lista sporz�dzona przez Geralda zawiera�a ponad sto pozycji. "Wystarczy - powiedzia� szef. - Teraz niech pan ich wysonduje, ale bardzo ostro�nie. Albo nie, to b�dzie trwa�o zbyt d�ugo... Dostanie pan do pomocy Johnsona i Brantleya". Gerald podzieli� list� na trzy cz�ci. Sobie zostawi� wszystkich, po kt�rych mo�na si� by�o czego� spodziewa�, a na Boba i Dorseya zepchn�� pozosta�y drobiazg. Niestety, �adnemu z nich nie uda�o si� odnale�� s�awetnej "pere�ki" szefa. I ten "mad scientist" z Cowbridge byt ostatni� nadziej� Geralda. Zreszt� niezbyt liczy� na jaki� pomy�lny wynik swej dzisiejszej wizyty. Trzeba tu powiedzie�, �e pomys�y szefa rzadko byty owocne, ale kiedy ju� co� w nich by�o, to kompensowa�y stokrotnie wszystkie niewydarzone idee razem wzi�te. Pewnie dlatego szef mia� u zwierzchnik�w znakomita opini� i lada dzie� m�g� liczy� na szlify brygadiera. Po otrzymaniu awansu odejdzie z Wydzia�u Problem�w Perspektywicznych, a w�wczas... R�nie mo�e si� zdarzy�! W ka�dym razie Gerald ma w�r�d funkcjonariuszy wydzia�u najwi�ksze szanse. Zreszt� chyba sam szef te� go poleci na swoje dotychczasowe stanowisko... Jecha� wolno po Greenhill-Road i wpatrywa� si� w numery dom�w. Tu! Sprawdzi� jeszcze raz adres. Wszystko si� zgadza�o. Gerald nacisn�� guzik na tablicy rozdzielczej samochodu, drzwi bezd�wi�cznie odsun�y si� do ty�u, fotel odchyli� w bok, otwieraj�c przej�cie. Gerald stan�� na asfalcie, rozprostowuj�c nogi zdr�twia�e w czasie trzygodzinnej jazdy. Mike U. Crafton. Uko�czy� Politechnik� w Massachusetts. Pracowa� w "Western Electric", a potem w "General Energetic Ltd". Sze�� lat temu porzuci� prac�, chocia� byt uwa�any za fachowca z du�a przysz�o�ci�. Od tego czasu trzyna�cie razy sk�ada� wnioski patentowe na perpetuum mobile. Oczywi�cie wy�miano go. Rozesz�y si� s�uchy, �e biedny Crafton... No c�, obejrzymy go sobie! Posesja by�a otoczona wysokim �ywop�otem, g�stym i z daleka sprawiaj�cym wra�enie zielonej g�bki. Ale w niekt�rych miejscach spod zieleni przebija�o jakie� szare t�o, w kt�rym do�wiadczone oko Geralda bez trudu rozpozna�o ukryt� betonow� �cian�. Nad murem widnia�y korony rosn�cych wewn�trz drzew i fragment jakiej� kulistej kopu�y, przypominaj�cej zbiornik gazu albo os�on� anteny radioteleskopu. Stalowe wrota byty szczelnie zamkni�te. Gerald zatrzyma� si� przed nimi na moment, a potem wcisn�� klawisz wywo�ania. - S�ucham - rozleg� si� g�os w domofonie. - Gerald Cremasky z Urz�du Patentowego w Oldcreec. - D�ugo si� pan zastanawia�, mister Cremasky... No c�, serdecznie witamy, jak g�osi tablica u wjazdu do naszego grodu. Dodam jeszcze, �e jednym ze starych ponurak�w jestem ja. Brama zapad�a si� w d�, otwieraj�c przejazd wystarczaj�co szeroki nawet dla wojskowej ci�ar�wki. W g��bi posesji widnia�a supermodernistyczna willa ze szk�a i �elbetu. - Gara� jest za domem po lewej stronie - zako�czy� glos. - Zaraz do pana wyjd�. Gerald wr�ci� do samochodu i wolno wjecha� za bram�. W lusterku dostrzeg�, �e wrota zacz�ty wysuwa� si� ku g�rze, natychmiast jak tylko min�� je ci�ki zderzak thunderstorma. - Niez�y w�zek - rozleg� si� glos dobiegaj�cy nie wiadomo sk�d. - Ma chyba ze trzysta koni ? - Trzysta osiemdziesi�t. - Dinozaur... - Dlaczego pan go tak nazywa? - Dlatego, �e wkr�tce takich nie b�dzie. Gdy tylko m�j silnik znajdzie si� w u�yciu, takie potwory znikn�. Tym bardziej, �e senacka komisja ochrony �rodowiska ju� dzi� zaczyna je t�pi�. "Zaczyna si� - pomy�la� Gerald ze znu�eniem. - Trzeba sko�czy� z tym maniakiem jak najszybciej". No dobrze, ale gdzie jest gara�? Seledynowa wst�ga asfaltu zaprowadzi�a go na prostok�tny placyk, kt�ry m�g� pomie�ci� najwy�ej jeden samoch�d. Zahamowa� gwa�townie i w tej samej chwili placyk opad� w d�, zatrzymuj�c si� w podziemnym gara�u. Sta� w nim landrower-safari i pojazd nieznanej marki, przypominaj�cy kr�py mikrobus. - To wci�nie jest moje dzieci� - zahucza� g�os w pustej przestrzeni gara�u. - �uczek. Jak pan sadzi, mister Cremasky, ile konik�w w nim siedzi? - Z pi��dziesi�t. - Gerald jeszcze raz krytycznie obejrza� samoch�d. - Pomyli� si� pan. Dok�adnie czterysta razy wi�cej - powiedzia� g�os ze z�o�liwym zadowoleniem. Biedny Crafton! Wygl�da na to, �e on rzeczywi�cie... - B�dzie pan m�g� sam si� o tym przekona�, mister Cremasky - obieca� g�os z t� sama z�o�liwo�ci�. - A tymczasem prosz� postawi� swego dinozaura w kojcu. - Dzi�kuj� - odpar� Gerald. Zostawi� w�z i wyjecha� na g�r�. Tam wreszcie zobaczy� Craftona we w�asnej osobie. Przywitali si�. - Czy�by ci t�pacy z Urz�du Patentowego zrozumieli wreszcie, �e ze mn� warto powa�nie porozmawia�? - zainteresowa� si� Crafton. - Prawie - odpar� ostro�nie Gerald. - To raczej moja w�asna inicjatywa. Przegl�da�em archiwum i znalaz�em pa�skie wnioski. Potem stwierdzi�em, �e takie same zg�oszenia dotar�y do innych urz�d�w. Zainteresowa� mnie pa�ski up�r, tym bardziej �e s�ysza�em o panu wiele dobrego od koleg�w z "General Energetic". - Widz�, �e jest pan ambitny, mister Cremasky... Pewnie nie mo�e pan zapomnie� o tym, �e nawet Einstein pracowa� niegdy� w biurze patent�w? To zreszt� nie jest zbyt gro�na wada. Raczej zaleta. Ale czemu to pa�ski dinozaur ma waszyngto�ski numer? I od kiedy to w Urz�dzie Patentowym pracuj� absolwenci West Point? Gerald przygryz� wargi. Jak to si� sta�o, �e zapomnia� zmieni� numery wozu? I - Pogadajmy wi�c serio - ci�gn�� Crafton. - Ale lepiej zrobi� to wewn�trz domu, prawda? Weszli do �rodka. - Czego si� pan napije? - zapyta� Crafton otwieraj�c barek. - Martini, je�li mo�na. - Oczywi�cie. A propos, jaki pan ma stopie�, mister Cremasky? - Major Gerald Cremasky z Wydzia�u Problem�w Perspektywicznych, do us�ug. - Tak te� my�la�em. Prosz�. Gerald usiad� w niziutkim foteliku, wyci�gn�� wygodnie nogi i upi� nieco alkoholu. P�yn by� w miar� wytrawny i zimny. Wygl�da�o na to, �e Crafton zna� si� na alkoholach. Dobrze by by�o, �eby nie tylko na tym : nie wiadomo czemu ten "szalony uczony" budzi� w Geraldzie pod�wiadomi sympati� i by�oby mu przykro, gdyby i tym razem si� zawi�d�. - Prosz� mi powiedzie�, mister Crafton, czemu zamieni� pan sw�j dom w arcydzie�o sztuki fortyfikacyjnej? Wcale bym si� nie zdziwi�, gdyby w �cianach by�y ukryte strzelnice. - Widzi pan, mister Cremasky... - Po prostu Gerald, je�li nie ma pan nic przeciwko temu. Tak b�dzie wygodniej. - Zgoda. Ale wobec tego i mnie prosz� nazywa� Mikem. To takie mi�e, prawdziwie ameryka�skie, nieprawda�? A co do domu, to nasi angielscy przyjaciele mawiaj�: m�j dom jest moj� twierdz�. Urzeczywistni�em to porzekad�o. To nader po�yteczne zaj�cie, taka realizacja metafor... Przy okazji opowiem ci o tym bardziej szczeg�owo. A tymczasem pogadajmy o naszym biznesie. Oczywi�cie doskonale sobie zdajesz spraw� z tego, �e nigdy nie zajmowa�em si� wynajdowaniem perpetum mobile? Gerald podni�s� na niego oczy. Twarz Craftona by�a powa�na, tylko w k�cikach ust i drobnych zmarszczkach wok� oczu kry� si� u�mieszek r�wnie z�o�liwy jak niedawny ton jego g�osu. - Chcesz powiedzie�... - ... �e to by� po prostu spos�b, �eby zwr�ci� na siebie uwag�. Je�eli in�ynier, kt�ry w pewnych ko�ach ma wyrobione nazwisko i du�a przysz�o�� przed sob�, rzuca nagle prac� i zaczyna zasypywa� Urz�dy Patentowe wnioskami na perpetum mobile, to wi�kszo�� ludzi pomy�li natychmiast, �e zwariowa�... Ale kto� w ko�cu postanowi sprawdzi�, czy przypadkiem nie ma w tym szale�stwie jakiej� metody. Na przyk�ad wasz resort. Jak widzisz, spos�b okaza� si� do�� skuteczny. - Musz� ci� zmartwi�, Mike. Zwr�cili�my uwag� nie tylko na Craftona, lecz na wszystkich... zwariowanych. - I? - Na razie nie mamy ostatecznych wynik�w. - Rozumiem. �ci�le tajne, panie majorze? - Tak jest - Gerald u�miechn�� si� czaruj�co. - Dobra. Mam nadziej�, �e ode mnie nie wyjdziesz z pustymi r�kami. Tylko... Musisz przyzna�, �e nie spodziewa�em si� dzisiejszej wizyty, nie mog�em wi�c przygotowa� si� do jakiegokolwiek pokazu. Ale jako� to b�dzie. Chod�my na razie do mojego skarbca, to mo�e co� mi po drodze wpadnie do g�owy. Wierzysz w natchnienie, Geraldzie? Willa by�a jednopi�trowa, Gerald wi�c bardzo si� zdziwi�, gdy po przej�ciu d�ugiego, mrocznego korytarza Crafton otworzy� kabin� windy, a potem nacisn�� guzik opatrzony cyfr� 3. Winda run�a w d� i spada�a przez co najmniej pi�� sekund. Wreszcie znieruchomia�a, drzwi si� otworzy�y i znale�li si� w niewielkiej betonowej hali o�wietlonej p�askimi plafonierami. - Schron przeciwatomowy! - wykrzykna� Gerald. - Arcydzie�o fortyfikacji - odpar� Crafton. - Otrzyma�em to wszystko w spadku. A oto moje sanctis sanctorum. Gerald spodziewa� si� zobaczy� hal� maszyn, warsztat, laboratorium, ale nigdy nie to, co ujrza�: malutki pokoik o powierzchni najwy�ej dwudziestu jard�w kwadratowych, niskim stropie i nagich betonowych �cianach. Pod jedn� z nich sta� metalowy rega� z r�wnymi rz�dami czarnych sze�cian�w o kraw�dziach nie d�u�szych ni� stopa. By�o ich oko�o pi��dziesi�ciu. Po�rodku pokoiku na betonowym postumencie sta� taki sam sze�cian. Do jego g�rnej �ciany przymocowany by� plastykowy uchwyt i dwa zaciski, od kt�rych bieg�y grube przewody ku niewielkiej tablicy rozdzielczej przymocowanej do przeciwleg�ej �ciany. - Oto moje kurczaki - powiedzia� Crafton. - Jak wam si� podobija, majorze? - A co to w�a�ciwie jest? - Generatory chronokwantowe. Pami�tasz, �e m�wi�em o metaforach? Jedna z nich g�osi, �e czas to pieni�dz. Ale czym�e jest pieni�dz, jak nie miernikiem warto�ci, podobnie jak energia? Czas - energia... Zreszt� wcale nie by�em pierwszym, kt�ry poszed� w tym kierunku. Pierwszy, o ile wiem, by� pewien Rosjanin, Kozyriow. Po nim Reutblatt w Niemczech i Nowozelandczyk Shellington. Mnie tylko uda�o si� znale�� to, czego oni szukali. Te kurcz�tka przekszta�caj� energi� czasu w energi� elektryczna. Inna rzecz, �e jestem praktykiem i nie potrafi� wyt�umaczy�, a nawet samemu zrozumie�, jak to si� dzieje. Ale to ju� wasz k�opot. Sadz�, �e znajdziecie ca�y pu�k teoretyk�w. Ten przedmiocik - wskaza� r�k� sze�cian na postumencie - zaopatruje w energi� ca�e moje gospodarstwo. Jak chcesz, to mo�esz zapyta� w "Western Electric". Odpowiedz� ci, �e na moja posesj� nie prowadzi �adne kable ani przewody napowietrzne. Zreszt� nie namawiam, mo�esz mi wierzy� na s�owo. Dodam, �e zu�ywam tylko jeden procent energii, kt�ra mog� uzyska� z mego generatora. A to stadko bez trudu potrafi zaopatrzy� w energi� wszystkie wschodnie stany... - Te pude�ka? - Gerald wskaza� na rega�. - Robi� mniej wi�cej jedno na tydzie�. Jeden cz�owiek z wi�ksza ilo�ci� nie da sobie rady. Ale nawet to mi w zupe�no�ci wystarcza. Jeden generator pracuje tu, drugi zainstalowa�em w moim �uczku. Gdzie mam pod��czy� reszt�? A teraz troch� gimnastyki, majorze! Dobrze - ci to zrobi, bo mi�nie ju� pewnie zwiotcza�y od siedzenia przy w�asnym biurku. We� jeden z generator�w i idziemy na g�r�... - Gdzie by ci� tu zaprowadzi�?... ci�gn�� Crafton, kiedy ju� wyszli z windy. - Wiem! Biegniemy. Gerald pos�usznie podrepta� za nim. Czarny sze�cian by� nad podziw lekki, wa�y� zaledwie par� funt�w i wcale mu nie ci��y�. Skr�cili w prawo, potem jeszcze raz i zatrzymali si� przed drzwiami, kt�re Crafton otworzy� szerokim gestem. Za drzwiami by�a �azienka. - Co tu zamierzasz robi�, Mike? - Zobaczysz. Postaw go tutaj Crafton wskaza� porcelanow� umywalk�. - Nie b�j si�, wytrzyma. - Pochyli� si� nad wann� i zatka� korkiem odp�yw. - A teraz przynie� tu ze dwa fotele. Znajdziesz? - Orientowanie si� w cudzych mieszkaniach jest jednym z moich podstawowych zawod�w - odpar� Gerald ze �miechem. Fotele znalaz�y si� w saloniku. By�y lekkie - aluminiowe rurki obci�gni�te g�bka - i m�g� wzi�� dwie sztuki na raz. Gdy wr�ci�, Crafton sta� nad wann�, do kt�rej z otwartego do ko�ca kranu tryska� silny strumie� wody, i sypa� do niej s�l z plastykowej torebki. - Potrzeba oko�o dw�ch procent, jak w morskiej wodzie. S�dzisz, �e p� torebki starczy? Jedn� ju� wsypa�em. A co tam, niech b�dzie trudniej i zdecydowanie opr�ni� torebk� do ko�ca. - Fotele postaw tutaj. Dzi�ki Bogu m�j rodzic lubi� komfort i miejsca starczy dla dziesi�ciu... S�owo daj�, �e by�by� znakomitym asystentem! Mo�e pomy�limy o tym p�niej, kiedy otrzymam ju� nagrod� Nobla a wojsko nie b�dzie chcia�o wypu�ci� mnie spod kontroli? Tak przemawiaj�c, Crafton przymocowa� do zacisk�w generatora dwa przewody zako�czone metalowymi p�ytkami o wymiarach mniej wi�cej osiem na osiem cali i zanurzy� je w wodzie w ten spos�b, �e mi�dzy elektrodami pozosta�a przerwa mniej wi�cej czterocalowa. Tymczasem wanna nape�ni�a si� po brzegi i gospodarz zakr�ci� kran. Od razu zrobi�o si� cicho. - A teraz siadaj, Geraldzie. Zastanowimy si� razem nad sytuacj�.... Za��my, �e ci� nabieram i pokazuj� zwyczajny akumulator, chocia� mog�e� si� przekona�, jak jest lekki. Ale za��my. Jak� ma na oko pojemno��? - Podobn� do akumulatora samochodowego. Oko�o pi��dziesi�ciu amperogodzin. - Znakomicie. Za��my teraz z kolei, �e jestem geniuszem (to zreszt� prawda) i skonstruowa�em akumulator o dziesi�ciokrotnie wi�kszej pojemno�ci w�a�ciwej, a wi�c czterystu amperogodzin. Gerald przytakn��. - Poniewa� nie potrafi� na razie wymy�la� niczego bardziej spektakularnego i przekonywaj�cego, zabawimy si� w do�wiadczenie na poziomie szko�y podstawowej. Oblicz z �aski swojej, ile wody zdo�a w ci�gu godziny odparowa� akumulator zwyczajny i dziesi�ciokrotny, a ja tymczasem przynios� co� do picia. Zgoda? Tylko nie pr�buj zajrze� do wn�trza generatora, bo jest solidnie zabezpieczone przed ciekawskimi. Gerald u�miechn�� si�. Kiedy po jakich� dziesi�ciu minutach Crafton wr�ci� z koszyczkiem pe�nym butelek, powiedzia�: - Obliczy�em, Mike. Odpowiednio siedemdziesi�t dwa i siedemset dwadzie�cia gram�w. I je�eli naprawd� zbudowa�e� taki akumulator... Ale jak znajdziemy owe gramy w takiej wielkiej wannie! - Zbudowa�em generator chronokwantowy - powiedzia� z naciskiem Crafton. Podszed� do sze�cianu i wcisn�� guzik umieszczony na pokrywie obok uchwytu. Potem wydoby� z koszyka srebrny shacker i rzuci� Geraldowi na kolana. - Przygotujcie co� wedle w�asnego gustu, majorze. - Usiad� na skraju wanny i zacz�� wpatrywa� si� w wod�. - Sp�jrz - powiedzia� po paru minutach. Gerald z r�kami zaj�tymi shackerem wygramoli� si� z , niskiego fotelika i gwizdn�� ze zdumienia: woda mi�dzy elektrodami zaczyna�a wrze�, wyrzucaj�c na powierzchni� wielkie b�ble pary. Po kwadransie wanna by�a ju� w �wierci pusta, a �azienka pe�na pary. Ubranie zwilgotnia�o i obwis�o. Gerald rozlu�ni� krawat i rozpi�� ko�nierzyk koszuli. - Uff - powiedzia� - gor�co! Chod�my st�d, Mike. Mo�esz uzna�, �e mnie ju� przekona�e�. - Co to, to nie! Lepiej przynios� zimnego piwa, chcesz? A para jeszcze nikomu nie zaszkodzi�a, trzeba tylko zdj�� ubranie.. ... Kiedy ca�kowicie wykipia�a trzecia ju� wanna wody, Gerald uzna�, �e pr�ba powiod�a si� nad podziw dobrze i �e wobec tego musi natychmiast jecha� do Waszyngtonu, �ci�gn�� tu szefa, pogratulowa� mu znakomitego pomys�u, zapozna� go z Craftonem i jego cudown� �a�ni� parow�. Mike chcia� go zatrzyma� na noc, ale Gerald by� niezachwiany w swym zamiarze. Poszli wi�c na placyk za domem, gdzie ju� stal wydobyty z gara�u thunderstorm z us�u�nie otwartymi drzwiami i wysuni�tym fotelem. Obj�li si� na po�egna nie i Gerald siada� ju� w fotelu kierowcy, gdy przekl�ty dinozaur wyczu� jednak zapach alkoholu i zdo�a� zatrzasn�� mu przed nosem drzwiczki. Piekielne chemoreceptory! Gerald z w�ciek�o�ci� kopn�� w opon� i skrzywi� si� z b�lu. Dopiero w tym momencie u�wiadomi� sobie, �e jest nagi i bosy i �e trzeba jednak zanocowa� u Craftona. Ale przed snem nie zawadzi jeszcze troch� posiedzie� i co� wypi�... Nast�pnego dnia rano Crafton odprowadzi� go�cia do bramy, wypi� fili�ank� kawy i wyci�gn�� si� w le�aku ustawionym na tarasie. G�owa mu ci��y�a, jak zawsze po grubszym pija�stwie zneutralizowanym dwoma tabletkami alkalamidu - jedn� przed i jedn� po. Zapali� papierosa i dopiero wtedy pozwoli� sobie na odpr�enie. Nareszcie! Po�kn�li haczyk! To by�o zwyci�stwo, a w�a�ciwie jego pierwsza zapowied�, gdy� czeka�o go jeszcze niejedno starcie. Ale pierwsza potyczka zosta�a wygrana. T�paki z Urz�du Patentowego wy�mia�y go... No pewnie: kamienie nie mog� spada� z nieba, aparat ci�szy od powietrza nie mo�e lata�, perpetum mobile nie istnieje. Ale istnieje generator chronokwantowy Craftona. Istnieje i pracuje, to fakt bezsporny. Teoretycy zaczn� bada� i budowa� hipotezy t�umacz�ce �w fenomen, a on ju� potrafi dola� do ognia ich polemik jak najwi�cej oliwy daj�cej czarny i g�sty dym. Minie niejeden rok, zanim uczeni m�owie, pogodzeni ju� z istnieniem generatora, zrozumiej� nagle, �e ca�a mechanika chronokwantowa to be�kot i brednie, �e jest to parawan os�aniaj�cy jeden jedyny, malutki i rzeczywi�cie dzia�aj�cy aparacik - s�awetne perpetum mobile.