Średnia Ocena:

„Żydówką być to rzecz niemała��. Polskie i jidyszowe dokumenty osobiste

Sara Schenirer (1883–1935) była inicjatorką i założycielką sieci nowoczesnych szkół ortodoksyjnych dla dziewcząt Bejs Jakow. Pochodziła z krakowskiej rodziny, w której ojciec był zwolennikiem cadyka z Bełza. Wykształcenie zdobyła w polskiej szkole powszechnej. W domu pogłębiała swą wiedzę z zakresu religii żydowskiej, a na wykładach publicznych zdobywała świecką edukację. Pierwszą szkołę dla żydowskich dziewcząt założyła we swóim mieszkaniu w 1917 r. Pod koniec lat 30. funkcjonowało już nad 250 placówek Bejs Jakow (także poza granicami Polski), w których kształciło się nad 40 tys. dziewcząt. Sara Schenirer jako inicjatorka ruchu już za życia nieustanna się legendą w środowisku ortodoksyjnym. Jej postać była otoczona czcią, nazywano ją matką sukcesu szkół Bejs Jakow. Tom zawiera następujące dokumenty osobiste Sary Schenirer: 1) niepublikowany dotychczas rękopis polskojęzycznego dziennika z lat 1908–1913 (edycja na podstawie rękopisu pozostającego w zbiorach prywatnych); 2) pamiętnik z lat 1883–1927, opublikowany w jidysz w Gizamlte szriftn (Łódź 1933 r.) częściowo pod tytułem Bleter fun majn lebn (Kartki z mojego życia), a częściowo Funfcejn jor fun Beis Jakow (Piętnaście lat Bejs Jakow); 3) ostatni list Schenirer do uczennic, napisany tuż przed śmiercią, który można traktować jako jej testament, opublikowany w jidysz w drugim wydaniu Gizamlte szriftn. Polskojęzyczny dziennik to sensacyjny dokument ujawniający pewne fakty konsekwentnie przemilczane w oficjalnej biografii Szenirer. Z kart dziennika Schenirer wynurza się wizerunek młodej, ambitnej kobiety, niezależnej finansowo (pracuje jako krawcowa). Przywiązuje dużą wagę do wszechstronnego rozwoju intelektualnego, poprzez uczestnictwo w polskich wykładach publicznych (w tym feministycznych), kursach a także lektury. Ma przekonanie o powołaniu do spełnienia pewnej misji wśród dziewczyn żydowskich, lecz spoglądając szerzej widać u niej olbrzymią chęć bycia użyteczną dla społeczeństwa (odbywa kursy sanitarne). Jest głęboko wierząca i sprawy religii traktuje bardzo poważnie, jednak jest w stanie zbuntować się przeciw tradycji, jeśli ta ogranicza ją zbyt mocno i uniemożliwia realizację głównych celów życiowych. Poza tym Schenirer na kartach dziennika jawi się jako osoba niepokorna, dowcipna, nieunikająca rozrywek (teatr, regularne jeżdżenie do kurortów, uprawia turystykę, nawet uczy się grać w karty). Ważnym wątkiem jest także swatanie jej przez rodziców i ślub z człowiekiem, którego nie miłuje a także rozpad tego związku. Natomiast pamiętnik jidyszowy wraz ze wspomnieniem podsumowującym 15 lat pracy Bejs Jakow stanowią zarys dziejów ruchu widzianych z perspektywy jego założycielki. Chyba do stworzenia oficjalnej odsłony własnego życiorysu Schenirer wykorzystała prowadzone w języku polskim zapiski w dzienniku, lecz poddała je daleko idącemu opracowaniu. Tekst pamiętnika pisany jest z punktu widzenia twórczyni świeżych koncepcji edukacyjnych, pragnącej historią swego życia wyjaśnić kierujące nią ideały a także podstawowe założenia proponowanych rozwiązań. Jego twórczyni i przywódczyni szkół religijnych dla dziewcząt w pełni utożsamiając się ze stworzonym przez siebie dziełem i traktując własny pamiętnik jako rodzaj pouczenia dla uczennic, exemplum właściwej drogi życiowej, autobiograficzne elementy poddaje ostrej autocenzurze. Brak tu szczegółów z życia osobistego: w ogóle nie wspomina o nieudanym małżeństwie i rozwodzie, zdarzeniach stanowiących obszerną element dziennika, nie ma również zapisków zabarwionych poczuciem humoru, charakterystycznych dla tekstu polskojęzycznego. Publikacją pamiętnika autorka chciała dokonać podsumowania swego życia i przekazać potomnym najistotniejsze myśli. Przy opracowaniu powyższych dokumentów uwzględniony został wykorzystywany dotychczas w niewystarczającym stopniu materiał archiwalny dotyczący Schenirer i jej bliskiej rodziny, taki jak akty USC, rejestry ludności a także inne dokumenty. Do niedawna badacze dysponowali jedynie drugim i trzecim tekstem a także małymi elementami pamiętnika z lat 1908–1913. Celem tomu jest oddanie jak najszerszego obrazu postaci na podstawie dokumentów niepublikowanych a także niepodlegających cenzurze. Pozwoli to lepiej zrozumieć, co nią kierowało a także umiejscowić ją w kontekście historycznym.

Szczegóły
Tytuł	„Żydówką być to rzecz niemała��. Polskie i jidyszowe dokumenty osobiste
Autor:	Sara Schenirer
Rozszerzenie:	brak
Język wydania:	polski
Ilość stron:
Wydawnictwo:	Wydawnictwo Naukowe PWN
Rok wydania:	2024

Tytuł	Data Dodania	Rozmiar

Porównaj ceny książki „Żydówką być to rzecz niemała��. Polskie i jidyszowe dokumenty osobiste w internetowych sklepach i wybierz dla siebie najtańszą ofertę. Zobacz u nas podgląd ebooka lub w przypadku gdy jesteś jego autorem, wgraj skróconą wersję książki, aby zachęcić użytkowników do zakupu. Zanim zdecydujesz się na zakup, sprawdź szczegółowe informacje, opis i recenzje.

„Żydówką być to rzecz niemała��. Polskie i jidyszowe dokumenty osobiste PDF - podgląd:

Jesteś autorem/wydawcą tej książki i zauważyłeś że ktoś wgrał jej wstęp bez Twojej zgody? Nie życzysz sobie, aby podgląd był dostępny w naszym serwisie? Napisz na adres [email protected] a my odpowiemy na skargę i usuniemy zgłoszony dokument w ciągu 24 godzin.

 

Podgląd niedostępny.