Jerzy Przeździecki SOLISTKA ROZDZIAŁ PIERWSZY Koła wagonu stukają, a ja myślę. Najpierw o pożegnaniu z mamą na lotnisku. Później o szkole, zobaczyłam ją naraz wyraźnie ze wszystkimi ludźmi, ze szkolnymi wydarzeniami, dźwiękami, a nawet zapachami. Pewno umrę. Naznaczeni śmiercią widzą podobno wszystko, co przeżyli, niezmiernie wyraźnie. Niektórzy konający mieli widać czas na opowiedzenie, że tak właśnie z nimi się dzieje. Inni spisali, że odchodząc z tego świata, wspomina się wszystko w ułamku sekundy. Gdzieś o tym czytałam: „... i nagle dojrzał niezmiernie wyraźnie całe swoje życie. Twarze i wydarzenia stanęły mu przed oczyma. Usłyszał głosy ludzi, których znał przed laty i niemal już zapomniał...” Ciekawe, jakie były ostatnie myśli Chopina albo Mozarta. Człowiek siedzący naprzeciwko umrze chyba przede mną. Jest już cały pomarszczony. Twarz jak z wosku, oddycha nierówno... O Boże, i ja będę kiedyś stara! Oczywiście jeżeli nie umrę zaraz po przyjeździe do Poznania. Ale byłaby heca! Babcia wysyła telegram do rodziców. Pogrzeb oczywiście w Warszawie. Rodzice przylatują natychmiast Mama w swoim czarnym kostiumie. Cała szkoła idzie. Profesorowie mówią, że taka byłam utalentowana. „Mogłaby cudownie tańczyć, zrobić wspaniałą karierę...” A ja – to jest najzabawniejsze – wcale nie umarłam tak naprawdę. Jestem w letargu. Na cmentarzu pukam w trumnę. Otwierają zdumieni. Mama mdleje. Sensacja, Piszą o mnie w gazetach całego świata. Tancerka cudownie przywrócona życiu!” Wcale nie jestem tancerką, tylko nie wiadomo czym. Może będę, ale kto wie, czy mi się uda? Tymczasem „jadę na naukę”. Tak niegdyś pisali o wielkich. „W latach takich, a takich udała się na naukę do Paryża, Moskwy, Wiednia... Szkołę ukończywszy z odznaczeniem, występować zaczęła na scenie”... Ech, bredzę. Trzeba pogadać z księciem. Siedzi tu wciśnięty pomiędzy starca a mężczyznę podobnego do naszego warszawskiego listonosza. Wygląda nieszczęśliwie. Pewno. To nie są warunki podróży dla delikatnego arystokraty, dżentelmena. Książę, już niedługo będziemy na miejscu. Głowa do góry. Nie patrz na mnie w ten sposób! Ostatecznie w dyliżansie nie podróżowałbyś wygodniej. W karecie! Zaraz „w karecie”! A może byłbyś biednym księciem, który, dajmy na to, przegrał wszystko w Monte Carlo. Ale ta księżna Grace Rainier ma życie! Pałac, pieniądze, podróże... Tylko że przestała występować w filmach. Niczego sama nie osiągnęła. Nie nadawałabym się do takiego życia. Podziwiam ją. A może właśnie osiągnęła i oceniam ją jak zawistnica? Małżeństwo z bogaczem, to też coś. Najważniejsza to jednak miłość. Prawda, książę? Kochamy się już ze dwa lata. Niech książę powie coś temu śpiącemu, bo niedługo zwali się na księcia swym cielskiem. Patrzeć na to nie mogę. Najlepiej być muchą, jak ta chodząca po szybie. Pewno po muszemu ogląda widoki za oknem. Może jechać dokąd zechce, przekraczać wszystkie granice bez paszportu. A gdyby tak umieć maleć na zawołanie? Mieć jakiś cudowny eliksir albo maść. Potrzeć się i już być małym, maleńkim, nieważnym. To mój ideał – być kimś małym i nieważnym. Wszystko, co postanowiłam w życiu zdziałać, cała ta sława solistki doskonałego baletu – to na przekór sobie samej. W gruncie rzeczy chciałabym się zaszyć w mysiej dziurze i tylko z niej wyglądać, obserwując świat. Na złość pokonuję ten lęk, czy co? Może na przekór rodzicom, dla których cały mój taniec... Ech, nie myślmy o tym. Mogłabym też jako ja, a nie mucha, przejechać Poznań i wysiąść, dajmy na to, w Berlinie. Albo dotrzećgdzieś dalej. Wysyłam telegram do Casablanki: „Kochani rodzice, jestem w Kopenhadze. Podpisałam kontrakt. Tańczę w operze. Podobno robię karierę. Wasza Ewa”. Książę, nie złość się. Wiem, że jestem dziecinna, infantylna... „Ona jest przerażająco infantylna!” – słowa taty. Nie potrafię czytać w podskakującym wagonie. Wiem, że oczekujesz po mnie wielkiej mądrości, że jesteś rozczarowany poziomem, jaki reprezentuję. A to znowu mama w swoim repertuarze: „Poziom, jaki reprezentują twoje koleżanki ze szkoły baletowej, jest, łagodnie mówiąc, przeciętny...” I jej twarz w chwili, gdy to mówiła – zacięta, zła... „Mamo, mylisz się. Dziewczęta z naszej szkoły są o wiele inteligentniejsze ode mnie”. Tak chyba odpowiedziałam. Zabawne, nie lubię słownictwa rodziców. Zdań, które brzmią, jak gdyby je wypowiadali na scenie aktorzy. A jednocześnie w myślach tak właśnie jak rodzice, a w dodatku ich słowami, formułuję własne odczucia. Czy oznacza to, że każdy coś powtarza podświadomie, a nawet na przekór sobie? Niepojęte. Ta pani, śpiąca w rogu naprzeciwko, jest całkiem ładna. Źle ma zrobione oczy i czesać powinna się inaczej. Gdyby ją tak rozebrać i ubrać na nowo. Pewno nosi różową bieliznę, zły stanik... Dalej, rozbieraj się! Pójdziemy do sklepu i ubierzemy cię od nowa! Jak? W ten sposób? – klęka błagając o litość. Przecież się wstydzę! Nie masz się czego wstydzić. Jesteś całkiem zgrabna. Lepiej wyglądasz goła aniżeli w swojej źle skrojonej kiecce. Dalej! Ruszamy! Książę, nie patrz, bo się zgorszysz! Jestem bardzo bogata. Kupię pani wszystko. Och, dziękuję! Nigdy tego nie zapomnę! – Przymierza coraz to nowe kreacje. Oczy rozmodlone. Pani Grabowska z Mody Polskiej zadowolona, uśmiecha się. Ja także. Teraz nikt się pani nie oprze – oznajmiam. Co myślisz, książę? Powabna bardzo – odpowiada. – Asińdźka srodze bałamutna. Pokonwersujemy? Pokonwersujcie – zgadzam się. O księcia nie jestem już od dawna zazdrosna. Och, znowu ten wagon. Nikt się nawet nie poruszył. Jak szybko biegną myśli. Pani w rogu nie wie nawet, że ją przed chwilą rozebrałam, by wystroić od stóp do głów. Co zrobimy dla tego starca? Odmłodzimy go. Zdobyłam taką dziwną maść prosto z Indii. Wystarczy tylko nasmarować centymetr kwadratowy ciała. Siadam obok starego i niepostrzeżenie dotykam jego dłoni. Wcieram balsam. I stary młodnieje. Jeszcze się nie obudził, a ja, wróciwszy na swoje miejsce, dostrzegam, co się dzieje. Najpierw zmienia się koloryt jego skóry, ustępują zmarszczki, odsiwiają włosy. Stary nic nie wie o zaszłej w nim zmianie. Może się tylko trochę zdziwił, poderwawszy się – dajmy na to – w Kutnie, że rusza się tak lekko i sprężyście. Ale nic.. Wysiada. Jest przystojnym, smukłym brunetem w niesamowicie zniszczonym obwisłym ubraniu. Zjawia się w swoim domu i oczywiście nikt go nie poznaje. Żona – babina, wytrzeszcza oczy, dzieci i wnuki baranieją. Idzie do przyjaciela – starca. A ten żegna się na widok przybysza i wybałusza oczy. To ty, Józefie? – pyta drżącym głosem. Ja, któż ma być? – odpowiada przybyły i śmieje się. Dopiero widząc swe odbicie w lustrze, mdleje, pada. Wraca do przytomności i tańczy ze szczęścia. Wybiega na ulicę. Śmieje się, płacze. Wciąż biegnie przed siebie i wcale nie czuje zmęczenia. Jest szczęśliwy. Śpiewa stare piosenki, których nikt już nie zna. Głos ma bardzo dobry. Występuje. Sukces. Proponują mu rolę w filmie. Zbyt łatwo mu idzie. Przesadziłam. Wcale nie jest szczęśliwy. Nie czuje się dobrze, bo jest bardzo samotny. Tak, naturalnie – samotny i wyobcowany. Nikt go nie rozumie. Wszyscy jego przyjaciele (żona też) dawno umarli. Dzieci własne wyglądają na starsze od swego ojca. Nie może tego znieść. Postanawia się zabić. Ginie, rzuciwszy się pod pociąg. Ciekawe, czy wszyscy ludzie myślą w ten sposób, wyobrażają sobie nie wiadomo co?... A może jestem nienormalna? Chyba nie. Jeśli się człowiek zastanawia, czy jest normalny, to raczej znaczy, że jest z nim w porządku. Wariat nie ma wątpliwości, że jest normalny. To go kładzie. Gdyby tak zrobić balet o wariacie... Nie takim filozofie jak Don Kichot, lecz o zwykłym człowieku żyjącym teraz. To mogłoby być niezłe. Ten stary wciąż śpi. Nawet nie wie, co przeżywał nie tak dawno temu. Nie ma pojęcia, że popełnił samobójstwo. O, poznaję! Zaraz Poznań. Poznaję Poznań. Poznań od poznania chyba pochodzi! Bo odczego? Pewno ktoś w pradawnych czasach wykrzyknął: „Poznany!”, albo jakoś tak. Inni zaczęli powtarzać i zostało. Już Warta. Witaj, rzeko mego ojca! Spróbuję cię polubić. Oboje się o to postaramy, prawda, książę? Wasza miłość, niedługo wysiadamy! Przyzwij giermków! W trąby niechaj heroldowie zadmą. Sławna primabalerina Ewa Szewczyk zjeżdża do tego grodu! Zawitała! Zaszczyciła! Dziękuję, książę. Wystarczy. Teraz lektyka! Dlaczego ten stary tak ohydnie ziewa? Zaraził mnie. Wstrętne. Teraz ta w rogu. Moja piękność. Nawet nie wiesz, jak byłaś ubrana. Zaraz się rozstaniemy, by już nigdy się nie spotkać. Przynajmniej nie spotkać się w przedziale wagonu. Bo jeśli się miniemy na ulicy, to już będzie inaczej. Stary coś bąknął. Aha, powiedział do widzenia. Wyszedł pierwszy. Gdzie się wszyscy naraz tak śpieszą? Do czego? Jaka ciężka ta waliza! Nie dam rady. Jeszcze trochę. Podzielę niesienie na etapy. Pierwszy do podziemnego przejścia. Raz, dwa, trzy... cztery. Wytrzymaj jeszcze parę kroków! Ani jednego tragarza. Mam przecież pieniądze. Zapłaciłabym nie wiem ile. Uff, serce tętni. Dalej! Ruszamy! Teraz tylko schody i już postój taksówek niedaleko. Kto to? O czym mówi ten chłopak? Przyczepił się i drepcze. Ależ typulo. Aha, niby chce pomóc. Zagaduje coś, bredzi bez sensu. Podryw. Nie powinien jadać cebuli. I nosić czapki pachołka miejskiego z obrazu „Uczta u Wierzynka”. Powiem mu o tym, bo się inaczej nie odczepi. – Dam sobie radę. Dziękuję. – Rany koguta! Nie rozumie, czy co? Wciąż jeszcze lezie. I co sobie taki myśli? Cóż sobie wyobraża? Że się w nim zakocham? Niepojęte. Dobrze się zaczyna moje nowe życie. Cokolwiek byśmy powiedzieli dla dodania sobie odwagi – jest nam łyso. Prawda, książę? No, nareszcie plac przed poznańskim dworcem. Przypominam go sobie. Wyżej, oddalony o jakieś trzysta metrów, hotel „Merkury”. Nawet niezbyt długi ogonek na postoju taksówek. – Pan ostatni? Dziękuję? Krótkie zerknięcie za siebie. „Średniowieczny pachołek” zniknął. Odpocząć po tym niesieniu. Babcia oniemieje. Przecież miałam przyjechać dopiero w czwartek. Nie wysłałam telegramu odwołującego, co napisała mama. No nic. Nie przejmujmy się. A w naszym warszawskim mieszkaniu chyba już nowi ludzie. Ciekawe kto. Jak im się podoba mój pokój. – „Puma” to solidna firma. Podpisuje się umowę, a dalej ona załatwia wszystko, wynajmuje, wprowadza, zawiera kontrakt – mówi mama zajęta pakowaniem, własnymi myślami, zbliżającą się podróżą. „Puma”... Niejasne przypomnienie miękkich ruchów zwierzęcia przemykającego się za kratami klatki w warszawskim ogrodzie zoologicznym. Puma... Życie to dżungla albo ogród zoologiczny. Co ten znowu? Jeszcze jeden. W wieku taty. Zdaje ci się, że jeśli siedzisz w samochodzie, to cały świat do ciebie należy? Macha na mnie, kiwa, jak gdyby... Bezczelny! Zdezelowany fiat 1500 prawie zatrzymuje się. Jedź, ruszaj! Odwrócę się, że niby nie do mnie. Co to pomoże? I tak wszyscy stojący na postoju musieli widzieć, że mnie podrywa taki staruch. Nie zależy mi. Ale... w głowie mu się przewraca, czy co?... Najpierw ten „pachołek”. Teraz stary w aucie... Widocznie w Poznaniu wyglądam na dziewczynę, którą można bezkarnie... Jeszcze Poznań zobaczy, z kim ma do czynienia. Pokażę mu. Wreszcie fiat trochę dalej. Jego kierowca nie kapituluje. Uśmiecha się, odwraca, daje znaki ręką. Zwariował. No, znika. Teraz spokojnie. Można odetchnąć, rozejrzeć się. Wszystko w porządku. Wyładniałam, czy co? Nagle zabłysłam urodą. Co ty na to, książę? „Z poczwarki przeobraziła się w prześliczną kobietę”. Tak piszą w książkach. Zawsze wymyślam Bóg wie co. Ten w samochodzie mógł być porządnym człowiekiem i chciał mnie tylko zabrać „na łebka”. A może to był zboczeniec, wampir? Na pewno wampir. Miał niesamowitą twarz, jakby sowią... Poza tym mógł zaproponować jazdę każdemu z czekających, a wybrał mnie. We Włoszech, na przykład, to by mnie mogli porwać ci z Czerwonych Brygad. Nie dla okupu, tylko propagandowo. Na przykład nie zgadzając się z poglądami mojego ojca. Albo chcąc go zastraszyć. Odległy dom z białych kamieni wśród wysokich gór oblanych słońcem.Kalabria. Muły na stromych ścieżkach. Upał. Tu i ówdzie oliwny gaik. Trzymają mnie w piwniczce. Jeden z porywaczy – Tino, przystojny i dość miły. Gra na gitarze wieczorami. A ja wiem, że jest lepszy od innych. Przynosi mi jedzenie. Czasem pyta o życie w Polsce. Mówię, że jestem znaną tancerką. Bardzo znaną. Prawie solistką Teatru Wielkiego. Tino oświadcza, że mnie podziwia, bo kocha taniec. – Zatańcz coś – prosi. – Zatańcz koniecznie. Zastanawiam się chwilę tylko. Już wiem, że mam zaledwie kilka dni życia przed sobą. „Jeszcze jeden mazur dzisiaj” – tańczę i śpiewam jednocześnie. Muszę Tina uwieść, usidlić. On jeden może mi pomóc w ucieczce. Już jest taksówka. Moja kolej. Zerknę na czekających w ogonku. Wszyscy gapią się na bełkoczącego pijaka, który wlecze się w stronę dworca. Podrywacza w samochodzie i całej afery z nim nawet nie zauważyli. „Zawsze ci się zdaje, że jesteś najważniejsza na świecie. Że wszyscy na ciebie zwracają uwagę” (to mama). „Egocentryczka. Po tobie. Jabłko upadło niedaleko od jabłoni” (odpowiada ojciec zza czytanej gazety). Ech, te rozmowy i sprzeczki rodziców. Najdziwniejsze, że zakochanych w sobie od niepamiętnych czasów. Z moim przyszłym mężem będziemy rozmawiali delikatnie i przyjaźnie. Jak z księciem. – Na Marii Magdaleny proszę! Taksówkarz milczący, nie jak warszawscy, zapytał tylko o numer domu. Zapomniałam powiedzieć od razu. Oczy w lusterku poważne, skupione. Na miejscu wydaje dokładnie resztę. Liczy – dwadzieścia groszy, czterdzieści, sześćdziesiąt... – Dziękuję, wystawia walizę. Inaczej. Dom nie zmieniony. Wspomnienia z krótkiego tu pobytu przed dwoma laty. Byłam wtedy jeszcze taka zielona... O, winda działa! Racja, babcia pisała, że był remont i że wszystko się poprawiło. Centralne też podobno funkcjonuje bez zarzutu. Lata chłodu minęły. Windy zbyt nagle przynoszą człowieka do celu. – Ewuniu, to ty? – W drzwiach babcia. – Niemożliwe! (Grechuta: „Co jest możliwe, to możliwe. Co mi się zdaje, to się zdaje”...). Babcia wzruszona. Jak szybko wszystko się dzieje! Przytula mnie, ogarnia ramionami. – Boże, jak ty urosłaś! No, wchodź! Ta waliza musi być okropnie ciężka. Postaw ją! Postaw! – Jest w niej całe moje jestestwo, plus nadzieja, rozpacz i niepewność – truję bez sensu. Ale naprawdę nie wiem, co mówić. – Zaraz... O czym ty?... No, chodź dalej. Witaj! Tak się cieszę! Pokaż się. Wyładniałaś. – Dziękuję. Czym babcia zawsze pachnie? Wciąż tak samo. Miło. Całując jej policzki, czuję jakie są miękkie. Cała jest miękka, ciepła, łagodna. Ja przy niej kanciasta, niemiła. Niebieskie oczy bardzo blisko. Zmarszczek przybyło. Dwa lata – to sporo. Mnie wyrosły piersi. Ale oczy dobre, kochane. Ogarnia mnie coś podobnego do wzruszenia. Raczej – staram się wzruszyć. Zimna jestem czy co? Przecież tyle rzeczy mnie rozczula, a nie wiem, jak się zachować w czasie składania życzeń, w chwilach pożegnań, powitań... Czuję chyba w takich momentach to samo co inni, tylko nie potrafię tego objawiać. Stoję jak drąg, patrzę... A może odbieram całą sztuczność takich deklaracji, dlatego. – Ale miałaś przyjechać w czwartek. Mama napisała. Wyjechałabym na dworzec taksówką, posprzątałabym. A tak... Kobieta zwana moją matką jest już daleko. Za morzami, za górami. W odległym Maroku znalazła szczęście u boku prawowitego małżonka. Bilet miała, okazało się w ostatniej chwili (bo nie sprawdziła, jak to z mamą bywa), na samolot odlatujący wcześniej. Stało się. Jestem w Poznaniu. Dopiero teraz to sobie uzmysłowiłam. Tu, w tym domu, będę mieszkać przez dwa lata. A może dłużej. Będę musiała mówić słowa, dużo słów. Zdawać relacje, jak było w szkole. Co zamierzam robić wieczorem... Nie wytrzymam chyba. Ucieknę. Mówiłam mamie, że babcia próbuje po staroświecku prowadzić człowieka, że dajeza przykład tatę, co trudno znieść. – Jak babcia sądzi, czy ojciec ma w tym Maroku jakiś harem? – Ewuniu, co ty wygadujesz? Boże miłosierny! – Zgorszyłam babcię, tak? Ale znam mężczyzn. Mam już szesnaście lat. Chociaż... z drugiej strony... utrzymując harem, nie przyzywałby swej prawowitej małżonki. Ale... już wiem! Może z niej zrobić pierwszą żonę. Najważniejszą, dajmy na to, z dwunastu! Już widzę minę mamy. Wchodzi. Dookoła fontanny, meczety, minarety, eukaliptusy, rododendrony. Przenikliwy zapach olejków i kadzideł. Ktoś gra na flecie. A one tańczą. Półnagie przeginają się lubieżnie. Żadna nie zwraca najmniejszej uwagi na przybyłą z Lechistanu. I ojciec, uśmiechnięty po swojemu, oświadcza, że to normalka. – Cóż miałem robić, kochanie? Takie tutaj zwyczaje. Będziesz pierwszą żoną. – I dramat mej matki ukochanej!... – Co ty wygadujesz! Ojciec twój jest porządnym człowiekiem. Twoi rodzice się kochają. Mogliby być przykładem... Skąd mi przychodzi do głowy coś takiego! I to zupełnie nagle. Przed chwilą nawet o tym nie myślałam. – Babciu, to sztuka. Tworzymy dramaty, kiedy ich nie ma. Zrobienie na przykład baletu poświęconego temu wydarzeniu, zatańczenie głównej roli zrozpaczonej żony, mogłoby stać się... – Nie znam się na balecie, ale myślę, że sztuka powinna mówić prawdę. Zasadniczy sposób myślenia babci już się objawia. Przerażające. Nic się nie zmieniło. – Zrobię herbatę. Pewno jesteś głodna po podróży. Rozbieraj się. Już późno. Jeśli przyjechałaś wcześniej, niż zapowiedziałaś, to jutro pójdziemy do szkoły. Jak wiesz, twoje przeniesienie zostało załatwione. – Wiem. Stało się! – Niespodziewanie zaczynam się autentycznie trząść, tak wewnętrznie. Jestem jednak nerwowa i nic nie pomaga, że z tym walczę całe życie i wcale tego nie objawiam. Jeszcze gorzej. – Boże, jaką mam tremę! – wykrzykuję, aby rozładować napięcie, jak zalecił mi doktor Kaczkowski, psycholog. Wysłali mnie do niego rodzice, kiedy nie sypiałam po nocach. – To największy debiut w moim życiu! Znakomita szkoła baletowa. W dodatku profesor Rawski uczy tutaj klasyki. Jego uczennicami były Renata Dębska i Barbara Rossani! Takie sławy! Jak on mnie przyjmie? Jak prowadzi lekcje? Czy będę miała koleżanki? – Podobno w Warszawie szło ci nieźle. Na popisie byłaś najlepsza. O koleżanki się nie martw. Znajdą się. A może babcia jest fajna? W każdym razie, odbiera, co czuję. Wie, że mam autentycznego pietra. Uśmiecha się. Chcę z nią być szczera. Powiedzieć coś o sobie. – Zawsze jak ćwiczę, widzę siebie na scenie tańczącą główną partię. To mi pomaga. Robię już szóste port de bras. O tak! – Wykręcam się, przeginam. Port de bras nawet nieźle mi wychodzi, choć nie jestem rozgrzana. Minął dzień bez tańca i ja już nie mogę wytrzymać. Ale niech tam. Podleczę przynajmniej otarte palce u nóg. Ostatnio były same ćwiczenia na pointach. Profesorka Mirecka oszalała. Zastanawiam się w myślach, jakie babcia ma imię. przypominam sobie dopiero po chwili. Witolia. Tak – Witolia! – Już ci mówiłam, że nie znam się na tańcu – mówi Witolia. – Na niewielu rzeczach się znam. Idzie jesień. Masz ciepłą bieliznę? – Też! Nie znoszę ciepłej bielizny – wzruszam ramionami. – Przywiozłam ocieplacze. W nich ćwiczę. O te. – Otwieram walizę. Kucnąwszy, czuję, że poleciało mi oczko. Najlepszą parę mam z głowy. Co jest z tymi rajstopami! Ludzie latają w kosmos, a nie potrafią wymyśleć pończoch, w których nie leciałyby oczka. W walizce, na całej mojej garderobie, plakaty. Nawet się nie pogniotły.– To René Cloud, największy tancerz wszechczasów! Czy nie piękny! – pokazuję Witolii pierwszy. – W tej scenie tańczy „Pieśń burzy”. Zamarł, prawda? Wygląda jak posąg! Babciu, mogę go tutaj... Albo tu?... Należy działać przez zaskoczenie. Zasłaniam afiszem jakąś straszną akwarelę przedstawiającą zimę, wgniatam palcem papier. Gwóźdź go przebija. René Cloud zamieszkał w Poznaniu razem ze mną. – A to Butiakow, Soromin i oczywiście Klara Atkins z Covent Garden. Sami najwspanialsi! Trzeba się spieszyć, nim starsza pani oprzytomnieje. Biegam po pokoju, rozwieszam. Udało się. Zaniemówiła. Nie spodziewała się takiej akcji. – No i co? Nie pięknie? Niech babcia ich polubi. Ważne, abyśmy obie lubiły tych samych ludzi. Pięknie, prawda? Zrobiło się zupełnie inaczej. – Nie mogę zaprzeczyć. Masz rację, zupełnie inaczej. – Głos Witolii nieco zmieniony, ale może mi się tylko zdaje. – Nie ma babcia nic przeciw temu? – To twój pokój. Dawniej był to pokój twego ojca. A więc nie myliłam się. Przeżywa. Jasne. Nawet się nie dziwię. Przywykła do tych samych obrazów – landszaftów, akwarel z domkami wśród rosochatych wierzb. Należy teraz lirycznie. Najlepiej podejdę do okna. – Pewno tato wpatrywał się w wieże, błądził wzrokiem po dachach i marzył. Jakie to dziwne. Teraz mnie to przypadło w udziale. Inny świat... Nowe życie. Bo to nowe życie, nie uważa babcia? – W jakimś sensie tak, naturalnie – kiwa głową. A więc już lepiej. Choć niezupełnie. Twarz jeszcze nieswoja. – Cios, że nie pozwolili mi mieszkać samej w Warszawie, nie załamie mnie chyba – wzdycham. – Jeszcze dwa miesiące temu nigdy bym nie uwierzyła, że się przeniosę do Poznania. Ten pokój... Wspominałam go sprzed dwóch lat zupełnie inaczej – ciągnę trochę na siłę.– Czy babcia wie, że każda ściana ma swoją duszę, swoje własne skazy i pęknięcia? Człowiek musi w niej wszystko poznać, napatrzyć się i dopiero wtedy... – Zerknięcie. Twarz babci nie zmieniona, kamienna. Oczy przywarły do barwnych plakatów na ścianach. – ...Ale będzie nam tu razem dobrze. Mogę robić zakupy, pomagać babci... – Kiedy zdążysz? Całe dnie będziesz spędzała w szkole. Dam sobie radę. Dziękuję za dobre chęci. Cieszę się, że przyjechałaś. Buja czy mówi prawdę? Właściwie to nie miałabym nic przeciwko temu, aby się cieszyła. Jeszcze mnie nie zna. Ma nadzieję, że się wszystko między nami ułoży. A dlaczego miałoby się nie ułożyć? Co we mnie strasznego? – Czy tylko będę potrafiła być dobrą wnuczką jak z bajki? – Z jakiej znowu bajki? – Wzruszenie ramion. – Bądź zwykłą, miłą i skromną dziewczynką. I jeszcze... Mama powiedziała mi, a właściwie obiecała w twoim imieniu... Żadnych późnych powrotów do domu! Żyję tu od lat sama i wszystko mam ustalone. Najpóźniej o dziesiątej do łóżka! Jestem za ciebie odpowiedzialna i nie chciałabym... Chwilami doskonale rozumiem debaty polityków w czasie trudnych, międzynarodowych konferencji. Też każdy z nich ma jakieś tam zastrzeżenia, obiekcje, chce coś przemycić, przeforsować na swoją korzyść. A inny wyczuwa to, przeszkadza. Wysuwa własne propozycje. – Nie psujmy sobie pierwszego dnia. – Uśmiech mi chyba wyszedł. Dlaczego w polityce tak mało znaczą kobiety? Trzeba to zmienić. – Ta chwila jest niezmiernie ważna, wzniosła! Powinna stać się najpiękniejszą, niezapomnianą! – ciągnę promiennie. – Nie sądzę, aby babcia mogła mieć ze mną kłopoty. Zrobię wszystko, aby ich nie było. Chciałabym móc tylko chodzić na przedstawienia baletowe do opery. Wtedy wracać będę później. Teatr mnie teżinteresuje. Bez opery i teatru umieram, przestaję istnieć! Te głupie łzy. Nabiegają mi do oczu w najbardziej nieprawdopodobnych momentach. Potrafię je wskrzeszać słowami, wyczarowywać. Z likwidacją idzie mi gorzej. – Spokojnie. Wyglądasz na miłą, rozsądną dziewczynkę. Choć... zmieniłaś się. Dwa lata temu, kiedy cię widziałam... – A babcia jest po dawnemu piękna, kochana i jakoś tak... uduchowiona. Nic a nic babcia się nie zmieniła – mówię miękko i najłagodniej jak tylko potrafię. – Ty łobuzie! – grozi mi palcem. – Taka sama jak ojciec. On także potrafił w odpowiedniej chwili wszystko odkręcić. Miłe słówka, uśmiech, zapewnienia... – No, ale babcia też się uśmiecha. Jest znowu ciepła, kochana. Srogi wyraz oczu zniknął. Będzie nam dobrze – Czuję w tej chwili tak, jak mówię. Teraz „kupiec wenecki”. – Tutaj mam – sięgam do walizy i wyjmuję sweter od mamy – taki drobiazg.. A to ode mnie – wyjmuję ranne pantofle. – Och, po co? Dziękuję. – Boże, przecież Witolia się zarumieniła. Nie mylę się. Cała czerwona. Krew uderzyła jej do głowy. Starym ludziom to się przydarza. Nie. Jest naprawdę zawstydzona. Nie wie, jak się zachować. Niesłychane! – Mój wymiar. Wełna wspaniała! Jaki lekki! – To zupełnie nie jej głos. Wyraźnie próbuje się ucieszyć. Ale dlaczego próbuje? Nie lubi prezentów, czy może uważa, że te przywiezione przeze mnie są czymś w rodzaju... Chyba rozumiem. Głupia sprawa. – Jaki lekki! Zupełnie nic nie ważył – powtarza. Biedna. Żal mi jej. – A kapcie? – pytam bez sensu, ale nie mam pojęcia, jak się zachować i co powiedzieć. – Też doskonałe. Dziękuję. – Wygląda teraz babcia, kiedy się tak po dawnemu uśmiecha, na szesnaście lat. No, na dwadzieścia! To strzał z grubej lufy. Zasłona dymna. Ale... nie zauważyła chyba. Spogląda gdzieś ponad moją głową. – Moje dziecko... Uśmiech stroni od samotności. Do kogo tu się uśmiechać?... Tyle już lat jestem sama. Mija czasem parę dni, a ja nie mam do kogo ust otworzyć. Milczę. Odwykłam od mówienia. Człowiek robi się sam z sobą tylko... jakby to określić – może nie zły, ale oschły, zamknięty... – Teraz babcię otworzymy! – Ukrywam chyba zręcznie wzruszenie. – Samotności ani śladu! Rozmowy, żarty, opowiadania, wspominki... Wysłuchuje mych słów uśmiechnięta, pogodna. Podrywa się. – No i co ja wyprawiam? Zapowiedziałam przecież herbatę, a wcale jej nie przynoszę. Zrobię ci jajecznicę. Albo nie, mam kawałek szynki. A może chcesz coś na mleku? Kaszkę, płatki?... Tu jest twoja szafa. Już pusta. Możesz od razu wszystko wieszać. Porażają mnie straszliwe wspomnienia. – Nie znoszę kaszy i płatków na mleku. Nigdy nie mogłam na nie patrzeć. Cierpiałam w milczeniu. Babciu, ja już nie jestem dzieckiem. – A co z waszym mieszkaniem? Przysięgłabym, że Witolia uśmiechnęła się lekko. – Bo takie oświadczenia nie mają sensu – myślę. – Są dziecinne. – Wynajęli na dwa lata „Pumie”.– Ostatnie słowo wypowiadam złowieszczo. – Komu? – A więc osiągnęłam zamierzony efekt. Witolia spogląda ze zdumieniem. – „Pumie”. To taka firma pośrednicząca przy wynajmowaniu mieszkań przeważnie cudzoziemcom. Przez dwa lata ktoś będzie zajmował nasze mieszkanie. Stałam się niepożądana. Bardzo to przeżywam. Jestem bliska załamania. Dlaczego nie miałabym sama mieszkać? To kryzys zaufania. – Niespodziewanie, jak to ze mną, nachodzi mnie autentyczny smutek. I zaraz mija.– Co ty opowiadasz? Dziewczynka w twoim wieku nie może mieszkać sama. – Słowo dziewczynka brzmi dla mnie strasznie – mówię okropnie wolno – Dla babci nie? – Więc panienka. – „Panienka” – jeszcze gorzej. – W takim razie – jak? – O to chodzi, że sama nie wiem – dziewczyna, dziewucha, facetka, dziewica (zawsze myślę – Orleańska), dzierlatka, dziewoja, dziewka, dziwka... Wszystko źle. Nie można mnie określić. Wygłupiam się, zgrywam i po co? – Można. – Twarz Witolii poważna. – Nazwać człowieka najłatwiej. To jeszcze nie określenie. – Więc niech będę „ dziewczyna”! – kapituluję. Tkwi we mnie coś w rodzaju malutkiego rozczarowanka samą sobą. Odpowiedź Witolii uznałam za mądrą. Dlatego wydałam się naraz głupsza. – Idę, żeby wreszcie zrobić tę herbatę. – Uśmiech starszej pani. Wychodzi. Potraktowała mnie jak dziecko. I najgorsze, że to uzasadnione. Ze zdenerwowania robię przed lustrem battement developpé passe. Nawet nieźle mi wyszło. Teraz piruet. Fajnie. – Dobrze, że tu jest lustro! – wołam. – Mama pisała, że ci potrzebne! – odpowiada z kuchni Witolia. – Sama powiesiłam! – Babcia jest anielsko dobra! – wykrzykuję. Dociera do mnie szum wody. Przed dwoma laty Witolia zawsze „odpuszczała” wodę z kranu przed napełnieniem czajnika. Robi to dalej. Witaj, książę! – Kłaniam się. Przysięgłabym, że jest przy mnie, że dostrzegam w lustrze jego odbicie. – I jak ci się to miejsce podoba? Sqdzę, ze będziemy mogli być tu ze sobą szczęśliwi. Jest wszystko, co lubisz. Stare miasto blisko. Wąskie uliczki, sklepiki, kościoły. Będziemy się przechadzali. Nie jesteś zachwycony matką mego ojca? To prosta kobieta, ale... uczciwa. Staraj się ją polubić. Jeśli będziesz dla niej szarmancki – uszyje ci spencerek. Spencerek! Ale będziesz wyglądał! Popraw szpadę i podejdź bliżej. Mizerny jesteś, wiesz? Przeżywasz te przenosiny. Podobnie jak twa ukochana. Może menueta. Nie chcesz? Więc patrz! Widzisz? To Mozart. Jesteśmy w Wiedniu. Już mi znowu dobrze, bezpiecznie. Gdzie tańczę, tam mój dom. Och, nie marszcz brwi, książę! Wiem, że tańczę strasznie, okropnie. Ale kiedyś... Może będziesz ze mnie dumny, a nawet... zazdrosny o moje powodzenie. „Ewa Campi zafascynowała widownię La Scali! Wrodzony talent i wielkie umiejętności!...” Więc nie przejmuj się! Poznań to piękne miasto. Znajdziesz w nim na pewno wielu znajomych z dawnych czasów. Książę, słuchaj! Jutro, kiedy wejdę do szkoły, nie opuszczaj mnie nawet na chwilę! Tak się będę bała. A przy tobie o wiele mniej. Z tobą nawet wyrywanie zęba nie było straszne, pamiętasz? Obiecaj, że kiedy wejdę do klasy, podasz mi rękę. To zawsze mi pomaga. Jesteś pewny siebie, potężny, mądry. A ja – mała, naiwna, udawaczka. Czasem mi się zdaje, że ludzie widzą, jak bije mi serce ze strachu albo z zachwytu. Tylko ty jeden dodajesz mi odwagi. Książę, więc zatańczysz? O, jak dobrze! Taniec z tobą jest dla mnie zawsze czymś najwspanialszym. Podaj mi rękę. Moja batystowa chusteczka upadła. Czy zechciałbyś ją podnieść, szlachetny panie? Dzięki. Jesteś elegancki, uroczy. Kocham cię. Dlaczego nie potrafię usiedzieć spokojnie jak inni ludzie? To, co teraz robię, nie jest tańcem, lecz... nie wiadomo czym. Źle znosie bezruch. Ale to staje się niezłe. Już jest tańcem. Czardasz. Puszta, ognisko. Cygańskie skrzypce zawodzą... Słowo daję, umarłabym chyba pracując za biurkiem. Wysiadując godzinami w bibliotekach albo w ogóle ślęcząc nad książkami. Godzina czytania i już mam dosyć. Krzyż mnie boli i wszystkie mięśnie domagają się zatrudnienia. Ratuje mnie tylko to, że czytam szybko. – Nie dosłyszałam, babciu!– Robię ci jajecznicę z szynką. Siedź! Przyniosę do pokoju – Dziękuję! Wspaniale! Okropnie wyglądam! Przerażająco! Wszędzie to lustro. Ze wszystkich stron mi się przygląda. Stare jest. Gdyby odtworzyć wszystkie twoje odbicia, przywołać ludzi, jacy się w tobie przeglądali... Mógłby powstać balet. Tytuł, dajmy na to – „Odbicia”. Z wiszącego lustra wychodzą postacie z różnych epok. Przemieszczają się, tańczą – każdy co innego. Pląsy. Oficer na przykład: wąsy jak cesarz Wilhelm, wysoki kołnierz, lśniące buty. Maszeruje w takt kotłów wybijających mocny rytm. A oto... dama-piękność. Kapelusz z podniesionym rondem, loki, fioki, tiurniura. Malutkie pantofelki wybijają rytm. Teraz altana w parku. Oficer klęczy i coś wyznaje ślicznej pani. Potem tańczą oboje. „Cesarski walc”. Ogromna sala, kolumny, wyprostowani kamerdynerzy... No, lustro... zostaliśmy na siebie skazani. Patrz, gap się! To ja – Ewa Szewczyk. Też nazwisko dla wielkiej tancerki. Ale będę miała pseudonim artystyczny – Ewa Campi. Podoba ci się? Boże, jaka jestem ohydna! W dodatku zarozumiała. W głowie przewrócone. A warunki zewnętrzne okropne. Oczy podkrążone, nijakie. Ta podróż i pożegnania ze wszystkimi – z mamą, z „Kubusiem”, z całym światem warszawskim – wykończyły mnie. Słowa, słowa... „Kochana córeczko, tak ogromnie będę za tobą tęskniła. Ja też za tobą, mamusiu. Ale u babci będzie ci dobrze... Mamo, pisz często!” No i wszystko się rozleciało. W jakim celu mój genialny ojciec buduje cukrownie i to w dodatku gdzieś na końcu świata? Dlaczego moi rodzice nie potrafią żyć bez siebie? Książę, gdzie jesteś? Nie widzę ani twej pięknej twarzy, ani wysmukłej sylwetki! Dookoła rozpacz, czerń. Preludium deszczowe Chopina... Przyjechałam tu na siłę. Wielka emigracja. Mój hotel „Lambert”... Los oderwał mnie od wszystkiego – przyjaciół, Warszawy, Teatru Wielkiego – życia, do którego przywykłam! Nie wierzę, aby mi się udało zbliżyć do kogoś na nowo. Jestem autentycznie rozbita, zrozpaczona. Załatwiło mnie życie. Och! – Przestraszyłaś się? To Witolia z tacą. Uśmiecha się. Zapach. Jestem głodna. – Porusza się babcia zupełnie bezszmerowo. – Dzięki twojemu prezentowi. Te pantofle strasznie miękkie. Zdawało mi się, że słyszałam twój głos. – Och... śpiewałam. – Dlaczego chwilami tak trudno powiedzieć prawdę? – Mówiłam do siebie. Nieraz to robię – dodaję. – Zupełnie jak twój ojciec – Witolia radośnie kładzie obrus. Tak radośnie, z podnieceniem, jakby nastało święto i przyjmowała Bóg wie kogo. – Siadaj i jedz. To biurko twojego ojca – uśmiecha się. – Nieraz, kiedy jestem sama, wydaje mi się... No, mogłabym przysiąc... że widzę go tu, jak pochyla się nad książkami. Późno, pierwsza albo druga w nocy. Wchodzę, a on... Zabawne. Kiedy robił techniczne rysunki, wodził językiem po wargach. Zupełnie jak dziecko, bo kiedy był mały, to tak samo... – Łazienka jest tam, gdzie dawniej? Nie znoszę siebie w tej chwili. Dlaczego przerwałam Witolii i zadałam to idiotyczne pytanie? Coś delikatnego, trudnego do określenia prysło, skończyło, się. Muszę ostrożnie. Niekiedy zachowuję się jak... Sama siebie nie ogarniam. – A cóż mogłoby się stać z łazienką? Tu nic się nie zmieniło. Jedz, bo wystygnie. Umyjesz się potem. – W ciągu ostatnich pięciu lat przeprowadzaliśmy się w Warszawie trzy razy. Świetna ta jajecznica! Dzięki zaradności taty, podnosiliśmy poziom. Nic, tylkośmy podnosili. Poza tym, mama stale coś zmieniała w każdym mieszkaniu. Czy powiedzieć jej, że coraz to lepsze mieszkania, będące owocem zaradności i kontaktów ojca sprawiły, że musiałam się z rodzinnych osiągnięć tłumaczyć przed koleżankami? „Moi starzy to zwykli ludzie, ale uczciwi. Kariery nie robią” – słowa Baśki Kownackiejwypowiedziane w czasie sprzeczki. Tak się zaczęło. Nieważne, że jej potem wszystko wytłumaczyłyśmy razem z „Kubusiem”, stojącym zawsze murem po mojej stronie. Jakaś gorycz została. Rodzinna operatywność nie robiła mi przyjemności. Odwrotnie. Wiele bym dała, aby się niczym nie wyróżniać. Mieszkać jak większość. Żyć jak inni. Jeździć tramwajami... „Ale w tańcu chcesz się wyróżniać. Chcesz być lepsza od koleżanek. Chcesz czy nie?” – to rozmowa z mamą, której wypaplałam o swych wątpliwościach. Kiwnęłam, zdaje się głową w odpowiedzi na to pytanie. „Wiec jeśli chcesz być lepsza, to musisz uznać, że w życiu jest tak samo – ciągnęła poruszona. – Życie to ciągły wysiłek, walka. Wiesz, jak ojciec potrafi pracować. Od świtu do nocy. Planuje. Jest zdolny. Może zdolniejszy od wielu jako organizator. Czy powinien w takim razie stać w miejscu? Nie wyjeżdżać? Sama wiesz, że nie. A jeśli nie, to nic dziwnego, że ma więcej od innych. Osiągnął wszystko uczciwą pracą. To chyba normalne, lub raczej – powinno być normalne. Lecz nie wszyscy, jak wiesz, uczciwie do czegoś dochodzą. A twój ojciec potrafił zaciąć zęby już jako młody chłopak. Pracował i uczył się. I tego, że coś w życiu osiągnął, nie musisz się wstydzić. A odwrotnie – być... No, mieć satysfakcję”. – Tu bez zmian. Po dawnemu – Witolia siedzi w fotelu. Spogląda na mnie. – I to jest właśnie urocze. – Tak myślisz? – Jeśli w człowieku dużo się zmienia, to dobrze mu wracać do czegoś, co zawsze takie same. – A jeśli nic się w człowieku nie zmienia? Zbieram myśli. Poszła na całość. Nie przewidziałam tego. Robi mi się niewyraźnie. – Zapraszam babcię na mój pierwszy występ w Operze! – Uśmiech mi się chyba udał. – Precz smutki! Ma babcia wspaniałego syna, najlepszego inżyniera na świecie. Niedługo przyjedzie i będziemy się we trójkę rozbijać po całym mieście! – Teraz, kiedy jest z nim twoja matka, nie przyjedzie tak prędko. Boże, co ja mówię! – A ja się założę, że przyjedzie. O ile? O sto złotych! Zostawili mi pięć tysięcy na książeczce. Jestem bogaczka! – Jedz, dziecko! Ach, więc aż tak bardzo czeka na swego syna. Biedna. Znam to. Mimo mego tanecznego obłędu, zapominania dzięki niemu o wielu sprawach – często brakowało mi obecności taty. Po prostu chciałabym, aby uczestniczył. A może lepiej mimo wszystko jeśli mężczyzna nie ma wygórowanych ambicji i zbyt wiele od siebie nie wymaga? Siedzi wtedy w domu, współdziała w drobnych, zwykłych sprawach. Można na niego liczyć na co dzień, a nie od święta... Ale wówczas gryzie się chyba, oskarża, w piwie topi zmartwienia i poczucie swej słabości... Sama nie wiem. Jak trudno jest być mądrym. – Wie babcia, dlaczego nie jem? Delektuję się. To najlepsza jajecznica, jaką sobie można wyobrazić. Udało się. Twarz Witolii pogodna. Nie myśli choć przez chwilę o swym szalonym budowniczym cukrowni. Decyduję się – mój przyszły mąż będzie mającym dużo czasu, najzwyklejszym człowiekiem na świecie. – Na deser konfitury. Wciąż jeszcze lubisz wiśniowe? – Uwielbiam! To wszystko jest chyba nieprawdziwe. Ten mój przyjazd, babci mieszkanie, miasto za oknami... Nawet konfitury. Taka jestem podniecona, niespokojna... Czy babcia zaczynała kiedyś wszystko od początku? – Zaczynałam wiele razy. – Więc babcia rozumie. Człowiek się zastanawia, czy lepiej siedzieć w tym samym, mieć wciąż tych samych ludzi dookoła. Czy też startować w nieznanym miejscu, pokonując nowe przeszkody. Profesorka Wilecka, wychowawczyni naszej klasy w warszawskiej szkolebaletowej, powiedziała mi na pożegnanie, że lepiej zmieniać szkoły, otoczenie, poznawać wciąż nowe metody pracy. Że podobno taka jak ja da sobie radę wszędzie. Że talent... – No, skończ, skończ! Twarz Witolii pogodna, odmieniona. Jeszcze chwila, a zagalopowałabym się z kretesem i byłoby mi łyso. – E, tam! Czy mogę skosztować konfitur? – Naturalnie. Proszę. Jeśli będziesz skromna, wszyscy cię będą lubili. Miałaś w Warszawie przyjaciółkę? Coś w babci tkwi jeszcze z dziewiętnastego wieku. I to fajne. Taki... odcinek „superretro”. Skromna... Kto używa dziś tego słowa? „Skromna dzieweczka podąża na pensję z buzią w ciup a rączkami w małdrzyk...” Okazuje się, że dobrze pamiętam żarty naszego polonisty, profesora Kamińskiego. – Miałam trzy przyjaciółki, ale taką od serca tylko jedną – „Kubusia”. To dziewczyna; ale nazywam ją „Kubuś” – bardzo równa. Zrobiłabym dla niej wszystko, a ona dla mnie. Można z nią było... – Można z nią było konie kraść, co? – przerywa Witolia uśmiechając się. Cudownie to powiedziała: konie kraść... Być koniokradem, uciekać, skradać się jak w westernie. Wierzyć, że drugi koniokrad przyjaciel, nie zawiedzie nigdy. Zresztą lepiej... nie będę koniokradem. Wolę tańczyć w „saloonie”. Dziki Zachód oczywiście. Moim narzeczonym jest miejscowy koniokrad i zabijaka Snake. Kocham go do szaleństwa. Gardzę innymi. A tymczasem zabawiam swym tańcem całe miasteczko. Głównie mężczyzn. Baby mnie nie znoszą. Nic dziwnego – piękna uwodzicielska tancerka. Wszystko jasne. Mam złą opinię. Mieszkam w hoteliku. Ale jestem dość... porządna. Nie robię „tego” za pieniądze. Bzdura! W ogóle tego nie robię. Z nikim. Nie chcę i już. Nikt mi nie może nic zarzucić. Zresztą Snake jest piekielnie zazdrosny. Zabił już wielu, którzy próbowali się do mnie zbliżyć. Miejscowy szeryf mnie pocałował i zaraz został przez Snake’a zastrzelony. Ale do naszego miasteczka wjeżdża niespodziewanie młody chłopak – nowy szeryf – Jack Gypsy. Jest uczciwy i chce zaprowadzić porządek. Widzi mnie po raz pierwszy, gdy tańczę. Zachwyt przybysza robi mi, co tu kryć, przyjemność. Jack też kocha taniec. Zaczyna się mną interesować. Rzucam na niego czar. Jak to fajnie brzmi: „rzucić czar”... Ale nieszczęście. Snake kradnie wielkie stado koni i ma zamiar przeprowadzić je górami wprost do Meksyku. Zaklinałam, prosiłam, by tego nie robił i zaczął wreszcie uczciwie żyć. Nie posłuchał. Jack Gypsy prosi mnie o rękę. Dopędzam konno Snake’a wśród gór i mówię mu o tym. Koniokrad oświadcza, że nigdy nie myślał o zostaniu moim mężem. Obraża mnie w końcu: – Jesteś tylko tancerką – powiada. – Mnie potrzebna prawdziwa lady. Będę bogaty. – Zrywam z nim oczywiście. Odchodzę bez pożegnania. Nagle pojawia się szeryf Jack Gypsy. Okazało się, że podążał moim śladem sądząc, że dalej kocham bandytę i wszystko źle zrozumiał. Wywiązuje się walka na śmierć i życie pomiędzy nim a Snakem. Mój ukochany Jack (zdążyłam go pokochać)! A więc Jack Gypsy zwycięża, lecz zostaje ciężko ranny. Konie uciekły podczas walki. Tylko ja mogę go uratować. Ostatkiem sił przenoszę górami bezwładnego, nieprzytomnego. Półżywa ze zmęczenia docieram na miejsce. Już po operacji. Kula wyjęta. Jack będzie żył. Tańczę szczęśliwa, pełna nadziei... – Co, babciu? – Trudno się wam było rozstać, prawda? – Z kim? – wytrzeszczam oczy. – Jak to „z kim”? Z tą dziewczyną... „Kubusiem”. Jeśli ją lubiłaś... to sądzę... – babcia przygląda mi się uważnie. – Aha – wracam z Gór Skalistych do Poznania, – Ale rozstałyśmy się łatwo. Wiemy, że kiedy znowu się spotkamy, wszystko będzie jak dawniej. Słowo daję, że łatwo... Pożegnałyśmy się tak „cześć – cześć!” i z głowy.– No nic. Tutaj znowu kogoś poznasz, polubisz... – Jasne. Oczywiście. Zaprzyjaźnię się, zbliżę... – mówię zupełnie nie to, co czuję. – To jest bardzo łatwe. Trzeba tylko chcieć. Iść za ciosem. – Za jakim znowu ciosem? A w ogóle, co to znaczy „iść za ciosem”? – Oczy Witolii zrobiły się okrągłe. – Uderzać i nie pozwalać przeciwnikowi przyjść do siebie. Bez przerwy atakować. – Bardzo dziwna ta obecna przyjaźń. Przeciwnik, atakować... Co za niemiłe słowa! Komu potrzebne! I to w przyjaźni? Czy my mówimy na pewno o tym samym? A może jesteś bardzo zmęczona? – Nie jestem. – Spoglądam prosto w niebieskie oczy. – Babciu, przyjaciółkę też trzeba z początku pokonać, przekonać do siebie. Jeden człowiek atakuje drugiego – wszystkim. Na przykład tym, że jest miły, zabawny, ładny. Że potrafi się śmiać, być dobry. Albo... że potrafi kogoś rozłożyć, że umie grać nieźle, dajmy na to, w dwa ognie albo w siatkówkę. To atak. Non stop. Ten drugi tymczasem także nie próżnuje. Też atakuje czym się da. Taka akcja przypomina pojedynek, rozumie babcia. Chyba w miłości jest podobnie. – Nie wiem. Zapomniałam. Masz wiele z ojca – śmieje się Witolia. – Ale jedz. Nie spróbowałaś jeszcze konfitur. Chcę powiedzieć, że nic, absolutnie nic nie mam z ojca. Bo wszystko mam z samej siebie i sobie jedynie zawdzięczam. Nie wychodzi mi. Decyduję się rozegrać to ironicznie. – I w tym właśnie pokoju mieszkał babci synek – wykrzykuję z entuzjazmem. – Niesamowite. Bogata osobowość taty zewsząd na mnie spogląda. Przysięgłabym, że czuję zapach fajki, widzę inteligentne spojrzenie, słyszę mądre słowa! – Zmieniam zamiar, bo konstatuję, iż babcia bierze moje słowa zupełnie serio. Mało – zdaje się być zachwycona. – Jeśli się z duchem ojca uporam, to może dam radę... – zaczynam w odmiennej tonacji. – Można zostać Hamletem, słowo daję... Babcia tego nie rozumie. – Rozumiem. – Więc nie rażą już babci te afisze? – Idę na całość, bo nie chcę jej okazać, że się zdziwiłam niespodziewaną odpowiedzią. – Przywiozłam też zasuszone kwiaty. Zasłonię nimi żyrandol. Zmienię wszystko. – Nic mnie nie razi. Zmieniaj. To twój pokój. Utrzymywanie w nim porządku także będzie na twojej głowie. – Komnata księcia zrobi wielkie wrażenie – błaznuję. – Wypełnią ją kwiaty, a nad wyszukanymi meblami zawisną przepiękne obrazy w złoconych ramach. Czy książę kontent? Wreszcie udało mi się Witolię zaskoczyć. Milczy chwilę, jak gdyby szukając właściwych słów. – Moje dziecko, o czym ty mówisz? – zaczyna niezbyt pewnie. – Przyznam, że nie zawsze ciebie... Już kilkakrotnie chciałam zapytać... – Dostrzegam w dobrych oczach babci nieufność, a nawet lęk i odrazę. I nie dziwię się – ciągnę zadowolona z siebie coraz bardziej. – Odwrotnie, tego rodzaju reakcja, wydaje mi się być usprawiedliwiona i naturalna... Chciałabym mieć w pokoju dwie świece. Albo nawet cztery. – Żeby zaprószyć ogień! – Witolia porusza się nerwowo. – Ale skończmy z jednym. Wspomniałaś, powiedziałaś coś o naturalnej reakcji. Właśnie o naturalność mi chodzi. Mów ze mną normalnie, bez udziwnień i jakiś tam... wygibasów! Chwilami w ogóle ciebie nie rozumiem. Jesteśmy w domu – myślę. – Wszystkie szranki zostały zdobyte. – A sądzi babcia, że ja siebie samą rozumiem? Pomyrdana jestem, czy co? Żartuję, lecz wypowiadam wątpliwość tkwiącą gdzieś tam we mnie rzeczywiście. Prawda jest taka – im robię się starsza, tym trudniej mi przychodzi określenie cech własnego charakteru. A każdy przyzna, że powinno być coraz łatwiej. Ostatecznie miałam czas siebiepoznać. Piętnaście lat to nie w kij dmuchał. A we mnie chaos. Jedna myśl goni drugą bez ładu i składu. Skojarzenia wynikają z niczego, jak gdyby je przenosił wiatr albo dźwięki muzyki. Chyba że... Czytałam kiedyś o dziedziczności. To, choć straszne i niepokojące, wyjaśniłoby wreszcie wszystko. – Czy w naszej rodzinie... – zaczynam cicho. – Może być babcia ze mną zupełnie szczera. Nikomu nie powiem. To jasne, że przyznawanie się do kogoś takiego nie miałoby sensu. Wszyscy patrzyliby na nas podejrzliwie. Ale wobec tego, że babcia wie, mogłabym i ja. Ostatecznie zostałoby w rodzinie. – Ale o czym ty?... Słowo daję, że... Co tak na mnie... Co się znowu dzieje? – Bo chciałabym wiedzieć... – Ale o czym? – Och, babcia dobrze rozumie. – Słowo daję, że nie mam pojęcia. – Wszyscy w naszej rodzinie są tacy... przeraźliwie normalni. Więc... Zaczerpuję tchu. Nieruchome oczy babci utkwione we mnie, nie zbiją mnie z pantałyku. – Więc... – nie opuszczam głowy. – Chciałabym mieć cynk o kimś, kto... No, nie całkiem... – „Cynk”? Co to znaczy? Chce zyskać na czasie, to oczywiste. – No, cynk, informacja. – Siadam wygodniej. Dotykam plecami oparcia krzesła. To mi zawsze dodaje odwagi. – Babciu, czy w naszej rodzinie był jakiś wariat? – Matko Boska! – Wszystko jedno kiedy. Może nawet przed wojną. Czas