Ketih Harary i Pamela Weintraub "Panowa� nad snem" Wst�p Czy chcia�by� lata� jak Superman, przemierza� ca�y glob udaj�c si� pod Wielk� Piramid�, w Alpy szwajcarskie czy na pi�kn� tahita�sk� pla��? Czy marzysz o romansie ze swoj� ulubion� gwiazd� filmow� ��cznie z kalifornijskimi zachodami s�o�ca, ciep�ymi k�pielami i uczestnictwem na ceremonii wr�czania Oskar�w? Czy chcia�by� dyskutowa� o fizyce z Einsteinem, podda� si� terapii u samego Freuda, czy wreszcie zosta� klonowanym przez Watsona i Cricka? O czymkolwiek marzysz, to po odpowiednim treningu mo�esz sprawi�, by marzenie to zrealizowa�o si� w twoim �nie. Prawdopodobnie, dop�ki si� nie obudzisz, nie zdajesz sobie sprawy, �e �nisz. Sen jednak w�wczas si� ko�czy. Lecz s� ludzie, kt�rzy s� �wiadomi tego, �e �ni�, podczas gdy ich sen w dalszym ci�gu trwa. Prowadzone ostatnio badania wykaza�y, �e owi �wiadomie �ni�cy s� w stanie re�yserowa� swoje sny, zupe�nie jak re�yser tworz�cy film na planie zdj�ciowym. Mog� tworzy� lub niszczy� postacie, przemieszcza� si� do odleg�ych miejsc, zmienia� swoje dzia�ania, a nawet zale�nie od swej woli przekszta�ca� �nion� sceneri�, pogod� czy rekwizyty. Ogl�dnie m�wi�c, dla niewtajemniczonych takie psychiczne akrobacje mog� zabrzmie� zupe�nie nieprawdopodobnie. Jednak�e na przestrzeni ostatniego dziesi�ciolecia badacze wypracowali serie stosunkowo prostych �wicze� umo�liwiaj�cych uzyskanie takich w�a�nie �wiadomych sn�w. Te nieskomplikowane metody, prezentowane krok po kroku w niniejszym Programie Tw�rczego Snu, winny uczyni� ci� panem twoich w�asnych sn�w. W zast�pstwie przedstawionych w tej ksi��ce �wicze� nauczysz si�, w jaki spos�b budzi� si� we w�asnych snach. Pod koniec naszego czterotygodniowego programu powiniene� wywo�ywa� i utrzymywa� �wiadome sny i udawa� si� w trakcie takich sn�w w odleg�e miejsca, bra� udzia� w wymy�lnych, wysoce ekscytuj�cych przygodach, zg��bia� najbardziej prywatne fantazje seksualne z ca�� gam� �nionych kochank�w, poszukiwa� tw�rczych rozwi�za� dla osobistych i zawodowych problem�w, a nawet wzmacnia� sw�j system immunologiczny, co b�dzie mia�o znacz�cy wp�yw na popraw� twojego zdrowia. Mo�e si� tak�e okaza�, �e w wyniku poznania i zrozumienia swoich najg��bszych my�li i odczucia na temat �mierci, egzystencjalizmu i Boga, przewy�szysz zwyk�e poziomy postrzegania rzeczywisto�ci. Premi� dla uczestnik�w Programu Tw�rczego Snu b�dzie nauka naszej metody na wywo�ywanie szczeg�lnie intensywnej formy �wiadomych sn�w - odmiennego stanu, zwanego przez nas wysok� �wiadomo�ci� - opartej na zasadach wypracowanych wieki temu przez tybeta�skich jog�w. Ale zanim zaczniemy, chcieliby�my, aby� pomy�la� o �nieniu w mniej wi�cej taki sam spos�b, w jaki my�lisz o prowadzeniu samochodu. Przypomnij sobie, ile razy jecha�e� autostrad� i prawie wcale nie zwraca�e� na to uwagi. W pewnej chwili spogl�dasz na drog� i u�wiadamiasz sobie, �e kto� sprawuje nad pojazdem pe�n� kontrol� - a ten kto�, o czym doskonale wiesz, to ty. Proces �nienia dzia�a w podobny spos�b. Zazwyczaj nie u�wiadamiasz sobie, �e sprawujesz nad nim kontrol�; ale pocz�wszy od ka�dego s�owa wypowiedzianego przez �nion� prze ciebie posta�, poprzez ka�d� ceg�� w wy�nionym domu, a� do dok�adnej liczby p�atk�w kwiatu w �nionym przez ciebie ogrodzie ty i tylko ty jeste� autorem i projektantem swoich sn�w. U�wiadomienie sobie tego faktu podobne jest do nag�ego spostrze�enia, i� to w�a�nie ty prowadzisz samoch�d; innymi s�owy przebudzenie we w�asnych snach wymaga subtelnego przesuni�cia uwagi, tak aby� uczy� si� by� bardziej �wiadomy tego, co robisz. Owo subtelne przesuni�cie uwagi rozpocznie si� ju� w Pierwszym Tygodniu Programu Tw�rczego Snu. Zaczniesz od podstawowych technik, kt�re umo�liwi� ci przypominanie i zapami�tywanie twoich sn�w. Nauczysz si� tak�e pe�nej rozpoznawa� r�znic� pomi�dzy stanem jawy a marzeniami sennymi. A w ko�cu �wiczenia zawarte w Pierwszym Tygdoniu powiny przenie�� ci� na skraj sennej �wiadomo�ci, ucz�c ci� wst�pnego okre�lania obiekt�w twoich sn�w, a nawet umo�liwiaj�c niewielki stopie� kontroli ju� podczas samego snu. Tygodnie Drugi i Trzeci naucz� ci�, jak wywo�ywa� i kontrolowa� pe�ne, �wiadome sny. Po przerobieniu zawartych w tych rozdzia�ach �wicze� powiniene� nabra� znacznej bieg�o�ci w sennym unoszeniu si�, co umo�liwi ci podr�owanie po terenie twojego snu; sennym wirowaniu, co pomo�e ci utrzymywa� twoje �wiadome sny, a tak�e w snuciu snu - czyli sztuce, jak� jest dowolne manipulowanie szczeg�ami sn�w. A kiedy przeniesiesz si� ze zwyk�ego, �wiadomego �nienia w bardziej wnikliwy stan wysokiej �wiadomo�ci, intensywno�� i si�a twoich dozna� podczas �wiadomego �nienia powinna znacznie si� zwi�kszy�. W Czwartym Tygodniu rozwiniesz �wiadomo�� tw�rcz�, w kt�rej nabyte umiej�tno�ci umo�liwi� ci eksploracj� dalszych granic twojego potencja�u �wiadomego �nienia. Bowiem je�eli �wiadome sny umo�liwi� ci jedynie zmian� �nionych jab�ek w pomara�cze czy podr� na Arktyk�, b�dzie to umiej�tno�� raczej ograniczona. Dlatego najbardziej do�wiadczeni w sztuce �wiadomego snu u�ywaj� tych zdolno�ci nie tyle po to, aby zmieni� krajobraz snu, lecz raczej by go zbada�. W ten spos�b mo�esz podejmowa� regularne wyprawy w g��b w�asnej pod�wiadomo�ci bez pomocy psychoterapeuty czy lek�w. Pami�ta� nale�y, �e w ostatecznym rozrachunku �wiadome i wysoce �wiadome sny winny by� rozpatrywane jako mo�liwo�� kontaktu z rozszerzon� rzeczywisto�ci� wewn�trzn�. Tak wi�c kto�, kto bezustannie dyryguje �nionymi przez siebie postaciami i zmienia rekwizyty snu bez pr�b zbadania ich g��bszego, symbolicznego znaczenia, mo�e w efekcie st�umi� ich pod�wiadome potrzeby, zamiast umo�liwi� im odnalezienie w�asnej ekspresji. W celu wyeliminowania takich potencjalnych trudno�ci zalecamy, aby� �wiadome sny utrzymywa� w r�wnowadze ze snami �wiadomymi - a wi�c ze snami, kt�re w �adnym wypadku nie s� �wiadomie kontrolowane. W Programie Tw�rczego Snu zawarte s� dwie noce swobodnego �nienia. Proponujemy tak�e, aby� zintegrowa� taki rodzaj zr�wnowa�onego podej�cia w d�ugoterminow� eksploracj� �wiadomych sn�w, jaki potrzebny jest tobie do tej pr�by. Najlepsz� metod� na uzyskanie bieg�o�ci w �wiadomym �nieniu jest wykonywanie jednego kroku naraz. Daj sobie czas na odpowiednie skoncentrowanie si� na ka�dym z �wicze� zawartych w niniejszej ksi��ce i nie staraj si� niepotrzebnie przyspiesza� tempa. Chocia� program zaplanowano w taki spos�b, aby mo�na go by�o przeprowadzi� w trzydzie�ci dni, to absolutnie nic nie stoi na przeszkodzie, je�eli zechcesz przed�u�y� ten termin. Nie zalecamy jednak zako�czenia programu w kr�tszym terminie czy pr�b wci�ni�cia �wicze� z ca�ego tygodnia w jeden weekend. Chocia� koncepcja wielu �wicze� Tw�rczego Snu jest stosunkowo prosta, to prawdziwy efekt daje ich ��czne dzia�anie. Proponujemy, aby� pozwoli� swoim zdolno�ciom na rozw�j stopniowy, co da co mo�liwo�� odpowiedniego dostosowania si�. A poniewa� sny - czy to zwyk�e, czy �wiadome - stanowi� odbicie twojego nastroju, odpowiednio wyra�one podej�cie powinno zwi�kszy� ich zakres oraz czerpan� ze �nionych przyg�d przyjemno��. Jednak�e najskuteczniejszym sposobem na uzyskanie �wiadomych sn�w jest niewywieranie na siebie nacisku, aby je wywo�a�. Je�eli odczuwasz zwi�zany z wyst�powaniem takich sn�w niepok�j, wtedy oczywi�cie mo�liwo�� ich pojawienia si� b�dzie zdecydowanie mniejsza. Pami�taj, �e �wiadome sny mog� powsta� na jakimkolwiek etapie programu - ostatecznie �wiadome �nienie nie jest jakim� procesem linearnym, w kt�rym cel osi�ga si� lub te� nie pod koniec ka�dego �wiczenia. Przeciwnie, Program Tw�rczego Snu ma za zadanie oddzia�ywa� na ka�d� osob� indywidualnie, pomagaj�c jej w wypracowaniu odpowiednich warunk�w do powstawania �wiadomych i wysoce �wiadomych sn�w. Jednak�e dok�adny rozk�ad zaj��, jakiego b�dziesz si� p�niej trzyma�, zale�y tylko od ciebie i twoich predyspozycji. U niekt�rych �wiadome sny mog� wyst�pi� ju� na pocz�tku �wicze�, u innych w dalszej cz�sci, a u jeszcze innych dopiero po jego zako�czeniu. Chcieliby�my te� podkre�li�, �e powstanie jakichkolwiek problem�w w rezultacie �wicze� zawartych w Programie Tw�rczego Snu jest wysoce nieprawdopodobne. Program ten nie pr�buje zast�pi� psychoterapii. Je�eli zauwa�ycie jednak u siebie jakie� problemy natury emocjonalnej b�d� psychiatrycznej lub po prostu b�dziecie odczuwali niepok�j w zwi�zku z jakim� �wiczeniem, sugerujemy, aby�cie przed podj�ciem dalszych �wicze� skontaktowali si� ze swoim lekarzem lub psychiatr�. W takim wypadku mo�ecie kontynuowa� program pod sta�� opiek� lekarza. Niewa�ne kim jeste� - Program Tw�rczego Snu opracowany zosta� dla ciebie. Wraz ze wzrostem do�wiadczenia twoje �wiadome sny b�d� stawa�y si� coraz bardziej �ywe i silne. Powinny tak�e umo�liwi� ci wi�kszy dost�p do ukrytych pok�ad�w energii, m�dro�ci i do�wiadczenia, jakie naby�e� na przestrzeni ca�ego swojego �ycia. Pierwszy Tydzie� BUDZENIE SI� NA W�ASNE SNY Wi�kszo�� z nas uwa�a �ycie codzienne za konkretne i stosunkowo �atwe do przepowiedzenia. Z drugiej strony sny traktuje si� jako fantazje i zmienne mira�e rozp�ywaj�ce si� gdzie� we mgle. A jednak �wiat jawy pe�en jest nieprzewidzianych, zaskakuj�cych i surrealistycznych wyobra�e�, w��czaj�c w to potworne zbrodnie i zapieraj�ce dech w piersiach dzie�a sztuki, kt�re wydaj� si� pochodzi� ze �wiata sn�w. Sny z kolei zawieraj� w sobie najg��bsz� prawd� o naszym pod�wiadomym stosunku do rzeczywisto�ci. Gdyby�my potrafili zrozumie� znaczenie naszych sn�w, tym samym zrozumieliby�my, z daleko wi�ksz� precyzj� i g��bi�, nasz stosunek do innych ludzi i otaczaj�cego nas �wiata. Tak naprawd� marzenia senne i �ycie na jawie s� jedynie dwoma stanami w doznawanym przez nas codziennym kontinuum �wiadomo�ci. Podczas wi�kszo�ci sn�w wydaje si� nam �e jeste�my ca�kowicie rozbudzeni, a czasami, kiedy znajdujemy si� w stanie jawy, mo�emy si� zastanawia� czy aby nie �nimy.. Jest wi�c rzecz� zrozumia��, �e je�eli mamy kiedykolwiek przebudzi� si� podczas w�asnych sn�w - innymi s�owy �ni� �wiadomie - to musimy w spos�b pewny i nie pozostawiaj�cy �adnych w�tpliwo�ci nauczy� si� odr�nia� stan snu od stanu jawy. Pierwszy Tydzie� Programu Tw�rczego Snu pomo�e ci osi�gn�� ten cel poprzez nauk� obserwacji natury rzeczywisto�ci i natury sn�w. W pierwszej cz�ci tygodnia nauczysz si� przywo�ywa� swoje sny i zapisywa� je w dzienniku sn�w. Nauczysz si� tak�e zag��bia� w surrealistycznych wyobra�eniach cz�sto towarzysz�cych w �yciu na jawie, nierzadko nadaj�c mu subiektywne w�a�ciwo�ci snu. �wiczenia Pierwszego Tygodnia wprowadz� te� pewne podstawowe zasady kontroli sn�w. B�dziesz na przyk�ad w stanie stworzy� odpowiednie �rodowisko snu, sprzyjaj�ce bardziej �wiadomemu �nieniu. Nauczysz si� wp�ywa� na g��wne tematy swoich sn�w poprzez proces zwany inkubacj� snu. Nauczysz si� tak�e efektywnego podej�cia do kwestii rozwi�zywania swoich problem�w - koncentruj si� na nich stosuj�c �wiczenia Pierwszego Tygodnia, a rozwi�zania by� mo�e pojawi� si� w twoim �nie. W ko�cu konfrontuj�c negatywne wyobra�enia, jakie czasami pojawiaj� si� w twoich snach, nauczysz si�, w jaki spos�b unikn�� takich nieprzyjemnych dozna� przenosz�c si� w stan cz�ciowej �wiadomo�ci. A kiedy rozwiniesz umiej�tno�� indagowania swoich sennych nieprzyjaci�, zas�ona zacznie si� unosi�. Zaczniesz budzi� si� we w�asnych snach. Jeszcze jedna, ale za to istotna uwaga: chocia� techniki Pierwszego Tygodnia pomy�lane zosta�y jako wst�p do �wiadomego �nienia, s� one same cennymi narz�dziami. Je�eli �wiadome sny nigdy nie wyst�pi�, prowadzenie dziennika sn�w mo�e by� podstaw� do g��bszej analizy wewn�trznej ja�ni. Ukierunkowywanie stan�w na tw�rcze i romantyczne dylematy mo�e zaowocowa� cennymi �cie�kami do profesjonalnego wgl�du we w�asn� osob�. A poprzez badanie koszmar�w sennych mo�esz doj�� do ich lepszego zrozumienia, co z kolei pomo�e ci je wyeliminowa�. W por�wnaniu z reszt� Programu Tw�rczego Snu techniki Pierwszego Tygodnia wydawa� si� mog� ma�o istotne, lecz ich znaczenia nie nale�y jednak lekcewa�y�. Stanowi� one solidn� podstaw�, na kt�rej oparte s� kolejne tygodnie �wiadomego �nienia. Dzie� 1 Dzie� 2 Przywo�ywanie sn�w Zanim staniesz si� �wiadomym we w�asnych snach, musisz opanowa� pewne podstawowe zasady kontroli snu. G��wnym wymogiem dla takiej kontroli jest umiej�tno�� zapami�tywania, oceniania i zapisywania swoich sn�w. W dniu 1 i 2 Programu Tw�rczego Snu nauczysz si� specjalnych �wicze� u�atwiaj�cych koncentracj�, kt�re pomog� ci przywo�ywa� twoje sny. Nauczysz si� tak�e, w jaki spos�b zapisywa� swoje sny w prywatnym dzienniku sn�w. UWAGA: Poniewa� wymagane jest podj�cie pewnych przygotowa�, przed rozpocz�ciem �wicze� przeczytaj wszystkie instrukcje dla dnia 1 i 2. Cz�� I: Zak�adanie dziennika sn�w Twoim pierwszym zadaniem w Dniu 1 b�dzie za�o�enie dziennika sn�w, kt�rego b�dziesz u�ywa� przez reszt� Programu Tw�rczego Snu. Powinien by� to notes kt�ry mo�esz w�o�y� pod poduszk� lub nosi� ze sob� w ci�gu dnia. Sugerujemy tak�e wybranie odpowiedniego d�ugopisu lub pi�ra umo�liwiaj�cego ci �atwe pisanie, kiedy b�dziesz le�a� w ��ku. Pi�ro, kt�rym b�dziesz czyni� zapisy w swoim dzienniku, nie powinno by� u�ywane do niczego innego. Pom�c ci mo�e tak�e miniaturowa latarka przypadku, gdyby� przypomnia� sobie jaki� sen w �rodku nocy. Po skompletowaniu notatnika, pi�ra i latarki umie�� je pod poduszk� w swoim ��ku. Powiedz sobie: Tutaj b�d� zapisywa� swoje zapami�tane sny. Potem zostaw notatnik pod poduszk�, dop�ki nie b�dziesz gotowy po�o�y� si� spa�. Cz�� II: Zapami�tywanie sn�w Drug� cz�� w przywo�ywaniu sn�w mo�esz zacz�� po za�o�eniu dziennika sn�w. �wiczenie to zacznie si� w Dniu 1 i b�dzie trwa�o przez ranek Dnia 2. Zacznij siedz�c samotnie w jakim� publicznym miejscu podczas spokojniejszej cz�ci dnia i przyjrzyj si� sobie oraz swojemu otoczeniu. Obserwuj ludzi dooko�a siebie i powtarzaj te s�owa: Ka�dy znajduj�cy si� tutaj ma sny. Zastan�w si� nad znaczeniem tego zdania i spr�buj wyobrazi� sobie, o czym ludzie dooko�a ciebie mogli zesz�ej nocy �ni�. Obserwuj swoje obecne otoczenie i zapytaj samego siebie, o czym mog� �ni� dzisiejszej nocy. O czym ty m�g�by� �ni� dzisiaj. Potem cicho powiedz do siebie: Od tej chwili b�d� zapami�tywa� swoje sny. Utwierdziwszy si� w tym postanowieniu zapomnij o nim na reszt� dnia, a� do chwili kiedy le��c ju� w ��ku b�dziesz si� przygotowywa� do snu. Uwaga: Je�eli czujesz si� na si�ach, mo�esz zasugerowa� sobie budzenie si� w trakcie nocy po zako�czeniu sn�w. Wraz ze wzrostem praktyki zauwa�ysz, �e w ci�gu jednej nocy budzisz si� po zako�czeniu kilku sn�w i wszystkie pami�tasz. Nawet je�li nie zechcesz regularnie praktykowa� tak intensywnego �wiczenia, to i prowadzi� ono mo�e do zaskakuj�cych spostrze�e�, a tak�e w znacznym stopniu poprawi� twoj� zdolno�� zapami�tywania sn�w. P�niej, kiedy b�dziesz ju� w ��ku, ponownie pomy�l o zamiarze zapami�tywania sn�w. Nie staraj si� jednak wywiera� na siebie �adnego psychologicznego nacisku. Potem za�nij. Aby zapami�ta� swoje sny w spos�b tak dok�adny jak to tylko mo�liwe, musisz po pierwsze zrozumie�, �e wspomnienia ze snu mog� by� r�wnie ulotne jak oddech. Kiedy wi�c zaczniesz si� budzi� czy b�dzie to w �rodku nocy, czy rano, nie otwieraj oczu, ani nawet nie ruszaj si�. Skoncentruj si� na przypomnieniu sobie swojego snu. Miejsce, w kt�rym sypiasz, musisz tak zorganizowa�, by unikn�� cho�by najdrobniejszego zak��cenia snu. Je�eli �pisz z lub obok jakiej� osoby, popro� j�, aby nie przeszkadza�a ci a� do chwili, kiedy sam wstaniesz z ��ka. Je�eli budzisz si� na d�wi�k budzika, sugerujemy aby� zamiast tego nastawi� sobie radio, kt�re budzi�oby ci� cichymi d�wi�kami klasycznej muzyki. Albo jeszcze - popro� o �agodne budzenie kogo� z cz�onk�w rodziny. Nie wywieraj na siebie nacisku, aby przypomnie� sobie szczeg�y snu w dok�adnym porz�dku chronologicznym. Najprawdopodobniej wiesz, �e docieranie do wspomnie� sn�w powinno odbywa� si� subtelnie i powoli, tak samo jak pr�bujesz przywo�a� wydarzenia z przysz�o�ci. Musisz im pozwoli�, aby pojawi�y si� w twojej rozbudzonej �wiadomo�ci stopniowo i spontanicznie. Po przebudzeniu najprawdopodobniej b�dziesz pami�ta� detale b�d� fragmenty swojego ostatniego snu. My�li, odczucia i wyobra�enia odnosz�ce si� do tego snu cz�sto mog� si� pojawia� w kolejno�ci odwrotnej, stopniowo prowadz�c ci� do subtelnego rozpoznania wcze�niejszych sn�w. Jednak�e wspomnienia wcze�niejszych sn�w s� zazwyczaj kruche jak mydlane ba�ki. Ostatecznie skonstruowane s� z uczu� i wyobra�e� przep�ywaj�cych przez ukryte pasa�e twojego pod�wiadomego umys�u. Jakikolwiek nag�y skok my�li, chwilowe rozproszenie, jakakolwiek pr�ba wymuszenia wspomnie� mo�e momentalnie zniszczy� te ba�ki powoduj�c �e wyobra�enia znikn�, zanim jeszcze pojawi� si� w twojej rozbudzonej �wiadomo�ci. Pami�taj - musisz by� odpr�ony, musisz da� sobie czas na przypomnienie sn�w. Je�eli senne wizje nie wyp�ywaj� natychmiast na powierzchni� twojej rozbudzonej �wiadomo�ci, po prostu pole� przez chwil� nieruchomo i zobacz co si� stanie, zanim zwr�cisz swoj� uwag� ku czemu� innemu. Cz�� III: Zapisywanie sn�w Dzienniki sn�w prowadzone w takiej czy innej formie towarzysz� cz�owiekowi od pocz�tk�w jego istnienia. Chocia� nie mo�emy tego udowodni�, jest bardzo prowdopodobne, �e pewne prehistoryczne rysunki na ska�ach reprezentuj� wyobra�enia, kt�re mia�y sw�j pocz�tek we �nie. Wraz z rozwojem cywilizacji dzienniki sn�w przyj�y form� pisan�. Zapisywano i analizowano nocne doznania �ni�cego. Wi�kszo�� wsp�czesnych badaczy snu uwa�a prowadzenia takiego osobistego dziennika za efektywny �rodek u�atwiaj�cy przywo�ywanie sn�w, a tak�e spos�b na �ledzenie sennych temat�w i wyobra�e�. Prowadz�c taki dziennik, nadaj ka�demu snu oddzielny tytu�. Upewnij si�, �e zawsze zapisujesz dat� i przybli�ony czas ka�dego snu. Prze�led�, kt�re sny w nocy wyst�pi�y wcze�niej w cyklu sn�w, a kt�re �ni�e� p�niej. Szczeg�owo opisuj otoczenie, w jakim ka�dy sen si� pojawi�, wyst�puj�ce w nim postacie, wszystkie znacz�ce rekwizyty b�d� symbole, a tak�e wszystkie emocja, jakie taki sen m�g� u ciebie wyzwoli�. Zalecamy, aby� u�ywa� swojego dziennika sn�w do badania zwi�zk�w pomi�dzy twoimi snami, a aktywno�ci� i troskami dnia codziennego. Po zapisie ka�dego snu zostaw jedn� lub dwie kartki puste, tak aby� m�g� zapisa� jakie� dodatkowe my�li, wspomnienia lub interpretacje, jakie wy�oni� si� mog� wraz z up�ywem czasu. Chocia� nie jest to obowi�zkowe, to dodatkowo mo�esz rysowa� to wszystko, co w jakikolwiek spos�b zwi�zane jest z tre�ci� twoich sn�w. Wyobra�enia wizualne w formie graficznej mog� wyra�a� ukryte znaczenia snu, a nawet wyzwala� uwolnienie g��bszych wspomnie�. Poczynaj�c od ranka Dnia 2 musisz wyrobi� sobie nawyk zapisywania sn�w tu� po przebudzeniu si�, nawet jeszcze przed wstaniem z ��ka. Im d�u�ej czekasz, tym bardziej prawdopodobne, �e wspomnienia te stan� si� zniekszta�cone, lub po prostu znikn�. Traktuj sw�j dziennik sn�w jak �wi�t� ksi�g�, w kt�rej zapisujesz najskrytsze kreacje swojego pod�wiadomego umys�u. Co najmniej przez kolejne trzy i p� tygodnia Programu Tw�rczego Snu staraj si� mie� dziennik zawsze przy sobie. Mo�esz przypomnie� sobie sen o jakiejkolwiek porze. Skoro zainicjowa�e� ju� proces przywo�ywania sn�w, pierwszego ranka po przebudzeniu nie ma ogranicze� czasowych na niespodziewane przeb�yski wspomnie�, jakich coraz cz�ciej b�dziesz teraz doznawa�. Uwaga: Poniewa� wraz z praktyk� zdolno�� przywo�ywania sn�w mo�e gwa�townie si� poprawi�, zalecamy, aby� stosowa� najwa�niejsze �wiczenia Dnia 1 i 2 przez ca�� pozosta�� cz�� Programu Tw�rczego Snu. Przede wszystkim, kiedy ka�dej nocy k�adziesz si� spa�, utwierd� w my�lach zamiar pami�tania sn�w, gdy obudzisz si� rano. Po drugie, daj sobie czas na przypomnienie i zastanowienie si� nad swoimi sennymi doznaniami tu� po przebudzeniu, zanim jeszcze otworzysz oczy, poruszysz si� czy zwr�cisz my�lami ku innym sprawom. Po trzecie, konsekwentnie zapisuj tre�� sn�w w swoim dzienniku sn�w. Dzie� 3 �wi�tynia sn�w W dniu 3 nauczysz si� wp�ywa� na swoje sny poprzez my�li i wyobra�enia, jakie masz tu� przed za�ni�ciem. To niezwykle skuteczna technika zwana inkubacj� snu praktykowana by�a na ca�ym �wiecie w takiej czy innej formie ju� od czas�w staro�ytnych. Inkubacja snu mo�e by� z�o�ona, jak sp�dzanie ca�ego dnia w odpowiednim otoczeniu na medytacjach i praktykach wyszukanych rytua��w, lub te� tak prosta jak zwyczajne nakazanie samemu sobie tu� przed za�ni�ciem �nienia o konkretnym temacie. Technika inkubacji snu stworzona dla potrzeb niniejszego programu jest prosta i efektywna i powinna zapewni� ci o wiele wi�ksz� kontrol� nad twoimi snami. Wraz z jej stosowaniem znajdziesz w niej pot�ne narz�dzie u�atwiaj�ce rozwi�zywanie problem�w, usuwanie z�ych nawyk�w, wzmacniaj�ce tw�j system immunologiczny, a tak�e pozwalaj�ce ci lepiej pozna� twoj� g��bok� ja��. Pierwsz� cz�� naszego procesu inkubacji sn�w zak�ada odpowiednie przygotowanie otoczenia swojego snu - nasycenie �rodowiska, w kt�rym �pisz emocjonaln� atmosfer� sprzyjaj�c� wywo�ywaniu ��danych sn�w. Dzie� 3 zacznij wi�c od zastanowienia si� nad psychologiczn� atmosfer� miejsca, w kt�rym �pisz. Rozwa� mo�liwo�� czy jakie� przedmioty w tym pokoju mog� mie� wp�yw na twoje sny. Czy otoczenie twojego snu bogate jest w obiekty stymuluj�ce i pobudzaj�ce wyobra�ni� takie jak dzie�a sztuki lub fotografie twoich bliskich? A mo�e twoja sypialnia jest sterylna, odznaczaj� si� w niej jedynie przedmioty funkcjonalne i sterty papier�w przyniesione do domu z biura? Czy �pisz i �nisz w ciszy, czy raczej cisza ta przerywana jest cz�sto odg�osami ruchu ulicznego b�d� telewizora w drugim pokoju? Czy temperatura i wentylacja w twojej sypialni jest odpowiednia? Czy kolor �cian odpowiada twemu duchowi, czy raczej pobudza ci� lub po prostu nudzi? Jednak�e najwa�niejszym pytaniem jest, jakie emocjonalne przes�ania otrzymujesz od �rodowiska swojego snu. Co m�wi ono o twoich osobistych zwi�zkach i warto�ciach, a tak�e w jaki spos�b odzwierciedla tw�j stosunek do spania i �nienia? Je�eli rozwa�y�e� to wszystko, urz�d� �rodowisko swoich sn�w w spos�b maksymalnie wygodny. Udekoruj je przedmiotami, kt�re najbardziej lubisz, a kt�re wyra�aj� najbardziej pozytywne aspekty twojej osobowo�ci. Postaraj si� uczyni� to pomieszczenie atrakcyjnym i usu� wszystko, co nieporz�dane i zak��caj�ce uwag�, bowiem w niew�a�ciwy spos�b mo�e to wp�yn�� na eksploracj� twoich sn�w. Po stworzeniu takiego sanktuarium snu w zaciszu w�asnego domu usi�d� w nim i skoncentruj si� na jakiej� sprawie osobistej, o kt�rej chcia�by� �ni�. Wybierz tak� sytuacj�, na kt�r� masz bezpo�redni wp�yw, na przyk�ad tw�j stosunek do te�ciowej lub reakcj� na co�, co niespodziewanie wydarzy�o si� w twoim �yciu prywatnym b�d� zawodowym. B�d� precyzyjny. Im precyzyjniej wyrazisz swoj� trosk� przed za�ni�ciem, tym wyra�niejszy b�dzie p�niejszy sen. Uwaga: W pocz�tkowej fazie tego �wiczenia sugerujemy, aby� raczej nie stara� si� koncentrowa� na sprawach mog�cych w radykalny spos�b zmieni� twoje dotychczasowe �ycia, na przyk�ad: Czy powinienem si� o�eni�? Dop�ki nie zdob�dziesz niezb�dnego do�wiadczenia, intensywne emocje mog� nie�wiadomie powstrzyma� ci� przed uzyskaniem odpowiedniego snu lub te� - je�li ci si� uda go wywo�a� - uniemo�liwi� jego zapami�tanie. Wybrany przez ciebie temat powinien by� na tyle wa�ny, aby umotywowa� tw�j pod�wiadomy umys� do wywo�ania koresponduj�cego z tym tematem snu. Dlatego zalecamy, aby� raczej unika� tak psychologicznie trywialnych problem�w jak na przyk�ad: Czy powinienem zmieni� gatunek gatunek materacyka na kt�rym wyleguje si� m�j kot? Je�eli wybra�e� ju� odpowiedni i sensowny temat, czas na wywo�anie zwi�zanego z nim snu. Po pierwsze umie�� sw�j dziennik snu, pi�ro i latark� w jakim� wygodnym miejscu obok ��ka. Potem rozwa�nie wybierz jeden lub wi�cej symbolicznych przedmiot�w kt�re odzwierciedlaj� podstawowy nastr�j i skoncentruj si� na zamierzonym �nie. Je�eli chcesz na przyk�ad wywo�a� sen na temat s�uszno�ci zaakceptowania przez ciebie oferty pracy w cyrku, jako przedmioty symboliczne mo�esz wybra� lalk� clowna, pude�ko chrupk�w i zdj�cie s�oni�tek. Je�eli badasz swoje pod�wiadome uczucia do zwi�zku z jak�� osob�, mo�esz wybra� zdj�cie i rzeczy, kt�re przypominaj� ci t� konkretn� osob� lub przywodz� na my�l jakie� wydarzenie, kt�re prze�yli�cie razem. Po wybraniu takich przedmiot�w skoncentruj si� na temacie swojego zamierzonego snu, �agodnie usuwaj�c z umys�u wszystkie pozosta�e my�li. Powiedz sobie, �e chcesz �ni� o interesuj�cej ci� sprawie i �e b�dziesz pami�ta� ten sen po przebudzeniu. Kiedy wybra�e� ju� odpowiednie obiekty s�u��ce do inkubacji snu, starannie rozmie�� je w estetyczny i w interesuj�cy spos�b w pomieszczeniu w kt�rym �pisz. Je�eli chcesz, jeden lub wi�cej takich obiekt�w mo�esz umie�ci� obok siebie w ��ku. Mo�esz te� wzbogaci� atmosfer� zapalaj�c kadzid�o lub nastawi� muzyk� odpowiedni� do tematu twojego zamierzonego snu. Tu� przed zgaszeniem �wiat�a przez kilka chwil stosuj "skupienie si� na zwrocie" - jest to technika rozwini�ta przez psychologa snu z San Fransisco Gayle'a Delaneya, - a kt�ra oparta zosta�a na sugestii Carla Junga. Polega ona na wymawianiu tematu spodziewanego snu w pojedynczym zdaniu, na przyk�ad: Czy powinienem przyj�� prac� u braci Ringling�w? lub: Jakie w�a�ciwie uczucia �ywi� do Melvina? Potem zapisz to zdanie w swoim dzienniku sn�w. Je�eli chcesz, mo�esz tak�e wykona� ilustruj�cy ten temat rysunek. Po zako�czeniu tej czynno�ci zga� �wiat�o i u�� si� do snu. Kontynuuj koncentrowanie si� na zdaniu lub rysunku. Kiedy b�dziesz ju� zasypia�, wyobra� sobie obiekty kt�re porozmieszcza�e� dooko�a siebie w pokoju. �agodnie przypomnij sobie, �e chcesz �ni� na zamierzony temat i �e chcesz uzyska� wgl�d w ��cz�ce si� z nim twoje pod�wiadome uczucia i wyra�enia. Powiedz sobie, �e po przebudzeniu b�dziesz pami�ta� wszystkie zwi�zane z tym tematem sny. Uwaga: Po przebudzeniu pami�taj, aby zastosowa� techniki poznane w Dniu 2 programu. Przed poruszeniem si� czy otwarciem oczu skoncentruj si� na przypomnieniu sobie swojego ostatniego snu. Pod��aj za swoimi my�lami do wcze�niejszych wyobra�e� i sn�w. Natychmiast po otwarciu oczu zapisz w dzienniku przypomniane sobie sny. Aby przekona� si� czy �wiczenie to by�o rzeczywi�cie pomocne, przestudiuj wszystkie rysunki, zdania lub pytani, jakie wykona�e� w swoim dzienniku przed za�ni�ciem. Zbadaj mo�liwe zwi�zki mi�dzy nimi a twoimi aktualnymi snami. Dzie� 4 Poszukiwanie wizji W dniu 4 b�dziesz stosowa� inkubacj� snu w celu uzyskania dalszego wp�ywu na twoje sny. Tym razem b�dziesz si� koncentrowa� na wywo�aniu snu wykorzystuj�cego twoje zdolno�ci tw�rcze, co pomo�e ci upora� si� z jakim� nowym pomys�em lub ze zmian� podej�cia do �ycia. Zacznij od przyjrzenia si� swoim g��wnym potrzebom tw�rczym. Je�eli jeste� nauczycielem, pomy�l �e chcia�by� przedstawi� cyfry i litery w nowy, bardziej interesuj�cy spos�b. Je�eli jeste� programist� komputerowym, uznaj �e program nad kt�rym pracujesz, m�g�by by� prostszy w u�yciu. Teraz wybierz jak�� pojedyncz� potrzeb� tw�rcz�, kt�ra napawa ci� szczeg�ln� trosk�. By� mo�e jeste� reporterem usi�uj�cym napisa� r�wnie dobry artyku� do gazety jak ostatni. Detektywem pr�buj�cym ustali�, w jaki spos�b otrzymany anonim mo�e pom�c w uj�ciu mordercy. Mo�esz by� artyst� poszukuj�cym inspiracji do wykonania obrazu lub rze�by, a nawet lekarzem pr�buj�cym ustali�, co w�a�ciwie dolega pacjentowi. Je�eli sprawa ta jest �r�d�em twojej rzeczywistej troski, to najprawdopodobniej na jakim� poziomie ju� o niej my�lisz. A je�eli ma ona g��bsze pod�o�e osobiste, to istniej� spore szanse, �e ju� posiad�e� pewne subtelne, prawdopodobnie nie�wiadome wskaz�wki co do poszukiwanej przez ciebie odpowiedzi. Tak wi�c jedyne, co musisz teraz zrobi�, to poszukiwa� wizji - to znaczy pozwoli�, aby twoje do�wiadczeniem, wiedza i energia tw�rcza stopi�y si� razem w intuicyjn� wizj� przejawiaj�c� si� w twoim �nie. Po�wi�� kilka chwil podczas dnia pozwalaj�c, aby twoje my�li przep�ywa�y nad wybranym dylematem w spos�b najzupe�niej swobodny. Powiedz sobie, �e chcesz wyrazi� rozwi�zanie w swoich snach. Potem, tak jak zrobi�e� to wczoraj, wybierz kilka obiekt�w przypominaj�cych ci o nurtuj�cej ci� kwestii i porozmieszczaj je w swojej sypialni. Tu� przed po�o�eniem si� spa� u�� zdanie lub wymy�l rysunek najlepiej oddaj�cy tw�j problem i zanotuj na nowej kartce w twoim dzienniku sn�w. Koncentruj si� na tym zdaniu lub rysunku, kiedy b�dziesz zapada� w sen. Powiedz sobie, �e b�dziesz �ni� sen zwi�zany z wybranym problemem i �e b�dziesz go pami�ta� natychmiast po przebudzeniu. Pami�taj, aby natychmiast po przebudzeniu zastosowa� techniki przywo�uj�ce sen i aby tak szybko jak to tylko mo�liwe zanotowa� wszystkie wra�enia z przypomnianych sobie sn�w. Mo�esz by� zaskoczony stwierdzaj�c, i� �ni�e� o okre�lonych wyra�eniach, s�owach, pomys�ach czy metamorfozach, kt�re s� w silny spos�b zwi�zane z twoj� tw�rcz� trosk�. Mo�esz nawet obudzi� si� ju� z konkretnym rozwi�zaniem, chocia� by� mo�e nie bedziesz w stanie powi�za� go z okre�lonym snem. Pami�taj, �e tw�rcze idee b�d� wyobra�enia wy�aniaj�ce si� z wywo�anych tak� drog� sn�w musz� by� ocenione z perspektywy racjonalnej, rozbudzonej �wiadomo�ci. Pocz�tkowo mo�esz poczu� si� zainspirowany swoj� senn� wizj�, by p�niej w trakcie dnia stwierdzi�, i� wymaga ona g��bszego rozwini�cia. Lecz z drugiej strony, szczeg�lnie je�eli praktykujesz inkubacj� tw�rczego snu regularnie, w twojej rozbudzonej �wiadomo�ci pojawi� si� mog� ca�kowicie uformowane i logiczne obrazy, pomys�y b�d� wra�enia w bezpo�redni spos�b daj�ce si� zastosowa� do twoich sennych potrzeb. Wraz z kolejnymi etapami Programu Tw�rczego Snu stwierdzisz, �e prosta inkubacja snu b�dzie ci regularnie pomaga�a w rozwi�zywaniu problem�w osobistych, w poprawieniu w�asnego zdrowia, a nawet w uzyskiwaniu lepszych wynik�w w pracy zawodowej. Techniki inkubacji snu powinny by� pierwszym krokiem na drodze do komunikowania si� ze swoj� wewn�trzn� ja�ni�, co g��wnie ma miejsce w�a�nie podczas sn�w. Gdy tylko komunikacja taka zostanie ustalona, b�dziesz o wiele lepiej radzi� sobie z surrealistycznym terenem �wiadomego snu. Dzie� 5 �ycie jest jedynie snem Stosuj�c technik� inkubacji snu mo�esz w znacznym stopniu wp�ywa� na temat zamierzonego snu, jednak�e kiedy taki sen ju� si� zacznie, tracisz nad nim aktywn� kontrol�. Dlatego w Dniu 5 Programu Tw�rczego Snu posuniesz si� o krok dalej praktykuj�c umiej�tno�ci, kt�re b�d� ci niezb�dne, je�eli w rzeczywisty spos�b masz budzi� si� we w�asnych snach. Krokiem pierwszym w tym procesie jest szczeg�owa analiza �wiata jawy, kt�ry musisz nauczy� si� odr�nia� od sn�w. Jednak marzenia senne i ca�kowite rozbudzenie �wiadomo�ci s� jedynie dwoma ze stan�w w kontinuum �wiadomo�ci, jakich doznajesz ka�dego dnia. Mo�esz by� na przyk�ad w pe�ni rozbudzony rano, �ni� na jawie w po�udnie, a wieczorem tu� przed za�ni�ciem osi�gn�� stan hipnagogiczny charakteryzuj�cy si� �ywymi i �wiadomymi obrazami. Potem, ju� w ci�gu nocy, �pisz i �nisz. Wszystko to ��cznie daje nam podstawy przypuszcza�, �e wi�ksza �wiadomo�� �wiata jawy wzmocni twoj� wra�liwo�� na pe�ny zakres stan�w wewn�trznych, w��czaj�c w to twoje sny. Zacznij od wybrania le��cego gdzie� w pobli�u miejsca, stanowi�cego reminescencj� scen, jakie widzia�e� w swoich snach. Mo�e to by� na przyk�ad jaka� pi�kna katedra, cicha uliczka na przedmie�ciu, ruchliwa stacja kolejowa, ozdobiony pos�gami ogr�d, kawiarnia czy wspomnienia i skojarzenia, zdolne do przebudzenia twoich wszystkich zmys��w. Lecz co najwa�niejsze, miejsce to winno zapewni� ci obrazy jak najbardziej surrealistyczne, sprawiaj�ce wra�enie pochodz�cych ze snu. Uwaga: Zanim zaczniesz czyta� dalej, udaj si� do wybranego przez ciebie miejsca. Potem usi�d� i uwa�nie przestudiuj zamieszczone poni�ej instrukcje. Skoro czytasz ten paragraf, zak�adamy, �e znajdujesz si� teraz w jakim� interesuj�cym, przypominaj�cym ci sen miejscu. Rozejrzyj si� dooko�a. Zwr�� uwag�, gdzie dok�adnie jeste� w odniesieniu do wszystkiego i wszystkich dooko�a ciebie. Daj sobie du�o czasu na ca�kowite przyswojenie sobie estetycznego i emocjonalnego wp�ywu twojego obecnego otoczenia. Potem rozwa� fakt, �e miejsce, kt�re wybra�e�, jest odbiciem twojej w�asnej osobowo�ci i wyobra�ni. Z wszystkich mo�liwych dla tego �wiczenia miejsc w�a�nie to zdecydowa�e� si� wybra�, ten konkretny punkt w kt�rym akurat siedzisz. Innymi s�owy twoje obecne otoczenie stanowi odbicie twojego osobistego i subiektywnego podej�cia do rzeczywisto�ci. Czy wybra�e� jedno z miejsc, jakie zasugerowali�my wcze�niej, czy te� zdecydowa�e� si� na niezupe�nie samodzielnie? Czy wybra�e� miejsce, w kt�rym ju� by�e�, czy te� jest ono dla ciebie zupe�nie nieznane? Teraz rozgl�daj�c si� dooko�a zadaj sobie nast�puj�ce pytanie: Co takiego jest w tym miejscu, �e przypomina mi ono moje sny? Aby znale�� odpowied� w g��bi siebie, zastan�w si� nad natur� swoich sn�w. Czy kiedykolwiek �ni�e� o tym miejscu? Je�eli tak, to co m�g�by� oczekiwa�, �e si� wydarzy dalej? Przyjrzyj si� innym ludziom z twojego bezpo�redniego otoczenia. Kiedy b�dziesz ich obserwowa�, powiedz sobie w my�lach: Ka�dy znajduj�cy si� tutaj ma sny. Rozwa� mo�liwo��, �e otaczaj�cy si� ludzie w pewnym momencie tak�e �nili o tym miejscu. Prawdopodobnie niekt�rzy z was znaj� to miejsce w dw�ch oddzielnych rzeczywisto�ciach: ze �wiata jawy i ze �wiata sn�w. Zastan�w si� ile budynk�w i przedmiot�w dooko�a ciebie zainspirowanych zosta�o nie�wiadomymi wyobra�eniami pojawiaj�cymi si� podczas snu jakich� tw�rczych jednostek? Czy twoje doznawanie rzeczywisto�ci, poczynaj�c od wszystkiego na ulicy, przy kt�rej mieszkasz, do muzyki, kt�r� kochasz, mo�e by�, przynajmniej na pewnym poziomie, nie�wiadomym wra�eniem obraz�w pochodz�cych z twoich w�asnych sn�w lub sn�w innych ludzi. Teraz wsta� i przespaceruj si� po wybranym przez siebie miejscu przez jakie� dziesi�� lub pi�tna�cie minut. Podczas spaceru zwr�� szczeg�ln� uwag� czy gdzie� dooko�a wyst�puj� wywodz�ce si� ze snu obrazy. Uwaga: Po zako�czeniu tego �wiczenia reszt� dnia sp�d� w sw�j zwyczajowy spos�b. Jednak zanim po�o�ysz si� spa�, przeczytaj pe�n� instrukcj� dla Dnia 6. Uwaga: Teraz, kiedy sta�e� si� ju� sennym obserwatorem �wiata jawy, w dalszym ci�gu wyszukuj obrazy, kt�re mog�y zosta� zainspirowane twoimi snami. Mo�esz je odnale�� w architekturze, reklamach, filmach, sztuce, nauce i literaturze, a tak�e w wielu innych miejscach. Od tej pory kiedykolwiek spostrze�esz szczeg�lnie wyrazist� kolekcj� podobnych do snu obraz�w, powiedz samemu sobie w duchu: Mo�e b�d� �ni� o tych obrazach w przysz�o�ci. Gdy tylko rozpoznasz i uznasz tak� mo�liwo��, pozw�l, aby my�l o niej znikn�a z twojego umys�u. Dzie� 6 Pr�ba snu W Dniu 6 Programu Tw�rczego Snu b�dziesz kontynuowa� swoj� podr� ku wi�kszej �wiadomo�ci w swoich snach. Celem niniejszego �wiczenia b�dzie stworzenie i odegranie "snu na sucho", kiedy jeste� zupe�nie rozbudzony. B�dzie to wi�c niejako pr�ba generalna, kt�r� potraktowa� powiniene� z ca�� powag�. Poprzez stworzenie scenariusza snu, a potem wprowadzenie do niego �wiadomych zmian w trakcie odgrywania b�dziesz stymulowa� �wiadomy sen. Stymulacja taka powinna ci u�atwi� przystosowanie si� do rzeczywistego przebudzenia w swoich snach. Zacznij od �wiczenia rano, kiedy si� obudzisz - jeszcze przed otwarciem oczu czy poruszeniem si�. Gotuj�c si� do konfrontacji ze �wiatem dna codziennego, powiedz sobie w my�lach: zaraz zasn�. Potem wsta� i zabierz si� do swoich normalnych obowi�zk�w, lecz co jaki� czas powtarzaj sobie w my�lach, �e �wiat jawy jest teraz w rzeczywisto�ci snem. Nastepna cz�� �wiczenia wymaga pewnej kreacyjno�ci: musisz przygotowa� scenariusz snu, kt�ry b�dziesz p�niej odgrywa�. Aby przygotowa� taki scenariusz, mo�esz powr�ci� wspomnieniami do jakiego� szczeg�lnie uderzaj�cego snu, jaki mia�e� w przesz�o�ci. Je�eli nie jeste� w stanie przypomnie� sobie �adnego specyficznego snu, stw�rz scenariusz na podstawie takich obraz�w i my�li, kt�re najbardziej pasuj� do twojej og�lnej koncepcji snu. Lecz pami�taj, �e twoim dzisiejszym celem nie jest dok�adne odtworzenie twoich prawdziwych sn�w czy te� stworzenie symulowanego snu w pe�nym znaczeniu psychologicznym. Postaraj si� raczej zag��bi� w uczuciach i impresjach, kt�re dadz� ci wra�enie snu. Mo�esz na przyk�ad napisa� scenariusz takiego snu, w kt�rym jeste� zagubiony w obcym mie�cie, bez �adnych pieni�dzy i bez przyjaci�. Mo�e to by� scenariusz snu, w kt�rym jeste� jednym z �owc�w Duch�w biegaj�cym ze strzelb� proton�w i pr�buj�cym za wszelk� cen� zneutralizowa� jakiego� ducha. Jednak�e stworzony przez ciebie sen musi by� �atwy do odegrania. Upewnij si�, �e wymy�lona inscenizacja jest bezpieczna i mo�liwa do przyj�cia. Je�eli pr�ba twojego snu wymaga� b�dzie obecno�ci asystenta, zapro� do uczestnictwa w niej jakiego� wyrozumia�ego przyjaciela. W czasie takiej symulacji snu mo�ecie nawet si� zaskakiwa� nawzajem jakimi� nieoczekiwanymi, podobnymi do pochodz�cych ze snu dzia�aniami, rozmowami czy reakcjami. Zanim udasz si� do wybranego przez ciebie miejsca, ubierz si� w taki spos�b, kt�ry odpowiada emocjonalnej atmosferze i wyobra�eniom tego snu. Na przyk�ad mo�esz ubra� si� w co�, w czym raczej nie paradujesz codziennie, a co mo�e nawet wygl�da� odrobin� nie na miejscu dla wybranego przez ciebie otoczenia. Na przyk�ad na przypadkowe spotkanie przyjaci� spr�buj za�o�y� jak�� wykwintn� sukni� lub smoking, na piknik co� krzykliwego z du�� ilo�ci� bi�uterii, a na przechadzk� po zakupy na przyk�ad futrzane kapcie z czerwonym pomponem. Kiedy wybra�e� ju� odpowiednie otoczenie dla twego �wiczenia i ubra�e� si� odpowiednio - lub nieodpowiednio - na t� okazj�, czas odegra� tw�j "suchy" sen. Zacznij od powiedzenia sobie, �e szybko zasypiasz i �nisz. Potem, w miar� odgrywania scenariusza swojego snu, zwr�� uwag� na spos�b, w jaki zachowuj� si� wszystkie twoje zmys�y. Zwr�� uwag� tak�e na emocjonalny charakter twoich dozna� podczas takiej symulacji. Pozw�l sobie na dzia�anie spontaniczne, przerabiaj�c na nowo cz�ci scenariusza w miar� jego odgrywania. Pozw�l, aby obrazy i doznania same wy�ania�y si� z twojej pod�wiadomo�ci. Zmieniaj je zale�nie od swojej woli, dopasowuj�c je do twoich intuicyjnych prze�wiadcze� i pragnie�, tak jak m�g�by� to robi� w prawdziwym, �wiadomym �nie. Na pewnym etapie tego �wiczenia powiniene� zada� sobie pytanie czy �nisz, czy te� nie. Rozwa� znaczenie tego pytania i wyobra� sobie, �e w rzeczywisto�ci �pisz teraz we w�asnym ��ku w domu. Potem zereaguj twierdz�co, odpowiadaj�c samemu sobie: Tak, to ca�e do�wiadczenie jest snem. Po zako�czeniu symulowanego snu powiedz sobie w my�lach: Mog� �ni� o ca�ym tym doznaniu p�niej. U�wiadomiwszy sobie t� my�l pozw�l, aby znikn�a. Potem zajmij si� swoimi zwyk�ymi, codziennymi czynno�ciami. Powt�rz to �wiczenie z pr�b� snu p�niej, kiedy po�o�ysz si� do ��ka. Kiedy b�dziesz ju� na samej kraw�dzi za�ni�cia, powiedz sobie, �e w rzeczywisto�ci jeste� na kraw�dzi przebudzenia si� i stania w pe�ni �wiadomym. Powiedz sobie w my�lach: Wkr�tce b�d� przebudzony w moich snach i w pe�ni �wiadomy wszystkiego, co si� dzieje. Potem pozw�l sobie na odp�yni�cie w sen. Uwaga: Zalecamy, aby� od tej pory, kiedykolwiek natkniesz si� na szczeg�lnie niezwyk�y i surrealistyczny zestaw wyobra�e� lub dozna�, po�wi�ci� kilka chwil na zapytanie samego siebie w my�lach, czy jeste� rozbudzony, czy �nisz. Rozwa� to pytanie bardzo powa�nie, zanim na nie odpowiesz. Chocia� cz�sto zadaj�c sobie to pytanie b�dziesz rozbudzony, to pewnego razu mo�esz prze�y� prawdziw� niespodziank� odkrywaj�c, i� w rzeczywisto�ci jeste� w ��ku �ni�c �wiadomy sen. Dzie� 7 Skraj �wiadomo�ci O ile wszystko idzie dobrze, Dzie� 7 zabierze ci� na skraj sennej �wiadomo�ci. Aby si� tam dosta�, musisz nauczy� si� konfrontowania i badania negatywnych lub nieprzyjemnych wizji, jakie cz�sto pojawiaj� si� w snach. Obrazy takie mog� by� niezwykle silne, zazwyczaj powoduj� pobudzenie �wiadomo�ci, co doprowadza w efekcie do eliminacji takiego snu. (By� mo�e sam to ju� zauwa�y�e�, �e na przyk�ad pod wp�ywem koszmar�w nast�puje nag�e przebudzenie si�.) Jednak�e koncentruj�c si� na takich silnych wizjach sennych i ucz�c si� podchodzi� do nich z ciekawo�ci� raczej ni� z obaw�, mo�esz osi�gn�� wy�szy poziom sennej �wiadomo�ci bez potrzeby budzenia si�. Zrozumienie niepokoj�cych lub po prostu nieprzyjemnych wizji sennych niesie z sob� dodatkow� korzy��, jak� jest pomoc w rozwi�zywaniu szczeg�lnie mocno zakorzenionych problem�w. Aby osi�gn�� g��bszy poziom �wiadomo�ci w swoich snach i by� mo�e pozby� si� przy okazji jakich� wewn�trznych demon�w, rankiem Dnia 7 obud� si� i powiedz sobie �e �wiadomie stawisz czo�a i zbadasz wszystkie negatywne wizje, jakie nawiedzaj� ci� w twoich snach. Gdzie� w trakcie dnia pomy�l o �nionych w przesz�o�ci koszmarach. Kiedy ju� b�d� przep�ywa�y w twoich my�lach, powiedz im, �e zamierzasz pozna� sekrety, jakie w sobie skrywaj�. Ostatecznie mo�esz im powiedzie�: Stworzy�em was, aby wyrazi� co� w moim pod�wiadomym umy�le, a je�li nie b�dziecie ze mn� wsp�pracowa�, mog� was zniszczy� i zast�pi� czym� innym. Wieczorem, zanim po�o�ysz si� do ��ka, cofnij si� do otoczenia twojego snu. Wybierz jaki� obiekt, kt�ry przypomina ci o celu dzisiejszego �wiczenia i umie�� go w pokoju, w kt�rym �pisz. Ten inkubacyjny symbol powinien przywodzi� ci na my�l wroga b�d� negatywn� wizj�, jaka pojawi�a si� w twoim �nie. Potem zapisz w swoim dzienniku sn�w nast�puj�ce s�owa: Dzisiaj poznam znaczenie wrogich wizji w moich snach poprzez konfrontacj� z nimi i nakazanie, aby si� wyt�umaczy�y. Nast�pnie zga� �wiat�o i po�� si� spa�. Kiedy b�dziesz ju� zasypia�, ponownie pomy�l o jakich� negatywnych wizjach, z jakimi spotka�e� si� w przesz�o�ci. Zobowi�� si� do konfrontacji z nimi i postaraj si� by� tak �wiadomy tej czynno�ci w obr�bie snu jak to tylko mo�liwe. Je�eli rzeczywi�cie napotkasz tak� negatywn� wizj� senn�, postaraj si� powiedzie� sobie, i� jest to jedynie wytw�r twojego w�asnego umys�u. Jak si� z du�ym prawdopodobie�stwem przekonasz, intensywno�� takiej konfrontacji podnosi poziom twojej samo�wiadomo�ci i stanowi� nawet mo�e poziom do swego rodzaju automatycznej reakcji obronnej, co z kolei prowadzi do nag�ego przebudzenia i ucieczki w �wiat jawy. Ot� dla celu dzisiejszego �wiczenia jest bardzo wa�ne, aby� w obr�bie snu zrobi� wszystko, aby st�umi� tak� reakcj�. Zamiast ucieka� czy zmaga� si� ze swoim sennym adwersarzem, wykorzystaj podwy�szony poziom twojej �wiadomo�ci do spokojnego przywo�ania swojej osobistej si�y. Zwr�� si� do wrogiej wizji i zapytaj, czego w�a�ciwie od ciebie chce. (Warto zauwa�y�, �e niekt�rzy ze �ni�cych pr�buj� zniszczy� swoich sennych wrog�w; student Freuda m�g�by stwierdzi�, i� o ile technika ta rzeczywi�cie cz�sto umo�liwia pozbycie si� koszmaru, to jednak sam problem pozostaje, przejawiaj�c si� w innych formach. Szczeg�lnie przy pierwszej pr�bie takiego �wiczenia przekonasz si�, �e powracasz do rzeczywisto�ci �wiata jawy ju� we wczesnym okresie snu. Jest to jednak naturalne. Je�eli rzeczywi�cie w odpowiedzi na niepokoj�cy ci� sen zaczniesz si� budzi�, to powiniene� - o ile to mo�liwe - w dalszym ci�gu le�e� w ��ku utrzymuj�c stan p�wiadomo�ci, czyli na pograniczu snu i jawy. B�d�c w tym stanie skoncentruj si� na konfrontacji i badaniu napotkanych negatywnych wizji sennych w swoich na p� �wiadomych my�lach. Proces ten wci�� prowadzi� si� mo�e ku lepszemu zrozumieniu takich wizji, chocia� w rzeczywisto�ci wcale w tej chwili nie �nisz, poniewa� w takim stanie powiniene� uzyska� g��bszy dost�p do w�asnej pod�wiadomo�ci. W Tygodniu Drugim nauczysz si�, jak znajduj�c si� w stanie p�wiadomo�ci ponownie zapada� w ca�kowicie �wiadomy sen. Uwaga: Nie zapomnij zapisywa� wszystkich swoich sn�w w dzienniku sn�w. Je�li poprzez w�asny sen uzyskasz g��bszy wgl�d w ukryt� cz�� w�asnej osobowo�ci, zapisz to tak�e razem z odpowiednim snem. Pami�taj tak�e, �e je�eli samodzielne odkrywanie znaczenia sn�w napawa ci� jakimkolwiek uczuciem niepokoju b�d� niepewno�ci, zawsze skorzysta� mo�esz z porady odpowiedniego terapeuty. Pierwszy Tydzie� BUDZENIE SI� NA W�ASNE SNY Dzie� 1 Przywo�ywanie sn�w - Kup notes, pi�r i miniaturow� latark�. - Umie�� notes, pi�ro i latark� pod poduszk�. - Obserwuj otaczaj�cy ci� �wiat. - K�ad�c si� wieczorem do ��ka przyrzeknij sobie, �e b�dziesz pami�ta� swoje sny. - Id� spa�. Dzie� 2 Przywo�ywanie sn�w - Po przebudzeniu si� pole� przez chwil� nieruchomo w ��ku i pozw�l, ale w twoim umy�le pojawi�y si� obrazy ze snu. - Opatrz ka�dy przypomniany sen tytu�em i zanotuj jego szczeg�y werbalnie lub piktograficznie. - Przez ca�y dzie� trzymaj dziennik sn�w przy sobie, aby zapisywa� przypomniane sobie