Strona 1 Strona 2 Class Jr^ff^Z Copyriglit)^" COPYRIGHT DEPOSCD Strona 3 DDC lUL D FARMERSKI Weterynaryjny Przewodnik i Atlas w LECZENIU CHORÓB Byda, Koni, Drobiu, wi i Owiec WYDANY PRZEZ Polish American Publishing Company 1145 NOBLE STREET Chicago, Illinois CENA DbVALICZNA $1.00. nr i nr- in i JC Strona 4 Strona 5 FARMERSKI n Weterynaryjny Przewodnik i Atlas W LECZENIU CHORÓB Byda, Koni, Drobiu, wi i Owiec WYDANY PRZEZ POLISH AMERICAN PUBLISHING COMPANY CENA DETALICZNA $1.00 DRUKIEM POLISH AMERICAN PUBLISHING CO. 1145 NOBLE STREET :: CHICAGO, ILL. Strona 6 COPYRIGHT 1917 By POL.ISH AMERICAN PUB. CO. ^ m 28 i9i; ^C!..A46274 6 Strona 7 k I Farmerski Weterynaryjny Przewodnik i Atlas w LECZENIU CHORÓB BYDA, KONI, DROBIU, WI I OWIEC KROWA. ZARAZA RACIC I PYSKA. Przez D. Mcintosh, Dziekana Weterynaryjnego Wydziau Uniwersytetu stanu Illi- nois, w Cliampaign, 111. Ta choroba jest specyficzn, wysypkowat. siaboci, charakteryzujc si przez p- cherzyki, formujce si na jakiejkolwiek czci luzowej bony, a specyalnie na luzo- wej bonie pyska. Skóra pomidzy racicami jest take specyalnem siedliskiem tej choroby. OZNAKI. W 24 godzin do 4 dni, od czasu gdy zwierz wystawione byo na zaraliwy wpyw tej choiroby, daje ono znaki febry przez nieprzyjraowanie poywienia, przez dreszcze i stopniowo zwikszajc si temperatur. W tym stanie choroby pysk jest belcy i zwiesza si z niego cignca si flegma a zwierz zgrzyta zbami i ma niezdrowy wygld. Wntrznoci cierpi na zatwardze- nie i oddech ma zgniy zapach. Ten stan trwa okoo dwa dni, poczem pcherzyki uka- zuj si na górnej czci pyska, wewntrz obu dzise i na obu stronach jzyka. Te pcherzyki s zazwyczaj okrge lub owalne w formie i do znacznego rozmiaru, do- chodzc do wielkoci 25-cio centówki, a czsto tak due jak pó dolara, wnet one pka- j, pozostawiajc czerwon, surow powierzchni. Wydzielanie liny jest teraz obfite i zwiesza si w strzpach z pyska lub zbiera jak piana na wargach. Zwierz w oso- bliwy sposób cmoka wargami, aeby si pozby tej piany. Czasem mae pcherzyki ukazuj si na nozdrzach. W tym samym czasie gdy pysk zostanie dotknity, zwierze kuleje i cierpi boleci, które objawiaj si w niespokojnoci i w czstem podnoszeniu i iiotrzsaniu przedniej i tylnej nogi. Zazwyczaj stawia ono je ukowato w ty i wszyst- ' cztery nogi dostaje do pospou. Nastpnie nabrzmienie górnej czci racic si uka- zuje, poczem szybko tworz si pcherzyki pomidzy racicami, czsto obejmujc górn cz racic, tak z przodku jak z tyu. Te pcherzyki pkaji pyn z nich wychodzi^ któ- ry gdy wystawiony na powietrze, usycha i formuje ótaw such skorup, w niektórych wypadkach ta W cz si wyleczy. niektórych wypadkach choroba przybiera wicej gwatowny charaikter, co zaley od niedostatecznych hygienicznych warunków i od innych przyczyn. Flegmista bona nozdrzy, garda, brwi, odka i wntrznoci moe by pokryta pcherzykami, powodu- jc ropienie flegmistej bony. W takich razach zwierze zazwyczaj zdycha. Pcherzyki formuj si take na wymieniu krów mlecznych, które specyalnie osadzaj si na cy- cach i kanaach mlecznych. Pcherzyki na wymieniu pkaj i ciemno brunatne strupy si tworz, które po pewnym czasie si jWyj<'Zi^;;>i; Choroha ta czsto powoduje na- brzmienie gruczoów wymienia, które twardnieje, czynic krow niezdoln do wyda- ' wania zdrowego mleka. W si róne komplikacye tej choroby. niektórych razach pojawiaj W jakiejkol- wiek czci one si ukazuj, pcherzyki cz si z silnym zapaleniem gbszych czci, prowadzc do nadmiernego ropienia si lub stwardnienia wymienia, zapalenia nóg, i powodujc formowanie si grzybkowatych naroli pomidzy racicami pitami, a cz-i sto nawet odpadnicie racic. Strona 8 Gdy flegmista bonka odka zostanie zaatakowan, w tej zarazie, nastpuje roz- wolnienie, powodujc nadzwyczajne osabienie. W ostrzejszycli formach nastpuje take poronienie, a we wszystkich razach zwierzta bardzo zmizerniej i przecitnie 10 proc. zdycha, gdy choroba jest bardzo ostra. Atak tej zarazy nie czyni zwierzcia wolnem od drugiego ataku. Zaraza ta nawiedza szczególnie bydo i ono najwicej roz- nasza t zaraz. Rozszerza si ona na owce, winie, drób a w niektórych wypadkach nawet ludzie bywaj ni dotknici, podczas gdy pielgnuj chore bydl. Zarazek moe by przeniesiony na 120 jardów przez wiatr. Zarazek, jak twierdz, zachowuje sw ywotno co najmniej przez trzy miesice. LECZENIE. W pierwszym rozwoju choroby, naley zmiesza jedne uncy boraksu z kwart wo- dy i obmyj t mikstur pysk kilka razy dziennie, uywajc maej wycieraczki. Gdy bbole pkn, natrzyj chore miejsca kawakiem "nitrate of silver," aeby zniszczy niezdrowe miejsca; potem uyj mikstury boraksowej jak przedtem. Wykp take nogi dwa razy na dzie w miksturze sporzdzonej przez zmieszanie pó uncyi sulfatu mie- dzi (sulphate of copper) z kwart wody. Tam gdzie wiksza trzoda byda jest do- tknita, naley zbi drewniane koryto o nastpujcych rozmiarach: dugo okoo 8 stóp, szeroko okoo 2*/^ stopy i gboko 1 stop. Wyó to koryto cynkiem i dobrze za- kituj, aby zapobiedz wyciekaniu. Tak zwany "chute" powinien by zrobiony w pocze- niu z tem korytem. Do tego koryta wlej mikstur sporzdzona przez zmieszanie jed- nego funta sproszkowanego sulfatu miedzi (sulphate of copper) z 32 kwartami wody. Jeeli ta ilo mikstury nie jest dosy gboka, aeby przykry w niej zwierzcia nogi, to wicej samej mikstury doda trzeba. Trzymaj noi?;l zwierzcia w korycie przez tej pi minut dwa razy dziennie. Powtarzaj to leczenie przez tydzie lub 10 dni, ponie- wa zazwyczaj tyle czasu potrzeba na wyleczenie tej zarazy. Jeeli grzybkowate naro- le tworz si na chorych miejscach na nogach, uyj troch chloridu antymonu Tchlo- ride of antimony) i nacieraj maa wycieraczka raz na trzy dni. dopóki te narol nip znikn, potem zmieszaj 4 dramv "chloride of zinc" z jedna kwart wody i natrzyj tro- ch chore czci raz na dzie, dopóki nie zostan wyleczone. W pierwszym stopniu rozwoju choroby daj zwierzciu jedne uncy "nitrate of potas- pium" do napoju dwa razy dziennie przez trzy dni, aeby czynno nerek podtrzyma. Wtedy no trzech dniach daj uncye "tincture chloride of iron" na doz w kwarcie owsia- nego kleiku dwa razy dziennie, a zwierz zacznie re jak zwyczajnie. Podczas trwa- nia ataku tej zarazy, dawaj zwierzciu mikkie poywienie, jeeli takowe przyjmie. !5azwyczaj gdy zwierz zostao odpowiednio leczone, powracajce zdrowie jest zazna- czone przez polepszajcy si apetyt i przez leczenie ranek na pysku i nogach oraz przez znikniecie kulawizny a przy krowach mlecznych przez powikszenie iloci mleka, któ- rego udój znacznie zosta zmniejszony przez febr. ZAPOBIEGAME. Mleka od zaraonej krowy nie trzeba uywa, mianowicie dla dzieci. Podejrzane mleko, jeeli wzite do uywania, powinno by przegotowane. Wszystkie miejsca, gdzie owa choroba si pojawi, maja by pod kwarantann i ten kto chore zwierzta doglda, powinien^ take znajdowa sie pod kwarantann, a konie i wozy jadce drogami pu- blicznemi, tak samo mczyni jadcy na nich, nie powinny udawa si tam, gdzie za- raone zwierzta s lub byy. rodków dezinfekcyjnych powinno si uywa w znacz- nej mierze w miejscach gdzie zaraone zwierzta s lub byy, poniewa zarazki choro- by, jak przypuszczaj, pozostan czynne przez blisko trzy miesice, jak o tem wzmian- kowalimy poprzednio. CHOROBY I ICH LECZETME. Choroba i oznaki. 4ktinomokoza, — Powszechnie znana jako "narol szczków." "gruba szczka," lub "drewniany jzyk." Znalezion bywa we wszystkich zwierztach, lecz jest chorob spe- cyalnie u byda napotkan. Moe przytrafi si w kadej czci ciaa, lecz zazwyczaj eb jest miejscem najczciej dotykanem. Jedyn przyczyn jest t. z. grzybek gwia- dzisty, znajdywany na rolinach przerónego gatunku. Moe on by zaszczepiony przez zwierz przez jedzenie, zwaszcza jeeli na bonie luzowej w pysku znajduje si jakie otarcie. Moe take by zaszczepione z ropy. Prost drog byoby te specyalnie przej- cie z paszy suchej do koniczyny lub moe pochodzi od pknicia wrzodu i rozlania Strona 9 si go na koryto lub drabin do paszy. Inne zwierz przychodzi, trze i naciera skór, gdzie si znajdowaa rozlana ropa i zaszczepienie jest gotowe. Aeby grzybek ten móg si rozwin, potrzeba pewnego otarcia na ciele i obecnoci organizmu. Jak sama nazwa wskazuje, najzwyczajniejsz oznak jest narol na szczce. Moe on jedy- nie obj mikkie muskularne tkanki, lub te ko moe by zaatakowana. Wejdzie on do kadej tkanki w oiele. Jak powiedziano wyej, moe on si pojawi na kadej cz- ci ciaa, lecz szczka jest prawdopodobnie najwicej wystawiona i std najczciej zaszczepiona. Jeeli zaatakuje on jzyk, zwany bywa jzykiem drewnianym. Rozrasta on si i raoe si przedosta z pyska. Zwierz zalini si i nie bdzie zdolne do arcia; oddech moe by ciki. Leczenie i przepisy. Jeeli wczenie uy dobrego ostrego noa lub dwie zoone z równych czci ka- da z "benionide of mercury" i sproszkowane muchy hiszpaskie na sze czci waze- liny lub smalcu czsto wystarcz. Jeeli wicej rozwinity, moe by wyleczony przez wycicie. Choroiba ta moe by take leczona przez uwolnienie ropy i zaaplikowanie pewnego wypalajcego lekarstwa, takiego n. p. jak "corrosive sublimate." Dobrze bdzie umieci takowe w kapsuce. Gdv muszkuy garda lub jzyka szaatakowane jak np. w chorobie "drewnianego jzyka," zaaplikowa naley dwa razy dziennie od dwu do czterech drachm dozy "potas- sium iodide," co bdzie korzystnem. To moe by powtarzane, dopóki nie uka si oznaki "iodizmu," wtedy przesta naley przez dwa lub trzy dni, a nastpnie powtarza jak przedtem. "lodizm" rozpoznany bywa przez brak apetytu, rozwodnienie ócz, wyciek z nozdrzy i strzpiasty stan skóry. Choroba i oznaki. Anthrax. — Anthrax maligna fkarbunku zoliwy), znany take jako apopleksya ledzionowa i pod wielu innemi nazwami, jest zoliw, zaraliw chorob, która napada niemal wszystkie ciepo-krwise zwierzta, wczajc czowieka. Z powodu, moe e by wzit za Anthrax symptomatyczn lub t. z. "Black Leg," czynimy o nim wzmian- k tutaj. Przyczyn jego jest organizm lub zarazek karbunkuowy, który znachodzi si moe na trawie lub sianie i spowodowa zaszczepienie przez kana do trawienia. W tym wypadku nie potrzeba irytacyi lub otarcia. Jeeli zaraza jest raz na polu. moe ona tam pozosta przez trzy lata i snlugawi traw, która na niej ronie. Czowiek czsto nabdzie jej przez dotykanie zakaonych skór lub z ran wystawionych na zaka- enie w jakikolwiek inny sposób. W czowieku zazwyczaj inn choroba ta otrzymuje nazw, stosownie do rodzaju zakaenia, jak zoliwe wrzody karbunkuowe, "Charbon" pucny i "Charbon" wewntrzny. Zwykle towarzysza tej zarazie zimne dreszcze lub niezwyka ywo; temperatura podnosi sie od 104 do 107 stopni F., powierzchnia ciaa bdzie na jednem miejscu gorca a na drugiem zimna; przed mierci temperatura czsto spada niej normalnej; poja- wiaj si kurcze i inne nerwowe oznaki, lub w innych wypadkach nadzwyczajne odrt- wienie; krew moe uchodzi z kaem lub z nozdrzy; zazwyczaj zwierze zdycha w jed- nym do dwóch dni w gwatownym wypadku. W mniej gwatownych wynadkach od yj riednego do siemiu dni. Oznaki s zawsze podobne, lecz nie tak wyranie sie zaznacza- j. Ta forma choroby znan jest jako gorczka karbunkuowa. W niej gangrenowe wrzody sie tworz. Przychodzi ona z zakaenia przez skór. We wielu tego rodzaju wypadkach nastpuje wyzdrowienie. Leczenie i przepisy. Szczepienie karbunkuu jest najlepszem zapobiegajcem leczeniem. Zapobieganie lekarskie karbunkuowej formy skada sie z uycia silnej antiseptycznej solucyi jakie- gobd gatunku, jak kwas karbolowy lub "bichloride of mercury." Przyó to na guzy. Sanitarne zapobieganie jest najwaniejsze. Chore zwierzta naley odosobni, da im dobr i pasz i wod i obroni je przed muchami, poniewa te mog zarazki przenie. Choroba i oznaki. "Black Le?." — Znana take jako "Symptomatic Anthrax," lub Black Quarter jest chorob zaraliw, scharakteryzowan zazwyczaj przez gangrenowe obrzkoci. Jestto w pierwszym rzdzie choroba cielt, od trzech do omnastu miesicy majcych, co Strona 10 THE COW Strona 11 THE CO W ^^-s-a s s«^-i%|ia|g:i a Uli, „-aSg Strona 12 uwaane bywa za najniebezpieczniejszy wiek, cliooia i modsze i starsze cielta nie- kiedy take t. chorob bywaj dotknite. Powodem jej jest zaraenie zarazkiem w formie paeczki. Zarazki te dostaj, si do ciaa zazwyczaj prasz jak ran lub zadra- nicie skóry. Ranka moe by bardzo maa, a jednak dosy dua, aeby przepuci lasecznik (bakcyl). Powiadaj take, e zaraenie moe nastpi przez wcignicie w siebie kurzu zakaonego tyme zarazkiem lub przez zaycie tego wraz z pasz.. Zwie- rz bardzo tuste lub bardzo chude popadnie najprdzej chorobie, poniewa nie jest w stanie da odporu chorobie; std czsto syszymy, powiadaj, e "black-leg" zawsze atakuje najlepsze i najtuciejsze ciel z trzody. .Teli si najprzód zauway, e zwierz stoi odosobnione; zanik apetytu i przeuwa- nia; eb wycignity; oddech przyspieszony; zazwyczaj sztywne i kulawe; póniej na- brzmienie ukazuje si na dotknitej nodze lub opatce, piersiach, grzbiecie, biodrach lub karku. To obrzmienie nacinite trzeszczy i pka. Jestto prawie zawsze dyagnoz. Jeeli zwierz przeyje 48 godzin, jest ono zdolne do wyzdrowienia, lecz niemal wszyst- kie sztuki zdychaj w przecigu dwunastu do dwudziestu czterech godzin. Leczenie i przepisy. Zapobiegawcza inokulacya czyli zaszczepienie jest niemal jedynem, co tu zrobi mona. Na targu jest wiele handlowych wakcyn, które s skuteczne. Stacye dowiad- czalne jakote Biuro Przemysu Zwierzcego w Washingtonie (Bureau of Animal In- dustry at Washington), take wydawaj wakcyn, na której mona polega i któr na- by mona za nominaln cen. Kompletny przepis doczony jest do wakcyny i moe by wypeniony przez kadego ostronego i inteligentnego hodowc, który chce podj si tej pracy. Wielkiej ostronoci trzeba uywa przy tej operacyi i ig utrzymy- wa zawsze w czystoci. Lekarstwa na krew i leki przeznaczone na utrzymanie systemu zwierzcia w do- brym stanie mog przynie nieco korzyci, lecz nie mona na nich polega. Leczce postpowanie nie wiele pomoe i nie moe by zalecane. Pade sztuki powinny by spalone lub gboko zakopane, a miejsca, gdzie takie zaraone bydo si znajdowao, powinny by dyzinfekcyonowane. Clioroba i oznaki. Odcie. — Tympanitis, lub Hovey jest rozszerzenie iwzeuwacza lub kaduna gazem. — Zazwyczaj naga zmiana paszy powoduje je, alfalfa. Jest ona wicej niebezpieczna, • gdy mokra. Krowy od czasu do czasu mog take dosta odcia od koniczyny lub al- falfy ususzonej na siano lub od pokruszonej kukurydzy, mianowicie gdy potem obficie napij si wody. Szybkie bieganie sprowadza je czasem. Dostaniemy je take jako re- zultat zadawienia. Jest ono nacechowane odgosem podobnym do bbna, najczciej po lewej stronie; zwierz staje si niespokojne i trwoliwe; oddech jest ciki; bydl odte czasem pada na ziemi, mier wnet nastpi, jeeli pomoc nie nadejdzie. Leczenie i przepisy. Rónie postpowa naley stosownie do nagoci wypadku. Jeeli odcie przyszo kawa drzewa gruboci trzonka od wide i okoo 8 cali dugi trzymany nie za nagle, to w pysku za pomoc powroza z kadego koca i przerzucony przez ty gowy i umoco- wany czsto przynosi pomoc. Znowu, korzystnean by moe, gdy zwierz na przedzie stoi wysoko. Amoniak lub spirytus wycignity z rogu jelenia (hartshorn) w pó uncyowych dozach w kwarcie wody przynios korzy. Jeeli te rodki nie s pod rk, lYz uncyi terpentyny zmieszanej w kwarcie oleju lub mleka zazwyczaj zatrzyma tworzenie si gazów. Wgiel drzewny i wapno gryzce (chloride of lim) uywane by- waj przez niektórjKih. Jeeli naga potrzeba tego wymaga, zwierz musi by przebite t. z. trokarem. Je- eli nie masz trokara i rurki przeykowej, nó z dobr dug kling tu wystarczy. Miejscem do uderzenia jest zwykle punkt najbardziej wypuklony; bdzie to zazwyczaj okoo sze lub om cali w dó i naprzód od punktu biodra. Miejsce majce by prze- bite trzeba dobrze oczyci i taksamo nó lub instrument, za pomoc jakiego antysep- tycznego rodka, przed przebiciem. Clioroba i oznaki. Zatwardzenie u cielt. — T. z. "meconium, które jest zawartoci wntrznoci w czasie urodzenia, zazwyczaj wnet bywa wydalane. Gdy jest zatrzymane przez dugi czas, jestto nienormalnem. ywienie krowy nieustannie such i niepoywn pasz jest tego powodem; take nie pozwolenie cielciu mie pierwszego mleka, które zawiera óciowy produkt, dziaajcy jako rodek rozwalniajcy. Strona 13 Po dniu lub dwóch po urodzeniu ciel staje si niespokojne, nie chce ssa, robi wysiki ku wyczyszczeniu, poblekiwa nieustannie, oddech bywa przyspieszony i zwykle lubi wylegiwa. Leczenie i przepisy. Zapobiegawczem postpowaniem jest dopatrzenie dyety matki przed ocieileniem i ywienie modego cielcia pierwszem mlekiem oddzielonem. Zastrzyknicie oleju lub ciepej wody i myda bdzie zazwyczaj skuteczne w usu- niciu t. z. "meconium" z kiszki odchodowej. Nieraz doza a do czterech yek stoo- wych oleju rycynowego bdzie potrzebna do dalszego przeczyszczenia wntrznoci. Choroba i oznaki. — Rozwolnienie. Dyarya, biegunka lub rozwolnienie u modych cielt s, powodem wielkiego zaniepokojenia, poniewa kocz si wielk miertelnoci. Powszechnie przyznaj, e cielta czciej zaatakowane s ni inne zwierzta. Zdarza si to cz- ciej u zwierzt razem przetrzymywanych anieli u tych, którym wolno biega na past- wisku. W niektórych razach pojawia si ono jako zaraliwe, atakujc niemal kade ciel w trzodzie. To wydarza si tem pewniej, gdy one przetrzymywane s razem, w niej pooonych dystryktach jestto wicej powszechnem. Zbyt obfite karmienie mle- kiem, lub ywienie pasz za bogat i nie regularnie, sprowadz rozwolnienie. Jeeli karmione z rki, lub z kubeka, który sta si kwany, to take dostan dysenteryi. Zimne, wilgotne, ciemne, ndznie przewietrzone chlewy s take powodem. Wychów spowodowany osabieniem konstytucyi w niektórych razach odgrywa tu rol; tak samo przedwczesne urodzenie. Znowu w innych razach jestto spowodowane specyficzn przy- czyna i musi by uwaane i traktowane jako zaraliwa choroba. Powszechnie zjawia si ono nagle, zazwyczaj przed dziesitym dniem po urodzeniu, .'hocia moe zjawi si i póniej. Odchody s bardzo pynne i czsto nie przyjemne w zapachu, zazwyczaj jasno zafarbowane. Wyprónienia s czste i czsto towarzyszy im natenie. Ogon bywa zwalany i jest czsto pierwsza oznaka spostrzeon. Ciel staje si sabem. ley niemal przez cay czas i onada szybko z misa. Apetyt jest stracony, oczy wchodz gboko w doy oczne i mier jest pewn, jeeli ratunek nie nadejdzie. Leczenie i przepisy. Jak z kad inn chorob, zapobiegawcze postpowanie jest nadzwyczajnie wa- nem. Nie trzeba zapomina da baczenia na hyigien, specyalnie gdy choroba pojawia si w chlewie lub zagrodzie. Dopatrz, aby takowa bya czysta, dobrze w podcióke zaopatrzona i owietlona. Nic nie ma lepszego i taszego nad pene wiato soneczne. Jeeli cielta s napchane w maych przegrodach, rozsad je, wyczy chlewik i uy- waj podostatkiem wapna i podcióki. Jeeli pozwolie im si obadowa, to zmniejsz porcy mleka. Jeeli potrzeba, odywiaj czciej. Jeeli ywione z rki, wyparz ku- beek i dopatrz, aby by zawsze utrzymywany czysto i nie by kwany. Nie wszystko to moe bdzie potrzebne, gdy ciel bdzie nieco starsze. Ureguluj dyet matki i do- patrz, aby wymi nie byo zapalone. Cielciu majcemu rozwolnienie, po przeprowadzeniu go do ciepego i suchego miejsca, jeeli nie starsze jak 10 dni do dwóch tygodni, daj dwie yki stoowe oleju rycynowego w pó kubka mleka, ponrzednio przegotowanego. Najlepsze jest mleko o,i krowy, która bya wiea cztery do piciu miesicy. Potem zadaj mu drachm od kadego: tynktury opium, kamforowego spirytusu i rozcieczonego kwasu karbolowe- go. To moe by powtarzane co rodzin lub dwie, jak dusro potrzebne. Zadaj to w orzesotowanem mleku. Jeeli ciel zdaje si by sabem, mona mu da dwie uncye wódki rozpuszczonej w mleku. Dla cielcia z rki karmionee-o dobrze jest doda troch wody wapiennej do mleka, co czsto jest pomocnem. W niektórych wypadkach olej sam wystarczy. Jajo dane na samym pocztku dziaa czsto nader skuteczmie Strona 14 rHE cow < _<Nn«iis<oe>aBe>i aas6:22sas3sa8aas?5?5SS3i Strona 15 THE COW 11 o. ^3 - .J „o „" 1° ii ~ iti - ii : ^ J 1° fil Ii -5;- lii illE:iiii2^iiilllil|i|l!llli^Wii|iK Strona 16 — 12 THE YARIOUS POINTS OF THE COW Circumference of ndder. 44. Abdomlnal depth, indlcat- Lips. ^' Knee. Ing dlgestlon and con- NoBtrlls —alr passages. 38.Cannon or shank bon — sttntlon. —— — MoBzle bare. betw^een knee and ank- 45. Tai head. Face f rom muKzle te poll. le in fore or hind leg. 40. Pin bones. Forekead from eye« to 2». Hoof. colnmn— backbone. 47. Buttocks. poll. Eye. Che«k—fltde o( head below 3 Spina 30. Barrel coupling—mld- or dle piece. 48. Escntcheon—co^ered wlth fine halr. eye. 32. iOln— muacle coTerlng the short rlbs. 49. — Twiat where hair torms on thlgh. Jaw. Throat. 33. Hooks or hlps. 50. Gaskln or lower thigh. BrataH. E}ai. 34. Crops—depresciion behind Mhonlder. ANIMA MBASURBSIEINTS Poll —top of head. 35. 36. Glrth at heart. Glrth at flank. E). Height hooks. at wlthers and 37. Fore tibs. F. Glrth at gore, flank, and Neck. Neck—latepal view. Chlne — between wlthers naTel. Breast op bOHOm—front of and loln. 51. Brush. False or floatingr rlbs. Ki. Thlgh. chest. "^ Fore flank—reap of arm. Stlfle. Belly. Dewlap—loo«e skin nnder- MUk — veins branched and tortnous dncts rnnning V4. >5. Flank. Udder. neath the throat. Brlsket—point of chest. forrrard beneath the 56. Teats. Wlthers— top of shoulders. barrel. 57. >8. Hock. Navel or ambillcos. Shoulder point. Orifices throngh which the Neck OF collar— depresslon mllk velns enter the ab- >9. 60. Dlsh. Pelvlc arch or sacrum In front. domlnal walls. KIbow. Width of forehead. the arch bon beti/rcen Ohest—cavlty Incloslng Length of neck. the loln and cmpper, vttal orgrans. Width of breast. fi. ength of barrel depreb- Arm—portlon of leg be- Length from pin bones to Sion. tween shonlder and shoulder point. a. ^Vldth of hooks. , Mld rlbs. K. Length of hind quarters. f //--- Strona 17 13 Strona 18 THE COW Strona 19 THE COW 1. ^^''pTta^c^H:ToV.r.^!r^V^n^^^ ot the COW. Strona 20 KO. Choroba i postpowanie. Wrzód. — Ból, gor-czka i nabrzmienie, od którego wos wypada, ukazuj,c ót, bia, i mikk formacy. Leczenie i przepisy. Kataplazma z lnianego siemienia, a gdy wrzód stanie si mikkim, zrób w nim otwór ostrym noem w najniszym punkcie nabrzmienia, aeby pozwoli ropie;wypyn wtedy zawi ran dwa razy dziennie z obmyciem zrobionem z szeciu gramów cbloride of Zinc zmiszanem z jedn uncy wody deszczowej. Choroba i postpowanie. Pcherz, Zapalenie. — Nieustanny wysiek urynowania, ból, rozkraczenie, wielka czuo pod brzuchem. Leczenie i przepisy. Zasprycuj troch ciepego oleju do pcherza. Zadaj 25 kropli Tincture of Aconite co cztery godziny, a sze doz bdzie danych. Daj mu napój z herbaty zrobionej z na- parzenia lnianego siemienia. Daj dosy zimnej wody do picia. Gdy ból jest bardzo do- tkliwy, daj 25 do 40 igramów sproszkowanego opium i 15 granów kalomelu, spryskanego na jzyk i powtarzaj w przerwach co godzin. Choroba i postpowanie. "Wntrznoci, zapalenie. — Ostry, nieustanny ból w wntrznociach, przewracanie si, przenoszenie si z miejsca na miejsce i grzebanie kopytem, pocenie si, przyspie- szony oddech, z wielk gorczk i niepokojem. Leczenie i przepisy. Daj 30 kropli Tincture of Aconite dla zmniejszenia gorczki i powtarzaj co dwie godziny. Przyó kodry wyte w wrzcej wodzie do brzucha i zmieniaj je co 20 mi- nut. Daj sprycowanie cieplej (nie gorcej) wody, myda i garci soli co pól godziny. Powtarzaj to postpowanie, dopóki dosy siy pozostanie. Choroba postpowanie. i Bronchitis. — Zaczyna si zimnym dreszczem, gorczk, uciliwym oddechem, ostrym kaszlem, brakiem apetytu, pysk suchy i gorcy. Po dniu lub dwóch nastpuje wyciek z nosa. Leczenie i przepisy. Umie zwierz wygodnie w ciepym, lecz dobrze przewietrzonym placu. Daj 15 do 20 kropli Tincture of Aconite co cztery godziny, a sze doz zostanie danych. Daj mu dosy zimnej wody do picia i niech zwierz, jeeli moliwe, dostanie troch trawy. Drugiego dnia. jeeli potrzeba, zmieszaj 2 uncye sproszkowanego Gentian korzenia z 1 uncy Nux Yomica, podzielonych na 6 proszków, trzy naley da co dzie. Gdy febra ustpi, daj koniowi podostatkiem paszy, a powinien on by gotowy do roboty w piciu lub szeciu dniach. Choroba i postpowanie. Zamane kolana. — Gdy ko si potknie i upadnie na kolana, pozbywszy si wosia skóry. Leczenie i przepisy. Obmyj i oczy czci z bota, i gdy skóra jest odarta, zetnij j delikatnie ostr brzytw. Jeeli jest ropiasty wyciek, przyó do brzegów rany gadki kawa elaza, któ- ry by ogrzewany przez 10 minut w wrzcej wodzie. Zaaplikuj dwa razy dziennie ob- mycie sporzdzone z pó uncyi sulphate of Zinc w 8 uncyach wody deszczowej. Nie przykadaj bandau. Jeeli ropa si zbierze, otwórz ran w jej najniszym punkcie i pozwól ropie wyciec. Choroba i postpowanie. Zazibienie. — Kaszel lekki, febra i wyciek mniejszy lub wikszy z jednego lub obu nozdrzy, wewntrzna bona nosowa czerwona i zapalona. Leczenie i przepisy. Baj Wika doz od 15 do 20 kropli Tincture of Aconite co cztery godziny. Jeeli