Mary Soon Lee LINIA MONTA�OWA POUFNE Do: Rada Nadzorcza Riotech Data: 10 pa�dziernika 2019 Potwierdzono zak��cenia w cyklu produkcyjnym. Wydajno�� robot�w spad�a przeci�tnie o 12 procent. Zalecenia: kontynuowa� dyskretne dochodzenie. W ci�gu pi�ciu dni we wszystkich zak�adach zaanga�owa� konsultant�w d/s oprogramowania. Wa�ne: w celu utrzymania notowa� firmy zachowa� �cis�� tajemnic�. Marianne czu�a jesie� nawet tutaj, w dzielnicy przemys�owej, w�r�d ponurych fabryk wyrastaj�cych z betonowej pustyni. Powietrze by�o wilgotne, a na chodniku le�a� pstrokaty dywan li�ci samotnego klonu. Schyli�a si�, wybra�a kilka li�ci, po czym starannie zawin�a je w apaszk�. Dobry znak przed pierwszym dniem pracy. Skr�ci�a w lewo, do wej�cia na teren fabryki Riotech; ze stalowej bramy ob�azi�a farba, w szerszej od innych szczelinie mi�dzy pr�tami zainstalowano czytnik kart identyfikacyjnych. Wsun�a swoj�, komputer za�wiergota� i brama otworzy�a si� przed ni�. Wesz�a do w�skiego korytarza. Ceramiczne p�ytki na pod�odze by�y ju� mocno wytarte, �ciany pokrywa�a paj�cza sie� p�kni��, ale system wentylacyjny z cichym pomrukiem wci�� toczy� walk� z temperatur� i wilgotno�ci� powietrza. Za brudnymi szklanymi drzwiami ujrza�a maszyny, z kt�rymi mia�a pracowa�. Ogromne wielor�kie roboty, osadzone na solidnych fundamentach, sta�y wzd�u� ta�moci�g�w. Niezliczone kamery - ich oczy - porusza�y si� na elastycznych wysi�gnikach. Marianne wstrzyma�a oddech, po czym g�o�no wypu�ci�a powietrze; by�y pi�kne. Solidna, rzeczowa obecno�� maszyn wywiera�a na niej wielkie wra�enie, troch� podobne do tego (cho� zarazem ca�kowicie r�ne), jakie j� ogarnia�o, kiedy obserwowa�a swego ma�ego robota domowego. Mechaniczne ramiona porusza�y si� z niezr�wnan� gracj�, wierc�c, natryskuj�c, przykr�caj�c i poleruj�c. W trakcie starannie zaprogramowanego ta�ca na liniach monta�owych powstawa�y delikatne szklane �uki, tarcze zegar�w, telewizory albo fujarki. Ka�da maszyna mog�a w okamgnieniu przerzuci� si� na kolejne zadanie, zgodnie z rytmem zam�wie� rynku. - Marianne, prawda? Jestem Arthur. Niemal podskoczy�a z zaskoczenia, ale pr�dko si� opanowa�a. Czarnosk�ry m�czyzna o siwych, kr�tko ostrzy�onych w�osach, si�ga� jej zaledwie do ramienia. By� chudy, ko�cisty i mia� na sobie blado��ty sweter, tak powyci�gany, �e si�ga� mu prawie do kolan. Zaprosi� j� gestem do niewielkiego, zawalonego ksi��kami gabinetu. Nie by�o tam klimatyzacji, w zwi�zku z czym w powietrzu, przesyconym intensywnym zapachem oprawionych w sk�r� tom�w, wisia�a niemal namacalna wilgo�. - Siadaj, prosz�. - Zgarn�� z krzes�a stos powie�ci Iana Fleminga z ogni�cie czerwonymi tytu�ami na grzbietach. - Napijesz si� kawy? Opr�cz niej mam tylko wod�. - Dzi�kuj�, mo�e by� kawa. - Marianne zerkn�a na piramid� kubk�w w zlewie. Zaschni�te plamy i smugi by�y koloru kawy. - Czy ty te� pracujesz w dziale informatycznym? Na pomarszczonej twarzy Arthura rozkwit� szeroki u�miech. Opar� si� o zlew i spojrza� na ni� �agodnymi br�zowymi oczami. - Przykro mi, ale tu nie ma dzia�u informatycznego. Jeste� tylko ty. - To niemo�liwe! Przecie� w tej fabryce pracuj� setki robot�w, wi�c... - Nie przejmuj si�. Zawsze doskonale dawa�y sobie rad�, nawet bez tak zwanych specjalist�w... Bez urazy. Widocznie jaki� znudzony cz�onek zarz�du doszed� do wniosku, �e zatrudniaj�c konsultant�w do spraw oprogramowania poprawi publiczny wizerunek firmy. Marianne z trudem prze�kn�a �lin�. Jej profesor ostrzega� j�, �e praca w przemy�le nie jest a� tak ekscytuj�ca, jak jej si� wydaje, ale problem polega� na czym� innym: zg�osi�a si� do pracy jako konsultant d/s oprogramowania, tymczasem dosta�a pod opiek� gromad� robot�w przemys�owych, mimo �e jej do�wiadczenia w tym zakresie ogranicza�y si� do uruchamiania i obs�ugi uniwersyteckich symulacji. Arthur postawi� przed ni� kubek z kaw�. - Na pewno dasz sobie rad�. Riotech nie zatrudni�by ci�, gdyby� nie mia�a odpowiednich albo nawet zbyt du�ych kwalifikacji. Boli ich to samo, co wszystkich: zbyt wielu ch�tnych do pracy, z kt�rymi nie wiadomo co zrobi�. Wzi�a do r�ki ciep�y kubek. Arthur doda� do kawy �wie�ej �mietanki. Prze�kn�a �yk aromatycznego p�ynu, my�l�c o robotach za drzwiami, o ich niczym nie zak�oconej, eleganckiej kompetencji. Mo�e rzeczywi�cie wszystko b�dzie dobrze. Chocia� Arthur zaproponowa�, �e zrobi dla niej miejsce w biurze, Marianne urz�dzi�a si� w hali produkcyjnej. Zdo�a�a wcisn�� biurko na platform� przy �cianie, z kt�rej wida� by�o ca�� lini� monta�ow�. Riotech nie dostarczy� jej �adnych instrukcji, wi�c grzeba�a w danych niemal na o�lep. Najpierw zaj�a si� specyfikacjami technicznymi maszyn, potem skoncentrowa�a uwag� na programach steruj�cych poruszeniami stalowych ramion, by wreszcie wzi�� si� za makropolecenia zawiaduj�ce dzia�aniem ca�ej linii. Podczas przerw przechadza�a si� po hali, przystawa�a co kilka krok�w i przygl�da�a si� ka�dej maszynie. Wieczorem, ju� w domu, wraca�y do niej reminiscencje tych spacer�w. Wystarczy�o, �eby potr�ci�a lamp�, a ju� jej ko�ysanie przywodzi�o na my�l powtarzaj�ce si� ruchy robot�w, chwil� potem za� przypomina�a sobie swoje odbicie w l�ni�cym metalowym kad�ubie albo rozmy�la�a o zaskakujacej delikatno�ci ci�kich maszyn, z niezr�wnanym wyczuciem pos�uguj�cych si� pistoletami natryskowymi. Rankiem �smego dnia Marianne odkry�a, �e dziewi��dziesi�t procent mocy obliczeniowej mikroprocesor�w jest nie wykorzystane. Zmarszczy�a brwi. Ka�dy z tych robot�w by�by w stanie dowodzi� eskadr� my�liwc�w. B�bni�c palcami w biurko, w zamy�leniu spogl�da�a z g�ry na maszyny. Zrewan�owa�y si� spojrzeniami licznych z�ocistych oczu. Zanim zorientowa�a si�, �e to kamery, zrobi�o si� jej gor�co, a na policzki wype�z�y jej piek�ce rumie�ce. Przypadkowa koordynacja ruch�w kilkudziesi�ciu spo�r�d kilkuset ruchomych kamer. Z trudem rozprostowa�a palce kurczowo zaci�ni�te na kraw�dzi biurka. Chyba powinna troch� odpocz��. Odchyli�a si� do ty�u razem z fotelem i wbi�a wzrok w sufit. Przez zatyczki do uszu przedziera�y si� odleg�e, st�umione odg�osy: po�wistywania, pomruki, �oskoty, skrzypienia i zgrzyty tworzy�y razem niemal co� w rodzaju muzyki. Mia�a wra�enie, �e ws�uchuje si� w szum fal rozbijaj�cych si� na odleg�ej pla�y albo w szum wiatru targaj�cego ga��ziami drzew. Nieco spokojniejsza, ponownie skoncentrowa�a uwag� na komputerowym terminalu. Si�gaj�c do klawiatury, zawadzi�a r�k� o kartk�; odruchowo odsun�a j� na bok, ale zaraz potem znieruchomia�a ze wzrokiem wbitym w papier. To nie by�a jej kartka. Na kremowym papierze znajdowa� si� delikatny rysunek przedstawiaj�cy rdzawoczerwone li�cie. U do�u strony li�cie by�y lekko ��tawe. Marianne przenios�a spojrzenie z rysunku na li�cie, kt�re zebra�a rankiem z ulicy i po�o�y�a na biurku, po czym odwr�ci�a si� w stron� robot�w. Wok� podstawy najbli�szego, na posadzce hali wala�o si� mn�stwo podobnych kartek. Wszystkie by�y pokryte rysunkami przedstawiaj�cymi klonowe li�cie w r�nych odcieniach szaro�ci, z�ota i czerwieni. Jej nagie ramiona pokry�y si� g�si� sk�rk�. Maszyny trwa�y w bezruchu: czterometrowe metalowe cielska z licznymi pot�nymi ko�czynami. Nie ba�a si� ani troch�; odk�d si�ga�a pami�ci�, marzy�a w�a�nie o takiej chwili, podczas d�ugich bezsennych nocy, kiedy le�a�a w ��ku i rozmy�la�a o czym� innym ni� o programach wprowadzanych rutynowo do elektronicznych uk�ad�w pami�ci. O czym� zupe�nie innym. Ale przecie� teraz nikt ju� nie traktowa� powa�nie takich pomys��w - mo�e z wyj�tkiem producent�w tandetnych horror�w. Komputer, na kt�rym pracowa�a na uniwersytecie, dysponowa� nie tylko wielokrotnie wi�ksz� moc�, ale tak�e najnowszym procesorem mowy. Zaczerpn�a g��boko powietrza, po czym pokr�ci�a g�ow�. Jedyny niespodziewany wybryk jej komputera - pojawienie si� na monitorze prostych, ale niezrozumia�ych piktogram�w - okaza� si� �artem jednego ze student�w ostatniego roku. Tutaj te� z pewno�ci� ma do czynienia albo z czyim� dowcipem, albo z b��dem w oprogramowaniu. Przysun�a klawiatur�, wywo�a�a na monitor tekst programu steruj�cego, po czym zacz�a sprawdza� go linia po linii. Zadanie robota polega�o na nanoszeniu celtyckich wzork�w na naczynia kuchenne; chocia� stara�a si� jak mog�a, nie by�a w stanie znale�� �adnego, cho�by najmniejszego punktu zaczepienia. Nie potrafi�a nawet wyt�umaczy�, w jaki spos�b maszyna uzyska�a dost�p do papieru. Od miejsca, w kt�rym mo�na by�o znale�� takie kartki, robota dzieli�o kilkana�cie metr�w. Arthur wpad� na chwil� i zapyta�, kiedy Marianne wybiera si� na lunch, ale ona nie mia�a czasu na takie g�upstwa. W�a�nie stara�a si� prze�ledzi� drog� przep�ywu informacji dostarczanych w��knami optycznymi, tylko cz�ciowo zmodyfikowan� przez dzia�aj�cy obecnie program. W tle wci�� powstawa�y, przekszta�ca�y si� i znika�y zagadkowe kszta�ty, generowane najprawdopodobniej przez niewykorzystywane obszary mikroprocesora. Od razu przysz�o jej do g�owy, �e powinna zawiadomi� Riotech, ale przypuszczalnie sko�czy�oby si� to tym, �e to j� obarczono by odpowiedzialno�ci� za wszystkie problemy, tym bardziej, �e przecie� �wiadomie naruszy�a warunki umowy: mia�a analizowa� programy przy terminalu w biurze, a nie tutaj, niemal na linii monta�owej. Kiedy b�l mi�ni grzbietu sta� si� nie do wytrzymania, podnios�a si� z fotela i wyruszy�a w d�ug� w�dr�wk� mi�dzy maszynami. W drodze powrotnej zebra�a z posadzki rysunki i przynios�a je na biurko. W�a�nie mia�a usi���, kiedy zobaczy�a zbli�aj�cego si� m�czyzn�. Mia� d�ugie jasne w�osy zebrane z boku w kucyk, ubrany za� by� w dopasowany zielony jednocz�ciowy garnitur. Str�j od razu jej si� nie spodoba�, chocia�, s�dz�c ze sposobu, w jaki m�czyzna go nosi�, zapewne stanowi� ostatni krzyk mody. Przybysz zatrzyma� si� po drugiej stronie biurka, po czym zapyta� podniesionym g�osem, niemal przekrzykuj�c odg�osy pracy maszyn: - Marianne Daley? - Tak. A pan kim jest? Nie odpowiedzia�, tylko b�yskawicznym ruchem odwr�ci� monitor do siebie, przysun�� sobie klawiatur� i co� szybko wystuka�. Roboty znieruchomia�y nagle i w hali zapanowa�a niczym nie zm�cona cisza. M�czyzna u�miechn�� si� uprzejmie. - Mark Raylin, starszy doradca techniczny Riotech. Jak pani mo�e tu pracowa�? Nie przeszkadza pani ten potworny ha�as? - Ani troch�. Nawet go lubi� - odpar�a z wymuszonym u�miechem. Co go tu przygna�o? Nawet je�li programy kontrolne zaalarmowa�y central� o chwilowym zak��ceniu, by�o bardzo ma�o prawdopodobne, �eby od razu przys�ali swojego cz�owieka, w dodatku na tak wysokim stanowisku. - Czas to pieni�dz, jak si� m�wi, wi�c od razu przejd� do rzeczy. Czy ingerowa�a pani w oprogramowanie maszyn? - Nie. - A w setup? Koordynacj� etap�w procesu produkcyjnego? System dostawy materia��w? - Prze�ledzi�am tylko drog� sygna��w optycznych i sprawdzi�am, jak wp�ywaj� na aktywno�� poszczeg�lnych urz�dze�. W gruncie rzeczy by�a to prawda, lecz mimo to poczu�a w �o��dku nieprzyjemny ci�ar. �a�owa�a, �e nie po�o�y�a rysunk�w w jakim� mniej widocznym miejscu. - Wi�c nie wie pani, jaki m�g� by� pow�d chwilowej zmiany cyklu produkcyjnego? - Nie mam poj�cia. Raylin po�o�y� r�ce na jej d�oniach. Mia� bardzo ciep��, prawie gor�c� sk�r�. - Marianne, dlaczego nie chcesz z nami wsp�pracowa�? U�atwi�aby� �ycie nie tylko nam, ale i sobie. Gwa�townie cofn�a r�ce. - Nie rozumiem, o czym pan m�wi. - Nie udawaj. Przeka� temu, kogo reprezentujesz, �e Riotech jest got�w przyst�pi� do rozm�w. - Rzuci� na biurko kryszta� pami�ci. - Jeszcze nie wiemy, kto za tob� stoi, ale zebrali�my wystarczaj�co du�o materia�u dowodowego, �eby oskar�y� ci� o sabota�. Marianne tak mocno zacisn�a z�by, �e przez chwil� nie by�a w stanie odpowiedzie�. Nie mia�a poj�cia, do czego zmierza Raylin, ale by�a pewna, �e chodzi mu o co� znacznie wi�cej ni� o maszyn� rysuj�c� na papierze nie zaprogramowane wzorki. - To chyba jaka� pomy�ka - wykrztusi�a, kiedy wreszcie znowu mog�a m�wi�. - Nie zrobi�am nic z�ego. - Czekam na tw�j telefon do jutra do po�udnia. Mam nadziej�, �e zmienisz zdanie. Odwr�ci� si� na pi�cie i odszed�, nie ogl�daj�c si� za siebie. Marianne otworzy�a ju� usta, ale nie przychodzi�o jej do g�owy nic m�drego, co mog�aby powiedzie�. Najpierw musi si� zorientowa�, co si� tu w�a�ciwie dzieje. Dr��cymi palcami wepchn�a kostk� pami�ci do czytnika i przez kilka sekund z oszo�omieniem wpatrywa�a si� w biegn�ce przez monitor kolumny liczb. Zwolni�a tempo; okaza�o si�, �e to raporty produkcyjne ze wszystkich fabryk koncernu. Wynika�o z nich jednoznacznie, �e w ci�gu minionych trzech tygodni wsz�dzie zanotowano znacz�cy spadek wydajno�ci. Wsz�dzie, tylko nie tutaj. Ponownie sprawdzi�a liczby, ale nie znalaz�a b��du. Odk�d podj�a prac� w tej fabryce, produkcja zacz�a szybko rosn��, obecnie za� przewy�sza�a a� o siedem procent poziom sprzed kilku miesi�cy. �eby by�o ciekawiej, wyra�ny wzrost wydajno�ci nast�powa� za ka�dym razem, kiedy zjawia�a si� przy swoim stanowisku pracy. Tak wi�c, o ile Riotech nie sfa�szowa� danych, zachowanie Raylina by�o w pe�ni uzasadnione. Uwa�a�, �e ona, Marianne, wsp�pracuje z tajemniczymi sabota�ystami, kt�rzy odkryli spos�b nie tylko na utrudnienie produkcji w wi�kszo�ci fabryk, ale, co wa�niejsze, na znaczne jej zwi�kszenie w tej jednej, jedynej. Rzeczywi�cie, trudno o silniejszy argument przetargowy. Parskn�aby �miechem, ubawiona niedorzeczno�ci� podejrze�, gdyby nie to, �e po raz pierwszy w �yciu naprawd� si� ba�a. W ci�gu minionych sze�ciu lat Riotech rozrasta� si� w b�yskawicznym tempie; kiedy� by� nie rzucaj�c� si� w oczy brazylijsk� firm�, teraz nale�a� do grona najwi�kszych ponadnarodowych koncern�w. Nawet gdyby zdo�a�a ich przekona�, �e nie ma z tym nic wsp�lnego, nie mog�a liczy� na przeprosiny. Informacje zawarte w krysztale pami�ci by�y zbyt cenne, �eby pozostawili j� przy �yciu. Przemkn�a jej przez g�ow� my�l, �eby zadzwoni� do przyjaci� z uniwersytetu, szybko jednak dosz�a do wniosku, �e i tak nie zdo�aj� jej pom�c, na pewno za� narazi�aby ich na powa�ne niebezpiecze�stwo. Mo�e wi�c wsi��� w samolot i uciec za granic�? Nic z tego. Musia�aby zaszy� si� w jakim� zacofanym kraju Trzeciego �wiata, gdzie ludzie wci�� jeszcze pos�uguj� si� papierowymi pieni�dzmi, gdzie indziej bowiem natychmiast zdemaskowa�aby j� karta kredytowa. Jej cia�em wstrz�sn�� dreszcz. Siedzia�a za biurkiem i gapi�a si� na nieruchome roboty. Sta�y przed ni� jak niesprawna armia, martwe, pozbawione ca�ego wdzi�ku i gracji. Tkni�ta nag�ym impulsem, zresetowa�a system. Roboty o�y�y, wykonuj�c gwa�towne, rwane gesty, przez hal� przebieg�a fala ma�ych przemys�owych katastrof - tutaj na posadzk� posypa� si� grad nakr�tek, tam z suchym trzaskiem p�k�a napr�ona tkanina - potem za� maszyny odzyska�y zgubiony rytm. Marianne d�ugo siedzia�a bez ruchu i wodzi�a po nich spojrzeniem, lecz wci�� nie mia�a poj�cia, co powinna zrobi�. - Arthur! Zapuka�a do drzwi jego gabinetu. Musia�a o tym z kim� porozmawia�. Nie zamierza�a nagina� fakt�w do teorii o sabota�u; dlaczego akurat t� fabryk� mia�by spotka� odmienny los ni� pozosta�e? Dlaczego wzrost wydajno�ci nast�powa� zawsze podczas jej godzin pracy? Arthur, z ksi��k� Alice Walker w r�ce, otworzy� drzwi i zaprosi� j� do �rodka. - Co� si� sta�o? - Tak, ale chyba mi nie uwierzysz. Powiedz, czy od chwili, kiedy zacz��e� tu pracowa�, roboty zachowywa�y si� jako�... dziwnie? - Moim zdaniem robi� prawie same dziwne rzeczy. Co konkretnie masz na my�li? - Malowanie obrazk�w. - Roz�o�y�a rysunki na stole, pilnie bacz�c, �eby nie spojrze� mu w oczy. - Dzi� rano, i teraz te�, najwy�ej p� godziny temu, wydawa�o mi si�, �e mnie obserwuj�. Arthur cierpliwie czeka� na ci�g dalszy, ale ona milcza�a. - Wi�c? - zapyta� wreszcie, unosz�c brwi. - Wi�c w�a�nie o to mi chodzi. Teraz powiedz mi, �e gadam bzdury, a ja sobie p�jd� i wi�cej nie b�d� ci zawraca� g�owy. - Nie wygl�dasz na osob�, kt�ra nie wie, co m�wi. - Wzi�� do r�ki jeden rysunek, potem drugi i trzeci. - A to z pewno�ci� nie wygl�da na produkt, kt�ry powinien schodzi� z ta�my monta�owej. Wiesz co? Lubi� proste wyt�umaczenia. Skoro twierdzisz, �e maszyny ci� obserwuj�, to pewnie tak jest. Te obrazki mog� stanowi� pr�b� nawi�zania kontaktu. - Przeciez to nie ma sensu! Dlaczego w�a�nie tutaj? Owszem, te roboty s� do�� skomplikowane, ale na �wiecie istniej� dziesi�tki tysi�cy znacznie pot�niejszych i sprawniejszych komputer�w! I dlaczego akurat teraz? - Dlatego, i ju�. - Ujrzawszy jej min�, roz�o�y� r�ce w uspokajaj�cym ge�cie. - �artowa�em. Oczywi�cie, nie wiem dlaczego i w�tpi�, czy ty si� kiedykolwiek tego dowiesz. Jednak fakt, �e nie potrafimy wyt�umaczy� jakiego� zjawiska, nie oznacza jeszcze, �e ono nie istnieje. Marianne bezradnie potrz�sn�a g�ow�. Przysz�a tu po to, �eby pom�g� jej uporz�dkowa� my�li, a tymczasem on beztrosko pu�ci� wodze fantazji. - Jeste� zm�czona. Wracaj do domu, prze�pij si�, odpocznij. Do rana mo�e wszystko ci si� pouk�ada. - Nie mog� i�� do domu. Musz�... - Przerwa�a w p� zdania, poniewa� nie chcia�a wpl�tywa� Arthura w histori� z Riotechem. - Dzi�ki, �e zechcia�e� mnie wys�ucha�. Marianne nie wr�ci�a na noc do domu. Nad ranem zasn�a przy biurku z g�ow� opart� na ramionach, ws�uchana w odg�osy pracy robot�w, kt�re wtopi�y si� w jej sen. Obudzi�a si� z monstrualn� sztywno�ci� karku. Wymamrota�a pod nosem jak�� nieprzychyln� uwag� pod swoim adresem, po czym si�gn�a po kubek z zimn� kaw�, lecz jej r�ka trafi�a na co� innego. Zamruga�a raptownie, a kiedy wreszcie zdo�a�a skoncentrowa� spojrzenie, ujrza�a szklank� z r�ni�tego kryszta�u, z wtopionymi dwiema szklanymi kropelkami koloru jej oczu. Wyprostowa�a si� raptownie i rozejrza�a doko�a; roboty wpatrywa�y si� w ni� z�ocistymi punkcikami obiektyw�w. Mia�a k�opoty z oddychaniem. Dopiero po minucie, mo�e dw�ch, zdo�a�a wykrztusi� przez zaci�ni�te gard�o: - Dzi�ki. Nie odpowiedzia�y. Oczywi�cie, bo jak mia�yby odpowiedzie�? Przecie� roboty przemys�owe nie s� wyposa�ane w interfejsy g�osowe ani nawet w semantyczne bazy danych. Nawet je�li my�l�, czyni� to w spos�b ca�kowicie odmienny ni� ludzie czy jakiekolwiek rozumne istoty. Wci�� wpatrywa�y si� w ni� z�ocistymi obiektywami kamer ko�ysz�cych si� na elastycznych, przypominaj�cych szyje, wysi�gnikach. Ba�a si� - nie tego, �e roboty uczyni� jej krzywd�, ale tego, �e wykona zbyt gwa�towny ruch, albo �e do hali wejdzie Arthur i niesamowity nastr�j pry�nie jak ba�ka mydlana. Po g�owie ko�ata�a jej si� my�l, �e nikt w to nie uwierzy, wi�c w ko�cu prze�ama�a wewn�trzny op�r i z poczuciem winy w��czy�a monitoring, �eby zarejestrowa� niesamowit� scen�. Roboty wci�� j� obserwowa�y. Nie mog�a ju� usiedzie� w fotelu; poderwa�a si� z miejsca, zbieg�a z podestu na posadzk� hali, po czym, jak ma�e dziecko, zacz�a biega� mi�dzy maszynami. Kiedy zobaczy�a, �e roboty wodz� za ni� z�ocistymi spojrzeniami, w jej sercu zabrzmia�a radosna, wzruszaj�ca pie��. Wreszcie zatrzyma�a si�, �eby z�apa� oddech, a wtedy maszyny odwr�ci�y si� od niej i wr�ci�y do pracy. - Zaczekajcie! Ale by�o ju� za p�no. Roboty nie zwraca�y na ni� uwagi. Powoli wr�ci�a za biurko, wzi�a do r�ki kryszta�ow� szklank� i �cisn�a tak mocno, �e a� zabola�y j� palce. Co� si� wydarzy�o, co� niezwyk�ego, subtelnego i niezwykle cennego. Powinna to za wszelk� cen� zachowa�. Mimo to ogarn�y j� w�tpliwo�ci. Nie �udzi�a si� ani przez chwil�, �e Mark Raylin albo jego szefowie z Riotech oka�� jej jak�kolwiek pomoc. Pr�ba samodzielnego zg��bienia problemu oznacza�a konieczno�� naruszenia umowy. Je�li Riotech dowie si� o tym, grozi jej kara, w por�wnaniu z kt�r� ci�kie wi�zienie b�dzie si� wydawa�o b�ahostk�. Zerkn�wszy w g�r�, pochwyci�a spojrzenia dw�ch stoj�cych w pobli�u robot�w. Ich elektroniczne oczy mruga�y miarowo - czy mo�na to uzna� za pr�b� porozumienia? Marianne przysun�a klawiatur� i przyst�pi�a do pospiesznego kopiowania plik�w. Kiedy sko�czy�a, zbli�a�o si� po�udnie. Bola�y j� palce i przeguby. Lada chwila m�g� si� zjawi� Raylin. Musia�a jak najpr�dzej przekaza� dane na zewn�trz, bez wzgl�du na ryzyko. Pos�uguj�c si� kodami z kryszta�u pami�ci pozostawionego przez Raylina, prze�ama�a firmowe zabezpieczenia i wesz�a w sie�. Zaraz potem wystuka�a na klawiaturze znajomy adres; odpr�y�a si� nieco dopiero wtedy, kiedy uzyska�a po��czenie. Na ekranie pojawi�a si� w�sata twarz jej profesora. - Marianne! Jak mi�o ci� znowu widzie�... - Potrzebuj� pa�skiej pomocy, i to natychmiast. Wysy�am panu pewne dane. Prosz� rozpowszechni� je najpr�dzej, jak b�dzie pan m�g�. - Jakie dane? Je�li to co� wojskowego... - Nie, wojsko nie ma z tym nic wsp�lnego. Chodzi o... o dusz� maszyny. Nie mam teraz czasu. Wszystko wyja�ni� panu p�niej. B�agam, niech mi pan pomo�e! Przez chwil� zastanawia� si�, poruszaj�c w�sami, a� wreszcie skin�� g�ow�. - W porz�dku, ale je�li co� mi si� nie spodoba, osobi�cie dopilnuj�, �eby odebrano ci doktorat. Przerwa� po��czenie, ale przedtem u�miechn�� si�, wi�c jego s�owa nie zabrzmia�y a� tak gro�nie. Zrobi�a wszystko, co by�o w jej mocy. Wzi�a szklank� do r�ki, �cisn�a j� mocno i zesz�a na d�, do robot�w. Mechaniczne ramiona ko�ysa�y si� �agodnie nad dziewczyn�, po czym nagle znieruchomia�y i w hali zapanowa�a martwa cisza. Marianne odwr�ci�a si� gwa�townie; kilka metr�w od niej Raylin pochyla� si� nad ta�moci�giem. Z wymuszonym u�miechem skin�a mu g�ow�. - Przygotowa�am panu wst�pny raport. - Oszcz�d� sobie fatygi. Przechwycili�my dane, kt�re przekaza�a� na uniwersytet. Niekt�re z twoich domys��w okaza�y si� zaskakuj�co trafne. Powiedzia� to takim tonem, �e Marianne poczu�a, jak je�� jej si� w�oski na karku. - Co pan ma na my�li? Podszed� do niej i stan�� tak blisko, �e poczu�a intensywny zapach wody po goleniu oraz jego nie�wie�y oddech. - Twoim zdaniem �wiat rzeczywisty bez przerwy wp�ywa na wewn�trzn� logik� robot�w, powoduj�c szybko post�puj�ce zmiany. Poniewa� roboty porozumiewaj� si� ze sob�, zaburzenia rozprzestrzeniaj� si� w b�yskawicznym tempie. Czy o to w�a�nie chodzi? Marianne cofn�a si� o krok, ale stwierdzi�a, �e ma odci�t� drog� ucieczki. Jeszcze mocniej �cisn�a szklank� w d�oni, jednak kiedy odpowiedzia�a, okaza�o si�, �e jej g�os wcale nie dr�y: - Nie u�y�am s�owa "zaburzenia". Wed�ug mnie roboty ucz� si� my�le� niezale�nie. - Nazywaj to sobie, jak chcesz. �eby powstrzyma� ten proces, wystarczy co pewien czas wykasowywa� pami�� robot�w. Co prawda, w skali roku oznacza to strat� co najmniej kilku dni, kt�re trzeba b�dzie po�wi�ci� na ich ponowne szkolenie, ale w sumie na pewno nam si� op�aci. Wyda�em ju� polecenie, �eby zastosowa� t� metod� we wszystkich fabrykach. Marianne wpatrywa�a si� w niego z niedowierzaniem. - Chcecie... Chcecie je zabi�?! - Nie przesadzaj. Przecie� to tylko maszyny. - Po�o�y� jej r�k� na ramieniu i lekko zacisn�� palce. - Uspok�j si�. By� mo�e uda mi si� przekona� Rad� Nadzorcz�, �eby zostawi�a ci� w spokoju. Przesun�� r�k� w d�, na jej pier�. Zaczerwieniona po uszy Marianne odepchn�a go, a Raylin roze�mia� si� g�o�no. - W porz�dku. Skoro chcesz, za�atwimy wszystko oficjalnie. Odwr�ci�a si� i zobaczy�a zmierzaj�cego ku niej policjanta. Trz�s�y si� jej r�ce, zbiera�o jej si� na wymioty, ale szklanka, kt�r� �ciska�a w d�oni, by�a wci�� cudownie ch�odna. Z ca�ej si�y r�bn�a ni� w twarz Raylina. Podczas rozprawy prokurator przedstawi� ogromne odbitki zdj�� przedstawiaj�cych twarz Raylina. Ostre kawa�ki szk�a stercza�y z zakrwawionej sk�ry niczym fragmenty roztrzaskanej mozaiki. Marianne mia�a wra�enie, �e, podobnie jak s�d, ogl�da ten widok po raz pierwszy w �yciu. Nie pami�ta�a ani chwili ataku, ani aresztowania, ani ci�aru kajdanek na przegubach. Kiedy wraca�a my�lami do tej chwili, widzia�a tylko roztrzaskuj�cy si� krzyszta� i ulew� od�amk�w spadaj�c� na pod�og�. A potem cisz�. Otaczaj�ce j� roboty znieruchomia�y jak pos�gi, ich oczy przybra�y barw� popio�u. Arthur odwiedza� j� co tydzie� w wi�zieniu. Dowiedzia�a si� od niego, �e niekt�rzy uczeni potraktowali powa�nie jej rewelacje i prowadz� badania zmierzaj�ce do ich potwierdzenia. Powsta�y nawet grupy nacisku ��daj�ce r�wnouprawnienia maszyn. S�ucha�a go i we w�a�ciwych momentach kiwa�a g�ow�, ale nie mog�a si� przem�c, �eby cokolwiek powiedzie�. Arthur opowiada� o ksi��kach, kt�re ostatnio czyta�, o pogodzie, o mn�stwie ma�o istotnych rzeczy. Zdarza�y si� chwile, kiedy samo brzmienie jego znajomego, ciep�ego g�osu doprowadza�o j� do p�aczu. Kt�rego� razu nic nie powiedzia�, tylko poda� jej kartk�. Marianne wzi�a j� do r�ki. By� to obraz wykonany na kremowym papierze, barwny, o przedziwnej perspektywie, tak �e w pierwszej chwili zobaczy�a tylko nieregularne kolorowe plamy. �wiat�o zdawa�o si� wnika� do jego wn�trza, daj�c z�udzenie tr�jwymiarowo�ci. Wreszcie ustawi�a go pod odpowiednim k�tem i ujrza�a m�od� kobiet� - siebie - id�c� wzd�u� szpaleru robot�w. Wszystkie wpatrywa�y si� w ni� z�ocistymi b�yszcz�cymi oczami. - Gdzie... Tylko tyle zdo�a�a wykrztusi� przez �ci�ni�te gard�o. Oczy zasz�y jej �zami. - Trzy dni temu znalaz�em go w fabryce. Nazajutrz zadzwoni� tw�j profesor; podobno jego robot te� zacz�� rysowa�. Do tej pory doniesiono o osiemdziesi�ciu takich przypadkach. W prasie i telewizji a� huczy od plotek... Jego cichy, ciep�y g�os s�czy� jej si� koj�co do uszu. S�ucha�a w milczeniu, z ca�ej si�y �ciskaj�c obrazek. - Marianne, czas min��. Musz� ju� i��. - Dzi�kuj�. - Powinna by�a to powiedzie� wieki temu. - Dzi�kuj�, �e to przynios�e�, �e mnie odwiedza�e�. Ja... Ja... - Nie ma sprawy. Do zobaczenia za tydzie�. Rzeczywi�cie, nie by�o sprawy. Nagle wszystko zrobi�o si� takie jak powinno. Za rok, na wiosn�, wyjdzie z wi�zienia. Na drzewach b�d� p�ki, niebo przybierze barw� czystego b��kitu... Mo�e maszyny zainteresuj� si� porami roku? - pomy�la�a z u�miechem.