Biblioteka Fundacji św. Włodzimierza tom 6 Chrześcijańskie święta i święci w życiu duchowym Ukraińców na przełomie tysiącleci Pod redakcją Włodzimierza Mokrego Wydawnictwo "Szwajpolt Fiol" Kraków 2001 Publikacja została wydana przy pomocy finansowej Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Self Reliance (N.Y.) Federal Credit Union Na pierwszej stronie okładki: Matka Boża Miłosierdzia, Ołeksa Nowakiwśkyj, 1934 r. O tym obrazie czytaj na s. 76-78 Wydawca: Fundacja św. Włodzimierza ul. Kanonicza 15, 31-002 Kraków tel./fax(48-12)421 99'96 tel. (48-12)421 9294 e-mail: [email protected] Redaktor techniczny i skład komputerowy: Oleg Aleksejczuk Korekta ukraińska: Żanna Ostrzyńska Korekta polska: IKTUS Druk: Wydawnictwo PLATAN, Kryspinów 189 ISBN 83-915759-0-X ???????, ?? ?? ????????? ???, ? ????? ???????. ??????? ?? ????????? ??????????, ???? 10 Witaj, bo Tyś odrodziła nas, poczętych w grzechu. Akatyst do Przenajświętszej Bogarodzicy, Ikos 10 Słowo wstępne Zawarte w niniejszej książce artykuły stanowią w zasadniczej części pokłosie międzynarodowej konferencji pt. Ukraina w roku 2000. Chrze-ścijańskie święta i święci w życiu duchowym Ukraińców, zorganizo-wanej 16-17 października 2000 roku, w 22. rocznicę pontyfikatu Jana Pawła II, jako "dar wdzięczności za wszystkie Papieskie dokonania oraz świadectwo [...] nieugiętej wiary oraz nadziei, iżjuż wkrótce "na wielkiej tarczy historii" {Myśląc ojczyzna) wybije dla Ukrainy ta, na miarę ty-siącleci, godzina, kiedy pierwszy w dziejach chrześcijan papież Słowianin w ślad za Jarosławem Mądrym osobiście zawierzy naród ukraiński Mat-ce Najświętszej" -jak pisali organizatorzy konferencji w liście do Ojca Świętego 15 października 2000 roku. Konferencja ta poprzedzona została Modlitwą do Przenajświętszej Bogarodzicy odprawioną 16 października przez ks. mitrata Michała Fe-ciucha z udziałem Jego Eminencji ks. kard. Franciszka Macharskiego i Jego Ekscelencji ks. bpa Ukraińskiej Autokefalicznej Cerkwi Prawo-sławnej na Ukrainie Ihora Isiczenki w kaplicy Błogosławionej Salomei w kościele Ojców Franciszkanów. Natomiast w kaplicy Świętych Bory-sa i Gleba odprawiony został od 1000 lat wysławiający Maryję na Ukra-inie słynny Akatyst do Bogarodzicy, której -jak pisali we wspomnianym liście organizatorzy- chrześcijanie zawdzięczaj ą "narodziny Zbawiciela, i jaka była obecna przy narodzinach Cerkwi Rusi Kijowskiej oraz w ty-siącletnich dziejach narodu ukraińskiego, którego problemy, pragnienia i nadzieje powierzyłeś Ojcze Święty Matce Boskiej Włodzimierskiej, uda-jąc się do Katedry św. Sofii - Mądrości Bożej, do stóp Matki modlącej się - «Muru niezwyciężonego))" (Magnum Baptismi Donum). Podczas powitania uczestników konferencji przypomniane zostało wypowiedziane przed 22 laty przez Jana Pawła II - jakże ważne dla wszystkich ludzi, a zwłaszcza dla pozbawionych wówczas wolności na-rodów i państw - wezwanie "Nie lękajcie się", które powinniśmy -jak pragnie tego Papież - "odczytywać w bardzo szerokim wymiarze. W pewnym sensie było to wezwanie pod adresem wszystkich ludzi, wezwanie do przezwyciężenia lęku w globalnej sytuacji współczesnego świata, zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie, na Północy i na Połu-dniu. Nie lękajcie się tego, coście sami stworzyli, nie lękajcie się świata, tych wszystkich ludzkich wytworów, które coraz bardziej stają się dla człowieka zagrożeniem! Nie lękajcie się wreszcie siebie samych [...] czło-wiek został odkupiony przez Boga [...] W tej prawdzie jest najgłębsza afirmacja owego: «Nie lękajcie się!»: «Bóg umiłował świat - tak umiło-wał, że Syna swego Jednorodzonego dał» (por. J 3, 16). Ten Syn trwa w dziejach ludzkości jako Odkupiciel [...] Jasna Góra została wpisana w dzieje mojej Ojczyzny w XVI wieku jako swoiste: «Nie lękajcie się!» wypowiedziane przez Chrystusa ustami Jego Matki [...] Wchodząc w sprawy Kościoła powszechnego, wraz z wyborem na Papieża, przy-niosłem z sobą to przeświadczenie, że również w tym uniwersalnym wy-miarze zwycięstwo, jeśli przyjdzie, będzie odniesione przez Maryję. Chry-stus przez Nią zwycięży, bo chce, aby zwycięstwa Kościoła w świecie współczesnym i przyszłym łączyły się z Nią [...] Słowa Chrystusa zmar-twychwstałego: «Nie lękajcie się!» są nam potrzebne pod koniec dru-giego milenium, może bardziej niż kiedykolwiek. Są potrzebne czło-wiekowi, który również i po upadku komunizmu nie przestał się lękać i ma do tego liczne powody: Słowa te są potrzebne narodom, tym narodom, które odrodziły się po upadku komunistycznego imperium, ale i tym naro-dom, które w tym doświadczeniu biorą udział raczej od zewnątrz. Słowa te są potrzebne wszystkim ludom i narodom całego świata. Trzeba, aże-by wracała do ich świadomości ta pewność, że istnieje Ktoś, kto dzierży losy tego przemijającego świata, Ktoś, kto ma klucze śmierci i otchłani (por. Ap l, 18), Ktoś, kto jest Alfą i Omegą dziejów człowieka (por. Ap 22,13), zarówno indywidualnych, jak i kolektywnych. Aten Ktoś jest Miłością (por. U 4,8.16), Miłością uczłowieczoną, Miłościąukrzyżo-waną i zmartwychwstałą. Miłością bez przerwy obecną wśród ludzi. Jest Miłością eucharystyczną. Jest nieustającym źródłem komunii. On jeden ma pełne pokrycie dla tych słów: «Nie lękajcie się!» [...] Po tym wszystkim, co powiedziałem, mógłbym zamknąć swą odpo-wiedź w takim paradoksie: ażeby wyzwolić człowieka współczesne-go od lęku przed sobą samym, przed światem, przed innymi ludźmi, przed potęgami tego świata, przed systemami, przed tym wszystkim, co jest symptomem niewolniczego lęku tak zwanej siły wyższej, którą człowiek wierzący nazywa Bogiem, trzeba temu człowiekowi z całego serca życzyć, ażeby nosił i pielęgnował w swym sercu tę bojaźń Bożą, która jest początkiem mądrości. Taka bojaźń Boża jest zbawczą siłą Ewangelii. Ona jest twórcza, nigdy zaś destruktywna. Ona rodzi ludzi, którzy kierują się odpowiedzial-nością, odpowiedzialną miłością. Ona rodzi ludzi świętych, czyli prawdzi-wych chrześcijan, a przyszłość świata ostatecznie do nich należy. Miał z pewnością wiele słuszności Andree Malraux, kiedy powiedział, że wiek XXI albo będzie wiekiem religii, albo go w ogóle nie będzie. Papież, który rozpoczął swój pontyfikat od słów: «Nie lękajcie się!», stara się być wier-ny pełnej prawdzie tych właśnie słów i jest też zawsze gotów służyć czło-wiekowi, narodom i ludzkości w duchu tej ewangelicznej prawdy"1. Ukraińcy mogą mieć szczególny powód, by tę zbawienną posługę pa-pieską pierwszego Papieża-Słowianina z otwartym sercem, wdzięczno-ścią i pokładaną w Przenajświętszej Bogarodzicy nadzieją na duchową odnowę swego narodu, jeżeli zważyć, że szczęśliwym zbiegiem wyda-rzeń przywołane w żywotnym do dziś wśród Ukraińców Słowie o Pra-wie i Łasce z XI wieku słowa Chrystusa Zmartwychwstałego: "Nie lękaj się trzódko mała, albowiem Ojciec Niebieski zechciał w łaskawości swo-jej dać ci Królestwo" (Łk 12, 32), stały się myślą przewodnią kazania wygłoszonego w 1972 roku do ukraińskich grekokatolików w Krakowie przez ówczesnego Metropolitę ks. Kardynała Karola Wojtyłę. Tę zorganizowaną przez Fundację św. Włodzimierza i Uniwersytet Jagielloński konferencję w sali reprezentacyjnej Wydziału Prawa UJ -Pałac Laricha, otworzył Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Jagiel-lońskiego prof. dr hab. Franciszek Ziejka w obecności prorektor UJ ds. badań i współpracy z zagranicą prof. dr hab. Marii Nowakowskiej, dzie-kanów Wydziału Filologicznego UJ - profesorów dr hab. Haliny Kurek i Ryszarda Nycza, przedstawicieli opozycyjnych pisarzy ukraińskich lat sześćdziesiątych - przewodniczącego Ukraińskiego PEN-Klubu z Kijo-wa Jewhena Swerstiuka i znanego poety kijowskiego rodem z Łemkow-szczyzny Mykoły Horbala oraz uczonych z Krakowa, Polski i Ukrainy. W ramach konferencji w Galerii Sztuki Ukraińskiej Fundacji św. Wło-dzimierza odbył się "Spektakl jednego aktora" Matka Boska w poezji ukraińskiej w wykonaniu Inny Ochrimeć z Ukrainy. Odprawioną w te dni Modlitwą do Przenajświętszej Bogurodzicy oraz inspirujący twór-ców ikonograficznych i poetyckich wizerunków Bogarodzicy Akatyst, który Ukraińcy śpiewąją od ponad 1000 lat, drukujemy zgodnie z progra-mem przed materiałami konferencji. Zamieszczone w niniejszej książce artykuły, materiały i dokumenty z jednej strony przyczynią się do głębszego uświadomienia jak ważnymi i bezcennymi wartościami dla życia duchowego ochrzczonych przed po-nad 1000 lat Ukraińców zaowocowało zrodzone przez Bogarodzicę w Betlejem Słowo prawdy, miłości i nadziei na powrót do Domu Ojca. Z drugiej zaś strony zamieszczone w tym tomie teksty skłonią-jak moż-na ufać - czytelników do zastanowienia się, jak mogłoby wyglądać życie na Ukrainie, gdyby walczącym z chrześcijaństwem przedstawicielom mi-jającego systemu udało się w jeszcze większym stopniu wyeliminować ze świadomości i życia duchowego Ukraińców chrześcijańskie święta i świę-tych, a przez to podciąć życiodajne korzenie wyrastającej z wartości chrze-ścijańskich tysiącletniej kultury narodu ukraińskiego, sławiącego od po-nad 1000 lat Boga - Stwórcę, Zbawiciela, Przenajświętszą Bogarodzicę i wszystkich świętych czconych od pokoleń na Ukrainie. Włodzimierz Mokry Włodzimierz Mokry U źródeł chrześcijańskich świąt i świętych na Ukrainie Wzięli ze sobą Matkę Boską A więcej już nie wzięli nic [...]* Bez Matki, i my nie znalibyśmy Dotąd prawdy na ziemi! Świętej wolności**. Dla ochrzczonych w 988 roku Rusinów-Ukraińców, sławiących wszyst-kich obecnych w kalendarzu liturgicznym świętych, Bogarodzica stała się najwierniejszą i spośród wszystkich świętych tą Przenajświętszą, pełną mi-łości miłosiernej Matką Chrystusa, którąjuż w 1038 roku książę Jarosław Mądry ogłosił duchową Opiekunką i Władczynią Rusi Kijowskiej. Natomiast najistotniejszym dla chrześcijan wschodnich, w tym także dla Ukraińców, "Świętem świąt" jest Wielki Dzień (ukr. Wełykdeń) Zmar-twychwstania zrodzonego i opłakiwanego przez Bogarodzicę pod Krzy-żem Jej Syna - Jezusa, który -jak głosi troparion paschalny - "śmiercią śmierć zwyciężył i wszystkim pozostającym w grobach życie wieczne podarował". Istotne, że od pierwszych stuleci państwa kijowskiego wśród chrze-ścijan ukraińskich utrwaliło się przekonanie, iż dawca ich życia wieczne-go - Chrystus wszedł do rodzaju ludzkiego oraz do narodu ukraińskiego przez Bogarodzicę, która będąc obecna przy narodzinach Cerkwi w Kijo-wie stała się "Matką łaski Bożej" przenikającej dzieje Cerkwi na Ukra-inie i pozostaje od wieków tej Cerkwi Matką i Opiekunką - Pokrową całego narodu. Do Pełnej Łaski Matki - Pokrowy modlili się Ukraińcy ????????? ?????? ?? ?????? ????????????? ???? ? ?????? ? ??????? ????? ? ????? ????? ????, ? ????? ?????? ?? ?????, [...]* ??? ??????, ? ?? ? ?? ????? ? ???? ?????? ?? ?????! ??????????**. ??? ????????? ? 988 ???? ???????-?????????, ????????????? ???? ????????? ? ???????????? ????????? ??????, ?????????? ????? ??????-????? ? ?-??????? ???? ?????? ???? ??????????? - ????????? ?? ???-??? ??????????? ?????? ?????'? ??????, ??? ??? ? 1038 ????, ????? ??????? ?????? ?????????? ???????? ??????????? ????????? ????. ????????????? ??? ??????? ????????, ? ???? ????? ? ??? ?????????, "?????? ????" ? ????????? ??????????? ??????????? ? ???????????? ??????????? ??? ??????? ?? ???? - ??????, ???? ?? ???????? ???????-??? ?????? "??????? ?????? ??????? ? ??? ?? ? ?????? ????? ???????'". ???????, ?? ??? ?????? ??????? ????????? ???????, ????? ??????-????? ????????, ?????????? ???????????, ?? ??????? ??????? ??????? ????? - ??????? ??????? ? ???????? ??? ?? ? ??????????? ????? ????? ??????????, ??? ?????? "?????'? ????? ?????????" ??????-???? ?????? ?????????? ?????? ?? ?? ????? ??????? ? ??????? ????? ???? ?????? ????????? ?????'? ? ???????????-???????? ?????? ??????. ?? ?????? ????????? ?????? - ??????? ???????? ???????? ??????, ? ???????? ? ?? ???????? ??? ??? ????, ???? ???????????? ?? ??????? ?? ?????? ?? ???????, ??? "?? ????? ?????", ??? ???? ??????? ?? ???? zawsze, a zwłaszcza w tych tragicznych dla nich sytuacjach, gdy pozba-wiano ich dostępu do Cerkwi na własnej, ale "nie swojej ziemi" lub gdy przyszło im żyć z dala od ojczyzny, jak np. Kozakom walczącym pod wodzą hetmana Mazepy o wolność Ukrainy (Rżawiec) czy zesłańcom i wysiedleńcom ukraińskim, którzy nie rozstawali się z ikoną Przenaj-świętszej Bogarodzicy. O kulcie Bogarodzicy wśród pierwszych pokoleń chrześcijan państwa kijowskiego świadczy fakt, że pierwszą świątynią ufundowaną po przyję-ciu chrztu przez księcia Włodzimierza była cerkiew Najświętszej Boga-rodzicy w Kijowie, zwana Dziesięcinną. Wzniesiona "na fundamentach wiary" dojrzałego wewnętrznie do przyjęcia chrześcijaństwa Włodzi-mierza Wielkiego, cerkiew Świętej Bogarodzicy, była "dobrym świadkiem pobożności księcia" -jak pisał metropolita Iłarion w XI wieku w swym Słowie o Prawie i Łasce, poświęconym głównie Zmartwychwstaniu i Zwiastowaniu Przenajświętszej Pannie Maryi. Do przyjęcia zaś przez Włodzimierza chrześcijaństwa, sławienia Bogarodzicy i praktycznej re-alizacji idei miłości bliźniego głoszonej przez zrodzonego przez Matkę Boską, ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego Syna Bożego przekonał władcę kijowskiego przybyły nad Dniepr w 986 roku Filozof Grek, który -jak czytamy w Powieści lat minionych - na pytanie zadane przez księcia: "dlaczego Chrystus z niewiasty narodził się i na drzewie był ukrzyżowany ?????? ??? ???????????, ?? ????. ???????, ?? ???????? ?? ???? ? ????-????? ??????? ?? ???? ??????? (????????), ??? ???????? ?? ????-????? ?????????, ??? ?? ??????????? ? ?????? ????????? ??????????. ??? ????????? ?????????? ??????? ??????????? ???????? ??????-??? ??????? ???????? ??? ????, ?? ?????? ???????? ??????????? ????? ????????? ???????????? ?????? ??????????? ???? ????????? ?????? ????????? ?????????? ?????. ??????? ?? ??????????? ??????, ?? "?????? ????????'?", ?????????? ????????????? ?? ????????? ???-????????? ??????????? ??????? ?????? ????????? ?????????? ???? "?????? ??????? ?????????? ?????" - ?? ????? ?????????? ??????? ? 1051 ???? ? ?????? ?????, ???????????? ? ???????? ???? ??????????? ? ???????????? ????????? ???? ?????. ? ??? ????????? ????????-??? ???????????? ?????????????? ?????????? ? ?????????? ?????????? ???? ?????? ?????????, ?????????????? ?????????? ???????????, ???-?'???? ? ?????????? ????? ?????, ??????????? ?????, ???????? ????-??????, ????????? ??? ?????? ? 986 ???? ??????? ????, ???? - ?? ??????? ? ??????? ????????? ??? ?? ?????????? ?????? ?????????: "???? ??????? ? ????? ????????? ? ?? ?????? ??? ????'???? ? ????? ??? ??????????" ???????? ????????????, ?? ??????? ??? ????, ?? "?? ??????? ???????? ??? ????? ????? ????????, ?????? ???????? ????? ??? ????? ? ??? ??????????? ??? ???. ???? ?? ? ??? ??? ?????? ???????: i wodą został ochrzczony?", odpowiedział Włodzimierzowi, iż stało się tak dlatego, że "na początku ród ludzki przez niewiastę zgrzeszył, diabeł sku-sił przez Ewę Adama, i ten pozbawiony był raju. Tak więc i Bóg odwet dał diabłu: przez niewiastę najpierw zwyciężony był diabeł, przez niewia-stę bowiem najpierw wypędzony był Adam zraju; od niewiasty wcielony Bóg kazał do raju wejść wiernym. A zaś na drzewie ukrzyżowany był dlatego, że od drzewa zjadł [Adam] i utracił raj; Bóg zaś na drzewie mękę przyjął, aby drzewem diabeł zwyciężony był, i przez drzewo żywota zba-wieni będą sprawiedliwi. A wodą zaś odnowienie jest, ponieważ za No-ego, gdy namnożyły się grzechy wśród ludzi, spuścił Bóg potop na ziemię i potopił ludzi wodą; dlatego rzekł Bóg: «Ponieważ pogubiłem wodą ludzi dla ich grzechów, teraz więc na powrót wodą oczyszczę grzechy ludziom wodą odnowienia» [...]". Zapoczątkowany przez św. św. Olgę i Włodzimierza kult Bogarodzicy na Rusi Kijowskiej rozwijał umacniający rozpoczęte dzieło chrystianizacji sukcesor władcy kijowskiego Jarosław Mądry. Następca księcia Włodzi-mierza Jarosław - jak pisał w swym Słowie Iłarion - wzniósł wielką świątynię "Mądrości Bożej na świętość, uświęcenie i ku ozdobie" miasta Kijowa. Oprócz przyozdobienia drogocennymi kamieniami, srebrem i zło-tem soboru św. Sofii - Mądrości Bożej kontynuujący dzieło księcia Wło-dzimierza Jarosław Mądry "sławny gród Kijów" umocnieniami jak wień-cem otoczył. Natomiast lud swój i miasto Kijów "zawierzył opiece Prze-sławnej i Świętej, zawsze chętnie śpieszącej chrześcijanom na pomoc Bogarodzicy, której również poświęcił zbudowaną na szczycie Wielkiej Bramy cerkiew pod wezwaniem głównego święta tego miasta, Zwiasto-wania Najświętszej Panny Maryi. Tak jak powitał i pozdrowił Archanioł Dziewicę, przystoi również gród ten pozdrowić: do Niej powiedziane zo-stało: «Bądź pozdrowiona, raduj się, boś jest łaski pełna, Pan z Tobą», miastu podobnie można powiedzieć: «Raduj się, chrześcijański grodzie, bo Pan jest z tobą»". Odkrywcą niewygasającego źródła życia wiecznego jest dla Iłariona wybrany przez Stwórcę wnuk św. Olgi Włodzimierz, któremu przyjrzało ????? ??????? ????????? ???????, ????? ????? ? ??? ??????? ????????? ???? ? ???; ??? ????? ?????????? ??? ????? ?? ??? ?????? ??????. ? ?? ?????? ????'???? ??? ????, ?? ? ?????? ?'?? [????] ? ??????? ???; ??? ???? ?? ?????? ??????? ????, ??? ??????? ??????????? ??? ?????? ? ????? ?????? ????? ??????????? ???????? ??????. ? ????? ? ???????? ? ????, ?? ??? ?????, ???? ????????????? ?????? ????? ?????, ?????? ??? ?????? ?? ????? ? ??????? ????? ?????; ???? ?????? ???: «???? ?????? ??????? ????? ????? ?? ???? ?????, ????? ???????, ????? ????? ????? ?????, ????? ?????????...»" ????????????? ??????? ?????? ? ??????????? ????????? ????-?????? ?? ????????? ???? ????????, ??????????? ??????? ? 988 ???? ?????? ?????????????? ??????? ??????. ????????? ????? ?????????? ??????? - ?? ????? ? ?????? ????? ??????? - "??????? ?? ???????? ? ?????????" ?????? ????? ?????? ??????? ????? ????????. ????? ??????????? ????????????? ?????????, ??????? ? ??????? ?????? ??. ?????-??????????? ?????, ??????????? ???? ????? ??????????, ??????? ?????? "??????? ?? ?????? ?????? ? ??????? ????? ???? ? ????? ??????, ??????????, ?????? ?? ?????? ?????????? ?????? ??-????????, ?? ??? ? ?????? ?? ??????? ??????? ????, ?? ????? ??????? ??????????? ???????? - ??????? ????????????, ??? ????????????? ?? ???? ???????? ??? ??????, ???? ? ?????? ?????. ?? ??? ? ?? ???????? «???????, ??????????, ??????? ? ?????» (???? 1, 28). ?? ?????? ?: «???????, ??????????? ??????, ??????? ? ?????»". ??????????? ???????????? ??????? ??????? ????? ? ??? ???????? ???????? ???????????? ???? ??. ????? ?????????, ????? ??????-?????? "??? ??????????? ?????????????? ???? ? ???????? ????? ? ????? ????". ???? ???????? ????? "????? ??????????? ?????? ? ??????? ????? ??????? ????, ???? ???????? ??? ????? ?????? ? ????????". ??????? ????? ?????? ??????????, ? ?? ??? ????????? ??????, ???-??????? ??????? ? ???????? ???????? ????? ????????? - ?? ?????????? ??????? - ?? ?????? ? ??????? ????????? ??? ??? ???????????? ????. się "wszechmocne oko łaskawego Boga i zajaśniał rozum w sercu jego". Wówczas poznał książę "marność pogańskiej złudy i odczuł potrzebę szu-kaniajedynego Boga". Dzięki temu powołaniu Bożemu, a nie pod wpły-wem zewnętrznej presji dojrzały wewnętrznie książę zwrócił się -jak podkreśla Iłarion w swym Słowie - do Greków z zamiarem przyjęcia od nich chrztu. Dopiero wówczas książę "otrząsnął proch niewiary i wszedł do świętej kąpieli, narodził się z ducha i wody, ochrzcił się w imię Chry-stusa, przyoblekł się w Chrystusa i wyszedł z kąpieli, obmyty, synem zo-stał nie znikomego, lecz duchowego ciała, Synem Zmartwychwstania". Do przyrównanego z Konstantynem Wielkim Włodzimierza, który wraz ze swoją babką św. Olgą "przyniósł krzyż z nowego Jeruzalem, z Caro-grodu" (Konstantynopola) nad Dniepr do Kijowa, metropolita Iłarion zwra-ca się z powszechnie znaną w państwie kijowskim, a także poza jego granicami, modlitewną pochwałą św. Włodzimierza. Modlitwę tę na prze-strzeni stuleci odmawiało w cerkwiach wiele pokoleń Rusinów-Ukraiń-ców w najbardziej dramatycznych chwilach jako słowa otuchy i wiary w zwycięstwo zaszczepionej w sercach chrześcijan bratniej miłości bliź-niego - źródła prawdy, dobra i danej przez Chrystusa nadziei na godne życie podczas pielgrzymowania do Domu Ojca: \Wstań, o głowo cnotliwa, z grobu swojego, podnieś się, otrząśnij ze snu, nie umarłaś bowiem, lecz śpisz snem, z którego wszyscy mamy się według obietnicy zbudzić. Wstań, książę, nie umarłeś, bo nie może umrzeć ten, kto uwierzył w Chrystusa, życie wieczne. Ocknij się ze snu, podnieś oczy, abyś mógł zobaczyć, jaką sławą cię raczył Bóg obdarować i na ziemi ją utrwalić oraz przed zapomnieniem uchronić w osobach twoich synów. Wstań i popatrz na dziecię swoje, Gieorgija, cząstkę twego ciała, syna swojego umiłowanego, popatrz na tego, którego Pan wywiódł z lędźwi twoich, zobacz jak przyozdobił stolicę twojej ziemi, a uradujesz się i uwe-selisz wielce. Popatrz także na pobożną synową swoją, Irenę, na wnuki swoje i prawnuki i uciesz się, że tak żyją, tak Bóg ich chroni i osłania, tak przestrzegają wiary przez ciebie im przekazanej, tak często do cerkwi chodzą i tak wyznająoraz wychwalają Chrystusa i czczą Jego Imię. Zobacz też gród jaśniejący wspaniałością, zobacz cerkwie w rozkwi-cie, religię chrześcijańską umacniającą się, kraj ikonami świętych uświę-cony i jaśniejący, dymem kadzidlanym przesycony, hymnami i psalmami ????? ???? "?? ???? ???? ????????????? ??????? ????? ?????? ????? ???, ? ????? ?? ??????????? ?????? ????????? ???? ?? ???? ??? ??????, ??????? ?? ???? ????? ?????'?, ??????? ? ????? ?????? ? ????????? ?? ???? ? ????; ? ?????? ??????????, ? ?????? ????????? ? ?????? ?? ??????, ?????????, ????? ?????? ????????, ????? ???????????". ?? ????????????? ? ???????????? ???????, ??????????, ???? ?? ????? ??????? ??. ?????? "?????? ????? ? ?????? ?????????, ? ???-??????" (???????????????) ??? ?????? ?? ????? ?????????? ??????? ??????????? ? ?????? ??????? ? ????????? ???????, ? ????? ???? ?? ??????, ???????? ????????????? ??. ??????????. ?? ???????, ???????? ???????, ?????????? ? ??????? ?????? ???????? ???????-????????? ? ???????? ??????????? ??????. ???? ?? ??? ??? ????? ??????? ? ???? ? ???????? ?????????? ? ?????? ???????? ???????? ?????? ????????? -??????? ??????, ????? ? ????? ??????? ????? ?? ????? ????? ?? ?????? ??????????? ?? ???? ????: ??????, ? ?????? ??????, ? ????? ???????, ??????! ?????? ???! ?? ???? ?? ???, ? ???? ?? ????????? ???? ???????. ??????! ?? ???? ???, ?? ???? ???? ??????, ?????????? ? ??????, ????? ?????? ?????. ?????? ???, ??????? ???, ???????, ???? ???? ????? ??????? ??? ???????? ? ?? ????? ?? ??????'?????? ???????? ? ???? ???????. ??????! ??????? ?? ???? ???? ???????! ??????? ?? ?????? ????! ??????? ?? ?????? ???-????! ??????? ?? ????, ?? ??????? ????? ? ???? ???????! ??????? ?? ????, ???? ??????? ??????? ????? ?????! ? ?????????? ? ???????????! ??????? ?? ?? ? ?? ?????????? ???????? ???? ?????! ??????? ?? ?????? ????? ? ?????????, ?? ??????, ?? ??????? ?? ???????, ?? ????????'? ???-??????, ???????????? ?????, ?? ? ????? ?????? ????????, ?? ???????? ??????, ?? ???????????? ????? ????! ??????? ?? ? ?? ?????, ?? ??? ???????! ???????, ?? ?????? ????????! ???????, ?? ???????????? ?????! ???????, ?? ????? ??????? ?????? ???????????? ? ?????????, ?? ???????? ?????, ?? ??????? ? ?????????????? ? ?????? ?????? ??????????! ? ?? ??? ??????, ?????????? ? ??????????? ? ???????? ??????? ????, ?????? ????? ???????????. ??? ? ?? ?????, ??? ????? ??? ???? ??????? ???????? ??? ??. ??? ?? ??????? ? ????????, ?? ??????? ????? ????, ??????? ?????, ?? ?????????? ?????? ?????'?, ? ????? ????? ?????? ??????????? ? ????? ??????????. oraz wszelkim innym śpiewaniem pobożnym wypełniony. A zobaczywszy to wszystko, uraduj się i uwesel, a także oddaj cześć Dobremu Bogu, Sprawcy tego wszystkiego, zwłaszcza widząc to, co możesz dojrzeć oczy-ma nie ciała, lecz duszy. Tym wszystkim ciesz się i wesel, dlatego zwłasz-cza, że dzieło twojej wierności nie zostało wysuszone przez upały niewia-ry, lecz przeciwnie, użyźnione zostało deszczem Bożej opieki, aby mogło wydać owoc stokrotny. Raduj się przeto, apostole wśród władców, któryś nie martwe ciała wskrzeszał, lecz nas umarłych na duszy i śmiertelną chorobą wiary w bał-wany pogańskie złożonych do życia przywrócił; dzięki tobie zbliżyliśmy się do Boga, poznawaliśmy życie Boże, Chrystusa, wyzwoliliśmy się od pokusy diabelskiej, przez ciebie zachęceni weszliśmy na drogę żywota. Ślepi naszą niewiedzą, dzięki tobie dojrzeliśmy serdecznymi oczyma blask jedynego w swej troistej światłości Bóstwa. Niemi byliśmy i przez ciebie zaczęliśmy mówić, a dziś wszyscy, mali i wielcy, wychwalamy Boga w Trójcy Jedynego. Raduj się, nasz nauczycielu, boś skierował nas na drogę wiary prawdziwej; przyoblokłeś się w prawdę, przepasałeś mocą, obułeś mądrością, uwieńczyłeś czoło rozumem, zaś miłosierdzie przyozdo-biło cię niczym złoto i klejnoty. Byłaś, o głowo cnotliwa, odzieniem dla nagich, pokarmem dla łakną-cych, ochłodą dla spragnionych, pomocą dla wdów i sierot, schronieniem dla wędrowców. Byłeś opiekunem tych, co nie mieli dachu nad głową, obrońcą pokrzywdzonych, wspomożycielem hojnym ubogich. Dziś cie-szysz się nagrodą i zapłatą za wszystkie te oraz inne jeszcze dobre uczynki i zasługi, radujesz się szczęśliwością, jaką Bóg przygotował tym, którzy Go miłują, a zwłaszcza możnością oglądania Jego słodkiego oblicza. Po-módl się przeto za ziemię naszą, za lud swój, którym na niej pobożnie władałeś, niech Bóg zachowa go w pokoju i w tej pobożności, jaka była twoim dziełem; niech trwa w nim i umacnia się wiara prawdziwa, a herezja wszelka niech nie ma doń dostępu i niech będzie odrzucana, niech lud ten Pan chroni od wszelkiej wojny i zniewolenia, od głodu, smutku oraz nie-szczęść i klęsk rozmaitych. Pomódl się także zwłaszcza za syna swojego, pobożnego władcę na-szego, Gieorgija; oby dane mu było przepłynąć pomyślnie, w pokoju i w zdrowiu, głębię życiowego morza, zawinąć do bezpiecznej niebieskiej przystani, ocalić i w całości zachować statek życia duchowego oraz bo-gactwo wiary i dobrych uczynków. Niech po śmierci stanie bez wstydu wraz z tobą przed tronem Wszechmocnego Boga jako władca, który nale-życie, bez szkody dla dusz swoich poddanych panował nad ludem mu przez Boga powierzonym, i niech otrzyma za trud pasterzowania nad lu- ???????, ??? ????????? ????????! ?? ?????? ???? ?? ?????????, ? ???, ????? ???????, ??????? ?? ??????? ?????????????, ?????????. ????? ? ?? ????????? ? ????? ???????? ???????, ?????? ???????? ?? ?????????? ??????. ????? ?? ?????????? ? ?? ???? ????? ????????, ????? ????? ?? ?????????? ??????. ? ??????? ???? ?????????? ?????, ????????? ??????????, ???????? ?? ?????? ???????????? ????????. ???? ????, ? ??????? ???? ?????????????, ? ???? ???, ???? ? ??????, ??????? ?????-????? ??????. ???????, ??????? ??? ? ?????????? ? ????????'?! ?? ??????? ??? ?????????, ????? ???????????, ??????? ??????, ??????? ????????? ? ??????????, ?? ??????? ? ????? ????????, ???????????. ?? ???, ? ????? ??????, ??? ????? ??????, ?? ??? ??? ???????? ??????????, ?? ??? ??? ???????? ?????? ????????, ?? ??? ??? ??????? ??????????, ?? ??? ??? ???????????? ?????????????, ?? ??? ??? ??-????????? ????????, ?? ??? ??? ??????????? ???????????, ??? ?????? ???????????. ?????? ? ?? ????? ???? ???? ? ?? ??? ???? ??????? ?? ??????? - ?????, ?? ?? ?????????? ??? ???, ???, ??? ?????? ????. ?? ??????? ???? ???? ??????? ????????????, ???????? ?? ????? ???? ? ?? ????? ???, ??? ????? ?????????? ??????????. ??? ????????? ?? ??? ? ???? ? ? ????????'?, ????????? ?????! ? ??? ????????? ? ??? ????????'?! ? ??? ????????????? ??????? ?????????! ? ??? ??????? ?? ??????? ?? ????????? ???????? ? ?????????, ?? ?????? ? ???????? ????-???? ? ????! ???????? ?? ?? ???? ???????, ???????????? ?????? ?????? ???????, ??? ??? ? ???? ? ? ??????'? ??? ????? ????? ?????????? ? ?? ???????? ????????? ???????????? ?????? ???????, ??????????? ???????? ??-?????? ? ???? ????????, ? ? ?????????? ?????? ???, ??????? ????? ??-??????? ???? ????? ?????????, ???? ????? ?? ????? ??? ?????? ????? ????????? ???????????? ???? ? ?? ???? ?????? ????? ???? ????-??? ?? ????? ?????? ????? ????????? ? ????? ??????????, ??? ????????? ?????? ?????! ??????? ??? ?? ? ??, ? ???????, ???? ? ???? ???, ??????? ? ??????? ????-?????, ???????? ?? ?? ????, ????? ? ?????, ??????? ?? ?????????? ????? ???????, ???'???, ?????? ??????, ? ???, ???????? ????? ?????, ???? ??'? ???? - ??????????! ??? ? ?????? ??? ?? ?????, ?? ?????? ?????? ??????? ????? ????? ???! ?? ?? ???? ????, ? ????? ????? ?????, ? ?????, ??? ????? ????? ?? ?????, ???????? ?? ?????? ?????????????. ??????? ??????! ???????? ???? ?? ????? ?????, ?? ?????? ???, ??? ? ??????? ??! ?? ?????? ???, ??? ? ??????? ?? ????? ?????, ?? ??????????? ????, ?? ?????? ? ?????? dem swoim od Niego, wraz z innymi wszystkimi duszami ludzi sprawiedli-wych, prawych i pobożnych, jacy trudzili się na chwalę Bożą, wieniec sławy niewiędnący. O Władco, Królu i Boże nasz, wielki, sławny a litościwy, który sprawie-dliwie, według zasług odpłacasz swoim poddanym, dziedzicom królestwa swego, wspomnij i nas, biedne sługi swoje, bo jesteś dobry, łaskawy dla człowieka każdego, a Imię Twoje - Miłość! A chociaż nie mamy jeszcze zasług własnych, Ty daj nam swoje zbawienie łaskawie, bośmy także lud Twój i owce Twojej trzody, ta część Twego stada, jakiemu pasterzujesz od niedawna, wyrwawszy ją i ocaliwszy z zatraty bałwochwalstwa. Pasterzu dobry, który kładziesz duszę swoją za owce, nie pozostawiaj nas samych, choć ciągle jeszcze błądzimy, nie odrzucaj, choć wciąż grze-szymy przeciwko Tobie jako niedawno dopiero nabyci słudzy niewolni, co nie we wszystkim jeszcze wygodzie potrafią swój emu Panu, nie wzgardź nami, choć małą trzódką jeszcze jesteśmy, lecz powiedz i do nas: "Nie lękaj się trzódko mała, albowiem Ojciec Niebieski zechciał w łaskawości swojej dać ci Królestwo!" Boże bogaty w miłosierdzie, i litości nieskąpiący, który zgodnie z obiet-nicą przyjmuje tego, kto czyni pokutę, oraz oczekuje nawróconych grzesz-ników, nie pamiętaj nam mnóstwa win naszych, przyjm nawracających się ku Tobie, zniszcz rejestr niewierności i grzechów naszych, uśmierz zagnie-wanie swoje, jakie słusznie wywołaliśmy my, przedmiot Twojej wielkiej miłości ku ludziom, boś Ty Pan nasz, Władca i Stwórca, od którego zależy nasze życie lub śmierć! Odrzuć zagniewanie swoje, Boże litościwy, choć zasłużyliśmy na nie naszymi czynami, oddal od nas pokusy, bo pyłem i prochem jest człowiek, nie pozywaj na sąd sług swoich, bo ludem Twoim jesteśmy, który do Ciebie się ucieka, Ciebie szuka, wobec Ciebie skruchę czuje i winę swoją wyznaje: że zgrzeszył, czynił zło, przykazań Twoich nie przestrzegał i woli Twojej niepełni!! Z ziemi powstali i na ziemi żyjący skłanialiśmy się ku temu co ziemskie i doczesne, postępując źle i z uszczerbkiem dla chwały Twojej: oddając się cielesnym namiętnościom, popadając w niewolę grzechu i życiowej mar-ności, uciekając spod władzy Pana tak dobrego. W dobre uczynki niebo-gaci, na potępienie przez złe życie zasługujący, z sercem skruszonym pro-simy Cię i błagamy, Panie: wyznajemy nasze winy, prosimy, abyś wlał bojaźń Twojąw serca nasze, błagamy o zmiłowanie, kiedy przyjdziesz jako Sędzia Sprawiedliwy na końcu wieków. Wybaw nas, złej dary obfite, na-wiedź nas, okaż miłosierdzie, przebacz nam, bo Twoimi jesteśmy, Ty stwo-rzyłeś nas, myśmy dziełem rąk Twoich! [...] ???????? ?????? ??????! ?? ????????, ??? ? ???? ?????, ? ??? ?? ???: «?? ?????, ??????? ????! ?? ??????????? ????? ??? ???????? ???? ??? ? ???????!» (???? 12,32). ??????? ??????? ? ?????? ?????????, ?????????? ???????? ???-?????? ? ????? ?????????? ???????, ?? ???'??? ??????? ?????? ?????, ?????? ???, ???????????? ?? ?? ????! ??????? ??????????? ?????? ?????! ???? ????, ???? ?????????? ?? ????, ?????????! ?? ?? ??? ???????, ??????? ? ???????, ? ? ????? ????? ?: ???? ???, ? ?? ??????. ????? ???? ?????????, ??? ? ?? ???????? ?? ???? ?? ???? ????! ??????? ???? ??? ???????, ?? ?????? ????? ? ???????! ? ?? ?????? ?? ???? ??? ?????? ??????! ??, ???? ????, ???? ???????, ?? ???? ??????????, ?? ???? ????????? ????????????. ????????? ? ??? ?????????, ?? ????????-??, ?? ???????, ?? ?? ????????? ???. ????? ??????, ?? ?????? ???????-???? ? ?????? ??????? ????? ????? ????? ?????. ?? ?????? ???????? ?????-????, ???????? ? ??????? ????? ? ??????? ??????????. ???? ???????? ?? ????? ???????, ??????? ?? ????? ????, ????????? ?????? ????? ?????. ???????, ???????, ??????! ??????? ? ???? ????? ?????. ???????, ??? ????? ????? ????? ?????? ?? ? ????? ????. ??????, ??? ?? ?????-???? ???? ????????? ?? ???. ?????, ??????, ??????, ??????, ?????-???????, ???????! ???? ?? ?????. ???? ??????????, ????? ??? ????. ?? ?? ?????????? ?????, ???????-????, ?? ??? ???????? ???? ??????? ??????? ?? ?????? ? ?? ??????? ??????? ?? ?????, ?? ??? ?????????? ?? ? ?? ???? ???-?????, ?? ? ?? ???? ??????? ? ?????? ?????????. ??? ???? ???? ? ????? ?????. ? ??????? ???? ? ???? ?????. ??????, ?? ???????????? ????????? ?? ???, ???????????????. ?? ??? ????????, ?????????, ??? ??????? ???? - ?? ??????? ?? ????? ????? ???? ? ?? ????? ????? ???????. ???, ???????? ?????, ? ????, ?????? ??????, ??????? ???????. ??????? ???. ????, ? ??????? ??????? ?????! ??? ?? ????? ?? ???? ?? ??? ???, ? ??? ?????????? ?? ??? ?? ????. ??? ?? ??????????, ??? ??? ??????? ?????????? ????. ????? ??? ???? ?? ???????, ??? ? ??? ??????? ???? ? ???? ?????????, - ??? ??? ?????, ??? ??? ?????? ????????? ???-????????. ?? ?????????? ?????????? ?? ?????. ?? ????, ?? ?? ???????? ??? ? ?? ????????, ? ????, ?? ?? ???? ????????? ??????, ? ??? ?????? ??????. ???? ???????, ???? ? ?? ???????? ?? ? ???? ???, ?? ?? ?????-???????, ?? ????????? ???? ? ?? ????? ?? ?????. ?? ?? ????? ? ????, ?? ? ?????, ?? ???? ????, ? ?? ????? ???? ?? ?????? ???, ? ????? ???, ? ?? ????? ?????. ??????? ??????? ???? ???????, ??????????? ?? ???, ????? ?????. ??? ????????? ??? ?? ?????? ????, ??? ??? ???????? ???? ????. Jako więc stworzenie Twoje prosimy o łaskawość i miłosierdzie Tego, który nas stworzył: zmiłuj się nad nami, Boże, w nieskończonej dobroci Twojej! Bo wszystko co dobre - wychodzi od Ciebie i do nas przychodzi, wszystko natomiast co złe, grzeszne, idzie od człowieka do Boga. Wszy-scyśmy pobłądzili, wszyscy znikczemnieli, nie masz wśród nas nikogo, kto byłby sprawiedliwy i zabiegał o rzeczy niebieskie, każdy baczy tylko na to co ziemskie, wszyscy ugrzęźliśmy w doczesności: "nie ma już spra-wiedliwego na ziemi". I to nie dlatego, żeś Ty zostawił nas czy porzucił, lecz że sami przestaliśmy Ciebie szukać, do Ciebie dążyć, trzymając się mocno tego co widzialne. Dlatego też bojaźń nas ogarnia, czy nie spotka nas to, co zesłałeś na Jeruzalem, które się odwróciło od Ciebie i przestało chodzić Twoimi drogami. Ty jednak nie postępuj z nami według dzieł na-szych i nie odpłać nam, tak jak miastu tamtemu, zgodnie z naszymi wy-stępkami: okaż cierpliwość teraz i po wielokroć, zagaś płomień gniewu swego nas, sługi Twoje, ogarniającego, skieruj na drogę prawdy i naucz nas pełnić Twoją wolę. Ty jesteś bowiem Bogiem naszym, my zaś - Twoim ludem, udziałem i dziedzictwem Twoim. Nie wyciągamy rąk naszych do boga cudzego, nie dajemy posłuchu żadnemu prorokowi fałszywemu, nie trzymamy się żadnej nauki nieprawdziwej, przeciwnie, do Ciebie wołamy, Boga prawdziwego, ku Tobie, który przebywasz w niebie, kierujemy nasze oczy oraz wznosimy ręce, Ciebie prosimy: przebacz nam, Dobroci i Miłości Boża, zmiłuj się nad nami Ty, który wzywasz grzeszników do pokuty, do-puść abyśmy na Sądzie Ostatecznym mogli zająć miejsce po prawicy Two-jej i być zaliczeni do grona Twoich wybranych. A dopóki świat ten będzie istniał, nie dopuszczaj na nas zła wszelkiego oraz pokus, nie oddawaj na pastwę nieprzyjaciół, aby nie mówiono o mieście Twoim "miasto zniewo-lone", zaś o owcach Twój ej trzody - że to przybysze z ziemi nieswój ej, zaś poganie, niewierni aby nie musieli pytać: "gdzież jest Bóg ich?". I nie zsyłaj na nas smutku i wszelkich frasunków, głodu oraz nagłej i niespo-dziewanej śmierci, a także ognia i powodzi! I niech nie odchodzą od Ciebie ludzie małej wiary; kary zsyłaj umiarkowanie, za to zmiłowanie i przebacze-nie odmierzaj obficie; ciosy wymierzaj i rany zadawaj oględnie, ale w lito-ści swojej lecz je szczodrze, skutecznie; zsyłaj smutki i nieszczęścia rzad-ko, za to pocieszaj szybko, bez odwłoki, bo natura ludzka niedługo może zdzierżeć gniew Twój i wytrzyma go tyle akurat co słoma - ogień! Przejawiaj za to wyrozumiałość i miłosierdzie swoje, bo Tobie przystoi litować się i ocalać; nieodmiennie okazuj łaskawość swoją Twojemu ludo-wi: wrogów odganiaj, życie w pokoju wspomagaj, nieprzyjazne narody poskramiaj, w niedostatku i głodzie wspomagaj, władców naszych uczyń postrachem dla złych sąsiadów; niech bojarstwo nasze wzrasta w mądro- ?? ? ?? ??? ??? ???, ? ?? ????? ???? ????, ???? ?????, ???? ?????????. ?? ????????? ?? ???? ???? ?? ???? ??????, ?? ????? ?????? ?? ?????-??? ???? ????????, ??? ?????? ?????????? ????????? - ???? ?????-????, ????????? ????, ? ?? ????, ??????????, ??? ???? ?????????, ?? ???? ???? ???? ?????????. ???? ??????. ??????? ??? ?????, ?????? ?????? ??????????! ??????? ???, ??-???????? ????????? ?? ????????! ? ?? ????????? ?????? ???? ???????? ?????? ?? ?????? ???, ? ?? ????????????? ????????? ???????? ???! ? ?????? ?????? ????, ?? ?????? ?? ??? ??????? ??????, ?? ????? ??? ? ???? ????????! ??? ?? ?????????? ????? ???? ??????? ?????????? ? ????? ???? ????????? ? ????? ???????! ??? ?? ?????? ??????? ?????: «?? ? ??? ??????» (?????? 78,10). ?? ???????? ?? ??? ???????? ? ??????, ? ?????? ???????, ?????, ??????! ??? ?? ???????? ?? ???? ???????? ?????! ????? ???????, ? ????? ???????! ????? ?????, ? ????????? ?????! ????? ???????, ?? ????? ? ???????! ?? ?? ??????? ???? ????? ????? ??????? ???? ????, ?? ???? ??????? ??????! ???? ?????????, ????????????! ?? ? ???????? ???? ???????? ? ???????. ??????? ??????? ???? ?? ????? ?????! ???? ??????????, ??? ???????, ??????? ?????, ?????? ??????, ????????? ????? ????? ???????? ??? ???????, ?????? ??????, ?????? ???????, ?????? ???? ??????, ????? ???? ???????, ????? ? ??? ? ???????? ?????, ????? ? ???????, ? ??????, ? ?????, ? ??????, ? ????????, ? ????????, ? ?????? ? ??????, ? ??????? - ???? ???????, ???? ?????, ???? ???????, ??????? ??????? ??, ? ??????? ? ???????, ????????? ????????? ????? ??????, ? ?????? ???????? ???, ? ???????? ??????? ?????????? ??????, ?????????, ????????, ?????????, ???????????, ? ???? ?????? ?????????, ???????????? ??? ???? ? ??????? ???! ??? ??????? ????? ????????? ? ??????? ????, ?????, ?????? ? ???????! ??????? ????, ??????? ??????, ????? ??????, ? ????? ? ? ????????? ?????, ?????? ???????????, ????????????????, ?? ????? ?? ??????? ? ?? ?????, ??? ???????? ? ??????, ??? ???? ??????-???, ??????? ? ?????????. ???? ? ?????? ??????-?????. ?????. ?? ???????? ?????? ?? ????????? ??????? ?? ????????? ??????? ???????????? ??. ??????????, ??? ????????? ???????????? ???????? ???? ??? ????? ???? ???????????, ?????????, ?????????? ? ???? ?????? ści, grody niech się rozwijają i umacniają, a Kościół Twój się rozrasta; strzeż dziedzictwa Twego: miej w opiece mężów oraz żony wraz z ich dzia-teczkami, ratuj i ocal tych, którzy cierpią opresje: w poddaństwie, w nie-woli, w więzieniu, w drodze na suchym lądzie bądź na wodzie, w ciemnicy bądź nie mają co pić, jeść czy na grzbiet włożyć - nad każdym się zlituj, każdego pociesz, każdemu pozwól się uradować tak na ciele jak i na duszy! Za wstawiennictwem oraz przyczyną Przeczystej Twojej Matki, świę-tych bezcielesnych istot niebiańskich, Poprzednika Twojego i Chrzciciela Jana, wszystkich świętych apostołów, proroków, męczenników, błogosła-wionych i miłych Tobie sług Twoich - okaż nam swoje miłosierdzie wiel-kie, abyśmy z łaskawości Twojej korzystając i opieki mogli zjednoczeni w wierze społem, z radością i weselem wyznawać Ciebie, Pana Naszego Jezusa Chrystusa, z Ojcem oraz Duchem Świętymjako Trójcę Nierozdzielną, w jedności Trzech Osób panującą na niebie i na ziemi, władającą chórami aniołów oraz rodzajem ludzkim, całym światem widzialnym i niewidzial-nym, teraz i zawsze i na wieki wieków. Amen! Tę wskazującą drogę do Łaski modlitwę oraz modlitewną pochwałę sławiącą św. Włodzimierza i polecającą nowo ochrzczoną Ruś Kijowską opiece Boga Stwórcy, Zbawiciela, Bogarodzicy i wszystkich świętych czczonych na Ukrainie, odmawiały wszystkie pokolenia Rusinów-Ukra-ińców na przestrzeni stuleci, a zwłaszcza podczas świąt Jubileuszu 950-i 1000-lecia przyjęcia chrztu, gdy Ukraińcy w swej ojczyźnie i w świecie ze wzmożoną wiarą i nadziejąmodlili się, by ziemia ukraińska w następ-nych tysiącleciach pozostała "ziemią chrześcijańską, a zarazem ziemią maryjną" albowiem "Maryja, która była pierwszą i doskonałą uczennicą swego Syna jest ikoną i pierwowzorem Cerkwi, która z wiarą przyjmuje słowo Boga. Jej orędownictwo towarzyszyło wspólnocie chrześcijańskiej na Ukrainie od czasów chrztu Rusi w roku 988" -jak powiedział Jan Paweł II w Kijowie w pierwszym roku trzeciego tysiąclecia. ? ???????, ???????? ??-?? ??. ?????????? ??? ????????? ???????-??????-???, ???????? ?????? ????????? ???? 950- ? 1000-????? ????????? ???-?????????, ???? ???????? ? ????? ??????????? ? ? ?????, ?? ?????????? ????? ? ?????? ????????*, ??? ?????????? ????? ? ? ????????? ??????-?????? ???? "????????????? ??????, ? ? ??? ?? ??? ?????? ???????-???" ????, ?? "?????, ?? ???? ?????? ? ?????????? ???????? ????? ????, ?? ????? ?? ?????? ??????, ??? ? ????? ??????? ????? ????????. ?? ???????????? ??????????? ???????????? ????????? ? ??????? ?? ??? ???????? ???? ? 988 ????" - ?? ?????? ???? ????? II ? ????? ? ??????? ???? ???????? ???????????. * * * *??????? ? ?????? 1000-????? ???????? ??????? ???????? ????, ?? ???? ? ????? ???????????? ??????, ? ??????? ???? ??????? ???? ?? ??, ?? ?? ????? ?????? ?????? ??? ??????? ?????? ??????-?????? ???????? ????? ???????????? ????, ??????????? ? ???? ??. ?????, ?? ????????, ???? ????? ????? ??????? ????????, ?? ??????? ?????? ????? ??????????, ?? ????? ?????? ?????? ? ??????? ????? ????. ?? ????? ? ??????? ???? ?? ??, ?? ?? ????? ???????? ??? ??? ???????????? ????? ??. ???? ? ?????? ??????????? ???????????? ??????, ?? ?????? ???? ???? ?????????? ???????? ???? ??????????. ?? ? ????????? ???????? ?? ????? ??????????? ??????, ?????? ? ?????, ?? ????? ??????? ????? ? ????????? ?????? ???????????? ??????. ?? ????? ? ??????? ??????? ?? ??? ????????? ????? ??????????? ?????????? ????????? ? ???????????? ????, ??, ????????? ???????????, ??????????? ???????? ?? ?????? ??????? ???? ?????????? ???-????? ????????, ???? ?????? ?????? ?? ????? ???????????? ????????. ??? ??????????? ????? ???????????? ?????? 1000-????? ???????? ?????-??, ???? ?? ????? ??????? ?? ??? ?? ???? ????? ? ????????, ?? ??????? ????, ??? ???????????? ?????????, ?????? ????? ? ?????? ???????????? ??????, ??????? ? ??????? ? ???? ?? ??????, ???? ????? ????????? ? ???????????? ???? ??. ????, ??? ?????????? ??????????? ????? ? ??? ????????? ? ??????? ????????? ?????? ???????????? ??????. ????? ???? ??. ?????????? ???? ??? ??? ???? ???????????? ?????? ?????????????? ? ????????????? ?????! ????? ???? ???????????? ????? ??????? ??? ???? ? ????? ????????????? ? ???????????? ?????????! ?? ????? ???? ????? ?? ????, ?? ??????? ? ?? ????? ?????? ???????? ??? ???? ? ????? ????????? ?? ??????? ????????? ?????? ? ?????? ????????-???? ?????? ?? ?????? ???????. ????? ???????? ???? ?????, ???? ??????? ???? ? ?????? ???????, ???? ??-???? ??? ????, ?? ??????? ? ???? ????????, ??? ????? ???????????? ????????. ??????? ?? ????????? ?????????? ?????? 1-?: ?????????? ???????? ?? ????? ??????, ????????? ??? ??-????? ?????, ?? ????? ????? ????, ??????????, ???? ???????? ? ??? ?????-?? ?????, ? ??, ?? ???? ???? ??????????, ??????? ??? ??? ??????? ?????-??, ??? ?? ???? ?????? ???????????: ???????, ??????? - ???????????! ???? 1-?: ?????? ???????????? ???? ??????? ? ???? ????????? ????-??????, ?? ???? ??? ??????? ???? ????????, ???????, ?? ??????? ???-????? ??? ???????? ?? ??? ????? ??????????? ???????: ???????, ?? ????? ???? ??????? ?????; ???????, ?? ????? ???? ????????? ?????; ???????, ????? ? ?????? ??????????; ???????, ?????? ???? ????????; ???????, ?????? ??? ????????? ?????? ?????????; ???????, ??????? ? ??? ???????????? ???? ???????????; ???????, ?? ?? ????? ????????? ????-???????; ???????, ?? ?? ????? ????, ??? ??? ??????; ???????, ???? ????????, ?????????? ?????; ???????, ???? ????????????? ???-?????; ???????, ?? ????? ?????????? ????????????; ???????, ?? ????? ???? ???????? ????????????. ??????? ??????? - ???????????! ?????? 2-?: ?????? ???? ??????, ???????? ???? ?????? ????????? ??????????: "?????? ???? ????? ???? ??? ??????????? ????????, ?? ??? ??? ??????? ? ???????????? ???? ?? ????? ????????, ?????????-??: ??????"! ???? 2-?: ????? ??????????? ???????? ???????, ???????? ???? ??-???? ????????: "????? ????, ?? ? ??????????? ???? ???????? ???? ??? ????????"? ? ??? ?? ??????? ???????? ??, ??????: ???????, ? ??-??????? ????????? ???? ???????????; ???????, ????????? ????, ???-?????? ???????; ???????, ?????????????? ????? ?????????; ???????, ?????? ????? ???? ???? ?????; ???????, ??????? ???????, ?? ??? ?????? ???; ???????, ?????, ?? ????? ?? ????? ????? ?? ????; ??-?????, ???? ??? ??????? ????????; ???????, ?? ?? ?????? ??????? ????????; ???????, ?? ?? ?? ??????? ??????, ?? ?? ???????; ???????, ?? ?? ???????? ???????? ??????????; ???????, ?? ?? ????? ?????? ??????????. ???????, ??????? - ???????????! Akatyst do Przenajświętszej Bogurodzicy Kondakion l (ton 8): O, Waleczna Hetmanko, zwycięską wdzięczno-ści pieśń, z niewoli wyswobodzeni, słudzy Twoi, niesieni Ci, Bogurodzico. Ty, która posiadasz moc niezwyciężoną, od wszelkich nieszczęść wybaw nas, byśmy do Ciebie wołali: Witaj, Oblubienico Dziewicza. Ikos 1: Archanioł z nieba posłań był, by "Witaj" Matce Boga rzekł. A kiedy ujrzał, że na jego bezcielesny głos bierzesz na siebie ciało, Panie, stanął w zachwycie wołając do Niej: Witaj, przez którąjaśnieje radość, Witaj, dla której klątwa odpuszczona, Witaj, która Adama podnosisz z upadku, Witaj, która od łez uwalniasz Ewę. Witaj, o wysokości, poję-ciom ludzkim niedostępna, Witaj, głębino nawet anielskim okiem niezba-dana, Witaj, bo jesteś tronem Króla, Witaj, bo dźwigasz Tego, co wszyst-kie dźwiga rzeczy. Witaj, gwiazdo Słońce nam ukazująca, Witaj, łono Boskiego wcielenia, Witaj, przez którą stworzenie się odnawia, Witaj, przez którą Stwórca dzieckiem się staje. Witaj, Oblubienico Dziewicza. Kondakion 2: Bacząc Najświętsza Panna na swoje dziewictwo do Ga-briela śmiele rzecze: "Dziwne twej mowy znaczenie i duszy mojej do pojęcia trudne. Poczęcie bowiem bez męża udziału i macierzyństwo gło-sisz mi wołając: Alleluja" Alleluja, alleluja, alleluja. Ikos 2: Czeka Dziewica z upragnieniem na poznanie niepoznawalnego i rzecze Bożemu słudze: "Czyż łono moje dziewicze może począć i poro-dzić Syna? Powiedz mi". A on w bojaźni i czci rzekł Jej wołając: Witaj, wtajemniczona w niewymowną radę, Witaj, pełna wiary w sprawy mil-czenia godne, Witaj, któraś przedsmakiem cudów Chrystusowych, Witaj, pełnio wszystkiego, co o Nim jest prawdą. Witaj, drabino, po której sam Bóg z nieba zstąpił. Witaj, moście, wiodący z ziemi ku niebiosom, Witaj, cudzie, o którym słów brak jest aniołom, Witaj, rano bolesna zadana de-monom. Witaj, Światłość rodząca w sposób niewymowny, Witaj, któraś nikomu nie wyjawiła "Jak" swej tajemnicy, Witaj, która przekraczasz wie-dzę wszystkich mędrców, Witaj, która wierzącym rozj aśniasz umysły. Witaj, Oblubienico Dziewicza. ?????? 3-?: ???? ??????????? ????????? ???? ????????? ????, ? ???? ??????, ? ??????????? ???? ???? ??????? ????? ?? ??????? ????? ??? ???, ?? ?????? ??????? ????? ????????, ????????: ??????! ???? 3-?: ????? ???? ? ???? ??????, ???????? ???? ?? ?????????, ? ???? ????, ?? ?????? ?????? ?? ??????????, ??????? ? ???????????? ? ???, ???? ???????, ?????????? ?????????: ???????, ??????? ??????? ???'??????; ???????, ?? ?? ???????? ???? ???????????; ???????, ????????? ????????? ???????????????; ???????, ?? ?? ???????? ??-???? ????? ??????; ???????, ????, ?????? ????????? ?????????; ???????, ???????, ????????? ?? ???? ???????????; ??????