Franciszek Augustyn Prengel ZNACZENIE SYMBOLI PLANET ���������������������������� Niebo Gwia�dziste nr.1/1935 Symbolika planet - jak g�osi tradycja nauk hermetycznych (tajemnych) - nie jest wyrazem dowolnie ustalonej zewn�trznej formy hieroglif�w. W misterne znaki planetarne m�drcy lud�w staro�ytnych tchn�li niezmiern� g��bi� filozofii. Wtajemniczeni widzieli w nich odbicie zagadek wszech�wiata. Symbole sta�y si� dla nich tajni�, zamykaj�c� w sobie niezbadane misterium bytu od postaciami hieroglificznej troisto�ci KO�A, PӣKOLA i KRZY�A. S� one wyrazem trzech wielkich si� DUCHA, DUSZY (energii) i CIA�A (materii), formu�uj�cych �ycie. KO�O zarazem symbolizuje doskona�o��, niesko�czono�� i wieczno��, jest wi�c obrazem Boga. P�kole przedstawia WSZECH�WIAT, czteroramienny krzy� za� ZIEMI� spowit� w cztery �ywio�y: ziemi�, wod�, ogie� i powietrze. Odno�nie cz�owieka s� to trzy si�y, sk�adaj�ce si� na istot� jego bytu i losu: Opatrzno�� (ko�o), wszech�wiat-przyroda (p�kole) i sam cz�owiek (krzy�) w wi�zach materii, ograniczaj�cych woln� wol�. Ka�dy symbol planetarny obrazuje wi�c - zale�nie od jako�ci i ilo�ci sk�adu z trzech wymienionych powy�ej zasadniczych znak�w - specjalny charakter odno�nego cia�a kosmicznego i zwi�zek, jaki istnieje pomi�dzy nim a ziemi� i cz�owiekiem oraz pomi�dzy planetami wzajemnie. S�o�ce jest jedyn� jednostk� sta�� w naszym planetarnym uk�adzie, podobnie jak Ksi�yc stanowi jedyna najruchliwsz� jednostk� kosmiczn� w stosunku do ziemi. Oba te cia�a posiadaj� wi�c symbole proste, nie skombinowane (ko�o, p�kole). Planety za� s� przedstawicielami wielo�ci. To te� ich symbole s� z�o�one z dw�ch a nawet trzech zasadniczych hieroglif�w, wymienionych powy�ej. Przejd�my teraz kolejno wszystkie symbole, analizuj�c tre�ciwe ich znaczenie w my�l podanych wywod�w: S�O�CE Jest to symbol s�o�ca, powsta�y - obok znaku Ksi�yca - bez w�tpienia najpierw jako skutek obserwacji codziennego powrotu tych cia� na niebosk�on w formie wyra�nej niedwuznacznej. Tote� symbole S�o�ca i Ksi�yca s�u�y�y ju� w daleko odleg�ych, zamierzch�ych czasach jako znaki magiczne przy obrz�dach religijnych. S�o�ce w pierwszych pocz�tkach obrazowano w postaci dysku lub tarczy, podobnie jak ukazuje si� oku ludzkiemu. Rych�o jednak u�wiadomiono sobie r�wnie� roczn� drog� s�o�ca, odt�d nadaj�c symbol kropki, umieszczonej w po�rodku ko�a. Znak ten jest w u�ytku po dzisiejszy dzie�. Ko�o oznacza wi�c ko�o ekliptyki, w�a�ciwie sam zodiak, w kt�rym odbywa si� roczna pozorna w�dr�wka S�o�ca. Ko�o jest wyrazem niesko�czono�ci i wieczno�ci, doskona�o�ci i czysto�ci, wyobra�a wi�c istot�-ducha niesko�czenie doskona�ego: Boga. Kropka w po�rodku - to samo S�o�ce jako wyraz zjednoczenia energii i materii. Bia�a p�aszczyzna pomi�dzy kropk� a ko�em - to przestrze� naszego uk�adu, w kt�rej planety kr��� naoko�o s�o�ca, centralnego �r�d�a energii. Promienie s�oneczne przenikaj�c przestrze�, mi�dzyplanetarn�, docieraj� r�wnie� na ziemi� i podtrzymuj� na niej wszelkie �ycie. Dotar�szy do granic uk�adu planetarnego - symbolizowanego ko�em - �yciodajne promienie wracaj� znowu w �ono globu s�onecznego. Energia S�o�ca jest wobec tego prawie niezniszczalna i w por�wnaniu z istot� planet nosi atrybucje wieczno�ci. KSIʯYC Jako symbol ksi�yca wybrano prostopadle stoj�ce p�kole sierp), kt�r� form� Ksi�yc najwi�cej r�ni si� od niezmiennej tarczy s�o�ca i bywa najd�u�ej obserwowany przez oko ludzkie podczas wzrastanie i ubywania jego �wiat�a. W tym symbolu ksi�yc przedstawia si� nam jako pierwiastek tw�rczy, dusza-po�rednik i filtr makrokosmosu ziemi i cz�owieka. P�kole ksi�yca zarazem symbolizuje wszech�wiat objawiony, gdy� tak w postaci wkl�s�ej p�kuli, oku przedstawia si� niebo, mieszcz�ce w sobie wszech�wiat. Dwa kra�cowe bieguny p�kola symbolizuj� dualizm, stanowi�cy g��wn� cech� emanacji Ksi�yca. ZIEMIA Symbol planety ziemi przedstawia si� nam w postaci krzy�a (symbol cz�owieka), otoczonego ko�em. Krzy� materii jest tutaj obj�ty ko�em ducha, innymi s�owy: duch dzia�a w materii. Duch znajduje si� jednak w wi�zach materii ziemskiej, kt�ra go krzy�uje. Symbol ziemi oznacza zmienno�� stosunk�w, obracaj�cych si� w kwadraturze czterech �ywio��w, jak r�wnie� czterech p�r roku, na skutek nieustannej w�dr�wki ziemi naoko�o s�o�ca. Symbol ziemi w astrologii rzadko zachodzi. Ziemia nie stanowi bowiem czynnika prognostycznego. Natomiast pos�uguj� si� nim astrologowie w horoskopii, okre�laj�c tym znakiem matematycznie obliczony czu�y punkt szcz�cia. MERKURY Najbli�ej s�o�ca bie��ca planeta, M e r k u r y, przedstawia po��czenie wszystkich trzech zasadniczych symboli: p�kola, ko�a i krzy�a. Merkury jest wi�c w�r�d planet skojarzeniem wszystkich trzech pierwiastk�w: ducha, duszy i materii. Krzy� materii zwyci�ony g�ruj�cym nad nim ko�em ducha, harmonii i wy�szej my�li. Najwy�ej po�o�one jest jednak p�kole duszy. G�ruje wi�c pierwiastek tw�rczy, intelektualny i dualistyczny. WENUS Pomi�dzy Merkurym i Ziemi� kr��y naoko�o s�o�ca planeta W e n u s. Jej symbolem jest ko�o umieszczone nad krzy�em. Duch, harmonia i pi�kno g�ruj� wi�c nad pierwiastkiem rozcz�onkowuj�cej materii. Wenus wyra�a wobec tego d��enie do r�wnowagi i idea��w doskona�o�ci, w czym jednak przeszkadza pierwiastek ni�szy, instynktu materialnego i ��dzy, wyra�ony symbolicznie krzy�em w zespoleniu z ko�em doskona�o�ci. Pierwiastek dobra jest jednak silniejszy od z�a. Dlatego te� Wenus nosi przydomek fortuna minor (szcz�cie ma�e). MARS Z g�rnych planet najbli�ej Ziemi kr���cy Mars posiada symbol, stanowi�cy inwersj� czyli odwr�cenie pierwiastk�w Wenery. To te� najstarszy jego symbol przedstawia� krzy� materii, wzniesiony na kole ducha, wyra�aj�cy zwyci�stwo instynktu, ��dzy i walki nad pierwiastkami doskona�o�ci i harmonii. Tote� nadano Marsowi przydomek infortuna minor (nieszcz�cie ma�e). Symbol ten z czasem zatraci� jednak swoje znaczenie, a dzisiaj jest w powszechnym u�yciu jedynie w nag��wku przedstawiony symbol Marsa. Wtajemniczeni doszli bowiem do wniosku, �e pierwiastek ��dzy i walki - b�d�cy kosmicznym przejawem Marsa - jest koniecznym jako �r�d�o regeneracji. Tote� dzisiejszy symbol planety przedstawia dzia�anie ducha, �ami�cego s�aniaj�cy si� ku upadkowi krzy� materii, niskich ��dzy i dysharmonii. Zaznaczy� wypada tutaj ciekawy fakt, �e niekt�re ko�a astronom�w w nowszych czasach d��y�y do wprowadzenia pierwotnego znaku Marsa: prostopad�y krzy� nad ko�em (a wi�c odwr�cenie Wenery) jako symbol naszej planety Ziemi, zamiast w�a�ciwego znaku hermetycznego (krzy� w kole). Mia�o to oznacza� triumf krzy�a Chrystusowego nad globem ziemskim. Pomys� ten wskazuje, jak obcy by� owym uczonym g��boki sens symboliki planet jako istotny, hieroglificznie przedstawiony wyraz zwi�zk�w makro-mikrokosmicznych. JOWISZ Symbol Jowisza, najpot�niejszego cia�a w�r�d planet naszego uk�adu, przedstawia si� w postaci p�kola, wznosz�cego si� na lewym ramieniu krzy�a. Dusza, lepszy tw�rczy pierwiastek ja�ni zwyci�a krzy� materii, nie mog�c si� jednak ode� oderwa� ca�kowicie. Prostopadle stoj�ce p�kole - w przeciwie�stwie do poziomo le��cego p�kola u Merkurego - uwidacznia �atwe i bezoporne podporz�dkowanie sobie materii. Intelekt przerabia materi� w szcz�cie. Tote� staro�ytni nazwali Jowisza fortuna major (szcz�cie wielkie). G�ruj�ce p�kole wskazuje na przewag� pierwiastk�w dualistycznych. SATURN Ostatni� z planet, znanych m�drcom staro�ytno�ci, jest Saturn, nazwany r�wnie� Chronosem - bogiem czasu - i str�em wieczno�ci. Symbolem jego - to krzy�, wzniesiony na p�kolu wzgl�dnie przyczepionym do niego. Pod brzemieniem krzy�a materii ugina si� p�kole duszy, lepsza cz�� pierwiastk�w Saturna. Intelekt jest podporz�dkowany g�ruj�cej materii. Wyzwolenie si� dobrych pierwiastk�w bywa utrudnione. Tote� Saturn jest planet� ogranicze�, karmy i si� fatalizmu, przejawiaj�cych si� w losie Ziemi i cz�owieka. S�usznie te� nosi nazw� infortuna major (nieszcz�cie wielkie). URANUS Planeta ta, nieznana staro�ytnym, odkryta zosta�a dopiero w nowszych czasach (w 1781 r.). Tote� posiada symbol, kt�rego rodow�d nie nosi znamion g��bokiej tradycji hermetycznej. Id�c jednak po jej linii, badacze starali si� nada� tej planecie symbol odpowiadaj�cy naturze jej dzia�ania. Uranus jest zbiorowiskiem energii, podobnych do Saturna, S�o�ca, Marsa i Merkurego. Jego znakiem jest prostopadle postawiony symbol Marsa ze z�amanym krzy�em materii. Kropka w kole ducha nawi�zuje do s�onecznego, odwr�cone p�kole nad ko�em do merkuriuszowego charakteru planety. Wszystkie trzy pierwiastki (duch, dusza i materia) s� wi�c skojarzone w tym symbolu. Zarysowuj�ca si� nad ko�em litera H jest inicja�em nazwiska Herschela, angielskiego odkrywcy Uranusa. Zamiast bocznych s�upk�w, tworz�cych liter� H, niekt�rzy umieszczaj� tam dwa p�kola, maj�ce by� wyrazem ekscentryczno�ci i rozdwojenia duszy na pierwiastek dodatni i ujemny. Niemieccy astrologowie - odmiennie od anglosaskich - pos�uguj� si� wielokrotnie tylko symbolem Marsa prostopad�ego z kropk� s�oneczna w kole. NEPTUN Podobnie do Uranusa, jest to jedna z nowszych planet. Odkry� j� drog� oblicze� w roku 1845 francuski astronom Leverier, a w roku nast�pnym Niemiec Galle pierwszy raz uchwyci� ja lunet� astronomiczn�. Posiada symbol niejednolity. Neptun - grecki Posejdon - jest b�stwem m�rz i nosi jako widomy znak swego panowania tr�jz�b. Pogl�dy co do dzia�ania tej planety na planie ziemskim nie s� jeszcze zupe�nie uzgodnione. Tote� co do hermetycznego znaczenia symbolu Neptuna istniej� jeszcze rozbie�no�ci. Spotykamy wi�c w literaturze astrologicznej nie tylko zwyczajny tr�jz�b jako wyraz egzoterycznej charakteryzacji Neptuna, lecz r�wnie� krzy� pod tr�jz�bem lub te� krzy� materii wt�oczony pomi�dzy dolne ko�o ducha a g�rne p�kole duszy. Tr�jz�b staje si� tutaj w�a�ciwie p�kolem, przy czym z�b �rodkowy symbolizuje z�amany krzy� materii. G�ruj�ce ko�o jest wyrazem dualistycznej natury tej planety. Dzia�anie Neptuna w materii ma by� zreszt� minimalne, tote� niekt�re jego symbole ca�kiem nie uwidaczniaj� krzy�a materii. Neptun w swych przejawach wykazuje podobie�stwo do Wenery. Uwa�any bywa wi�c jako jej wy�sza oktawa. Poza tym wyra�a z�o�ony wp�yw charakteru Ksi�yca i Jowisza. PLUTO Jest to najnowszy, najdalej odleg�y i najpowolniejszy obiekt planetarny naszego uk�adu, chodz�cy po jego najdalszych kra�cach i potrzebuj�cy oko�o 249 lat ziemskich, aby raz okr��y� nasze S�once. Teoretycznym jego odkrywc� jest astronom ameryka�ski Lowell z obserwatorium w Arizonie, praktycznym za� astronom-fotograf Tombaugh z tego samego obserwatorium, kt�ry w styczniu 1930 r. pierwszy raz uchwyci� Plutona na p�ycie fotograficznej. Pluto - to rzymski b�g podziemi, grecki Hades. Astronomowie dot�d nie przyj�li dla� �adnego symbolu, charakteryzuj�c go tylko skr�tem Pl (artyku� Fr. Prengla napisany by� w 1936 r. - uwaga red.). Wieki up�yn�, zanim liczne generacje astrolog�w-badaczy do�wiadczalnie stwierdz� charakter dzia�ania tak powolnie chodz�cej planety, jak� jest Pluto. Niekt�rzy astrologowie - zw�aszcza angielscy - uwa�aj� go za wy�sz� oktaw� Marsa, tymczasowo znacz�c go r�wnoleg�o�ci� kresek na ramieniu krzy�a w symbolu Marsa. Niemcy pr�buj� wprowadzi� p�kole, w�a�ciwie tr�jz�b z wy�amanym w po�rodku z�bem (jako wyraz transneptunicznego charakteru Plutona). Inni za� jeszcze, id�c torami my�li hermetycznej, wyra�aj� go ko�em ducha wolno unosz�cym si� nad p�kolem duszy bez hieroglifu krzy�a materii. �������������������� * * * Franciszek Augustyn Prengel, syn Antoniego i Balbiny z d. Adrian, urodzi� si� 26 czerwca 1899r. w Ameryce Po�udniowej (F.M.O. BRJEM) [W Czy wiesz kto to jest Warszawa 1938r. jako miejsce urodzenia podano Chicago - uwaga red.]. Od 4 pa�dziernika 1906 roku mieszka� w Bydgoszczy przy ulicy T. Magdzi�skiego nr. 2, a od listopada 1935 roku do 31 pa�dziernika 1939 roku przy ul. Melchiora Wierzbickiego nr.1 m.5. W listopadzie 1939r. zosta� aresztowany przez w�adze hitlerowskie i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie zgin�� �mierci� m�cze�sk�. Franciszek Augustyn Prengel wed�ug danych z kartoteki mieszka�c�w Bydgoszczy z okresu mi�dzywojennego, znajduj�cej si� w Wojew�dzkim Archiwum Pa�stwowym w Bydgoszczy, wyst�powa� jako nauczyciel prywatny, literat i astrolog. By� osob� samotn� ? kawalerem. Fr. A. Prengel nale�a� do grupy najs�awniejszych astrolog�w polskich okresu mi�dzywojennego. By� wsp�tw�rc� Polskiego Towarzystwa Astrologicznego, kt�re w 1937 zosta�o zarejestrowane w dziele towarzystw naukowych w Bydgoszczy. Fr. A. Prengel by� wydawc� i redaktorem Polskiego Kalendarza Astrologicznego (Almanach wp�yw�w kosmicznych), kt�rego w okresie mi�dzywojennym ukazywa�o si� kilkana�cie rocznik�w. Kalendarz ten cieszy� si� du�� popularno�ci� oraz zainteresowaniem w�r�d czytelnik�w. Fr. A. Prengel jest autorem licznych opracowa� z astrologii, a jego horoskopy w sprawach spo�eczno-politycznych i indywidualnych dla wybitnych m��w stanu zawsze by�y nadzwyczaj trafne. W Kalendarzu Astrologicznym na rok 1939 zamie�ci� artyku� w j�zyku niemieckim, ostrzegaj�cy Niemcy przed wdaniem si� w wojn�. Przewidzia� te� zwyci�stwo Zwi�zku Radzieckiego, jako dat� krytyczn� podaj�c zim� 1942/43 (co si� sprawdzi�o, jak wiadomo, pod Stalingradem). Do grona bliskich wsp�pracownik�w Polskiego Kalendarza Astrologicznego ? wydawanego przez Fr. A. Prengla ? nale�a� m.in. prof. dr Jan Sas-Zubrzycki, dr Antoni Czubry�ski, Antoni S�kowski, Mieczys�aw Klecz, Konstanty Chmielewski, Karol Chobot, Zygmunt Koehler, prof. dr Franciszek Stopa, prof. dr Stanis�aw Peli�ski, dr J�zef Ryglewicz i wielu innych znawc�w problem�w astrologicznych. Dzia�alno�� Franciszka Augustyna Prengla stanowi trwa�y wk�ad do polskiej astrologii. Stanis�aw K�ys Wspomnienie o Franciszku Augustynie Prenglu Problemy Astrologii 1981