Boruń Krzysztof - Na krawędzi zaświatów
Szczegóły |
Tytuł |
Boruń Krzysztof - Na krawędzi zaświatów |
Rozszerzenie: |
PDF |
Jesteś autorem/wydawcą tego dokumentu/książki i zauważyłeś że ktoś wgrał ją bez Twojej zgody? Nie życzysz sobie, aby podgląd był dostępny w naszym serwisie? Napisz na adres
[email protected] a my odpowiemy na skargę i usuniemy zabroniony dokument w ciągu 24 godzin.
Boruń Krzysztof - Na krawędzi zaświatów PDF - Pobierz:
Pobierz PDF
Zobacz podgląd pliku o nazwie Boruń Krzysztof - Na krawędzi zaświatów PDF poniżej lub pobierz go na swoje urządzenie za darmo bez rejestracji. Możesz również pozostać na naszej stronie i czytać dokument online bez limitów.
Boruń Krzysztof - Na krawędzi zaświatów - podejrzyj 20 pierwszych stron:
Strona 1
Aby rozpocząć lekturę,
kliknij na taki przycisk ,
który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.
Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym
LITERATURA.NET.PL
kliknij na logo poniżej.
Strona 2
Krzysztof %RUX
1$.5$: '=,
=$:,$7Ï:
2
Strona 3
Tower Press 2000
Copyright by Tower 3UHVV*GDVN
3
Strona 4
6SLVWUHFL
6áRZRZVW
SQH
:UDFDMF\]ÄWDPWHJRZLDWD
:\FLHF]NLSR]DFLDáR
3. Dowody reinkarnacji
.áRSRWOLZLVXEORNDWRU]\
'XFK\RSLHNXF]H
3R]QDüSU]\V]áRü
7. Dusza w maszynie
=NRPSXWHUDZ]DZLDW\
Przypisy
Indeks nazwisk
4
Strona 5
6áRZRZVW
SQH
3U]HNRQDQLH *H QDV]H -D QDV]H P\OL L XF]XFLD QDV]D ZLDGRPRü *H LVWQLHMHP\ WR
ZáDQLH0\]DQDV]HFLDáRWRW\ONRGRGDWHNGRWHJR-DSHZQHJRURG]DMXQDU]
G]LH No-
QLHF]QHGR*\FLDLG]LDáDQLDMHVWFK\EDVWDUV]HQL*JDWXQHNHomo sapiensLQLHE\áRREFH
QHDQGHUWDOF]\NRP =GDM VL
QD WR ZVND]\ZDü VSRVRE\ JU]HEDQLD SU]H] QLFK ]PDUá\FK
SU]HGVWXW\VLFDPLODWZLDGF]FHR]DF]WNDFKU\WXDáyZ]ZL]DQ\FK]ZLDUZQLH]QLVz-
F]DOQRüGXFKRZHJRE\WXF]áRZLHND:QLHPDOZV]\VWNLFKUHOLJLDFKZLDUDWDXWU]\PXMHVL
RGZLHNyZWUZDZZLDGRPRFLSURVW\FKOXG]LNU\MHVL
ZQLHSRNRMDFKSV\FKLF]Q\FKOu-
G]L QLHZLHU]F\FK RSDUáD VL
SUyERP PDUNVLVWRZVNLHM LQGRNWU\QDFML SRGHMPRZDQ\P Z
QDV]\PVWXOHFLXQDVNDO
SDVWZRZ
6NáRQQRFL XP\VáX OXG]NLHJR GR SU]HNRUQHJR SU]HFLZVWDZLDQLD VL
SU]\M
W\P So-
ZV]HFKQLHVGRPLV]XNDQLDHPSLU\F]QHJRLFKSRWZLHUG]HQLDOXE]DSU]HF]HQLDVSUDZLDM
*H RG F]DVX GR F]DVX SRMDZLDM VL
ILOR]RIRZLH NZHVWLRQXMF\ QLH W\ONR QLHPLHUWHOQRü
GXV]\DOHLMHMLVWQLHQLHMDNRQLHPDWHULDOQHJRF]\QQLNDF]\ZU
F]E\WXRVRERZHJR
Strona 6
R*y-
ZLDMFHJRFLDáRL]GROQHJRGRNUHRZDQLDZLDGRPRFL']LMX* MHGQDN WUDNWRZDQLH W\FK
ZWSOLZRFL MDNR SU]HGPLRWX ILOR]RILF]QHJR VSRUX PDWHULDOL]PX ]H VSLU\WXDOL]PHP D
]ZáDV]F]D QDXN SU]\URGQLF]\FK ] WHRORJLF]Q\PL X]QDZDQH MHVW FRUD] SRZV]HFKQLHM ]D
anachronizm.
:VSyáF]HQL Z\ELWQL WHRORG]\ NDWROLFF\ UR]SDWUXM RQWRORJLF]QH ZáDFLZRFL GXV]\
]ZL]DQH]MHMVWRVXQNLHPGRFLDáDLZLDWDPDWHULDOQHJRSU]HGHZV]\VWNLP]HVWDQRZLVND
kreacjonizm1 ± ERVNLHJR DNWX VWZRU]HQLD ]D XF]HQLSU]\URGQLF\ EDGDM ]MDZLVND ELROo-
JLF]QHLSV\FKLF]QHZ\áF]QLHSRGNWHPLFKVWUXNWXU\IXQNFMLSRZL]D]LQQ\PL]MDZi-
VNDPLRUD]SU]HREUD*HUR]ZRMRZ\FKF]\UHJUHV\ZQ\FK7DNMDNQLHPDG]LVHQVXDE\
SU]\URGQLF\ L SV\FKRORG]\ ]DMPRZDOL VL
ZáDFLZRFLDPL ELRORJLF]Q\PL L SV\FKLF]Q\PL
Boga czy fizykalnymi podstawami aktu stworzenia, podobnie nie jest zadaniem teologów
V]F]HJyáRZH RSLV\ZDQLH IL]MRORJLF]Q\FK UHDNFML L SURFHVyZ SU]HWZDU]DQLD LQIRUPDFML
SU]H]Py]JZRSDUFLXR:LHG]
2EMDZLRQ6WR]XSHáQLHLQQHREV]DU\SR]QDQLDLLQQH
VSRVRE\SRV]XNLZDQLDRGSRZLHG]LQDVWDZLDQHZQLFKS\WDQLD6WGWH*SUyE\SU]HFLZVWa-
wiania NUHDFMRQL]PXHZROXFMRQL]PRZLV]GDQLHPZLHOXWHRORJyZLXF]RQ\FKEH]FHORZH
1
Marian Kowalewski: 0Dá\ 6áRZQLN 7HRORJLF]Q\ .VL
JDUQLD Sw. Wojciecha,3R]QD
1960, ss. 126, 201. Kari Rahner, Herbert Vorgrimler: 0DW\ 6áRZQLNTeologiczny. PAX,
Warszawa 1987, ss. 194-195.
5
Strona 7
L ORJLF]QLH Eá
GQH F]HJR QDMOHSV]\P SU]\NáDGHP V SRJOG\ R Teilharda de Chardina –
kreacjonisty i ewolucjonisty2.
=QDPLHQQHMHVW*HUyZQLH*RNU\]\VLHUDFMRQDOQRFLLRVWDWHF]Q\PSRJU]HEDQLXUHGXk-
FMRQL]PX VSURZDG]DMFHJR ]MDZLVND SV\FKLF]QH GR ELRORJLL W
]D GR FKHPLL L IL]\NL
PyZLUDF]HMKHUROG]L(U\:RGQLNDQL*XF]HQLLWHRORJRZLH6WRERZLHPSUREOHP\ILOo-
]RILLQDXNLQLHSRUyZQDQLHEDUG]LHM]áR*RQHQL*Z\REUD*DOLVRELHQLHW\ONRWZyUF\PHFKa-
QLVW\F]Q\FKPRGHOLÄGXV]\´DOHUyZQLH*±SRZRáXMF\VL
QDRGNU\FLDIL]\NLZVSyáF]HVQHM
i „kosmiczne kontakty” – propagatorzy filozofii New $JHNWyU]\JáRV]NRQLHF]QRüRd-
rzucenia racjonalizmu, determinizmu i redukcjonizmu „oficjalnej” nauki i upowszechnie-
QLDQRZHJRV\VWHPRZHJRLKROLVW\F]QHJRDMHGQRF]HQLHRSDUWHJRQDZVFKRGQLPH]RWe-
U\]PLHVSRVREX]GRE\ZDQLDZLHG]\LWRURZDQLDGUyJGXFKRZHJRRGURG]HQLDOXG]NRFL3.
Ä'RFKRG]LP\
Strona 8
GRSDUDGRNVDOQHM]GDZDáRE\VL
V\WXDFMLQDXNDRSU]\URG]LHMDN
QLHZWSOLZLHMHVWIL]\NDUHGXNXMHVL
GRQDXNLF]\VWRIRUPDOQHMMDNEH]VSRUQLHMHVWPa-
WHPDW\ND´SLV]HNVSURI0LFKDá+HOOHUÄ&]\*E\]UR]XPLHQLHZLDWDSROHJDáRQD]UR]u-
PLHQLXSUDZP\OHQLD"
Strona 9
2WZDUWRüZLDWDPDWHPDW\NLQLH PXVL R]QDF]Dü NU\]\VX Ua-
FMRQDOQRFL OHF] MHM SRGQLHVLHQLH QD Z\*V]\ SR]LRP =DF]\QDP\ SRGHMU]HZDü *H UDFMo-
QDOQRü ]GHWHUPLQRZDQD UDFMRQDOQRü G]LDáDMFD MDN PDV]\QND GR SURGXNRZDQLD Z\Qi-
NyZW\SXWDN±QLHMHVWW\ONRXERJLPSRGREV]DUHPQLHVNRF]RQHJRSRODUDFMRQDOQRFLZ
NWyU\PSUHF\]MDQLHPXVLE\üV\QRQLPHPMHGQR]QDF]QHJR]GHWHUPLQRZDQLD
1RZD UDFMRQDOQRü PDWHPDW\NL U]XWXMH RF]\ZLFLH QD UDFMRQDOQRü SU]\URG\ ZLDW
PHFKDQL]PMHV]F]HEDUG]LHM]QLND]HZLDGRPRFLZVSyáF]HVQ\FKXF]RQ\FKQL*WRPRJOL
SRGHMU]HZDüWZyUF\WHRULLZ]JO
GQRFLLPHFKDQLNLNZDQWRZHM7XMX*QLHLG]LHR]PLDQ
MHGQHMPHFKDQLNLQDLQQHWHRULHIL]\F]QHOHF]RWR*HVDPRWZRU]\ZRQDXNRZ\FKWHRULL
PDWHPDW\NDXND]DáR]XSHáQLHQRZHREOLF]H
Strona 10
Czy zatem koniec wszelkich redukcjonizmów? Czy zrozumienie czegokolwiek jest
PR*OLZHEH]]UHGXNRZDQLDQRZ\FKWUHFLGRZLHG]\MX*SRVLDGDQHM"$PR*H]UR]XPLHQLH
PDFKDUDNWHURWZDUW\WRFRZLHPSR]ZDODPLRWZLHUDüVL
QDWRFRSR]QDM
DWRFRSo-
]QDM
QRZ\PLSHUVSHNW\ZDPLRZLHWODWRRF]\PZ\GDZDáRPLVL
*HZLHPLSURFHVWHQ
Z]DVDG]LHQLJG\VL
QLHNRF]\"´4
:VND]XMF QD FRUD] Z\UD(QLHMV]\ SRG]LDá REV]DUyZ SR]QDQLD L Z]DMHPQH X]QDZDQLH
SU]H]WHRORJL
LQDXN
LFKNRPSHWHQFMLZW\FKREV]DUDFKFKFLDáE\PMHGQRF]HQLHXND]Dü±
JG\*WDNLHVRJyOQH]DáR*HQLDNRQFHSF\MQHWHMNVL*NL±]DVDGQLF]HUy*QLFHZRSLVDFKQLH
W\ONRSRGVWDZRZ\FKFHFKLZáDFLZRFLWHJRFRRGW\VLFOHFLQD]\ZDQHMHVWÄGXV]´DOH
WDN*HDZáDFLZLHSU]HGHZV]\VWNLPVWDQRZLVN]DMPRZDQ\FKZREHFU]HNRP\FKF]\U]e-
F]\ZLVW\FK ]MDZLVN NWyUH PDM GRZRG]Lü PR*OLZRFL HJ]\VWHQFML GXV]\ SR]D FLDáHP L
SU]HPLHV]F]HQLDVL
MHMGRLQQHMPDWHULDOQHMÄSRZáRNL´
$ RZ\FK GRZRGyZ L ZWSOLZRFL MDNLH PRJ EXG]Lü MHVW ZLHOH &]\ RSXEOLNRZDQH
przez dra 0RRG\
HJR UHODFMH ] GR]QD OXG]L SU]\ZUyFRQ\FK GR *\FLD PR*QD X]QDü ]D
ZLDGHFWZR QLHPLHUWHOQRFL GXV] OXG]NLFK D HNVSHU\PHQW\ HNVWHULRU\]DF\MQH RWZLHUDM
GURJ
GRGXFKRZHJRZ\]ZROHQLD]ZL
]yZFLHOHVQ\FK"&]\ZVSRPQLHQLD]SRSU]HGQLFK
ZFLHOHMDNRGRZyGZ
GUyZNLGXV]]PXV]SV\FKRORJyZLWHRORJyZGRJHQHUDOQHMUHZi-
]MLSRJOGyZQDWHPDWUHLQNDUQDFML"6NGELRUVL
REFHRVRERZRFLLGHPRQ\RSDQRZXM-
FHQDZLHG]RQ\FK"&]\ZLDUDZSRPRFDQLRáyZPR*HE\üSRPRFQDZ*\FLRZ\FKNáRSo-
WDFK" 2 F]\P PyZL SURURFWZD L REMDZLHQLD" -DN SRZVWDM VQ\ ZLHV]F]H" &]\ NRQVWUu-
RZDQLHLQWHOLJHQWQ\FKNRPSXWHUyZZLHG]LHGR REGDU]HQLD LFK ÄGXV]´" ,ZUHV]FLH ± F]\
2
Tadeusz 3áX*DVNLTeilhard de Chardin. Wiedza Powszechna, Warszawa1963.
3
John Drane: Co New $JHPDGRSRZLHG]HQLD.RFLRáRZL" Signum, Kraków1993.
4
0LFKDá Heller, Józef )\FLVNL :V]HFKZLDW ± PDV]\QD F]\ P\O" Polskie Tow. Teolo-
giczne, Kraków 1988, ss. 308-309.
6
Strona 11
ZL]MH LQQ\FK ZLDWyZ Z NWyU\FK E\WRZDü PDM RZH XZROQLRQH ] ZL
]yZ FLDáD GXV]H
]ZáDV]F]D RSLV\ZDQ\FK SU]H] VSLU\W\VWyZ L RNXOW\VWyZ RGSRZLDGDM VWZLHUG]HQLRP ]a-
ZDUW\PZNDQRQDFKZLDU\FKU]HFLMDVNLHMMXGDL]PXLVODPXF]\EXGG\]PXDWDN*HF]\
PLHV]F] VL
Z PDWHPDW\F]Q\FK OXE FKRüE\ W\ONR SRSXODUQ\FK SRJOGRZ\FK PRGHODFK
U]HF]\ZLVWRFLQLHGRVW
SQHMQDV]\P]P\VáRPLSU]\U]GRPEDGDZF]\P"
3RGREQLH MDN Z SRSU]HGQLHM NVL*FH5 SRZL
FRQHM ÄPDQLIHVWRZDQLX VL
´ GXFKyZ ±
]MDZZLGPXSLRUyZGHPRQyZLW\PSRGREQ\FKLVWRWEH]FLHOHVQ\FKUyZQLH*WX±RSUyF]
SUH]HQWDFML VWDQRZLVN SU]HGVWDZLFLHOL Uy*Q\FK UHOLJLL V\JQRZDQ\FK MDNR ÄWHRORJRZLH´
Strona 12
L
QDXN SU]\URGQLF]\FK ÄQDXNRZF\ VFHSW\F\´
Strona 13
± SU]HGVWDZL
SRJOG\ VSLU\W\VWyZ RNXOWy-
VWyZ L SDUDSV\FKRORJyZ 'RNRQXM
RF]\ZLFLH SHZQHJR URG]DMX LGHDOL]DFML VWDQRZLVN
poprzez nieco arbitralne ich rozgraniczenie i uwypuklenie najbardziej reprezentatywnych
SRJOGyZGODSRV]F]HJyOQ\FKJUXS:FHOXXáDWZLHQLDRULHQWDFMLSRGDPWXNUyWNLFKFKa-
UDNWHU\VW\N
Stanowisko teologów FKU]HFLMDVNLFK RSLHUDP ]DUyZQR QD RILFMDOQ\FK GRNXPHQWDFK
NRFLHOQ\FK GHILQLFMDFK ]DPLHV]F]RQ\FK Z VáRZQLNDFK WHRORJLF]Q\FK MDN L RSXEOLNRZa-
Q\FK Z\SRZLHG]LDFK L DUW\NXáDFK Z\ELWQ\FK ]QDZFyZ SU]HGPLRWX 'XV]D OXG]ND WR QLe-
PDWHULDOQD F]
ü OXG]NLHM RVRE\ VXEVWDQFMD QLHNRPSOHWQD QLH]áR*RQD WZRU]FD ZUD] ]
FLDáHPVXEVWDQFM
NRPSOHWQ-HVWRQDZHZQ
WU]QLHQLH]DOH*QDRGPDWHULLFKRFLD*F]\QQi-
NL PDWHULDOQH QS Py]J
Strona 14
ZDUXQNXM MHM G]LDáDOQRü 1LHPLHUWHOQD QLH JLQLH ZUD] ]H
PLHUFLFKRFLD*PLHUüGRW\NDUyZQLH*IL]\F]QRELRORJLF]QHMZLDGRPRFL
W hinduizmie w pewnym stopniu odpowiednikiem naszego pojmowania duszy jest
DWPDQUR]XPLDQ\MDNR$EVROXWMDNLMHJRF]VWNDZGXV]\LQG\ZLGXDOQHMOXEWH*G]LZD±
QLHFRRGPLHQQHSRM
FLHGXV]\MDNRF]VWNL$EVROXWXRWRF]RQHMFLDáHPVXEWHOQ\PSRGOe-
JDMF\PSUDZXkarmana.
BuddyzmRGU]XFDLVWQLHQLHGXV]\MDNRRGG]LHOQHMGXFKRZHMLVWRW\ZHZQWU]F]áRZLe-
ND=FKZLOPLHUFLQDVW
SXMHSURFHVNRVPLF]QHMreabsorpcji – stopniowego rozpuszczania
SV\FKRIL]\NDOQ\FKVNáDGRZ\FKIRUP\F]XFLDSRVWU]HJDQLDLNV]WDáWRZDQLDZROL7DNSo-
M
W\GXFKQLHPR*HE\üLVWRWRRNUHORQHMRVRERZRFLLZLDGRPRFL
6SLU\W\FLXWR*VDPLDMGXV]
]GXFKHP±LVWRWLQG\ZLGXDOQLQWHOLJHQWQREGDU]RQ
]GROQRFLP\OHQLDZROLSRF]XFLHPPRUDOQ\PRUD]PR*OLZRFLNRQWDNWX]LQQ\PLGu-
V]DPL]PDUá\FK
2NXOW\FLSU]HMPXMF\NRQFHSFMHZLDWDDVWUDOQHJRLZLDWDGXFKRZHJRRUD]ZLHORFL
FLDáQLHPDWHULDOQ\FKRGWHR]RIyZLZLHG]\H]RWHU\F]QHMVWDUR*\WQHJR:VFKRGXSU]\MPXM
*HGXV]DUR]XPLDQDMDNRSRMHG\QF]DRGG]LHOQD]LQG\ZLGXDOL]RZDQDGXFKRZDLVWRWDZe-
ZQWU]F]áRZLHNDQLHLVWQLHMH
Parapsycholodzy –MDNRDQLPLFLV]XNDMF\SU]\F]\Q]MDZLVNSDUDSV\FKLF]Q\FKZ*y-
Z\FKRUJDQL]PDFKLRWDF]DMFHMSU]\URG]LH±]DMPXMNU\W\F]QHVWDQRZLVNRZREHFVSLUy-
tystycznych i okultystycznych koncepcji duszy i ezoterycznej interpretacji fenomenów,
]DOLF]DQ\FKWUDG\F\MQLHGRSU]HMDZyZRGG]LDá\ZDQLDRZHMGXV]\QDFLDáROXG]NLHPDWHUL
*\ZLQLHR*\ZLRQ3UyEXMRQLRSU]HüVZHEDGDQLDLKLSRWH]\GRW\F]FHRZ\FKIHQRPe-
QyZ QD RGNU\FLDFK IL]\NL PLNURELRORJLL L SV\FKRIL]MRORJLL RUD] SU]HNRQDQLX *H LVWQLHM
QLH]QDQH QLH]EDGDQH MHV]F]H ZáDFLZRFL ELRVXEVWDQFML 'R Z\MDQLHQLD ZVSRPQLDQ\FK
fenomenów parapsychicznych niepotrzebna im jest hipoteza duszy niematerialnej i nie-
PLHUWHOQHM
Przedmiotem zainteresowania naukowców-sceptykówV]MDZLVNDSV\FKLF]QHGRVW
p-
QH SU]\URGQLF]\P EDGDQLRP HPSLU\F]Q\P VWG WH* SRM
FLH GXV]\ QLHPDWHULDOQHM L QLe-
PLHUWHOQHM QLH MHVW SU]H] QLFK WUDNWRZDQH MDNR WHUPLQ QDXNRZ\ Z SU]\URGR]QDZVWZLH
'RW\FKF]DVRZDQDV]DZLHG]DSU]\URGQLF]DRSDUWDQDREVHUZDFMDFKLEDGDQLDFKGRZLDd-
5
Krzysztof %RUX:ZLHFLH]MDZLPHGLyZ6SyURGXFK\ MOST, Warszawa1996.
7
Strona 15
F]DOQ\FK SR]ZDOD QD VWZLHUG]HQLH *H RVRERZRü L ZLDGRPRü P\OL L XF]XFLD V Zy-
WZRUHP SURFHVyZ LQIRUPDF\MQ\FK SU]HELHJDMF\FK Z RUJDQL]PLH D ]ZáDV]F]D XNáDG]LH
QHUZRZ\PSU]HGHZV]\VWNLPPy]JX
Strona 16
LQLHPRJE\üRGQLHJRRGG]LHORQH,VWQLHQLHGu-
V]\MHVWVXELHNW\ZQ\PRGF]XFLHP]ZL]DQ\P]HZLDGRPRFLZáDVQHJRLVWQLHQLDF]\OL
]GROQRFLV\VWHPXGRRGUy*QLDQLDLQIRUPDFMLSá\QF\FK]ZQ
WU]DFLDáDRGLQIRUPDFML]H
ZLDWD ]HZQ
WU]QHJR 1DXNL SU]\URGQLF]H QLH ]QDOD]á\ *DGQHJR GRZRGX NWyU\ ZVND]y-
ZDáE\QDPR*OLZRüRGG]LHOHQLDRVRERZRFLLZLDGRPRFLRGFLDáD+LSRWH]DRQLHPDWe-
ULDOQRFLGXV]\Z\NOXF]DMHMNRQWDNW]FLDáHPPDWHULDOQ\P
3U]HGVWDZLRQH WX WUDG\F\MQH VWDQRZLVND ZLDWRSRJOGRZH Z QDV]\FK F]DVDFK U]DGNR
Z\VW
SXM Z WDN F]\VWHM ÄPRGHORZHM´ SRVWDFL (NVSOR]\ZQ\ SRVW
S QDXNRZ\ WHFKQROo-
JLF]Q\LJRVSRGDUF]\D]DUD]HPJZDáWRZQ\Z]URVW]DOXGQLHQLDJOREX]LHPVNLHJRL]ZL-
]DQ\FK]QLP]DJUR*HHNRORJLF]Q\FKVWDZLDMOXG]NRüZREOLF]XNRQLHF]QRFLGRNRQa-
QLDJá
ERNLFK]PLDQZVWUXNWXU]HVSRáHF]QHMLNXOWXURZHM7RZDU]\V]\WHPXRVWU\NU\]\V
ZV]HONLFKGRWGX]QDZDQ\FKDXWRU\WHWyZ±QLHW\ONRLGHRZ\FKLSROLW\F]Q\FKDOHWDN*H
QDXNRZ\FK L UHOLJLMQ\FK 8F]XFLH EH]UDGQRFL L ]DJXELHQLD ZH ZVSyáF]HVQ\P ZLHFLH
SHáQ\PQLHSHZQRFLLUy*QHJRURG]DMX]DJUR*HVNáDQLDZLHOXOXG]LGRV]XNDQLDRSDUFLD
nie tylko w filozofiach i religiach wschodnich, w panteizmie i reinkarnacji, ale w – dyskre-
G\WRZDQ\FKGRWGSU]H]RZHDXWRU\WHW\±SDUDQDXNRZ\FKH]RWHU\F]Q\FKF]\ZU
F]Pa-
JLF]Q\FKSUDNW\NDFKDWDN*HTXDVLUHOLJLMQ\FKZVSyOQRWDFK
3U]\NáDGHP G\QDPLNL L ]DVL
JX VSRáHF]QHJR WHJR ]MDZLVND MHVW ZVSRPQLDQ\ MX* UXFK
New $JHNWyU\±MDNNROZLHNQLHSRVLDGD*DGQHMXVWDORQHMIRUP\RUJDQL]DF\MQHMDQLQD]Z\
]DDNFHSWRZDQHMSU]H]ZV]\VWNLFKMHJRXF]HVWQLNyZ±ZFLJXQLHZLHOXODWSU]HQLNQáGR
ZLHOX NU
JyZ VSRáHF]HVWZD DPHU\NDVNLHJR L ]DFKRGQLRHXURSHMVNLHJR PáRG]LH*\ Jo-
VSRG\ GRPRZ\FK NXSFyZ SUDFRZQLNyZ IL]\F]Q\FK L XP\VáRZ\FK SROLFMDQWyZ DNWo-
UyZ LQ*\QLHUyZ PHQDG*HUyZ QDXNRZFyZ SROLW\NyZ L ZLHONLFK SRWHQWDWyZ ILQDQVo-
Z\FK
Strona 17
]\VNXMF FRUD] ZL
NV] SRSXODUQRü UyZQLH* Z NUDMDFK SRVWNRPXQLVW\F]Q\FK
'ODWHJR WH* ± FKRFLD* 1HZ $J
QLH VWDQRZL RGU
EQHJR ZLDWRSRJOGRZR ]MDZLVND VSo-
áHF]QHJR±SRZL
FLáHPZWHMNVL*FHQLHFRZL
FHMXZDJLWHPXUXFKRZL
=DSUH]HQWRZDQD WX NRQIURQWDFMD Uy*Q\FK VWDQRZLVN SR]ZROL &]\WHOQLNRZL VWZLHUG]Lü
MDNWHVDPH]MDZLVNDLIDNW\PRJE\üEDUG]RRGPLHQQLHLQWHUSUHWRZDQH3DU
PRLFKZáa-
VQ\FKUHIOHNVMLQDWHPDWRJUDQLF]RQRFLQDV]HMZLHG]\RGXV]\LZLHFLHZNWyU\PSU]y-
V]áRMHM*\ü±]QDMG&]\WHOQLF\ZRVWDWQLPUR]G]LDOH
8
Strona 18
l.
:UDFDMF\]ÄWDPWHJRZLDWD´
&R G]LHMH VL
] QDPL SR PLHUFL" *G]LH SRG]LHZDM VL
GXV]H ]PDUá\FK" -DN Z\JOGD
ÄWDPWHQ ZLDW´" 7HJR URG]DMX S\WDQLD ]DGDZDOL VRELH OXG]LH RG W\VLFOHFL ZV]
G]LH WDP
JG]LHZLDUDZ*\FLHSR]DJURERZHVWDQRZLáDLVWDQRZLMHGHQ]SRGVWDZRZ\FKHOHPHQWyZ
UHOLJLMQHJRZLDWRSRJOGX5HOLJLHGDMFRSUDZGDRGSRZLHG(QDWHS\WDQLDOHF]VWRQD
RJyáRGSRZLHG]LVNSHLRJyOQLNRZHDNWy*E\QLHFKFLDáZLHG]LHüNRQNUHWQLHL]HV]F]e-
JyáDPLFRPXVL
SRPLHUFLSU]\GDU]\QLHPyZLFMX*RW\P*HUy*QHUHOLJLHUy*QLVL
]QDF]QLHZXND]\ZDQ\FKREUD]DFKÄWDPWHJRZLDWD´2F]\ZLFLHE\áRE\QDMOHSLHMJG\E\
NWR ZLDU\JRGQ\ ÄVWDPWG´ ZUyFLá L RSRZLHG]LDá V]F]HJyáRZR FR ]REDF]\á &]\ MHGQDN
NWRU]HF]\ZLFLHZUyFLáF]\WH*RSRZLDGDW\ONREDMNLRW\PFRPXVL
SU]\WUDILáR"
'RQDV]\FKF]DVyZOXG]LHNWyU]\]RVWDOLX]QDQLSU]H]OHNDU]\]D]PDUá\FKDQDVW
SQLH
SU]\ZUyFHQLGR*\FLDQDOH*HOLGRU]DGNRFLVSRUyGQLFK]DQLHZLHOXSDPL
WDáRLFKFLDáR
RSRZLDGDü VZH ÄSRPLHUWQH´ SU]H*\FLD 'RSLHUR UR]ZyM WHFKQLN UHDQLPDF\MQ\FK Z XX
ZLHNXSRPQR*\áZLHORNURWQLHOLF]E
OXG]LNWyU]\SU]H*\OLPLHUüNOLQLF]Q]DWU]\PDQLH
F]\QQRFL VHUFD L SáXF ]DQLN U\WPyZ ((*
Strona 19
D UHODFMH LFK ]HEUDQH L RSXEOLNRZDQH SU]H]
dra Raymonda A. 0RRG\
HJR VWDá\ VL
Z ODWDFK VLHGHPG]LHVLW\FK VHQVDFM ZLDWRZ
2ND]DáRVL
ERZLHP*HRSRZLHFLQLHPDOZV]\VWNLFKÄZUDFDMF\FK]WDPWHJRZLDWD´Zy-
ND]XM GX*H SRGRELHVWZR FR PR*H ZLDGF]\ü L* QLH V WR GR]QDQLD VXELHNW\ZQH OHF]
GRW\F] MDNLHM ZVSyOQHM ZV]\VWNLP U]HF]\ZLVWRFL 2EUD]\ ZLDWD SR]DJURERZHJR V
]UHV]WQLHW\ONRSRGREQHZZLHOX]DVDGQLF]\FKHOHPHQWDFKDOH]GDMSRWZLHUG]DüQLHNWó-
UHZ\REUD*HQLDR*\FLXSRPLHUFLLWREDUG]LHMRGSRZLDGDMFHKLSRWH]RPVSLU\W\VW\F]Q\P
QL*QDXNRPNRFLRáyZFKU]HFLMDVNLFK3HZQ\FKDQDORJLLPR*QDVL
]DWRGRV]XNDü]Wy-
EHWDVN.VL
J8PDUá\FK]DMPXMFVL
%DUGR±VWDQHPSRPL
G]\PLHUFLDNROHMQ\P
RGURG]HQLHPUHLQNDUQDFM
Strona 20
-DN VXJHVW\ZQH L QLH SR]EDZLRQH ORJLNL V WH ZL]MH ]LOXVWUXM
SU]\NáDGDPL UHODFML ]a-
notowanych przez Moody'ego, dr Elizabeth .EOHU5RVV L LQQ\FK EDGDF]\ Ä*\FLD SR *y-
ciu”:
Ä2JDUQ
áDPQLHSHZQHJRURG]DMXZLEUDFMD´RSLVXMHUHDQLPRZDQDNRELHWDÄ,WRZLEURZa-
QLHNRá\VDQLHRWDF]DáRPQLHSU]HQLNDáRFDáHPRMHFLDáR7DNWRE\áRMDNE\FLDáRZLEUo-
ZDáRDOHGODF]HJRQLHZLHP:WUDNFLHWHMZLEUDFMLQDVWSLáRRGG]LHOHQLHRGPHJRFLDáD
IL]\F]QHJR&]XáDP*H]RVWDáDPZ\SFKQL
WDQD]HZQWU]0RJáDPWHUD]]REDF]\üVZRMH
9
Strona 21
FLDáR =DWU]\PDáDP VL
FKZLO
L REVHUZRZDáDP MDN OHNDU] L SLHO
JQLDUNL XVLáRZDOL SU]y-
ZUyFLüPQLHGR*\FLD3U]H]SHZLHQF]DVE\áDP]UR]SDF]RQDLRF]HNLZDáDPZQDSL
FLXFR
E
G]LHGDOHM3U]HE\ZDáDPZZH]JáRZLXPHJRáy*ND:SHZQ\PPRPHQFLHMHGQD]SLHO
-
JQLDUHN VL
JQ
áD SR ]DZLHV]RQ QDG áy*NLHP PDVN
WOHQRZ L Z\NRQDáD WHQ UXFK SU]H]H
PQLHSU]H]PRMV]\M
$SRWHPSRIUXQ
áDPGRJyU\SU]HV]áDPSU]H]FLHPQ\WXQHOLGo-
V]áDPGRMDVQHJRZLDWáD:]QLRVáDPVL
MHV]F]HWURV]N
GDOHML]QDOD]áDPVL
ZUyGVZo-
LFKQDMEOL*V]\FKNWyU]\MX*]PDUOL2WRF]\OLPQLHPRLG]LDGNRZLHPyMRMFLHFLEUDW'o-
RNRáDPQLHE\áRQDMFXGRZQLHMV]HQDMMDQLHMV]HZLDWáR7DN*HFDáDRNROLFDE\áDSL
NQD
NRORURZDZV]
G]LHMDVQHNRORU\DOHQLHWDNLHMDNQD=LHPLLQQHQLHGRRSLVDQLD,ZV]
-
G]LHWDPE\OLV]F]
OLZLOXG]LH1LHNWyU]\]ELHUDOLVL
ZPDáHJUXS\LQQLFRVWXGLRZDOL
Strona 22
:RGGDOLZLG]LDáDPPLDVWREXG\QNLFDáHEXGRZOH2QHUyZQLH*ZLHFLá\/XG]LHZ
QLFK E\OL V]F]
OLZL $FK L E\áD WDP ZRGD UR]SU\VNXMFD VL
Eá\V]F]FD MDN NDVNDGD L
IRQWDQQ\
Strona 23
7RE\áRPLDVWR]HZLDWáDLSU]\SXV]F]DP*HWR MHVWQDMOHSV]HRNUHOHQLH
%\áRFXGRZQH,PX]\NDE\áDWDPSL
NQD:V]\VWNRSURPLHQLDáRLE\áRXURF]H$OHSRPy-
ODáDPVRELH*HJG\E\PZHV]áDGRWHJRPLDVWDQLJG\E\PQLHZUyFLáD:áDFLZLHWRPL
SRZLHG]LDQR*HJG\ZHMG
WDPWRQLHE
G
PRJáDZUyFLüQD=LHPL
L*HWDGHF\]MDQDOH*\
do mnie.”6
=DG]LZLDMFRSRGREQHZL]MHPLDáP
*F]\]QDZF]DVLH]DZDáX
Ä0LDáHP]DSDüLNOLQLF]QPLHUü
Strona 24
OHF]SDPL
WDPZV]\VWNRGRNáDGQLH1DJOHSo-
F]XáHP*HGU
WZLHM
'(ZL
NL]DF]
á\GRFKRG]LüGRPQLH]EOLVND
Strona 25
&Dá\WHQF]DVEy-
áHP]XSHáQLHZLDGRP\ZV]\VWNLHJRFRVL
G]LDáR8Vá\V]DáHPMDNDSDUDWXUDGREDGDQLD
VHUFD]DPLONáD=REDF]\áHPSLHO
JQLDUN
ZFKRG]FGRSRNRMXLSRWHPWHOHIRQXMF:i-
G]LDáHPZFKRG]F\FKOHNDU]\VLRVWU\LVDORZH.LHG\ZV]\VWNRGRRNRáDPQLH]EODGáR]a-
F]áGRFLHUDüGRPQLHG(ZL
NSRGREQ\GRELFLDZE
EHQOXEVWUXPLHQLDSRVSLHV]QLHZSa-
GDMFHJRGRZZR]X,ZWHG\ZVWDáHPL]QDOD]áHPVL
NLONDVWySZJyU]HSDWU]FQDGyáQD
ZáDVQH FLDáR /H*DáHP WDP D OXG]LH XVLáRZDOL PQLH UDWRZDü 1LH REDZLDáHP VL
QLH Rd-
F]XZDáHPEyOX-HG\QLHVSRNyM3RNLONXFKZLODFKPLDáHPZUD*HQLH*HZ\NRQXM
REUyW
XQRV]
VL
GR JyU\ %\áR WDN FLHPQR MDN Z G]LXU]H OXE WXQHOX L ZUHV]FLH XND]DáR VL
ZLDWáR 6WDZDáR VL
FRUD] MDQLHMV]H L PLDáHP ZUD*HQLH SU]HFKRG]HQLD SU]H] QLH 1DJOH
]QDOD]áHP VL
JG]LH LQG]LHM 3L
NQH ]áRWH ZLDWáR ZV]
G]LH 1LH PRJáHP ]QDOH(ü QLJG]LH
(UyGáDWHJRZLDWáD%\áRZRNyáSU]\FKRG]F]HZV]G,E\áDWDPPX]\ND:UD*HQLHWa-
NLHMDNE\PE\áQDZVLJG]LH]QDMGXMVL
VWUXPLHQLHWUDZDGU]HZDLJyU\$OHNLHG\VL
UR]HMU]DáHPGRNRáDMHOLPR*QDE\X*\üWHJR VáRZD WR ZV]\VWNLH WH U]HF]\ L GU]HZD QLH
E\á\WDNLHMDNLHP\]QDP\QD=LHPL$QDMG]LZQLHMV]VSUDZGODPQLHE\áR WR *H WDP
]QDMGRZDOLVL
OXG]LHDOHQLHZIRUPLHIL]\F]QHMMDN]QDP\
Strona 26
=D]QDáHPXF]XFLDNRm-
SOHWQHJRVSRNRMX]DGRZROHQLDLPLáRFL-DNE\PE\áF]
FLWHJRZV]\VWNLHJR´7
1LHZV]\VWNLHVSRW\NDQHQDÄWDPW\PZLHFLH´GXFK\E\á\V]F]
OLZH
Ä.LHG\SU]HFKRG]LáDPSU]H]PLHMVFHWRQFHZMDVQ\PZLHWOH´RSRZLDGDáDMoody'emu
NRELHWD NWyUD SU]H*\áD SL
WQDVWRPLQXWRZ PLHUü NOLQLF]Q ÄZUyG ]MDZ Uy*QLF\FK VL
QLHFR RG ]LHPVNLFK OXG]L XMU]DáDP ©V]DUH PLHMVFDª :LGPD Z\JOGDá\ WDP QD VPXWQH
SU]\JQ
ELRQH 1LHZ\UD(QH LFK NV]WDáW\ PLDá\ SRVSXV]F]DQH JáRZ\ SRZáyF]\á\ QRJDPL
MDNE\VS
WDQHáDFXFKDPL1LHZLHPGODF]HJRWDNPyZL
ERQLHSU]\SRPLQDPVRELH*e-
E\PZLG]LDáDQRJL1LHZLHPNLPRQLE\OLDOHZ\JOGDOLQDRSXV]F]RQ\FKLV]DU\FK&L-
JOHSRZáyF]\OLQRJDPLLNU
FLOLVL
ZRNRáREH]FHOXL*DGQHMQDG]LHL*G\SU]HFKRG]LáDP
RERN QLFK QDZHW QLH SRGQLHOL JáyZ E\OL RERM
WQL =GDZDOL VL
P\OHü ©:V]\VWNR VL
VNRF]\áR&RWHUD]"&RPDPURELüWHUD]"ª8GHU]DáDEH]FHORZRüNRPSOHWQH]DáDPDQLH
Strona 27
%\OLSRJU*HQLZNRPSOHWQHMGHSUHVML0LDáDPZUD*HQLH*HFKF]GRE\üVL
QDGHFy-
6
Raymond A. Moody: 5HIOHNVMHR*\FLXSR*\FLX Skrypt Stów. Radiestetów, s. 11.
7
Idem, ss. 10-11.
10
Strona 28
]MH*HSDWU]ZVWHF]*HQLHZLHG]JG]LHLüZNWyUVWURQ
VL
REUyFLü,WDNMDNE\QLH
ZLHG]LHOL JG]LH V =GDZDOL VL
NU*\ü L ZFL* SDWU]Hü Z Gyá 1LH PLHOL RGZDJL Lü Qa-
SU]yGDE\]REDF]\üFRLFKF]HND3U]\SRPLQDOLPLRSLV\GXFKyZRNWyU\FKF]\WDáDP*H
PXVLDá\MDNVSUDZ
GRSURZDG]LüGRNRFD´8
1LHNWyUH ] W\FK ÄRW
SLDá\FK´ GXFKyZ SUyERZDá\ QDZL]Dü NRQWDNW ] *\Z\PL OHF] FL
]XSHáQLHQLHXZLDGDPLDOLVRELHLFKREHFQRFL2WRUHODFMD]DQRWRZDQDSU]H]Moody'ego:
Ä-HGHQ]GXFKyZZ\GDZDáVL
NRELHWSUyEXMFXVLOQLHGRWU]HüGRG]LHFLLVWDUV]HMQLHZLa-
VW\ZGRPX0\ODáDP*HPR*HWRMHVWPDWNDW\FKG]LHFLLFyUNDWHMVWDUV]HMSDQL']LHFL
MHGQDN VSRNRMQLH EDZLá\ VL
D VWDUV]D NRELHWD NU]WDáD VL
SR NXFKQL QLH SU]HF]XZDMF
REHFQRFLWDNEOLVNLHMRVRE\´9
1LH]Z\NáH ZLDWáR L *áRV WR Z UHODFMRQRZDQ\FK ZL]MDFK XRVRELHQLH %RJD Ä3RNyM
V]SLWDOQ\QDSHáQLáVL
QDJOHZLDWáHPWDNVLOQ\P*HD*UD*F\P´RSLVXMHVZHZUD*HQLD]
RNUHVXGáXJRWUZDáHMPLHUFLNOLQLF]QHMOHNDU]SV\FKLDWUDGeorge 5LWFKLHÄ-HGQDN*HZLDWáR
WRGDZDáRG]LZQHXF]XFLHRJURPQHJRVSRNRMXLSU]\MD(QL:\áRQLáDVL
]QLHJRSRVWDüQa-
SHáQLRQDMDNE\ZLHONLPPDMHVWDWHPDUyZQRF]HQLHRJURPQPLáRFL2EHFQRüMHME\áD
WDNXVSRNDMDMFDWDNFLHSáDLSU]\MD]QD*HPLDáHPQLHRGSDUWFK
üQLJG\MX*VL
]QLQLH
UR]VWDZDü´10
&]
VW\P ]MDZLVNLHP Z ÄSRPLHUWQ\FK´ GR]QDQLDFK MHVW W]Z ILOP *\FLD XND]XMF\ ]
Z\UD]LVWRFLIRWRJUDILF]QUy*QHZD*QHZ\GDU]HQLD RVRELVWH RGQDURG]LQ GR PLHUFL QD
RJyáZRGZURWQHMNROHMQRFL
Ä0LDáHP ZLDGRPRü *H RWDF]D PQLH ZLDWáR´ SLV]H MHGHQ ] SDFMHQWyZ Moody'ego.
Ä3RWHPRGQLRVáHPZUD*HQLH*HZRNRáRPQLHRGE\ZDVL
SRND]FDáHJRPRMHJR*\FLD%y-
áHPQDSUDZG
EDUG]R]DZVW\G]RQ\ZLHORPDPRLPLF]\QDPL=GDZDáHPVRELHVSUDZ
*H
RFHQLDáHPVZRMHSRVW
SRZDQLH]LQQHJRQLHZáDFLZHJRSXQNWXZLG]HQLDL*HZLDWáRXNa-
]DáRPLFRE\áREá
GHPFR]URELáHP]áHJR:\JOGDáRWRMDNILOP]SU]HV]áRFLNWyU\So-
ND]\ZDáPRMHSRVW
SRZDQLHPDMFHQDFHOXMHG\QLH]DVSRNRMHQLHPRLFKSRWU]HEL]DSHw-
QLHQLHPLGREURE\WX%\áRWRSRGREQHGRVGX$SRWHPQDJOHZLDWáRVWDáRVL
mglistsze i
QDVWSLáD P\ORZD UR]PRZD 3U]H*\ZDáHP ND*GH SU]HV]áH Z\GDU]HQLH VZHJR *\FLD MDk-
E\P RJOGDá RF]DPL :V]HFKZLHG]\ NLHUXMFHM PQ L SRPDJDMFHM XMU]Hü WR ZV]\VWNR
8GHU]\áRPQLHSRGF]DV WHJR SU]HJOGX *H ZLDWáR SRND]DáR PL QLH W\ONR FRXF]\QLáHP
DOHQDZHWMDNLHE\á\NRQVHNZHQFMHWHJRFR]URELáHP1LHE\áRWRSDWU]HQLHMDNZNLQLH
JG\* PRJáHP RGF]Xü WH VZRMH F]\Q\ SRQRZQLH L EDUG]R Já
ERNR GR]QDZDáHP VLOQ\FK
XF]Xü V]F]HJyOQLH RG FKZLOL JG\ RJDUQ
áD PQLH :V]HFKZLHG]D .D*G P\O ] *\FLD QD
=LHPLSDPL
WDáHP:WHG\RGNU\áHP*HQDV]HF]\Q\DWDN*HP\OLQLHJLQ.D*GD]QLFK
trwa nadal.”11
,QWHUHVXMFH VSRVWU]H*HQLD SRF]\QLá 0RRG\ ]ELHUDMF UHODFMH RGUDWRZDQ\FK VDPREyj-
FyZ3LV]HRQÄ:V]\VF\FLOXG]LH]JDG]DMVL
ZMHGQ\PSXQNFLHRGF]XOL*HLFKSUyE\
VDPREyMVWZDQLHUR]ZL]Dá\QLF]HJR7ZLHUG]LOL*HE\OL]DSOWDQLWDPZWDNLHVDPHSUo-
EOHP\RGNWyU\FKSUyERZDOLXFLHF.D*GDWUXGQRüNWyUSUyERZDOLSU]H]Z\FL
*\üE\áD
©SRGUXJLHMVWURQLHªQDGDOQLHUR]ZL]DQD-HGQD]RVyEZVSRPLQDáD*HE\áDZV\WXDFML
SXáDSFH L WR VSRZRGRZDáR *H SRSHáQLáD VDPREyMVWZR $ VWDQ VSUDZ NWyU\ GRW\F]\á MHM
SU]HG©PLHUFLªFLJOHF\NOLF]QLHVL
SRZWDU]Dá´12
8
Idem, ss. 13-14.
9
Idem, s. 15.
10
Andrzej Donimirski: &]\ *\MHP\ W\ONR UD]" 0áRG]LH*RZD $JHQFMD :\GDZQLF]D :Dr-
szawa 1985, s. 55.
11
R. A. Moody: op. cit. s. 22.
12
Idem, s. 26.
11
Strona 29
.XOPLQDF\MQ\PPRPHQWHPÄSRPLHUWQ\FK´ZL]MLE\áRGODQLHNWyU\FKUHDQLPRZDQ\FK
Z\MFLHMDNE\SR]DF]DVLGR]QDQLHVZRLVWHMÄLOXPLQDFML´Ä:MHGQHMVHNXQG]LHZLHG]LDáDP
RZV]\VWNLFKWDMHPQLFDFKVZHJR*\FLDL]QDF]HQLX.RVPRVXJZLD]G.VL
*\FDVáRZHP
RZV]\VWNLP´WZLHUG]LáDMHGQD]SDFMHQWHNÄ$OHSRWHPJG\Z\EUDáDPSRZUyWGR*\FLDWD
ZLDGRPRüXFLHNáDLQLHPRJáDPVRELHSU]\SRPQLHüQLF]HJR0LDáDPZUD*HQLH*HNLHG\
SRGM
áDPGHF\]M
SRZURWXGRFLDáDIL]\F]QHJRR]QDMPLRQRPL*HQLHE
G
PRJáD]DWU]y-
PDüWHM©ZLDGRPRFLSR]D]LHPVNLHM´DOHE\áDPZ]\ZDQDSU]H]PRMHG]LHFL
Strona 30
8F]XFLH
Wszechmocnej 1DGZLDGRPRFL ]QLNQ
áR NLHG\ SRZUyFLáDP GR PHJR FLDáD IL]\F]QHJR
Strona 31
3RWHPQLHE\áRMX*QLFDQLS\WDDQLRGSRZLHG]L-DNWRGáXJRWUZDáRQLHPRJ
So-
ZLHG]LHüERWRMHGQDNQLHE\á©]LHPVNLF]DVª
– W jakiej formie ta Wszechmocna 1DGZLDGRPRüREMDZLáDVL
SDQL"±S\WDMoody. –
&]\ZVáRZDFKF]\ZREUD]DFK"
± 2GELHUDáDP M Z]URNLHP VáXFKHP P\ODPL 2QD E\áD &]\P E\áD :V]\VWNLP 7R
WDNMDNE\QLHE\áRQLFFRE\E\áRQLHZLDGRPH7DPE\áDFDáD:V]HFKZLHG]DQLHMHGQD
MDNDG]LHG]LQDDOHFDáD´13
-DNMX*ZVSRPQLDáHPLVWQLHMSHZQHDQDORJLHPL
G]\UHODFMDPL]HEUDQ\PLSU]H]GRk-
tora 0RRG\
HJR L RSLVHP GR]QD XPLHUDMFHJR ]DZDUW\P Z W\EHWDVNLHM .VL
G]H %DUGR
1DWXUDOQ\SURFHVXPLHUDQLDSROHJDMF\QDVWRSQLRZ\P ÄUR]SXV]F]DQLX VL
´ SV\FKRIL]Mo-
ORJLF]Q\FKVNáDGRZ\FKIRUP\rupa
Strona 32
F]XFLD]P\VáRZHJRvedand), postrzegania (VDPMD)
i woli (samskara).:F]DVLHSLHUZV]HJR]W\FKHWDSyZXPLHUDMF\PDZL]M
ÄZ\SHáQLDM-
FHJRFDáSU]HVWU]HPLUD*X´:GUXJLPHWDSLHSRVWU]HJDÄZHZQ
WU]QZL]M
G\PXNWyU\
Z\SHáQLDFDáSU]HVWU]H´:WU]HFLPXND]XMHVL
XPLHUDMFHPXÄZLDWáRMDNE\]PDáHJR
SáRPLHQLDNWyUHZ\SHáQLDMHGQDNFDáSU]HVWU]H´:F]ZDUW\P±ZHZQ
WU]Q\P]QDNLHP
MHVW ÄZL]MD ZLDWáD MDNE\ RG ODPS\ ROLZQHM´ 1DVW
SQLH SRMDZLD VL
ZL]MD F]HUQL D JG\
ZLDGRPRüRSXV]F]DFLDáRXPLHUDMF\GRVWU]HJD-DVQHZLDWáRE
GFHZLDWáHPPLHUFL
JG\*R]QDF]DNRQLHFSURFHVXXPLHUDQLD14.
Znawca buddyzmu Mircea (OLDGHWDNRWRRSLVXMH WHQ VWDQ ]PDUá\ ÄF]XMH MDN SRFLJD
JRROQLHZDMFHZLDWáRMHVWWRVSRWNDQLHMHJRSUDZG]LZHJR-DNWyUH]JRGQLH]HZV]\Vt-
NLPLGRNWU\QDPLMHVWUyZQRF]HQLH%\WHPRVWDWHF]QU]HF]\ZLVWRFL7\EHWDVND.VL
-
JD =PDUá\FK QD]\ZD WR ZLDWáR &]\VW 3UDZG L RNUHOD MH MDNR ÄVXEWHOQH LVNU]FH VL
Eá\V]F]FH ROQLHZDMFH ZVSDQLDáH L QLHVDPRZLWH Z VZHM ZLHWQRFL´ 7HNVW ]DOHFD
]PDUáHPX©1LHSU]HUD*DMVL
W\PQLHWUDüRGZDJLQLHO
NDMVL
7RMHVWSURPLHQLRZDQLH
WZHMZáDVQHMSUDZG]LZHMQDWXU\5R]SR]QDMWRª:W\PPRPHQFLH]HURGNDWHJREODVNX
Z\EXFKD G(ZL
N RGELMDMF\ VL
HFKHP W\VLFD UyZQRF]HQLH G(ZL
F]F\FK JU]PRWyZ
©7RMHVWQDWXUDOQ\G(ZL
NWZHMZáDVQHMU]HF]\ZLVWHMMD(QLªRZLDGF]DWHNVW©1LHSU]HUa-
*DMVL
W\Pª
Strona 33
&]ZDUWHJRGQLDSRPLHUFL]PDUá\
Strona 34
]RVWDMHRVWU]H*RQ\L*ZNUyWFHXMU]\
EODVNLEyVWZD©:V]\VF\PLHV]NDF\QLHELRVXND*VL
MDNRFLHPQREá
NLWQLª8MU]\Bha-
gavana 9DMURF]DQ
ZNRORU]HELDá\PDQDVW
SQLH]MHJREá
NLWQHJRVHUFDPGURFLDhar-
PDGKDWX Z\WU\QLH OQLFH SU]H]URF]\VWH ZVSDQLDáH ZLDWáR R WDNLP EODVNX *H ] WUXGHP
E
G]LHPyJáQDQLHSDWU]Hü´Ä:W\PVDP\PF]DVLHPDWRZHZLDWáRHPDQRZDQHSU]H]de-
wy15XGHU]\FL
ZF]RáR=SRZRGXSRW
JLQDJURPDG]RQHM]áHMNDUP\GXV]DE
G]LHSU]HUa-
*RQDMDVQ\PZLDWáHP'KDUPDGKDWXLSRF]QLHVL
XWR*VDPLDü]PDWRZ\PELDá\PZLDWáHP
GHZyZ
Strona 35
:F]DVLHQDVW
SQ\FKV]HFLXGQL]PDUá\RWU]\PDNROHMQV]DQV
Z\ERUXSo-
PL
G]\F]\VW\PLZLDWáDPLSU]HGVWDZLDMF\PLZROQRüLXWR*VDPLRQ\PL]LVWRW%XGG\
Strona 36
L
13
Idem, ss. 6-7.
14
Geshe Ngawang Dhargyey: „Przebieg umierania” (w antologii: Buddyzm. RSW Prasa-
.VL*ND5XFK.UDNyZVV
Strona 37
15
'HZ\±ERJRZLHLVWRW\]DPLHV]NXMFHVIHU
QLHELDVN
12
Strona 38
QLHF]\VW\PL ZLDWáDPL V\PEROL]XMF\PL QLHNWyUHSRPLHUWQH NV]WDáW\ LQQ\PL VáRZ\ So-
ZUyWQD]LHPL
´16
7DNZL
FW\ONRZMHGQ\P]DWREDUG]RLVWRWQ\PHOHPHQFLHZL]MLSU]HGLSRPLHUWQHM±
NOXF]RZHMUROL-DVQHJRZLDWáD±Z\VW
SXMHSRGRELHVWZRGR]QDRSLV\ZDQ\FKQD=DFKo-
G]LHL'DOHNLP:VFKRG]LH3HZQHJRSRGRELHVWZDPR*QDUyZQLH*GRV]XNDüVL
ZGDQHM
GXFKRZL ]PDUáHJR V]DQVLH Z\ERUX PL
G]\ QLHELDVNLP NUyOHVWZHP D SRZURWHP QD =Le-
PL
FRSUDZGDW\ONRGURJUHLQNDUQDFML
$ FR R ]DJDGNRZ\FK GR]QDQLDFK OXG]L NWyU]\ ]QDOH(OL VL
SRQRü ÄSR WDPWHM VWURQLH´
VG]
Teologowie:
.RFLyá.DWROLFNL XF]\ *HGXV]D OXG]ND SRRGáF]HQLX RG FLDáD ] FKZLO PLHUFL QLH
JLQLH DOH QLH PD MX* SHáQHM GRVNRQDáRFL EH] FLDáD MHVW VXEVWDQFM QLHNRPSOHWQ
Strona 39
NWyU
RG]\VND GRSLHUR SR SRQRZQ\P SRáF]HQLX VL
] FLDáHP L ]PDUWZ\FKZVWDQLX QD 6G]LH
2VWDWHF]Q\P3RPLHUFL]DFKRZXMHRQDVZRMRVRERZRüLMHVW]GROQD]DUyZQRGRV]F]
-
FLDZLHF]QHJRMDNSRNXW\]DVZRMHZLQ\7HRORJL
NDWROLFNFHFKXMHZ\VRNLVFHSW\F\]P
FRGRVDPHMPR*OLZRFLNRQWDNWXGXV]\F]áRZLHND]PDUáHJR]HZLDWHP*\Z\FK
2EUD]ZLDWDSR]DJURERZHJRZ\QLNDMF\]UHODFMLOXG]LSU]\ZUyFRQ\FKGR*\FLDQLH
]QDMGXMH SRWZLHUG]HQLD Z 3LPLH ZL
W\P D WDN*H GRFLHNDQLDFK Z\ELWQ\FK WHRORJyZ
0R*QDFRSUDZGDGRSDVRZ\ZDüSRMHG\QF]HHOHPHQW\W\FKZL]MLGRZ\EUDQ\FKZHUVHWyZ
%LEOLL DOH Z\FLJDQLH VWG RJyOQLHMV]\FK ZQLRVNyZ E\áRE\ U\]\NRZQH =QDPLHQQ\ MHVW
WDN*H]XSHáQ\EUDNZW\FKGR]QDQLDFKREUD]yZQLHEDLSLHNáDLWRQLHW\ONRWDNLFKNWyUH
E\á\E\ ]JRGQH ] QDXN NRFLRáD NDWROLFNLHJR L ZL
NV]RFL NRFLRáyZ SURWHVWDQFNLFK F]\
MXGDL]PHP DOH UyZQLH* ] LVODPHP L EXGG\]PHP 3RGHMPRZDQH SU]H] QLHNWyU\FK Gu-
FKRZQ\FK]ZáDV]F]DSURWHVWDQFNLFKSUyE\WHRORJLF]QHJRSRZL]DQLDWUHFLW\FKUHODFML]H
ZLDWRSRJOGHP FKU]HFLMDVNLP OXE FR QDMPQLHM Z\ND]DQLD *H SUREOHPDW\ND PRUDOQD
GRPLQXMFDZGUXJLHMF]
FLZL]MLRGSRZLDGDZSHáQLZVND]DQLRPFKU\VWLDQL]PXPLáRü
EOL(QLHJR
Strona 40
LPR*HVáX*\üSRJá
ELHQLXZLDU\±V]UHJXá\FK\ELRQHLVSRW\NDMVL
]NU\W\N
DXWRU\WHWyZNRFLHOQ\FK&RZL
FHMUyZQLH*RUWRGRNV\MQLEXGG\FL]DSU]HF]DMLVWQLHQLX
VWUHI\%DUGRZNWyUHMSU]HE\ZDüPDGXV]DSRPLHUFLD*GRSRQRZQHJRRGURG]HQLD
5HODFMHRU]HNRP\PZLHFLH]DJURERZ\PQLHSRV]HU]DMZLHG]\OXG]NLHMQDWHQWHPDW
D SU]\F]\QLDM VL
GR SRGZD*DQLD ]DXIDQLD GR 3UDZG 2EMDZLRQ\FK FKRFLD* Z SHZQ\FK
SU]\SDGNDFKSU]H*\FLDUHDQLPRZDQ\FKPRJVSRZRGRZDüNRU]\VWQ]PLDQ
LFKWU\EX*y-
FLDLVWRVXQNXGREOL(QLFKDWDN*HSU]\ZUyFLüXWUDFRQZLDU
Z%RJD-HOLFKRG]LRQLe-
]Z\NáHGR]QDQLDXPLHUDMF\FKZLHOXGXFKRZQ\FKVNáRQQ\FKMHVWWUDNWRZDüMHMDNRKDOu-
F\QDFMHZ\ZRáDQH Z VSRVyE QDWXUDOQ\ F]\QQLNDPL SDWRORJLF]Q\PL ]ZL]DQ\PL ] SURFe-
VHPXPLHUDQLDDW\PVDP\P MDNR ]MDZLVNR E
GFH SU]HGPLRWHP ]DLQWHUHVRZDQLD PHGy-
F\Q\DQLHWHRORJLL1LHNWyU]\NVL
*DLSDVWRU]\Z\UD*DMMHGQDNSU]\SXV]F]HQLH*HZL]MH
WHPRJSRZVWDZDü]DVSUDZV]DWDQDGODZ\ZRáDQLD]DPLHV]DQLDZXP\VáDFKOXG]LZLe-
U]F\FK
16
Mircea (OLDGHÄZLDWáRL%DUGR´ZDQWRORJLLBuddyzm. Op. cit., ss. 148-149).
13
Strona 41
6SLU\W\FL
5HODFMHRGR]QDQLDFKSRPLHUWQ\FK]HEUDQHSU]H]dra Moody'ego i dr Kübler-Ross rzu-
FDMVSRURQRZHJRZLDWáDQDSURFHVRGG]LHODQLDVL
GXV]\RGFLDáDIL]\F]QHJRL]DJDGNL
ZLDWD GXFKyZ 'R]QDQLD WH MHV]F]H UD] SRWZLHUG]DM *H ÄPLHUü QLH MHVW QLF]\P LQQ\P
MDN]QLV]F]HQLHPJUXEHMSRZáRNLGXFKD´'XV]DMHVWQLHPLHUWHOQDL]DFKRZXMHSRPLHUFL
VZRMLQG\ZLGXDOQRüF]
FLRZRSDPL
üL]GROQRüSRVWU]HJDQLDDWDN*H]GROQRüRFHQ\
PRUDOQHMVZ\FKF]\QyZLEá
GyZSRSHáQLRQ\FK]D*\FLD]LHPVNLHJRZLDWSR]DJURERZ\
ZNWyU\PE\WXMHGXV]DSRRSXV]F]HQLXFLDáDPDWHULDOQHJRMHVW]SR]RUXWURFK
SRGREQ\GR
QDV]HJR]LHPVNLHJRZLDWDOHF]ZLVWRFLH]XSHáQLHLQQ\'R]QDQLDUHDQLPRZDQ\FKOXG]LR
SRE\FLH LFK GXFKyZ Z W\P ZLHFLH SR]ZDODM QD VWZLHUG]HQLH SHZQ\FK RJyOQ\FK SUDZ
QLP U]G]F\FK 1DOH* GR QLFK ]GROQRü VZRERGQHJR SRUXV]DQLD VL
Z SU]HVWU]HQL L
SU]HQLNDQLDSU]H]PDWHULDOQHSU]HV]NRG\SRPRFGXFKyZ]PDUá\FKZF]HQLHMNUHZQ\FKL
SU]\MDFLyáMDNRSU]HZRGQLNyZZLQQ\PZLHFLHSRMDZLHQLHVL
ZLHWOLVWHMLVWRW\RSLHNX-
F]HM XWR*VDPLDQHM SU]H] QLHNWyU\FKEDGDF]\ ] $QLRáHP 6WUy*HP SU]H] LQQ\FK ± ] Z\*-
V]\P-D]PDUáHJR
Strona 42
NWyUDXND]XMHPXSDQRUDP
ZD*QLHMV]\FKZ\GDU]HPLQLRQHJR*\FLDL
VNáDQLDGRVDPRG]LHOQHJRNU\W\F]QHJRLFKRVG]HQLD6SRW\NDQHWDPGXFK\]PDUá\FKQLH
ZV]\VWNLHVREGDU]RQHZLDGRPRFLFKRFLD*LFKSHULVSULW\E
GFHIOXLG\F]Q\PLáF]Qi-
NDPLGXFKD]FLDáHPRGSRZLDGDM]LHPVNLHPXZ\JOGRZL%H]SRUHGQLNRQWDNW]*\Z\PL
OXG(PLMHVWMHGQDNEDUG]RXWUXGQLRQ\VERZLHPSRGUXJLHMVWURQLHQLHZLG]LDOQLLQLHVáy-
V]DOQL1LHNWyUHUHODFMHOXG]LSU]\ZUyFRQ\FKGR*\FLDSRWZLHUG]DMVáXV]QRüSU]HNRQDQLD
XWU]\PXMFHJRVL
RGZLHNyZ*HQLHNWyUHSUREOHP\QLHUR]ZL]DQH]D*\FLDPRJXWU]y-
PDüVL
ZZLDGRPRFLSR]DFLHOHVQHM]PDUáHJRSU]H]SHZLHQF]DVZ\ZRáXMFG*HQLHGR
QDZL]DQLDNRQWDNWX]*\Z\PLFRMHGQDNEH]SRPRF\PHGLyZQLHMHVWZ]DVDG]LHPR*Oi-
ZHNRQWDNWWDNLZ\VW
SXMHF]DVHPZHQLH
Strona 43
2NXOW\FL
ZLDW GR NWyUHJR SURZDG]L GURJD SRSU]H] PLHUü FLDáD IL]\F]QHJR FKRüE\ W\ONR QLe-
SHáQLNUyWNRWUZDáVNáDGDVL
]NLONXZDUVWZ3LHUZV]D]QLFKWRZLDWDVWUDOQ\Kamaloka
zwany w skrócie „DVWUDOHP´QLHUy*QLVL
RQZ\JOGHPRGZLDWDIL]\F]QHJRJG\*Z\UD*D
VL
ZNV]WDáWDFKLEDUZDFK-HVWRQZLDWHP*G]:V]\VWNRWXMHVWZQLHXVWDQQ\PUXFKXD
VXEVWDQFMWHJRZLDWDVXF]XFLDLSUDJQLHQLD%\WXMZQLPLVWRW\SR]EDZLRQH]LHPVNLHM
SRZáRNLZUyGQLFKRVRERZRFLOXG]NLH]áR*RQH]FLDáDHWHU\F]QHJRLFLDáDDVWUDOQHJR17.
3R RSXV]F]HQLX FLDáD IL]\F]QHJR Z FKZLOL PLHUFL L ]HUZDQLX áF]FHM LFK ÄS
SRZLQ\´
XOHJDMRQHVWRSQLRZRUR]SDGRZLQDSRGVWDZRZHHOHPHQW\HJ]\VWHQFML'R]QDQLDNWyU\FK
17
:J RNXOW\VWyZ ND*GD LVWRWD*\ZD VNáDGD VL
] FLDáD IL]\F]QHJR L FLDá QLHPDWHULDOQ\FK
NWyU\FKOLF]ED]DOH*\RGVWRSQLDUR]ZRMXGXFKRZHJR&]áRZLHNPR*HSRVLDGDüWDNLFK
FLDá ]ZDQ\FK WDN*H FLDáDPL HQHUJHW\F]Q\PL 6 WR FLDáR HWHU\F]QH ± IOXLGDOQD RWRF]ND
FLDáDIL]\F]QHJRMHJRZLHONRFLLNV]WDáWXVWDQRZLFDR*\ZRWQRFLZHJHWDW\ZQHMRUJDQi-
]PXDWDN*HRDXWRPDW\]PDFKLSDPL
FL]GDU]H]HZQ
WU]Q\FKFLDáRDVWUDOQHastrosom) –
RUJDQL]PXWZRU]RQ\]F]VWHNDVWUDOXZLDWD*G]
Strona 44
QDSRGRELHVWZRVRERZWyUDXNV]WDá-
WRZDQHJR ZHGáXJ LQG\ZLGXDOQ\FK FHFK GXFKRZ\FK NRQNUHWQHJR RVREQLND OXG]NLHJR OXE
]ZLHU]
FHJRGHF\GXMF\RZ\REUD*HQLDFKXF]XFLDFKL*G]DFKFLDáRPHQWDOQH±VLHGOLVNR
P\OLLSDPL
FLXP\VáQL*V]\NRQNUHWQ\FLDáRND]XDOQH±VLHGOLVNRZ\*V]HMLQWHOLJHQFML
FLDáRGXFKRZH±VLHG]LED*\FLDGXFKRZHJRLVLáPRUDOQ\FKDWPDQ±FLDáRF]\VWHMVIHU\Gu-
FKRZHMVLHG]LEDQDMJá
EV]HMLVWRW\RVRERZRFLQDMZ\*V]H-DQLH]PLHQLDMFHVL
ZF\NOX
UHLQNDUQDFML&LDáDHWHU\F]QHLDVWUDOQHXOHJDMSRPLHUFLVWRSQLRZHPXUR]NáDGRZL
14
Strona 45
ZVSRPQLHQLDZ\QRV]]WHJRZLDWDOXG]LHSRZUDFDMF\GR*\FLDPRJVWDQRZLü]DUyZQR
HIHNWU]HF]\ZLVWHJRSRVWU]HJDQLDQLHNWyU\FKZáDFLZRFLWHJRZLDWDMDNLXIRUPRZDQ\Z
SR]RUQU]HF]\ZLVWRüSURGXNWLFKXP\VáyZ-HOLSRZUyWGRZLDWDIL]\F]QHJR]HZLDWD
DVWUDOQHJR MHVW MHV]F]H PR*OLZ\ R F]\P ZLDGF] ]HEUDQH UHODFMH
Strona 46
R W\OH QDVW
SQD ZDr-
VWZD±ZLDWGXFKRZ\±MHVWGRVW
SQDGXV]RPMX*SRRVWDWHF]QHMELRORJLF]QHMPLHUFLLQLH
PDVWDPWGSRZURWX'ODWHJRRQDWXU]HWHJRZLDWDPR*HP\SRZLHG]LHüEDUG]RQLHZLHOH
SR]D W\P FR ]QDMGXMHP\ Z G]LHáDFK staroindyjskich filozofów. Pewne przypuszczenia
PR*QDZ\VXZDüQDSRGVWDZLHGR]QD]PDUá\FKZRVWDWQLHMID]LH]EOL*DQLDVL
GRJUDQLF\
GZyFKZLDWyZDVWUDOQHJRLGXFKRZHJR3RZWDU]DVL
WXZUD*HQLH*HZV]\VWNRZ\SHáQLo-
QH MHVW QLH]LHPVN ZLDWáRFL L PX]\N MDN WH* ZLDGRPRü ]GRE\FLD QLHRJUDQLF]RQHM
ZLHG]\LPGURFLZ\]ZROHQLD]]LHPVNLFKZL
]yZSU]HVWU]HQLLF]DVXDMHGQRF]HQLH]e-
VSDODQLDVL
]ZV]HFKZLDWHPL%RJLHP
Parapsycholodzy:
5HODFML ] GR]QD Z RNUHVLH PLHUFL NOLQLF]QHM QLH PR*QD X]QDü ]D GRZyG LVWQLHQLD
ZLDWDSR]DJURERZHJRFKRFLD*]SR]RUXPRJRQHSU]HPDZLDü]DVSLU\W\VW\F]QKLSRWe-
]3RGRELHVWZRRSLVyZZVND]XMHRF]\ZLFLHQDWR*HSU]\F]\Q\GR]QDVSRGREQHX
ZV]\VWNLFKOXG]L]QDMGXMF\FKVL
ZSU]HGPLHUWQ\PVWDQLHDOH]DREVHUZRZDQHIHQRPHQ\
PRJPLHüQDWXUDOQHSV\FKRIL]MRORJLF]QHLSDUDSV\FKLF]QHSRGáR*HDQLHsupranaturalne.
3U]HGH ZV]\VWNLP VDPR ]MDZLVNR ÄZ\MFLD SR]D FLDáR´ L GRVWU]HJDQLD G]L
NL WHPX FR
G]LHMHVL
U]HF]\ZLFLHZPLHMVFDFKRGOHJá\FKOXE]DVáRQL
W\FK]QDQHMHVWGREU]HSDUDSVy-
FKRORJRPLQD]\ZDQHMHVWSU]H]QLFKÄHNVWHULRU\]DFM´,FKGRZLDGF]HQLDSDWU]QDVW
SQ\
UR]G]LDá
Strona 47
SU]HF] SU]\SXV]F]HQLX *HÄZ\MFLH SR]D FLDáR´ MHVW ]MDZLVNLHP FLOH ]ZL]a-
Q\P ]H VWDQDPL DJRQDOQ\PL L PLHUFL NOLQLF]Q (NVWHULRU\]RZDü PR*QD SRG ZSá\ZHP
KLSQR]\ L DXWRKLSQR]\ Z Já
ERNLP WUDQVLH PHGLDOQ\P RVLJDQ\P GURJ RGSRZLHGQLFK
üZLF]HDWDN*HSRGZSá\ZHPQLHNWyU\FKQDUNRW\NyZ=DOH*QLHRGFHOXMDNLHPXPDVáu-
*\üHNVWHULRU\]DFMWUHFLSRV]F]HJyOQ\FKZL]MLUy*QLVL
RGVLHELHFKRFLD*SHZQHRJyOQH
SUDZLGáRZRFLZGR]QDQLDFKQSVZRERGQHZ]QRV]HQLHVL
ZLG]HQLHVZHJRFLDáDRG]e-
ZQWU]SU]HQLNDQLHSU]H]PDWHULDOQHSU]HV]NRG\QLHGRVWU]HJDQLHHNVWHULRU\]XMFHJRSU]H]
LQQ\FKOXG]L
Strona 48
Z\UD(QLHZ\VW
SXM:LHOH]DREVHUZRZDQ\FKIDNWyZ]JRGQRFLZL]ML]U]e-
F]\ZLVWRFLZLDGF]\WH**HGR]QDW\FKQLHPR*QDWUDNWRZDüMDNRXURMHVSRZRGRZa-
Q\FKW\ONR]DEXU]HQLDPLZLDGRPRFL=PLDQ\MHMVWDQXZDUXQNXMFHZL]MHRGSRZLDGDM
UDF]HMWHPXFRQLHNWyU]\EDGDF]HRNUHODMMDNRÄQDGZLDGRPRü´Z\UD*DMFVL
PLQZ
VSRW
JRZDQLX]GROQRFL(63
0R*QDSRVWDZLü NLOND KLSRWH] DOWHUQDW\ZQ\FK GR VSLU\W\VW\F]QHM SUyEXMF\FK Z\Wáu-
PDF]\üF]\PVGR]QDQLDXPLHUDMF\FK,WDNPRJWRE\ü
KDOXF\QDFMH XNLHUXQNRZDQH SRGREQ\PL F]\QQLNDPL ZHZQ
WU]Q\PL L ]HZQ
WU]Q\PL
GODUy*Q\FKRVRERZRFLSRáF]RQH]XMDZQLHQLHP]GROQRFLjasnowidczych;
RGG]LHOHQLHVL
FLDáDHQHUJHW\F]QHJRWZRU]FHJRELRSROHRGFLDáDRZáDFLZRFLDFK
F]\VWRIL]MRORJLF]Q\FKLMHJRNUyWNRWUZDáDHJ]\VWHQFMDZSRVWDFLÄVRERZWyUD´REGDU]RQHJR
ZLDGRPRFL
]MDZLVNRRGG]LHOHQLDVL
HNVWHULRU\]DFML
Strona 49
ZLDGRPRFLMDNRVWUXNWXU\LQIRUPDF\MQHMR
QLH]QDQ\PQRQLNX%\üPR*HZLDGRPRüMHGQRVWNRZDMHVWW\ONRHOHPHQWHPVNáDGRZ\P
SRZV]HFKQHJRZVSyOQHJRZV]\VWNLPLVWRWRP*\Z\PSRODLQIRUPDF\MQHJR:W\PXM
FLX
WHOHSDWLDLMDVQRZLG]HQLHVUHDOL]RZDQHSRSU]H]HNVWHULRU\]DFM
ZLDGRPRFL
6]F]HJyOQLH]DJDGNRZVSUDZVZL]MHLQQ\FKZLDWyZRGELHUDQHSU]H]eksterioryzu-
MF\FK0RJWRE\ü
15
Strona 50
WZRU\P\OLSRGREQHGRÄP\ORZ\FKIRUP´RNWyU\FKPyZLILOR]RIRZLHEXGG\MVF\
LFKSRVWDüLUHDOQRü]DOH*RGSR]LRPXUR]ZRMXGXFKRZHJRLZ\REUD(QLXPLHUDMFHJR
]Z\NáH KDOXF\QDFMH NWyU\FK WUHü L IRUP
RNUHOD NUJ NXOWXURZ\ F]áRZLHND SREu-
G]DMFH XF]XFLRZR NUDMREUD]\ EXGRZOH XUEDQL]DFMD ZLHU]HQLD UHOLJLMQH SRWU]HED REFo-
ZDQLD]OXG(PL
Strona 51
LQQH QLHGRVW
SQH QDV]\P QRUPDOQ\P ]P\VáRP VNáDGQLNL QDV]HM U]HF]\ZLVWRFL OXE
U]HF]\ZLVWRFL ZLDWyZ
Strona 52
UyZQROHJá\FKGR QDV]HM 1LH PD MDN GRWG *DGQ\FK GRZRGyZ
LVWQLHQLDÄZLDWyZUyZQROHJá\FK´OHF]PR*QDVG]Lü*HKLSRWH]DWDMHVWFRQDMPQLHMUyw-
QLHSUDZGRSRGREQDMDNVSLU\W\VW\F]QDKLSRWH]DZLDWDSR]DJURERZHJR
=NROHLNRQWDNW]LVWRWZ\*V]GRVWU]HJDQMDNRÄZV]HFKRJDUQLDMFZV]\VWNRZLa-
WáRü´Z\MDQLüPR*QDQDVW
SXMF\PLKLSRWH]DPL
MHVWWRSRZL]DQLHKDOXF\QDFMLZ]URNRZHMLVáXFKRZHMVSRZRGRZDQHNROHMQ]PLDQ
VWDQX ZLDGRPRFL Z NRFRZ\P RNUHVLH NRQDQLD ] Z\REUD*HQLHP QLHZLG]LDOQHJR OHF]
wszechobecnego Boga;
ZLHWOLVWD,VWRWDWRWZyUQDV]HMSRGZLDGRPRFLDFLOHM±QLH]Z\NOHZD*Q\VNáDGQLN
RVRERZRFLQLHNRQWURORZDQ\SU]H]ZLDGRPRüOHF]RGG]LDáXMF\QDQLSRSU]H]ZSáy-
ZDQLHQDWRNP\OLLZ\REUD(QL
DWDN*HSRVWDZ
PRUDOQMDNRVXPLHQLH
Strona 53
ZWHQQLH]Z\Ná\VSRVyEXMDZQLDVZHLVWQLHQLHVSU]\MDMFDQDPÄLVWRWDZ\*V]D´NWyUD
±]DOH*QLHRGZLDWRSRJOGXEDGDF]D±PR*HE\üXWR*VDPLDQD]%RJLHPRVRERZ\PZáa-
VQ\PZ\*V]\P-DZ\*V]LQWHOLJHQFM±PLHV]NDFHPQDV]HJR.RVPRVXF]\ZLDWDUyw-
QROHJáHJROXEHPDQDFMSRZV]HFKQHJRSRODLQIRUPDF\MQHJR
Naukowcy sceptycy:
PLHUFLNOLQLF]QQD]\ZDP\VWDQRUJDQL]PXFKDUDNWHU\]XMF\VL
XVWDQLHPDNFMLVHUFD
i oddychania, przy zachowanych minimalnych procesach metabolicznych w komórkach
Py]JXLVHUFD:FLJXPLQXWQDVW
SXMHMHGQDN]DQLNW\FKSURFHVyZZRURGNRZ\P
XNáDG]LHQHUZRZ\P]EUDNXWOHQXLSRW\PF]DVLH±QLHRGZUDFDOQH]PLDQ\ZPy]JXRb-
MDZLDMFHVL
ZSU]\SDGNXUHDQLPDFMLWUZDáXWUDWZLDGRPRFL1DWRDE\]DSDPL
WDü
VZH GR]QDQLD SURFHV\ SU]HPLDQ\ PDWHULL Z NRPyUNDFK Py]JX PXV] E\ü QD W\OH LQWHn-
V\ZQH*HE\PRJáDXWU]\P\ZDüVL
]GROQRüSRVWU]HJDQLDLNRMDU]HQLD]DSDPL
W\ZDQLD
Strona 54
: RSLVDQ\FK SU]\SDGNDFK WU]HED ZL
F EUDü SRG XZDJ
WU]\ PR*OLZRFL DOER GR]QDQLD
GRW\F]VDPHJRSRF]WNXVWDQXPLHUFLNOLQLF]QHMJG\VHUFHLSáXFDMX*QLHSUDFXMOHF]
QLH Z\JDVá\ MHV]F]H F]\QQRFL NRU\ Py]JRZHM DOER RSLV\ZDQ\ VWDQ QLH E\á Z LVWRFLH
PLHUFL NOLQLF]Q SRP\áND OHNDU]D
Strona 55
DOER ZUHV]FLH UHODFMH GRW\F]GR]QDSRSU]HG]DM-
F\FKPLHUüNOLQLF]QOXEZF]DVLHRG]\VNLZDQLDSU]\WRPQRFLZWUDNFLH]DELHJyZUHDQi-
PDF\MQ\FK +LSRWH]D R RGG]LHOHQLX VL
ZLDGRPRFL RG MHM QRQLNDPy]JX QLH ]QDMGXMH
*DGQHJRSRWZLHUG]HQLDZHZVSyáF]HVQHMZLHG]\ELRORJLF]QHMLPHG\F]QHM
1DOH*\X]QDü]DEDUG]RZWSOLZHDE\UHODFMHUHDQLPRZDQ\FKRGSRZLDGDá\ZLHUQLHLFK
SU]H*\FLRP DE\ SRVWU]H*HQLD QLH PLHV]Dá\ VL
] Z\REUD*HQLDPL DE\ QLH GRFKRG]LáR GR
SRP\áHN L ]áXG]H SDPL
FL Uy*QHJR URG]DMX SU]HMDZyZ SDUDPQH]ML U]HNRP\FK SU]\So-
PQLH
Strona 56
LNRQIDEXODFML1LHMHVWWH*SHZQHF]\ZZLHOXSU]\SDGNDFKLVWQLDáDU]HF]\ZLFLH
FLJáRüGR]QD0R*HE\üRQD]áXG]HQLHPJG\ZU]HF]\ZLVWRFLG]LHOMHRNUHV\FDáNo-
ZLWHMXWUDW\ZLDGRPRFL
3RV]F]HJyOQH GR]QDQLD XPLHUDMF\FK ]QDMGXM QDWXUDOQH Z\WáXPDF]HQLH Z IL]MRORJLL
psychologii i medycynie (patologii):
8PLHUDMF\QLHNRQLHF]QLHPXVLVá\V]HüJáRVOHNDU]DVWZLHUG]DMFHJRMHJR]JRQ±PR*H
WR E\ü UyZQLH* Z\REUD*HQLH NU\W\F]QHM V\WXDFML ]ELH*QH ] RU]HF]HQLHP OHNDU]D 5HODFMH
16
Strona 57
GRW\F]SU]HFLH*SU]H*\üSRZ\SDGNXOXENU\]\VXZV]SLWDOXQLHU]DGNRQDVDOLRSHUDF\j-
QHMLXPLHUDMF\VNáRQQ\MHVWSRGHMU]HZDüL*]EOL*DVL
PLHUü
6]XP G]ZRQLHQLH F]\ EU]
F]HQLH V W\SRZ\PL KDOXF\QDFMDPL WRZDU]\V]F\PL ]DEu-
U]HQLRPZIXQNFMRQRZDQLXPy]JXQLHNRQLHF]QLH]ZL]DQ\PL]HVWDQHP]HMFLRZ\P
:UD*HQLH]DPNQL
FLDZFLHPQ\PLFLDVQ\PSRPLHV]F]HQLXOXEWXQHOXDQDVW
SQLHG-
*HQLHNXGRVWU]H*RQHPXZQLPZLDWáXZ\VW
SXMHZQLHNWyU\FKFKRUREDFKSV\FKLF]Q\FK
ZHSLOHSVMLZVWDQLHQDUNR]\DWDN*HF]DVHPZNRV]PDUDFKVHQQ\FKFRPR*HZL]DüVL
]
]DNáyFHQLDPLGRSá\ZXWOHQXGRPy]JX
'R]QDQLH ÄZ\MFLD ] FLDáD´ ZL*H VL
SUDZGRSRGREQLH ] ]DEXU]HQLDPL OXE ]DQLNLHP
F]XFLDVRPDW\F]QHJRWMV\JQDáyZQDSá\ZDMF\FKGRPy]JX]SRZLHU]FKQLFLDáDLZQ
WU]D
RUJDQL]PX.RMDU]HQLHW\FKV\JQDáyZ]V\JQDáDPLSá\QF\PL]HZLDWD]HZQ
WU]QHJRSo-
SU]H]]P\Vá\VWDQRZLSUDZGRSRGREQLHR]GROQRFLRGUy*QLDQLDZáDVQHJRFLDáDRGZLDWD
]HZQ
WU]QHJR $ SU]HFLH* Z VWDQLH EOLVNLP PLHUFL F]XFLH VRPDW\F]QH PR*H E\ü EDUG]R
SU]\W
SLRQH 7\PF]DVHP RGELHUDQH MHV]F]H GURJDPL ]P\VáRZ\PL LQIRUPDFMH ]H ZLDWD
]HZQ
WU]QHJR VNRMDU]RQH ] LQIRUPDFMDPL ]DZDUW\PL Z SDPL
FL GRW\F]F\PL DNWXDOQHM
V\WXDFMLZ\JOGXRWRF]HQLDLSU]HZLG\ZDQ\FKF]\QQRFLOHNDU]\LSLHO
JQLDUHN
Strona 58
VSU]\MDM
WZRU]HQLXVL
XXPLHUDMFHJRZ\REUD*HQLDDQDVW
SQLHKDOXF\QDFML*HREVHUZXMHRQMDNE\
]]HZQWU]ZáDVQHFLDáRL]DELHJLUHDQLPDF\MQH
=PDUá\FKNUHZQ\FKLSU]\MDFLyáVSRWNDüPR*QDQLHW\ONRQDÄWDPW\PZLHFLH´DOHWDk-
*H Z PDU]HQLDFK VHQQ\FK Z QLHNWyU\FK FKRUREDFK SV\FKLF]Q\FK L ZL]MDFK PHGLyZ
VSLU\W\VWyZMDNWH*ZVWDUF]\FK]DEXU]HQLDFKZLDGRPRFL]ZáDV]F]DWX*SU]HGPLHUFL
=MDZLVNRÄILOPX*\FLD´MHVW]ZL]DQHQLHW\OH]HPLHUFLLOH]HZLDGRPRFLPLHr-
WHOQHJR ]DJUR*HQLD 3RMDZLDáR VL
RQR X KLPDODLVWyZ Z PRPHQWDFK NU\W\F]Q\FK JUR*-
F\FKPLHUFLMDNUyZQLH*XORWQLNyZNWyU]\XWUDFLOLNRQWURO
QDGVDPRORWHPLE\OLSU]e-
NRQDQL*HORVLFKMHVWSU]HVG]RQ\Ä)LOP*\FLD´SRZVWDMHZyZF]DVJG\EDUG]RVLOQHSo-
EXG]HQLHHPRFMRQDOQHZ\ZRáXMHGURJDVRFMDFMLSREXG]HQLHZPy]JX]DSLVyZSU]H*\üR
V]F]HJyOQ\PQDW
*HQLXHPRFMLDZL
FW\FKSU]H*\üNWyUHXZD*DP\]DQDMZD*QLHMV]H18.
7DN*HSRMDZLHQLHVL
,VWRW\2SLHNXF]HMZUD*HQLHZ\MFLDSR]DF]DVLSU]HVWU]H]e-
VSROHQLD]ZV]HFKZLDWHPLVZRLVWHMLOXPLQDFMLQLHMHVWZ\áF]QLHGRPHQXPLHUDMF\FK
2GF]XZDQLH REHFQRFL MDNLHM WDMHPQLF]HM QLHZLG]LDOQHM OXE ZLHWOLVWHM LVWRW\ QLRVFHM
PLáRüFLHSáRLVSRNyMDMHGQRF]HQLHVNáDQLDMFHMGRUR]P\ODQDGVHQVHP*\FLDZZy-
miarach wszechbytu, znane jest mistykom w stanach ekstazy, joginom i lamom tybeta-
VNLPDWDN*HZVSLQDF]RPZ\VRNRJyUVNLPQDGX*\FKZ\VRNRFLDFKLQDUNRPDQRP
Ä:\]ZDODQLH VL
´ ] ]LHPVNLFK ZL
]yZ F]DVX L SU]HVWU]HQL ZL*H VL
UyZQLH* ] XWUDW
]GROQRFL RGELRUX ERG(FyZ ]P\VáRZ\FK 3RF]XFLH ELHJX F]DVX MHVW GR]QDQLHP FLOH
]ZL]DQ\P]RGELRUHPLNRMDU]HQLHPSU]H]Py]JUy*Q\FKSRMDZLDMF\FKVL
MHGQRF]HQLH
LQLHMHGQRF]HQLHERG(FyZQDSá\ZDMF\FK]DUyZQR]HZLDWD]HZQ
WU]QHJRMDNL]VDPe-
JRRUJDQL]PX%UDNLFKWRUyZQLH*EUDNPLHUQLNyZXSá\ZXF]DVXFRW\PVDP\PVWZDU]D
ZUD*HQLHSRQDGF]DVRZRFL]GDU]H3RGREQLH]DEXU]HQLHZRGELRU]HERG(FyZGHF\GXM-
F\FK R RULHQWDFML SU]HVWU]HQQHM PR*H VWZDU]Dü LOX]M
Z\MFLD ÄSR]D SU]HVWU]H´ Z ZLDW
„innego wymiaru”.
2ZRÄZ\MFLHSR]DF]DVLSU]HVWU]H´ZLHG]LHáDWZRGRZUD*HQLD]HVSDODQLDVL
].o-
VPRVHP%RJLHPF]\ÄDEVROXWQ\PUR]XPHP´.RQVHNZHQFMWHJRVWDMHVL
GR]QDQLHRVL-
JQL
FLDVWDQXÄLOXPLQDFML´±SR]D]P\VáRZHJRLSR]DUR]XPRZHJRSR]QDQLDZV]HFKU]HF]\
: U]HF]\ZLVWRFL MHVW WR ]áXG]HQLH QLH PDMFH QLF ZVSyOQHJR] SUDZG]LZ ZLHG] L So-
]QDQLHP 3R SRZURFLH GR SHáQHM ZLDGRPRFL QLNW QLH SRWUDIL SU]\SRPQLHü VRELH WHJR
F]HJRU]HNRPRGRZLHG]LDáVL
ZÄROQLHQLX´QLHGODWHJR*H]DSRPQLDáOHF]GODWHJR*HyZ
SU]HND]QLH]DZLHUDá*DGQ\FKNRQNUHWQ\FKWUHFL=QDQHV]UHV]WOLF]QHSU]\NáDG\SU]e-
18
Jerzy Konorski: ,QWHJUDF\MQDG]LDáDOQRüPy]JX PWN, Warszawa 1969, ss. 223-225.
17
Strona 59
*\ZDQLD ZH QLH VWDQyZ ]EOL*RQ\FK GR ÄLOXPLQDFML´ L ]DSLV\ZDQLD QD JRUFR MHV]F]H Z
SyáQLHÄJHQLDOQ\FKP\OL´LÄRGVáRQL
W\FKSUDZG´NWyUHRND]\ZDá\VL
ZU]HF]\ZLVWRFL
EDQDOQ\PLVWZLHUG]HQLDPLOXEFDáNRZLW\PEHáNRWHP&RSUDZGD]GDU]DMVL
WH*SU]\SDGNL
RGQDMG\ZDQLDUR]ZL]\ZDQLDSUREOHPyZWHRUHW\F]Q\FKF]\WZyUF]\FKZPDU]HQLDFKVHn-
Q\FK ± FR WáXPDF]\ VL
SRGZLDGRP\PL KHXU\VW\F]Q\PL SURFHVDPL P\ORZ\PL L NRU]y-
VWDQLHP]]DVREyZSDPL
FLQLHZLDGRPHM±DOHVWR]UHJXá\NRQNUHWQH]DJDGQLHQLDE
-
GFHSU]H]GáX*V]\F]DVSU]HGPLRWHPZLDGRPHMSUDF\P\ORZHMDUR]ZL]DQLHMHVWF]
-
VWR]DV]\IURZDQHZWUHFLVQXDQLHGR]QDQÄLOXPLQDFM´
18
Strona 60
2.
:\FLHF]NLSR]DFLDáR
Ä*DSLáDPVL
ZPLJRF]FZLHF
&]XáDPOHNNRüVHUFD)L]\F]QLHF]XáDP*HZPRLP
XP\OHRWZLHUDVL
MDNLWXQHO5yVáMDN Z\SHáQLRQDF]\VW SU]HVWU]HQL JURWD ± RWZDUWD L
ZROQDRGEDáDJDQXQLHSRWU]HEQ\FKU]HF]\
Strona 61
3áRPLHZLHF\SRZROLVWDSLDáVL
]SU]e-
VWU]HQL Z PRLP XP\OH 3RQRZQLH SRF]XáDP *H VWDM
VL
SáRPLHQLHP 1LH PLDáDP UN
QyJFLDáD*DGQHMIL]\F]QHMIRUP\6WDáDPVL
SU]HVWU]HQLZáDVQHJRXP\VáX&]XáDP*H
ZSá\ZDPZW
SU]HVWU]HZ\SHáQLDPMLZ\Sá\ZDPQD]HZQWU]SU]HNUDF]DMFJUDQLF
FLDáDGRSyNLQLH]DF]
áDPVL
XQRVLü%\áDPZLDGRPD*HPRMHFLDáRSR]RVWDMHZZRG]LH
6SRMU]DáDPZGyáL]REDF]\áDPMH'DYLGVWDáRERNQLHJR0yMGXFKDOERXP\VáDOERGu-
V]D DOER FRNROZLHN WR E\áR XQLRVáR VL
Z\VRNR Z SU]HVWU]H 3U]H] GDFK EXG\QNX Va-
G]DZNLLZJyU
±SRQDGFLHPQU]HN
±GRVáRZQLHF]XáDP*HODWDP1LHODWDQLHWRQLH
MHVWZáDFLZHVáRZRWRE\áRFRáDJRGQLHMV]HJRVáRZRÄXODW\ZDQLH´RGGDMHWROHSLHM
8ODW\ZDáDPFRUD]Z\*HMLZ\*HMGRSyNLQLH]REDF]\áDPJyULSHM]D*XSRGHPQLUR]So-
]QDáDP U]HF]\ ZLG]LDQH ]D GQLD $ GR PRMHJR FLDáD SU]\ZL]DQD E\áD FLHQND FLHQLXWND
VUHEUQDQLü±SU]HFLJQL
WDLSU]\F]HSLRQDGRPRMHJRFLDáDZVDG]DZFH´19
3RZ\*V]\ RSLV GR]QD HNVWHULRU\]DF\MQ\FK Z\ZRáDQ\FK NSLHO Z FLHSá\FK DURPa-
W\F]Q\FK(UyGáDFKRUD]üZLF]HQLDPLRGGHFKRZ\PLLPHG\WDF\MQ\PL]DF]HUSQL
W\]DXWo-
ELRJUDILF]QHM NVL*NL Shirley MacLaine20 – znanej aktorki filmowej i propagatorki ruchu
New $JH±MHVWSU]\NáDGHPMDNQLH]Z\Ná\FKVXJHVW\ZQ\FKZUD*HPRJGRVWDUF]\üGo-
ZLDGF]HQLDSRZRGXMFHSDUDQRUPDOQH]PLDQ\VWDQXZLDGRPRFL1LFWH*G]LZQHJR*H
Uy*QHJRURG]DMXPHWRG\Z\ZRá\ZDQLDWDNLFKVWDQyZVWDá\VL
VLOQ\PPDJQHVHPSU]\FL-
JDMF\PGRWHJRUXFKXZLHOXOXG]LV]XNDMF\FKVHQVX*\FLDZVIHU]HGXFKRZHMLQDGSU]y-
rodzonej.
Zagadka eksterioryzacji pasjonuje okultystów i parapsychologów od blisko stu lat. Cho-
FLD*ERZLHPUHODFMH]SRE\WXZLDGRPRFLSR]DFLDáHP]DF]
á\EXOZHUVRZDüV]HUV]HNU
JL
VSRáHF]QHGRSLHURSRXND]DQLXVL
NVL*NLMoody'ego )\FLHSR*\FLX]MDZLVND]GDMFHVL
ZLDGF]\ü R PR*OLZRFL Z\áDQLDQLD VL
] RUJDQL]PX OXG]NLHJR QLHZLG]LDOQHM GXFKRZHM
LVWRW\E\á\RGGDZQDREVHUZRZDQHRGNRFD]D;,;VWXOHFLDUyZQLH*Z\ZRá\ZDQHHNs-
19
Shirley MacLaine: 1DNUDZ
G]L Petra, Warszawa 1991, ss. 393-394
20
J. Drane: op. cit. ss. 19-22.
19
Strona 62
SHU\PHQWDOQLH %DGDQLD WH PR*QD SRG]LHOLü QD GZLH JUXS\ GR SLHUZV]HM ]ZL]DQHM ]
ZF]HVQ\P ÄIL]\NDOQ\P´ RNUHVHP WZRU]HQLD SRGVWDZ SDUDSV\FKRORJLL QDOH* SUyE\
stwierdzenia rzeczywistego istnienia „dwójnika” („sobowtóra eterycznego”, „fluidala”)
sposobami stosowanymi w naukach przyrodniczych, do drugiej, szeroko rozwijanej w na-
V]\FK F]DVDFK ]DOLF]\P\ DQDOL]
VXELHNW\ZQ\FK GR]QD SRGF]DV HNVSHU\PHQWDOQHJR
ÄZ\FKRG]HQLDSR]DFLDáR´Out of the Body Experiences – OBE) i konfrontowania otrzy-
P\ZDQ\FKWGURJLQIRUPDFML]HVWDQHPIDNW\F]Q\P
1DMZ\ELWQLHMV]\PEDGDF]HPZSLHUZV]HM]W\FKJUXSE\áQLHZWSOLZLH-XOLDQOchoro-
ZLF] (NVSHU\PHQWXMF Z ODWDFK Z :DUV]DZLH ]H Vá\QQ\P ZáRVNLP PHGLXP
(XVDSL 3DOODGLQR REVHUZRZDá D WDN*H SUyERZDá IRWRJUDIRZDü HNVWHULRU\]XMFH U
FH flu-
idyczne dwójnika. A oto fragment sprawozdania Ochorowicza z seansu, w którym uczest-
QLF]\OLPLQ%ROHVáDZ3UXVL+HQU\NSiemiradzki, a na którym po lewitacji (XVDSLLQDVWyá
zaobserowano jej sobowtóra:
„(XVDSLDNWyUFLJOHWU]\PDOLP\]DU
FH XQLRVáD VL
Z JyU
L ]RVWDáD SRVDG]RQDQD
NU]HOHVWRMF\PMX*QDVWROH>NU]HVáRUyZQLH*©OHZLWRZDáRª±SU]\S.%@3RPRJOLP\
MHM ]VXQü VL
L XVLü DOH ]D FKZLO
SR UD] GUXJL ]RVWDáD XQLHVLRQD Z SRZLHWU]H ZUD] ]
NU]HVáHPNWyUHRSDGáRQDVWyá]WDNVLá*HEODWS
NáQDGZRMH:SyáFLHQLXZLG]LHOLP\
MZV]\VF\VLHG]FLMDNE\VáDQLDMFVL
SRFKZLOLZVWDáDLRSLHUDMFVL
QDQDV]HV]áD]H
VWRáX L Z PLOF]HQLX REHV]áD áDFXFK GRRNRáD G*F GR VZHJR PLHMVFD $OH SURV]
VRELH
Z\REUD]LüQDV]H]GXPLHQLHJG\EH]SRUHGQLRSRWHPFLHMDNE\GUXJLHM(XVDSLL]VXQáVL
UyZQLH*QD]LHPL
LWVDPGURJW\ONRMX*RGZHZQ
WU]QHMVWURQ\áDFXFKDZMDNLQLe-
XFKZ\WQ\VSRVyEZUyFLáQDVZRMHPLHMVFHJG]LH]áF]\áVL
ZMHGQR]FLDáHPPHGLXP
±$OH*RQDGZDUD]\SU]HV]áD±]DZRáDá3UXV´21
5yZQLH* QLH]Z\NáH Z\F]\Q\ LQQHJR Vá\QQHJR PHGLXP 6WDQLVáDZ\ Tomczykówny,
WáXPDF]\á2FKRURZLF]G]LDáDQLHPÄFLDáDHWHU\F]QHJR´3U]HG]LZQH]GROQRFLMHMeksterio-
U\]XMF\FK ÄUN´ ZL*H WH* ]H VZ WHRUL LGHRSODVWLL WM ]GROQRFL GR XU]HF]\ZLVWQLDQLD
PDWHULDOL]DFML
Strona 63
Z\REUD*H
2FKRURZLF]D LQWHUHVRZDá\ SU]HGH ZV]\VWNLP SU]HMDZ\ G]LDáDQLD FLDáD HWHU\F]QHJR Z
postaci fenomenów telekinetycznych i PDWHULDOL]DF\MQ\FK ]ZáDV]F]D ]GM
ü UDGLRJUDILFz-
nych i fotograficznych). Eksperymenty przeprowadzane w latach 1907-1909 przez francu-
skiego badacza eksterioryzacji, Hectora 'XUYLOOH
D ]PLHU]Dá\ GR SR]QDQLD Z\JOGX ]e-
ZQ
WU]QHJREXGRZ\DQDWRPLF]QHML]DFKRZDQLDVL
ÄVRERZWyUD´,WXSRGREQLHMDNOcho-
rowicz w przypadku 7RPF]\NyZQ\ Z VWDQ XPR*OLZLDMF\ HNVWHULRU\]DFM
ZSURZDG]Dá
PHGLD NRELHW
Strona 64
VWRVXMF KLSQR]
Z\ZRá\ZDQ JáDVNDPL PDJQHW\F]Q\PL :\G]LHOHQLH
„sobowtóra” zwanego „IOXLGDOHP´QDVW
SRZDáRZJá
ERNLPWUDQVLHW]ZQLHVRPQDPEu-
licznym). „)OXLGDO´E\áSUDZLH]DZV]HQLHZLG]LDOQ\GODHNVSHU\PHQWDWRUDW\ONRSU]\Zy-
MWNRZRGX*\P]J
V]F]HQLXMHJRFLDáDSDUDVRPDW\F]QHJRPyJáE\üIRWRJUDIRZDQ\%\áWH*
GRVWU]HJDQ\SU]H]PHGLXPZHQLHVRPQDPEXOLF]Q\PRUD]SU]H]RVRE\REGDU]RQHSDUa-
QRUPDOQZUD*OLZRFL]P\VáRZ'XUYLOOHVWRVRZDáUyZQLH*WHFKQLF]QPHWRG
V\JQDOi-
]DFML REHFQRFL ÄIOXLGDOD´ HNUDQ IRVIRU\]XMF\ SRNU\W\ VLDUF]NLHP ZDSQLRZ\P QDZLe-
WORQ\ZLDWáHPVáRQHF]Q\PLWU]\PDQ\QDVW
SQLHSU]H]GQLZFLHPQRFLQDELHUDáZáa-
VQRFLUHDJRZDQLDQDEOLVNREHFQRüÄVRERZWyUD´5R]Eá\VNLZDáZyZF]DVVLOQIRVIRUe-
VFHQFMSRGF]DVJG\ZSREOL*XFLDáDPHGLXPSRGREQLHMDNZLQQ\FKPLHMVFDFKVDOLSo-
]RVWDZDáFLHPQ\
7\SRZ\SU]HELHJ]MDZLVNE\áQDVW
SXMF\ZSREOL*XPHGLXPWZRU]VL
QDMSLHUZGZLH
IOXLG\F]QHNROXPQ\NWyUHSRSRJá
ELHQLXWUDQVXáF]VL
]HVREWZRU]FMHGQNROXPQ
L
QDVW
SQLHSU]\ELHUDMVWRSQLRZRSRVWDüÄIOXLGDOD´3RF]WNRZRSU]\SRPLQDRQNá
E\SDU\
ZRGQHMRZ\PLDUDFKZL
NV]\FKRGPHGLXPLGRSLHURZZ\QLNXGDOV]HJRPDJQHW\]RZa-
21
Julian Ochorowicz: Zjawiska mediumiczne. Cz. II. Warszawa 1913,ss. 218-219.
20