Strona 1 O RSON S COTT C ARD P ŁOMIE N´ SERCA ˛ cyklu „Opowie´sc´ o Alvinie Stwórcy” Tom piaty Tytuł oryginału: Heartfire Data wydania oryginału: 1998 Data wydania polskiego: 2003 Strona 2 ´ SPIS TRESCI ´ SPIS TRESCI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 PODZIEKOWANIA ˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 GESI ˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 DAMA DWORU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 MALOWANE PTAKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 ZAMIESZANIE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 PURITY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 IMIONA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 2 Strona 3 ˙ OSKARZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 KOSZ Z DUSZAMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 POLOWANIE NA CZAROWNICE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 W NIEWOLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 DOBRZY LUDZIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401 NIEWOLNICY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445 ´ SADU DZIEN ˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491 BUNT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537 OJCOWIE I MATKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582 Strona 4 PODZIEKOWANIA ˛ Przy opracowaniu historii o Alvinie, który w˛edruje przez Ameryk˛e, szukajac ˛ wzo- rów, jakie mógłby wykorzysta´c w budowie społecze´nstwa jednocze´snie silnego i wol- nego, kilka ksia˙ ˛zek okazało si˛e bezcennych. Najwa˙zniejsza˛ z nich było dzieło Davida Hacketta Fischera Albion’s Seed: FourBritish Folkways in America (Oxford Universi- ty Press 1989) — znakomita, wsparta solidna˛ argumentacja˛ prezentacja nieredukcjo- nistycznej teorii z´ ródeł ameryka´nskiej kultury; na stronicach tej ksia˙ ˛zki znalazłem za- równo obfito´sc´ szczegółów, jak i wspaniałe rozumowanie przyczynowo-skutkowe, co bardzo mi pomogło w przeniesieniu niniejszej powie´sci z etapu planów do etapu go- 4 Strona 5 towego tekstu. Road to Division: Secessionists at Bay, 1776-1854 (Oxford University Press 1990) Williama W. Freehlinga pozwoliła mi pozna´c z˙ ycie codzienne, mało znane postacie historyczne, a tak˙ze sytuacj˛e ekonomiczna˛ i polityczna˛ Charlestonu w latach dwudziestych XIX wieku; potem mogłem przekształci´c to miasto w swój ameryka´nski „Camelot”. Founders and the Classics: Greece, Rome and the American Enlightenment (Harvard University Press 1994) pozwoliła mi pozna´c stosunek wykształconych przy- wódców ameryka´nskich do klasycznych dzieł łaciny i greki, b˛edacej ˛ w owym czasie elementem tradycyjnej edukacji. Jak wiele razy wcze´sniej, dzi˛ekuj˛e Clarkowi i Kathy Kiddom za udost˛epnienie mi schronienia, gdzie mogłem energicznie zabra´c si˛e do pisania tej ksia˙ ˛zki. Dzi˛ekuj˛e tak˙ze Kathleen Bellamy i Scottowi J. Allenowi za ich pomoc, znacznie przekraczajac ˛ a˛ wymagania i obowiazki; ˛ Jane Brady i Geoffreyowi Cardowi za zesta- wienie danych z poprzednich cz˛es´ci cyklu. Strona 6 GESI ˛ Arthur Stuart stał przy oknie warsztatu wypychacza zwierzat ˛ i jak zahipnotyzowany wpatrywał si˛e w wystaw˛e. Alvin Smith prawie ju˙z minał ˛ nast˛epna˛ przecznic˛e, nim zdał sobie spraw˛e, z˙ e Arthur został z tyłu. Zanim wrócił, wysoki biały m˛ez˙ czyzna zaczał ˛ wypytywa´c chłopca. — Gdzie jest twój pan? Arthur nie spojrzał nawet na niego. Nie odrywał wzroku od wypchanego ptaka upo- zowanego, jakby wła´snie miał wyladowa´ ˛ c na gał˛ezi. — Odpowiedz mi, chłopcze, bo wezw˛e konstabla i. . . 6 Strona 7 — On jest ze mna˛ — wtracił ˛ si˛e Alvin. M˛ez˙ czyzna natychmiast zaczał ˛ zachowywa´c si˛e przyja´znie. — Miło to wiedzie´c, przyjacielu. Chłopak w tym wieku. . . Mo˙zna by sadzi´ ˛ c, z˙ e je´sli jest wolny, rodzice naucza˛ go grzeczno´sci, kiedy zwraca si˛e do niego biały człowiek. . . — My´sl˛e, z˙ e widzi tylko tego ptaka na wystawie. — Alvin poło˙zył chłopcu dło´n na ramieniu. — O co chodzi, Arthurze Stuart? Dopiero d´zwi˛ek głosu Alvina wyrwał Arthura z oszołomienia. — Jak on to zobaczył? — Co? — zdziwił si˛e m˛ez˙ czyzna. — Co zobaczył? — zapytał Alvin. — Jak ptak odpycha si˛e skrzydłami, zanim usiadzie, ˛ a potem nieruchomieje jak posag. ˛ Nikt tego nie widzi. — O czym ten chłopak opowiada? — nie zrozumiał m˛ez˙ czyzna. ´ — Swietnie zna si˛e na ptakach — wyja´snił Alvin. — My´sl˛e, z˙ e podziwia te wy- pchane okazy na wystawie. M˛ez˙ czyzna rozpromienił si˛e z dumy. 7 Strona 8 — Sam zajmuj˛e si˛e wypychaniem. Prawie wszystkie tutaj sa˛ moje. Wreszcie Arthur odpowiedział mu bezpo´srednio. — Wi˛ekszo´sc´ to zwykłe martwe ptaki. Bardziej z˙ ywo wygladały, ˛ kiedy le˙zały jesz- cze na polu, zestrzelone s´rutem. Ale ten. . . i tamten — wskazał pikujacego ˛ jastrz˛ebia — zrobił je kto´s, kto zna z˙ ywe ptaki. Wypychacz przez chwil˛e spogladał ˛ na niego niech˛etnie, jednak zaraz na jego twarz powrócił u´smiech handlarza. — Podobaja˛ ci si˛e? To prace takiego Francuza, przedstawia si˛e John-James — wy- mówił podwójne imi˛e, jakby to był z˙ art. — Czeladnicza robota i tyle. Te delikatne pozy. . . Watpi˛ ˛ e, czy druty długo wytrzymaja.˛ Alvin u´smiechnał ˛ si˛e lekko. — Sam jestem czeladnikiem, ale moje dzieła przetrwaja˛ długo. — Nie chciałem urazi´c — zapewnił szybko m˛ez˙ czyzna. Stracił jednak zaintereso- wanie. Je´sli Alvin był zaledwie czeladnikiem w swym fachu, na pewno nie miał do´sc´ pieni˛edzy, by cokolwiek kupi´c. Poza tym w˛edrownemu rzemie´slnikowi na nic si˛e nie przyda wypchany ptak. 8 Strona 9 — Czyli prace tego Francuza wycenia pan taniej? Wypychacz ptaków si˛e zawahał. — Dro˙zej — przyznał. — Cena spada, kiedy chodzi o dzieło mistrza? — zdziwił si˛e Alvin z niewinna˛ mina.˛ Wypychacz zwierzat ˛ spojrzał gniewnie. — Jego prace sprzedaj˛e komisowe i to on ustala cen˛e. Watpi˛ ˛ e, czy kto´s je kupi. Ale on uwa˙za si˛e za artyst˛e. Wypycha i ustawia ptaki, z˙ eby je malowa´c. Kiedy ju˙z sko´nczy, samego ptaka sprzedaje. — Lepiej by porozmawiał z ptakami, zamiast zabija´c — wtracił ˛ Arthur Stuart. — Stałyby nieruchomo, z˙ eby mógł je malowa´c. Stałyby dla człowieka, co widzi ptaki tak wyra´znie. Wypychacz przyjrzał si˛e chłopcu z dziwna˛ mina.˛ — Pozwalasz chłopakowi mówi´c nieco zuchwale — zauwa˙zył. — W Filadelfii, jak sadziłem, ˛ ludzie moga˛ mówi´c wprost — odparł Alvin z u´smie- chem. Wypychacz zwierzat ˛ zrozumiał w ko´ncu, jak bardzo Alvin z niego drwi. 9 Strona 10 — Nie jestem kwakrem, dobry człowieku, i ty te˙z nie — rzekł. Po czym wrócił do sklepu. Przez szyb˛e Alvin widział, jak od czasu do czasu zerka na nich z ukosa. — Chod´zmy, Arthurze Stuart, mamy si˛e spotka´c z Verilym i Mikiem na obiedzie. Arthur zrobił jeden krok. . . ale wcia˙ ˛z nie mógł oderwa´c wzroku od ptaka na gał˛ezi. — Chod´zmy, Arthurze, zanim on wyjdzie i ka˙ze nam odej´sc´ sprzed sklepu. Nawet po tym ostrze˙zeniu musiał w ko´ncu chwyci´c chłopca za r˛ek˛e i niemal siła˛ odciagn ˛ a´˛c od wystawy. Kiedy szli, Arthur był wyra´znie zamy´slony. — Nad czym si˛e tak zastanawiasz? — spytał Alvin. — Chc˛e porozmawia´c z tym Francuzem. Musz˛e mu zada´c jedno pytanie. Alvin wiedział, z˙ e nie warto docieka´c, jakie to pytanie. Naraziłby si˛e tylko na nie- unikniona˛ odpowied´z: „A dlaczego mam je zadawa´c tobie? Ty nie wiesz”. * * * Verily Cooper i Mike Fink ju˙z jedli, kiedy Alvin i Arthur weszli do pensjonatu. Wła´scicielka˛ była kwakierka, kobieta o zadziwiajacej ˛ tuszy i bardzo ograniczonych ta- 10 Strona 11 lentach kucharskich — jednak niewielkie wyrafinowanie swych da´n rekompensowała ich obfito´scia.˛ Co wi˛ecej, jako kwakierka nie tylko z nazwy, pani Louder nie czyniła z˙ adnej ró˙znicy mi˛edzy półczarnym chłopcem i trzema białymi m˛ez˙ czyznami, z który- mi podró˙zował. Arthur Stuart siedział przy wspólnym stole z innymi; wprawdzie jeden z go´sci wyprowadził si˛e tego samego dnia, kiedy Arthur Stuart pierwszy raz siadł do posiłku, jednak zachowywała si˛e tak, jakby nawet tego nie zauwa˙zyła. Alvin starał si˛e jej to wynagrodzi´c, zabierajac ˛ Arthura ze soba˛ na codzienne wyprawy do lasu i na łaki ˛ nad rzeka,˛ gdzie zbierali dziki imbir, gruszyczk˛e, mi˛et˛e i tymianek, by doprawi´c jej po- trawy. Z humorem przyjmowała zioła sugerujace ˛ krytyk˛e jej kuchni. Dzisiaj ziemniaki były ugotowane z gruszyczka,˛ która˛ przynie´sli wczoraj. — Da si˛e zje´sc´ ? — spytała, kiedy skosztowali pierwszy k˛es. Odpowiedział jej Verily; Alvin z błoga˛ mina˛ prze˙zuwał jedzenie. — Madame, pani szczodro´sc´ gwarantuje, z˙ e trafi pani do nieba, ale to smak dzisiej- szych ziemniaków sprawi, z˙ e poprosza˛ tam pania˛ o gotowanie. Za´smiała si˛e i zamachn˛eła na niego chochla.˛ 11 Strona 12 — Verily Cooper, gładkousty adwokacie, czy˙zby´s nie wiedział, z˙ e kwakrzy nie uznaja˛ pochlebstw? Wszyscy jednak zdawali sobie spraw˛e, z˙ e cho´c nie wierzy w pochlebstwa, wierzy w serdeczno´sc´ , jaka si˛e za nimi kryje. Póki inni go´scie siedzieli jeszcze przy stole, Mike Fink zabawiał ich opowie´scia˛ o swej wizycie w Prostym Domu, gdzie Andrew Jackson szokował filadelfijska˛ elit˛e, sprowadzajac ˛ swoich kumpli z Tennizy i Kennituck. Pozwalał im z˙ u´c tyto´n i spluwa´c na podłog˛e w salach, które dawniej st˛esknionym za domem europejskim ambasadorom oferowały odrobin˛e elegancji Starego Kraju. Fink powtórzył histori˛e, która˛ sam Jackson opowiadał tego dnia — jak pewna elegancka filadelfijska˛ dama skrytykowała zachowa- nie jego towarzyszy. „To Prosty Dom, a to sa˛ pro´sci ludzie”, o´swiadczył Jackson. Gdy próbowała si˛e spiera´c, dodał: „To jest te˙z mój dom przez najbli˙zsze cztery lata, a to sa˛ moi przyjaciele”. „Nie maja˛ z˙ adnych manier”, odpowiedziała dama. „Maja˛ znakomite maniery”, odparł jej na to Jackson. „Maniery Zachodu. Ale sa˛ lud´zmi tolerancyjnymi. Nie b˛eda˛ zwraca´c uwagi na to, z˙ e nawet nie spróbowała pani jedzenia, nie łykn˛eła do- 12 Strona 13 brej whiskey z kukurydzy, nie splun˛eła ani razu, cho´c cały czas wyglada ˛ pani, jakby miała usta pełne czego´s niesmacznego”. Mike Fink s´miał si˛e długo i gło´sno, a wraz z nim inni go´scie, cho´c niektórych roz- bawiła wspomniana dama, a innych sam Jackson. Arthur Stuart zadał pytanie, które interesowało równie˙z Alvina. — Jak Andy Jackson mo˙ze cokolwiek załatwi´c, je´sli Prosty Dom pełen jest rzecz- nych szczurów, wie´sniaków i innych takich? — Kiedy co´s ma by´c zrobione, to jeden z nas, rzecznych szczurów, idzie i robi to dla niego. — Przecie˙z ludzie z rzeki nie umieja˛ czyta´c ani pisa´c. — No. . . Stary Hickory sam załatwia swoje czytanie i pisanie — wyja´snił Mike. — Posyła rzeczne szczury, z˙ eby przekazywali wiadomo´sci albo przekonywali ludzi. — Przekonywali? — powtórzył Alvin. — Mam nadziej˛e, z˙ e nie u˙zywaja˛ metod przekonywania, co to je kiedy´s chciałe´s na mnie wypróbowa´c. ˛ s´miechem. Mike ryknał 13 Strona 14 — Jakby Hickory pozwolił chłopakom na takie sztuki, w Kongresie nie zostałoby pewno nawet sze´sc´ nosów ani dwadzie´scioro uszu. Wreszcie jednak opowie´sci o zabawach w Prostym Domu — albo o jego degradacji, zale˙znie od punktu widzenia — sko´nczyły si˛e i pozostali go´scie wyszli. Tylko spó´znieni Alvin i Arthur wcia˙ ˛z jedli, zdajac ˛ raport ze swych dzisiejszych dokona´n. Mike ze smutkiem pokr˛ecił głowa,˛ gdy Alvin zapytał, czy miał okazj˛e porozmawia´c z Jacksonem. — Och, zaprosił mnie na pokoje, je´sli o to ci chodzi. Ale rozmowa sam na sam. . . nie, raczej nie. Widzisz, Andy Jackson mo˙ze i jest prawnikiem, ale zna rzeczne szczu- ry i moje nazwisko co´s mu przypomniało. Dawna reputacja ciagle ˛ mnie prze´sladuje, Alvinie. Przykro mi. Alvin u´smiechnał ˛ si˛e tylko i machnał ˛ r˛eka.˛ — Przyjdzie taki dzie´n, z˙ e prezydent si˛e z nami spotka. — To zreszta˛ i tak byłoby przedwczesne — zauwa˙zył Verily. — Po co walczy´c o nadanie ziemi, je´sli nie wiemy nawet, do czego ja˛ wykorzystamy? — Wła´snie z˙ e wiemy — odparł Alvin, bawiac ˛ si˛e w dziecinne przekomarzania. 14 Strona 15 — Wła´snie z˙ e nie. — Verily u´smiechnał ˛ si˛e szeroko. — Mamy zbudowa´c miasto. — Nie. Mamy nazw˛e dla miasta, ale nie mamy planu czy nawet idei miasta. . . — To miasto Stwórców! — Có˙z, byłoby miło, gdyby Czerwony Prorok wyja´snił ci, co to znaczy. — Pokazał mi wszystko we wn˛etrzu wodnego gejzeru. Nie wiedział, co to znaczy, tak jak i ja nie wiem. Ale obaj widzieli´smy miasto zbudowane ze szkła i pełne ludzi. Samo miasto uczyło ich wszystkiego. — A w tym całym widzeniu nie usłyszałe´s mo˙ze jakiej´s wskazówki, co wła´sciwie mamy ludziom mówi´c, z˙ eby przyszli i pomogli nam w budowie? — To znaczy, jak rozumiem, z˙ e ty te˙z nie osiagn ˛ ałe´ ˛ s tego, co zaplanowali´smy? — domy´slił si˛e Alvin. — Och, przegladałem ˛ ksi˛egi w Bibliotece Kongresu — zapewnił Verily. — Znala- złem wiele odniesie´n do Kryształowego Miasta, ale wi˛ekszo´sc´ wiazała ˛ si˛e z hiszpa´nski- mi zdobywcami, którzy uwa˙zali, z˙ e ma ono co´s wspólnego ze z´ ródłem młodo´sci albo z Siedmioma Miastami Cebuli. 15 Strona 16 — Cebuli? — zdziwił si˛e Arthur Stuart. — Jedno ze z´ ródeł bł˛ednie uznało india´nska˛ nazw˛e „Cibola” za hiszpa´nskie słowo ˛ cebul˛e. Pomy´slałem, z˙ e to zabawne. Ale trafiałem na same s´lepe zaułki. oznaczajace Mimo to sa˛ tam interesujace ˛ dane, których jednak nie potrafi˛e rozsadnie ˛ zinterpretowa´c. — Nie chciałbym czego´s zinterpytownego nierozsadnie ˛ — stwierdził Alvin. — Nie baw si˛e ze mna˛ w dzikusa — skarcił go Verily. — Twoja z˙ ona jest zbyt dobra˛ nauczycielka,˛ by mogła pozostawi´c ci˛e w takiej ignorancji. — Przesta´ncie si˛e ze soba˛ dra˙zni´c — wtracił ˛ stanowczo Arthur Stuart. — Co takiego znale´zli´scie? — Istnieje urzad ˛ pocztowy w miejscowo´sci, która nazywa si˛e Kryształowe Miasto, w stanie Tennizy. ´ — Pewnie jest te˙z takie, które si˛e nazywa Zródło Młodo´sci — mruknał ˛ Alvin. — W ka˙zdym razie uznałem, z˙ e to ciekawe. — Dowiedziałe´s si˛e o nim czego´s wi˛ecej? — Pocztmistrzem jest pan Crawford, który nosi równie˙z tytuły burmistrza i. . . to ci si˛e spodoba, Alvinie: Białego Proroka. 16 Strona 17 ˛ s´miechem, lecz Alvin wcale si˛e nie ucieszył. Mike Fink parsknał — Biały Prorok. Jakby chciał ustawi´c si˛e przeciwko Tenska-Tawie. — Powiedziałem ju˙z wszystko, co wiem — zako´nczył Verily. — A co wam udało si˛e osiagn ˛ a´˛c? — Jestem w Filadelfii od dwóch tygodni, a niczego jeszcze nie osiagn ˛ ałem ˛ — stwierdził Alvin. — My´slałem, z˙ e miasto Benjamina Franklina mo˙ze mnie czego´s na- uczy´c. Ale Franklin nie z˙ yje, z˙ adna specjalna muzyka nie rozbrzmiewa na ulicach, z˙ ad- ˛ sc´ nie unosi si˛e wokół jego grobu. Tutaj narodziła si˛e Ameryka, ale nie wydaje na madro´ mi si˛e, z˙ eby wcia˙ ˛z tu z˙ yła. Ameryka mieszka teraz tam, gdzie dorastałem. . . W Fila- ˛ Ameryki. To tak jakby znale´zc´ s´wie˙ze łajno na drodze. To nie delfii pozostał tylko rzad ko´n, ale mówi ci, z˙ e ko´n jest gdzie´s blisko. — Potrzebowałe´s dwóch tygodni w Filadelfii, z˙ eby to odkry´c? — zdziwił si˛e Mike Fink. Verily poparł go. — Mój ojciec mawiał — rzekł Verily — z˙ e je´sli masz kontakt z rzadem, ˛ to jakby´s patrzył, z˙ e kto´s sika ci do buta. Ten kto´s poczuje si˛e lepiej, ale ty na pewno nie. 17 Strona 18 — Mo˙zemy sobie odpocza´ ˛c od tej całej filozofii? — zaproponował Alvin. — Do- stałem list od Margaret. — Był jedynym, który zwracał si˛e do z˙ ony pełnym imieniem; wszyscy inni nazywali ja˛ Peggy. — Z Camelotu. — Nie jest ju˙z w Appalachee? — spytał Mike Fink. — Cała agitacja za utrzymaniem niewolnictwa w Appalachee dociera z kolonii Ko- rony. Dlatego Margaret tam wła´snie wyruszyła. — Po mojemu król raczej nie pozwoli, z˙ eby Appalachee zakazało niewolnictwa — stwierdził Mike. — Zdawało mi si˛e, z˙ e ta wielka wojna w ubiegłym stuleciu ostatecznie przypiecz˛e- towała niezale˙zno´sc´ Appalachee — przypomniał Verily. — A teraz pewno niektórzy potrzebuja˛ nast˛epnej, z˙ eby ustali´c, czy Czarni moga˛ by´c wolni — odparł Alvin. — Dlatego Margaret jest w Camelocie. Ma nadziej˛e uzyska´c audiencj˛e u króla i przemówi´c w sprawie pokoju i wolno´sci. — Jedyny czas, kiedy naród cieszy si˛e jednym i drugim — o´swiadczył Verily — to krótki okres radosnego wyczerpania po wygranej wojnie. 18 Strona 19 — Ponury chłop z ciebie jak na kogo´s, kto jeszcze nikogo nie zabił — ocenił Mike Fink. — Jakby panna Larner chciała porozmawia´c z Arthurem Stuartem, to czekam tu- taj — wtracił ˛ z u´smiechem Arthur. Mike Fink demonstracyjnie klepnał ˛ s´miechem — ˛ go po głowie. Arthur parsknał ostatnio był to jego ulubiony z˙ art; wykorzystywał fakt, z˙ e otrzymał to samo imi˛e co król Anglii władajacy ˛ na uchod´zstwie w niewolniczych hrabstwach Południa. — Ma te˙z powody, by wierzy´c, z˙ e jest tam mój młodszy brat — dodał Alvin. Na t˛e wie´sc´ Verily spu´scił głow˛e i gniewnie zaczał ˛ si˛e bawi´c resztkami jedzenia na talerzu, a Mike Fink wbił wzrok w przestrze´n. Obaj mieli wyrobiona˛ opini˛e na temat brata Alvina. — I wła´sciwie sam nie wiem. . . — doko´nczył Alvin. — Czego nie wiesz? — zapytał Verily. — Czy pojecha´c tam i dołaczy´ ˛ c do niej. Ona nie chce, oczywi´scie, bo si˛e jej wydaje, z˙ e kiedy Calvin i ja si˛e zejdziemy, ja umr˛e. Mike u´smiechał si˛e złowrogo. 19 Strona 20 — Nie obchodzi mnie, jaki ten chłopak ma talent. Ale niech tylko spróbuje. — Margaret nie mówiła, z˙ e to on mnie zabije — zauwa˙zył Alvin. — Po prawdzie to nie mówiła nawet, z˙ e umr˛e. Ale tak si˛e domy´slam. Nie chce mnie tam, dopóki nie b˛edzie pewna, z˙ e Calvin wyjechał z miasta. Ale ja te˙z chciałbym si˛e spotka´c z królem. — Nie wspominajac ˛ nawet o spotkaniu z z˙ ona˛ — doko´nczył Verily. — Przydałoby si˛e par˛e dni przy niej. — I nocy — mruknał ˛ Mike. Alvin uniósł brew i Mike u´smiechnał ˛ si˛e głupkowato. — Najwa˙zniejsza sprawa — ciagn ˛ ał˛ Alvin — to czy mog˛e tam bezpiecznie zabra´c Arthura Stuarta. W koloniach Korony nielegalne jest przywo˙zenie do kraju wolnej oso- by majacej ˛ w z˙ yłach cho´cby jedna˛ szesnasta˛ krwi Czarnych. — Mo˙zesz udawa´c, z˙ e to twój niewolnik — zaproponował Mike. — A je´sli tam umr˛e? Albo mnie aresztuja? ˛ Nie chc˛e ryzykowa´c, z˙ e Arthur zostanie skonfiskowany i sprzedany. To zbyt niebezpieczne. — Wi˛ec nie jed´z tam — stwierdził krótko Verily. — Król zreszta˛ i tak nie ma poj˛ecia o budowie Kryształowego Miasta. 20