Avram Davidson The Odd Old Biret OSOBLIWY PTASZEK � Ale dlaczego kana�y? � Ta�sze, obfitsze i lepsze zaopatrzenie. � Ach. Ksi��� Roldran Vlox (�eby maksymalnie skr�ci� jego tytulatur�, pomijaj�c nawet przynale�no�� do rodu Von Stuart Fitz�Guelf) �wpad� w�a�nie� do doktora Engelberta Eszterhazyego, aby porozmawia� z nim o Proponowanym Kanale, ��cz�cym Ister� z Dunajem� proponowano, w istocie, kilka rozmaitych kana��w, a ka�da z propozycji zawiera�a gar�� pod�propozycji: czy kana� powinien biec prosto przez w ca�o�ci Vloxo�przynale�ne Moczary (zwane pieszczotliwie Bagnem� st�d Bagienny Roldry, jak niekiedy sam nazywa� si� ksi���)? A mo�e skr�ca� troch� w lewo lub w prawo? Czy te� wcale nie przebiega� �przez� nie, lecz tylko wykorzysta� ich nadmiar wody dla stworzenia system�w zasilaj�cych? No i � albo � z jednej strony To, z drugiej strony Tamto� � Co to za nowy obraz masz tam na �cianie, Engly? � zapyta� nagle Go��. Gospodarz zacz�� wyja�nia�. � Aha, jedna z tych ozdobnych francuskich pierdu�ek, co? Zawsze wykombinuj� jakie� zabawne pierdu�ki. Brytyjczyk�w nie prze�cigniesz w sporcie, Francuz�w w zabawie� �Oczy Go�cia wci�� analizowa�y wisz�ce na �cianie malowid�o. � Cholernie pocieszny obrazek� ca�y si� sk�ada z takich pociesznych kropeczek� � Racja, Roldry. Masz doskona�y wzrok. � Bo go nie psuj� czytaniem, oto pow�d. Wielu facet�w pyta o ksi��k�: �Pieprzna jest?�, innych ciekawi �Czy zawiera wiele fakt�w?�, a mnie interesuje tylko: �Czy zosta�a wydrukowana wielk� czcionk�?� Nie mog� ryzykowa�, �e zmarnuj� sobie oczy i b�d� musia� nosi� monokl. M�czyzna, kapujesz, przede wszystkim musi by� my�liwym. I ju� wi�cej nie nawi�za� do kwestii, �e i jego gospodarz nosi czasem monokl. Eszterhazy podj�� ponownie temat kana��w: � Oto szkic proponowanego zbiornika zaporowego� tak, Lemkotch? � Jego Wielmo�no�� Grumpkin! � oznajmi� Kamerdyner. Po czym pojawi� si� raczej niewysoki m�� pe�nych kszta�t�w o rumianym, l�ni�cym i pogodnym obliczu, a tak�e zabrzmia�o zwi�z�e pouczenie pracodawcy Lemkotcha, w jaki spos�b nale�y w�a�ciwie anonsowa� profesora Johanno Blumpkinna, Geologa Cesarskiego; obu tym faktom towarzyszy� wyraz twarzy Kamerdynera, dowodz�cy, i� on, Kamerdyner, jest nieustaj�cym, pos�usznym tudzie� lojalnym s�ug� doktora (medycyny prawa, muzykologii, filozofii, nauk �cis�ych i literatury) Eszterhazyego, ali�ci b�d�c cz�ekiem prostym i niewykszta�conym, nie potrafi (on, Kamerdyner) pokapowa� si� w tych wszystkich m�drych s�owach; koniec ko�c�w Kamerdyner skin�� g�ow� w typowym dla siebie sztywnym uk�onie i znikn��. Pozostawi� po sobie s�aby zapach taniego rumu, taniego tytoniu, taniej m�sko�ci i taniego myd�a� tego ostatniego by�o jednak nie do��, �eby zatrze� wszystkie poprzednie zapachy. W pokoju unosi� si� r�wnie� zapach naturalnego wosku, kt�rym przecierano, czy te� �je�li wolicie � polerowano mahoniowe meble, zapach ksi�cia Vloxa, por�wnywanego przez niekt�rych (jakkolwiek nie w oczy) do sparszywia�ego ze staro�ci wilka, Eszterhazyego we w�asnej osobie (myd�o od Pearsaplus kape�ka szlachetniejszego rumu), a wreszcie profesora Blumpkinna (Jenkinsona woda kolo�ska dla d�entelmen�w, nieco wi�cej ni� kape�ka). Do tego dochodzi� aromat hawa�skich cygar z firmy Freibourg i Treyer przy Haymarket� z Belli, stolicy Tr�jmonarchii Scytii�Panonii�Transba�kanii (czwartego co do wielko�ci imperium Europy), do Londynu by� kawa� drogi, ale do Hawany, skoro o tym mowa, jeszcze dalej. � Panowie, jak s�dz�, mieli�cie okazj� ju� si� pozna� � rzek� Eszterhazy, dodaj�c jednak. � Ksi��� Vlox, profesor Blumpkinn. A potem dorzuci� jeszcze: � Wybacz, �e m�j s�uga nie potrafi� w�a�ciwie wym�wi� twego nazwiska, Han. Blumpkinn lekcewa��co machn�� r�k�. � Anonsuj�c mnie mianem najdrobniejszego groszaka ze swojej macierzystej prowincji, pozwoli� mi raz jeszcze uzmys�owi� sobie, ile naprawd� jestem wart� Ach, plany kana�u. Mam nadziej�, �e kiedy rozpoczn� si� roboty ziemne, nie zapomnicie o mnie, ilekro� wyp�yn� jakie� interesuj�ce skamieliny. Nie by�o pewne, czy ksi��� Vlox zdo�a�by rozpozna� interesuj�c� skamielin�, nawet gdyby ta kopn�a go w �ydk� albo uk�si�a w zadek, Eszterhazy jednak z powag� skin�� g�ow�. On wiedzia�, jak za�atwia si� takie sprawy. Wystarczy propozycja drobnego upominku za meldunek o �ka�dym z tych zabawnych elfowych talizman�w, jakich w dawnych czasach u�ywa�y wied�my� � u�ywa�y do najrozmaitszych cel�w; od leczenia opuszczonego �o��dka po udzielanie surowej lekcji m�om rozgl�daj�cym si� za m��dkami; co prawda to wszystko ju� od ponad stu lat wysz�o z mody � aby otrzyma� meldunki o dostatecznej liczbie interesuj�cych skamielin, nieinteresuj�cych skamielin czy te�, w gruncie rzeczy, �adnych tam skamielinach, by oznaczy� nimi tras� ca�ego Proponowanego Kana�u� je�li w rzeczy samej kiedykolwiek powstanie jaki� kana�. � ? propos � rzek� Blumpkinn, wyjmuj�c dwa wielkie arkusze z kartonowej teczki rozmiaru poduchy � zgodnie z obietnic� przynios�em ci, doktorze �Bert, pr�bne wydruki nowych fotocynkografii przedstawiaj�cych Archaeopteryxa, pokazuj� one znacznie wi�cej szczeg��w, ni� to dot�d by�o mo�liwe� widzisz� Doktor �Bert, umie�ciwszy monokl w oku, uwa�nie zlustrowa� arkusze i przyzna�, �e i owszem. Ksi��� Vlox zerkn��, zrobi� zeza, a potem pocz�� wpatrywa� si� ze znacznie wi�kszym zainteresowaniem w pocieszn� francusk� pierdu�k� przedstawiaj�c� m�czyzn, kobiety, wod�, traw�, dzieci, kobiety, kobiety� w ca�o�ci skomponowane z mnogich kropeczek, plamek� czy te� punkcik�w, jak kto woli� rzecz dostrzegalna bez trudu, je�li cz�owiek spogl�da� z bliska albo mia� wzrok my�liwego. � Tak, s� tu niezale�ne palce i szpony, odr�bne, nie zlewaj�ce si� ze sob� ko�ci �r�dr�cza, ca�kiem nie ptasi wyrostek ogonowy, nie zagi�te i cienkie �ebra, ani to ptasie, ani gadzie, cieniutki wyrostek kruczy, o�rodek wolny a� po ko�� krzy�ow� i bardzo d�ugi ogon� G�os gospodarza przemieni� si� w ledwie s�yszalny szept, wobec czego profesor Blumpkinn, s�dz�c snad�, �e nie nale�y traci� uwagi drugiego go�cia, wtr�ci�: � To jest, widzi pan, ksi��� Vlox, licz�cy sobie wiele milion�w lat s�ynny Archaeopteryx, nader b��dnie opisywany przez pras� brukow� jako �nie brakuj�ce d�u�ej ogniwo� pomi�dzy gadami a ptakami� prosz� zwr�ci� uwag� na ostre z�by i pi�ro� ten drugi niestety nie ma g�owy� a ten� Na co ksi��� Vlox, nie b�d�cy, by� mo�e, wszystko�ernym wielbicielem paleontologii, odpar� kr�tko: � Tak. Widzia�em toto. � Ach� czy�by w Londynie? A mo�e w Berlinie? � Nigdy nie by�em w �adnym z tych miast. Blumpkinn rozdziawi� usta. Zapanowa� nad sob�. Przyoblek� na sw� twarz najpierw wyraz rozbawienia, potem sarkazmu, w ko�cu za� uprzejmo�ci. Eszterhazy powoli uni�s� g�ow�. � Co wi�c masz na my�li, Roldry, m�wi�c, �e widzia�e�? Jak� Ksi��� Vlox powt�rzy� wtedy z lekkim naciskiem, �e �widzia��, a w dodatku wytrzeszczy� oczy i popatrzy� przeci�gle, jakby pragn�c zaakceptowa� znaczenie czasownika �widzie�. � Co ty� ach� �widzia�em�. Kiedy widzia�e�? Gdzie widzia�e�? Czy jeste� pewien? � Na naszych ziemiach. Zapomnia�em kiedy. Czemu pytasz, czy jestem pewien? Ja nie potrzebuj� monokla, �eby widzie� rozmaite rzeczy. Dlaczego nie mia�bym by� pewien? I o co w�a�ciwie chodzi? Przez kilka chwil Blumpkinn i Eszterhazy m�wili jednocze�nie, o co chodzi? S� tylko dwa znane okazy Archaeopteryxa! Jeden w Londynie, drugi w Berlinie� tylko pomy�le�, co znaczy�by trzeci! Nie tylko dla nauki, lecz r�wnie� Scytii�Panonii�Transba�kanii i jej presti�u. Vlox powsta� na nogi z czym�� na kszta�t westchnienia; najwyra�niej temat przesta� go frapowa� mo�e dlatego, i� jego rodzina i jej presti� by�y niepor�wnanie starsze, ni� Tr�jmonarchia i jej presti�. � No to ka�� si� za nim rozgl�da�. Teraz musz� lecie�. Sprawy nie cierpi�ce zw�oki. M�j dostawca win. M�j rusznikarz. M�j stelmach. Kilka rozda� w Piekie�ku. Musz� sprawdzi�, czy sko�czyli wymienia� tapicerk� w mojej salonce. Trafikarz� nowa waga do prochu� Czy m�g�bym, jak to si� m�wi, uczyni� panom jak�� przys�ug�? Ha, ha! Wiesz, co ci powiem, Engly? Niech mnie piorun strzeli, je�li wiem, na co ci potrzebne to dziwaczne ptaszysko, ale mam propozycj�, przehandluj je za to pocieszne francuskie malowid�o. � Z tymi s�owy przywdzia� sw� wylinia�� czap� z foczego futra (kt�ra mia�a go strzec przed uderzeniem pioruna), narzuci� peleryn� z �ubrzej sk�ry (te� nie�le wystrz�pion�, ale o �ubry ostatnimi czasy coraz trudniej), uj�� d�bow� laseczk�, sk�oni� si� w sw�j roldrowski spos�b, ani to rozla�le, ani energicznie, i wyszed� na ulic� Indycz�, gdzie oczekiwa� (jak to si� m�wi) na� pow�z. Niekt�rzy arystokraci z prowincji utrzymywali w Belli mieszkania b�d� ca�e domy w charakterze pied�?�terre, ksi��� Roldran wola� jednak utrzymywa� stajni� i spa� na stryszku. Rozwi�zanie, bez dw�ch zda�, gustowne i aromatyczne. Na kilka chwil zapad�a cisza. Osobowo�� ksi�cia by�a tak silna, �e jej nag�e znikni�cie otwiera�o w czasoprzestrzeni wyra�nie wyczuwaln� dziur�. Blumpkinn: � I co powiesz, doktorze �Bert, czy na ksi�ciu w jakim� stopniu (wahanie)� mo�na polega�? Eszterhazy (wyjmuj�c monokl): � W pewnych kwestiach � absolutnie. Bez mrugni�cia okiem rzuci si� z go�ymi r�kami na w�ciek�ego wilka, �eby ci� ocali�. W innych? C� ograniczmy si� do stwierdzenia, �e skamieliny nie s� jego specjalno�ci�. Po�yjemy, zobaczymy. Wszelkie skamieliny z tamtych stron powinny by� interesuj�ce. Je�li stare wied�my jeszcze jakie� pozostawi�y. Geolog Cesarski zamruga�. � Tak� je�li pozostawi�y. Cho�, przypuszczam� wyobra� sobie, doktorze, zwyk�y mle� ko�ci dinozaur�w, by wraz z chlebem i oliw� podawa� brzemiennym kobietom. � Tak w�a�nie potraktowa�y moj� drog� rodzon� matk�. Wap�, sam rozumiesz � odpar� Eszterhazy. Geolog Cesarski (Kr�l�Cesarz Ignac Ludwik tworz�c to stanowisko, liczy� na znalezienie z�ota, a gdy nie zosta�o znalezione, wzruszy� tylko ramionami i uda� si� na inspekcj� nowych but�w dla piechoty)� Geolog Cesarski jeszcze bardziej zmru�y� oczy. � Tak � powiedzia�. � C�, czemu nie. Wap� Kilka lat wcze�niej ukaza�a si� ksi��ka Od Baraniego �ba do Piaszczystego Przyl�dka na wielb��dzim grzbiecie. Zapiski waszego nowego druha (Glasscocke i Gromthorpe, ul. Minories 3, 12/�) i Eszterhazy przet�umaczy� j� na j�zyk neogocki, tak samo, jak dwie jej poprzedniczki � Na wios�ach i �aglach w g�r� rzeki Przemy cnej oraz W pogoni za tupaczem plus og�lne badania Terytori�w P�nocno�zachodnich (dost�pne w Domu Ksi��ki Szentbelessela opodal Arterii Nowomodelowej, po dwa dukaty sztuka albo wszystkie trzy za pi��; ka�da zawiera jedena�cie ilustracji w p�tonie, zak�adka o tematyce patriotycznej gratis; katalog przesy�amy za zaliczeniem pocztowym). Z przek�ad�w zrodzi�a si� przyja��. Newton Charles Enderson nie by� w gruncie rzeczy �adnym tam nowym druhem, wr�cz przeciwnie � zas�ugiwa� na miano starego repa. Obecnie, urlopowany przez sw�j macierzysty Uniwersytet Wschodniej Australii, zamierza� powa��sa� si� jeszcze troch�, tym razem na obszarach Tr�jmonarchii. Sporo tu by�o niezbyt dobrze zbadanych [to jest, niezbyt dobrze zbadanych przez ekspedycje naukowe; zosta�y natomiast dok�adnie spenetrowane przez Tatar�w rzecznych, Rom�w i inne nie prowadz�ce kronik ludy, kt�re szwenda�y si� po tych stronach od czas�w (i przed czasami, o czym �wiadcz� znaleziska: bursztynowe skarby i ceramika grecka) Get�w, blisko spokrewnionych lub wcale nie spokrewnionych ze scytyjskimi Gotami] i do�� leniwych ciek�w wodnych znajduj�cych uj�cie w delcie Istery. Nowy Druh Enderson pragn��, by tam w�a�nie cz�nem wybra� si� z nim Eszterhazy na wypraw� badawcz�. Eszterhazy nie marzy� o niczym innym, skoro na inkryminowanym obszarze zamieszkiwa�o kilka gatunk�w �o�n, nigdy nie sfotografowanych, a nawet dok�adnie narysowanych; oczywi�cie, w muzeach znajdowa�y si� sk�rki, ponadto istnia�o kilka akwarel sporz�dzonych dawno temu przez kogo�, czyj� to�samo�� okre�lano po prostu mianem Pewnej Angielki. Spowita w nieprzenikniony ca�un swej skromno�ci owa wspomniana dama zrejterowa�a w rodzinn� krain� p�nocnych mgie�, pozostawiaj�c po sobie jedynie te obrazki. � Obawiam si� jednak, �e nasze plany s� trudne do pogodzenia. Naprawd� bardzo �a�uj�. Nowy Druh r�wnie� �a�owa�. � Musz� wr�ci� przed pocz�tkiem semestru. � A mnie czeka posiedzenie Komitetu Budowy Kana�u. C� wiem, �e planujesz swe posuni�cia r�wnie precyzyjnie jak Fileas Fogg, poinformuj mnie zatem, kiedy wr�cisz, a ja godziwym obiadem wynagrodz� ci okres wyrzecze�. Pewna osoba ze wsi obieca�a mi pi�kn� t�ust� pulard�, truflom te� nie powinno nic brakowa�, tak wi�c� Nowy Druh wyda� z siebie kr�tki charkot, kt�ry � b�d�c w zamierzeniu �miechem � w jednakim stopniu przera�a� ludzi cywilizowanych, jak i przedstawicieli prymitywnych plemion. � Nie jestem jednym z tych waszych europejskich smakoszy � powiedzia�. � Jako dzieciak jad�em podp�omyki i kangury. Potem przerzuci�em si� na baranin�, dyni� i budy� z m�ki i �oju. Niejedn� opchn��em w �yciu star� kakadu, o kt�rej m�wiono mi, �e to kurczak. I wiesz? Nie widzia�em �adnej r�nicy. Niemniej, rzecz jasna, zjem z przyjemno�ci� wszystko, co mi zaserwujesz, i nie b�d� si� uskar�a�� A tak nawiasem. Nie licz na mnie, je�li chodzi o identyfikacj� albo z�owienie tych twoich �o�n. O ornitologii nie mam bladego poj�cia. Formalnie jestem profesorem ekonomii politycznej, ale tak naprawd� podr�nikiem�odkrywc�. Ch�tnie ci jednak dam jeden egzemplarz moich notatek. I na tym si� rozstali. Dwie istotne wiadomo�ci. Wiejska pularda b�dzie dostarczona jutro. Niestety, szwagierka siostry pani Wdowy Orgats, ochmistrzyni i kucharki, zaniemog�a na opuszczony �o��dek � czy poprosi�a o wezwanie lekarza? elfowy talizman? Nie. Za��da�a opieki szwagierki swej siostry. Dom, przy pomocy s�u�by ni�szych rang, m�g� jako� funkcjonowa� przez pewien czas. � A Malta, kt�r� �em osobi�cie wybra�a, b�dzie dla pana galanto gotowa� a� do mojego powrotu, wielmo�ny panie doktorze. Wielmo�ny pan doktor pomy�la�, �e by� mo�e Malta (nie sprawiaj�ca wra�enia szczeg�lnie rozgarni�tej) zosta�a osobi�cie wybrana tylko po to, aby wielmo�nemu panu doktorowi nie przysz�o do g�owy, i� mog�aby stanowi� godn� nast�pczyni� dotychczasowej gosposi. Powiedzia� wi�c tylko: � Jutro podejmuj� obiadem go�cia z zagranicy. Z tej okazji dostarcz� nam zupe�nie szczeg�ln� pulard�, kt�ra mo�e w niczym nie przypomina� tych nieboraczek, kt�re kupuje si� na targu. Bacz, aby jej nie zmarnowa�. Malta kilkakrotnie opu�ci�a kuper w g��bokich dygni�ciach, nie opuszczaj�c przy tym, Bogu niech b�d� dzi�ki, �o��dka i odpar�a: � Anio�owie �wi�ci, wielmo�ny panie, co mam uwarzy�, uwarz� jak si� patrzy, bo mi jejmo�� wszy�ciutko wielkimi literami wypisa�a na kartonie. Malta umia�a czyta� i dysponowa�a przepisem? No, no, miejmy nadziej�, �e jako� to p�jdzie. Nowy Druh nie b�dzie zapewne mia� za z�e, a nawet w niczym si� nie po�apie, je�li posi�ek nie si�gnie zwyk�ych wy�yn, ale przecie� biesiadowa� mia� r�wnie� sam Eszterhazy. Ali�ci� Sklepienie Wielkiej Izby nie run�o na Posiedzenie Komitetu Budowy Kana�u, ale sta�o si� wiele innych rzeczy, co do kt�rych Eszterhazy mia� nadziej�, �e si� nie zdarz�. Przewodnicz�cy zapomnia� protoko�u z poprzedniego zebrania, a �e bez jego odczytania nawet nie chcia� s�ysze� o przej�ciu do dzisiejszego porz�dku obrad, pro hac vice, wszyscy musieli czeka�, a� dokument ten zostanie dostarczony jak�� powoln� drynd�, furk� czy wr�cz zaprz�giem wo��w. Potem frakcja konserwatywna za��da�a najsolenniejszych zapewnie�, i� za wszelkie grunta zaj�te pod budow� kana�u wyp�aci si� ich w�a�cicielom aktualn� cen� rynkow�; na d�ugo zanim konserwy zadowoli�y si� takimi zapewnieniami, klub Roboli zbiorowo wbi� sobie do �ba, �e przy budowie kana�u mog� zosta� zatrudnieni na czarno azjatyccy kulisi, i wyst�pi� z ��daniem jednoznacznych gwarancji, i� do tego w �adnym razie nie dojdzie. Potem o podobne gwarancje upomnia�a si� reprezentacja Przedsi�biorc�w, tym jednak razem w odniesieniu do ceg�y i kamienia budowlanego � domagano si� nie tylko zakazu importu materia��w z Azji, lecz wr�cz wszelkiego ich importu. � Nawet z Panonii!!! Nie wiadomo czemu stwierdzenie to delegacja Panonii uzna�a za obra�liwe. Okrzyki: �W kwestii formalnej!�� �Zdrada stanu!�� �Co Komitet ma do ukrycia!�� �Skre�li� poprzednie wyst�pienie!� � rozlega�y si� nieustannie. I Eszterhazy u�wiadomi� sobie z ca�kowit� pewno�ci�, �e jego szans� na terminowe spotkanie z Endersonem przy obiedzie wydaj� si� bliskie zera. Wys�a� wi�c pro�b�, aby posi�ek rozpoczyna� bez niego, przeprasza� go�cia i obiecywa�, �e do��czy do� najszybciej, jak to b�dzie mo�liwe. �Najszybciej jak� sta�o si� faktem, gdy Eszterhazy pocz�� odczuwa� l�k, i� faktem nigdy si� nie stanie. Kiedy opuszcza� sal� posiedze�, napotka� bliskiego �ez profesora Blumpkinna. � Omin�� mnie obiad! � oznajmi� Geolog Cesarski (nie sprawiaj�cy zreszt� wra�enia cz�owieka, kt�rego omin�o nazbyt wiele obiad�w) �a�o�nie. � W domu nic mi nie przygotowano, w restauracjach za� nie mog� jada� z powodu delikatno�ci mego �o��dka: je�li co� jest cho�by odrobin� za t�uste, nie dosma�one albo nadto wysma�one, natychmiast podchodzi mi do gard�a, a potem przez wiele dni cierpi� na niestrawno��! � P�jd� zatem ze mn�, Johanno � zaproponowa� Eszterhazy. � Z rado�ci�! Mo�na by tu zada� pytanie: Na jak d�ugo wystarcza pularda? Atoli pularda mia�a by� ledwie ozdob� jednego z kilku da�, poza tym za� ka�da kucharka z Belli wola�aby da� si� stratowa� s�oniokrowom, ani�eli zapomnie� o przygotowaniu na wszelki wypadek tak zwanych Przek�sek Posi�kowych. Szczeg�lnie �akomy go�� m�g�by si� sta� Niespodziewanym Kataklizmem w jakim� zagranicznym pensjonacie, ale w porz�dnym domostwie bellijskim? � w �adnym razie. C� za komplement dla kuchni!�stwierdzono by tylko: � Dzi�ki niech b�d� Bogu, kt�ry obdarza nas apetytem, a nast�pnie, um�wionym sygna�em, �ci�gni�to na st� jedno z da� odwodowych. Przechodz�c przez zakorkowan� pojazdami bram� parlamentu, Eszterhazy uni�s� r�k� i z pobliskiego pasa�u wystrzeli�o czerwone miniautko na par�; jeszcze zanim stan�o, maszynista przekozio�kowa� do ty�u, �eby dorzuci� w�gla do paleniska. Eszterhazy uj�� dr��ek sterowniczy. Jego go�� z uznaniem wci�gn�� w nozdrza zapach roztaczany przez wy�o�on� drewnem cedrowym desk� rozdzielcz� (wosk pszczeli, uk�ony od ksi�cia Vloxa), a nast�pnie usiad� obok niego. � A co to takiego? � zapyta� od�wiernego wo�ny sejmowy, obserwuj�c pojazd i zr�czne manewry jego kierowcy. � Ten tam� Doktor Eszterhazy, m�drzec cesarski � odrzek� wo�nemu sejmowemu od�wierny. � A wi�c to on�! Osobliwy ptaszek! I w tym momencie obaj musieli uskoczy� na bok, z gmachu bowiem wyla�y si� delegacje, ��daj�c swoich powoz�w, karet, kariolek, wierzchowc�w i trojek. Nikt jednak nie domaga� si� parowego miniautka. � Nie b�dziesz ura�ony, je�li wejdziemy przez kuchni�? � zapyta� doktor (kt�ry mimo mnogo�ci swych doktorat�w jako cz�owiek by� kim� jedynym w swoim rodzaju) profesora. Ten za� odpar�, �e mog� wej�� nawet przez komin. � Czy s�ysza�e�, jak mi burczy w brzuchu? Poza tym nic tak cz�owieka nie cieszy, jak wizyta w dobrze prowadzonej kuchni. � Po czym z uciech� potrz�sn�� dzwonkiem s�u��cym ostrzeganiu przechodni�w � parow�zek by� bowiem prawie bezg�o�ny � i wo�nic�w maj�cych w szorach nerwowe konie. � Umiarkowana liczba niespodziewanych wizyt s�u�y utrzymaniu porz�dku w kuchni. Poza tym, kiedy si� ma nie sprawdzon� kuchark� i go�cia o nad wyraz delikatnym �o��dku, inspekcja, cho�by kr�tka, mo�e okaza� si� celnym pomys�em. Po kilku minutach byli na miejscu! � ale, ale, co to tam stoi na podje�dzie? Ci�ka furmanka� a przy drzwiach jaki� cz�ek w oblepionym pi�rami brezentowym fartuchu, cz�ek, kt�ry ma g�upi� min� i tupie nogami. � Jeszcze raz ci powtarzam, �e dostawca drobiu Puckelhaube kaza� mi przywie�� tego utuczonego na wsi ptaka i wzi�� za niego p�tora skylinga. Nie moja wina, �em si� sp�ni�, ale wok� sejmu powoz�w by�o jak mr�wk�w. Jednak�e wzorem najstarszego syna kr�la Islandii, kucharka Malta niczego nie przyjmowa�a do wiadomo�ci. � S�ysza�e�, �e jestem tutaj tylko na zast�pstwie � o�wiadczy�a, wzi�wszy si� pod boki � i wykombinowa�e� sobie, �e mnie naci�gniesz! Ale w tym domu nie dostaniesz ani p�tora skylinga, ani p�! Wiejski kurczak zosta� dostarczony par� godzin temu przez inn� firm�, i to za B�g zap�a�, a teraz zjada go zagraniczny go��. Won mi st�d, bo� Spostrzeg�a Eszterhazyego, dygn�a, gestem pokaza�a dostawc� i otworzy�a usta, szykuj�c si� do wyja�nie� lub dyskusji. Ani na jedno, ani na drugie nie zosta� jej dany czas, Eszterhazy bowiem rzek�: � We� ptaka i zap�a� za niego � rozstrzygniemy problem p�niej. � A potem rzuci� przez rami�: � I daj mu szklank� piwa. Osobnik w fartuchu natychmiast si� rozpogodzi�. Pieni�dze, koniec ko�c�w, wyl�duj� w kieszeni jego szefa, ale z piwem nie b�dzie musia� si� rozsta� � przynajmniej chwilowo. Przy stole, z serwetk� wetkni�t� w rozpi�ty ko�nierz, opalony i najwyra�niej rad z siebie, zasiada� Newton Charles �Nowy Druh� Enderson, prze�uwaj�c z olimpijskim spokojem. Z tym samym spokojem od�o�y� ogryzion� ko�� na p�misek, gdzie spoczywa� ju�, skomponowany przeze�, niemal kompletny szkielet. By� mo�e Nowy Druh zawsze post�powa� tak samo � nawet spo�ywaj�c �ykowate kakadu czy kangury. Eszterhazy zagapi� si�, ogarni�ty bezgranicznym niedowierzaniem. Usta Blumpkinna otwiera�y si� i zamyka�y niczym pysk brzany lub karpia. � Witajcie na pok�adzie � rzek� Nowy Druh, podnosz�c g�ow�. � Szkoda, �e�cie si� nie za�apali, ale po wyprawie mam wilczy apetyt. Na ko�cu p�miska le�a�o samotne i troch� dziwne pi�ro. By� mo�e Malta s�ysza�a pi�te przez dziesi�te o serwowaniu ba�anta. � O m�j Bo�e! � wykrzykn�� Blumpkinn. � Popatrz! O�rodek wolny a� po ko�� krzy�ow�, cienki d�ugi ogon, cienki wyrostek kruczy, �ebra nie zgi�te i cienkie, ani to ptasie, ani gadzie, ca�kiem nie ptasi wyrostek (zaczep?) ogonowy, odr�bne, nie ��cz�ce si� ze sob� ko�ci �r�dr�cza, niezale�ne palce i szpony. � Zupe�nie niez�y � stwierdzi� Enderson, muskaj�c serwetk� usta. � Jak ci m�wi�em, nie potrafi� odr�ni� jednego ptaka od drugiego, ale ten by� nie najgorszy. Przypomina� kurczaka d�ungli� po twojemu goann� czy te� iguan�. Chocia� nie wyst�puj� tak daleko na p�nocy� ale� oczywi�cie, by�a z importu! Szacuneczek dla szefa kuchni! A tak nawiasem, facet, kt�ry toto przyni�s�, powiedzia�, �e nie ma ich wi�cej� cokolwiek mia� na my�li� Ale musz� przyzna�, �e wiesz, jak ufetowa� go�cia. Z zadowoleniem u�ama� kawa�ek chleba i umoczy� go w truflowym sosie. Potem ponownie uni�s� g�ow�. � Skoro wspomnieli�my o wyrazach szacunku � powiedzia�. � Kto to jest ksi��� Vlox? � Widz�, �e znikn�� ten francuski obraz � stwierdzi� Eszterhazy. Prze�o�y� Andrzej Ziembicki