Strona 1 Herman Wouk WICHRY WOJNY Tytuł oryginału: „The Winds of War” Wydawnictwo Bellona oraz Agencja Praw Autorskich i Wydawnictwo „Interart” Warszawa 1991 CZĘŚĆ II 1 Strona 2 CZĘŚĆ DRUGA PAMELA 27 Gdy Francja chyliła się ku upadkowi ludzie po raz pierwszy zrozumieli, że ich los zaczął zależeć od samolotów. A tych na całym świecie było raptem kilka tysięcy. Maszyny śmigłowe z roku tysiąc dziewięćset czterdziestego miały ograniczoną zdolność rażenia, porównywalną z samolotami budowanymi wcześniej. Mogły jednak zestrzeliwać się w powietrzu i wzniecać pożogi w miejscach bardzo odległych od linii frontu. Po pierwszej wojnie światowej zmasowane bombardowania miast uznane zostały za największe i niedopuszczalne okrucieństwo. Lecz do roku tysiąc dziewięćset czterdziestego Niemcy nie tylko zaakceptowali je, lecz także dwukrotnie przeprowadzili: najpierw w czasie hiszpańskiej wojny domowej, a potem w Polsce. Także Japończycy bombardowali z powietrza chińskie miasta. Najwidoczniej to najwyższe okrucieństwo stawało się coraz bardziej dopuszczalne, chociaż nowoczesne jego określenie, bombardowanie strategiczne, nie weszło jeszcze w modę. W tej sytuacji przywódcy Anglii musieli dokonać kłopotliwego wyboru: wysyłać nad Francję swe nieliczne, cenne samoloty, czy też zatrzymać je dla obrony ojczystego wybrzeża i miast. Francja dysponowała jeszcze mniejszą liczbą samolotów. Przed wojną, zamiast tworzyć flotę powietrzną, Francuzi woleli budować linię Maginota. Ich stratedzy określali samoloty mianem skautów bądź moskitów współczesnej wojny, pożytecznych, natrętnych i nękających, lecz niezdolnych do przełomowych rozstrzygnięć. Dopiero gdy państwo francuskie waliło się w gruzy, jak trafiona pociskiem porcelanowa waza, jego premier wystosował do prezydenta Roosevelta gorączkowy, pospieszny apel o nadesłanie „chmur samolotów”. Lecz chmury, których oczekiwano, nie istniały. Być może premier francuski nie wiedział, jak nędznym lotnictwem dysponowała Ameryka, ani że wówczas żaden myśliwiec nie był w stanie przelecieć więcej niż kilkaset mil. Zasób wiedzy polityków francuskich nie był w tych czasach duży. Tymczasem, nad równinami Belgii i Francji, brytyjscy piloci dowiedzieli się ważnej rzeczy. Okazało się, że potrafią strącać niemieckie maszyny. Zestrzelili ich wiele, lecz samoloty brytyjskie także spadały na ziemię. W miarę, jak wojska alianckie cofały się, Francuzi zwracali się do swych sojuszników z błaganiem o wprowadzenie do akcji całych ich sił powietrznych. Brytyjczycy nie uczynili tego. Dowding, dowódca lotnictwa, przekonał Winstona Churchilla, że dla ratowania Anglii należy zachować dwadzieścia pięć nietkniętych dywizjonów. W tym momencie, o ile kiedykolwiek było inaczej, upadek Francji został przesądzony. Podczas gdy specjaliści winili Churchilla za nieprzestrzeganie pierwszej zasady sztuki wojennej, to znaczy koncentracji wszystkich sił w decydującym momencie, on sam wskazywał, że spośród dwóch stron dysponujących lotnictwem o niewielkim zasięgu, przewagę osiąga ta, która walczy bliżej swoich lotnisk. Dziewiątego lipca, gdy klęska sięgała zenitu, Winston Churchill tłumaczył się w liście do generała Smutsa: „Klasyczne prawa walki są w tej sytuacji przekształcane przez aktualne dane ilościowe. Obecnie, jak sądzę, istnieje tylko jedno wyjście: Hitler powinien zaatakować nasz kraj, aby można było złamać jego lotniczą potęgę. Jeżeli tak się stanie, będzie zmuszony stawić czoła zimie z cierpiącą Europą u swych stóp i Stanami Zjednoczonymi gotowymi do wojny prawdopodobnie tuż po wyborach prezydenckich”. 2 Strona 3 Winston Churchill, idealizowany obecnie bohater historii, był w swych czasach różnie określany. Twierdzono, że jest napuszonym nieudacznikiem, natchnionym lecz kapryśnym mówcą, chwiejnym politykiem, lekkomyślnym samolubem, płodnym, lecz staromodnym pisarzem i wreszcie nałogowym podżegaczem wojennym. Przez większość swego długiego życia stanowił błyskotliwą, błazeńską i szaloną osobowość brytyjskiej dyplomacji. Zaufanie narodu uzyskał dopiero w tysiąc dziewięćset czterdziestym roku, w wieku sześćdziesięciu sześciu lat, a utracił je, zanim wojna dobiegła końca. Lecz gdy wybiła jego godzina pojął fenomen Hitlera i wyczuł, jak można go pokonać: jednocząc się szybko i wymuszając tym samym zamach na cały świat, jak w patologicznym germańskim śnie - władza lub zniszczenie, panowanie lub Götterdämerung. Rozumiał swój naród, rozumiał strategiczne uwarunkowania, a dzięki mocy własnych słów zdołał do tej wizji przekonać całą Wielką Brytanię. Wycofując z przegranej już bitwy o Francję dwadzieścia pięć dywizjonów postąpił odważnie, mądrze i bezwzględnie; dzięki temu pchnął wojnę na nowe tory, które po pięciu długich latach doprowadziły do jej końca, kiedy to Hitler popełnił samobójstwo, a Niemcy hitlerowskie rozsypały się w gruzy. Ten czyn postawił Winstona Churchilla w gronie nielicznych zbawców narodów, a kto wie, może nawet całej cywilizacji. Wraz z zajęciem Francji i Beneluksu, z oddziałami Wehrmachtu u brzegów kanału La Manche, Anglia znajdowała się w zasięgu niemieckich bombowców. Stanom Zjednoczonym w tysiąc dziewięćset czterdziestym roku nie groził atak powietrzny, niemniej nieprzerwany podbój Europy przez Niemców, połączony z rosnącym zagrożeniem ze strony Japonii postawił USA wobec zbliżającego się niebezpieczeństwa. Nabrzmiewało pytanie: jeżeli sprzedanie samolotów bojowych Brytyjczykom pozwoli im na strącanie niemieckich maszyn, zabijanie niemieckich pilotów i pustoszenie niemieckich zakładów lotniczych; to czy będzie to, dla dobra Ameryki, najlepsze możliwe spożytkowanie starzejącego się sprzętu, podczas gdy nowe, większe i silniejsze maszyny byłyby budowane w niedostępnym sanktuarium po drugiej stronie oceanu. Odpowiedzią ze strony Amerykańskiej Marynarki Wojennej, Armii, Departamentu Obrony, Kongresu, prasy i amerykańskiej opinii publicznej było zgodne, grzmiące „nie!”. Franklin Roosevelt pragnął wesprzeć Brytyjczyków, lecz musiał brać pod uwagę to wielkie, ogólnoamerykańskie „nie!”. Churchill, jako szef obrony kraju, nie wysłał samolotów do Francji w imię przetrwania Anglii, Roosevelt rządzący bogatym, potężnym, zaznającym pokoju krajem nie mógł nawet sprzedać samolotów Anglikom nie narażając się na powszechne potępienie. Widok Franklina Roosevelta na wózku inwalidzkim zaskoczył Victora Henry'ego. Siedzący w samej koszuli prezydent, do pasa wyglądał na masywnie zbudowanego, potężnego mężczyznę; niżej jednak, cienkie, lniane spodnie beznadziejnie zwisały, wybrzuszone i luźne, wzdłuż kościstych, pozbawionych ciała nóg. Sparaliżowany mężczyzna spoglądał na oparte o krzesło malowidło. Obok stał dobrze znany Henry'emu zastępca szefa Lotniczych Sił Wsparcia Marynarki; jeden z ostatnich pionierów, mały, szczupły, zasuszony lotnik morski, o pooranej bliznami twarzy, bezwargich ustach i dzikich, poszarpanych, białych brwiach. - Aaa, jesteś - prezydent obdarzył Victora serdecznym uściskiem swej ciepłej wilgotnej dłoni. Dzień był parny i choć okna w owalnym studio otwarto na oścież, wewnątrz panowało nieznośne gorąco. - Naturalnie zna pan kapitana Henry'ego, admirale? Jego chłopak właśnie zdobył licencję w Pensacola. Co powiesz o tym obrazie, Pug? Jak ci się podoba? 3 Strona 4 W grubo rzeźbionej, złoconej ramie, na tle wzburzonego morza i rozświetlonego księżycem, sztormowego nieba, widniał stary, brytyjski okręt wojenny w pełnym ożaglowaniu. - Jest niezły, panie prezydencie, choć prawdę mówiąc nie jestem znawcą malarstwa marynistycznego. - Ja również, ale czy nie widzisz, że on ma sknocone olinowanie? - Prezydent skrupulatnie wskazywał palcem usterki, lubując się własną wiedzą. - No i co teraz o tym powiesz, Pug? Człowiek ma namalować żaglowiec - tylko tyle - a on nie wie nawet, jak wygląda olinowanie. To wprost nie do wiary, że ludzie, którym dano nieco swobody nie potrafią uniknąć błędów. Cóż, to nie może tu zawisnąć. Podczas całej tej rozmowy admirał celował w Victora Henry'ego wzrokiem niczym z działka przeciwlotniczego. Wiele lat temu, pracując w Wydziale Uzbrojenia, starli się gwałtownie na temat nowych pancerzy pokładowych dla lotniskowców. Będąc dopiero stażystą, dzięki znajomości metalurgii, Henry zdołał przeforsować swoje rozwiązanie. Prezydent porzucił malunek i obrócił się na wózku, rzucając okiem na stojący na biurku srebrny zegar w formie koła sterowego. - Admirale, może pozwolimy Pugowi popracować trochę nad tym obrazkiem? Sądzi pan, że da sobie radę? - Cóż, jeśli zleci pan, panie prezydencie, przemalowanie żaglowca kapitanowi Henry'emu - odrzekł admirał nosowo, nie zaszczycając Puga spojrzeniem - zapewne pan go w ogóle nie rozpozna, choć niewątpliwie całe olinowanie będzie w porządku. Według mnie lepiej powierzyć to komuś z lotnictwa morskiego, sir, lecz… - admirał bezradnym gestem uniósł dłoń w górę. - Zostawmy to. Mam nadzieję, że ktoś godny zaufania dba o twoje interesy w Berlinie, Pug? - Tak, sir. Prezydent spojrzał wymownie na admirała, który podniósł swoją białą czapkę z kanapy i zbierając się do wyjścia, rzucił: - Henry, jutro o ósmej czekam na pana w moim gabinecie. - Aye, aye, sir. Victor został sam na sam z prezydentem Stanów Zjednoczonych. Roosevelt westchnął, przygładził swe rzadkie, potargane, szare włosy i skierował wózek w stronę biurka. Henry spostrzegł teraz, że prezydent nie korzysta ze zwykłego wózka inwalidzkiego, lecz z dziwacznego urządzenia, w rodzaju stołka kuchennego na kółkach, który łatwo było zająć bądź opuścić. - Niesamowite, słońce już zachodzi, a tu wciąż upał nie do wytrzymania. - Głos Roosevelta wpatrującego się w rozsypane na biurku papiery, zabrzmiał nagle głucho i posępnie. - Czy nie czas na drinka? Co powiesz na martini? Podobno udaje mi się całkiem niezłe. - Trudno o lepszy pomysł, sir. 4 Strona 5 Prezydent nacisnął dzwonek. W drzwiach stanął wysoki, posiwiały Murzyn w szarym, gabardynowym ubraniu i bezgłośnie zebrał porozkładane wszędzie papiery i teczki, podczas gdy Roosevelt wyciągał z obu kieszeni pogniecione kartki, notował coś na nich szybko ołówkiem i odkładał bądź wyrzucał do kosza. - Chodźmy - rzekł do służącego. - Ty też, Pug. Przez całą drogę, w windzie i w długich korytarzach, prezydent przeglądał papiery i gryzmolił notatki, dmuchając w ustnik cygarniczki. Jego zamiłowanie do pracy rzucało się w oczy, mimo wstrząsającego piersią kaszlu i ciężkich, purpurowych plam pod oczyma. Dotarli do małego, przytulnego pokoju obwieszonego marynistycznymi obrazami. - Tamta rzecz i tutaj nie znajdzie miejsca - powiedział prezydent - powędruje do piwnicy. - Przekazał wszystkie papiery służącemu, który podtoczył jeszcze pod krzesło chromowany barek i wyszedł. - No dobrze, powiedz jak udało się wesele, Pug? Czy twój chłopak trafił na piękną dziewczynę? - rzekł prezydent ciepłym i przyjacielskim, choć nieco wyniosłym tonem, dozując gin i wermut niczym aptekarz. Victor Henry pomyślał, że przez wystudiowaną wymowę zabrzmiało to dużo bardziej protekcjonalnie niż było zamierzone. Roosevelt dopytywał się o Lacouture'a, z satysfakcją śmiał się na wieść o sporze Henry'ego z kongresmenem. - Tak, oto z czym musimy tu walczyć, a Ike Lacouture to inteligentny przeciwnik. Inni to uparci głupcy. Jeśli on wejdzie do senatu, zaczną się kłopoty. Do pokoju wkroczyła bardzo wysoka kobieta w biało-błękitnej sukni, a za nią wpadł mały, czarny piesek. - W samą porę! Witaj pieseczku! - wykrzyknął prezydent, drapiąc głowę Scottiego, który przydreptał do niego i wsparł łapami o krzesło. - Oto sławny Pug Henry, kochanie. - Ach, bardzo mi miło. - Pani Roosevelt wyglądała na zniszczoną choć pełną życia; rosła, raczej brzydka kobieta w średnim wieku, z niezłą cerą, bujnymi, puszystymi włosami, o miłym, ujmującym uśmiechu, którego nie były w stanie zepsuć wystające zęby, wykorzystywane namiętnie na wszystkich karykaturach. Pewnie potrząsnęła ręką Puga lustrując go przenikliwym, chłodnym spojrzeniem oficera wachtowego. - Secret Service brzydko przezywa mojego psa - rzekł Roosevelt, wręczając żonie martini - nazywają go „Informator”. Twierdzą, że zdradza miejsce mego pobytu. Tak jakby na świecie był tylko jeden mały, czarny Scottie. Czyż nie mam racji, Fala? - Co pan sądzi o przebiegu wojny, kapitanie - spytała nagle pani Roosevelt, siedząc w fotelu ze szklanką na kolanach. - Jest bardzo źle, proszę pani, to nie ulega wątpliwości. Roosevelt wtrącił się: - Czy to cię dziwi? 5 Strona 6 Pug zastanawiał się przez chwilę. - W Berlinie, panie prezydencie, byli święcie przekonani, że kampania zachodnia nie potrwa długo. Rządowe zamówienia wojenne, gdy je podpisywano w styczniu, obejmowały okres zaledwie do pierwszego lipca. Oni naprawdę sądzili, że do tego czasu wszystko będzie skończone i rozpocznie się demobilizacja. Spojrzenie Roosevelta wyrażało zdziwienie. - Nigdy na to nie zwróciłem uwagi. To wyjątkowo interesujące. - Czy wojna daje im się teraz we znaki? - spytała pani Roosevelt. Victor Henry opowiedział o „urodzinowym prezencie dla Führera”, czyli zbiórce żelaznych, miedzianych i mosiężnych naczyń kuchennych, o kronice filmowej, na której Göring dorzucał do stosu kubków, patelni, żelazek i misek popiersia własne i Hitlera, karze śmierci grożącej tym, którzy spróbują zachować coś na własny użytek, o sloganie „Jedna patelnia dla rodziny, dziesięć tysięcy ton dla Hitlera”. Mówił o Berlinie przysypanym śniegiem, braku opału, racjonowaniu żywności, i o tym, jak do każdego zakupowanego ziemniaka dodawano obowiązkowo drugi zepsuty. Korzystanie z taksówek w Berlinie było zakazane dla wszystkich, oprócz chorych i cudzoziemców. Rosyjskie dostawy żywności nadchodziły z wielkim opóźnieniem, tak że naziści, chcąc wywołać wrażenie ciągłości sowieckiej pomocy, pakowali masło sprowadzane z Czechosłowacji w opakowania z rosyjskim nadrukiem. „Wojenne piwo” o uproszczonej recepturze i ograniczonej zawartości chmielu oraz alkoholu nie nadawało się do picia, niemniej Berlińczycy pili je… - Mają też wojenne mydło „Einheitsseife” - dodał Pug - wystarczy wsiąść do zatłoczonego niemieckiego pociągu, by zrozumieć o co chodzi. Roosevelt wybuchnął śmiechem. - Ha, więc i Niemcom też się dostaje. Einheitsseife! To mi się podoba! Pug opowiedział dowcipy krążące po Berlinie. W ramach wzmożonego wysiłku wojennego Führer ogłosił, że odtąd okres ciąży ma wynosić trzy miesiące. Hitler i Göring przejeżdżając przez podbite ziemie polskie stanęli obok przydrożnej kapliczki. Wskazując na ukrzyżowanego Chrystusa Hitler spytał Göringa czy nie myśli, że i im przypadnie podobny los. „Mein Führer - odparł zapytany - jesteśmy całkiem bezpieczni. Gdy przyjdzie co do czego, w Niemczech nie pozostanie ani kawałka drewna i stali”. Roosevelt śmiał się hałaśliwie i dodał, że dużo gorsze kawały krążą na jego temat. Potem żywo wypytywał o zachowanie Hitlera podczas spotkania w Karinhall. Jego żona przerwała mu ostro, pytając poważnym tonem: - Kapitanie, czy według pana Hitler jest szalony? - Proszę pani, dokonał on najbardziej przekonującego podboju Europy Środkowej o jakim kiedykolwiek słyszałem. Dokonał tego bez niczyjej pomocy, jakby od niechcenia. Może pani uznać jego koncepcje za szalone, lecz wszystko w nich działało jak w zegarku. 6 Strona 7 - Albo w bombie zegarowej - dorzucił Roosevelt. Pug uśmiechnął się na ten ponury dowcip i pokiwał głową. - Pańskie martini jest znakomite, panie prezydencie, o nieuchwytnym smaku, po prostu chłodna mgła. Z dumy i zadowolenia Roosevelt aż uniósł brwi. - Pug, opisałeś idealne martini! Dziękuję. - Osłodził mu pan dzisiejszy wieczór - stwierdziła jego żona. - Nawet republikanie zgodziliby się, że jestem niezłym barmanem. Był to kiepski dowcip, niemniej prezydencki, więc Pug Henry roześmiał się. Alkohol, przytulne wnętrze, obecność żony i psa i dziecinna radość prezydenta z tak banalnej sprawności sprawiły, że poczuł się jak w domu. Najwięcej domowego ciepła wnosił mały czarny piesek. Siedział nieruchomo, poddańczo wlepiając ślepia w niedołężnego prezydenta, czasem tylko oblizując się, bądź rzucając na Puga badawcze spojrzenie. - Jak myślisz Pug, czy Brytyjczycy zdołają wytrwać, gdy upadnie Francja? - w głosie prezydenta, sączącego martini i nadal rozpartego wygodnie w swym fotelu, zamiast ojcowskiego tonu, zabrzmiał teraz twardy ton biznesmena. - Nie znam ich na tyle dobrze, sir. - A więc może dla odmiany chciałbyś pojechać tam, powiedzmy jako nasz obserwator z ramienia marynarki? Do Berlina wróciłbyś może tylko na jakiś miesiąc. W nadziei, że dobry humor prezydenta to nie pozór Victor zaryzykował pytanie. - Panie prezydencie, czy jest szansa, bym już nie wracał do Berlina? Przez kilka długich sekund Roosevelt spoglądał na kapitana, ciężko pokasłując. Jego twarz, nagle zmęczona i ciężka, upodobniła się do portretów zapełniających ściany urzędów pocztowych i portów. - Wracasz tam, Pug. - Aye, aye, sir. - Wiem, że rwiesz się na morze; niebawem znajdziemy dla ciebie okręt. - Tak, panie prezydencie. - Tymczasem z ciekawością oczekuję twoich wrażeń z Londynu. - Pojadę tam, jeśli tylko taka będzie pańska wola. 7 Strona 8 - Co powiesz na jeszcze jedno martini. - Dziękuję, już wystarczy. - Cały problem w tym, czy powinniśmy pomóc Brytyjczykom. - Prezydent potrząsnął oszronionym szejkerem i nalał żonie i sobie. - Nie ma sensu wysyłać im niszczycieli i samolotów, jeśli w efekcie Niemcy mieliby użyć ich przeciwko nam. Pani Roosevelt odezwała się ostro: - Franklin, przecież wiesz, że zamierzasz pomóc Brytyjczykom. Prezydent wyszczerzył zęby i poklepał Scottiego po łbie. Na twarzy odbiło się zadowolenie i przebiegłość, ta sama, która towarzyszyła zakupom alianckich transatlantyków - podniesione brwi, wydęte kąciki ust, wzrok z ukosa lustrujący Puga. - A obecny tu kapitan Henry nie wie jeszcze, że to on zajmie się upchnięciem tych starych, bezużytecznych bombowców nurkujących, zbywających marynarce wojennej. Trzeba z nimi wreszcie zrobić porządek. Zapychanie naszych lotnisk tyloma nadliczbowymi samolotami nie ma sensu, co kapitanie? Nie ma to jak porządek na pokładzie. - Czy to nareszcie przesądzone? - spytała pani Roosevelt. - To cudownie. - Tak. Naturalnie żaden z pilotów nie zgłosi się, by się tym zająć, bo zaraz okrzyknięto by go „czarną owcą” - prezydent użył tego potocznego zwrotu z niejaką satysfakcją. - Sam więc wybrałem ofiarę. Piloci trzymają się razem i niechętnie rozstają się z samolotami. Pug będzie więc dyskretnie doglądał wycofywania maszyn. Oczywiście to pozostanie między nami - inaczej byłbym skończony. Rozwiązałoby to problem trzeciej kadencji! Hę? Jak ci się zdaje, Pug? Pewnie myślisz, że ten facet z Białego Domu złamie prawo George'a Washingtona i połakomi się po raz trzeci na prezydenturę? Podejrzewam, że oprócz mnie każdy zna na to odpowiedź. - Sir, jedno co wiem, to to, że ten kraj potrzebuje silnego dowódcy na najbliższe cztery lata - odrzekł Victor Henry. Rumiana, żywa twarz Roosevelta ponownie zmartwiała i zbladła. Zakasłał spoglądając w stronę żony, po czym nacisnął przycisk dzwonka. - Raczej kogoś, kim nie będą znudzeni. Politycy szybko tracą poparcie, tak jak aktorzy zbyt długo obecni na scenie. Dobra wola już nie wystarcza i publiczność odsuwa się. W drzwiach stanął porucznik marynarki w błękitnym uniformie ze złotymi epoletami. Roosevelt wyciągnął dłoń na pożegnanie: - Ślad, który nam wskazał Sumner Welles, prowadził donikąd, ale wiemy teraz nieco więcej. Przynajmniej próbowaliśmy. A ty byłeś bardzo pomocny. - Tak jest, sir. - Na Wellesie Hitler nie zrobił takiego wrażenia. 8 Strona 9 - On cały czas obraca się wśród wielkich ludzi, sir. W zmęczonych oczach prezydenta zapalił się i zgasł osobliwy, nie całkiem przyjazny błysk. - Do zobaczenia, Pug. Victor Henry nie wyszedł z Białego Domu, bowiem z poczerniałego jak noc nieba runęły z szumem strugi ulewnego deszczu. Jak wielu innych zatrzymał się w zatłoczonym nagle wejściu z napisem „Dla prasy”, które chłodny wilgotny powiew napełniał burzowym zapachem trawy i kwiatów. Prawie natychmiast poczuł na ramieniu czyjąś ciężką dłoń. - Widzę Henry, że przybywa ci belek! - Alistair Tudsbury, jeszcze grubszy niż dotąd, w zielonym gabardynowym ubraniu, wsparty na lasce, czerwony na policzkach i nosie, wbijał w niego wzrok poprzez grube szkła okularów. - Jak się masz, Tudsbury! - Dlaczego nie jesteś w Berlinie, stary pryku? I co tam słychać u twej cudownej żony? - Podczas gdy mówił, przed wejście nadjechał mały, czarny, angielski samochód i stając w strugach deszczu zatrąbił. - To Pamela. Co chcesz teraz robić? Może wybierzesz się z nami? W ambasadzie brytyjskiej urządzają małe spotkanie, jakiś koktajl czy coś takiego. Spotkasz tam kilku facetów, których powinieneś poznać. - Nie jestem zaproszony. - Właśnie zostałeś zaproszony. Co za problem? Przecież lubisz Pam, ona tam siedzi. No chodź. - I Tudsbury pociągnął Henry'ego za łokieć w sam środek ulewy. - Oczywiście, że lubię - zdążył jeszcze powiedzieć Henry, zanim został wepchnięty przez otwarte drzwi do samochodu. - Pamela, spójrz, kogo przyłapałem w holu prasowym. - Jak cudownie - Pamela zdjęła rękę z kierownicy i otoczyła nią Puga, uśmiechając się przyjaźnie choć od ich rozstania w Berlinie nie minął jeszcze tydzień. Na jej lewej dłoni, dotąd wolnej od ozdób, połyskiwał mały diament. - Opowiadaj o swojej rodzinie - rzekła podnosząc głos, by przebić się przez bębnienie deszczu i klaskanie wycieraczek, kiedy opuszczali tereny Białego Domu. - Jak się miewa twoja żona? I co z tym twoim chłopakiem, którego pojmali gdzieś w Polsce? Czy jest już bezpieczny? - Żona ma się dobrze, tak jak i Byron. Czy wspominałem ci, jakie imię nosi dziewczyna, z którą wyjechał do Polski? - Nie sądzę, byś to zrobił. - To Natalia Jastrow. - Natalia! Natalia Jastrow? Naprawdę? 9 Strona 10 - Ona twierdzi, że się znacie. Pamela rzuciła Henry'emu figlarne spojrzenie. - Och, tak. Odwiedzała jednego gościa w waszej ambasadzie w Warszawie. Zdaje się, że Lesliego Slote'a. - Dokładnie tak. Pojechała zobaczyć się z tym Slotem. A teraz ona i mój syn zamierzają się pobrać. Albo przynajmniej tak utrzymują. - Coś takiego! Cóż, Natalia to niezła dziewczyna - powiedziała Pamela patrząc prosto przed siebie. - Co to znaczy według ciebie? - To znaczy, że jest nadzwyczajna. Inteligencja, prezencja - Pamela zrobiła pauzę - siła woli. - Masz na myśli nieokiełznanie - rzekł Pug, przypominając sobie, że tym słowem Tudsbury określił kiedyś Pamelę. - Ona jest po prostu urocza. I dziesięciokrotnie bardziej zorganizowana niż ja kiedykolwiek będę. - Leslie Slote też ma przyjść na to przyjęcie - odezwał się Tudsbury. - Wiem - odrzekła Pamela. - Powiedział mi Phil Rule. Rozmowa zgasła nagle i zapanowała kłopotliwa cisza. Dopiero gdy stali na kolejnych światłach, Pamela wyciągnęła nieśmiało dwa palce, by dotknąć naramiennika białego munduru Henry'ego. - Jak cię teraz tytułować? Komandorze? - Kapitanie, kapitanie! - zahuczał Tudsbury z tylnego siedzenia - cztery amerykańskie belki. Każde dziecko to wie. I uważaj co mówisz. Ten człowiek staje się szarą eminencją tej wojny. - O, tak - rzekł Pug. - A raczej konsularnym lawirantem. Najniższą formą zwierzęcego istnienia. Pamela prowadziła pewnie przez zatłoczone Connecticut i Massachusetts Avenues. Kiedy podjechali pod ambasadę, deszcz zelżał. Przez ciemne chmury przebijało się popołudniowe słońce, rozświetlając zarośla rododendronów, rzędy zmokniętych samochodów oraz strumień gości wstępujących po schodach. Pamela zajechała zamaszyście i zahamowała z piskiem opon, co zwróciło uwagę jedynie kilku waszyngtońskich policjantów. - No, no, słoneczko po burzy - rzekł Tudsbury. - Dobry omen dla biednej, starej Anglii, co? Jakie nowiny przynosisz, Henry? Czy usłyszałeś coś niezwykłego w Białym Domu? Szkopy naprawdę wyłażą ze skóry, aby dotrzeć do morza, czyż nie? Telegraf donosi, że rozbili francuską dziewiątą armię w drobiazgi. Jestem przekonany, że przetną linie alianckie dokładnie na pół. Mówiłem ci w Berlinie, że Francuzi nie będą walczyć. - Mają kontratakować w okolicach Soisons - odparł Pug. 10 Strona 11 Tudsbury skrzywił się sceptycznie. Kiedy weszli do środka i włączyli w długi rząd wstępujących na reprezentacyjne schody ludzi, odezwał się ponownie: - Co najbardziej mnie dziwi, to całkowity brak reakcji na niemiecką inwazję na Belgię i Holandię. Świat po prostu ziewnął. To wskazuje, jak bardzo cofnęliśmy się w rozwoju przez te dwadzieścia pięć lat. Przecież w czasie ostatniej wojny pogwałcenie granicy belgijskiej przyjęto jako wstrząs równy trzęsieniu ziemi. Obecnie z góry zakłada się absolutną nikczemność i barbarzyństwo hitlerowców. Co, jak wiesz, pozwala im na każdą skrajność. Nasza strona nie ma choćby części tej swobody działania. Obok ambasadora, u szczytu pokrytych czerwonym suknem schodów, pod wielkim portretem króla i królowej, stał szczupły, rumiany mężczyzna około pięćdziesiątki, w nienagannie skrojonym, czarnym, dwurzędowym garniturze o wydatnych klapach, i jako gość honorowy podawał rękę każdemu z przybyłych, dotykając raz po raz swych bujnych blond włosów. - Jak się masz, Pam? Czołem Talky - powitał ich. - Lord Duncan Burne-Wilke, kapitan Victor Henry. - Tudsbury dokonał prezentacji, a Pamela nie zatrzymawszy się, zniknęła w tłumie. Lord wyciągnął w stronę Puga wypielęgnowaną lecz mocną dłoń, drugą przygładzając włosy. - Burne-Wilke przybył, by pozbierać wszelkie stare, niepotrzebne samoloty, które mogłyby się tu gdzieś poniewierać - rzekł Tudsbury. - Tak, u mnie najwyższe ceny - potwierdził Anglik uśmiechając się do Amerykanina zdawkowo, po czym podał rękę kolejnemu gościowi. Tudsbury przecisnął się wraz z Pugiem przez dwie zadymione sale recepcyjne przedstawiając go wielu osobom. W ostatnim pomieszczeniu trio muzyków przygrywało cicho do tańca kilku kołyszącym się w kącie parom. Wszystkie kobiety na przyjęciu były elegancko ubrane, niektóre z nich były piękne. Victora Henry uderzyło, że wszyscy, i mężczyźni, i kobiety wyglądali na zadowolonych. Jakby nie docierały tu wojenne komunikaty. Powiedział o tym Tudsbury'emu. - Cóż, Henry, grobowe miny nie uśmiercą żadnego Niemca. Przyjaźń z Ameryką może do tego doprowadzić. Gdzie podziewa się Pam? Usiądźmy na chwilę. Jestem na nogach od wielu godzin. Na Pamelę natknęli się przy wielkim, okrągłym stole, gdzie popijała razem z Leslie Slotem i Natalią Jastrow. Natalia była ubrana w tę samą czarną sukienkę; o ile Pug się orientował, była to jedyna rzecz, jaką zabrała ze sobą do Waszyngtonu oprócz błękitnej, skórzanej torebki. Obdarzyła go niepewnym uśmiechem jakby chciała powiedzieć: - Świat jest mały. Pamela zwróciła się do ojca: - Tato, to jest Natalia Jastrow. Dziewczyna, która razem z synem kapitana Henry'ego przeżyła tę niesłychaną tułaczkę po Polsce. 11 Strona 12 Slote powstając i potrząsając ręką Tudsbury'ego zagadnął: - Talky, pewnie mógłbyś rozsądzić nasz spór. Jakie widzisz szanse, by Włochy przystąpiły teraz do wojny? - Jeszcze jest za wcześnie. Mussolini zaczeka, aż Francja wyda ostatnie tchnienie. Dlaczego was to interesuje? - Mam w Sienie dość wiekowego wuja, którego należałoby sprowadzić tutaj. Zapewne ja będę musiała to zrobić - odparła Natalia. - Powtarzam ci, że Aaron Jastrow sam może się stamtąd wydostać - powiedział Slote. - Aaron Jastrow? - wykrzyknął Tudsbury z emocją w głosie. - Żydowski Jezus? To on jest pani wujem? Proszę mi opowiedzieć całą historię. - Zatańczysz ze mną? - rzuciła Pamela w stronę Puga podnosząc się nagle z miejsca. - Czemu nie - Pug był zaskoczony wiedząc, jak Pamela bardzo nie lubi tańczyć, niemniej ujął jej dłoń i zaczęli przeciskać się w stronę parkietu. Kiedy otoczył jej talię ramieniem powiedziała: - Dzięki. Phil Rule zbliżał się do stołu, a ja mam go powyżej uszu. - Kto to taki Phil Rule? - Och, bardzo długo był mężczyzną mojego życia. O wiele za długo. Spotkaliśmy się w Paryżu. Mieszkał tam razem z Leslie Slotem. Obaj wtedy studiowali, jeden w Oksfordzie, drugi w Rhodes. To wyśmienity korespondent, ale potwór. Są podobni do siebie ze Slotem jak dwie krople wody, autentyczne skurczybyki. - Czyżby? Myślałem, że Slote to typ spokojnego mózgowca. Pamela skrzywiła cienkie wargi. - Nie wiesz, że tacy potrafią być najgorsi? To faceci z duszą zamkniętą na trzy spusty. - Przez chwilę tańczyli w milczeniu. Jak zwykle jej nie szło. Odezwała się już innym tonem. - Zaręczyłam się, chyba już na dobre. - Zauważyłem pierścionek. - Taak, chyba dobrze zrobiłam nie czekając na twojego latającego syna, prawda? - Nie robiłaś żadnych nadziei, inaczej zadziałałbym coś w tej sprawie. Pamela zaśmiała się. - Diabelnie dużo by to zmieniło. A skoro Natalia już na dobre usidliła twego drugiego chłopaka i wolne partie wśród Henrych już się skończyły, to myślę, że podjęłam decyzję w najlepszym momencie. 12 Strona 13 - Któż to taki, Pamelo? - No cóż. Teda raczej trudno opisać. Teddy Gallard. Pochodzi z wiekowej rodziny z Northamptonshire. Jest całkiem przystojny i nieco ospały, czasem też szalony. Startował jako aktor, kiedy poszedł do RAF-u. Ma dopiero dwadzieścia osiem lat; to i tak bardzo dużo jak na pilota. Jest teraz we Francji ze swym dywizjonem hurricane'ów. Po chwili milczenia Pug odezwał się: - Myślałem, że nie lubisz tańczyć. Tym bardziej z Amerykanami. - Nie lubię. Lecz ty wspaniale prowadzisz i jesteś taki wyrozumiały. Bo ci młodzi wyprawiają teraz zwariowane rzeczy, nazywają to shag. Raz czy dwa dałam się na to namówić, a potem prawie zbierałam zęby z parkietu. - No tak, mój styl sięga tysiąc dziewięćset czternastego roku. - Niewykluczone, że to był mój rok. Przynajmniej powinien nim być. O rety - urwała, gdy muzyka zmieniła tempo, a część młodszych par zaczęła podskakiwać - to jest właśnie shag. Zeszli z parkietu w stronę foyer, gdzie usiedli na czerwonej, pluszowej kanapie pod nieudanym portretem królowej Marii. Pamela poprosiła o papierosa i zaciągnęła się kilka razy opierając zgięty łokieć na kolanie. Jej kusa sukienka z rdzawej lamy rozchyliła się nieco, odsłaniając drobne, jędrne, białe piersi. Jej włosy, które na „Bremen” były upięte do tyłu w gruby warkocz, teraz spływały połyskliwą, brązową falą na ramiona. - Powinnam wracać do domu i wstąpić do WAAF. - Nic nie odpowiedział. Zwróciła do niego głowę. - Co o tym myślisz? - Ja? Popieram. - Naprawdę? A dla mnie to niewybaczalny brak lojalności. Przecież sprawy, którymi tutaj zajmuje się Talky, to życie lub śmierć Anglii. - On może postarać się o inną sekretarkę. A twój szczęściarz z RAF-u czeka tam na ciebie. Zarumieniła się, gdy nazwał Gallarda szczęściarzem. - To wszystko nie jest takie proste. Oczy Talky'ego naprawdę odmawiają posłuszeństwa. On lubi dyktować i chce, by mu wszystko czytano na głos. Jest nieco ekscentryczny, pracuje podczas kąpieli i tak dalej. - A więc będzie musiał poskromić nieco swoje kaprysy. - Ale to nie w porządku, tak po prostu go opuścić. - On jest twoim ojcem Pamelo, nie twoim synem. Oczy Pameli zaszkliły się. 13 Strona 14 - Cóż, jeżeli naprawdę to zrobię, Tudsbury, na tydzień lub dwa, przedzierzgnie się w Króla Leara, twierdząc wszem i wobec że: „gorsze od jadu węża jest niewdzięczne dziecko!” Myślę, że ojciec nieźle wczułby się w tę kwestię. Przypuszczam, że pora już do niego wracać kapitanie Henry. - Dlaczego nie mówisz mi Pug? Każdy znajomy tak się do mnie zwraca. - To prawda, słyszałam, jak żona tak cię nazywała. Co to znaczy? - Otóż w szkole marynarki, każdego o nazwisku Henry zwykle przezywają Patrick, a na przykład w Rhodes, Dusty. Tylko, że w wyższej klasie był już jeden „Patrick” Henry, a poza tym byłem bokserskim żółtodziobem, a więc dla mnie został „Pug”. - Trenowałeś boks? - Przesunęła spojrzeniem po jego karku i ramionach. - I nadal to robisz? Skrzywił się. - To zbyt wyczerpujące. Mój sport to tenis; gram jak tylko nadarzy się okazja. - Och? Ja też nieźle gram w tenisa. - A więc dobrze. Jeśli w końcu wyślą mnie do tego Londynu, może zagramy kilka gemów. - A więc… - zawahała się. - Czy są szanse, abyś przyjechał do Londynu? - Nie jest to wykluczone. O są wreszcie, tam dalej - rzekł Pug. - U diaska, ależ tu ścisk. - Natalia wygląda na wymęczoną - stwierdziła Pamela. - Właśnie straciła ojca - rzekł Pug. - Och! Nic o tym nie wiedziałam. Jedno jest pewne, staje się coraz bardziej powabna. I co, definitywnie wychodzi za twojego chłopca? - Na to wygląda. Może byś mi coś poradziła w tej sprawie. Bo ja czuję, że ona jest zbyt dojrzała i zbyt błyskotliwa jak dla niego i że to wszystko razem jest na opak, poza jednym: oni szaleją za sobą. A to znaczy wiele, lecz nie wszystko. - Może nie będzie tak źle. Tak łatwo się pomylić - powiedziała Pamela. - Nigdy nie poznałaś Byrona. Od razu zrozumiałabyś, co mam na myśli. To naprawdę jeszcze dzieciak. Spojrzała nań z wyrzutem i poklepała po ramieniu. - To zabrzmiało strasznie po ojcowsku. Pomiędzy Tudsburym i Slotem trwała ożywiona dyskusja, której niechętnie przysłuchiwała się Natalia zwracając głowę to ku jednemu, to ku drugiemu. 14 Strona 15 - Nie twierdzę, że on jest Anglii cokolwiek winien. Co za pomysły - mówił właśnie Tudsbury, stawiając z hukiem pustą szklankę na stole. - Jest tylko jego powinnością wobec narodu amerykańskiego, by jako jego przywódca, uderzyć na alarm i postawić wszystkich w stan gotowości, jeśli w ogóle chcą wyjść z tego cało. - No, a co z chicagowską przemową na temat kwarantanny? - zapytał Slote. - Mijają już dwa lata, a on ciągle nie jest w stanie zmienić panującej o sobie opinii „podżegacza wojennego”. Szef państwa nie może pochopnie i na oślep rzucać się do przodu. Wśród ludzi nie wygasła jeszcze niechęć po pierwszej wojnie światowej, a tu już zjawia się następna, sprowokowana przez głupią politykę Francji i Anglii. Teraz nie da się po prostu zawołać „hop, hop, tutaj!” Talky. To już nie działa. - A kiedy Roosevelt będzie z wyczuciem kontrolował sytuację - rzekł Tudsbury - Hitler zagarnie połowę świata. Pamelo, kochanie, bądź tak dobra i przynieś mi nowego drinka. Noga zaraz mi odpadnie. - W porządku - Pamela ruszyła lekko w stronę baru. Tudsbury odwrócił się do Henry'ego. - Ty znasz Niemców. Czy Roosevelt może pozwolić sobie na zwłokę? - A czy ma jakiś wybór? Przed kilku miesiącami Kongres zwalczał go za projekt sprzedania wam kilku karabinów. - Przed kilku miesiącami Hitlera nie było jeszcze w Belgii, Holandii i Francji, a teraz już tylko morze oddziela go od was. - To całkiem spore morze - rzekł Pug. Slote, niczym profesor, zaczął wyliczać na palcach. - Talky, zreasumujmy fakty. Stare monarchie nie przystają do ery przemysłowej. Są jak rozpadające się manuskrypty lub wyleniała skóra. Aby je usunąć, Europa, swoim starym zwyczajem, rozpoczęła od masowych rzezi, z czego wynikła pierwsza wojna światowa, a zakończyła uformowaniem kolekcji lewicowych i prawicowych tyranii. Francja popadła w stagnację i rozkład. Anglia nadal grała odwieczną farsę ze świata wyższych sfer, łagodząc nastroje wśród klasy robotniczej za pomocą zasiłków i ginu. W tym samym czasie Roosevelt wykorzystał ogólnoświatową rewoltę do reformy systemu prawnego. Uczynił Amerykę jedynym nowoczesnym, wolnym, samowystarczalnym krajem. Było to niezwykłe osiągnięcie, rodzaj pokojowej rewolucji, która do góry nogami wywróciła teorie Marksa. Nikt jeszcze tego w pełni nie pojmuje. W roku dwutysięcznym będzie się o tym pisało książki. I dlatego Ameryka jest potężną rezerwą całej demokratycznej ludzkości. Roosevelt rozumie to i postępuje ostrożnie. Bo to już ostatnia dostępna rezerwa, „last, best hope”. Grubo ciosana twarz Tudsbury'ego tężała w wyrazie sprzeciwu. - Zaraz, zaraz, zaraz. Przede wszystkim nic co dotyczyło Nowego Ładu, nie pochodzi od tego błyskotliwego rewolucjonisty. Nowe idee napłynęły do Waszyngtonu po zmianie administracji, wraz z nowymi ludźmi. Były to zresztą dosyć wtórne idee, w większości 15 Strona 16 zapożyczone od nas, dekadenckich komediantów. W dziedzinie prawa społecznego wyprzedziliśmy was bez porównania. A, dziękuję ci Pam. Niespieszne posunięcia mogą być podłożem mądrej polityki, lecz podczas wojny ta taktyka doprowadzi do katastrofy. Walcząc z Niemcami pojedynczo, po prostu zginiemy, też pojedynczo. Głupi byłby to koniec dla anglosaskiej nacji. - Mamy bilety do teatru. Chodźcie zjemy razem kolację - Slote uciął dyskusję, unosząc się i podając ramię Natalii, która też wstała. - Idziemy do L'Escargot. - Dzięki. My jemy kolację z Lordem Burne-Wilke. I mam nadzieję, że Pug Henry dołączy do nas. Slote postawił Natalii kolację z szampanem, najlepszą na jaką pozwalały restauracje Waszyngtonu, zabrał ją na musical do Teatru Narodowego i przyprowadził z powrotem do swego mieszkania licząc, że wszystko pójdzie jak najlepiej. Był przekonany w dość typowy dla mężczyzn sposób, że zdoła odzyskać ją w ciągu jednej nocy. Skoro już raz była jego niewolnicą, to czy takie uczucie mogło zaniknąć? Na początku wyglądało to po prostu na kolejny podryw. Zabawił się, a potem długo snuł plany, by po trzydziestce zawrzeć jakiś rozsądny związek z dziewczyną z bogatej lub dobrze ustosunkowanej rodziny. Obecnie jednak Natalia Jastrow doprowadziła go do takiej gorączki, która doszczętnie spaliła wszystkie jego wyrachowane kalkulacje. Tak jak teraz Natalii, Leslie Slote nie pragnął w swym życiu niczego; jej oszałamiająco szczupła figura osobliwie podziałała na jego zmysły. Gotów był poślubić ją lub zrobić cokolwiek innego, by znowu ją posiąść. Otworzył drzwi do swojego mieszkania i zapalił światło. - Mój Boże, za kwadrans pierwsza. Długie przedstawienie. Masz ochotę na drinka? - Sama nie wiem. Jeżeli jutro mam szukać w sądzie, w Nowym Jorku, dokumentów Aarona, to lepiej pójdę do łóżka. - Pozwól, że spojrzę ponownie na jego list, Natalio. Daj nam jeszcze parę chwil. - W porządku. Ściągnąwszy buty, marynarkę i krawat, Slote zagłębił się w fotelu, założył okulary w czarnej oprawce i zaczął studiować list. Brał, jedną po drugiej, książki z półki - ciężkie, zielone rządowe księgi - pił i czytał. Tylko kostki lodu w obu szklankach rozbijały ciszę. - Podejdź tu - odezwał się w końcu. Natalia usiadła pod lampą, na poręczy fotela. Slote pokazał jej, w księdze, przepisy Departamentu Stanu dotyczące naturalizowanych obywateli amerykańskich żyjących za granicą dłużej niż pięć lat. Tracili oni swe obywatelstwo, jednak tekst informował o siedmiu wyjątkach od tej zasady. Wydawało się, że niektóre odpowiadają sytuacji Aarona - kiedy powodem pozostania za granicą były kłopoty ze zdrowiem lub kiedy człowiek po sześćdziesiątce, emeryt, zdecydowanie podtrzymywał swe więzy ze Stanami Zjednoczonymi. - Aaron dwoma nogami utknął w bagnie. Najpierw ta heca z naturalizacją jego ojca. Jeżeli nawet Aaron przekroczył sześćdziesiątkę, w dalszym ciągu nie jest i nigdy nie był 16 Strona 17 Amerykaninem. Nawet gdyby nim był, to ciągle pozostaje problem pięciu lat. Wiesz, że wspomniałem mu kiedyś o tym. Mówiłem, że powinien wrócić do Stanów Zjednoczonych i zostać tu przez kilka miesięcy. Od czasu, kiedy hitleryzm opanował całe Niemcy, zetknąłem się ze zbyt wieloma tego typu komplikacjami paszportowymi. - Slote zebrał szklanki, wszedł do kuchni i mówiąc dalej przygotował nowe drinki. - Aaron jest głupcem. Lecz nie tylko on jeden. To nie do wiary, jak nierozważnie i głupio postępują Amerykanie ze swoim obywatelstwem. W Warszawie, co tydzień zjawiał się tuzin takich nieszczęśników. Najlepszą rzeczą, jaką na razie możemy zrobić, to prosić Sekretarza Stanu, by nadał kilka słów do Rzymu. Gdy te słowa dotrą na miejsce, Aaron uwolni się od wszystkich trosk. - Bosy, podszedł do fotela, wręczył jej drinka i usiadł obok. - Przeraża mnie jednak, konieczność rozwiązania jakiegokolwiek technicznego problemu, nawet małego, poprzez znajomości. Mamy teraz wielki natłok spraw z Europy. To może Aaronowi zająć osiemnaście miesięcy. Dlatego też myślę, że przekopywanie kartotek sądu w Bronxie w poszukiwaniu jego cudzoziemskiego rejestru oraz świadectwa naturalizacji jego ojca, nie ma większego sensu. Nie teraz. Poza tym Aaron jest znanym człowiekiem pióra. Mam nadzieję, że sekretarz pokiwa z ubawieniem głową nad kaprysami roztargnionych profesorów i pospieszy nadać list do Rzymu. Zajmę się tym z samego rana. On jest dżentelmenem w każdym calu. To powinno wystarczyć. Natalia utkwiła w nim wzrok. - O co chodzi? - zapytał. - Och, nic. - Dziewczyna jednym haustem opróżniła połowę szklanki. - Z pewnością dobrze jest znać właściwego człowieka, nieprawdaż? Cóż! Jeżeli mam do końca tygodnia wałęsać się po Waszyngtonie, musimy wynająć mi jakiś pokój w hotelu, Leslie. W żadnym wypadku nie zostanę tutaj więcej niż tę jedną noc. Czuję się diabelnie głupio nawet z powodu tej jednej. Ciągle jeszcze mogę spróbować coś znaleźć. - Rób jak uważasz. Godzinę siedziałem przy telefonie. Waszyngton w maju jest nie do zniesienia. Mamy teraz w mieście cztery konwenty. - Jeżeli Byron się dowie, Boże pomóż mi. - Nie uwierzy, że spałem na fotelu? - Będzie musiał uwierzyć, jeżeli się dowie. Leslie, czy załatwisz mi zezwolenie na wyjazd do Włoch? Zacisnął usta i potrząsnął głową. - Mówiłem ci, że Departament doradza wszystkim Amerykanom opuszczenie Włoch. - Jeżeli nie pojadę, Aaron nie wróci do domu. - Dlaczego? Stłuczona kostka nie stanowi przeszkody. - On nigdy nie weźmie się w garść i nie wyjedzie. Wiesz o tym. Będzie się włóczył i ociągał, mając nadzieję na najlepsze. 17 Strona 18 Wzruszając ramionami Slote powiedział: - Natalio, myślę, że powód twojego wyjazdu jest zupełnie inny. Nie jedziesz tam, by pomóc Aaronowi. Ty uciekasz, uciekasz przed swoim marynarzem, przed wstrząsem z powodu utraty ojca, i tak naprawdę nie wiesz, co masz dalej ze sobą zrobić. - Aleś ty mądry! - Natalia z brzękiem odstawiła na stół opróżnioną do połowy szklankę. - Jeżeli pozostaną mi tylko schroniska YMCA, to wyjeżdżam jutro rano, Slote. Ale najpierw przyrządzę tobie śniadanie. Ciągle jadasz jajka podsmażane z dwóch stron? - Zmieniłem się bardzo mało, i nie chodzi tu tylko o śniadania, kochanie. - Dobranoc. - Zamknęła z trzaskiem drzwi od sypialni. Pół godziny później Slote, ubrany w pidżamę oraz szlafrok zapukał do jej drzwi. - Tak? - Głos Natalii zabrzmiał zachęcająco. - Otwórz. Jej nieśmiało uśmiechnięta twarz była zaróżowiona i tłusta od kremu, na koszulę nocną, którą kupiła tego popołudnia zarzuciła jego miękki, niebieski szlafrok. - Cześć, coś cię gnębi? - Co powiesz na późnego drinka. Zawahała się: - Och, dlaczego nie? Zupełnie nie chce mi się spać. Nucąc wesoło, Leslie Slote poszedł do kuchni i wynurzył się prawie natychmiast z dwiema ciemnymi szklankami. Natalia siadła na fotelu, złożyła ręce, a jej twarz połyskiwała w świetle lampy. - Dzięki. Przestań łazić, Leslie. Usiądź wreszcie. To z Byronem to był kiepski dowcip. - Czy jednak nie mam racji, Natalio? - A więc dobrze. Jeżeli gramy w otwarte karty, czy nie sądzisz, że pracownikowi MSZ-u jakoś łatwiej pojąć za żonę Żydówkę od czasu gdy Niemcy pokazali swe prawdziwe oblicze? Wesołość Slota nagle zgasła. - Nigdy tak nie myślałem. - Nie było powodu byś tak myślał. Teraz słuchaj mój drogi. Możesz stawiać mi drinki, możesz puścić z płyty „This Can't Be Love”, i tak dalej, ale czy ty naprawdę chcesz, bym zaprosiła cię do sypialni? Szczerze mówiąc paskudnie to wymyśliłeś. Nie mam na to ochoty. Jestem zakochana w kimś innym. 18 Strona 19 Westchnął i pokręcił głową. - Jesteś cholernie szczera, Natalio. Zawsze taka byłaś. Dziewczynie to nie przystoi. - To samo mi powiedziałeś, gdy na początku pierwsza zaproponowałam ci łóżko, złotko. - Natalia wstała, sięgając po drinka. - O matko, jakie to mocne. Naprawdę zaczynam wierzyć, że siedzi w tobie zwierzę. - Zaczęła przeglądać książki. - Co tu przeczytać? O, Graham Wallas. Prawdziwy mężczyzna. Za pół godziny będę już spała. Podniósł się i ujął ją za ramiona. - Kocham cię, zawsze będę cię kochał i będę próbował każdego sposobu, by cię odzyskać. - Nareszcie grasz uczciwie, Leslie. Ja muszę jechać do Włoch, by wydostać Aarona. Naprawdę! Potwornie mi przykro z powodu mojego ojca. Do ostatnich swych dni bardzo martwił się o Aarona. Może to irracjonalne, ale właśnie dlatego muszę mu zapewnić bezpieczeństwo. - Zaaranżuję to, jeżeli to się da zaaranżować. - Teraz mówisz z sensem. Dziękuję i dobranoc. - Pocałowała go delikatnie, weszła do sypialni i zamknęła drzwi. Nie próbował niepokoić jej więcej, chociaż jeszcze długo czytał popijając whisky. 28 Zastępca szefa Wsparcia Powietrznego Operacji Morskich popijał kawę z blondynem w błękitnym mundurze RAF-u. Był to lord Burne-Wilke; skinął na Victora Henry z nieśmiałym uśmiechem. Podczas długiej kolacji z rodziną Tudsburych, Burne-Wilke nie wspominał Pugowi ani słowem o tym spotkaniu. - Witaj, Henry. Widzę, że znasz pana komandora. - Admirał wycelował w Puga swe spojrzenie. - Tak, sir. - W porządku. Weź sobie kawy. - Postawny starszy mężczyzna odszedł od stołu ku wiszącej na ścianie mapie Stanów Zjednoczonych. - Teraz popatrzcie na to. Tutaj i tutaj - jego kościsty palec wskazywał po kolei Pensacola, St. Louis i Chicago - mamy pięćdziesiąt trzy bombowce rozpoznawcze starego typu, SBU-1 i 2, które uznano za zbędne. Chcemy, by trafiły z powrotem do Chance-vought, do Strattford, w Connecticut - to ich producent - aby usunęli wszystkie oznakowania Amerykańskiej Marynarki Wojennej oraz cały osprzęt specjalny. Wtedy przejmą je nasi brytyjscy przyjaciele i przelecą do Halifaxu, gdzie czeka na nie lotniskowiec. Tak to wygląda. Z oczywistych powodów - admirał ściągnął brwi i spojrzał wymownie na Puga - w tym także Aktu o Neutralności, jest to bardzo delikatne przedsięwzięcie. Istotą sprawy jest więc, by załatwić to bez zostawiania widocznych śladów. Dostaniesz samolot, którym wszędzie dolecisz i już dzisiaj powinieneś z niego skorzystać. - Aye, aye, sir. 19 Strona 20 - Mamy pod ręką sześćdziesięciu wolnych pilotów - rzekł lord Burne-Wilke. - Jak prędko spodziewa się pan przygotować te samoloty, kapitanie Henry? Victor Henry przestudiował mapę, po czym odwrócił się do Anglika: - Pojutrze sir, późnym popołudniem? Czy to pana zadowala? Usunięcie oznakowania zajmie trochę czasu. Wyspiarz popatrzył na niego, a następnie uśmiechnął się do wiceszefa. Admirał pozostał niewzruszony. - Pojutrze? - powtórzył lord Burne-Wilke. - Tak, sir. Jeżeli zdarzą się maruderzy, mogą zabrać się następnym wolnym frachtowcem. - Właściwie, myśleliśmy raczej o terminie w granicach jednego tygodnia - oznajmił lord Burne-Wilke. - Kilku pilotów dostało przepustki. Trzeba by było robić małą obławę. Co pan powie na środę rano. To daje i panu, i nam cztery dni. - Świetnie, sir. Burne-Wilke zwrócił się do admirała: - Czy sądzi pan, że to wykonalne? - Skoro on tak mówi… - A więc dobrze, najlepiej zajmę się tym od razu. Gdy drzwi się zamknęły, admirał spojrzał na Puga nie próbując ukryć wściekłości. - Pojutrze, hę? - Admirale, od razu podejrzewałem, że ci piloci nie są tak naprawdę pod ręką. Dwaj mężczyźni wymienili rozbawione, konspiracyjne spojrzenia. Cudzoziemiec oczekiwał szybkiego działania; marynarka Usa zaoferowała mu działanie szybsze niż mógł oczekiwać; było to bardzo satysfakcjonujące i nie wymagające więcej słów. - No cóż, środa to i tak wystarczająco blisko. Napijmy się świeżej kawy, hę? A więc cała ta sprawa to jeden wielki podstęp. - Admirał wcisnął guzik interkomu. - Widzę, że w lot chwytasz o co chodzi. Szef tak chce, więc tak musi być. Jest jednak kilka rzeczy, o których lepiej abyś wiedział. - Admirał zwracając się z niejaką serdecznością do Victora Henry wyjaśnił, że prezydent wydobył od Prokuratora Generalnego - zapewne cholernie mocno wykręcając mu rękę - schemat i prawne zasady sprzedaży tych samolotów do Anglii, wbrew Aktowi o Neutralności. Po pierwsze marynarka deklaruje nadwyżki samolotów. Po drugie Chance-Vought zgadza się przeznaczyć je na wymianę na nowe F4-U za dobrą dopłatą. Może pozwolić sobie na ten manewr, ponieważ stawiając wszystko na głowie zapewnia on sprzedaż starych maszyn Anglii z doskonałym zyskiem. Haczyk tkwi w tym, że dostawa F4-U planowana była w odległej przyszłości. Bez wątpienia prezydent Roosevelt wymykał się zarówno prawu o neutralności, jak i woli Kongresu, pozwalając, by te samoloty wydostały się 20