ROBERT SPECTOR amazon.com Historia przedsi�biorstwa, kt�re stworzy�o nowy model biznesu Przedmowa Napisanie pierwszej ksi��ki o powstaniu Amazon.com by�o prawdziwym wyzwaniem. Kiedy p�n� jesieni� 1998 roku projekt napisania tej ksi��ki zosta� zaakceptowany, skupi�em si� na analizowaniu dzia�alno�ci wydawniczej i ca�ego sektora sprzeda�y hurtowej ksi��ek. Tak zacz�y si� moje badania. Kilka miesi�cy p�niej, zakres analizy rozszerzy� si� r�wnie� na sprzeda� detaliczn�. Jeszcze p�niej, sta�o si� oczywiste, �e powstanie Amazon.com mia�o ogromny wp�yw praktycznie na ka�dy sektor gospodarki na �wiecie. Nic wi�c dziwnego, �e pies Jeffa Bezosa �Kamala� jest nazwany imieniem istoty, powsta�ej w wyniku metamorfozy, kt�ra pojawi�a si� w epizodzie Star Trek: The Next Generation Amazon.com jest w ci�g�ym stanie metamorfozy. To by� przynajmniej jeden z powod�w, dla kt�rego Jeff Bezos i Amazon.com nie zgodzili si� uczestniczy� w tym projekcie. Wed�ug oficjalnego stanowiska firmy, by�o jeszcze za wcze�nie na ksi��k�. Chocia� pan Bezos nie zach�ca�, ani te� nie zniech�ca� ludzi do rozmawiania ze mn�, �aden z obecnych pracownik�w nie zgodzi� si� na oficjalny, czy te� nieoficjalny wywiad. Amazon.com nadal pozostaje tajemnicz� organizacj�. (Przeprowadzi�em wywiad z Jeffem Bezosem 17 listopada 1998 roku odno�nie innej ksi��ki, kt�r� od�o�y�em na jaki� czas, by napisa� w�a�nie t�. Materia� z tamtego wywiadu zosta� wykorzystany w tej ksi��ce.) W pisaniu ksi��ki pomog�o mi kilka os�b b�d�cych �wiadkami tworzenia firmy. Szczeg�lnie pomocni byli: Nicholas Hanauer, Eric Dillon i Thomas Alberg, kt�rzy od pocz�tku istnienia firmy nale�eli do rady doradc�w. Pan Alberg obecnie zasiada w zarz�dzie. Wymienione powy�ej osoby oraz Paul Barton-Davis, pracownik numer 2 i Nicholas Lovejoy, pracownik numer 5 byli nieocenieni w opowiadaniu historii Amazon.com. Jest to pierwsze wnikliwe spojrzenie na Amazon.com, ale na pewno nie ostatnie. Z niecierpliwo�ci� czekam na chwil�, w kt�rej Jeff Bezos sam opowie swoj� histori�. Kolejne strony tej ksi��ki przedstawi� pa�stwu t� niesamowit� firm�. Wst�p Cz�owiek z m�otem (Hammering Man) - rze�ba o wysoko�ci 48 st�p i grubo�ci 7 cali stoi stanowczo, z lew� nog� wysuni�t� przed praw�, blisko wej�cia o �ukowym sklepieniu z marmuru do Seattle Art Museum, miejsca dorocznego spotkania akcjonariuszy Amazon.com. Jest 20 maja 1999 roku. Pokryta kruczoczarnym lakierem, trzynastotonowa, stalowa posta�, stworzona przez artyst� Jonathana Borofsky jako wyraz uznania dla ameryka�skich pracownik�w, wzi�a swoj� nazw� od wyrze�bionego m�ota, kt�ry jest przed�u�eniem cicho poruszaj�cej si� lewej r�ki. Lewe rami� cztery razy na minut� opuszcza si� znad g�owy pos�gu 105 stopni w d�, gdzie spotyka nieruchome prawe rami� trzymaj�ce obrabiany p�aski przedmiot. �ycie tego pos�gu w Seattle nie oby�o si� bez incydentu. W 1991 roku, podczas podnoszenia go z ci�ar�wki przez d�wig, zerwa�a si� lina w chwili, gdy pos�g zosta� wzniesiony na wysoko�� jednej stopy nad ziemi�. Figura wa��ca 26.000 funt�w run�a w d� odciskaj�c �lady st�p na chodniku na First Avenue oraz Seneca Street. �To by�o jak rzeczywisto��. �ycie nie zawsze idzie g�adko i czasami spadasz� powiedzia� Seattle Times obserwator zdarzenia. Po roku napraw, rze�ba powr�ci�a do Seattle, ale od tego czasu sta�a si� obiektem politycznych dowcip�w i �art�w. Kiedy� grupa niezale�nych artyst�w przymocowa�a do prawej nogi wa��c� 700 funt�w kul� z kajdanami; a pewnej ciemnej Bo�onarodzeniowej nocy jakie� psotne elfy korzystaj�c z balonu za�o�y�y na g�ow� pos�gu bia�o-czerwon� czapk� �wi�tego Miko�aja. Tego s�onecznego majowego poranka, t�um trzystu pi��dziesi�ciu podekscytowanych akcjonariuszy czeka� z niecierpliwo�ci� w holu Seattle Art Museum, popijaj�c �wie�o zaparzon� kaw� Starbucks i jedz�c malutkie rogaliki z kremowym serkiem, by us�ysze� Cz�owieka, kt�ry stworzy� nowy model biznesu w dobie Internetu - Jeffrey�a P. Bezosa. Podobnie jak Cz�owiek z m�otem, Bezos by� obiektem zar�wno podziwu, zazdro�ci (�Dlaczego on - A nie ty?� spyta� Wired), jak i pogardy (�Amazon.toast,� szydzi� George Golony w 1997 roku; �Amazon.bomb,� proklamowa� Baron�s w 1999 roku). Jednak to by� szczeg�lny dzie�. Niekt�rzy akcjonariusze byli wr�cz oszo�omieni perspektyw� zobaczenia i us�yszenia tego, kt�ry pom�g� im zarobi� pieni�dze, a niekiedy stworzy� olbrzymie maj�tki. W przewa�aj�cej cz�ci akcjonariusze Amazon.com wygl�daj� bardzo podobnie do ludzi, jakich spotyka si� na dorocznych spotkaniach (du�o emeryt�w z siwymi w�osami i mn�stwem czasu do pilnowania swoich interes�w; trzydziestokilkuletni tatu� z Allentown w Pensylwanii, t�umacz�cy procedur� zebrania swojemu dziewi�cioletniemu synowi, kt�ry dumnie nosi czapk� baseballow� Seattle Mariners). Jednak to jest Seattle, na spotkaniu jest r�wnie� obecny wytatuowany Gen-X, z mn�stwem kolczyk�w i z fioletowymi w�osami, dawny pracownik Amazon.com. Zarobi� on wi�cej pieni�dzy, ni� kiedykolwiek marzy�, dzi�ki cz�stym podzia�om akcji, kt�rych warto�� wzros�a o 5.600 procent (tak, 5.600 procent) w ci�gu dw�ch lat od wej�cia firmy na gie�d� w dniu 15 maja 1997 roku. Toruj�c sobie drog� w t�umie idzie legendarny L. John Doerr, partner w firmie inwestycyjnej Kleiner Perkins Caufield & Byers; ubrany profesjonalnie w niebieski blezer, szare spodnie, koszul� w paski, bez krawata. Przebieg�y, szorstki Doerr jest dyrektorem firmy i osobi�cie posiada 1.011.561 akcji, wartych tego dnia oko�o 131 milion�w dolar�w. Dalej jest jeszcze jeden cz�onek zarz�du, podobnie ubrany, Scott Cook, wsp�za�o�yciel Intuit, Inc., firmy tworz�cej oprogramowanie dotycz�ce finans�w osobistych, podatk�w i rachunkowo�ci oraz zapewniaj�cej us�ugi sieciowe. (Jest r�wnie� dyrektorem rywala aukcyjnego Amazon.com, eBay, Inc.). Paul Saffo, dyrektor Institute for the Future, znaj�cy obydw�ch Cooka i Bezosa, spostrzega, �e �Scott i Jeff s� bardzo podobni do siebie pod wzgl�dem metod dzia�ania� i uwa�a obydwu za �niezwykle m�drych strateg�w�. Strategia firmy jest tematem, kt�ry najbardziej interesuje inwestor�w, kiedy wchodz� o godzinie 10 rano do audytorium muzeum. W sali s�ycha� szmer oczekuj�cych akcjonariuszy. Z t�umu, przej�ciem biegnie Bezos, podskakuj�c w kierunku malutkiej sceny. Ubrany jest podobnie jak John Doerr - czarny blezer, spodnie, bia�a koszula, odpi�ta przy ko�nierzyku, bez krawata. Wygl�da jak ulubiony nauczyciel przedmiot�w �cis�ych ze szko�y �redniej, kt�ry stara si� szybko przywo�a� zgromadzenie uczni�w do porz�dku. Bezos uprzejmie kieruje ostatnich kilku maruder�w do wolnych miejsc: �Tam na dole jest kilka miejsc i kilka nast�pnych tam.� Po kr�tkiej oficjalnej cz�ci spotkania (przedstawieniu dyrektor�w, g�osowaniu nad propozycjami itd.) Bezos, stoj�c za pulpitem, przygotowuje si� do przem�wienia na temat sytuacji firmy i post�p�w, jakie poczynili w ci�gu roku od ostatniego spotkania akcjonariuszy. Oni wszyscy wiedz�, �e przez ostatnie 12 miesi�cy Jeff Bezos i Amazon.com byli obecni wsz�dzie w �rodkach masowego przekazu - obszerne reporta�e w programach stacji telewizyjnych PBS NewsHour i CBS 60 Minutes II; artyku�y z pierwszych stron gazet w Business Week, Fortune, Forbes, Wired i New York Magazine - kt�ry koronowa� Amazon.com dzieckiem Internetu, a Bezosa pionierem nowej gospodarki. W zesz�ym roku s�owo �Amazon� wesz�o do leksykonu biznesu jako czasownik, kiedy Wall Street Journal napisa� o tradycyjnych firmach o ustalonej pozycji, stoj�cych przed zagro�eniem bycia �amazoned�, tzn. �mog�cych straci� rynek na rzecz internetowego przybysza w sektorze�. Forbes og�osi�, �e �Youbet.com (w t�umaczeniu na polski za�� si�.com) b�dzie Amazon.com wy�cig�w konnych.� Fortune (lubi�cy analogi�) nazwa� Babycenter.com �Amazonem cyber dzieci� oraz zada� pytanie �Kto b�dzie Amazon.com wartego bilion dolar�w rynku samochodowego?� W ko�cu, felietonista Fortune Stewart Alsop zastanawia� si�: �Czy istnieje Amazon.com dla Ka�dego Sektora?� (Wydaje si�, �e Bezos w to wierzy, poniewa� posiada udzia�y mniejszo�ciowe w takich przedsi�wzi�ciach jak: drugstore.com, HomeGrocer.com, Pets.com i Gear. com.) B�d�c nazw� firmy rozpoznawan� przez 55 procent doros�ej ludno�ci, wyraz �Amazon.com� sta� si� cz�ci� kultury masowej. By to udowodni�, Bezos dumnie serwuje akcjonariuszom par� wideoklip�w ze wzmiankami o Amazon.com z kilku telewizyjnych program�w rozrywkowych: Tonight Show (Leno: �Bili Clinton my�la�, �e Amazon.com to adres internatowy Janet Reno�), 3� Rock from the Sun i Hollywood Squares. Nast�pnie pokazuje komiks Sherman�s Lagoon, w kt�rym jedna z postaci id�c przez d�ungl� m�wi: �Wi�c to jest Amazonia. Super. S�ysza�em o tym tak wiele. Sp�jrz, tam jest papuga. Pos�uchaj ptak�w, owad�w, ma�p, pow�chaj tropikalne kwiaty. Amazonia jest naprawd� super. Nie ma nic lepszego od ich strony internetowej.� Widownia �mieje si� i klaszcze z aprobat�. W zesz�ym roku praktycznie ka�dy z prasy fachowej chcia� us�ysze�, co ma do powiedzenia wschodz�ca gwiazda Jeff Bezos, nie tylko na temat rozwoju Amazon.com, ale r�wnie� na wiele innych temat�w, w��czaj�c w to jego ulubione ksi��ki (The Remains of the Day Kazuo Ishiguro i Dune Franka Herberta) i osobiste sprawy. Bezos na wst�pie proponuje akcjonariuszom obejrze� przedmioty, kt�re ostatnio osobi�cie naby� ze strony aukcyjnej Amazon.com. Na stole obok podium stoj�: zdj�cie Alberta Einsteina z autografem oraz pi�ciofuntowe porcelanowe popiersie postaci Boba Fetta z filmu Star Wars i wy��cznik �wiat�a z wizerunkiem Bozo the Clown. �Kiedy by�em dzieckiem, ludzie �miali si� ze mnie, poniewa� moje nazwisko Bezos brzmi podobnie jak Bozo� �artuje. (Na szcz�cie zapomnia� przynie�� szkieletu nied�wiedzia jaskiniowego z epoki lodowcowej, za kt�rego zap�aci� 40.000$.) M�wi�c o tym jak sypia, w artykule zamieszczonym w Wall Street Journal zatytu�owanym �Sleep: The New Status Symbol�, ujawni�: �Potrzebuj� osiem godzin i �pi� tyle prawie ka�dej nocy... Niewa�ne, jak du�o mam na g�owie, usypiam po pi�ciu minutach od zgaszenia �wiat�a.� (Dla kontrastu: Donald Trump wypowiedzia� si� w tym samym artykule: �Wysypiam si�, kiedy jestem w towarzystwie pi�knej kobiety.�) R�wnie� w zesz�ym roku, Bezos przemawia� na dorocznym zebraniu World Economic Forum w Davos w Szwajcarii oraz znalaz� si� w�r�d 100 prezes�w firm zaproszonych na doroczny szczyt organizowany przez Billa Gatesa. Byli tam: Warren Buffett z Berkshire- Hathaway, Michael Eisner z Walt Disney Company i Jack Welch z General Electric. Spotkanie odby�o si� w g��wnej siedzibie Microsoftu w pobliskim Redmond w stanie Waszyngton. Jeff i jego �ona, Mackenzie, wyprowadzili si� z wynajmowanego mieszkania o powierzchni 900 st�p kwadratowych w centrum modnej dzielnicy Seattle - Belltown i zamieszkali w swoim nowym domu. Jego warto�� wynosi�a 10 milion�w dolar�w (powierzchnia 7.000 st�p kwadratowych, pi�� sypialni - dawniej posiad�o�� potomka dynastii Weyerhaeuser�w). Dom znajdowa� si� w ekskluzywnej dzielnicy Medina na �Z�otym Wybrze�u� jeziora Waszyngton, gdzie mieszkaj� inni bogaci ludzi, jak na przyk�ad Bili Gates i Nathan Myhrvold, by�y dyrektor techniczny Microsoftu. Tak, tak, warto�� netto maj�tku Bezosa wynosi oko�o 10 miliard�w dolar�w - to jest wi�cej, ni� ca�y produkt krajowy brutto Islandii. Nast�pna godzina z kwadransem stanowi�a w gruncie rzeczy �Show Jeffa Bezosa�, podczas kt�rego omawia� takie tematy jak: efektywno�� modelu biznesowego Amazon.com; rozumienie potrzeb klienta przez firm� i dalszy rozw�j dobrych stosunk�w z klientami; najnowsze oferty firmy (w owym czasie aukcje i elektroniczne kartki okoliczno�ciowe) oraz ostatnie inwestycje. Nast�pnie wys�ucha� serii pyta� od akcjonariuszy, kt�re obejmowa�y wszystkie tematy poczynaj�c od kwestii bezpiecze�stwa p�atno�ci kartami kredytowymi przez Internet, przez niestabilno�� cen akcji, do decyzji zaoferowania 50-procentowej zni�ki na wszystkie ksi��ki z listy bestseller�w New York Times. Bezos nie mia� k�opot�w z odpowiadaniem na pytania i g�adko przechodzi� od jednej osoby do drugiej. Czasami odpowiada� konkretnie na pytanie: �Liczb�, kt�r� chcemy optymalizowa� jest w przypadku mar�y na sprzeda�y jest kwota dolar�w jak� otrzymujemy, a nie uzyskiwana mar�a procentowa. Zgodnie z naszymi oczekiwaniami, w przysz�o�ci, maj�c nisk� mar�� procentow� b�dziemy w stanie uzyska� wi�ksze dochody dzi�ki wi�kszej ilo�ci klient�w, a to b�dzie bardzo korzystne dla nas i naszych akcjonariuszy.� Czasami te� pozwala� sobie na �arty. Spytany, czy martwi go fakt, �e klienci internetowi maj� �atwy dost�p do informacji, kt�re pozwalaj� im por�wna� ceny w�r�d wszystkich detalist�w, odpowiedzia� �miertelnie powa�nie: �W pewnym sensie jest to dla nas zmartwienie, jednak to jest problem tego samego rodzaju, co grawitacja dla Boeinga.� (W ca�ym rz�dzie wybucha �miech.) W kolejnym zdaniu jest opanowanym wizjonerem: �W�a�nie na tym polega e-commerce. Klienci b�d� mie� prawie doskona�� informacj�. Kupcy nie rozumiej�cy tego i nie tworz�cy plan�w biznesowych na tej podstawie b�d� mieli, moim zdaniem, najwi�ksze problemy.� Nagle jedno pytanie przerywa show. M�ody azjatycko-ameryka�ski akcjonariusz podnosi r�k� i grzecznie pyta: �Kiedy firma zamierza przynie�� zysk?� Wi�kszo�� widowni �mieje si�, kilkoro klaszcze. Bezos jest nieporuszony. Spodziewa� si� tego. Odpowiada� na takie pytanie ju� wcze�niej. �Powinienem powiedzie� par� s��w o tym, poniewa� czasem jest to �le rozumiane� - m�wi odwracaj�c si� w stron� t�umu. �Dla ka�dego z was, kt�ry ma co do tego jakie� w�tpliwo�ci (wolno pojawia si� u�miech) Amazon.com wierzy, �e to jest bardzo wa�ne, i �e pewnego dnia... b�dziemy przynosi� zyski.� (Zaczyna si� �mia�.) Staraj�c si� utrzyma� powa�ny ton, dodaje - �Nie pos�ugujemy si� �adnym nowym rodzajem matematyki, czy czym� podobnym. W d�ugim okresie, akcje wszystkich firm b�d� si� sprzedawa� przy odpowiednim wska�niku ceny do zysk�w. To tak w�a�nie dzia�a. Kapitalizacja rynkowa firmy odzwierciedla wszystkie wasze przep�ywy pieni�ne jakie otrzymujecie teraz i bie��c� warto�� przysz�ych dochodowi� Jest oczywiste, �e Jeff Bezos potrafi wyt�umaczy� istot� strategii Amazon.com, wyja�ni� akcjonariuszom i dziennikarzom, dlaczego straty wzrastaj� i b�d� wzrasta� zanim firma osi�gnie zysk: �Obecnie skupiamy nasz� uwag� na inwestowaniu we wszystkie �niezliczone okazje� [okre�lenie Internetu wypowiedziane przez Johna Doerra], jakie widzimy. Nasze zapisy ksi�gowe wykaza�y, i� firma przynios�a zysk w grudniu [1998 roku], kt�ry jest oczywi�cie wyj�tkowym miesi�cem, poniewa� wyst�puje w�wczas zwi�kszony popyt. Wierz�, �e gdyby�my si� lepiej zorganizowali, to w grudniu by�my tego zysku nie osi�gn�li. [�miech na sali.] Grupa racjonalnie my�l�cych akcjonariuszy mog�aby ukara� zarz�d firmy za brak pomys��w na to jak lepiej ulokowa� kapita�, za to, �e nie wie, w co nale�y zainwestowa� w danej chwili. Pomy�lcie, jest tak du�o mo�liwo�ci do zrobienia pieni�dzy w Internecie, �e teraz jest czas na inwestycje. Staramy si� podejmowa� wszystkie nasze decyzje w kontek�cie d�ugoterminowym.� Mimo �e nie powiedzia� dok�adnie tych s��w, jego intencja by�a jasna. W tym stadium rozwoju, strategi� Amazon.com by� szybki wzrost - przez agresywne inwestowanie w nowe produkty i w nowe sektory, przez wydawanie pieni�dzy na rozreklamowanie marki i zdobywanie nowych klient�w; przez robienie wszystkiego, czego wymaga zdobycie pewno�ci, �e Amazon.com b�dzie jedn� z nielicznych firm, kt�re pozostan� na placu boju. W miar� jak spotkanie dobiega ko�ca, jeden z akcjonariuszy pyta Bezosa, czy w og�le martwi si� o to, czy firmy, w kt�re Amazon.com ostatnio zainwestowa�a (drugstore.com, HomeGrocer.com i Pets.com, s� po��czone hiper��czami ze stron� Amazon.com) b�d� w stanie zapewni� ten sam poziom obs�ugi klienta, jaki Amazon.com stara� si� stworzy�. Bezos bez �adnych obaw stwierdza, �e wierzy, i� zarz�dy tamtych firm wykonaj� dobr� robot�. Z drugiej jednak strony, m�wi akcjonariuszom, �e je�li ludzie prowadz�cy Amazon.com �nie b�d� pope�nia� znacz�cych b��d�w w kolejnych inwestycjach... to b�dzie to oznacza�, i� nie dzia�aj� w najlepszym interesie akcjonariuszy, poniewa� nie staraj� si� szuka� nowych potencjalnych mo�liwo�ci. Dlatego te� powinni�cie spodziewa� si� b��d�w.� �My�l�, �e jest to doskona�e pytanie, by na nim zako�czy� spotkanie. Dzi�kuj� Pa�stwu bardzo. To by�a przyjemno�� zobaczy� Was tu wszystkich.� Po zako�czeniu oklask�w akcjonariusze szybko opu�cili muzeum sztuki i ujrzeli �wiat�o po�udniowego s�o�ca. Widok Cz�owieka z m�otem sk�oni� przynajmniej jednego z obserwator�w do refleksji czy Amazon.com b�dzie nadal wyprzedza� konkurencj�, czy te� pewnego dnia za�amie si� pod ci�arem swych oczekiwa� (i d�ug�w) i tak jak �Cz�owiek z M�otem� trzynastotonowa rze�ba, z ha�asem i furi� uderzy o ziemi�? Wielu obserwator�w wierzy, �e ba�ka ostatecznie p�knie i Amazon.com b�dzie jedynie kolejnym rozdzia�em w historii elektronicznego handlu. Mog� mie� racj�. Z drugiej strony wi�kszo�� ludzi, kt�rzy znaj� Jeffa Bezosa, wierzy, �e niepowodzenie jest praktycznie niemo�liwe. Prawie ka�dy z nich m�wi, �e Bezos jest jednym z dw�ch czy trzech najsprytniejszych ludzi, kt�rych kiedykolwiek spotkali. W takiej czy innej formie, powtarzaj� sobie opini�, jak� wyrazi�a kiedy� o nim Graciella Chichilnisky, pierwszy pracodawca Jeffa: �W sektorze gdzie wszystko opiera si� na wiedzy, kluczow� kwesti� jest tempo innowacji i g��boko�� penetracji rynku. On przewidzi zmiany i si� do nich dostosuje. Wierz� w jego umys�.� rozdzia� pierwszy Kim jest Jeffrey Bezos? Obecnie m�oda generacja przyjdzie i zapuka do jego drzwi. Henryk Ibsen, The Master Builder Operacja Pedro Pan (Piotru� Pan) by�a jedn� z najwi�kszych w historii akcj� ratunkow� m�odych ludzi. Ta dramatyczna pr�ba humanitarna, zaplanowana i zorganizowana przez Ojca Bryan�a O. Walsh�a z katolickiego o�rodka pomocy spo�ecznej (Catholic Welfare Bureau) w Miami na Florydzie, rozpocz�a si� dzie� po �wi�tach Bo�ego Narodzenia 1960 roku i trwa�a do pa�dziernika 1962 roku. Wtedy Stany Zjednoczone i ZSRR popad�y w konflikt na tle powstania na Kubie obiekt�w wyposa�onych przez Sowiet�w w pociski balistyczne. Podczas gdy 22 pa�dziernika Prezydent John F. Kennedy og�osi� morsk� blokad� Kuby, celem uniemo�liwienia dostawy nast�pnych pocisk�w, kuba�ski prezydent Fidel Castro wstrzyma� wszystkie loty z Hawany do Miami. Zanim operacja Pedro Pan zosta�a przerwana, ponad 14.000 ch�opc�w i dziewcz�t, w wieku od 6 do 17 lat wyl�dowa�o na ameryka�skim brzegu. Zaraz po przybyciu, dzieci zosta�y otoczone opiek� dzi�ki programowi �Cuban Children� kolejnemu projektowi humanitarnemu stworzonemu przez Ojca Walsh�a i sfinansowanemu przez wp�ywowych biznesmen�w z po�udniowej Florydy. Jednym z najstarszych z grupy by� siedemnastoletni Miguel Bezos, kt�rego wszyscy nazywali Mik�. Bezos (wymawiane BAY-zoes - po hiszpa�sku �poca�unki�) szybko opanowa� angielski i uko�czy� szko�� �redni� w Delaware, gdzie wraz z pi�tnastoma innymi uchod�cami mieszka� w misji katolickiej. Chc�c zdoby� dyplom, skierowa� si� na zach�d do Nowego Meksyku, gdzie dosta� si� na Uniwersytet Albuquerque. W 1963 roku podj�� prac� w lokalnym banku, gdzie pozna� siedemnastoletni� Jacklyn �Jackie� Gise Jorgensen, atrakcyjn�, m�od� m�atk� z Cotulla (Teksas). Mimo �e oboje pochodzili ze skrajnie r�nych �rodowisk, na ich losy znacz�co wp�yn�a zimna wojna Stan�w Zjednoczonych ze Zwi�zkiem Radzieckim i og�lno�wiatowe zagro�enie komunizmem. Dla Mike�a by�a to ucieczka z Kuby, dla Jackie za� by�a to praca jej ojca. Lawrence Preston Gise, kt�rego wszyscy nazywali Preston, zosta� w�a�nie mianowany przez Kongres Stan�w Zjednoczonych dyrektorem komisji zachodniego regionu, sprawuj�cej kontrol� nad wykorzystaniem energii atomowej (AEC). Dowodz�c z siedziby g��wnej w Albu�uer�ue, nadzorowa� 26.000 os�b zatrudnionych na danym terenie w laboratoriach Sandia, Los Alamos i Lawrence Livermore. Przed wst�pieniem do AEC, pochodz�cy z Valley Wells w Teksasie, Gise pracowa� nad technologi� kosmiczn� i systemami obrony przeciwrakietowej dla Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA). Prace badawczo-rozwojowe prowadzono z ramienia Departamentu Obrony, kt�re zosta�y stworzone w 1958 roku jako pierwsza odpowied� rz�du Stan�w Zjednoczonych na wystrzelenie przez Sowiet�w satelity Sputnik I w 1957 roku. Zgodnie z pierwotnym zamiarem, aby DARPA sta�a si� tw�rczym r�wnowa�nikiem konwencjonalnego my�lenia wojskowego w pracach badawczo-rozwojowych, stworzono j� po to �a�eby Stany Zjednoczone utrzymywa�y pierwsz� pozycj� w stosowaniu najnowocze�niejszej technologii w wojsku. W 1970 roku in�ynierowie DARPA stworzyli model pot�nej sieci informacyjnej dla wojska Stan�w Zjednoczonych, kt�ra mog�aby funkcjonowa� nawet w przypadku zniszczenia konwencjonalnych linii komunikacyjnych poprzez atak nuklearny. System, ochrzczony ARPAnet, by� podstaw� tego, co ostatecznie sta�oby si� Internetem. (Odbiegamy jednak od tematu. Wi�cej o ARPAnet p�niej.) Kiedy Mik� i Jackie poznali si�, ona by�a ju� w ci��y. 12 stycznia 1964 roku urodzi�a ch�opca, kt�rego nazwano Jeffrey Preston. Mik� adoptowa� go po �lubie z Jackie w 1968 roku. Pi�� lat po narodzinach Jeffa, przysz�a na �wiat jego przyrodnia siostra Christina, a nast�pnego roku uzupe�ni� rodzin� przyrodni brat Mark. Jeff twierdzi�, �e nie pami�ta swojego biologicznego ojca. �Je�li o mnie chodzi, rzeczywisto�� jest taka, �e m�j tata [Mik� Bezos] jest moim naturalnym ojcem,� powiedzia� Jeff i doda�: �zastanawiam si� nad tym tylko wtedy, kiedy doktor prosi mnie o wype�nienie formularza. Taka jest prawda i nie jestem z tego powodu zak�opotany.� Faktycznie, kiedy rodzice poinformowali go w wieku 10 lat, �e zosta� adoptowany, nie zmartwi� si� tym szczeg�lnie. Natomiast, gdy przekazali mu wiadomo��, �e musi nosi� okulary, doprowadzi�o go do p�aczu. Po uko�czeniu college�u, Mik� Bezos podj�� prac� w firmie Exxon i przeprowadzi� si� wraz z rodzin� do Houston w Teksasie. W Houston Jeff wcze�nie udowodni�, �e jest ponad wiek rozwini�ty. W wieku trzech lat prowadzi� z matk� bitw� dotycz�c� jego warunk�w spania. On chcia� prawdziwe ��ko, a ona twierdzi�a, �e jeszcze nie wyr�s� ze swojego dzieci�cego ��eczka. Pewnego dnia, Jackie wesz�a do sypialni Jeffa i zobaczy�a go pr�buj�cego zrobi� ��ko przez rozrywanie ��eczka dzieci�cego za pomoc� �rubokr�tu. Zrozumia�a wtedy, �e znalaz�a r�wnego sobie przeciwnika. W szkole Montessori by� tak zaabsorbowany ka�dym zadaniem, jakie wykonywa�, �e nauczyciele mogli go jedynie nak�oni�, do nast�pnej czynno�ci przenosz�c go i umieszczaj�c w nast�pnym miejscu pracy. W celu zaspokojenia intelektualnej ciekawo�ci Jeffa, Jackie cz�sto przynosi�a do domu ma�e elektroniczne gad�ety z Radio Shack. Podczas ucz�szczania do szko�y podstawowej Houston�s River Oaks, Jeff zafascynowa� si� gr� Infinity Cube, urz�dzeniem z samochodowymi lusterkami, kt�re pozwala�y u�ytkownikowi wpatrywa� si� w �niesko�czono��. Kiedy jednak chcia� mie� Infinity Cube na w�asno��, Jackie nie kupi�a mu jej ze wzgl�du na cen� wynosz�c� 20 dolar�w. Nie zra�ony tym kupowa� pojedynczo wszystkie potrzebne cz�ci i zbudowa� sw�j w�asny Infinity Cube, poniewa�, jak stwierdzi�: �Musisz by� zdolnym do my�lenia...dla samego siebie.� Ta historia zosta�a za��czona w 1977 roku do ksi��ki pod tytu�em Turning on Bright Minds: A Parent Looks at Gifted Education in Texas opublikowanej lokalnie w rejonie Houston. Ksi��ka, napisana przez Julie Ray, opisuje Jeffa (nazywanego w ksi��ce Tim) sp�dzaj�cego typowy szkolny dzie� w River Oaks, renomowanej szkole publicznej, kt�ra by�a cz�ci� ochotniczego programu integracji obejmuj�cego ca�e miasto. Ray opisa�a dwunastolatka jako �przyjaznego, ale powa�nego�, �dobrze wychowanego� oraz �op�tanego og�ln� intelektualn� doskona�o�ci��. Niemniej jednak jego nauczyciele ze szko�y podstawowej oceniali go jako �nieszczeg�lnie utalentowanego w cechy przyw�dcze�. Inni doro�li, kt�rzy poznali Jeffa, dostrzegli w nim co�, czego tamci nauczyciele najwyra�niej nie zauwa�yli. Rodzice zapisali go do m�odzie�owej ligi bardzo popularnego w stanie Teksas futbolu ameryka�skiego, mimo i� matka obawia�a si� o swojego drobnej budowy syna. Jeff ledwie za�apa� si� na minimum wymaganej wagi i m�g�by by� z pewno�ci� zmia�d�ony przez wi�kszych ch�opc�w. By�a mile zaskoczona, kiedy jej zawzi�ty syn zosta� wybrany przez trenera na kapitana dru�yny obrony. Nie zdecydowa�a o tym sprawno�� fizyczna Jeffa, lecz jego umiej�tno�� zapami�tania nie tylko swojego zadania w ka�dej grze, ale r�wnie� zada� wszystkich innych graczy. Opr�cz jego ojca, innym silnym m�czyzn� w �yciu Jeffa by� jego dziadek, Preston Gise, by�y dyrektor okr�gowy Komisji sprawuj�cej kontrol� nad wykorzystaniem energii atomowej (AEC). W 1968 roku przeszed� na emerytur� i wr�ci� na swoje ranczo Lazy G w Cotulla (wymawiane kuh-TOO-luh) w Teksasie. Cotulla, pierwszorz�dny teren polowa� na zwierzyn� z rodziny jeleniowatych, by�a miejscem, gdzie Jeff pod czujnym okiem dziadka sp�dza� lato od 4 do 16 roku �ycia. Maureen Bell, kt�rej matka wysz�a za Prestona po �mierci jego pierwszej �ony (babci Jeffa, Mattie Louise Strait), pami�ta�a �Pop� Gise jako �zachwycaj�cego i bardzo inteligentnego m�czyzn�. Bada� wszystko, co robi�.� Maj�cy �cis�y umys� Gise pobudza� i kultywowa� zainteresowania jego wnuka przedmiotami �cis�ymi i sprz�tami mechanicznymi. Nic wi�c dziwnego, �e gara� Jeffa by� wype�niony takimi przedmiotami, jak amatorskie radia Heathkit, szkielet otwartej parasolki owini�ty foli� aluminiow� i stary odkurzacz Hoover przekszta�cony w poduszkowca. �Zawsze co� si� dzia�o w naszym gara�u� powiedzia�a Jackie Bezos i doda�a: �Jego projekty stawa�y si� wraz z wiekiem coraz bardziej z�o�one, ale gara� niestety nigdy si� nie powi�kszy�.� Dziadek Jeffa uczy� go jak naprawia� wiatraki (a nie z nimi walczy�), k�a�� rury i reperowa� pompy - a tak�e w jaki spos�b znakowa�, szczepi� i kastrowa� byd�o (z pewno�ci� cenne umiej�tno�ci dla przysz�ego pana Internetu). �Wszyscy w okolicy wykonujemy te czynno�ci, to nasz spos�b na przetrwanie.� powiedzia�a Maureen Bell. Jackie Bezos wierzy�a, �e do�wiadczenia wyniesione z rancza nauczy�y jej syna by� samowystarczalnym podczas pracy na roli. �Jedn� z rzeczy, kt�rej Jeff nauczy� si�, jest to, �e nie ma problem�w, kt�rych nie mo�na rozwi�za�. Przeszkody s� tylko wtedy przeszkodami, je�li my�lisz, �e s� przeszkodami. W przeciwnym razie s� mo�liwo�ciami.� Ursula Werner, przyjaci�ka ze szko�y �redniej, wspomina�a: �Jeff m�wi� o swoim dziadku z wielk� mi�o�ci�. Z jego wypowiedzi mo�na si� by�o zorientowa�, jak bardzo kocha� tego cz�owieka. Nie s�ysza�am, �eby m�wi� o kimkolwiek w ten spos�b. To uzmys�owi�o mi, jak silna wi� musia�a ich ��czy�. Wed�ug mnie dawa� on Jeffowi du�o swobody, bo to zazwyczaj robi� dziadkowie i zach�ca� go, by by� tym, kim ostatecznie zosta�.� Kiedy Jeff by� w szkole �redniej, Bezosowie przenie�li si� do Pensacola na Florydzie, potem za� zamieszkali w �rednio zamo�nej dzielnicy w Miami. Powr�t Mike�a Bezosa do Miami jako odnosz�cego sukcesy pracownika szczebla kierowniczego firmy Exxon, daleki by� od jego pierwszej wizyty w tym mie�cie jako biednego uchod�cy. Werner pami�ta�a z�yt� rodzin� Bezos�w jako �w du�ej mierze szcz�liw�, tolerancyjn� rodzin�. Matka Jeffa jest niewiarygodnie siln�, pe�n� mi�o�ci kobiet�. Je�li werwa i oddanie s� przekazywane genetycznie, to z pewno�ci� Jeff odziedziczy� je po niej.� Jeff okaza� swoj� siln� osobowo�� kolegom z klasy w szkole �redniej Palmetto, kiedy og�osi� zamiar kandydowania na reprezentanta klasy wyg�aszaj�c mow� po�egnaln� w 1982 roku. Wed�ug s��w jednego z koleg�w, klasa nie w�tpi�a w jego intelekt, ambicj� i pewno�� siebie, kt�re niejednokrotnie im prezentowa�. Jeff nie tylko uko�czy� szko�� jako najlepszy spo�r�d 680 uczni�w, ale zdobywa� r�wnie� w trakcie nauki nagrody dla najlepszego ucznia z przedmiot�w �cis�ych i matematyki. By� w dodatku jedn� z trzech os�b z jego klasy, kt�re wygra�y nagrod� naukow� na presti�owym konkursie Silver Knight dla uczni�w szk� �rednich z po�udniowej Florydy. Uczestnicy konkursu sponsorowanego przez Miami Herald (gazet� w syndykacie Knight-Ridder) s� oceniani w dziedzinie: osi�gni�� naukowych, pisania wypracowa� i przez rozmowy z komisj�. B�d�c uczniem szko�y �redniej, Jeff my�la� o zostaniu astronaut� lub fizykiem. Wzi�� udzia� w konkursie sponsorowanym przez NASA. Napisa� referat pod tytu�em �The Effect of Zero Gravity on the Aging Rat� of the Common Housefly� i wygra� wycieczk� do Centrum Lot�w Kosmicznych NASA Marshalla w Huntsville w Alabamie. By�o powszechnie wiadomo, �e chcia� zbudowa� prywatn� stacj� kosmiczn�, poniewa� uwa�a�, �e nast�pne pokolenia nie mog� wi�za� swojego losu z Ziemi�, bowiem w planet� mo�e uderzy� obcy obiekt z dalekiej przestrzeni kosmicznej. W swojej mowie po�egnalnej na uroczysto�ci wr�czenia �wiadectw, argumentowa� kolonizacj� w kosmosie jako spos�b zabezpieczenia przysz�o�ci rasy ludzkiej. W obszernym reporta�u w Miami Herald z 1982 roku opisuj�cym wszystkich reprezentant�w klas z hrabstwa South Dade, napisano, �e Jeff ma nadziej� wybudowa� pewnego dnia okr��aj�ce planet� kosmiczne hotele, parki rozrywki, jachty i kolonie dla 2 lub 3 milion�w ludzi. �Ca�a idea to zachowa� Ziemi� powiedzia� Heraldowi, kt�ry skomentowa�, i� najwa�niejszym celem Bezosa jest �usuni�cie wszystkich ludzi z Ziemi i stworzenie ogromnego parku narodowego.� On jednak nie �artowa�; zbudowanie stacji kosmicznej by�o bardzo powa�nym marzeniem. �Jeff mia� wiele marze� i wielkich idei, a przestrze� kosmiczna by�a miejscem, gdzie du�o tych marze� by�o umieszczonych� powiedzia�a jego kole�anka ze szko�y �redniej Ursula Werner. Doda�a r�wnie�: �Wierzy�, �e my, jako gatunek, musimy zbada� przestrze� kosmiczn�, poniewa� nasz �wiat jest bardzo delikatny i nie opiekujemy si� nim w wystarczaj�cym stopniu. Nie skupia� si� nad kwesti� ekologii, lecz nad spojrzeniem na Ziemi� d�ugoterminowo, jako na miejsce niezdatne ju� do �ycia. Jego podej�cie najlepiej obrazuje film Star Trek �final frontrier�. Mieli�my mo�liwo�� zbadania przestrzeni kosmicznej, a jedyne, co musieli�my zrobi�, to w�o�y� w to pieni�dze. Stacja kosmiczna by�a oczywistym pierwszym krokiem do tego celu. Jego marzenia by�y tak tw�rcze, �e czu�e�: �rany, to jest co� wi�cej ni� tylko fantazja. To jest pewnego rodzaju inicjatywa.�� Werner wierzy, �e najwy�szym celem Bezosa w przypadku Amazon.com jest zgromadzenie wystarczaj�cej prywatnej fortuny, by zbudowa� swoj� w�asn� stacj� kosmiczn� i zmieni� przysz�o��. Ursula Werner tak wspomina Jeffa �Bardzo mi si� spodoba� prawdopodobnie ju� od pierwszego momentu, w kt�rym go spotka�am. Jest niewyobra�alnie czaruj�cym m�czyzn�. Jest bardzo towarzyski i szybko zdobywa przyjaci�. Sw� uwag� ca�kowicie po�wi�ca ludziom, z kt�rymi przebywa. Jego poczucie humoru jest jednym z najwspanialszych, z jakimi si� kiedykolwiek zetkn�am. Jednak w przeciwie�stwie do innych ludzi maj�cych wspania�e poczucie humoru, Jeff docenia poczucie humoru kogo� innego. Uwielbiam spos�b, w jaki si� �mieje. To jest co�, co zawsze b�d� pami�ta�a.� Jeff Bezos planowa� zawsze wszystko skrupulatnie i z du�ym wyprzedzeniem. Werner wspomina�a jak du�y dystans musia� przej��, aby zorganizowa� �polowanie celem� uczczenia jej osiemnastych urodzin, w dniu 11 marca 1981 roku. Kilka dni poprzedzaj�cych urodziny sp�dzi� na umieszczaniu wskaz�wek na terenie ca�ego Miami. W dniu jej urodzin wsiedli do jego samochodu, Jeff siedzia� za k�kiem. To, gdzie pojechali, zale�a�o od kolejnych posuni�� Ursuli. Da� jej pierwsz� wskaz�wk� i jak wspomina�a, �Musia�am siedzie� tam i pr�bowa� domy�li� si�, o czym on m�wi. Nie dawa� mi �adnego znaku, czy by�am w b��dzie czy nie. M�wi� jedynie �Jak my�lisz, gdzie powinienem jecha�?�, a ja mog�am zgadywa�. Przyk�adem, jak bardzo si� nad tym natrudzi�, mo�e by� to, �e jedn� wskaz�wk� ukry� pod szyn� na starej cz�ci linii kolejowej przy autostradzie South Dixie. Inn� wskaz�wk� ukry� pod pokryw� muszli klozetowej na pi�trze sprzeda�y Home Depot. Podszed� do jednej z kasjerek (jedna wskaz�wka wi�za�a si� z jej imieniem) i powiedzia�: �Kiedy kto� przyjdzie tu 11 marca i poprosi pani� o milion dolar�w w jednodolarowych banknotach, niech pani poda jej to has�o.� To by�o niesamowite. Opr�cz narodzin tr�jki moich dzieci, nie pami�tam, kiedy dozna�am takiego prze�ycia. �ycie Jeffa Bezosa jest wype�nione tak wspania�ymi historiami jak ta, poniewa� jego umys� jest tw�rczy i figlarny.� W pierwszym wa�nym przedsi�wzi�ciu, Jeff po��czy� si�y z Ursul� w lecie 1982 roku, i stworzy� szko�� letni� o nazwie Instytut DREAM (nazwa DREAM jest skr�tem od Directed REAsoning Methods). Uda�o si� im zapisa� na kurs pi�cioro dzieci z czwartej, pi�tej i sz�stej klasy, w��czaj�c w to brata Jeffa, Marka i siostr� Christin�. Bezos i Werner pobierali 150 dolar�w za dwutygodniow� sesj�, kt�ra trwa�a od 9 rano do 12 w po�udnie w sypialni Jeffa w domu przy 13720 SW 73�1 Avenue w Miami. Program, charakterystyczny dla sposobu dzia�ania Bezosa, by� po��czeniem przedmiot�w �cis�ych i literatury, przesz�o�ci i przysz�o�ci. Ursul� wybra�a literatur� pi�kn� i ksi��ki o naukach spo�ecznych - Watership Down, Black Beauty, Gulliver�s Trauels, Treasure Island, David Copperfield oraz sztuki Thorntona Wildera Our Town i The Matchmaker - a Jeff wybra� ksi��ki science fiction i fantastyk� - The Once and Future King, Stranger in a Strange Land, The Lord of the Rings i Dune. Program nauczania obejmowa� r�norodne tematy, jak paliwa kopalniane, rozszczepienie j�dra atomowego, kolonie kosmiczne, podr� mi�dzyplanetarn�, czarne dziury, pr�d elektryczny oraz jak obs�ugiwa� kamer�. Wed�ug og�oszenia skierowanego do rodzic�w uczni�w, program �podkre�la zastosowanie nowych sposob�w my�lenia w starych obszarach.� W wywiadzie dla Miami Herald latem 1982 roku Jeff wyja�ni�: �My nie tylko uczymy ich czego�. My prosimy ich, by to stosowali.� Jeff do dzi� uwa�a Ursul� za swojego pierwszego partnera w biznesie. Para rozpad�a si�, kiedy Werner posz�a do Duke University, a Bezos do Princeton. Jednak pozostali w dalszym ci�gu przyjaci�mi. �Moja matka kocha Jeffa� powiedzia�a Werner i doda�a: ���czy�a ich bardzo bliska wi� w okresie, gdy Jeff i ja chodzili�my ze sob� - do tego stopnia, �e pewnego razu, kiedy pok��ci�am si� z Jeffem, posz�a sprawdzi�, jak on si� czuje i czy wszystko jest w porz�dku (jego rodzice byli wtedy w Norwegii).� Werner jest obecnie pe�nomocnikiem w dziale antytrustowym w Departamencie Sprawiedliwo�ci Stan�w Zjednoczonych w Waszyngtonie, D.C. PRINCETON Jeff dosta� si� do Princeton na jesieni 1982 roku. Jak na kogo�, kto uwa�a, i� jego m�odo�� by�a niezbyt ciekawym okresem pod wzgl�dem towarzyskim, Jeff by� bardzo aktywny i popularny. Zosta� wybrany przewodnicz�cym bractwa Tau Beta Pi i by� cz�onkiem Klubu Quad-rangle licz�cego 160 os�b (jeden z 12 koedukacyjnych klub�w w miasteczku uniwersyteckim) oraz cz�onkiem Students for the Exploration and Development of Space. Do jego koleg�w z klasy, z 1986 roku zaliczali si�: Phil Goldman, obecnie dyrektor generalny WebTV; Katherine Betts, redaktor naczelny magazynu Harper�s Bazaar i David Risher, wiceprezydent Amazon.com. Podczas przerwy wakacyjnej w college�u, mia� mo�liwo�� znalezienia i podj�cia interesuj�cych zaj��. W 1984 roku rodzina Bezos�w mieszka�a w Norwegii, dok�d Mik� zosta� przeniesiony przez firm� Exxon. Tamtego roku Jeff pracowa� dla Exxona w mie�cie Stavanger na stanowisku programisty - analityka. Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w jego �yciorysie, tego lata stworzy� model finansowy do obliczania tantiem�w z ropy naftowej u�ywaj�c j�zyka programowania IFPS na komputerze IBM 4341. Nast�pnego lata pracowa� dla IBM�s Santa Teresa Research Labs w San Jose w Kalifornii, gdzie, jak napisa� w swoim �yciorysie: �W trzy dni uko�czy�em projekt, na wykonanie kt�rego zosta�y przydzielone cztery tygodnie. Projekt polega� na zmianie interfejsu u�ytkownika programu dla komputera IBM s�u��cego do zarz�dzania produktywno�ci� poprzez napisanie programu umo�liwiaj�cego automatyczne i r�czne zmiany w tym programie.� W Princeton zamierza� studiowa� na kierunku elektrycznym oraz zarz�dzanie, cho� przez pewien czas bra� r�wnie� pod uwag� karier� w fizyce teoretycznej. Niestety uzna�, �e pomimo zaliczania si� do najlepszych dwudziestu pi�ciu student�w z fizyki, �by�o dla mnie jasne, �e w klasie znajdowa�y si� trzy osoby o wiele lepsze ode mnie i by�o to dla nich o wiele �atwiejsze. To by�o naprawd� zaskakuj�cym spostrze�eniem, �e byli tam ludzie, kt�rych m�zgi by�y inaczej ukszta�towane� powiedzia� w wywiadzie dla Wired, kt�re opisa�o to odkrycie jako pierwsze intelektualne rozczarowanie Jeffa. Niemniej jednak to rozczarowanie nie spowodowa�o jego intelektualnego zniech�cenia. Uko�czy� studia z wyr�nieniem w 1986 roku, zdobywaj�c licencjat na kierunku elektrycznym i informatycznym, ze �redni� ocen z przedmiot�w kierunkowych 4,2 na 4,0 (Princeton daje 4,3 za A+) i �redni� 3,9 z wszystkich przedmiot�w. W swojej pracy licencjackiej zaprojektowa� i zbudowa� specjalny komputer do obliczania odleg�o�ci mi�dzy cz�steczkami DNA. Maj�c ju� dyplom z Princeton, pewny siebie i wierz�cy w nieuchronno�� swojego sukcesu, Jeff Bezos by� gotowy do podj�cia nast�pnego kroku. Jego determinacja przejawi�a si� w s�owach Ray�a Bradbury�ego umieszczonych obok jego zdj�cia w roczniku: Wszech�wiat m�wi nam Nie. My w odpowiedzi kierujemy na niego wszystkie �wiat�a i krzyczymy Tak! ZAPAMI�TAJ By� mo�e jest to zbyt du�e zag��bianie si� w to, w jaki spos�b wydarzenia z m�odo�ci Jeffa Bezosa wp�yn�y na jego decyzj� dotycz�c� za�o�enia Amazon.com, jednak jest oczywiste, �e Jeff zdradza� oznaki bycia cz�owiekiem sukcesu ju� w bardzo m�odym wieku, kt�re w miar� jak przechodzi� do �wiata biznesu stawa�y si� coraz bardziej oczywiste. Bezos, jako nastolatek, by� bardzo rozwini�ty, uparty, dobrze zorganizowany i pewny siebie. B�d�c liderem ligi m�odzie�owej na boisku futbolu ameryka�skiego, potrafi� zapami�ta� zar�wno swoje zadania, jak i zadania pozosta�ych graczy. Kiedy jego matka nie kupi�a mu gry Infinity Cube, zrobi� swoj� w�asn�. Sporz�dzaj�c map� �polowania� na urodziny swojej dziewczyny, zademonstrowa� pewien typ strategii i d�ugoterminowego my�lenia, kt�re wyznaczy�y kierunek Amazon.com. ? Skup uwag� na bie��cym zadaniu. ? Zrozum, �e nie ma problem�w nie do rozwi�zania. ? Traktuj nieuniknione przeszkody jako nic wi�cej, ni� mo�liwo�ci. ? My�l d�ugoterminowo. rozdzia� drugi Zdob�d� Manhattan To, czego musimy si� nauczy�, uczymy si� robi�c. Arystoteles Ka�dy krok, jaki uczyni� Jeffrey Bezos w swojej profesjonalnej karierze i ka�da odrobina do�wiadczenia i wiedzy, kt�r� zdoby� by�y elementami tworz�cymi ostateczny wizerunek Amazon.com. Dzi�ki wynikom osi�gni�tym w Princeton, o Bezosa zabiega�y rozmaite firmy o ustalonej reputacji, w��czaj�c w to Intel, Bell Labs i Andersen Consulting. Jednak czytaj�c pewnego dnia gazet� studenck� Daily Princetonian, jego wzrok zatrzyma� si� na zajmuj�cej ca�� stron�, intryguj�cej reklamie Fitela, pocz�tkuj�cej firmy z Manhattanu, zajmuj�cej si� sfer� telekomunikacji finansowej, kt�ra zgodnie z og�oszeniem szuka�a �najlepszych absolwent�w informatyki� z Princeton. W maju 1986 roku, zaraz po uko�czeniu studi�w zosta� pracownikiem w firmie Fitel, stworzonej przez Graciell� Chichilnisky i Jeffrey�a Heala, wsp�pracownik�w wydzia�u ekonomii na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Jako kierownik administracji i rozwoju Bezos nadzorowa� mi�dzynarodow� sie� telekomunikacyjn� przy pomocy skomputeryzowanych system�w upraszczaj�cych przesy�anie funduszy i danych z jednego kraju do drugiego. Proces wymaga� po��czenia zawi�ej sieci kupc�w, sprzedawc�w, makler�w i po�rednik�w bank�w. Ta wyspecjalizowana sie� globalnej komunikacji przypomina�a troch� mini-Internet i by�a prekursorem stron finansowego handlu, takich jak E*Trade Securities. W lutym 1987 roku po awansie na stanowisko zast�pcy dyrektora technologii i rozwoju biznesu Bezos rozwin�� i wprowadzi� na rynek Equinet, sie� zaprojektowan� przez profesor Chichilnisky w celu po��czenia makler�w, inwestor�w i bank�w oraz dostarczania informacji wymaganych do sprzeda�y zagranicznej. Chichilnisky wspomina�a, �e Bezos by� tak bieg�y w ulepszaniu protoko��w komputerowych (zestaw�w regu� umo�liwiaj�cych komputerom komunikowanie si� ze sob�), �e zaoszcz�dzi� Fitelowi oko�o 30 procent koszt�w zwi�zanych z tym procesem. Maj�c 23 lata zarz�dza� grup� 12 programist�w i analityk�w podczas operacji firmy w Londynie i Nowym Jorku (co tydzie� jecha� z jednego biura do drugiego), nadzoruj�c projekt, programuj�c i testuj�c, a tak�e nadzoruj�c kontakty z g��wnymi klientami, takimi jak Salomon Brothers, bankiem inwestycyjnym, kt�ry by� najwi�kszym klientem Fitela. Nadzorowa� r�wnie� biura obs�ugi klienta w p�nocnej Afryce, na Dalekim Wschodzie i w Australii oraz otworzy� biuro Fitela w Tokio. Patrz�c wstecz na ten odcinek kariery Bezosa, Chichilnisky wierzy, �e zdobyte do�wiadczenie w pracy z og�lno�wiatowymi sieciami umo�liwi�o Bezosowi poznanie podstaw mi�dzynarodowego komunikowania si� i ich warto�ci dla rozwijaj�cego si� biznesu. Podczas gdy Fitel by� wyspecjalizowan� firm�, dzia�aj�c� na okre�lonym rynku, Amazon.com nie posiada�o tych cech. Jak przypuszcza�a Chichilnisky, Jeff �chcia�, �eby przedsi�biorstwo nie by�o wyspecjalizowane, bowiem �atwiej b�dzie mu rozprzestrzenia� si� na inne rynki.� W kwietniu 1988 roku Bezos przeni�s� si� do Bankers Trust Company, gdzie obj�� stanowisko asystenta wiceprezydenta Global Fidiuciary Services. Dziesi�� miesi�cy p�niej, w wieku 26 lat, sta� si� najm�odszym wiceprezesem w historii Bankers Trust. Jego podstawowym obowi�zkiem by�o nadzorowanie sze�cioosobowego wydzia�u programowania, kt�ry opracowywa� rozwija� sie� komunikacji BTWorld. BTWorld by� programem instalowanym na komputerach w biurach ponad stu przedsi�biorstw z listy Fortune 500, firm, kt�rych fundusze emerytalne i plany podzia�u zysk�w (o aktywach warto�ci 250 miliard�w dolar�w) by�y zarz�dzane i inwestowane przez Bankers Trust. Skomputeryzowany system umo�liwi� klientom banku okresowe sprawdzanie stanu ich inwestycji, stopy zwrotu z aktyw�w, transakcji, uzyskanych odsetek i wyp�aconych dywidend, bez konieczno�ci czekania na wydruk standardowego raportu, kt�ry Bankers Trust regularnie dostarcza� klientom. Mimo �e ten spos�b dost�pu do danych jest dzisiaj powszechny, w p�nych latach osiemdziesi�tych by� prze�omowy. Faktycznie wielu starszych pracownik�w Bankers Trust uwa�a�o, �e �to by�o co�, co nie mog�o nast�pi�, co nie powinno nast�pi� oraz, �e tradycyjny spos�b dostarczania tych informacji na wydrukach by� lepszy�. Harvey Hirsch, kt�ry by� wtedy szefem Bezosa, doda�: �Powszechnie zadawano sobie pytania: Po co ta zmiana? Po co dokonywa� nowych inwestycji?� Wcze�niej dane umieszczane na wydrukach raport�w by�y przechowywane i przetwarzane w komputerach o du�ej pami�ci. Podczas gdy Bezos by� otwartym zwolennikiem komputer�w osobistych, kilka os�b w BT by�o przekonanych, �e �ledzenie i przetwarzanie danych o funduszu emerytalnym i podziale zysku nie mo�e by� przeprowadzane na PC, kt�re wed�ug nich mia�y za ma�o pami�ci i byty za wolne. �Wielu biznesmen�w by�o zdecydowanie przeciwnych temu, co proponowa�. �Chodzi o obro�c�w dawnej technologii� doda� Hirsch, dawny wiceprezydent Bankers Trust. Mimo �e opozycja by�a �r�d�em frustracji, poniewa� spowalnia�a wszystko, Bezos wytrwa�. �Jeff wie jak pomin�� ma�o wa�ne kwestie i skupi� uwag� na tym, co jest naprawd� istotne. Widzi kilka sposob�w na osi�gni�cie danego celu i potrafi stwierdzi�, kt�re z nich s� najlepsze. Swoim przeciwnikom powiedzia�: �Wierz� w now� technologi� i mam zamiar pokaza� wam, jak to dzia�a� - i dokona� tego. W ostatecznym rozrachunku udowodni� im wszystkie b��dy. Rozwianie z�udze� nie stanowi dla niego k�opotu, je�li uwa�a, �e kto� zamierza zrobi� co� niew�a�ciwego. Potrafi przedstawi� sw�j punkt widzenia w bardzo przekonywuj�cy spos�b. Co nie znaczy, �e nie popada� w konflikty podczas udowadniania ludziom ich b��d�w. Nie my�l�, �eby zrobi� to kiedykolwiek w spos�b, kt�ry denerwowa�by ludzi. Wszystko przeprowadza� bardzo profesjonalnie.� Bezos znalaz� r�wnie� czas na zajmowanie si� projektami poza Bankers Trust. W 1990 roku pozna� Halsey�a Minora, analityka zajmuj�cego si� bankowo�ci� inwestycyjn� w Merrill Lynch w Nowym Jorku. W tym czasie Minor pracowa� nad systemem, za pomoc� kt�rego mo�na by przekazywa� informacje i materia�y szkoleniowe dzi�ki wewn�trznej sieci Merrilla, innymi s�owy, Intranet, kt�ry powsta� kilka lat wcze�niej ni� stworzono formalnie jego nazw�. Z poparciem finansowym Merrilla, Minor stworzy� ma�� firm� z ambitn� nazw� - Global Publishing Corporation i zacz�� tworzy� infrastruktur� dla sieci. Zadowolony z pocz�tkowych rezultat�w Merrill, powierzy� Minorowi bardziej ambitny projekt, kt�ry umo�liwi�by dostarczanie wiadomo�ci do poszczeg�lnych klient�w wed�ug ich indywidualnych potrzeb i zainteresowa�. Bezos i Minor, maj�cy w�wczas odpowiednio 26 i 25 lat, podpisali trzyletni kontrakt z Merrillem i rozpocz�li prac� nad projektem. Niestety zaledwie kilka tygodni p�niej, kiedy Bezos i Minor byli w biurze Minora, kto� z firmy Merrill Lynch zadzwoni� i poinformowa�, i� Merrill zmieni� zdanie odno�nie projektu, w zwi�zku z czym zaprzestaje jego finansowania. Dwa lata p�niej Minor za�o�y� firm�, kt�rej zosta� prezesem i dyrektorem naczelnym, CNET Inc. z siedzib� w San Francisco, kt�ra jest obecnie w czo��wce firm zajmuj�cych si� technologi� internetow�. Kilka lat p�niej Bezos i Minor znale�li si� na ok�adce Forbes z 27 lipca 1998 roku wraz z jedenastoma innymi internetowymi impresario, w��czaj�c Jerry�ego Yanga z Yahoo! i Roba Glasera z RealNetworks, umieszczonych pod tytu�em �Masters of the New Universe� (�W�adcy Nowego Wszech�wiata�). Wspominaj�c prac� z Bezosem, Minor powiedzia�: �Poza Billem Gatesem my�l�, �e jest niewielu ludzi, kt�rzy tak jak Jeff odznaczaj� si� g��bok� znajomo�ci� techniki i ��cz� j� z posiadanym instynktem dobrego stratega i taktyka.� Minor wspomina�, �e Bezos by� wielkim wielbicielem Gatesa, jak r�wnie� mniej znanego Alana Kay�a, kt�ry wynalaz� dla Xeroxa graficzny interfejs u�ytkownika. �Jeff jest jednym z najzagorzalszych przedsi�biorc�w, kt�rzy mog� robi� r�ne rzeczy� powiedzia� Minor i doda�: �On zawsze marzy� o za�o�eniu w�asnej firmy.� W 1990 roku Bezos nie by� jeszcze gotowy, by za�o�y� swoj� w�asn� firm�, ale chcia� opu�ci� po dw�ch latach Bankers Trust i wydosta� si� z finansowej obs�ugi przedsi�biorstw. Powiedzia� korporacyjnym �owcom g��w, �e chcia�by pracowa� dla firmy zajmuj�cej si� tworzeniem technologii, w kt�rej m�g�by odda� si� swej prawdziwej pasji - �drugiej fazie� automatyzacji. Bezos opisa� drug� faz� automatyzacji jako �powszechny temat przewijaj�cy si� przez jego �ycie. Pierwsza faza automatyzacji jest wtedy, kiedy u�ywasz technologii, by przeprowadzi� te same stare procesy biznesu, ale szybciej i sprawniej.� Typowa pierwsza faza automatyzacji w dziedzinie handlu internetowego to skanery kod�w kreskowych i systemy obs�ugi punkt�w sprzeda�y. Korzystaj�c z Internetu �przeprowadzasz te same procesy, ale wydajniej.� Drug� faz� automatyzacji opisa� jako �zasadnicz� zmian� w podstawowym procesie biznesu i robienie rzeczy w ca�kowicie nowy spos�b. Wi�c to jest bardziej rewolucja ni� ewolucja.� D. E. SHAW D. E. Shaw & Co. by�a rodzajem firmy �drugofazowej�, a David E. Shaw, za�o�yciel, prezes i dyrektor naczelny, by� rodzajem szefa, kt�ry m�g� pobudza� intelekt i zapa� Jeffa. Mimo �e Jeff niezbyt chcia� zosta� w finansowym �rodowisku, to jednak �owca g��w przekona� go, �e firma D. E. Shaw jest czym� innym i rzeczywi�cie by�a. We wczesnych latach osiemdziesi�tych David Shaw, doktor informatyki Uniwersytetu Stan-ford, za�o�y� firm� o nazwie Stanford Systems Corporation, kt�ra zajmowa�a si� oprogramowaniem komputerowym. Otar� si� r�wnie� na Uniwersytecie Stanford o takich ludzi jak Leonard Bosack, wsp�za�o�yciel Cisco Systems, Andreas Bechtolsheim, wsp�za�o�yciel Sun Microsystems (obecnie w firmie Cisco) i Jim Clark, za�o�yciel Silicon Graphics, Inc., a p�niej prezes Netscape. Zanim zacz�� pracowa� w firmie Morgan Stanley & Co., wykonuj�cej us�u