1223
Szczegóły | |
---|---|
Tytuł | 1223 |
Rozszerzenie: |
1223 PDF Ebook podgląd online:
Pobierz PDF
Zobacz podgląd 1223 pdf poniżej lub pobierz na swoje urządzenie za darmo bez rejestracji. 1223 Ebook podgląd za darmo w formacie PDF tylko na PDF-X.PL. Niektóre ebooki są ściśle chronione prawem autorskim i rozpowszechnianie ich jest zabronione, więc w takich wypadkach zamiast podglądu możesz jedynie przeczytać informacje, detale, opinie oraz sprawdzić okładkę.
1223 Ebook transkrypt - 20 pierwszych stron:
Adam Mickiewicz
WIRTUALNA BIBLIOTEKA LITERATURY POLSKIEJ
VIRTUAL LIBRARY OF POLISH LITERATURE
Adam MICKIEWICZ
Dr Boles�aw Oleksowic
Urodzi� si� 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu niedaleko Nowogr�dka lub w
Nowogr�dku. Na chrzcie (12 II 1799) otrzyma� imiona: Adam Bernard.
Pochodzi� z rodziny drobnoszlacheckiej. Jego ojciec, Miko�aj, by�
nowogr�dzkim adwokatem, matka, Barbara z domu Majewska, c�rk� ekonoma z
Czombrowa. W 1807 r. rozpocz�� nauk� w prowadzonej przez dominikan�w
powiatowej szkole w Nowogr�dku. Z tego okresu pochodz� pierwsze pr�by
poetyckie. 16 maja 1812 r. umiera ojciec poety; jego �mier� spowoduje
pogorszenie warunk�w materialnych rodziny. Latem tego� roku na Litw�
wkraczaj� wojska Napoleona, maszeruj�ce na Moskw�. Nowogr�dek go�ci kr�la
westfalskiego Hieronima. Mieszka�cy uroczy�cie �wi�tuj� rocznic� urodzin
cesarza. W kilka miesi�cy p�niej Mickiewicz obserwuje odwr�t resztek
Wielkiej Armii. W szkole dominikan�w, w kt�rej si� uczy�, urz�dzono
lazaret.
W 1815 r. wyje�d�a do Wilna, gdzie wst�puje na tamtejszy uniwersytet,
kt�ry w�wczas stanowi� wa�ny o�rodek kultury o�wieceniowej na Litwie.
Studiuje na Wydziale Nauk Fizycznych i Matematycznych. Ucz�szcza te� na
wyk�ady na Wydzia�ach: Nauk Moralnych i Politycznych oraz Literatury i
Sztuk Wyzwolonych. R�wnocze�nie stara si� o przyj�cie do dzia�aj�cego przy
uniwersytecie Seminarium Nauczycielskiego. Ze wzgl�du na swoj� sytuacj�
materialn� ubiega si� te� o stypendium rz�dowe, przyznawane kandydatom
sposobi�cym si� do stanu nauczycielskiego. Po sko�czeniu studi�w b�dzie je
musia� odpracowa� w szkole wskazanej przez w�adze uczelni. By� jednym z
za�o�ycieli tajnego Towarzystwa Filomat�w (1817), kt�rego celem by�a praca
samokszta�ceniowa i naukowa, p�niej te� dzia�alno�� wychowawcza i
patriotyczna w�r�d m�odzie�y uniwersyteckiej. "Tygodnik Wile�ski" (1818,
VI, s. 254 - 256) zamieszcza na swoich �amach Zim� miejsk�, pierwszy
drukowany wiersz Mickiewicza. W 1819 r. ko�czy nauk�, uzyskuj�c stopie�
magistra. Ze studi�w wyniesie dobre przygotowanie humanistyczne w zakresie
filologii klasycznej, historii, teorii poezji i wymowy. Zostaje skierowany
do pracy w powiatowej szkole w Kownie ( 1819 - 1823). W 1822 w Wilnie
ukazuje si�, dedykowany przyjacio�om, pierwszy tom Poezyj (tu m.in.
Ballady i romanse ).Nowatorstwo zbioru spowoduje, �e rok 1822 zostanie
uznany za dat� prze�omu romantycznego w Polsce. W rok p�niej Mickiewicz
wydaje drugi tom Poezyj, w jego sk�ad wesz�y: Gra�yna, II i IV cz.
Dziad�w.
W lipcu 1823 r., w Wilnie, rozpoczyna si� �ledztwo w sprawie tajnych
zwi�zk�w m�odzie�y na Litwie. W nocy z 4 na 5 listopada tego� roku zostaje
aresztowany Mickiewicz. Przebywa w wi�zieniu, w klasztorze bazylian�w, do
maja 1824. Skazany za "szerzenie nierozs�dnego polskiego nacjonalizmu przy
pomocy nauczania" na prac� nauczyciela w "oddalonych od Polski guberniach"
jesieni� 1824 opuszcza Litw�.
Pi�cioletni pobyt w Rosji odegra� wa�n� rol� w �yciu Mickiewicza. Najpierw
przebywa� kr�tko w Petersburgu, potem w Odessie ( sk�d odby� w r. 1825
wycieczk� na Krym, jej owocem b�d� Sonety krymskie ). Okres od grudnia
1825 do kwietnia 1828 sp�dzi� w Moskwie, zatrudniony formalnie w
kancelarii genera�a - gubernatora. W Moskwie i Petersburgu wszed� w
�rodowisko elity intelektualnej i towarzyskiej. Zyska� s�aw� poety
romantycznego, jego improwizacje wzbudza�y w salonach powszechny zachwyt.
Pozna� poet�w rosyjskich, m.in. Puszkina, zaprzyja�ni� si� z niekt�rymi
dekabrystami (K. Rylejew, A. Biestu�ew). Wiedz�, jak� zdob�dzie na temat
imperium rosyjskiego, despotyzmu carskiego, wykorzysta w p�niejszej
tw�rczo�ci. W 1826 r. w Moskwie publikuje Sonety, w 1828 r. w Petersburgu
Konrada Wallenroda. Ostatni rok pobytu w Rosji sp�dzi� w Petersburgu.
Dzi�ki pomocy zaprzyja�nionych Rosjan uzyska� paszport i w maju 1829, na
angielskim parowcu p�yn�cym do Hamburga, opu�ci� Rosj�.
Podr�owa� po Europie: Niemcy (w Berlinie s�ucha� wyk�ad�w Hegla, w
Weimarze pozna� Goethego, w Bonn A. W. Schlegla), Czechy (pozna� V.
Hank�), Szwajcaria, W�ochy. W Rzymie dosz�a go wie�� o wybuchu powstania w
Warszawie. Nie wzi�� w nim udzia�u, cho� z fa�szywym paszportem wyruszy�
do kraju (dotar� do Wielkopolski).
W marcu 1832 r. jedzie do Drezna. Tu powstaj�: III cz. Dziad�w (wyd. Pary�
1832), fragmenty t�umaczenia Giaura Byrona. W lipcu tego roku wyje�d�a do
Pary�a, w kt�rym z niewielkimi przerwami sp�dzi reszt� �ycia. Pocz�tkowo
w��czy� si� w prace emigracji. Zosta� cz�onkiem Towarzystwa Literackiego,
Towarzystwa Litwy i Ziem Ruskich, w 1833 by� redaktorem i g��wnym
publicyst� "Pielgrzyma Polskiego". Swoje przemy�lenia na temat misji
Polski i zada� emigracji zawar� w Ksi�gach narodu polskiego i
pielgrzymstwa polskiego (1832). W 1834 wydaje Pana Tadeusza.
Zawiedziony w nadziejach na bliski przewr�t polityczny w Europie,
zniech�cony "pot�pie�czymi swarami" emigracji, odsuwa si� od �ycia
publicznego. Prze�ywa w�wczas okres pog��bienia �ycia religijnego, czyta
mistyk�w: Boehmego, Saint-Martina.
W 1834 o�eni� si� z Celin� Szymanowsk�. Mickiewicz nie mia� sta�ych
dochod�w, za�o�enie rodziny pog��bi�o i tak trudn� sytuacj� materialn� (w
l. 1835 - 1850 urodzi�o si� 6 dzieci). Od listopada 1839 wyk�ada�
literatur� �aci�sk� w Akademii w Lozannie, lecz jesieni� 1840 r. przerywa
dzia�alno�� wyk�adow� , by obj�� katedr� literatury s�owia�skiej w Coll�ge
de France. Wyk�ady paryskie cieszy�y si� �ywym zainteresowaniem nie tylko
emigracji polskiej. W�r�d s�uchaczy byli te� m.in. Rosjanie, W�osi, Czesi,
Francuzi (J. Michelet, E. Quinet, George Sand ).
W lipcu 1841 r. Mickiewicz poznaje Andrzeja Towia�skiego. Po rozmowie z
nim uwierzy w jego pos�annictwo i przyjmie g�oszone przeze� nauki.
Niebawem stanie si� g��wnym ich g�osicielem i przyw�dc�, za�o�onego przez
Towia�skiego, Ko�a Sprawy Bo�ej. Pogl�dy polityczne Mickiewicza, kt�rym
daje wyraz w swoich wyk�adach oraz propaganda towianizmu spowoduj�, �e w
maju 1844 w�adze zawiesz� Mickiewicza w czynno�ciach profesora.
W marcu 1848 zorganizowa� Legion, walcz�cy we W�oszech do lipca 1849. Cele
ideowe walki przedstawi� w Sk�adzie zasad. Wraz z grup� emigrant�w
r�nych narodowo�ci zak�ada w Pary�u dziennik "La Tribune des Peuples",
g�osz�cy radykalny program spo�eczny. Wkr�tce pismo zosta�o zawieszone a
Mickiewicz wraz z innymi Polakami, wskutek interwencji ambasady
rosyjskiej, porzuca redakcj�. W 1852 otrzyma� posad� w Bibliotece
Arsena�u.
W 1855, podczas wojny krymskiej, uda� si� do Turcji, by wesprze� akcj�
organizowania legionu polskiego do walki z Rosj�. Zmar� w Stambule,
prawdopodobnie na choler�, 26 listopada 1855 r. Zw�oki przewieziono do
Francji i pochowano na cmentarzu w Montmorency. W 1890 trumna zosta�a
przeniesiona do katedry wawelskiej w Krakowie.Born on 24 December 1709 in
Zaosie near Nowogr�dek or in Nowogr�dek itself. He was baptised on 12
February 1799 and given the names Adam Bernard. He came from a family of
minor gentry. His father, Miko�aj, was an attorney in Nowogr�dek, and his
mother, Barbara (n�e Majewska) was the daughter of a steward from
Czombr�w. In 1807 he commenced his education in the district school in
Nowogr�dek, which was run by the Dominicans. His first poetic attempts
came from this period. On 16 May 1812 the poet’s father died, which
brought about a deterioration in the family’s material conditions. In the
summer of the same year Napoleon’s troops, heading for Moscow, marched
into Lithuania. Nowogr�dek hosted Hieronim, the Westphalian king. The
citizens celebrated the emperor’s birthday with due ceremony. A few months
later Mickiewicz observed the retreat of the remnants of the Grand Army. A
field hospital was organised in the Dominican school which he used to
attend.
In 1815 he left for Vilnius where he entered the university which at that
time was an important centre of Enlightenment culture in Lithuania. He
studied at the Physics and Mathematics Faculty. He also attended lectures
at the Faculties of Moral and Political Studies and Literature and Liberal
Arts. He simultaneously applied for admission to the Teachers’ Seminary
which was also at the university. Because of his material situation he
also applied for a state scholarship which was awarded to candidates
preparing for the profession of teacher. After graduation he would have
to work off the scholarship by teaching in a school appointed by the
university. He was one of the founders of the secret society, Towarzystwo
Filomat�w (Philomats’ Society) (1817). Its aim was self-educational and
scientific work, but also the patriotic upbringing and education of
university youth. "Tygodnik Wile�ski" (1818, VI, pp. 254-256) published
Mickiewicz’s first printed poem: Zima Miejska. In 1819 he graduated from
university with an MA degree. He received a good humanistic education in
the fields of classical philology, history, the theory of poetry and
pronunciation. He was sent to a district school in Kowno (1819-1823). In
1822 the first volume of Poezyje (including Ballady i romanse), which was
dedicated to his friends, was published in Vilnius. The novelty of this
collection meant that the year 1822 is considered as the breakthrough of
Romanticism in Poland. One year later Mickiewicz published his second
volume of Poezyje. It included Gra�yna and Dziady II and IV (Parts II and
IV of "Forefathers’ Eve").
In July 1823 in Vilnius an investigation into secret youth unions in
Lithuania was commenced. On the night of 4/5 November 1823 Mickiewicz was
arrested. He was imprisoned in a Basilian monastery until 1824. He was
sentenced for "the spread of unreasonable Polish nationalism through
teaching" to working as a teacher in "provinces remote from Poland" and
left Poland in the autumn of 1824.
His five-year stay in Russia played an important role in Mickiewicz’s
life. At first he briefly stayed at Petersburg, then in Odessa, from where
he travelled in 1825 to the Crimea, which resulted in the publication of
Sonety krymskie ("Sonnets from the Crimea"). From December 1825 until
April 1828 he lived in Moscow, where he was formally employed in the
office of the governor-general. He entered the environment of the
intellectual and social �lites in Moscow and Petersburg. He achieved the
fame of a Romantic poet; his improvisations evoked general admiration in
the salons. He met Russian poets, Pushkin among others; he made friends
with some Decembrists (K. Rylejew, A. Biestuzew). In his later works he
would use the knowledge which he gained here about the Russian Empire and
the tsar’s despotism. In 1826 he published Sonety ("Sonnets") in Moscow,
then in 1828 Konrad Wallenrod ("Konrad Wallenrod") in Petersburg. He spent
the last year of his stay in Russia in Petersburg. In May 1829 he received
a passport thanks to the help of Russian friends and left Russia on an
English steamboat heading for Hamburg.
He travelled around Europe: in Berlin he listened to Hegel’s lectures, in
Weimar he met Goethe, in Bonn A.W. Schlegel, in today’s Czech Republic V.
Hanka. He also visited Switzerland and Italy. When in Rome he learned
about the outbreak of a rebellion in Warsaw. He did not take part in it
although he set off for his country with a false passport (he reached
Wielkopolska) (Great Poland).
In March 1832 he went to Dresden. There he wrote the third part of Dziady
("Forefathers’ Eve" III) (published in Paris 1832), and fragments of
translations from Byron. In July he left for Paris where, apart from brief
intervals, he would spend the rest of his life. At the beginning he became
involved in the work of �migr� groups. He became a member of the Literary
Society and the Lithuanian and Russian Lands Society; in 1833 he was the
editor and main journalist of "Pielgrzym Polski" ("Polish Pilgrim"). He
included his thoughts on Poland’s mission and the tasks facing the �migr�s
in Ksi�gi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego ("Books of the Polish
Nation and its Pilgrimage") (1832).
Mickiewicz, disappointed in his hopes for an early political coup d’�tat
in Europe and disheartened by "the hellish arguments" among the �migr�s,
separated himself from public life. He then went through a period of a
deepening of religious life, he read mystical writers: Boehme,
Saint-Martin.
In 1834 he married Celina Szymanowska. Mickiewicz did not have any regular
income, and setting up a family worsened his financial situation, which
was already bad enough (in 1835-1850 his six children were born). From
November 1839 he lectured in Latin literature at the Lausanne Academy. He
abandoned, however, his lecturing activity in the autumn of 1840 in order
to take up the Chair of Slavic literature at the Collège de France. His
Parisian lectures aroused lively interest, and not only among Polish
�migr�s. His audience also included Russians, Italians, Czechs and
Frenchmen (J. Michelet, E. Quinet, George Sand), among others.
In July 1841 Mickiewicz met A. Towia�ski. After a conversation with him
Mickiewicz became convinced about Towia�ski’s mission and accepted his
teachings. He would soon become their main propagator. He became a leader
of the Divine Matter Circle, which was founded by Towia�ski. Mickiewicz’s
political views (which he expressed in his lectures) and the propaganda of
Towia�ski’s ideas brought about his suspension as a professor by the
authorities in May 1844.
In March 1848 he organised the Legion, which fought in Italy until July
1849. Mickiewicz presented the ideals of this struggle in Sk�ad zasad.
Along with a group of emigrants of various nationalities Mickiweicz
founded in Paris "La Tribune des Peuples", which propagated a radical
social programme. Soon the paper was suspended and Mickiewicz, together
with other Poles, abandoned the editorial office as a result of the
Russian Embassy’s intervention. In 1852 he obtained a post in the Arsenal
Library.
In 1855, during the Crimean War, he went to Turkey to support the action
of the organisation of a Polish legion for the struggle against Russia. He
died, probably of cholera, in Istanbul on 26 November 1855. His corpse was
transported to France and buried in the cemetery in Montmorency. In 1890
the coffin was transferred to the Wawel Cathedral in Krak�w.
BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY
- Kronika �ycia i tw�rczo�ci Mickiewicza: M. Derna�owicz, K.
Kostenicz, Z. Makowiecka, Kronika �ycia i tw�rczo�ci Mickiewicza. Lata
1798 - 1824, Warszawa 1957; M. Derna�owicz, Od "Dziad�w" cz�ci trzeciej
do "Pana Tadeusza". Marzec 1832 - czerwiec 1834, Warszawa 1966; M.
Derna�owicz, Pary�, Lozanna. Czerwiec 1834 - pa�dziernik 1840, Warszawa
1996; Z. Makowiecka, Mickiewicz w Collège de France. Pa�dziernik 1840 -
maj 1844, Warszawa 1968; Z. Makowiecka, Brat Adam. Maj 1844 - grudzie�
1847, Warszawa 1975; K. Kostenicz, Legion w�oski i "Trybuna Lud�w".
Stycze� 1848 - grudzie� 1849, Warszawa 1969; Z. Kostenicz, Ostatnie lata
Mickiewicza. Stycze� 1850 - 26 listopada 1855, Warszawa 1978
- A. �. Pogodin, Adam Mickiewicz. Jego �iz� i tworczestwo. T. I -
II, Moskwa 1912
- J. Kleiner, Mickiewicz. T. I: Dzieje Gustawa, Lw�w 1934;T. II (
cz. 1 - 2 ): Dzieje Konrada, Lublin 1948
- W. Wentraub, The poetry of Adam Mickiewicz, S-Gravenhage (Haga )
1954
- Adam Mickiewicz in World Literature, Berkeley and Los Angeles
1956
- W. Borowy, O poezji Mickiewicza. Przedmow� napisa� K. G�rski, T.
I - II, Lublin 1958
- Z. Stefanowska, Pr�ba zdrowego rozumu. Studia o Mickiewiczu,,
Warszawa 1976
- Cz. Zgorzelski, O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Pr�by zbli�e� i
uog�lnie�, Warszawa 1977
- A. Witkowska, Mickiewicz. S�owo i czyn, Warszawa 1983
- J. - Ch. Gille - Maisani, Adam Mickiewicz, po�te national de la
Pologne. Etude psychanalytique et caract�rologique, Montreal 1987, Paris
1987
- Adam Mickiewicz aux yeux des Fran�ais. Textes reunis, �tablis et
pr�sent�s avec l�introduction, commentaires, et notes par Z. Mitosek.
Pr�faces L. Le Guillon, D. Beauvois, Warszawa 1992
- Z. Sudolski, Mickiewicz. Opowie�� biograficzna, Warszawa 1995
- J. �ukasiewicz, Mickiewicz, Wroc�aw 1996
DZIADY WILE�SKIEDZIADY DREZDE�SKIEKSI�GI PIELGRZYMSTWA
I NARODU POLSKIEGO
OBJA�NIENIA DO "SOFIJ�WKI" PAN TADEUSZWIERSZE
BIOGRAMY
WIRTUALNA BIBLIOTEKA LITERATURY POLSKIEJ
VIRTUAL LIBRARY OF POLISH LITERATURE
OPRACOWANIE: MAREK ADAMIEC