Strona 1 Teatr Polski we Lwowie, 1 780-1 881 Stanisaw Schnur-Pepowski Strona 2 O Km/ HARVARD COLLEGE LIBRARY WILLIAM INGLIS MORSE FUND FOR THE PURCHASE OF BOOKS ON CANADIAN HISTORY AND LITERATUR Strona 3 jStANISAW j^EPOWSKT. mu filii!, i (1780. — 1881.) 1j w ó W, SKAD GÓWNY W KSIGARNI GUBRYNOWICZA SCHMIDTA I z Drukarni „Dziennika Polskiego". 1889. ALEXANDER HERTZ Bookseller 77-05 41$t Ave. Mm Heighu, L. L, N.Y. Digitized by Googl Strona 4 Digitized by Google Strona 5 WSTP. WIDOWISKA PUBLICZNE WE LWOWIE za czasów Rzeczypospolitej. Digitized Strona 6 Wstp. * Widowiska publiczne we Lwowie za czasów Rzeczypospolitej Widowisko wyprawione przez uczniów szkoy miejskiej na przyjcie aiyybiskupu Jana Solikowtdricgo (1583). — ydzi uwolnieni od obowizku wypoyczania szat do widowisk (1711). — Obchód zdobycia Smoleska (1011). — Uroczysto kanonizacji Ignacego Lojoli i Ksawerego (1022). Dyalog — ormiaski o w. Rypsymie (1000). — Dyalogi w szkoach jezuickich (1710). — Kolegium Pijarów. — Scminaryum gr. kat. obrzdku. — Afisz przed- staw icnia nta.u i<zno-ak robatycznego (1770—1 7tf< >). Dyalogi treci religijnej, przedstawiane w czasie Boego Narodzenia, Zapust i Wielkiej Nocy przez aków po szko- ach i klasztorach, s pierwszym zawizkiem widowisk sce- nicznych w Polsce. Z czasem, za wzorami Francji i Woch powstay w rezydencjach królewskich i znaczniejszych ma- gnatów Rzeczypospolitej teatra dworskie, gdzie jednak sztuka obca, woska, trancuzka, a nawet niemiecka, (jak wiadcz 0 tern dzieje sceny warszawskiej) swobodnie bujaa ze szkod sztuki narodowej. Krelc rys dziejów sceny polskiej we Lwowie, wspomnie poprzód naley o zabytkach widowisk scenicznych, jakie tu miay miejsce za czasów Rzeczypo- spolitej. Niestety, zabytków tych maluczka zaledwie liczba do- sza do naszej pamici. Inaczej nawet by nie mogo, gdy Lwów, stolica województwa ruskiego, chwilowo tylko i nie- zbyt czsto, ugaszcza w swych murach królów polskich 1 liczniejsze grona dygnitarzy. U bram tego grodu zbiegay si szlaki tatarskie, któ- Teatr polski we Lwowie. 1 Digitized by Google Strona 7 I rvmi dzikie liordv z ezarnomorskieh i azowskich siedzib niosy ntior i poog w dzierawy polskie. Niejednokrotnie, te osiada Lwów tyc h gronych goei, ztd w swych kr< mikach ezriej zapisuje walki wytrzy- i mane old^enia przeciw Tatarom. Turkom. Kozakom Szwe- i dom, ni opisy uroczystoci publicznych widowisk. i Kzadkio zabytki tyche podajemy wedle wspóczesnych róde. Co do dyalogów, przedstawianych przez aków szkol- nych w kadem prawic wiekszem miecie dawnej Polski, to musieli je bezwtpienia- wyprawia acy lwowscy brak i ; nam jednak o tego rodzaju widowiskach bliszych szczegó- ów, z wyjtkiem przedstawienia, które modzie szkolna wyprawia na cze przyjcie arcybiskupa Jana Soliko1v- i skiego w czerwcu IÓS:} r. Konzul .Bartomiej Zimorowicz opisuje je w swej kronice 1 ) w nastpujcy sposób: „Dnia nastpnego (po uroczystym wjedzie arcybiskupa), który by w. Janowi Chrzcicielowi powiecony, gdy arcybiskup ma- gistrat goci wietna przyjmowa uczt, szkoa publiczna'2 ) i uczniami obcymi domowymi kwitnca, przed domem wagi i miejskiej 3 przedstawia widowisko ) w rodku niego jakby i w pustyni wyobranej poprzednika Chrystusowego ze zwie- rztami dzikiemi, laurem uwieczonego, to jest chopakami skóra, zwierzc odzianymi, pokój i zgod zalecajcego wy- ') Historja miasta Lwowa prz<v Bartomieja Ziuiorowir-za. konzula niegdy togo/, miasta po aeinie napisana, a teraz na polski jzyk przez Man-ina Piwockiego przeoona. Lwów — J. Szneyder 1835. str. 235—230 ta istniaa przy archikatedrze lwowskiej obrz. ae. ju od ' 2 ) Szkoa pocztku XV. wieku. Wedle ukadu zawart^iro midzy gmin a kapitu, obowizkiem konzulów byo, wyszukanie mistrza ezyli bakaarza, w Aka- demii krakowskiej: /utwierdzaa go w urzdzie wadza duchowna. Bakaarz zwa si rektorem i ulega tak wadzy miejskiej jak duchownej, na której i danie, móg byt- pozbawionym urzdu (Zubrzycki: Kronika m. Lwowa, str. 63. — Józefowicz: Kronika m. Lwowa, str. 29). 3 ) Waga miejska znajdowaa si tu przy wiey ratuszowej, na rogu od strony katedry pooonej. Bya to wyciosana w kamieniu 13 garncowa miara zboa. (M. Dzieduszycki ywot Wacawa H. Sierakowskiego. Kra- : * ków, druk. Czasu 1868. str! 115.) Digitized by Google Strona 8 obraaa, po którego mowie pobudzajcej Lew liski jedno- rocowi herbowemu Arcybiskupa kaniajc sic zniajc ko- i lana hod odda, kiedy orszak muzyczny piew wierszopisa Bilbilitaskiego czasami powtarza. Wiedzieli komu lwy 1 ) su. W tylnej czci kocioa metropolitalnego pewien usty i uoeniem pannie podobny tego jednoroca zapanego i wieami mioci splatanego, na ono kocioa wprowadzi po przyjacielsku, a na koniec tego widowiska piew dzik- czynny w. Ambroego z muzyk odpiewa'*. Prócz powyszego opisu, znajdujemy w jediicm tylko miejscu kroniki I). Zubrzyckiego, 2 ) opartej jak wiadomo na dokumentach archiwum miasta Lwowa, pobien wzmiank 0 widowiskach akowskich. Pisze mianowicie Zubrzycki pod dat r. 1711, i ydów lwowskich uwolniono od obowizku poyczania szat studentom 1 rektorowi szkoy miejskiej do graniu komedji. Musiay sic zatem oczywicie odbywa tego rodzaju widowiska we Lwowie. 0 widowiskach publicznych we Lwowie znajdujemy dwukrotn jeszcze wiadomo we wspomnianej Kronice Bar- tomieja Z m oro w i i cza. 1 tak w powodu zdobycia na Moskwie Smo- r. l> 1.1, z leska'): miejskie, winszujc sobie „wszystkie gminy cie- i szc si do wity paskich uday si, gdzie hymn dzik- czynny Panu zastpów odpiewawszy, na rynek tumem poszy, gdzie, przedstawienie zamku Smoleskiego, prawdzi- wemu podobne, z tylu bramami wieami wyraone, przed i ratuszem wida byo. Okoo którego obóz z bazarami tu- reckimi zbrojn stra obwarowany, a pomidzy t udani i onierze przy ofierze Bachusa czuwajcy ci to zdobywszy , wprzód na stole Smolesk, dla zdobycia zamku oddziaami atak czynili, trzy razy obleni ogniste strzay i pozorne pioruny na skupionych obleców czynili, trzy razy udani *) Mar<ji)li*i;i. ) Dyonizy Zubrzycki : Kronik;* miasta Lwowa, (Lwów. 1844.) str. 242. ») Ziinorowicz, str. 280—281. 1* Digitized by Google Strona 9 obloey cofnli si, a si w ksztatach uszykowawszy klina, wyamawszy jedna bram bramoomem nie wpadli, gdy potem wicej krzykiem jak bojem Moskaów udanych niby zabijaj.,czci w niewol bior, upy zabieraj, zmy- lone, reszt rynku na wpó spalonego, do reszty pal. Na ostatek podzieliwszy si na oddziay, niosc przed sob upy, jeców oprowadzajc, zwycistwo okrzy kujc, trzy razy w tacu zbrojnym w okoo obeszli, tymczasem tryumf in- strumentami muzycznemi, trbami zewszd odzywajceini si i dziaami z radoci goszc. I juby chwalebni owi zwy- cizcy tej nocy ca Moskw zupenie byli zniszczyli, gdyby im na butelkach nie byo zabrako, które wypróniwszy snem winem zmoczeni z Marsem poegnali si". i Z równ okazaoci obchodzi Lwów w marcu r. lb'22, uroczysto kanonizacji Ignacego Lojoli i Ksawerego. „ Codziennie bowiem — pisze Zimorowiez po mszy 1 ) — mowach pochwalnych w kociele mianych, igrzysk sw. i po wydawca Marcin Kampian, 2 ) wiczenia szermierskie do wszystkiego zdatny gry publiczne przed ratuszem wy- i m prawia'*. r Za raz przy zmierzchu sztuki wyzwolone z swym sprz- tem szy za Parnasem ruchomym i za Muzami mi nim pie- waj cem tryumfujcemi nad barbarzystwem. Powtóre i i zamek bezbonoci od cnót orszaku zdobyty i mioci Bosk podpalony znikn. Po trzecie Bachus swój wielki puchar : na pótory stopy poniony, wózkiem rcznym przed sob wiodc razem z pijanemi bachantkami przez wonego wy- gnacem ogoszony, za bramy wywieziony zosta. Po — czwarte gwiazd ruchomych siedm, pospolicie panety zwa- : nych, do ruchomych kul przybite w samem biegu i koo- watem krceniu si pochway witych wieo w poczet wpisanych gosiy. Po pite: gsi na sznurze powieszonej, \) Zhnorowicz. *tr. 810—312. J ) Marcin Kampian, konzul miasta, lekarz i architekta, oprócz licz- nych prac okoo upikszenia i obwarowania Lwowa, kierowa budow wiey ratuszowej (1616— 1020), która zawalia si dnia 14. lipca 1826 r. Digitized by Strona 10 wieniacy na koniach jedców z siebie zrzucajcych, chcc urwa szvie, dujro sie o to kusili, a Czech pewny z hab Husytów urwa. Po szóste : zawód co do szybkoci w no- gach, mocowania si w siach, tudzie baznów i inne igrzyska modociane i nagrody od przeznaczonego do tego ma wy- szczególnionym dawane. Na ostatek stypy i misiwa do rozrzucenia przezna- r czone jako to : dziczyzn, szynki, kiebasy, midzy pospól- stwem rozrzucano. Tymczasem kadego wieczora, obrazy kacerzów: Arjusza, Mahometa, Nestorjusza, Lutra, Kalwina, Cwingliusza, na brytanach, na winiach, na klaczach grze- jcych sie, albo na grzbietach ydowskich przez rynek Jia okó miasta obnoszone, elaznymi acuchami do kosza z wiey ratuszowej wiszcego, cignito lub prochem palono". W r. 10(51$ w kolegium ormiaskiem we Lwowie ode- grano dyalog: „Rypsyma panna i moczenniczhi, albo Tyrtjdat przemieniany" — tragedj nabon z rónych historyków aciskich ormjaskieh wyjt, wierszami ormjaskiemi i i intemiedjami polskiemi uoon. Sztuka ta dzieli si na 5 aktów, przeplatanych interniedjaim ; wystpuje w niej przeszo 50 osób nie liczc ról podrzdnych. Nieznajomy autor osnu tre djalogu na dziejach na- wrócenia Araienji za czasów Dioklecjana. caoci przebija W bujno fantazji legend Wschodu. W prologu, Rzym Armenja, sptane wieami bawo- i chwalstwa budz si o wschodzie soca winszuj sobie na i wzajem wyswobodzenia, jakie spynie na nich przez m- czestwo Rypsymy. Akt I. Scena Rypsyma ucieka z towarzyszkami przed 1 : przeladowaniem Dioklecjana i przybywa do stolicy Tyrydata w Armenji. Scena 'Z Emilius pose Dioklecjana, przybywa : do Tyrydata z listami cesarskimi i oddaje królowi portret Rypsymy z wezwaniem, by j odszukano. Tyrydat olniony wdzikami Rypsymy. Scena 3 i 4: Garen, krewny Tyry- data na sam widok portretu Rypsymy na próno stara si ugasi swe miosne ku niej zapay. Intermedjum I: Kupido odepchnity przez Rypsym, Digitized by Google Strona 11 wzywa na pomoc Furje piekielne. Na widok krzya Kupido i Furje ustpuj. Rypsyma, sprowadzona do paacu Tyrydata Akt II: odrzuca ofiarowansobie pomoc ku ucieczce przez Garena. Tyrydat na próno owiadcza Kypsymie sw mio. Ryp- syma, jako ehrzoeianka nie przyjmuje owiadcze Tyrydata i przyrzeka mu natomiast , e si uda do wityni jego bogów. Intermedjum II : Pustelnik tumaczy dworzanom sen Tyrydata, przepowiadajc nadzwyczajne wypadki w Armenji. Akt III: Najwyszy kapan wzywa Rypsym do zo- enia bogom ofiary, Rypsyma krzyem obala otarz bogów. — Tyrydat arcykapan oburzeni wtrcaj i do wiezienia. j Intermedjum III przedstawia scen z legendy o w. Grzegorzu, któremu pobona niewiasta przynosi do jaskini poywienie. Akt IV: Zakochany Garcn przybywa do czarownicy z prob, by swej sztuki zniewolia dla serce ta za pomoc Rypsymy. wywouje szatana Czarownica który jednak , owiadcza, e nie ma mocy nad Rypsym. Garen chce przebi czarownic. Tymczasem Tyrydat usiuje, acz na próno, za pomocrozmaitych podstpów przeama upor Rypsymy. Intermedjum IV: Bawochwalstwo za rad bogów, za- myka si wraz z Lucypereni, Mamon, Kupidynem i Ba- chusem w obronnym zamku. Pycha, akomstwo, Nieczysto i Obarstwo przychodz pomnoy zaog twierdzy, o której zdobycie kusz si na próno filozofowie, a nastpnie król z licznem wojskiem. Twierdza upada wszake zaoga jej i idzie w rozsypk za nadejciem w. mczenników. Akt V Rypsyma uchodzi z paacu, uwiziwszy w nim : Tyrydata moc krzya. Odchodzc pociesza Garena na- dziej, e zostanie; chrzecianinem, egna go wiadomoci, i spieszy do oblubieca. Wypada rozgniewany Tyrydat i mimo prob Garena, wydaje wyrok mierci na Rypsym, który .te natychmiast zostaje wykonany. Tyrydat jednak powiadomiony przez sug o wykonaniu wyroku, szaleje z rozpaczy i... zasypia (?) — suga okrywa go zason. Digitized by Google Strona 12 Wbiega po chwili kapan pogaski z wieci, e w stolicy dzieje sie co nadzwyczajnego za sprawa, czarta. Król pi, kapan chcc go zbudzi, zrzuca ze zason spostrzega, i e król przemieni si... w czarnego wieprza. ostatniej W scenie siostra króla przyzywa ukrytego w jaskini witego Grzegorza, za którego spraw Tyrydat odzyskuje posta czowieka. Anti-epilog opiewa nawrócenie Armenii. ) Jak 1 z treci widzimy, ormjaska ta tragedja, mimo dziwactwa efektów i nader bujnej fantazji, mniej jest niedorzeczn od innych wspóczesnych dzie tego rodzaju. W szkoach jezuickich, zaoonych we Lwowie w r. 160& grano, jak utrzymuje K.Estreicher 2 ) w r. 1710. dyalog p. t. „Facilis Averni a Yitoldo, mipcr imperii deseensus comite, a sua sponte daemonis maneipe u m-ojc carceris . — Tame przedstawiono dyalog „Dziwne zrzdzenie mdroci : boskiej Rnlikana, albo Szach-Nadira, króla Persji z pasterza i glony otrów na wezyrstwo i królestwo wynoszce. 3 Na ) uczczenie wojewody Klemensa Branickiego odegrali uczniowie szkó jezuickich trajedj Jdrzeja Filipeckiego p. t. „Leo cesarz wchodu*. filozof, O widowiskach w krótko istniejcem „Collegium No- bilium" Pijarów (zaoonem w r. 1751. przez Samuela Go- wiskiego) nie mamy adnych wiadomoci. Natomiast do- wiadujemy si o widowiskach polskich, które si odbyway w seminarjum gr. kat. obrzdku w cigu ostatniego dziesitka lat minionego stulecia. Na pocztek obrano szkolne komedje Bohomolca (bez kobiet) a nastpnie i innych autorów. W gronie kleryków, biorcych udzia w tych przedsta- wieniach, celowaprawdziwym talentem dramatycznym niejaki Józef Czernecki. Niebawem pozyska teatr seminarzycki now si w osobie Stoczkiewicza, który w roku 1797. wstpi ') Dzieje Teatru Polskiego od najdawniejszych czasów do r. 17Ó0, przez W. Chomtowskiego. (Warszawa 1870) str. 81—84. 2 ) Teatra w Polsce K. Estreichera, (Kraków J87i») t. UJ. str. 108. 3 ) Na temsaincui tle osnu autor franeuzki Bouisson trajedj „Nadyr" — przeoy j na jzyk polski W. Bogusawski (Dziea t. 6). Digitized by Google Strona 13 s na wydzia Jan Stoczkiowiez by synem ubo- teologiczny. gich rodziców brak utrzymania zmusi go do o1>rania sobie i zawodu duchownego. Obdarzony zdolnociami literaekiemi, zwróci na si niebawem uwag profesora Halina, który za- chci modzieca do powicenia si. literaturze ojczystej. Stoczkiewicz przeoy na jzyk polski r Wiosn" Kleista (wydawan dwukrotnie w roku 1803 1S22) a nadto tó- i maczy wiele sztuk dla teatru seminarzyckiego. Miedzy innemi przerobi dla teje sceny jednoaktowy dramat z niemieckiego p. t. „Lekkomylno i dobre serce", który przedstawiano w ostatnie dnie zapust. Stoczkiewicz gra gówn rol w tej sztuce. Tre jej przypadkowo dochowaa si do naszych czasów da sic i opowiedzie nader krótko Marnotrawny syn : zaciga dugi na imi ojca, który nie moe ich spaci i do- staje sie 'do wizienia. Skruszony marnotrawca zaciga si do wojska i uzyskanym': w ten sposób pienidzmi wykupuje 1 ojca z wizienia ). Nieliczny szereg zabytków widowisk publicznych we Lwowie do zamyka atisz z przed- chwili zaboru przez Austrj. stawienia akrobatyczno - magicznego, jakie tu miao miejsce midzy r. 1770 a r. 1780. Przytaczamy takowy w caej rozcigoci i w dosownem brzmieniu. 3 ) r Podaje si do wiadomoci Janie Owieconym, Janie Wielmonym, Wielmonym moim wielce Mciom Panom wszel- kiego stanu etc. Dnia dzisiejszego wyprawia si bdzie komcdja od sawnego Angielczyka, z nowo wynalezionemi sztukami, które spektatorowi wielkie sprawi ukontentowanie 1. Bdzie na drócie róne sztuki dotd jeszcze niewidziane pokazywa, 2) Potym na linie bdzie osobliwszych sztuk do- kazywa, 3) Nastpi Pantomina pod tytuem Sugi na próbie ,. zostajcego, albo Arlekin filuterny", co bardzo mieszno bdzie, 4) Potym bdzie mechaniczny Fcierwerk, który b- ) Wiosna poemat Kleista (Lwów 1822), przedmowa L. Pietkie- wicza (str. 62— 3). J ) Rozmaitoci (lwowskie) Nr. 11 str. 99 z r. 1840. Digitized by Google Strona 14 dzie reprezentowa ogród Yersaille, wynaleziony od sawnego Pawa .German. f>) Pokae si nastawienie stou w 19. ognia odmianach. 6) Potym bdzie widziany na wierzchniej czci Teatrum irmament wieccemi gwiazdami przyozdobiony, które si w zoty deszcz przemienia y cay Theatrum ogniem przykryj, spadajcym ogniem jako te byskawic pio- i runami. 7) Pokae si mechaniczna sztuka pod imieniem bieg soca w 5 odmianach ognia. S) Pokae si japoskie drzewo w o' odmianach ognia. 9) Bdzie take atak z wiel- kim wrzaskiem wojennym w rónych odmianach ognia. Wzwy wspomniony ogród pod imieniem Versaille pokae si w (f odmianach ognia, który rónymi drzewami fon- i tannami przyozdobiony bdzie wynalazca zawsze przy po- ; kazywaniu tego dubeltow zapat otrzyma. Te sztuki bd pokazywane w Hetmaskiey kamienicy ) przeciw Od- 1 wachu o godzinie pitey po poudniu. Ud miejsca pierwszego po zotych 4 od drugiego po zotych 2 ; od trzeciego po ; z. 1 ; paci potrzeba". ') Dzi doin ks. Poniskich w rynku, niegdy wasno i siedziba króla Jana III. Strona 15 Digitized by Google Strona 16 WDROWNI TEATR POLSKI we Lwowie 1780 — 1799. Digitized by Google Strona 17 Digitized by Google Strona 18 Teatr niemiecki Góttersdorfa (1776). Teatr polski: Tomasz i Agnieszka Truskolawsey, Kazimierz Owsiski, Wojciech Bogusawski (1780). Jak wykazalimy we wstpie, po r. 1772 t. j. do chwili „rewindykacji u królestw Galicji i Lodomerji, nie mia Lwów teatru publicznego we waeiwem tego sowa znaczeniu. Wnet atoli po dokonanym zaborze, w lad za sprowa- dzonymi przez gubernialratha Kocziana urzdnikami nowego rzdu, przyby do Lwowa teatr niemiecki Gottersdorfa (1776). Teatr niemiecki, zagniedziwszy si we Lwowie, pozostay tu z niema szkod funduszów krajowych, a z uszczerbkiem dla sztuki przez wiek niemal cay. Trupa Gottersdorfa grywaa w drewnianej, walcej si szopie za furt jezuick pooonej ). 1 Stan tego teatru, jeel da mamy wiar wspóczesnemu niemieckiemu pisarzowi, by nader opakany, tak pod wzgldem artystycznym jak ma- terjalnym 2 .) By to fatalny „omen" na przyszo... Wprawdzie pomysowy p. Kratter proponowa, by na *) Furta jezuicka leaa ku kocowi ulicy, dzielcej plac w. Ducha od kocioa Jezuitów. a ) Franciszek Kratter : Briefe iiber den itzigen Zustand von (ralizien (Leipzig 1786) I.^Band. S. 05-116. Kratter (nr. w w Szwabji w r. 1758) ceniony w swym Obergdorf, czasie autor dramatyczny, póniej dyrektor teatru niemieckiego we Lwowie, zaoy w r. 1811 Gazet lwowsk. (Zmard. 8. wrzenia 1830 r. we Lwowie.) Strona 19 14 poparcie i ulepszenie sceny niemieckiej nye funduszów du- chownych fundacji — na szczcie jednak myli tej nie zrealizowano.') Z r. 1780 przybyo po raz pierwszy sceniczne towa- rzystwo polskie do Lwowa pod przewodnictwem Tomasza i Agnieszki Truskolawskich. Samowolne rzdy Bizcsticgo i Kyxa, uprzywilejowanych przedsibiorców sceny warszawskiej, spowodoway Trusko- lawskich Owsiskiego do porzucenia stolicy i utworzenia i wasnej, (jak wówczas nazywano) „antrepryzy" we Lwowie. Tu te ujrzaa wiato dzienne (1780) Józefa Truskolawska, synna póniej na scenie warszawskiej Leduchowska. r. W nastpnym (1781) skad towarzystwa Truskolawskich pomno- yo przybycie trupy ich szwagra Pieroyskiego z Lublina. W gronie tern odznaczaa sie talentem siostra Trnskolawskiej Franciszka Pieroyska, grywajca role kochanek w dra- macie i w trajedji (Mar ja w „Ndzniku" Merciera, Henryka w r licvcrlejn u J 1 ) W ogóle towarzystwo Truskolawskich liczyo w swem gronie najcelniejsze siy pocztkujcej podówczas polskiej sceny. Pierwsze w nieni miejsce zajmowa Kazimierz Owsiski, pierwszy i jedyny wówczas artysta tragiczny w Polsce (Be- verley w Bercrlrju, Clarcndon w Euymii, a zanieni nie- zrównany Basilio w Weselu Figara.) Owsiski obj te kierownictwo artystyczne sceny lwowskiej. 3 ) ) Xu .str. ](>!>. wy/wymientonyeh listów pisze Kratter: ..Aber wolier tlen Fond? Hut nia nicht mussigc I*frunde. Stiftungen, Kanonikate in jeder Provin/.V l*nd da luan ibnen nun eine hessere Bestiimnung geben will, was verliert der Staat an seinem Knd/.wocko. wenn er aneli die Biihne auf eine Zeit an dieser Bostiunnung Antheil nelmien liisst". Ostr odpraw na listy Krattera jest broszurka wydana przez anonima p. t. „An Kratter, den Ver- fasser der Schmalibriefe iiber (ializien" (Wien 178G). ) Wiadomo o Franciszce Pieroyskiej, W. Bogusawski : Dziea dramatyczne t. 10 str. 310. ') Wiadomo o Kazimierzu Owsiskiin. Bogusawski: Dziea, t. 1. str. 411-412. Digitized by Google Strona 20 15 Truskolawska, poprzedzona dobrze zasuona saw ze sceny warszawskiej, grywaa bohaterki w trajedji, pierwszo role w komedji ( Kulenia w r Eugenii" Mina Barnhelm, Ledy Beverley) i piewaa gówne partje w operze.') Sani dyrektor Truskolawski] wypenia z powodzeniem obrany przez siebie wydzia ról powanych komicznych ojców i w komedji i dramacie. (Aryst w Fircykn, Wachmistrz w Minie Barnlwlm, Hartley w Eugenii.) 7 ) Krótko (ITSO — l) bawia przy scenie lwowskiej Salome Desznor, pierwsza a zrazu jedyna piewaczka polska na 3 scenie warrsza wskicj ) Okoo grupowa nich sic zastp si modszy eh, wród którego pod umiejtn rk Owsiskiego wyróniali sic ko- rzystnie: Marunowska. Jasiski, Zakrzewski. Do gromi Truskolawskich przyczy sic w r. ITSO mody artysta, z Warszawy, Wojciech Bogusawski. Przy- muszany w stolicy do grywania ról po nieobecnym Owsi- skim, opuci scen stoeczn poczy si z Truskolawskimi. i Przedstawienia rozpocz Truskolawski w opustoszaym amfiteatrze w ogrodzie Jabonowskich, zrestaurowawszy ta- kowv wasnvm kosztem. Przedstawienia rozpoczynay si o wiele wczeniej ni w naszych czasach. 4 Repertuar skada ) sic prawdopodobnie z utworów przedstawianych w Warszawie. Grano wiec komedje Czartoryskiego, Krasickiego, Zaboc- kiego, Oraczewskiego, tudzie przeróbki z Beaumarchais'ego, Yoltaira, Moliera. ') Wiadomo o Ajrnicsy.ee Truskolawskiej. Bogusawski: Dzie;* t, 2. str. WA—M). ) Wiadomo o Tomaszu Truskolawskim. Bogusawski : Dziel* t. 8. str. 515—528. s ) Wiadomo o Salomei Deszner. Bogusawski: Dziea t. <» str. o84. *) Wida to z rozporzdzenia rzdowego o wiceniu niedziel i wit. Ustp siódmy tego rozporzdzenia brzmi : „Teatralne komedjo w miecie stoceznein innych wikszych i cenzurze tame postanowionej podlegych, nieprdzej a o godzinie 7 z wieczora zaczyna si maj, inne... widowiska zakazuj sic (Kontynuacja wyroków od d. 28 czerwca 1773 wy- padych str. 47-49) Lwów - Piller - 1773. Digitized by Google