Miros�aw P. Jab�o�ski Czas wodnika DRZEWO GENEALOGICZNE Klinika Psychiatryczna Forcetta Delano Connecticut 10 sierpnia Firma Prawnicza Kinsey, Sheckley and Kinsey Denver Colorado Szanowni Panowie! Chcieliby�my powierzy� Wam prowadzenie sprawy w interesie naszego pacjenta, kt�ry trafi� do kliniki z winy firmy "Genealogis and Co." Z fragment�w pami�tnika naszego pacjenta, kt�re za��czamy, dowiedz� si� Panowie, jaki by� przebieg wypadk�w. Jeste�my bezpo�rednio zainteresowani t� spraw�, gdy� tylko wygrana pacjenta, w imieniu kt�rego wyst�pujemy, umo�liwi mu zap�acenie za dokonane przez nas zabiegi neurochirurgiczne, kt�rych wyszczeg�lnienie podajemy ni�ej. Prosimy Pan�w o zapoznanie si� ze wszystkimi dostarczonymi materia�ami (fragmenty pami�tnika pacjenta, korespondencja z "Geanco", kosztorys wykonanych operacji i zabieg�w, itp.). W razie potrzeby s�u�ymy wszelkimi dodatkowymi informacjami. Z powa�aniem Allan S. McCarthy Drzewo genealogiczne Fragmenty pami�tnika pacjenta Kliniki Psychiatryc/nej w Forcetta Delano 21 kwietnia, pi�tek. Przeczyta�em w gazecie ciekawe og�oszenie. Ot� firma ,,Genealogis and Co." wykonuje dla zainteresowanych drzewa genealogiczne wraz z histori� rodu. Zacz��em si� zastanawia�, czy sobie takiego drzewa nie zafundowa�. Mia�em, co prawda, kupi� pralk�, ale pralk� nie mo�na Pochwali� si� przed znajomymi m�wi�c: to pralka z rodowodem! 22 kwietnia, sobota. Stanowczo nie mo�na por�wna� takiej pralki, cho�by nawet �piewaj�cej, do drzewa genealogicznego. Fe! Jak mog�em my�le� o tak przyziemnym przedmiocie? Kupuj� to drzewo! 23 kwietnia, niedziela. Ca�� niedziel� sp�dzi�em na szperaniu w domowym archiwum. Jestem zniech�cony. Przesz�o�� mojego rodu nie jest bynajmniej tak �wietlana, �eby si� ni� chwali�. Dziadek Mateusz na przyk�ad pod�o�y� jakiemu� tam Smithowi �wini�. To wynika z jego pami�tnika VII pod tytu�em "Ameryka 2096-2100". A dziadek by� taki dobry dla mnie! Swoj� drog� ciekaw jestem, jak wygl�da taka �winia1? Mo�e to, co dziadek zrobi�, by�o dobre dla tego Smitha? 24 kwietnia, poniedzia�ek. Z samego rana poszed�em do "Genealogis and Co.". Dyrektor by� bardzo mi�y, o�wiadczy�, �e �adna historia rodu klienta nie jest potrzebna. "Geanco" tworzy j� wedle �yczenia. Trzeba tylko uwa�a�, �eby nie przesadzi� z wybielaniem przodk�w, bo to czasem poci�ga za sob� nieprzewidziane skutki. Dyrektor, widz�c, �e si� waham, powiedzia�, �e wypadki takie zdarzaj� si� bardzo rzadko, wi�c spokojnie mog� sobie zam�wi� drzewko. Spyta� te�, do kt�rego wieku wstecz ma ono si�ga�. Powiedzia�em, �e me licz� si� z kosztami, wi�c mo�e by� od XVI wieku, z zaznaczeniem, kto by� protoplast� rodu. Dyrektor zapyta� jeszcze, jak wysokie mam mieszkanie. Troch� mnie to zdziwi�o, ale odpar�em, �e to bez znaczenia, bo sufit mo�na podnie��. Dowiedzia�em si� jeszcze, �e w sobot� musz� by� w domu, bo dostarcz� drzewo. Po�egnali�my si� jak starzy znajomi. Bardzo mi�y by� ten dyrektor! 25 kwietnia, wtorek. Szuka�em w encyklopedii s�owa "�winia". "Wielka Encyklopedia Wszechczas�w i Wszelkich Wyraz�w" wyja�ni�a, �e jest to archaiczne zwierz� domowe hodowane w celach ozdobnych. A wi�c pod�o�enie �wini przez mojego dziadka Mateusza owemu Smithowi by�o rzecz� pozytywn�. Co� w rodzaju podarunku. Zatelefonowa�em zaraz do "Geanco" i poleci�em ten fakt w nale�yty spos�b wyeksponowa� w moim drzewie. Dyrektor by� tym troch� zdziwiony, ale gdy powiedzia�em, �e za to p�ac� osobno, uleg�. 26 kwietnia, �roda. Oczekiwanie. 27 kwietnia, czwartek. Czekam. 28 kwietnia, pi�tek. Postanowi�em, �e urz�dz� ma�� bibk� dla kilku przyjaci� z okazji kupna drzewa. 29 kwietnia, sobota. Od rana na nogach. Ca�� noc nie spa�em. Zupe�nie jak dziecko! O pierwszej po po�udniu, kiedy ju� niemal umiera�em z niecierpliwo�ci, dzwonek! Otwieram drzwi i... pakuj�-twarz w jakie� ostre ga��zki. Przede mn� u�miechni�ty dyrektor "Geanco" i dw�ch pomocnik�w taszcz�cych wielk� donic�, w kt�rej mieszcz� si� korzenie ogromnego drzewa. Zg�upia�em. Wi�c to jest moje drzewo genealogiczne? To� to baobab!!! Ju� sama donica nie mie�ci si� w drzwiach, a co dopiero reszta?! Ale dyrektor i jego pomocnicy nie zra�aj� si�. Kazali mi przewr�ci� �cian�, kt�ra nie chcia�a potem sta� prosto, ale podklei�em j� ta�m� przezroczyst�. Tymczasem tamci postawili drzewo na �rodku pokoju i nie wiedzie� z czego s� strasznie zadowoleni. Jestem bliski p�aczu. Nie tak wyobra�a�em sobie m�j nabytek! Dyrektor pociesza mnie, wciska mi do r�ki "Instrukcj� obs�ugi i piel�gnacji drzewa genealogicznego". Mimo wszystko jestem niepocieszony. Drzewo zajmuje p� pokoju. I jeszcze trzeba sufit podnosi�. Jeden z tych tragarzy siad� drugiemu na barana I wsp�lnie zacz�li pcha� powa�� ku g�rze. Podnie�li o jakie� pi�tna�cie centymetr�w. Gdy obaj, czerwoni z wysi�ku, ko�czyli prac�, wpad� s�siad z g�ry. Bez �adnych wst�p�w nazwa� mnie idiot�, powiedzia�, �e to, co zrobi�em, jest karygodne, bo podnosz�ca si� wraz z moim sufitem jego szafa zgniot�a z kolei o jego sufit przebywaj�cego czasowo na tej szafie kota. Poradzi�em mu, �eby i on podni�s� sw�j strop, ale odpar�, �e to niemo�liwe, bo jego s�siad z g�ry przez to ci�g�e podnoszenie sufit�w porusza si� od roku na czworakach. Dosz�o do tego, �e po ulicy chodzi na r�kach i nogach, przystaj�c przy okolicznych drzewkach... S�siad krzykn�� jeszcze, �e spraw� kota skieruje do s�du i wyszed�. By�em tym wszystkim tak za�amany, �e zacz��em szuka� siekiery, ale dyrektor udaremni� moje drzewob�jcze zamiary, wi���c mnie paskiem od spodni. Potem, za pomoc� czu�ej perswazji, po kt�rej mam jeszcze kilka si�c�w, wyja�ni� mi, �e tego robi� nie wolno, dop�ki nie zap�ac� rachunku. Wtedy mog� sobie z rzeczonym drzewem zrobi�, co mi si� tylko �ywnie podoba. Zap�aci�em i wyni�s� si�, zostawiaj�c jakie� torebki i ksi��ki. Na razie nie by�em ich ciekawy. Za�y�em �rodek nasenny i postanowi�em to wszystko przespa�. 30 kwietnia, niedziela. Obudzi�em si� z potwornym b�lem g�owy. Wzrok m�j pad�, oczywi�cie, najpierw na drzewo, a potem na pozostawione przez dyrektora "Geanco" pakunki. Wzi��em do r�ki ksi��ki. Pierwsza z nich, "Nawo�enie", przedstawia�a spos�b nawo�enia drzew genealogicznych oraz podawa�a pe�ny wykaz mo�liwych do stosowania nawoz�w. Mi�dzy innymi zawiera�a takie pozycje, jak: dwufosfat genealogiczny, azotan prababko-wy, siarczek protoplasty, wyci�g z ziemi grobu rodzinnego (kt�rej to zreszt� dostarcza�o "Geanco"), fosforan zarodu, to jest za�o�yciela rodu, i wiele innych. Cisn��em ksi��k� pod ��ko i zabra�em si� do nast�pnej. By�a to "Instrukcja pos�ugiwania si� drzewem G". Poniewa� aby si� z ni� zapozna�, nale�a�o najpierw dok�adnie obejrze� ca�e drzewo, a wi�c wsta�, od�o�y�em t� lektur� na bok. Trzeci� broszur� by�a ju� wspomniana "Instrukcja obs�ugi i piel�gnacji drzewa genealogicznego". By�a ona co najmniej niezrozumia�a. Do tej pory nie wiem, czy nale�y uwa�a� to drzewo za form� naturaln�, czy nie. Zreszt� producenci sami zdawali si� tego nie wiedzie�, pl�cz�c si� mocno w wyja�nieniach. Co do piel�gnacji, to drzewo trzeba nawozi�, podlewa� roztworem pradziadka potasu oraz codziennie przemywa� ga��zki i li�cie rozpuszczonym w alkoholu wodorotlenkiem rodzic�w. Ju� ja ci� b�d� przemywa�! - pomy�la�em m�ciwie, ale zaraz rozczuli�em si�. Przecie� moi przodkowie niczemu nie s� winni, nie zas�u�yli na to, abym ich z premedytacj� nie przemywa� wodorotlenkiem rodzic�w. Wyszed�em z ��ka i serdecznie poca�owa�em drzewo w prapraprababk� mojej babki Helen. Tu si� po�apa�em, �e �adnej babki Helen nigdy nie mia�em, nie istnia�a tym bardziej jej prapraprababka, ale wyda�o mi si� to bez znaczenia. Skoro by�em ju� na nogach, zajrza�em do pozostawionych przez dyrektora "Geanco" pakunk�w. Znajdowa�y si� w nich nawozy, alkohol do rozpuszczania wodorotlenku rodzic�w, ma�a broszurka i wielki rozpylacz. Pomy�la�em, �e rzeczy te maj� jaki� zwi�zek ze sob�, wi�c zaj��em si� ksi��eczk�. By�o to popularnonaukowe opracowanie na temat szkodnik�w paso�ytuj�cych na drzewach genealogicznych oraz sposoby ich zwalczania. Do szkodnik�w owych nale��: rdza genealogiczna, grzybek szwagrowy paso�ytniczy, dziadek zjadek oraz najgro�niejszy z nich - kornik latoro�lowy, atakuj�cy najch�tniej p�dy m�ode. �rodki zwalczania paso�yt�w to: kwas genealonukleinowy, antyszwagr�wka, azotyn stryja. Korniki niszczy si� natomiast za pomoc� m�oteczka. Gdy tylko kornik wychyli �epek z drzewa, nale�y go szybko uderzy� m�oteczkiem. Rekord w polowaniu na korniki latoro�lowe wynosi 10k/24h, co oznacza dziesi�� kornik�w na dob�. Owa niewielka liczba upolowanych kornik�w wynika st�d, �e bardzo niech�tnie wychylaj� si�. Broszura zaleca w zwi�zku z tym ciche nucenie najnowszych przeboj�w, co wywabia korniki na zewn�trz. Dla niemuzykalnych sprzedawane s� odpowiednie nagrania. Zemdla�em. "Genealogis and Co." Wichita Falls Oklahoma 14 sierpnia Klinika Psychiatryczna Forcetta Delan Connecticut Szanowni Panowie! W odpowiedzi na list Pan�w z dziesi�tego sierpnia bie��cego roku, w kt�rym to pi�mie zakomunikowali�cie nam o zamiarze zwr�cenia si� do firmy adwokackiej w celu uzyskania dla swojego pacjenta, a naszej ,,ofiary"! odszkodowania za poniesione straty pieni�ne i moralne, o�wiadczamy, co nast�puje: Drzewo genealogiczne typu G-275-Y, dostarczone przez "Genealogis and Co." Waszemu pacjentowi, jest dopuszczonym do sprzeda�y drzewem popularnym, wielokrotnie badanym i zabezpieczonym przed wszelkiego rodzaju dolegliwo�ciami (rdza genealogiczna, grzybek szwagrowy paso�ytniczy, dziadek zjadek i inne). Wszystkie fakty opisane przez Waszego pacjenta musia�y wynikn�� z nieprawid�owego pos�ugiwania si� tym�e drzewem (model G-275-Y). Z tego wi�c wzgl�du wszelkie roszczenia Waszego pacjenta s� bezpodstawne i w wypadku zwr�cenia si� do firm prawniczych jeste�my w stanie obali� przy pomocy ekspert�w genealogii wszystkie zarzuty kierowane pod naszym adresem. Rozumiemy, �e zad�u�enie pacjenta w Waszej Klinice zmusza Pan�w do wyst�pienia w jego imieniu do s�du, ale w�tpimy, czy jest to op�acalne. Koszt zabieg�w, kt�rych Panowie dokonali, wynosi czterdzie�ci pi�� tysi�cy dolar�w, podczas gdy w razie przegrania przez nas sprawy mo�ecie liczy� na odszkodowanie w wysoko�ci dziesi�ciu tysi�cy dolar�w. Z powa�aniem Robert Mennering dyrektor "Geanco" Mi�dzy jaw� a snem. Wydaje mi si�, �e jestem jakim� dziwnym zwierz�ciem z d�ugim ogonem, zwierz�ciem podobnym nieco do cz�owieka i skacz� po drzewie genealogicznym. Mo�e to zwierz� to w�a�nie �winia? Wydaje si� wcale mi�e. Nie wiem, jaka data. Ockn��em si� z omdlenia. Wszystko na swoim miejscu, niestety! Spojrza�em na zegarek. Jego kalendarz wskazywa� dat� 31 kwietnia. A wi�c jest pierwszy maja. Ucieszy�em si�, �e jeszcze potrafi� logicznie my�le�. l maja, poniedzia�ek. Ci�gle ten sam dzie�. Mimo �e to �wi�to, w skrzynce na listy co� by�o. My�la�em, �e mo�e Anna napisa�a, ale to tylko reklam�wka m�oteczk�w i sto�eczk�w do polowania na korniki latoro�lowe. Zam�wienia na owe przedmioty przyjmuje firma "M�ostogenealogon". Niech j� szlag trafi!! Cisn��em reklam�wk� do zsypu. Postanowi�em, �e skoro dzi� jest �wi�to pracy, to i ja nie tkn� si� swojego drzewa. A jutro zabior� si� do "Instrukcji pos�ugiwania si� drzewem Genealogicznym" 2 maja, wtorek. Dla relaksu przegl�da�em pocz�tkowe karty mojego pami�tnika i ma�o mnie krew nie zala�a. Czemu sobie nie kupi�em tej pralki? Pralka robi�aby za mnie, a tak ja musz� chodzi� ko�o tego przekl�tego drzewa. Dzisiaj dok�adnie mu si� przyjrza�em. Na oko wygl�da jak zwyk�e drzewo i gdyby nie moje zaufanie do "Geanco" pomy�la�bym, �e wyci�to je w pobliskim parku. Z pot�nej plastikowej donicy wystaje gruby pie�, na kt�rym zna� �lady wielu odci�tych pot�nych konar�w. S� to, wed�ug "Przewodnika po drzewach genealogicznych" przywi�zanego do pnia, dawno wymar�e ga��zie mojego rodu. Wy�ej wyrastaj� grube konary, z nich du�e ga��zie, potem coraz to mniejsze, zako�czone pojedynczymi listkami. Przy ka�dej ga��zce znajdowa� si� kartonik z wypisanym imieniem i nazwiskiem oraz datami urodzenia i �mierci ka�dego mojego przodka. Sprawdzi�em potem, co jest z dziadkiem Mateuszem. Wlaz�em na szaf� i zobaczy�em... �wini�! 2 maja, wtorek (po po�udniu). Zabra�em si� do lektury "Instrukcji pos�ugiwania si� drzewem G". We wst�pie przeczyta�em, �e: Drzewo genealogiczne, typ G-275-Y, jest popularnym domowym drzewem genealogicznym powszechnego u�ytku. Przystosowane jest ono do czu�ej opieki i piel�gnacji. W celu odszukania jakiego� przodka na drzewie nale�y pos�ugiwa� si� zamieszczonym na ko�cu spisem alfabetycznym lub chronologicznym, gdy nie znamy imion lub nazwisk. Ca�e drzewo, dla �atwiejszej orientacji, zosta�o podzielone na sektory, a w drastycznych przypadkach nale�y post�powa� wed�ug wskaza� tego typu: babki Betsy szukamy z lewej strony drzewa, na trzecim konarze od do�u, w cz�ci �rodkowej, na prawo i troch� z ty�u za dziadkiem Rolandem. Id�c za tymi wskaz�wkami w oznaczonym miejscu znalaz�em swego w�asnego wnuka, kt�ry chwilowo by� jednocze�nie moim dziadkiem George'em. Obok znajdowa� si� stryj Dick z matk� babki Helen, kt�ra tymczasowo by�a jego �on�. Popatrzy�em na to wszystko ze zgroz�. Takie zepsucie moralne w mojej rodzinie! Ale to jeszcze nic! Okaza�o si� bowiem, �e moja ciotka Jona ma... ehm... co� wsp�lnego ze mn� samym. Zajrza�em jeszcze do historii mojej rodziny zamieszczonej w tej wspania�ej ksi��ce, ale bzdury, jakie tam wyczyta�em, o ma�o nie przyprawi�y mnie o atak serca. Pomy�la�em jeszcze, �e mniej k�opotu mia�bym z obs�ug� rakiety ni� tego drzewa, a na pewno du�o mniej ksi��ek by�oby do nauki pilota�u. 3 maja, �roda. Podla�em drzewko pradziadkiem potasu, przemy�em ga��zki i li�cie wodorotlenkiem rodzic�w rozpuszczonym w alkoholu, ale zaraz zrozumia�em, �e �le post�pi�em, bo ca�e drzewo zacz�o si� chwia� na boki jak smagane wichur�. Zw�aszcza ga��� wuja Edgara, kt�ry by� pijanic�. Postanowi�em nie rozpija� go po�miertnie i profilaktycznie spryska�em ga��� antyszwagr�wk� i azotynem stryja, czym zaskarbi�em sobie na pewno jego pozgonn� nienawi�� i pogard�. Wuj Edgar zawsze m�wi�: "Co to za m�czyzna, kt�ry nie pije?!", nigdy te� nie uwa�a� mnie za stuprocentowego przedstawiciela rodu m�skiego. Chyba mia� racj�. On nigdy nie kupi�by jakiego� drzewa genealogicznego, tylko najzwyczajniej w �wiecie poszed� do pubu i po prostu przepi� te pieni�dze. Patrz�c melancholijnie na niego wypi�em sam resztk� alkoholu, po czym wyzywaj�co spojrza�em na wuja. Wydawa�o mi si?, �e si� u�miecha, ale to chyba niemo�liwe! 4 maja, czwartek. Wuj Brent zakwit�. Zakwit�a te� moja wcze�nie zmar�a siostrzenica Lorain. Mia�a zaledwie szesna�cie lat. Obawiam si�, �eby ten stary zbere�nik, Brent, nie uwi�d� jej. Gdy przechodz� obok drzewa, to nie oddycham. �eby nie zapyli�. Moja siostra Agata nie wybaczy�aby mi nigdy, gdybym tego nie dopilnowa�. Zmieni�a kolor li�cia, a wi�c tak�e obawia si� zapylenia. 5 maja, pi�tek. Nie upilnowa�em. Zapyli� j�. Wykorzysta� noc. bo wiedzia�, �e v. i si� snu strasznie chrapi�. Po nim to odziedziczy�em. Siostra Agata poczerwienia�a, a Loraine zacz�a si� zmienia� w p�czek. �adna jest bestia, nie dziwi� si� Brentowi. Tfu! Co ja gadam? Czy ca�kiem zwariowa�em? Obawiam si�. �e za przyk�adem tego lubie�nika p�jd� inni, zawsze by� prowodyrem w naszej rodzinie. Zatelefonowa�em do "Geanco" pytaj�c, czy nie maj� jakich� zapobiegaczy przeciw temu niepo��danemu zjawisku. Powiedzieli, �e maj� �rodki antykoncepcyjne, ale nie dla tego typu drzewa. Odrzek�em, �e to nic nie szkodzi, �eby jutro przywie�li. 5/6 maja, noc. Mia�em dziwne sny. Mianowicie �nili mi si� moi przodkowie (nawet we �nie prze�laduje mnie to przekl�te drzewo!). Powychodzili z rodzinnego grobowca z klimatyzacj�, aby w moim mieszkaniu, w niesamowitej ciasnocie, wydawa� pot�pie�cze j�ki. Niekt�rzy byli niezwykle agresywni. Jeden z nich okuty w blachy (do czego takie blachy mog� s�u�y�?) zacz�� mnie nawet dusi�. Cisn��em w niego krzes�em i ca�e bractwo zemkn�o. 6 maja. sobota. S�siad z g�ry przyszed� do mnie z wym�wkami. Powiedzia�, �e ma ju� dosy� mojego chuliga�skiego zachowania. Nie do��, �e zgniot�em mu kota, to jeszcze ludziom spa� nie daj� g�o�nymi �piewami po p�nocy. Przy tym nie kry� wcale, �e �piewy wyda�y mu si� ch�ralne i podejrzliwie rozgl�da� si� po pokoju. Poza tym rzucam jeszcze meblami po mieszkaniu, co jest karygodnym chamstwem. Sprawdzi�em. Faktycznie, krzes�o, kt�rym cisn��em we �nie w ,,blacharza", by�o przewr�cone i nie na swoim miejscu. Da�o mi to do my�lenia. Chcia�em zosta� sam, wi�c przeprosi�em s�siada. Mrucz�c co� o nieodpowiedzialnych jednostkach, wyszed�.. Po chwili dzwonek. Goniec z "Geanco" przyni�s� �rodki antykoncepcyjne dla mojego drzewa. By� to antyrozmna�acz genealogoamonowy G-168-CXXX. tr�jsynian �elaza oraz spray z etykiet� g�osz�c�, i� jest to kwas alfaaminoc�rkowy. Od razu spryska�em drzewo tymi preparatami. Skutek by� natychmiastowy! Prawie wszyscy zakwitli i zacz�li si� rozmna�a�. Wystarczy�o, bym g��biej odetchn�� na schodach, bo w pokoju w og�le nie mog�em tego robi�, a ju� kto� zosta� zapylony. Nie odstrasza�a moich przodk�w r�nica wieku i wiek�w. Moja druga siostra zosta�a zapylona przez tego �redniowiecznego "blacharza", kt�ry mnie dusi� zesz�ej nocy. Patrzy�em na to wszystko z przera�eniem. Przecie� to niemo�liwe, �eby umarli si� rozmna�ali! To, co si� dzieje na tym drzewie, nigdy nie mog�o mie� miejsca w mojej rodzinie. A mo�e zasz�a pomy�ka, mo�e to nie moje drzewo? Ju�, ju� chcia�em poci�gn�� "Geanco" do odpowiedzialno�ci, ale szcz�ciem przypomnia�em sobie, �e to cholerne drzewo poch�on�o moje wszystkie oszcz�dno�ci i nie mam za co si� procesowa�. Siad�em wi�c zrezygnowany pod nim i nagle poderwa�em si� na r�wne nogi. Na jednym z li�ci zobaczy�em jakie� dziwne wypryski. Szkodniki - przelecia�o mi przez sko�atan� g�ow�. Prawie �ci�o mnie z n�g. Taka porz�dna rodzina, a tu masz. Wypryski. To musi by� albo rdza genealogiczna, albo grzybek szwagrowy paso�ytniczy, albo dziadek zjadek. Poniewa� nie mia�em poj�cia, kt�ry ze szkodnik�w to jest. wi�c spryska�em drzewo i kwasem genealonukleinowym, i antyszwagr�wk�, i azotynem stryja. Siad�em i niecierpliwie czeka�em na skutki zastosowanej kuracji. Przypomnia�em sobie, jak chcia�em urz�dzi� ma�� bibk� z okazji kupna drzewa genealogicznego. Serce �cisn�o mi si� na t� my�l i z nienawi�ci� popatrzy�em na drzewo. Wtem poderwa�em si� jak oparzony, bo podczas mojego zamy�lenia owe wypryski na li�ciu pocz�y spacerowa� po ca�ym drzewie, nic sobie nie robi�c z chemikali�w. Z niejakim przera�eniem zauwa�y�em nieznaczny ubytek ciotki Stelli. Stwierdziwszy, �e te "wypryski" s� �yj�tkami przodko�ernymi, z�apa�em jedno i wzi��em pod lup�. By�o nad wyraz odra�aj�ce, ca�e ow�osione i mia�o wiele �apek, kt�rymi nieustannie przebiera�o, skutkiem czego nie mog�em ich policzy�. �yj�tko nazwa�em wielonogiem i schowa�em do pude�ka. ,,Wielka Encyklopedia Wszechczas�w i Wszelkich Wyraz�w" skorygowa�a nieco m�j pogl�d na t� spraw�, nazywaj�c zwierz�tko po prostu mszyc�. Przez ten czas, gdy ja dochodzi�em to�samo�ci szkodnika, �w urosn�wszy znacznie po skonsumowaniu ciotki Stelli, zabra� si� do dalszych mych krewnych. Ze �zami w oczach �egna�em schodz�cych z tego �wiata. Gin�li �mierci� tragiczn�, bezradni, po�erani przez dzikie bestie. Poprzysi�g�em sobie m�ci� si� za moich przodk�w do grobowej deski. Moje ponure my�li przerwa� nag�y zgrzyt. To pie� podpi�owany przez korniki za�ama� si� pod ci�arem korony. Mszyce, kt�re ju� teraz by�y wielko�ci much, ko�czy�y dzie�o zniszczenia. Po�egna�em wi�c kolejno pradziadka Andre, wuja Ernesta, babk� Betsy... Po chwili z ca�ego drzewa pozosta�a tylko donica, wida� niejadalna dla mszyc. Widz�c to zap�aka�em rzewnie, ale mszyce - teraz ju� wielko�ci szara�czy - nie pozwoli�y mi op�akiwa� przodk�w, bo dobra�y si� do mojej szafy. Zanim zd��y�em interweniowa�, ze�ar�y telewizor, zostawiaj�c jedynie kineskop. Zauwa�y�em, �e robi� si� coraz mniejszy. To inny od�am mszyckiej armii zajada� si� moimi zel�wkami. Zrzuci�em buty i zabarykadowa�em si� w �azience, sk�d po trzech dniach uwolnili mnie s�siedzi, kompletnie wyczerpanego. W mieszkaniu nie by�o dos�ownie niczego, nawet parkiet zosta� zjedzony. Gdy powiedzia�em moim wybawcom o mszycach, popatrzyli na mnie dziwnie i przywie�li mnie tu, gdzie teraz jestem. Nie by�oby mi �le, gdyby nie wypytywali ci�gle o moich przodk�w. Dziwne s�owo. M�wi� im, �e nigdy czego� takiego nie mia�em, a oni �miej� si� twierdz�c, �e ka�dego musieli pocz�� rodzice. Tego drugiego s�owa nie znam. Byli bardzo poruszeni, gdy podczas snu powiedzia�em s�owo "dziadek". Pytali, co to znaczy i czy ma co� wsp�lnego z genealogi�. Nie wiem. ja przecie� nie mia�em "przodk�w", nikt mnie nie "rodzi�", jestem sam, jedyny, powsta�y z niczego! Jestem wy�szy od was, bo wy z prochu powstali�cie i w proch si� obr�cicie, a ja jestem wieczny, jestem dzieckiem WIECZNO�CI!!! Firma Prawnicza Kinsey. Sheckley and Kinsey Denver Colorado 21 sierpnia Klinika Psychiatryczna . Forcelta Delano Connecticut Szanowni Panowie! Zawiadamiamy uprzejmie, �e na �yczenie Pan�w zapoznali�my si� z pami�tnikiem Waszego pacjenta oraz z ca�� korespondencj� mi�dzy Wami a "Geanco" dotycz�c� tej sprawy i z przykro�ci� musimy odm�wi� jej prowadzenia. Obecna nasza sytuacja finansowa nie pozwala nam si� wik�a� w sprawy, co do kt�rych istniej� minimalne szans� wygrania. A tak jest w�a�nie w tym przypadku. Jednocze�nie odsy�amy Pan�w do firm lepiej obecnie prosperuj�cych, kt�rych wykaz podajemy na ko�cu, ostrzegaj�c r�wnocze�nie, �e Wasze szans�, Panowie, nie s� wielkie. Jedyne roszczenia z tytu�u dokonanych zabieg�w mo�ecie Panowie skierowa� przeciw samemu pacjentowi b�d� jego rodzinie. Trudno�� wygrania sprawy z "Geanco" polega na istnieniu wielu przepis�w i zastrze�e�, kt�rymi firma ta obwarowa�a si� w przewidywaniu takich i podobnych wypadk�w. Z powa�aniem Kinsey, Sheckley and Kinsey 1972 NAUMACHIA Przepraszam, pan Slavinsky? Tak? Jak si� ciesz�... jak to dobrze, �e pan przyszed�. Ba�em si�, �e i pan zignoruje mnie, �a�osnego maniaka... Pan jest moj� ostatni� nadziej�, chocia� tu me chodzi o mnie. Gdyby jedynym moim celem by�o oczyszczenie si� z zarzut�w, to nie by�bym a� tak uparty. Tu chodzi o ludzko��! Taak... I, niech mi pan wierzy, nie dziwi� si� wcale, �e do swoich zbawicieli ta w�a�nie ludzko�� podchodzi nieufnie. Pan wie, pisa�em o tym w li�cie, �e by�em pocz�tkowo podejrzany o morderstwo i o to, �e swoj� niezwyk�� opowie�� przygotowa�em w celu obronienia si� przed krzes�em elektrycznym. Potem uznano, �e �mier� Reda to by� jednak wypadek. Moje dalsze uporczywe obstawanie przy przedstawionej przeze mnie wersji zdarze� wzbudzi�o w s�dzie podejrzenie o lekk� chorob� psychiczn�. By�em na obserwacji, a jak�e... ale o tym opowiem p�niej. S�ucham? Mam usi���? Ach, przepraszam, ostatnio cz�sto zdarza mi si� zapomnie�, gdzie si� znajduj�. Tak, to po tej "obserwacji", w�a�ciwie dopiero teraz nadaj� si� do leczenia. Co dla mnie? Oboj�tne: kawa, herbata, co panu wygodniej. Tak, dzi�kuj�, nie s�odz�. �adna ta kelnerka, odwyk�em od kobiet, mieszkam sam jak kret. I chodz� po ulicach tylko nocami: to s� moje podziemne korytarze. Pan jest S�owianinem? Czech? Rozumiem, wojna, Hitler, rodzice uciekli do Stan�w? Wiem co� o tym, interesowa�em si� wojn� z pewnych osobistych wzgl�d�w. Przepraszam, �e tak chaotycznie m�wi�, ale jestem troch� zdenerwowany, od pana tak wiele zale�y... Nie jest pan pierwszym, do kt�rego si� zwracam, ale pana poprzednicy nie chcieli nawet odpowiedzie� na moje listy. Pan rozumie: cieszy�em si� wtedy do�� szczeg�lnym rodzajem s�awy. Wtedy, to znaczy cztery lata temu. Ile mam lat? Trzydzie�ci pi��. Pan jest zaskoczony? Wiem, wygl�dam na pi��dziesi�t. To �ycie tak magluje cz�owieka. Pa�scy utytu�owani i brodaci koledzy po fachu nie chcieli ze mn� rozmawia�. Jeden, co prawda, odwiedzi� mnie w klinice, ale, jak si� okaza�o, w innym celu, ni� my�la�em. Zmieni� specjalizacj�: z oceanografii na psychiatri�! Du�a zmiana. Ale o tym, �e interesuj� go bynajmniej nie ze wzgl�du na wypadki, jakie mia�y miejsce na Wielkiej Rafie Koralowej, tylko jako kliniczny przypadek nowego syndromu, dowiedzia�em si� dopiero, gdy odje�d�a�. Wielka Rafa Koralowa... to sta�o si� w�a�nie tam. Anthozoa, koralowce buduj�ce przez miliony lat rafy podmorskie, prymitywne polipy, kt�re wi�cej statk�w pos�a�y na dno ni� ca�a US Nawy! Ale nie od razu by�y morza po�udniowe. Nurkowaniem interesowa�em si� ju� od d�u�szego czasu, ale traktowa�em to jedynie jako sport, rozrywk�, nic wi�cej. Z zawodu jestem ekonomist�, ale to nie ma nic do rzeczy. Dop�ki nurkowanie interesowa�o mnie z czysto sportowych wzgl�d�w, wystarcza�y mi jeziora, samo ogl�danie podwodnego pi�kna, a� wreszcie znudzi�o mi si� odgrywa� Alicj� w krainie czar�w, i zapragn��em co� nieco� zrozumie�. Wie pan, z pocz�tku cz�owiek patrzy, jak jedna ryba po�era drug�, a potem chce wiedzie�, dlaczego w�a�nie t�, a nie inn�, i jak si� obie nazywaj�. Kupowa�em ksi��ki, atlasy, interesowa�em si� ichtiologi�, lizn��em troch� wiedzy o podwodnym �wiecie ro�linnym, ale to wszystko by�a amatorszczyzna. Nigdy te� nie przysz�o mi do g�owy, �e m�g�bym postudiowa� �ycie podmorskie, a nie tylko �r�dl�dowe. Ale tu pom�g� mi przypadek. Spotka�em koleg� z czas�w studenckich, studiowali�my w jednym college'u, specjalizowa� si� w ekologii hydrobiosfery, a dok�adniej: biotop�w morskich. �ywo zainteresowa� si� moim hobby i gor�co mnie namawia�, abym zaj�� si� tak�e faun� i flor� m�rz. Sam nie robi�em tego do tej pory z tej prostej przyczyny, �e nie planowa�em �adnej eskapady morskiej, a moje dociekania naukowe rodzi�y si� raczej z potrzeby, ani�eli j� wyprzedza�y. Chocia� przed laty nie ��czy�y nas zbyt bliskie wi�zy, to wsp�lne zainteresowania bardzo nas teraz zbli�y�y. Moja �ona... Ach, nie m�wi�em, �e jestem �onaty? Bo nie jestem, ale wtedy tak, by�em m�odym ma��onkiem. Ale co to ja m�wi�em? Aha. Moja �ona nie by�a z tego wszystkiego zadowolona. Wo�a�a, abym - zamiast wydawa� pieni�dze na sprz�t i ksi��ki oraz traci� czas na ich czytanie - bra� godziny nadliczbowe i zarabia� na jej ciuchy. To, �e mog�aby sama na nie zarobi�, nie przysz�o jej do g�owy. Nigdy nie byli�my udanym ma��e�stwem, ale mimo to uwa�am tamten okres za najszcz�liwszy w �yciu. Ale nie o swoim ma��e�stwie mia�em opowiada�... Nie wiem, czy pan pami�ta, jak nazywa� si� ten m�j przyjaciel? Nie? O'Connor, Red O'Connor. To on kierowa� mn� w tamtych czasach, wybiera� lektury od �atwych do coraz trudniejszych, wr�cz specjalistycznych. Okaza�em si� do�� poj�tnym uczniem i, jakkolwiek nie mia�em wiedzy, jak� si� wynosi z uczelni, to jednak o podwodnym �wiecie m�rz po�udniowych mia�em wiele do powiedzenia. Moje teoretyczne na razie studia ubarwia� troch� Red, kt�ry jako Irlandczyk z pochodzenia m�wi� du�o, barwnie i kwieci�cie. Opowiada� o nurkowaniu w Morzu Czerwonym, kt�re jest Mekk� wszystkich p�etwonurk�w amator�w, w Adriatyku, Morzu �r�dziemnym... Namawia� mnie szczeg�lnie na to, abym pojecha� nad Morze Czerwone. Oczywi�cie, od tej chwili nic bardziej mnie nie poci�ga�o, ale liczy� si� musia�em i z kosztami, i ze zdaniem �ony, kt�ra jako stuprocentowa snobka najlepiej odpoczywa�a w Miami Beach. Mimo trudno�ci byli�my nad Morzem Czerwonym i tam dopiero na dobre zakocha�em si� w podwodnym �wiecie, w jego nie ska�onym jeszcze przez nas pi�knie, w r�norodno�ci form i gatunk�w. Najpi�kniejsze jest chyba to, i� cz�owiek jest tam ci�gle intruzem. Uwa�am, �e przyroda na powierzchni jest zaledwie n�dznym dodatkiem do tej wspania�ej podmorskiej krainy. Prawdziwej krainy czar�w. Bogactwo form i kolor�w, kt�re obserwowa�em w krystalicznie przejrzystych wodach Morza Czerwonego, wprawia�o mnie w ekstatyczny zachwyt. Swoje podmorskie wyprawy zorganizowa�em w ten spos�b, �e wynaj��em na miejscu jakiego� Araba z �ajb� ryback�, kt�ra trzeszcza�a wszystkimi wi�zaniami i cuchn�a na kilometr, ale mia�a t� niew�tpliw� zalet�, �e by�a chyba najta�sza na ca�ym zachodnim wybrze�u. Rano wyp�ywali�my przy akompaniamencie pyrkania jej dychawicznego silnika i monotonnych ni to pie�ni, ni to mod��w starego. Nie zdziwi�bym si�, gdyby co rano modli� si� o nasz szcz�liwy powr�t. W ka�dym razie bez niego nie wyp�yn��bym t� kryp� dalej ni� na kabel od brzegu. Oko�o dziewi�tej byli�my ju� zwykle dalej, o jak�� mil� od l�du i wtedy ja schodzi�em pod wod�, a Selim - tak si� nazywa� ten Arab - pozostawa� z poleceniem nieruszania si� z miejsca, cho�by go sam Allach wzywa�. Morze Czerwone jest, jak pan wie, �cis�ym rezerwatem, na nurkowanie trzeba mie� specjalne pozwolenie, a polowa� mo�na tylko w �ci�le okre�lonych akwenach i na najbardziej pospolite gatunki. Ale mnie to w zupe�no�ci wystarczy�o, interesowa�y mnie raczej bezkrwawe �owy. Nurkowa�em uzbrojony jedynie w kamer� lub aparat i podwodny szkicownik. Jak si� pan zapewne domy�la, by�em szcz�liwy i dni mia�em wype�nione bez reszty. Morze Czerwone to wymarzone miejsce do nurkowania, bardzo ciep�a woda, jej temperatura si�ga do trzydziestu pi�ciu stopni Celsjusza. Nawet moja �ona, kt�ra najpierw nudzi�a si� jak mops, bardziej z braku zaj�cia ni� z ciekawo�ci zesz�a kilka razy ze mn� pod wod�. Mia�em bowiem na wszelki wypadek dwa akwalungi, abym w razie awarii jednego aparatu nie traci� cennych dni urlopu na naprawy. P�niej �ona zaj�a si� porz�dkowaniem moich notatek. Wiem, �e nie by� to jej najlepszy urlop, ale znios�a go z podziwu godnym spokojem. By�o to pierwszy i ostatni raz. Po powrocie napisa�em kilka artyku��w na temat podwodnego �wiata Morza Czerwonego; jeden z nich zamie�ci�a nawet "Natur�", chocia� nic mam �adnego stopnia naukowego. Czyta� pan to? Tak, to ja napisa�em. M�wi pan, �e ciekawy i �wie�y? Tak, spojrzenie oczyma nowicjusz;, przydaje si� czasem, a ja podobno mam zmys� obserwacji. Ten artyku� by� dobry i w ten spos�b przyczyni� si� do tragedii. Na podstawie tego tekstu i dzi�ki swoim znajomo�ciom Redowi uda�o si�, mimo sprzeciwu senatu uniwersytetu, wci�gn�� mnie na list� p�etwonurk�w, kt�rzy w nast�pnym roku mieli wyp�yn�� na badania Wielkiej Rafy Koralowej. Przygotowania do wyprawy trwa�y ju� od zimy, finansowana za� by�a przez nasz Uniwersytet Stanowy w Wisconsin. Musia�em jednak pokry� po�ow� koszt�w mojego udzia�u w wyprawie. To by�a droga impreza, rozsta�em si� dla niej nie tylko z ostatnimi oszcz�dno�ciami, ale tak�e z �on�, kt�ra odesz�a ode mnie oburzona, �e musi ust�pi� miejsca meduzom i polipom. Na spotkanie tropikalnej przyrody ruszy�em wi�c troch� rozbity psychicznie, ale nie tak, jak to sugerowano w s�dzie. Oskar�yciel publiczny posun�� si� do stwierdzenia, i� u�miercenie przeze mnie Reda by�o aktem zemsty za to, �e przez niego straci�em �on�! Trudno o wi�ksz� bzdur�, rozeszliby�my si� przecie� wcze�niej czy p�niej, i to bez pomocy przyjaci�. Po prostu nie pasowali�my do siebie i ju�. Pojecha�em wi�c, a raczej pop�yn��em ca�kiem wolny i swobodny, cho� zm�czony. Ale czekaj�ce mnie prze�ycia, przygody i atrakcje stanowi�y najlepsz� gwarancj� wypoczynku. Ju� kilka dni sp�dzonych w zupe�nie obcych, egzotycznych i nie znanych dot�d warunkach przywr�ci�o mi r�wnowag� ducha. Nasz jacht nazywa� si� Galilei. By� to du�y. tr�jmasztowy jacht oceaniczny przystosowany do naszych potrzeb. Nie mieli�my sta�ej bazy wypadowej, interesowa�a nas ca�a rafa od przyl�dka York po Rockhampton, ale najcz�ciej - lawiruj�c pomi�dzy barierami raf - zawijali�my do Cooktown, Townsville i Mackay. St�d wyprawiali�my si� na usiany wysepkami P�askowy� Queenslandzki, szczeg�lnie na wyspy Tregosse i male�kie Willis. Miejsce wypadku zosta�o dok�adnie zanotowane w dzienniku pok�adowym Galilei, potem pozycj� t� wielokrotnie cytowano na sali s�dowej, mog� wi�c j� panu przytoczy� z pami�ci: 17 stopni. 30 minut i 28 sekund Sud i 146 stopni, 31 minut Ost. Ale to sta�o si� ju� prawie w po�owie naszego planowanego pobytu. Oczywi�cie po tym wypadku badania zawieszono. Zawin�li�my wtedy do Townsville, gdzie zosta�em zatrzymany przez australijsk� policj� j via Sydney przewieziony do Stan�w. Moi towarzysze wr�cili na Queensland. Nast�pnym razem widzia�em ich ju� w sali s�dowej, gdzie wyst�powali jako �wiadkowie na moim procesie. Zacznijmy jednak od pocz�tku. A na pocz�tku by�o oszo�omienie, to, co ujrza�em, by�o wspanialsze i bardziej fascynuj�ce od Morza Czerwonego. Na mniejszych g��boko�ciach nurkowali�my po��czeni gumowym w�em z kompresorem umieszczonym na jachcie. Moi koledzy zabrali si� od razu do pracy, nie byli tu po raz pierwszy, aleja musia�em si� dopiero przyzwyczai� do tego nowego pi�kna. S�ucham? Tak, mo�e by� kawa. Dzi�kuj�. Przed moimi oczyma defilowa�y d�ugie barrakudy, ��te kulbiny, czyli ortoryby, wielkie ma�nicowce, ca�e w paski z ��tymi p�etwami i piersiowymi, d�ugie, pokraczne i brzydkie strz�picie - zw�aszcza stare osobniki mog�y si� pochwali� imponuj�cymi rozmiarami. Wreszcie manta, niegro�na dla ludzi, ale licz�ca sobie do trzech metr�w d�ugo�ci. Schodz�c na wi�ksze g��boko�ci pos�ugiwali�my si� akwalungami. Ni�ej woda by�a ch�odniejsza, �wiat�o z trudem torowa�o sobie drog� w g��biny, czasem u�ywali�my latarek i reflektor�w, ale czynili�my to niech�tnie, bo p�oszy�y ryby. Na dnie wita�y nas przede wszystkim ukwia�y - nieprzebrana mnogo�� ich kszta�t�w i barw robi�a wra�enie istnego kalejdoskopu. Spotykali�my najdziwniejsze formy fauny, na przyk�ad papugoryby zawdzi�czaj�ce sw� nazw� dziobowi �ywo przypominaj�cemu dzi�b tych ptak�w, a s�u��cemu do odrywania od pod�o�a polip�w chowaj�cych si� w czasie dnia do male�kich kom�rek twardej ska�y, kt�ra stanowi os�on� ich delikatnego cia�a. Albo korona cierniowa, wspania�a, fantastyczna rozgwiazda maj�ca szesna�cie ramion i p� metra �rednicy czy arlekiny, pi�kne, kolorowe ryby, w ko�cu ryby motyle... Ale pan r�wnie dobrze zna ten �wiat, nie b�d� wi�c ci�gn�� w niesko�czono�� moich wspomnie�. Chocia� to jedyne, co mi pozosta�o, zw�aszcza po wypadku, w kt�rym zgin�� Red i po tej sprawie s�dowej. Papierosa? Tak, dzi�kuj�, ch�tnie zapal�. O czym to ja...? Aha, no wi�c nurkowali�my parami, pozostawali�my Pod wod� najd�u�ej godzin�, czyni�c obserwacje, z kt�rych potem robi�o S1? notatki i sprawozdania. Jednym s�owem: po pierwszych zachwytach le�eli�my mozolnie wype�nia� plan ekspedycji. Pogod� ca�y czas mieli�my dobr�, �adnych tak cz�stych w tych rejonach burz i tajfun�w. Nasze pary nurkowe nie by�y sta�e, ale tak si� z�o�y�o, �e najcz�ciej nurkowa�em z Redem. Tak by�o i wtedy, gdy po raz pierwszy dojrza�em tego m�zgowca; by� dobrze ukryty w�r�d ska�, broniony setkami parzyde�ek okolicznych ukwia��w. Pan wie, m�zgowiec to taki koralowiec, twarda ska�a, a wewn�trz niej kom�rki z nieustannie produkuj�cymi go polipami. Podobny jest do dw�ch p�kul m�zgowych, st�d nazwa. Cho� by� dzie�, polipy nie by�y schowane wewn�trz, ale nie zwr�ci�o to jeszcze wtedy mojej uwagi. Za pierwszym razem gdy go dostrzeg�em, pomy�la�em, �e to skorupa olbrzymiego ��wia; no kolos, pi�� metr�w �rednicy jak nic. Podp�yn��em wi�c bli�ej, zostawiaj�c zaj�tego czym� Reda jakie� dwadzie�cia metr�w za sob�, bo chcia�em zobaczy�, czy ta skorupa jest zamieszkana. Przekona�em si� o swojej pomy�ce i ju� mia�em odp�yn�� od m�zgowca, bo Red dawa� mi znaki latark�, �e jestem mu potrzebny, gdy odnios�em idiotyczne wra�enie, �e kto� mnie obserwuje. W�a�nie "kto�", a nie "co�". Jaka� tam ryba, cho�by i rekin, nie mog�a wywo�a� takiego stanu. Poczu�em dziwny, atawistyczny l�k, jak dziecko w ciemnej piwnicy. Rozejrza�em si� trwo�nie dooko�a. Nic, �adnego niebezpiecze�stwa. Wok� panowa� spok�j, drobne rybki defilowa�y przed moim nosem, a ja si� ba�em. Przezwyci�aj�c to wstr�tne uczucie, kt�re nakazywa�o mi natychmiastowy odwr�t, w��czy�em latark� i po�wieci�em woko�o. Promie� m�tnego �wiat�a pad� na m�zgowca, zobaczy�em wysuni�te mimo dnia polipy, takie same jak zwykle, a zarazem jakie� inne, i sam nie wiedz�c, co si� ze mn� dzieje, odp�yn��em stamt�d i przy��czy�em si� do Reda. Nie powiedzia�em mu o tym dziwnym wra�eniu ani s�owa. Z pocz�tku nawet mia�em zamiar to zrobi�, ale pod wod� nie spos�b rozmawia�, a po powrocie na pok�ad po prostu zapomnia�em. Tyle zawsze by�o roboty... Wreszcie, gdy zn�w ten m�zgowiec przyszed� mi na my�l, zastanowi�em si� i doszed�em do wniosku, �e to, co mnie spotka�o, to zwyk�e przywidzenia, reakcja organizmu na ciemno�� i zwi�kszone ci�nienie. Po kilku dniach, z kt�rych wi�kszo�� sp�dzi�em na jachcie - zajmowa�em si� porz�dkowaniem materia��w i ich wst�pnym opracowywaniem - o wszystkim zapomnia�em, tak �e kiedy znowu zszed�em z Redem pod wod�, on nadal nic nie wiedzia�. Wra�enie, kt�re odnios�em za pierwszym razem, zbli�aj�c si� do koralowca, da�o zna� o sobie w jeszcze wi�kszym stopniu. Poczu�em md�o�ci wywo�ane panicznym wprost strachem, jakby trzewia skr�ca�a mi stalowa, przera�liwie zimna d�o�. W �wietle latarki widzia�em matowo po�yskuj�ce polipy, a kszta�t m�zgowca kojarzy� mi si� nieodparcie z prawdziwym m�zgiem. Czu�em, jak gdyby jaki� intelekt chcia� mi wt�oczy� w�asne my�li pod czaszk�, my�li zupe�nie obce, ahumanoidalne. By�em bliski zemdlenia. J�zyk wypycha� ustnik aparatu tlenowego, a m�zg, ca�kiem odr�twia�y, zupe�nie nie reagowa� na to. Ostatnim wysi�kiem woli i sparali�owanych mi�ni odp�yn��em na niewielk� odleg�o��. Wstr�tne uczucie, kt�rego do�wiadcza�em ca�y czas, powoli ust�powa�o; widocznie strefa dzia�ania m�zgowca ju� si� sko�czy�a. Twarz mia�em potwornie wykrzywion�, nie mog�em tego - co prawda - widzie�, ale czu�em pod sk�r� nabrzmia�e mi�nie, kt�re musia�y mi nadawa� (r�cz� za to!) przera�liwy wygl�d. Ju� wtedy, gdy odp�ywa�em od tej przedziwnej podmorskiej formacji, zrodzi�o si� we mnie podejrzenie, �e naprawd� mam do czynienia z obcym intelektem, powsta�ym w wyniku jakiej� nieznanej ewolucji. Nie mia�o dla mnie znaczenia, czy by� on jeden, czy te� na wz�r paj�czej sieci wiele z nich opasywa�o dna ocean�w w strefie podzwrotnikowej. Da�em znak Redowi, �e wyp�ywam, i �e potrzebna mi jest jego pomoc. Wynurzy�em si� o jakie� trzysta metr�w od jachtu. Z ulg� wyplu�em ustnik aparatu i oddycha�em ci�ko. Red, kt�ry pojawi� si� dopiero po chwili, zasta� mnie ju� zupe�nie uspokojonego i zapyta�, dlaczego wyszed�em na powierzchni�? Wtedy opowiedzia�em mu wszystko, co mnie spotka�o, nie pomijaj�c niesamowitej i niesk�adnej hipotezy na temat podmorskiej osiad�ej inteligencji. Oczywi�cie, nie uwierzy� mi, a nawet mnie wy�mia�. Radzi� mi, abym wr�ci� na jacht i odpocz��. Nie zgodzi�em si� na to i nadal obstawa�em przy swojej wersji. Wreszcie Red da� si� przekona�, �e co� mi si� istotnie przytrafi�o dziwnego - co nie znaczy, �e cho�by bodaj na chwil� uwierzy�! - i postanowi� o wszystkim sam si� przekona�. By� prawdziwym naukowcem i wszystko musia� zbada�. Odpi�� n� od pasa, a ja pomy�lawszy idiotycznie, �e to dla obrony przed koralowcem, zdj��em z plec�w kusz�. Zanurkowali�my. Prowadzi�em, �ciskaj�c kurczowo bro� pod pach�, za mn� Red. Chwil� zaj�o mi odszukanie m�zgowca, i byli�my na miejscu. Wskaza�em go Redowi. Przezornie nie zbli�a�em si� bardziej, nie chc�c zn�w do�wiadczy� przykrego uczucia, �e nie jestem panem w�asnego cia�a, ale Red za�wieci� latark� i z no�em trzymanym w wyci�gni�tej r�ce podp�yn�� do koralowca. Dopiero wtedy zrozumia�em, na co mu ten n�. Red chcia� po prostu od�upa� pr�bk� do zbadania. Do tej pory nie wiem i ju� chyba nigdy si� nie dowiem, czy Red podp�ywaj�c do koralowca, czu� to samo co ja. Zdawa�o mi si�, �e tak, bo w pewnym momencie zwolni�, jakby si� zawaha�. Lecz jego odczucia musia�y by� s�absze od moich, bo podp�yn�� bardzo blisko i uni�s� r�k�, aby zada� cios no�em i odr�ba� kawa�ek tej dziwnej ska�y. I wtedy sta�o si� kilka rzeczy jednocze�nie. Wystaj�ce na zewn�trz �ebki polip�w poczerwienia�y nagle i roz�wietli�y sob� otoczenie, jakby by�y ko�c�wkami �wiat�owod�w, kt�rymi sk�d� spod dna t�oczone by�o czerwone �wiat�o. Red zatrzyma� si� na moment zdumiony tym dziwnym zjawiskiem i w tej samej chwili zobaczy�em tego rekina. Wy�oni� si� nie wiadomo sk�d, po prostu z samego mroku, i ruszy� prosto na Reda, a on mia� jedynie n� o d�ugim i ostrym brzeszczocie... tylko n�. Zna�em historie o ludziach, kt�rzy obronili si� w ten spos�b przed atakuj�cym rekinem, ale ja nie czeka�em na fina�. Drapie�nik najwyra�niej nie widzia� mnie, podnios�em kusz� do oka i gdy tylko jasny brzuch szar�uj�cej bestii znalaz� si� na przed�u�eniu mojej broni, nacisn��em spust. Rekin, najwidoczniej kierowany, wykona� gwa�towny zwrot, aby unikn�� harpuna, a Red, robi�cy podobny unik przed drapie�c�, znalaz� si� na torze lotu pocisku. Stalowa strza�a przesz�a niemal na wylot przez jego cia�o. Zdr�twia�em z przera�enia, nie na tyle jednak, by nie widzie�, �e rekin zawraca, z wyra�nym zamiarem zaatakowania mnie. Naci�gn��em kusz� i zamierzy�em si� po raz drugi. R�ce mi si� trz�s�y ze strachu. Chybi�em, spieniony �lad grotu o cal min�� pysk drapie�nika i przepad� w ciemno�ci. Ju� widzia�em struchla�ymi ze strachu oczyma rz�dy z�b�w atakuj�cej mnie bestii, gdy nag�y wybuch czerwonego �wiat�a utwierdzi� mnie w przekonaniu, �e wystrzelony harpun trafi� w �w przedziwny m�zgowiec, kt�ry (jestem tego pewien!) by� prawdziwym m�zgiem. Stalowy grot wora� si� w my�l�c� symbioz� polip�w i ska�y, przynosz�c jej �mier�. Jego agonia by�a straszna, lecz zarazem widowiskowa. Rekin, sterowany przez �w m�zg, momentalnie straci� ca�e zainteresowanie moj� osob� i odp�yn��. Szkar�atne p�aty jakby napompowanego �wiat�em kopciu opada�y w wodzie, wlok�c za sob� krwawe smugi. W tej chwili znajdowa�em si� chyba na granicy ob��du; zemdla�em. Co dzia�o si� potem, wiem tylko z opowiada� przyjaci�, kt�rzy znajdowali si� na jachcie. Widz�c nasze cia�a unosz�ce si� na powierzchni wody, zarz�dzili alarm i wydobyli nas. Pocz�tkowo my�leli, �e nie �yjemy obaj, a gdy pomy�ka wyja�ni�a si� i gdy ocucony opowiedzia�em, co nam si� przydarzy�o, postanowili zawin�� do Townsville w celu z�o�enia meldunku. Moi przyjaciele wierzyli, �e �mier� Reda by�a przypadkowa, �e nie by�o to zaplanowane przeze mnie morderstwo, doradzili mi jednak, abym sk�adaj�c zeznania przed policj� australijsk� pomin�� �w fantastyczny w�tek o my�l�cym koralowcu, co, jak twierdzili, na pewno wzbudzi najwi�ksze podejrzenia. Mieli racj�! Ale ja, nie wiedzie� czemu, upar�em si�, �e powiem wszystko. A trzeba by�o zezna� po prostu, �e podczas prac pod wod� zaatakowa� nas rekin i na skutek nieszcz�liwego zbiegu okoliczno�ci Red zgin�� ugodzony moim harpunem. A tak sprawa wzbudzi�a wi�cej sensacji, ni� powinna. Senat uniwersytetu w Wisconsin pami�taj�c, �e w��czono mnie do sk�adu ekspedycji mimo jego stanowczego sprzeciwu, odci�� si� od tej �mierdz�cej jego zdaniem sprawy i nie tylko mi nie pom�g�, ale jeszcze zaszkodzi�. To jednak nie nale�y ju� do sprawy, kt�r� mam do pana. t Pan teraz wyp�ywa z wypraw� w�a�nie tam, na Wielk� Raf� Koralow�, prawda? Tak, o to chodzi, �eby pan sam si� przekona�, zobaczy�, co tam teraz jest, bo nikt mi nie wierzy, a ja czuj�, �e nad ludzko�ci� zawis�o, cz�ciowo przeze mnie, straszliwe niebezpiecze�stwo. Jakie? Zaraz powiem, tylko niech pan najpierw dok�adnie zanotuje pozycj�: 17�30'28" Sud, i 146�31' Ost. Tu ma pan jeszcze dok�adn� map� i kilka zdj�� okolicznych wysepek i raf zrobionych z pok�adu jachtu w miejscu naszego ostatniego postoju, a wi�c tam, gdzie t o si� sta�o. To pozwoli panu zlokalizowa� miejsce. Chce pan wiedzie�, co ja sam o tym wszystkim s�dz�? Dobrze, powiem, cho� ju� tyle razy mnie wy�miano. Wiele razy zastanawiali�my si�, dlaczego �ycie rozumne rozwin�o si� tylko na l�dzie. Teoretycznie mo�e ono przecie� istnie� w ka�dym �rodowisku. W morzach naszych braci w rozumie upatrywali�my w delfinach, jakby z g�ry zak�adaj�c, �e rozumna mo�e by� tylko istota obdarzona zdolno�ci� ruchu. Nic bardziej b��dnego! Mia�em przecie� przed sob� dow�d, �e tak nie jest. Rekin, kt�ry nas zaatakowa�, nie znalaz� si� tam przypadkiem. Jego nag�e odp�yni�cie po obumarciu m�zgu �wiadczy dobitnie o tym, �e by� na jego us�ugach, broni� go przed takimi jak my. Nie wiadomo, czy robi� to dla jakich� korzy�ci, kt�re mog�a mu dawa� "wsp�praca" z my�l�cym koralowcem, czy te� by� do tego dzia�ania zmuszony, wr�cz sterowany? Ta druga hipoteza wydaje mi si� bardziej prawdopodobna, przecie� rekin pocz�tkowo mnie nie widzia�, a gdy strzeli�em, zdo�a� unikn�� strza�u i sprowokowa� Reda do zrobienia ruchu, kt�ry sko�czy� si� dla niego tak tragicznie. To nie rekin nas atakowa�, tak jak graj�cy w szachy nie atakuj� si� bezpo�rednio, lecz pos�uguj� si� w tym celu pionkami i figurami, tak my�l�cy koralowiec atakowa� nas przy pomocy tego drapie�nika m�rz po�udniowych. By� dobrym graczem, ale nie mia� do�wiadczenia, zgubi�o go przekonanie, �e jego przeciwnicy s� prawie tak dobrzy Jak on. Pierwszy m�j strza� by� celny. M�zg uciek� wi�c ze swoim pionkiem-rekinem, podstawiaj�c mi na jego miejsce Reda. Za to m�j drugi cios by� ze zrozumia�ych wzgl�d�w chybiony. Lecz m�zg nie wiedzia� o tym, Ze cz�owiek zdenerwowany strzela mniej celnie ni� cz�owiek opanowany. My�la�, �e trafi� w rekina, nie zas�oni� si� nim, czy te� raczej nie zda�y�, gdy spostrzeg�, �e harpun mija besti�. Nie zd��y� zrobi� roszady. Dlaczego przypuszczam, �e chcia�, abym trafi� rekina? Przecie� on si� tylko broni�, dop�ki Red nie zaatakowa� go no�em, dwukrotnie zostawi� mnie w spokoju, mimo i� zbli�a�em si� do niego na ten sam dystans co Red. Mo�e w og�le chcia� nas tylko odstraszy�, przegoni�, da� do zrozumienia, �e nie poznamy si� z nim, od�amuj�c go po kawa�ku i przewo��c do swoich lab�w i akwari�w? Mo�e ca�a tragedia wynik�a z nieporozumienia, z mojego strachu i s�abych nerw�w? Mo�e. Wszak nie mog�em wiedzie�, �e rekin jest dla niego tym samym, czym dla nas pies podw�rzowy, a jego szar�a - szczekaniem kundla, kt�re znaczy: nie wchod� na m�j teren! Ale teraz wszystko przepad�o! On na pewno nie by� jedyny, takich m�zg�w, nie zauwa�onych ze wzgl�du na swe podobie�stwo do pospolitych m�zgowc�w, musi by� wi�cej. Czyta� pan, jak ostatnio wzros�a liczba zatoni�� i katastrof morskich. A nawet zagini�� bez wie�ci! Statki wielko�ci stutysi�cznego stadionu sportowego znikaj�, jakby si� rozp�yn�y w wodzie czy powietrzu. Teraz wszystkie nasze akweny s� jednym wielkim Tr�jk�tem Bermudzkim. Jeszcze troch�, a komunikacja morska ustanie zupe�nie jako nieop�acalna i niebezpieczna. Przesadzam? Ani troch�. W klinice nie wolno mi by�o czyta� �adnych opracowa� na ten temat, bo lekarze twierdzili, ze karmi� w ten spos�b swoj� chor� wyobra�ni� i miast zdrowie� coraz bardziej utwierdzam si� w swoim szale�stwie, ale gdy wyszed�em, od razu przestudiowa�em rejestry statk�w niekt�rych pot�g morskich. I c� si� okaza�o? Wi�cej tam jednostek wykre�lonych z r�nych powod�w, ni� jeszcze znajduj�cych si� w eksploatacji. A daty tych zatoni��, zagini��, katastrof, po�ar�w i innych mo�liwych kl�sk wskazuj�, �e ta epidemia nieszcz�� zacz�a si� wkr�tce po opisywanym przeze mnie wypadku. Cz�owiek zaczyna powoli przegrywa� na morzu. Jakie to �mieszne, do tej pory istnia�y obok siebie dwie inteligencje tylko dlatego, �e nie wiedzia�y jedna o drugiej. Ale gdy ja odkry�em jednego z jej przedstawicieli. a potem nieumy�lnie, lecz jednak zniszczy�em go, rozpocz�a si� wojna My, ludzie, zacz�li�my ju� schodzi� pod wod�, nie jest wi�c powiedziane, �e tamci, nie sami wszak�e, ale przy pomocy zwierz�t-pionk�w, wyjd� na l�d, by wyda� nam walk�. Czy nie uwa�a pan, �e to ju� raz si� odby�o, �e ju� raz �ycie wysz�o na l�d? Mo�e ju� czas ust�pi� Ziemi komu� innemu, kto lepiej ni� pokieruje? O co mi chodzi? Oczywi�cie, me o to, by�my ruszyli na jak�� podmorsk� krucjat�, niszcz�c wszystko, co tylko spotkamy. Chodzi mi o porozumienie, o przekazanie im, �e to, co si� zdarzy�o, by�o przez nikogo nie zawinione. Pan za tydzie� wyrusza, a jaki cel? W�a�nie zbadanie, dlaczego nagle tonietyle statk�w. Wi�c dlatego mnie pan wys�ucha�, ze Marynarka Wojenna si� tym zainteresowa�a? Pan p�ynie na pancerniku, kr��owniku czy atomowej �odzi podwodnej? Na jachcie? Pan jest cywilem? Nie wiecie, co si� dzieje i postanowili�cie si� z�apa� ostatniej deski ratunku, czyli mnie? Czy jestem obra�ony? Sk�d�e. Ale niech pan si� stara porozumie� z nimi... W kilka tygodni p�niej przeczyta� w gazecie, ze Paul Slavinsky, pracownik naukowy Harvard University, poni�s� �mier� podczas wyprawy naukowej na Wielk� Raf� Koralow�. Zrozumia�, �e porozumienia nie b�dzie. Gazeta wypad�a mu z r�ki... 1978 WYLICZANKA Tkwi�em wraz ze swym stateczkiem w pr�ni. czekaj�c z ut�sknieniem na sygna� wzywaj�cy mnie do powrotu. W zasadzie czas mego patrolu sko�czy� si� ju�, ale nie mog�em opu�ci� posterunku, Zanim nie otrzymam potwierdzenia z Bazy, �e m�j zmiennik wystartowa�. To wystarcza�o, mijali�my si� potem w po�owie drogi, pozdrawiaj�c grzecznie przez radio - ja z rado�ci�, w sercu. on ze skrywan� w�ciek�o�ci�. Jego czeka�o dwutygodniowe bezczynne patrolowanie skrawk�w uk�adowe) pustki, a mnie wszelkie rozkosze jakie mo�na znale�� w Bazie na Tetydzie. Przebiera�em nerwowo palcami po klawiaturze pulpitu sterowniczego w oczekiwaniu na upragniony znak. Kurs mia�em ju� od kilku godzin zaprogramowany, teraz wystarczy�o jedynie wcisn�� taster uruchamiaj�cy procedur� odej�cia. By�o to wszystko niezgodne z przepisami, bo programowanie lotu nale�a�o rozpocz�� dopiero po otrzymaniu wezwania, ale nikt tak nie robi�. Wcze�niejsze ustalanie trajektorii powrotu to by� idiotyczny zysk rz�du kilku minut przy kilkunastogodzinnym locie, ale dawa� mi�� �wiadomo��, �e jednak urwa�o si� co� dla siebie. Zw�aszcza w sytuacji takiej jak dzi�, gdy sygna� sp�nia� si�.. Trzeba zreszt� przyzna�, �e wezwania zawsze op�nia�y si� o kilka minut i podejrzewa�em. �e w�a�n