Strona 1 Konwersja dwóch AVI do DVD oraz Autoring w DVDLab Pro Ka dy, kto nabył nagrywark DVD chciałby zarchiwizować swoje filmy na no niku jakim jest płyta DVD. Mamy w swoich zbiorach pliki DivX, które nadaj si do konwersji na DVD bez zbytniej utraty jako ci. Na monitorach telewizyjnych nie powinno być widać ró nicy je li wykonamy to z głow i pewnymi zasadami. Mo na równie wg tego opisu zamie cić materiał z kilku zrobionych przez nas SVCD lub VCD. Cały projekt nale y sobie dokładnie rozplanować, ilo ć materiału nie mo e przecie rozmiarem przekraczać mo liwo ci płyty. Zakładamy w naszej instrukcji, e chcemy umie cić na płycie 2 filmy z napisami oraz fotosy lub ulubione zdj cia tematycznie zwi zane z naszymi filmami. Nasza instrukcja b dzie opierała si o znane i wspierane przez nasz serwis programy: Do konwersji AVI na MPEG 2 wykorzystamy program DVD2SVCD. Do utworzenia płyty DVD -komercyjny program DVD-Lab Pro - podajemy oficjaln wersje Version 1.0 build 041019 [trial - na okre lony czas u ytkowania]. Opcjonalnie program do konwersji napisów do formatu *srt np. SubRip (patrz dział download) Jak przygotować materiał Pierwszym krokiem jest instalacja programów i odpowiednie rozplanowanie miejsca na dysku. Potrzebne b dzie go sporo, gdy wykonamy konwersje dwóch plików. Przy wyborze materiału do konwersji nale y kierować si formatem tego materiału. Nie mo e to być zawarto ć mieszana, poniewa istnieje mo liwo ć niekompatybilno ci danej płyty z odtwarzaczem. Tak wi c do projektu wybieramy pliki w PAL lub NTSC. Pliki je li s podzielone najlepiej sobie poł czyć, łatwiej jest wówczas wyliczyć odpowiedni rozmiar do płyty DVD. Konwersja w programie DVD2SVCD. Wskazówk b dzie ustawienie odpowiedniego rozmiaru ko cowego plików. Dlaczego DVD2SVCD? Poniewa wydaje si łatwy ze wzgl du na pełn automatyzacje i wbudowany kalkulator bitrate. Dobór cie ki audio i jego bitrate jest równie indywidualn spraw , je li posiadane AVI ma d wi k wielokanałowy mo emy go zachować zaznaczaj c opcj w zakładce audio [ Do not convert audio (use source audio)]. Warto, by unikn ć bł dów zmienić na pasku AVI Audio extraction na Internally. Nie u ywamy w programie obni ania cz stotliwo ci próbkowania. DVDLab przyjmuje audio standard DVD, czyli z cz stotliwo ci 48 000Hz. Nie nale y równie tworzyć w programie napisów wł czanych/wył czanych tzw. selectable. Je li kto gustuje w takich lub b dzie łatwiej mo na wkleić napisy na stałe w obraz. Selectable napisy poka emy jak wykonać w DVDLab Pro. W ko cowym efekcie b dziemy potrzebowali plików nie muxowanych, czyli video i audio osobno. Nie ma potrzeby zaznaczać opcji tworzenia obrazu płyty [zaznaczamy No Image]. Wybieraj c domy lny folder zrzutu [Default output folder], najlepiej jest wybrać równie drug opcj z zakładki czyli struktur folderów [ Set folder structure] i wg gustu nazwać kolejne foldery [dla pewno ci nie u ywamy polskich znaków diaktrycznych] Oto przykład: Sprawdzamy w folderze głównym czy faktycznie utworzyły si pod-foldery je li tak, oznacza to, e wszystko jest gotowe do pracy. Najwa niejszym punktem konfiguracji programu jest ustawienie rozmiaru ko cowego pliku. Do tego celu otwieramy zakładk Bitrate i wpisujemy r cznie warto ć jak planujemy osi gn ć. Zakładamy, e troszk miejsca na płycie b dzie potrzebne na utworzenie menu, rezerwujemy ok 50 do 100 MB na nasze menu, w zale no ci jak bardzo rozbudowane ono ma być. Tutaj nale y pami tać, e struktura płyty DVD ró ni si znacz co od zapisu w systemie Windows. 1024mb=1GB gdzie na DVD b dzie to zwi kszone o dodatkowe dane i zajmie ok. 1.11GB. Pami tajmy przy wyliczaniu by nie dzielić rozmiaru podawanego przez DVD2SVCD na pół je li chcemy zmie cić dwa filmy na 1DVDR. Zostan doliczone dodatkowe warto ci niezb dne do zapisu na płyt i powstały materiał przekroczy mo liwo ci płyty. Aby podzielić nasze pliki równo na pół z zachowaniem miejsca na menu, nale y pami tać jak obliczać zawarto ć wg posiadanej płyty. Do ka dego 1GB mo e być doliczone ok. 110MB na dodatkowe dane. Czysta DVD-R 4,489MB 4,706,074,624 b 4.383GB Czysta DVD+R 4,483MB 4,706,074,624 b 4.377GB Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 2 Mo na zarezerwować wi cej miejsca przy krótszym pliku filmowym, dłu szy - wykorzystać rozmiar maksymalnie wyliczaj c ró nice z powstałego pliku [ film1] a miejscem pozostałym na płycie DVD. Najlepszym wyj ciem jest wyliczenie procentowe w stosunku do obu plików filmowych. Pami taj c, e do naszego projektu potrzebne s dwa pliki nie muxowane mo emy przypilnować program i zako czyć jego prace je li tylko nasz enkoder [CCE] wykona swoje dzieło. Nic oczywi cie si nie stanie je li program zmuxuje pliki, mo emy ten zmuxowany plik wówczas miało usun ć [wskazane jest zaznaczenie opcji Don't delete any files w zakładce MISC]. Do projektu zachowujemy pliki z rozszerzeniem *mpv, *mpa lub *ac3. Je li mamy zamiar zamienić MP2 na AC3/2.0 najlepiej zachować plik *wav. Pami tajmy, e przy standardzie NTSC zachowujemy plik Pulldown w nazwie. Je li komu nie zale y zbytnio na jako ci mo na w podobny sposób przygotować wi cej ni dwa pliki. To tyle na temat DVD2SVCD. Zawarto ć z gotowych plików lub innych programów? Pliki z innych programów typu TMPGEnc z rozszerzeniem *m2v równie nadaj si do autoringu w DVDLab, miało mo na wykorzystać instrukcj w dalszej cz ci. Plikom otrzymanym z Canopusa nale y zmienić rozszerzenie do *mpv i równie b dzie je mo na zaimportować w DVDLab. Aby instrukcja słu yła wszystkim ch tnym, którzy maj ju gotowe pliki mpeg [VCD, SVCD] zapisane na CDR, chcieliby przerzucić to na DVD, podamy wskazówki. Przygotowanie gotowych VCD i SVCD Gotowe płyty najpro ciej jest rozpakować do struktury MPEG w Media Player Classic. Wkładamy płyt do nap du z zakładki File wskazujemy Open CDRom, po uruchomieniu ponownie klikamy File i z menu wybieramy Save As pojawi si okno w którym wskazujemy miejsce zrzutu i zamieniamy nazw pliku AVSEQ01 na dowoln jakiej chcemy u yć dopisuj c odpowiednie rozszerzenie np. Film1.mpg. Pami tajmy e materiał w postaci *mpg b dzie demuxowany automatycznie przez DVDLab, czyli oddzielane zostanie audio od video. Mo emy to równie uczynić r cznie w innym programie [np. VCDEasy], je li tylko tak nam b dzie wygodniej. Plików zrzuconych z VCD czy SVCD mo emy umie cić kilka na naszym nowym no niku, tworz c do nich własne menu i dodatki. Wa ne by nie mieszać zawarto ci z ró nymi rozdzielczo ciami obrazu lub standardami. Do projetu wybieramy SVCD lub VCD w PAL lub NTSC. Jak rozpoznać dany format, czy jest to mpeg1, czy te mpeg2? Najlepiej zainstalować sobie program GSpot, dzi ki niemu dowiemy si jaki kodek, format i jak rozdzielczo ć ma nasz plik. DVD-Lab PRO - Autoring Otwieramy program, który na wst pie zada nam pytanie o standard i form jak chcemy utworzyć na naszym DVD. 1. Proste menu z filmem (ami) 2. Zaawansowane menu 3. Sam film 4. Otwiera projekt zapisany wcze niej na dysku (warto zapami tać kiedy rozkładamy nasz prac na raty) UWAGA: Warto by nie stracić naszej pracy zapisywać j cz sto [Ikona dyskietki > Save]. Wybieramy oczywi cie odpowiedni dla nas projekt, który b dzie zgodny z naszym planem. Dla wczytuj cych pliki typu (S)VCD, konieczne b dzie wybranie zaawansowanego menu. W naszej instrukcji równie poka emy to na przykładzie Advanced Project. Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 3 Po wybraniu odpowiedniego dla naszego pomysłu projektu, zapoznamy si z oznaczeniami w nim. Klikaj c dwa razy na folder z projektu b dziemy uaktywniać na pierwszy plan dane okno, nale y je zmaksymalizować dla wygody. W ten sposób poruszamy si mi dzy folderami projektu lub wybieraj c zakładk folderu, jaka powstanie w centrum naszego okna. Zakładki równie nosz nazwy kolejno jak w cz ci Project. Connections - pokazuje i umo liwia graficznie poł czenie plików zgodnie z naszymi zało eniami i standardem płyty DVD. VMG Menu 1 - menu tytułowe, czyli to na które b dzie si przeł czał odtwarzacz, gdy z pilota wybierzemy przycisk TITLE. Movie 1 - okno konfiguracji pierwszego filmu. Menu 1 - VTS ROOT czyli menu główne, tutaj konfiguruje si poł czenia i odno niki do poszczególnych plików, dodatkowych menu itp. Równie ROOT wybieramy z pilota naszego odtwarzacza [root lub menu]. W górnej cz ci projektu widzimy ikony, dzi ki którym mo na dodawać nowe elementy do naszego projektu [Quick Tools]. Je li mamy zamiar skomponować płyt z dwoma lub wi cej filmami klikamy na pierwsz ikon oznaczaj c Add Movie [dodaj film, dost pne równie w menu prawego przycisku myszy jak na zrzucie]. W folderze Movies pojawi si Movie 2, graficznie dodane zostanie w connections. Nale y sobie teraz uzmysłowić i przemy leć projekt uruchamiania kolejo ci naszych plików. Mamy spore mo liwo ci wzbogacić nie tylko graficznie ale i pod wzgl dem obsługi nasze menu. Dla pocz tkuj cych radz nie uwikłać si w zaawansowane prace i przetestować proste i łatwe menu z filmem (-ami). Kolejnym oknem jakie poznamy jest ASSECTS, tutaj b dziemy wczytywali kolejno przygotowane przez nas wcze niej pliki multimedialne. Wspomnieli my o graficznej szacie menu, istnieje mo liwo ć zaimportowania własnych materiałów zdj ciowych, które mo na wykorzystać umieszczaj c w menu. Mog to być fotosy, zdj cia aktorów czy te inne pomysły. Mog one słu yć jako przyciski lub te jako tło. Wszystko w r kach twórców i ich pomysłów. Rozpoczynamy wczytywanie naszych plików, które wcze niej przygotowali my. Dobrze, aby zachować porz dek, trzymać je posegregowane i odpowiednio nazwane. Zmniejszy si wówczas prawdopodobie stwo pomyłki. Importujemy nasze przygotowane pliki video i audio za pomoc ikony otwartego folderu do okna Assets. Dla naszych audio mamy pod r k dodatkowe narz dzia do konwersji d wi ku. Dzi ki temu mo emy zmienić bitrate, nawet format *mp2 lub *wav/pcm na AC3 [oczywi cie dwukanałowe]. Dla AC3 wymagany jest jednak plugin TMPGEnc Sound Plugin AC3, dokładnie ten sam, którego u ywa program TMPGEnc. Je li kto posiada t wtyczk , mo e swobodnie korzystać z tego narz dzia. Na zrzucie przykład Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 4 jak wygl daj zaimportowane pliki w ró nych formatach: Podczas wczytywania audio mo e zdarzyć si , e wyskoczy komunikat. B dzie to informacja, i nasz d wi k jest w ni szej cz stotliwo ci próbkowania od zakładanej przez standard [48000 Hz]. W takim przypadku mo emy zgodzić si aby program wykonał resampling lub r cznie przeprowadzić to w dowolnym edytorze audio. Aby dodać nasze pliki do projektu nale y je przeci gn ć do okien Movie pami taj c by nie pomylić audio z drugiego filmu, dlatego najpewniej jest importować i z miejsca dodawać. Kto odpowiednio sobie pozmieniał nazwy wcze niej nie b dzie miał tutaj problemów. Pami tajmy, e maj c standard NTSC nale y importować plik po Pulldown, je li wybierzemy bez, program sam zaproponuje jego wykonanie. Polega to na zamianie ilo ci odtwarzanych klatek na sekund . Standard NTSC na DVD wymaga 29.97 kl/s, dlatego pami tajmy, które pliki w tym przypadku usuwamy po konwersji w DVD2SVCD. Nasze filmy s ju dodane teraz zajmiemy si stworzeniem menu do nich. Na pocz tek poka emy jak zrobić bardzo proste menu, z którym ka dy sobie doskonale poradzi. Plan: W oknie tytułowym [title] utworzymy plansze, która b dzie witała ogl daj cego nasz materiał. B dzie to pierwsza plansza jaka si uka e na ekranie TV po uruchomieniu płyty. W celu uruchomienia edycji planszy klikamy 2x w okno graficzne VMG Title [VMG menu 1]. Otworzy si okno gdzie mamy mo liwo ć edycji. Je li mamy zamiar umie cić w tym oknie gotow plansz z tłem [np. zdj cie, fotos], importujemy je przed tym faktem do Assets > Background i przeci gamy do naszego menu tak, jak to robili my z plikami audio i video. Pami tajmy o wyskalowaniu odpowiednio wcze niej tego zdj cia. Nasz projekt tego nie zakłada, wi c tworzymy tylko napis. W tym celu w otwartym oknie Menu 1 wybieramy z lewej strony narz dzie do pisania tekstu Aa i tworzymy nasz napis klikaj c na czarne pole. Mo emy wybrać czcionk i rozmiar, napis nast pnie odpowiednio ustawiamy na ekranie łapi c i przytrzymuj c myszk zgodnie z wyskalowanym polem, staramy si go nie przekroczyć. Mo na ubarwić swoj plansz podaj autora tej płyty. Napisy s oczywi cie w tym wypadku w waszych r kach, czyli pomysłem własnym autora. Napis ten musimy podlinkować wskazuj c na Menu Root [Menu > Properties>Link lub prawym przyciskiem myszy na napisie wskazać odno nik do Menu Root] Ostatni czynno ci jak wykonamy w Menu 1 to konfiguracja czasu po jakim przeł czy si nasza plansza do nast pnej wg zakładanego projektu [czyli menu root]. W tym celu pokazali my z prawej strony zrzutu przykład. Wybieramy w Menu > Properties opcj PBC i w polu Duration wpisujemy czas w sekundach po upłyni ciu jakiego, b dzie si przeł czała plansza tytułowa do nast pnej. Kilka słów o Menu Playback. Jest to podr czne menu do narz dzi jakie u ywamy podczas tworzenia Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 5 projektu. Mamy w nim do dyspozycji kilka ciekawych opcji do cieni i kolorów naszych napisów, u ycia tekstur [nakładaj c na obiekty], podgl du naszych poł cze , ustawienia koloru dla pod wietlenia aktywnego obiektu, czy uzyskanie informacji o obiektach. Nasza pierwsza plansza, czyli VMG Menu 1 jest ju gotowe, projektujemy plansz drug czyli Menu 1 ROOT. B dzie to nasze docelowe menu, w którym b dziemy decydowali o wyborze odtwarzanego pliku. W connections dodamy tym razem tło, w tym celu w Assects wskazujemy zakładk Background i impotrujemy wcze niej przygotowane zdj cie [*jpg, *bmp] w formacie 720x576 pikseli je li projekt zgodny jest z PAL. Inne formaty mog zostać rozci gni te lub nie wypełnić w pełni całego ekranu w zale no ci od ustawie tła. Gdy zaimportujemy zdj cie program zaproponuje konwersj do własnego formatu *bin, my oczywi cie potwierdzamy. Dodane do background zdj cie przeci gamy do okna naszego menu. Klikamy teraz dwa razy na ROOT by wej ć w edycj naszego drugiego menu. Ponownie musimy rozplanować plansze wg zawarto ci jak chcemy umie cić na płycie. Przykład nasz podaje menu do dwóch filmów, lecz u ytkownicy którzy importowali pliki z VCD czy te SVCD b d mogli tych plików filmowych mieć wi cej. Trzeba sobie teraz odpowiednio nasz plansze wg tego zaprojektować. Poka emy przykład jak zrobić odno niki do filmów na dwa sposoby. Pierwszy b dzie to zwykły napis [tworzymy identycznie jak w przypadku powy ej z zachowaniem odpowiednich rozmiarów napisów], drugi to import gotowego przycisku. Oba przypadki słu yć b d jako nasze aktywne przyciski w wyborze drogi do danego filmu. Mo emy jak na przykładzie utworzyć dwa napisy informuj ce o ich tytule. B d tworzyły tylko tło, gdy nie b dziemy ich aktywować jako przyciski. Zrobimy to osobno tworz c napisy START. Pierwszy przykład pokazuje napis utworzony na białym tle które równie mo na sobie wygenerować za pomoc narz dzia Rectangle [ikony z lewej strony okna]. Na tle tworzymy wła nie napis lub omijamy opcj tła pod niego. Mamy ró ne mo liwo ci ustawie kolorów i rzutów tła do niego by ładnie skomponować taki napis. Napis ten b dzie naszym aktywnym przyciskiem, musimy teraz z prawej strony w oknie Properties uaktywnić Link i wskazać jak na zrzucie adres do pierwszego rozdziału filmu Movie 1. Po wskazaniu adresu do pliku powinien si pojawić podpis do aktywnego linka w naszym menu. Drugi film podajemy na przykładzie wstawienia obiektu z zakładki Objects> zakładka Combo-Buttons w oknie Assets. Wybieramy jeden z dost pnych obiektów i przeci gamy do okna. Tutaj znów mamy dwie mo liwo ci uaktywnienia przycisku jako link. Napis na obiekcie [który edytujemy klikaj c w niego dwa razy], mo e być tym obiektem jak w pierwszym przypadku lub stanowić go sam wybrany przez nas obiekt. Trzeba wskazać interesuj cy nas obiekt i przej ć do podlinkowania jak to było z Movie 1. Wskazujemy Chapter 1 w Movie 2 i nasze filmy powinny ju prawidłowo si uruchamiać, kiedy to b dziemy w tej planszy podczas odtwarzania. Je li posiadamy wi cej plików filmowych do ka dego tworzymy oddzielny obiekt/napis. Przechodzimy do Connections i ogl damy jak wygl daj graficznie nasze poł czenia. Powinni my ujrzeć czerwone linie zaczynaj ce si w ROOT oznaczaj ce odniesienie si do kolejnych filmów czyli okien Movie. Oznaczaj one linki z odno ników jakie utworzyli my w oknie naszego menu Root. Fioletowa linia oznacza czasowe przeł czenie si z pierwszego menu do drugiego. Pierwsze dwa linki z First Play i Title Button Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 6 je li nie utworzyły si same musimy podlinkować r cznie. W tym celu wybieramy narz dzie Draw Links [z lewej strony ikona "+"] i przeci gamy kursor mi dzy oknami rysuj c linie. Je eli chcemy by po zako czeniu odtwarzania danego filmu powrócić bezpo rednio do naszego menu rysujemy równie odpowiednie linki z okna Movie do Root. Gdy to pominiemy płyta zacznie odtwarzać si od pocz tku. Szarym kolorem zaznaczone jest oblinkowanie Menu Root, jest to tzw. LOOP. Oznacza to ci głe odtwarzanie tego menu dopóki z pilota nie wybierzemy danego obiektu i nie uaktywnimy go. Tworzy si to rysuj c link do tego samego okna, przeci gamy kursor od punktu 5 do rodka okna Root. Pomini cie tego b dzie skutkowało uruchamianiem si automatycznie pierwszego filmu czyli Movie 1. Mo na równie ustawić automatyczne uruchamianie wg opisu przy tworzeniu planszy Title. Wskazujemy, który przycisk ma uruchamiać jako pierwszy dany plik filmowy i wpisujemy warto ć w sekundach w polu PBC > Duration. To ju s opcje do wyboru przez autora projektu. W tym miejscu praktycznie nasze dzieło zostało uko czone i mo emy zapisać tworz c ko cow struktur gotow do nagrania na płyt . [Opcja dla osób, które wkleiły napisy na stałe w obraz lub pliki filmowe nie wymagaj napisów]. Aby zapisać format na płyt nale y wybrać z górnej zakładki Project > Compile DVD [o tym w dalszej cz ci instrukcji] Dla pocz tkuj cych lub testuj cych program b dzie to odpowiedni moment. Dalsza cz ć instrukcji przedstawi kilka dodatkowych mo liwo ci programu do wykorzystania i ubarwienia naszej płyty. [Jak wykonać zapis znajdziemy na ko cu instrukcji] Zaawansowane tworzenie menu [napisy, rozdziały, animacje] Dla wszystkich, którzy chc bardziej urozmaicić swoj płyt poka emy kilka przykładów i poinstruujemy jak to zrobić. Pierwszym punktem b dzie dodanie napisów do pliku filmowego. Napisy te b d zamian formatu tekstowego na graficzny. Aktywujemy nasze Movie klikaj c w Connections lub Project 2x. W nowym oknie mamy teraz mo liwo ć dodania napisów do naszego filmu. Dodajemy je klikaj c w przycisk Sub 1 otworzy si nowe okno i wczytujemy wcze niej przygotowane napisy w jednym z formatów *.sub;*.srt;*.ssa;*.son;*.sst za pomoc ikony Import. Konfigurujemy teraz poszczególne opcje: ustawiamy j zyk napisów przyciskiem rozwijanym i z listy zaznaczamy odpowiedni j zyk. W polu Global Font and Style ustalamy wszystko co jest zwi zane z czcionk , czyli jej krój, wielko ć, wybór mi dzy dwoma kolorami, rodzajem sposobu wy wietlania. Mo emy równie nieco skoordynować marginesy, czyli opu cić lub podnie ć napisy nieco na ekranie u ywaj c opcji Change. Mo emy zaznaczyć opcj Set this file always ON by default, aby ustawienia zostały zapami tane jako domy lne po skonfigurowaniu wszystkich elementów. Teraz odznaczamy zoom, klikamy na napis by podejrzeć jak b d wygl dały nasze napisy na ekranie. Wyszukujemy w napisach zbyt długie linie, które mog nie zmie cić si na ekranie telewizora i edytujemy je. Robi si to tak samo jak w edytorze tekstu, czyli za pomoc ENTERa przenosimy do nast pnej linii i dzielimy zdanie, ustawiamy kursor w miejscu gdzie chcemy podzielić tekst na dwie linie i enter. Po przejrzeniu napisów mo emy ju je zacz ć przepisywać do formatu graficznego. Klikamy Generate Subtitle Stream i wskazujemy miejsce zapisu napisów z rozszerzeniem *sp1. Po sko czeniu generowania program poinformuje nas komunikatem, e napisy zostały dodane. Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 7 Tworzenie Rozdziałów Chapter > Rozdział - oznacza punkt w materiale filmowym od którego mo e zmieniać si akcja w filmie itp. Daje nam to mo liwo ć przeskakiwania podczas przegl dania w odtwarzaczu [next] i szybki wybór po wybraniu cyfry z pilota z danym rozdziałem. Instrukcja przedstawia utworzenie własnych plików filmowych wi c o gotowych listach informuj cych o czasach naszych rozdziałów nie ma mowy. Musimy sami wskazać miejsca gdzie b d utworzone punkty z rozdziałem. W tym celu ponownie musimy przej ć do okna Movie. Mamy kilka mo liwo ci utworzenia tych punktów, pierwszym jest wybór narz dzia z lewej strony okna. Łapiemy pasek poruszaj cy si po klatkach filmowych i puszczamy w miejscu, gdzie chcemy utworzyć rozdział. Do anulowania w razie bł du wybieramy drugie poni ej narz dzie [Move Chapter] i klikamy w znaczek minus aby usun ć zaznaczenie. Drugi sposób dodania to w oknie podgl du [Preview], przesuwamy suwak i miejscu wyboru klikamy na ikon Add Chapter Point. Klikni cie w ikon zegara umo liwi nam podgl d czasu trwania filmu. Na niebiesko zaznaczyli my tworzenie automatycznych rozdziałów, polega to na wyszukaniu zmian o wietlenia w pliku filmowym i wstawienie ilo ci rozdziałów wpisanych przez nas. Przy wyborze tego narz dzia pojawi si kolejne okno, w którym mo emy wła nie wpisać ilo ć chapterów, jakie chcemy aby program nam utworzył. Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 8 Teraz po utworzeniu przez nas lub program punktów z rozdziałami musimy wł czyć indexowanie aby poprawnie uruchamiały sie nasze rozdziały w filmie. W tym celu klikamy prawym przyciskiem myszy na Movie i z menu wskazujemy Chapters > Frame-Index All Chapters. Po tym zabiegu wszystkie punkty z rozdziałami uka si w zielonych kolorach i b dzie mo liwy podgl d nr klatki oraz jej czas. Oznacza to równie , e nasze rozdziały zostały prawidłowo utworzone. Rozdziały takie nie b d oczywi cie widziane w adnym menu a dost pne jedynie wyborem z pilota. Tworzenie Menu dla rozdziałów [chapters] Aby utworzyć rozdziały z list do wybory trzeba zbudować nowe menu. W tym celu w connections wybieramy ikon Empty Menu [ rodek okna] lub pod prawym przyciskiem myszy z menu Add > Empty Menu. Mo na równie u yć skrótów klawiaturowych naciskaj c kombinacje klawiszy CTRL+N Opcja pierwsza: Otwieramy nowe Menu i komponujemy list podobnie jak przy wcze niejszym menu wybieraj c narz dzie Aa .Do okna mo na wstawić kolorowe tło importuj c jaki fotos, dowolne zdj cie lub zostawić po prostu czarne tło. Tworzymy napis główny w tym tle a nast pnie wypisujemy kolejno nazwy naszych rozdziałów. Mo na je oczywi cie ponumerować jak na przykładzie [foto poni ej]. Po utworzeniu listy zaczynamy dodawać odno niki do ka dego rozdziału z osobna. Zaznaczamy rozdział i z prawej strony w Properties > Link. Teraz mo emy kolejno wstawiać odno niki do napisów. Przykład pokazuje jak rozdziałowi ósmemu został przypisany link do Movie 1 Chapter 8. Aby nasze napisy nie przesuwały si podczas tworzenia menu, warto zablokować ich pozycj przyciskiem Lock Position w Properties/Link. Opcja druga: To był przykład prostego menu z list i odno nikami do poszczególnych rozdziałów. Teraz poka emy jak stworzyć menu z rozdziałami wklejaj c do okna menu okienka z kadrem filmu. W prawej strony klikamy na nowe narz dzie Insert Chapter Still i wskazujemy, który kadr rozdziału chcemy wstawić do okna Menu. Skalujemy kadr odpowiednio by pomie cić kilka takich elementów. Ka dy dodany w ten sposób kadr b dzie ju oblinkowany. Do ka dego kadru mo na wstawić podpis, którego ju si nie linkuje, b dzie stanowić tło wraz z kadrami rozdziałów. Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 9 Opcja trzecia: Animacja. Wstawione kadry mo emy teraz wprawić w ruch tworz c animowane menu. Aby to zrobić klikamy prawym przyciskiem myszy na naszym tle menu i wskazujemy Render Motion. W nowym oknie ustalamy format wyj ciowy na MPEG 2 i wpisujemy jaki bitrate chcemy u yć dla obrazu [przedział od 3500-7500 daje dobre rezultaty]. Total Clip Time oznacza warto ć w sekundach ile b dzie trwała nasza animacja. Intro Efect - mamy do wyboru efekty przej cia, mieszanie kadrów, zachodzenie itp. Do których równie przypisujemy czas trwania [nie mo e być dłu szy od całej animacji]. Zaznaczamy pierwszy rozdział i konfigurujemy ustawienia dla niego. Mo na zaznaczyć jak na fotograficznym przykładzie aby film powtarzał si je li czas b dzie krótki. Zaznaczona jest animacja 15 sekundowa i je li zablokujemy nasze menu [Loop] w connections, animacja b dzie si powtarzała. Je li nie zaznaczymy powtarzania dla ka dego rozdziału z osobna, po odtworzeniu jednorazowym, obraz w danym kadrze zatrzyma si . Warto wi c zwrócić uwag na ten punkt i zaznaczyć Repeat If Shorter. Dodamy jeszcze, e w ka dym rozdziale mo na ustawić indywidualnie moment w filmie jaki chcieliby my ustawić. Słu y do tego pasek i ustalanie punktu startu [ Set Start Point]. Z prawej strony w Dynamic-FX Objects, pojawić si mog napisy, które chcemy poddać animacji. Dla nich nie ustawiamy czasów itp. Je li wszystko ju mamy przygotowane zapisujemy nasz animacj klikaj c na Render. Wskazujemy miejsce zapisu naszej animacji i czekamy w zale no ci, od długo ci jak chcemy uzyskać na efekt ko cowy. Po sko czeniu renderowania naszego menu mo emy zamkn ć okno przyciskiem Close. Animacja doda si automatycznie lecz uka e si nam ostrze enie o zast pieniu pliku animacj . Zatwierdzamy ostrze enie i po tym punkcie nie ruszamy, nie dodajemy adnych nowych obiektów do naszego menu z rozdziałami. Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 10 Po dodaniu animacji mo emy obejrzeć na podgl dzie jak wyszło zaznaczaj c nowe menu w connections i uruchomić w Preview przycisk Play. Aby menu wy wietlało si do czasu wyboru rozdziału a nie przeł czyło domy lnie do pierwszego rozdziału wybieramy Draw Link i przeci gamy od punktu do rodka okna tworz c Loop. Opcja czwarta : Thumbnail Scene Selection - znana z instrukcji o miniDVD niektórym u ytkownikom. Rozdziały tworz si całkowicie automatycznie, my ograniczamy si do wskazania rozdziałów z którego filmu maj być wyselekcjonowane do podrz dnych scen menu oraz w którym Menu wstawimy odno nik/obiekt dla uruchomienia tych scen [domy lnie powinno to być Root i tam napis/odno nik]. Powstałe okna mo na równie animować wg powy szego opisu. Nast pnym gotowym narz dziem jest Film Strip - wybieramy podobnie jak poprzednio. Tworzenie takich scen nie bardzo nadaje si do filmów lecz do krótkich plików np. z kamery kiedy chcemy ładnie wyeksponować poszczególne filmiki w oknach menu z szybkim dost pem do nich. Skorzystanie z tego narz dzia utworzy nam mnóstwo okienek ale je li kto lubi mo na utworzyć rozdziały w ten sposób. Podobnie jak w Thumbnail wszystko odbywa si automatycznie a my musimy podać w jednym z menu odno nik do pierwszego okna Page 1 . Do wyboru w programie s równie trzy metody kreacji podstron. Powstały strony równie mo emy animować. Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 11 Rozdziały dla dwóch [lub wi cej] filmów: Stworzyli my ju rozdziały dla poszczególnych filmów oraz menu do nich. Teraz trzeba to odpowiednio zaprojektować pod wzgl dem uruchamiania w odtwarzaczu. Przycisk jako odno nik do rozdziałów mo e być tylko jeden lub stworzymy dwa takie obiekty do poszczególnych menu z rozdziałami i b d to zwykłe podmenu. Poka emy jak to rozwi zać w inny sposób. Tworzymy nowe menu [Add > New Menu]. W menu kreujemy odno niki/obiekty do poszczególnych podmenu, w których to zrobili my wcze niej listy do bezpo rednich rozdziałów plików filmowych. Z wypełnieniem i urozmaiceniem tła ju nie mamy problemów. Takie powstałe Menu nazwiemy Menu Chapters, u yjmy zmiany nazwy klikaj c prawym przyciskiem myszy [connections] w okno powstałego menu i wybieramy z niego Rename, wpisujemy nasz nazw . Przy okazji mo emy zmienić nazwy tych menu z list rozdziałów na przykład na Lista 1, 2 itp. B dzie bardziej przejrzy cie dla nas wygl dało ł czenie linkami poszczególnych okienek. W menu Root tworzymy jeden obiekt [np. napis: rozdziały], który b dzie przeł czał ogl daj cego do poszczególnych rozdziałów. Tak wi c trzeba ten powstały obiekt podlinkować do naszego Menu Chapters. Teraz musimy zaznaczyć w projekcie, które okno b dzie naszym głównym Menu dotycz cym rozdziałów. Przechodzimy teraz do Connections i na oknie Menu Chapters klikamy prawym przyciskiem myszy a z niego wskazujemy UOPs & Settings...W otwartym nowym oknie dotycz cym nawigacji wybieramy, którego okna dotyczyć maj ustawienia czyli wskazujemy w menu buttons na Menu Chapters. Menu ID ustawiamy jako Chapter Selection Menu i potwierdzamy przyciskiem OK. W oknie Menu Chapters pojawi si dodatkowa informacja o zaistniałym fakcie. W connections b dzie to mniej-wi cej wygl dało tak: Dodatkowe efekty dla Menu Istniej jeszcze dodatkowe narz dzia, którymi mo emy wzbogacić nasze okna Menu w efekty. Pami tajmy jednak, aby efekty te nie były tworzone po zrobieniu animacji tylko wcze niej. Animacje zostawiamy zawsze na koniec. D-FX : Przedstawimy teraz jak urozmaicić nasze obiekty/napisy w dodatkowe efekty. W tym celu otwieramy jedno z naszych menu, np. Root. Zaznaczamy dany napis dla przykładu ten, nie stanowi cy obiektu/linka tylko b d cy tłem informuj cym o zawarto ci. Z górnego menu ikon wybieramy D-FX Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 12 Otworzy si okno w którym wybieramy sobie dowolny efekt jaki nam si spodoba do naszego projektu. Mix Mode ustalamy sposób wy wietlania a szyko ć tworzenia efektu wybieramy suwakiem. Color Style - ustalamy styl kolorów, dost pne dla niektórych efektów. W ten sposób mo emy dodać wra e podczas ogl dania naszego dzieła. Po zaznaczeniu efektów dla wszystkich interesuj cych nas obiektów uruchamiamy Render Motion. Wybrana scenka z filmu w Menu? Tak, mo na w ten sposób stworzyć ciekawe menu wklejaj c fragment filmu na całe okno. Aby tego dokonać łapiemy kursorem i przenosimy fragment do okna menu a nast pnie powi kszamy kadr do pełnego wymiaru okna. Je li u ywamy przycisków lub napisów nale y wskazać kadr filmu jako tło u ywaj c przycisku Send To Back. W li cie ikon z narz dziami znajdziemy równie inne podobnie działaj ce układy za pomoc których wyłaniamy, który obiekt ma pierwsze stwo podczas wy wietlania oraz mo emy wyrównać do siatki dany obiekt. Na koniec oczywi cie uruchamiamy Render Motion a w nim oczywi cie konfigurujemy czas trwania naszego klipu w menu i ustawiamy fragment filmu, który chcemy wkleić w okno Menu. Fragment ten mo na oczywi cie przygotować wcze niej i zaimportować jako gotowy [pami taj c e musi być bez audio w formacie *mpv] Efekt przej cia mi dzy menu Ostatnim efektem jaki poka emy b dzie przej cie z efektem mi dzy Menu Title a Root. W tym celu wybieramy narz dzie Menu Transitions Teraz ustawiamy kursor na Menu Title i rysujemy przej cie do nast pnego Menu Root. Otworzy si nowe okno konfiguracji. Wskazujemy Linki od jakiego miejsca ma si zaczynać przej cie a na którym ko czyć. Rysuj c zaznaczyli my te miejsca wi c odno niki powinny si zgadzać. Poni ej wybieramy jedno z wielu mo liwych efektów w polu Transitions Type , z prawej ustalamy czasowe punkty przej ć. Hold A i B - oznaczaj punkty zatrzymania czasowego na pocz tku pierwszego i czas drugiego Menu. Obraz b dzie zatrzymany przez efekt i po upłyni ciu którego, mo liwe b dzie odtwarzanie normalnego Menu, je li tam równie wyst puj jakie efekty. Punkt pomi dzy Hold A i B zwany Transition oznacza czas trwania tego przej cia. Tworzymy obraz przyciskiem Proceed . Proces tworzenia nie trwa długo wi c mo emy poćwiczyć i wstawić odpowiednie dla nas przej cie tworz c kilka próbek. Wstawione przez program Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 13 przej cie usuwamy przyciskiem Delete z klawiatury zaznaczaj c go w Connections. Mo emy robić nast pn prób . Audio w Menu Przygotowujemy sobie sample [krótkie fragmenty d wi kowe], które b dziemy chcieli umie cić dla danego menu, Mog to być fragmenty cie ki d wi kowej czy muzyki z danego filmu ale i je li kto potrafi własne, ulubione kawałki muzyczne. Dobrze jest znać obsług dobrego edytora d wi ku by mo na taki fragment sobie wyci ć i nawet ładnie wyciszyć na koniec, by d wi k nie urywał si nagle podczas odtwarzania naszego menu. Najlepiej jest te importować audio w cz stotliwo ci próbkowania 48000 Hz by program nam tego nie zignorował i wstawił bez problemów do menu. Je li ma być to fragment piosenki, najlepiej jak animowany obraz zrobimy przynajmniej w okolicach 1 min. Dla krótszych, kilkusekundowych mog to być jakie wstawki d wi kowe typu szum morza, czy padaj cy deszcz. Formaty jakie obsługuje program poznali my wcze niej ale najkorzystniej jest zrobić to w formacie AC3. Poka emy teraz jak podło yć d wi k do menu. Fragment d wi kowy importujemy w Assets. Otwieramy okno Menu i przeci gamy zaimportowany d wi k w pole audio. Je li nie widać tego pola oznacza to, e podgl d jest wył czony i trzeba go aktywować klikaj c na ikon kadru filmu z gło niczkiem. Podsłuchu co prawda nie mamy w programie, ale mo emy być pewni, e d wi k na pewno pojawi si podczas ogl dania menu. Oczywi cie je li program wcze niej nie zgłosi protestów i ostrze e . = Zapis Nasz projekt jest ju gotowy, wi c teraz mo emy przyst pić do zapisania go w struktury płyty DVD. DVD-Lab Pro umo liwia równie nagrywanie bezpo rednio po zmuxowaniu do VOBów, ale nie polecamy u ywać programu z powodu braku wyboru szybko ci wypalania. Do tego celu u ywajmy specjalnie zaprojektowanych programów. Sprawdzamy dokładnie teraz czy wszystkie poł czenia s prawidłowe, czy czasami jaki plik nie pozostał bez linka. Program przy zapisie b dzie nas jeszcze informował o bł dach, wi c mo na jeszcze wrócić i poprawić w razie bł dów. Aby zapisać nasze dzieło wybieramy zakładk Project i wybieramy Compile DVD. Przypisujemy w tym oknie miejsce zapisu wskazuj c je przyciskiem. Tak samo post pujemy dla plików tymczasowych Temp. Z prawej strony mamy graficzn informacje, ile pozostało nam wolnego miejsca na płycie. Mo emy zaznaczyć równie redukcje Jittera i je li to strandard NTSC, opcj u ycia redukcji kolorów dla niego. Naciskamy teraz Start i czekamy cierpliwie na zako czenie naszego dzieła. Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008 Strona 14 Po uko czeniu tworzenia materiału na płyt mo emy przed nagraniem odtworzyć i sprawdzić w playerze czy wszystko uruchamia si i działa tak, jak zakładali my. Tak powstałe pliki Video_TS i Audio_TS nadaj si ju do nagrania płyty Video DVD. Prawa autorskie © VideoAudio.pl 2001-2008