MORRIS KROK O W O C E po�ywienie i lekarstwo Sekrety zdrowia Oficyna Wydawnicza "SPAR" OD AUTORA "I te nauki s� dla wszystkich ludzi, jako �e wiod� nas wstecz do naszego naturalnego dziedzictwa i wszystkiego, co jest obce". Nr 1, str 15 Kindred Soul, rozdz.I Oryginalna wersja tej ksi��ki zosta�a uko�czona w 1961 roku pod tytu�em "Zwyci�stwo nad chorob�". Pomimo tego, g��wny temat czy te� ko�cowy problem pozostaje ten sam, poniewa� dotyczy sposobu od�ywiania pozostaj�cego w harmonii z dzia�aniem ludzkiego cia�a. Dzi�ki �rodkom masowej komunikacji istnieje obecnie wi�ksza �wiadomo�� dotycz�ca potrzeby �ycia w bardziej rozs�dny spos�b. Pomimo tego istnieje wci�� du�a niepewno��, dotycz�ca tego tematu. Pow�d z�ego stanu zdrowia i zapobieganie mu jest dzi� tak� sam� tajemnic�, jak� by� dla naszych zamieszkuj�cych jaskinie przodk�w. Wsp�egzystuje z tym zamieszaniem nieko�cz�ce si� poszukiwanie form leczenia i podzia� objaw�w na wiele kategorii. Nikt nie powinien by� z pewno�ci� przeciwny badaniom czy poszukiwaniom lepszych dr�g dzia�ania czy klasyfikowania innych aspekt�w naturalnego prawa oczekuj�cych na ujarzmienie choroby. Powinno si� jednak sprzeciwia� poszukiwaniom rozwi�za� bez brania pod uwag� przyczyn. Tak wi�c ksi��ka ta nie zawiera d�ugiej listy produkt�w lub sok�w oraz kombinacji r�nych pokarm�w, jako recept lub kuracji poszczeg�lnych objaw�w. Poka�e ona jednak, jak zdecydowan� popraw� zdrowia przyniesie zmiana rafinowanych i szkodliwych produkt�w na produkty ca�e, nie rafinowane i nie zepsute. Fermentacja pokarm�w poprzez oczyszczanie w fabrykach bia�ego cukru i bia�ej m�ki, lub wyciskanie oleju z nasion i orzech�w nie mo�e poprawi� og�lnego stanu naszego zdrowia. Poprzez rafinacj� �ywno�ci usuwamy bardzo potrzebny b�onnik i cz�ci niestrawne, jak r�wnie� witaminy i sole mineralne. Kiedy usuwamy olej z ziarna, to nie tylko usuwamy niestrawne cz�ci z naszej diety, gdy� olej najprawdopodobniej zje�czeje i stanie si� toksyczny dla ludzkiego organizmu. Co wi�cej, du�e ilo�ci t�uszcz�w i olej�w, niezale�nie czy s� nasycone czy nie, nie tylko zak��caj� trawienie innych pokarm�w, ale same w sobie s� trudne do u�ycia czy utlenienia. Podobnie jest, kiedy spo�ywamy du�e ilo�ci cukr�w, w��czaj�c w to mi�d, melas� i syrop klonowy, zape�niamy cia�o wysoce skoncentrowanym po�ywieniem - substancj�, kt�r� organizm powinien uzyska�, rozk�adaj�c bardziej z�o�one po�ywienie, jak marchew, buraki, owoce, kie�ki, ca�e ziarna i orzechy. Ka�dy mo�e stwierdzi� to, co jogowie, �e mo�na odm�odzi� cia�o przekroczywszy 50 lat �ycia. Spotka�em wielu marato�czyk�w w wieku lat 50. i 60., b�d�cych we wspania�ej kondycji fizycznej dzi�ki re�imowi dietetycznemu i treningowi. Ale zasadnicz� cech� systemu odm�adzaj�cego jest to, �e musi on by� dokonany przez nasze wysi�ki zu�ytkowania dar�w natury takich, jak wysi�ek fizyczny, s�o�ce i �wie�e powietrze. Ten wst�p zosta� w zasadzie uko�czony w miesi�c po moim starcie w si�dmym z kolei Maratonie Przyjaci� w dniu 1 czerwca 1984 roku. Uzyska�em w�wczas czas 8 godzin i 30 minut w kilka tygodni po moich 53 urodzinach. Uda�o mi si� to osi�gn�� przez skoncentrowanie si� na treningu przez ostatnich 6 tygodni przed biegiem i przez dodanie oko�o godziny �wicze� jogi dziennie oraz zachowywanie zasad dietetycznych, zawartych w tej ksi��ce. Niew�tpliwie, podstawowe dla dobrego zdrowia jest takie �ycie, w kt�rym osi�ga si� ko�cowe samozadowolenie - preludium do daru �ycia �ywym uczuciem - bez anga�owania si� w dodatkowe �wiczenia i aktywno��. W ko�cu zwierz�ta �yj�ce naturalnie gotowe s� do wysi�ku bez �wicze�, bo specjalnie nie trenuj�. Cz�owiek musi wybra� sobie inteligentny program zdrowotny tak, aby m�g� wykorzysta� najlepsze z tego, co �ycie oferuje i mie� energi� do �ycia. Morris Krok 1. JAK FUNKCJONUJE CIA�O * Wielka tajemnica �ycia * B��dne s�dy o bia�ku i kom�rce * Leki, odporno�� i teoria zarazk�w * Jak osi�gn�� zdrowie "I cz�owiek winien by� na zawsze zainspirowany, gdy czuje swe pokrewie�stwo z wszelkimi formami �ycia, swoj� wewn�trzn� jedno�� z wszystkimi jego przejawami". Kindred Soul, rozdz. 1, str. 17 Tajemnica �ycia jest zbyt g��boka, by przenikn�li j� nawet filozofowie i �wi�ci. Ani rozmy�lania, ani dyskusje i pisanie o �yciu nie s� w stanie wyja�ni� jego istoty. Tylko doskona�e zdrowie mo�e pozwoli� naszym si�om witalnym wybuchn�� z moc�, kt�ra sprawi, �e b�dziemy cieszy� si� ka�d� chwil�. �ycie jest zasadniczo utkane z energii, si�y i magnetyzmu. Teorie, wierzenia, my�li, definicje nie maj� nic wsp�lnego z tajemnic� �ycia. Oczywi�cie, w d��eniu do wyja�nienia sensu istnienia u�ywamy opis�w s�ownych, lecz bez wzgl�du na to co my�limy, �ycie wibruje wok� nas w sw�j w�asny, dziki i nieokie�znany spos�b. �ycie jest tak wielk� tajemnic�, �e �aden uczony nie potrafi wyja�ni� drzemi�cej w mikroskopijnym zarodku zdolno�ci rozwini�cia si� w cz�owieka, zwierz� czy ro�lin�. Nikt nie potrafi wyczerpuj�co odpowiedzie�, jak z powietrza, kt�rym oddychamy i jedzenia, kt�re spo�ywamy, powstaje krew, tkanki, mi�nie i ko�ci. Co w gruncie rzeczy wiemy o funkcjonowaniu wzroku, s�uchu i innych zmys��w? B��DNE S�DY O BIA�KU I KOM�RCE Wsp�cze�ni dietetycy twierdz�, �e do budowy i uzupe�nienia tkanek potrzebujemy bia�ka - lecz czym jest bia�ko? Uwa�aj� tak�e, �e nie b�dziemy zdrowi, je�li nie dostarczymy organizmowi odpowiedniej ilo�ci w�glowodan�w i t�uszcz�w, b�d�cych �r�d�em energii i zapewniaj�cych nam ciep�o. Na d�ugo zanim zacz�to spisywa� histori�, cz�owiek i zwierz�ta �ywili si� tym, co mogli odpowiedniego znale�� dla swych przewod�w pokarmowych, nawet je�li by�y to tylko dzikie owoce lub trawy. Dzikie zwierz�ta robi� to tak�e dzi�. Ludzie nie zastanawiali si� nad swym po�ywieniem w kategoriach bia�ek, t�uszcz�w, soli mineralnych, witamin i aminokwas�w. Interesowa�y ich pokarmy smaczne. To, �e by�y one naturalne, surowe i spo�ywane w ca�o�ci sprawia�o, �e dieta by�a odpowiednia. R�wnie� i dzi� zwierz�ta pozostaj� zdrowe, jedz�c tylko jeden rodzaj pokarmu. Pomimo tak istotnych przes�anek, przemawiaj�cych za diet� naturaln�, uwa�a si�, �e cz�owiek musi od�ywia� si� w spos�b zr�wnowa�ony. Co za� si� sk�ada na diet� zr�wnowa�on�, to tajemnica, kt�rej nauka nigdy nie wyja�ni, o ile nadal rozpatrywa� b�dzie po�ywienie w kategoriach bia�ek, t�uszcz�w i kalorii, a tak�e podtrzymywany b�dzie fa�szywy pogl�d, �e cz�owiek musi je�� mi�so, aby budowa� swe cia�o. Nauka twierdzi tak�e, �e organizm odnawia ci�gle sw�j sk�ad kom�rkowy i dzi� nie jeste�my ju� tacy sami jak wczoraj. Je�li tak jest w istocie, to dlaczego nabyta w dzieci�stwie g��boka blizna nie zmienia si� w ci�gu �ycia? �wiadczy to, �e tkanki maj� zdolno�� wzrostu i zabli�niania ran, ale rodzimy si� i umieramy z t� sam� pow�ok� zewn�trzn� i wewn�trzn�. Gdyby kom�rki ci�gle si� wymienia�y, to nasz wygl�d zmienia�by si� z czasem, gdy� w procesie tworzenia nigdy nie powstaj� dwie identyczne rzeczy. LEKI, ODPORNO�� i TEORIA ZARAZK�W Wsp�cze�ni lekarze klasyfikuj� choroby, nadaj�c im tysi�ce nazw, lecz czy potrafi� wyja�ni� prawdziw� przyczyn� choroby lub nawet zwyk�ego kataru? Czy rozumiej� nauk� Hipokratesa g�osz�c�, �e jedzenie musi by� naszym lekarstwem, a lekarstwem - jedzenie? Na rynku pojawiaj� si� coraz to nowe leki, lecz w jakim naprawd� stosunku pozostaje to do si� �yciowych - zawsze, od pocz�tku stworzenia takich samych? Leki usuwaj� lub t�umi� jedynie objawy, a nie przyczyn� choroby. Mo�na nawet posun�� si� dalej i stwierdzi�, �e nie istnieje nic takiego, jak lekarstwo. Teoria lek�w zak�ada, �e ludzkie nawyki nie s� odpowiedzialne za choroby i �e cz�owiek mo�e post�powa� jak chce, byleby tylko przestrzega� przepis�w leczenia. Arogancja ��czy si� z g�upot�, gdy cz�owiek naiwnie wierzy, �e choroby s� powodowane przez zarazki - mikroskopijne istoty zes�ane na nasz� planet�, by polowa� na nas niczym demony, powodowa� b�l i cierpienie. Jest to szalenie wygodna teoria, przesuwaj�ca odpowiedzialno�� za chorob� z troski o w�a�ciwe po�ywienie i dbania o kondycj� fizyczn� na bakterie, kt�re po prostu wype�niaj� swoj� oczyszczaj�c� rol�. Cz�owiek najwidoczniej nie zdaje sobie sprawy z tego, �e bez bakterii �ycie przesta�oby istnie�. Naszym prawdziwym problemem jest ignorancja i zagnie�d�one w naszych umys�ach przes�dy, szczeg�lnie dotycz�ce zdrowia. �ycie przedstawia sob� tajemnic� zupe�nie inn� ni� s�dzimy. Jako �e tajemnica ta dotyczy cudownego dzie�a, kt�re "zosta�o stworzone na wieczno�� w niebiosach" - sp�jrzmy na nie z nietechnicznego punktu widzenia. Pozwoli nam to mo�e znale�� prawdziwe rozwi�zanie naszych zdrowotnych i dietetycznych problem�w. JAK OSI�GN�� ZDROWIE? W rezultacie istniej�cych w�tpliwo�ci, dotycz�cych tego co powinni�my, a czego nie powinni�my robi�, by zachowa� zdrowie, cz�owiek nie wie w ko�cu od czego zacz��. Z jednej strony skali znajduj� si� zbyt trudne i daleko id�ce pr�by, z drugiej - brak jakichkolwiek wysi�k�w i oczekiwanie, �e to inni rozwi��� jego problemy. Przeci�tna osoba, kt�rej rodzice byli zdrowi, nauczona prawid�owego od�ywiania i praktykuj�ca �wiczenia na �wie�ym powietrzu, teoretycznie powinna przej�� przez �ycie bez �adnych dolegliwo�ci i zaburze� psychicznych. Gdyby�my �yli zgodnie z natur�, niepotrzebne by�oby nasze poszukiwanie sposobu na zdrowie, a naszych umys��w nie m�ci�by nienaukowy �argon, dotycz�cy zarazk�w, immunizacji, cud�w medycyny i zr�wnowa�onej diety. Przy sprawnej pracy naszego organizmu: biciu serca, oddechu czy funkcjonowania jelit, nie potrzebujemy - w pewnym sensie - mie� �adnej wiedzy o innych, wa�nych organach cia�a, jak w�troba, trzustka czy nerki. Dowodzi to, �e w�a�ciwy tryb �ycia umo�liwia "wewn�trznej inteligencji" obj�cie kontrol� organizmu bez jakiejkolwiek ingerencji z naszej strony. W ci�gu ca�ego �ycia Natura - w formie objaw�w chorobowych - ostrzega, by kojarzy� b�l i cierpienie z naszym post�powaniem. Jej zasadniczym przes�aniem jest, �e musimy najpierw zrezygnowa� z zachowa� ewidentnie szkodliwych tak, �eby w ko�cu uda�o si� nam wykorzeni� subtelniejsze czy bardziej ukryte przyczyny chor�b. Nie ma zwyci�stwa wi�kszego i bardziej satysfakcjonuj�cego, ni� przezwyci�enie z�ych nawyk�w i uwolnienie umys�u z przes�d�w, niewiedzy i strachu wynikaj�cych z b��dnych przekona�. Je�li jeste�my �wiadomi potrzeby rezygnacji z czego�, co - niezale�nie jak cenne i drogie jest dla nas - powoduje b�l i cierpienie, to w�wczas nawet niewielkie zwyci�stwo nad chorob� da nam poczucie wolno�ci. Gdy wszystkie nasze poprzednie wysi�ki okaza�y si� bezowocne, wtedy zwyk�a rezygnacja z czego� mo�e przynie�� tak poszukiwane, cudowne uleczenie. Taka, oparta na zrozumieniu i �wiadoma kuracja, b�dzie skuteczna i oka�e si� �atwa. "Wiedza jest �wiat�em, lecz wiedza ze �wiat�a jest najwi�kszym objawieniem". * * * Cia�o, inteligentna, samolecz�ca si� jednostka pracuje bardziej wydajnie, je�li nie ingerujemy w jego zdumiewaj�c� struktur� i czynno�ci substancjami i praktykami nie harmonizuj�cymi z jego wrodzon� m�dro�ci�. 2. OCZYSZCZAJ�CE PROCESY W NASZYM CIELE * Cia�o jako destyluj�ca fabryka * Fermentacja w przewodzie pokarmowym * Odk�adanie si� z�og�w w b�onach �luzowych * Z�y spos�b my�lenia * Cia�o odrzuca tylko to, czego nie potrafi zu�y� * Choroba zajmuje miejsce, ma sw� mas� * Rafinacja �ywno�ci jest b��dem * Dlaczego choruj� zwierz�ta w Yosemite? * Zdrowie jako r�wnowaga mi�dzy przyswajaniem a wydalaniem * Objawy procesu oczyszczania si� organizmu * Substancje dra�ni�ce "O�wiecony cz�owiek mo�e zapocz�tkowa� samoleczenie i podtrzymuj�ce zdrowie procesy dane nam przez Stw�rc�, niesko�czenie wy�sze ni� chirurgia i leczenie lekami. B�g skieruje jego si�� �yciow� tam, gdzie lekarz nie dotrze swym skalpelem". Kindred Soul, rozdz. 4, str. 45 Nie istnieje urz�dzenie por�wnywalne z zadziwiaj�c� struktur� ludzkiego cia�a. Praktycznie wszystko, co cz�owiek jest w stanie wynale�� w formie maszyn i urz�dze� (pompy, ko�a nap�dowe, d�wignie, telefony, systemy komunikacji, wodoci�gi, komputery, laboratoria chemiczne), mo�emy znale�� wewn�trz siebie. Ale z dietetycznego punktu widzenia - bez wzgl�du na to, jak skomplikowane mo�e si� to wydawa� - cia�o jest fabryk� destyluj�c�. Po�ywienie, kt�re jemy, a tak�e powietrze, kt�rym oddychamy. Uk�ady asymiluj�ce naszego organizmu wyodr�bniaj� z ro�lin i owoc�w najcenniejsze ekstrakty i wch�aniaj� je do krwiobiegu. Te sk�adniki, kt�re s� zbyt trudne do przyswojenia, jak b�onnik, celuloza i inne s� wydalane przez jelito. Niezale�nie od tego kosmki, pokrywaj�ce jelito cienkie, wch�aniaj� jak g�bka wszystko inne co zjadamy, czy jest to bia�y chleb, lody, skrobia, ciastka, t�uszcze, �rodki chemiczne i barwniki zawarte w po�ywieniu lub, m�wi�c �ci�le, w tak zwanym po�ywieniu. FERMENTACJA W PRZEWODZIE POKARMOWYM Sk�din�d, z powodu ciastkowego charakteru rafinowanej �ywno�ci, ca�a wy�ci�ka jelita cienkiego - w��czaj�c w to dwunastnic� i �o��dek - mo�e zosta� dok�adnie oblepiona resztkami po�ywienia. Produkty nabia�owe, jak mleko, �mietana i sery, na r�wni z jajkami i t�ustymi porcjami mi�sa, mog� powi�ksza� jeszcze warstw� szlamu. Wszystkie te pozosta�o�ci fermentuj� w wewn�trznym cieple przewodu pokarmowego, podsycaj�c nasze b�le, przezi�bienia i gor�czki, przy ci�g�ym odk�adaniu si� dalszych resztek. Substancje gnilne nie s� a� tak truj�ce, aby nas zabi� od razu, lecz wystarczaj�co szkodliwe, by spowodowa� wieloletnie cierpienia. S� stopniowo transportowane poprzez krew do tkanek lub odk�adane na b�onach �luzowych. B�ONY �LUZOWE - MIEJSCE ODK�ADAJ�CYCH SI� Z�OG�W B�ona �luzowa jest wy�ci�k� wn�trza naszego cia�a. Pokrywa �o��dek, jam� ustn�, prze�yk, zatoki, tr�bki s�uchowe, jelito cienkie i grube, w�trob�, gruczo�y, uk�ad oddechowy, uszy, nos, serce, nerki, p�cherz, pochw�, �y�y, naczynia krwiono�ne i t�tnice. Uboczne produkty trawienia s� w stanie w�drowa� wzd�u� b�on �luzowych do r�nych cz�ci cia�a. Wyja�nia to np., dlaczego wydzielina �luzowa dr�g oddechowych mo�e dotrze� przez jam� ustn� do jelita cienkiego. Wewn�trzna organizacja naszego cia�a jest taka, �e je�li od�ywiamy si� niew�a�ciwie - rafinowan�, przemys�owo produkowan� �ywno�ci�: ciastkami, s�odyczami, herbatnikami oraz produktami pochodzenia zwierz�cego, jak mi�so, ryby, mleko, ser, �mietana i jajka, kt�re s� �r�d�em cholesterolu i kwa�nego szlamu - wtedy ca�e b�ony �luzowe pokryte s� szkodliwymi z�ogami. Niezale�nie od ilo�ci nieodpowiedniego jedzenia, pewna ilo�� osad�w pokryje b�ony �luzowe gard�a, p�uc, uszu, nosa, jelita i pochwy. Oczywi�cie, ich zag�szczenie b�dzie wi�ksze, je�eli b�dziemy regularnie spo�ywa� wi�ksze ilo�ci pokarm�w szkodliwych, cho� umiarkowana ilo��, tak�e mo�e spowodowa� powstanie z�og�w. Trzeba zaznaczy�, �e nasz organizm nie jest odpowiednio wyposa�ony do walki ze z�ogami i toksynami, cho� posiada wspania�y system naczy� limfatycznych i w�z��w ch�onnych. Te z�ogi nie staj� si� cz�ci� naszego cia�a, s� raczej odk�adane tam, gdzie - z punktu widzenia funkcjonowania organizmu - b�d� najmniej szkodliwe. Jednak�e staj� si� one przeszkod� dla naszej energii �yciowej i dzia�aj� jako �r�d�o fermentacji i produkcji gaz�w gnilnych, kt�re s� powodem dolegliwo�ci, jak r�wnie� powstawania brodawek, g��wnie w rejonie ramion i plec�w. To, co usi�uj� tu wyja�ni�, nie jest rzecz� powszechnie znan�, gdy� na og� uwa�a si�, �e wszystko co przyswajamy jest przekszta�cane w zdrowe tkanki i krew. Co wi�cej, istnieje mylne przekonanie, �e si�a organizmu jest tak wielka, �e odrzuci z�e rzeczy i wyselekcjonuje dobre. Taki pogl�d jest zupe�nie nies�uszny, poniewa� procesy w organi�mie przebiegaj� w spos�b bezw�adny. Innymi s�owy, wszystko, cokolwiek jest mo�liwe do przyswojenia przez przew�d pokarmowy, zostanie przefiltrowane do krwi i uk�adu limfatycznego, niezale�nie czy jest to substancja truj�ca i pozbawiona warto�ci od�ywczych, czy nie. Wszystkie syntetyczne substancje u�ywane przy produkcji �ywno�ci, jak �rodki zapachowe, barwi�ce czy stabilizuj�ce nie posiadaj� �adnej warto�ci od�ywczej. Podobnie jest z lekarstwami, sporz�dzonymi syntetycznie lub z trucizn ze �wiata ro�lin, a ich dzia�anie lecznicze wynika z ich stymuluj�cych lub sedadywnych (depresyjnych) w�asno�ci. Za chwilow� ulg� przynoszon� przez te tzw. lekarstwa przychodzi potem p�aci� wysok� cen�. CIA�O ODRZUCA TYLKO TO, CZEGO NIE POTRAFI ZU�Y� Innym wa�nym i og�lnie niezrozumianym faktem jest to, �e jakiekolwiek substancje, kt�re s� wydalane przez sk�r�, jelita, p�cherz i otwory naturalne, jak nos, usta i uszy, nie przynosz� �adnego po�ytku organizmowi. Wida� to wyra�nie na przyk�adzie b�onnika, celulozy i niestrawionych resztek wydalanych przez jelita. Zanim b�d� one odrzucone, wyizolowane zostan� wszystkie nadaj�ce si� do przyswojenia sk�adniki spo�ytego pokarmu. Podobnie, je�li przy poceniu si� pozostan� na sk�rze kryszta�ki soli. Jest to wskaz�wk�, �e cia�o nie potrafi zu�y� ca�ej, dostarczonej soli, a tak�e, i� budowa cz�steczkowa jej kryszta�k�w jest nieodpowiednia, by sta�y si� one sk�adnikiem od�ywczym kom�rek czy mi�ni. Wydalaj�c s�l, organizm nie utraci� niczego cennego. Kto� m�g�by naturalnie powiedzie�, �e jest oczywiste, i� substancje syntetyczne, leki i jady ro�linne nie maj� warto�ci od�ywczej. A tak�e w �aden spos�b nie zmieniaj� funkcji cia�a, jak przewodzenia impuls�w nerwowych, kr��enia p�yn�w, ruch�w staw�w i ko�czyn i tajemniczych funkcji m�zgu - magazynowania do�wiadcze� i przywo�ywania ich, gdy s� potrzebne. To, co nie jest oczywiste i pozostaje wci�� jeszcze tajemnic� dla �wiata medycznego i dla zwyk�ych ludzi to fakt, �e choroby zwi�zane s� z odk�adaniem si� du�ej ilo�ci toksycznych z�og�w skutkiem ci�g�ego, niew�a�ciwego od�ywiania - przy ci�kim przezi�bieniu objawia si� to obfit� wydzielin� z nosa. Skrobia, szczeg�lnie rafinowana oraz t�uszcze zwierz�ce, znajduj�ce si� w jajkach, mi�sie i produktach mlecznych, odk�adaj� si� na powierzchni jelita w postaci szlamu, kt�ry nie mo�e by� absorbowany przez krew, ale mo�e �lizga� si� po b�onach �luzowych, niczym krople g�stego oleju. Jak ju� wspomina�em wcze�niej, ta warstwa ulega fermentacji i gniciu, a co wi�cej - zatyka prawid�owo funcjonuj�ce dot�d narz�dy: p�uca, serce, nozdrza, uszy, zatoki, przew�d pokarmowy, w�trob� i uk�ad limfatyczny. CHOROBA ZAJMUJE PRZESTRZE� I MAS� W celu dok�adnego zrozumienia tej ksi��ki i nauk w niej zawartych prosz� zauwa�y�, �e choroba jest czym�, co zajmuje przestrze� i posiada mas�. W tym samym sensie mo�na powiedzie�, �e przes�dy, fa�szywe pogl�dy i z�e wykszta�cenie wype�niaj� umys� poj�ciami, kt�rych by� nie powinno i dop�ki nie zostan� wyrugowane, k�ad� si� ci�arem na naszym �yciu i prowadz� nas z jednego �lepego zau�ka do drugiego. W�a�ciwa wiedza musi uwolni� nas z tego labiryntu �lepych uliczek i wyzwoli� fizycznie i psychicznie. Je�li nie zrozumiemy sensu oczyszczaj�cych czynno�ci naszego cia�a, sk�onni jeste�my my�le�, �e istnieje �atwa droga wyleczenia poprzez proste za�ycie tabletki lub wstrzykni�cie czego� do krwiobiegu. Zaczynamy szuka� koz��w ofiarnych, takich jak zarazki, bakterie i wirusy i pozwalamy si� otumania�, ufaj�c tzw. kuracjom i lekom uodparniaj�cym. My�limy w ten spos�b lub pozwalamy si� oszukiwa�, poniewa� nie nauczono nas, lub po prostu nie potrafimy sami dostrzec zale�no�ci pomi�dzy sposobem �ycia a naszymi chorobami. Kardynalna zasada, kt�ra przy�wieca tej ksi��ce, brzmi: dobre zdrowie opiera si� na rozs�dnym �yciu ka�dego dnia, a nie na �rodkach ostro�no�ci, podejmowanych od czasu do czasu. RAFINACJA �YWNO�CI JEST B��DEM Mo�na z ca�� pewno�ci� stwierdzi�, �e najbardziej szkodliwy b��d pope�ni� cz�owiek zaczynaj�c rafinowa� �ywno�� i przyjmuj�c, �e stosowanie tej metody jest podstaw� w�a�ciwego od�ywiania. Chocia� ukaza�o si� ju� wiele publikacji podkre�laj�cych konieczno�� od�ywiania si� ca�o�ciami pokarmowymi, np. pe�nymi ziarnami zb�, surowymi owocami i jarzynami, to ilo�� zjadanych codziennie ciastek, herbatnik�w, s�odyczy i czekolad wskazuje, �e cz�owiek nie jest w pe�ni �wiadomy szkody, jak� wyrz�dza sobie fizycznie i psychicznie. Ludzie nie zdaj� sobie sprawy z tego, �e efektem zjadania rafinowanej �ywno�ci s� maziste z�ogi, tworz�ce si� w przewodzie pokarmowym, pokrywaj�ce i zaklejaj�ce ca�e b�ony �luzowe, tak�e w obr�bie migda�k�w i innych narz�d�w limfatycznych. Medycy za�, zamiast zrozumie� oczyszczaj�c� rol�, spe�nian� przez migda�ki, wol� usuwa� je ju� dzieciom. DLACZEGO CHORUJ� ZWIERZ�TA W YOSEMITE? W bajkowym, kalifornijskim Yosemite National Park tury�ci przestrzegani s� przed karmieniem dzikich zwierz�t, takich jak np. wiewi�rki, rafinowan� i przetworzon� �ywno�ci� zawieraj�c� s�l, bia�y cukier i bia�� m�k�. Nie tylko oducza to zwierz�ta poszukiwania naturalnego po�ywienia, lecz r�wnie� zaburza trawienie tak, �e w ko�cu umieraj� one z niedo�ywienia. Innymi s�owy zostaj� zag�odzone za pomoc� niew�a�ciwego po�ywienia. Je�eli tak si� dzieje z dzikimi zwierz�tami, odnosi si� to r�wnie� do cz�owieka, kt�ry przecie� jest �ywym stworzeniem, potrzebuj�cym po�ywienia odpowiedniego do swych fizjologicznych cech. Jest to r�wnie� wskaz�wka, �e je�li mo�na w ten spos�b zaszkodzi� zwierz�tom, nawet w sytuacji, gdy maj� one do dyspozycji �wie�e powietrze, s�o�ce i ruch, to w takim razie kluczem do dobrego zdrowia jest od�ywianie - zar�wno cz�owieka, jak i zwierz�t. Nie osi�gniemy zdrowia, je�li nasze zwyczaje �ywieniowe b�d� nieodpowiednie. Dla naszych rozwa�a� cia�o mo�emy przedstawi� sobie w formie takiego modelu: asymiluj�cego organizmu, na kt�ry sk�adaj� si� usta, prze�yk, �o��dek, jelito cienkie i r�ne narz�dy wydzielaj�ce soki trawienne, jak w�troba, p�cherzyk ��ciowy i trzustka. Jelito cienkie, o d�ugo�ci ok. 7 m, mo�na opisa� jako g��wn� komor� absorpcyjn�, cho� owoce i jarzyny zaczynaj� uwalnia� swe �yciodajne sk�adniki do strumienia krwi ju� w ci�gu kilku minut po znalezieniu si� w �o��dku. ZDROWIE - R�WNOWAGA MI�DZY PRZYSWAJANIEM A WYDALANIEM Narz�dami wydalniczymi s� nerki, kt�re filtruj� zanieczyszczenia z krwi; p�uca, gdzie ma miejsce wymiana gazowa - uwalnianie dwutlenku w�gla i pobieranie tlenu; sk�ra, kt�ra wydala zar�wno wod� dla och�odzenia cia�a, jak te� niewielkie ilo�ci kwasu moczowego i soli. Zdrowie zachowujemy wtedy, gdy zar�wno narz�dy asymiluj�ce, jak i eliminuj�ce dzia�aj� harmonijnie i istnieje r�wnowaga mi�dzy ich funkcjonowaniem. Ci�g�a niestrawno�� wynika z zablokowania lub uszkodzenia narz�d�w asymiluj�cych, podczas gdy wiele chronicznych, wi���cych si� z zakwaszeniem organizmu chor�b jest wynikiem uszkodzenia funkcji narz�d�w wydalniczych przez nagromadzone produkty uboczne. Oczywi�cie, je�li cz�owiek nauczy si� spo�ywa� odpowiednie pokarmy, oba zespo�y narz�d�w b�d� dzia�a� efektywnie. Kiedy jemy, to dominuje dzia�anie narz�d�w asymiluj�cych, lecz kiedy odpoczywamy, �pimy lub po�cimy, wtedy dajemy cia�u okazj� wydalenia wszystkich toksycznych i niepo��danych substancji z tkanek. To, co naprawd� ma miejsce, to uwalnianie si� toksyn z narz�d�w, w kt�rych by�y zmagazynowane, w celu ich dalszej eliminacji z organizmu. OBJAWY PROCESU OCZYSZCZANIA SI� ORGANIZMU To uwalnianie si� niepo��danych substancji do krwiobiegu wywo�uje wiele objaw�w, kt�re mog� przyjmowa� r�ne postaci: b�le g�owy, niestrwano�ci, b�le serca, b�le mi�ni i staw�w, zaparcia, nerwica, kaszel, wymioty, dolegliwo�ci gastryczne, biegunka, czyraki, pryszcze. Inne mo�liwe objawy to : gor�czka, przezi�bienia i zapalenia. Ca�kowita ulga nast�pi wtedy, je�li nie b�dziemy niepotrzebnie t�umi� tych objaw�w. Prawid�owe post�powanie polega na kontynuacji programu oczyszczania organizmu lub diety surowej, odpowiedzialnych za uwalnianie si� toksyn do kr��enia i krwioobiegu. Jednak�e, gdy tylko te szkodliwe substancje zostan� wyeliminowane przez p�cherz i sk�r� (wraz z potem) - samopoczucie poprawi si�. Najpierw organizm pozbywa si� naj�wie�szych warstw toksyn i z�og�w, lecz stopniowo, je�li kontynuujemy oczyszczanie, starsze pok�ady zaczn� si� uwalnia�, powoduj�c nast�pn� seri� objaw�w, kt�re min� jak poprzednio. Te niepo��dane substancje maj� tendencje do dra�nienia tkanek i b�on �luzowych w podobny spos�b jak py�ek, kt�ry wpad� do oka. Tego typu podra�nienie oka, czy te� wzmo�on� perystaltyk� po za�yciu �rodka przeczyszczaj�cego. W tym ostatnim przypadku, je�li dawka by�a zbyt du�a, to silne podra�nienie jelita wywo�a biegunk�. SUBSTANCJE DRA�NI�CE Cz�sto spotykane substancje, kt�re mog� spowodowa� podra�nienie, to pieprz, s�l, czosnek, musztarda, chrzan, ocet oraz wszystkie dodatki chemiczne. Je�eli spo�ywane s� zbyt cz�sto w du�ych ilo�ciach, to maj� tendencj� do dra�nienia ca�ego uk�adu pokarmowego i wydalniczego, szczeg�lnie nerek, p�cherza i odbytnicy. Spowodowane jest to ich odk�adaniem si� w tych miejscach. Dlatego te�, poniewa� procesy oczyszczania si� organizmu i odnowy maj� miejsce w nocy, to szczeg�lnie wtedy, gdy od�ywiamy si� niezbyt rozs�dnie, mo�emy obudzi� si� rankiem z zatkanym nosem, wydzielin� �luzow� w gardle i kwa�nym, gorzkim lub s�onym smakiem w ustach. Je�li zmienimy diet� na surow�, wszystkie te objawy znikn�, chyba �e powr�cimy od czasu do czasu do z�ych przyzwyczaje�. * * * Rozwi�zanie zagadki zdrowia polega na daniu Naturze cho�by po�owy szansy, poniewa� je�li wytrwamy w prawid�owym programie �ywieniowym i je�� b�dziemy tylko wtedy, gdy naprawd� potrzeba, to pozbycie si� nawet przewlek�ych chor�b, stanie si� mo�liwe. Co wi�cej, pozostaniemy naturalnie m�odzi, szczupli i sprawni. 3. BUDOWA FIZJOLOGICZNA POTWIERDZA, �E NIE JESTE�MY MI�SO�ERNI * Rozr�nienie pomi�dzy mi�so�ercami a ro�lino�ercami * Zwierz�ta ro�lino�erne s� �agodne * Mi�so nie jest niezb�dnym pokarmem * Cz�owiek jest owoco�erc� "Aby by� zdrowymi musimy wybiera� po�ywienie prosto z sad�w i orzechowych drzew Boga, a nie to jedzenie, kt�re cz�owiek, fa�szuje przez ignorancj�. M�dry wyb�r po�ywienia sprawi, �e nasze b�ony �luzowe i tkanki b�d� wolne od �luzu, toksyn i cholesterolu powoduj�cych przyspieszone starzenie si� cia�a". Kindred Soul, rozdz. 4, str. 44 W poprzednim rozdziale o oczyszczaj�cych procesach w organizmie wyja�nili�my, �e nasze choroby s� spowodowane przez niew�a�ciwe nawyki dietetyczne. Nale�y wi�c okre�li�, jaki rodzaj po�ywienia cz�owiek powinien je��, aby by� zdrowym. Mo�na to �atwo wywnioskowa� na podstawie analizy naszej budowy fizjologicznej i upewnienie si�, do jakiej kategorii nale�ymy: mi�so�erc�w, ro�lino�erc�w, nasienio�erc�w czy owoco�erc�w. ROZRӯNIENIE POMI�DZY MI�SO- A RO�LINO�ERCAMI By pozna� prawd�, przeanalizujemy fizjologiczne r�nice pomi�dzy ro�lino- i mi�so�ernymi zwierz�tami. Mi�so�erne posiadaj� takie cechy, jak: * maj� kr�tkie jelita dla szybkiego wydalania, co zmniejsza szkodliwe oddzia�ywanie bakterii gnilnych, nieod��cznie wyst�puj�cych w rozk�adaj�cym si� mi�sie, * maj� mocne z�by i d�ugie szcz�ki dla zabijania i przytrzymywania zdobyczy; ich szcz�ki otwieraj� si� tylko ruchem w d� i w g�r�, * nie poc� si� przez sk�r�, lecz reguluj� temperatur� cia�a przez wywieszenie j�zyka i gwa�towne oddychanie (ziajanie), * ich �lina nie zawiera ptyaliny - fermentu niezb�dnego do trawienia skrobi, * ich �o��dek wydziela 10 razy wi�cej kwasu solnego ni� u ro�lino�erc�w - wystarczaj�co du�o, by rozpu�ci� ko�ci zjadanych zwierz�t, * wod� ch�epc� jak pies. Ro�lino�erne zwierz�ta charakteryzuj� si� m.in. tym, �e: * maj� bardzo d�ugie jelita, odpowiednie dla rozwoju bakterii fermentacyjnych, koniecznych do trawienia jarzyn, traw i li�ci, * posiadaj� w �linie enzym ptyalin�, dla wst�pnego trawienia skrobi, * maj� na sk�rze pory do pocenia si� i eliminacji nieczysto�ci, * nie maj� ostro zako�czonych z�b�w, ich szcz�ki mog� si� porusza� na boki w trakcie �ucia, * pij� wod� przez zasysanie jej. Opr�cz tych r�nic anatomicznych, s� tak�e zauwa�alne r�nice w zachowaniach i mentalno�ci tych dw�ch grup zwierz�t. Zwierz�ta mi�so�erne poluj� i dlatego s� bardziej przebieg�e i okrutne ni� li�cio- i trawo�erne. Te pierwsze stosuj� przemy�lne strategie, by zdoby� ofiar�. Na przyk�ad wilki poluj� w stadach lub parami, aby osi�gn�� sukces. RO�LINO�ERNE ZWIERZ�TA S� �AGODNE Mo�na og�lnie powiedzie�, �e zwierz�ta ro�lino�erne s� �agodne i spokojne. Staj� si� agresywne tylko wtedy, gdy s� zagro�one, w okresie godowym i gdy samice walcz� o dominacj� w stadzie. Nie nale�y przy tym s�dzi�, �e ro�lino�erne s� zbyt s�abe, by okazywa� agresj�. Wystarczy wspomnie� tak silne zwierz�ta, jak s�onie, nosoro�ce czy goryle. Co wi�cej, ta kategoria zwierz�t jest bardziej wytrzyma�a ni� mi�so�erne. Je�li por�wnamy r�ne zwierz�ta mi�so�erne zauwa�ymy, jak rodzaj po�ywienia wp�ywa na ich charakter. Lwy, tygrysy i inne zwierz�ta poluj�ce maj� zdecydowanie inn� charakterystyk� zachowa� ni� padlino�erna hiena, kt�ra wykorzystuje zr�czno�� innych zwierz�t dla zdobycia po�ywienia. R�wnie� s�p nie ucztuje w ten spos�b, co orze� z�ocisty. W wyniku ewolucji padlino�erne wykszta�ci�y zdolno�� do trawienia gnij�cych resztek. Jednocze�nie nie posiadaj� one takiej odwagi jak te zwierz�ta, kt�re poluj�. MI�SO NIE JEST KONIECZNYM POKARMEM Ci, kt�rzy uwa�aj� mi�so za zasadniczy pokarm dla zachowania zdrowia i energii nie zdaj� sobie sprawy, �e mi�so zjadane przez lwa jest ca�kiem inne, ni� to jedzone przez cz�owieka. Po pierwsze, byd�o - najcz�stsze �r�d�o mi�sa - karmione jest w nienaturalny spos�b i je�li jest trzymane w zamkni�ciu, nie ma do�� ruchu, by utrzyma� si� w dobrej kondycji. Byd�o to otrzymuje wraz z pasz� leki, kt�rych pozosta�o�ci znajduj� si� w mi�sie, poddawanym nast�pnie obr�bce kulinarnej, w tym gotowaniu, przez co wcale nie zwi�ksza si� jego warto�� pokarmowa. Cz�owiek wydaje si� jednak dobrze prosperowa� na diecie zawieraj�cej nieco tego preparowanego mi�sa, ale nale�y to raczej przypisa� ilo�ci surowego i innego po�ywienia, kt�re zjada wraz z mi�sem, i oczywi�cie wspania�ej in�ynierii cia�a, kt�re potrafi tolerowa� niedoskona�y pokarm przez lata, zanim zdrowie si� za�amie. Innymi s�owy cz�owiek �yje tak d�ugo nie dlatego, �e pali i pije i od�ywia si� nieprawid�owo, ale pomimo to! Je�eli mamy by� sprawiedliwi, za d�ugie �ycie powinni�my dzi�kowa� Stw�rcy. CZ�OWIEK JEST OWOCO�ERC� Musimy tu powiedzie� wi�cej o jedzeniu mi�sa i teorii bia�kowej, poniewa� wszystko, czego chcemy w tym miejscu dowie�� to fakt, �e cz�owiek fizjologicznie nie jest ani mi�so�erc�, ani zjadaczem li�ci i trawy, ani na pewno zjadaczem zb�, ziaren w takim sensie, jak ptaki posiadaj�ce drugi �o��dek. Z naturalnego punktu widzenia cz�owiek nale�y do grupy owoco�erc�w, tak jak inne Naczelne - goryle, ma�py, szympanse. S�dz�c z kszta�tu z�b�w, d�ugo�ci przewodu pokarmowego oraz rodzaju sok�w trawiennych, kt�re wydziela, diet� odpowiedni� dla cz�owieka s� surowe owoce, soczyste p�dy i korzenie, jak r�wnie� delikatne ziarna i orzechy. M�wi�c kr�tko, jego naturalnym po�ywieniem powinny by� te surowe rzeczy, kt�re mog� by� zjedzone bez przyrz�dzania i jakiegokolwiek gotowania. Musimy r�wnie� u�wiadomi� sobie, �e cz�owiek jest jedynym zwierz�ciem (z wyj�tkiem udomowionych), kt�ry je gotowane, rafinowane i zmienione chemicznymi dodatkami po�ywienie. Ciekawe jest, �e wielu marato�czyk�w stara si� powstrzymywa� od jedzenia mi�sa i innych pokarm�w bia�kowych na 3-5 dni przed startem. Z ekonomicznego punktu widzenia produkcja mi�sa jest marnotrawstwem. Je�li rozwa�ymy wzrost �wiatowej populacji, w przysz�o�ci Ziemia stanie si� za ciasna dla budowy miast, przemys�u i rolnictwa. Czy cz�owiek b�dzie m�g� przeznacza� miliony hektar�w dla byd�a i owiec? 4. JOGOWIE TO WSZYSTKO WIEDZIELI * Jogowie odkryli sprawdzone sekrety zdrowia tysi�ce lat temu * Jak jogowie codziennie oczyszczaj� si� wewn�trznie * Neti i Basti * Czego dowodzi stanie na g�owie "Gdziekolwiek p�jdziesz, gdziekolwiek b�dziesz, nie zapomnij o postach, o owocach �yj�cego gaju, lub �wiczeniach jogi i medytacjach �wi�tych. Gdy� one s� filarami wiary o�wieconej od wiek�w". Kindred Soul, rozdz.5, str.52 Poszukiwanie zdrowia, jak pokazano w poprzednim rozdziale, obraca si� ostatecznie wok� zagadnienia, jakie pokarmy s� odpowiednie dla fizjologicznej struktury cz�owieka. Na tym oparta jest zasada doboru po�ywienia, kt�re zapewni nam naturalne zdrowie. Ka�dy, kto zaanga�owany jest w badania tego rodzaju, czy to w celu odzyskania w�asnego zdrowia, czy zaj�ty jest specjalnymi badaniami, b�dzie mia� wielkie trudno�ci w doj�ciu do w�a�ciwych wniosk�w z powodu r�norodno�ci pogl�d�w, jakie spotyka si� w literaturze dotycz�cej od�ywiania. JOGOWIE ODKRYLI SPRAWDZONE SEKRETY ZDROWIA TYSI�CE LAT TEMU Poszukiwanie prawdziwej drogi do zdrowia mo�e by� jednak znacznie �atwiejsze, je�li skorzysta si� z wiedzy zawartej w Hatha-Jodze, staro�ytnym systemie osi�gania wy�szego stanu sprawno�ci organizmu w celu podwy�szenia potencja�u duchownego. Joga, prawdopodobnie najwi�kszy dar, jakim staro�ytno�� obdarzy�a wsp�czesnego cz�owieka, ma sw�j pocz�tek tysi�ce lat przed powstaniem historii pisanej. Celem tej wiedzy, lub powiedzmy - g��wnym jej celem (poniewa� mo�na wyodr�bni� wiele dodatkowych cel�w, zale�nie od tego, co chce si� uzyska� przez te praktyki) jest osi�gni�cie spokoju umys�u, kt�ry umo�liwi medytacj� lub koncentracj� na wybranym przedmiocie. Medytacj� prowadzi si�, siedz�c wygodnie w jednej pozycji. Tysi�ce lat do�wiadcze� udowodni�y, �e tak d�ugie pozostawanie bez ruchu mo�liwe jest tylko po zastosowaniu praktyk oczyszczaj�cych, �wicze� rozci�gaj�cych i oddechowych oraz rozs�dnej diety. Jogowie twierdz�, �e ka�dy adept tej sztuki przekonuje si�, �e jej podstawowe zasady s� s�uszne. Rzeczywi�cie, by�y one r�wnie� skuteczne 1000 lat przed nasz� er�, jak s� w XX wieku. Jogowie odkryli wi�c spos�b �ycia, kt�ry pozwala� na utrzymywanie gi�tko�ci ka�dego stawu i mi�nia oraz czysto�ci b�on �luzowych tak, �e krew i impulsy nerwowe mog� p�yn�� swobodnie, bez zak��ce�. Stwierdzili, �e w organi�mie nie mo�e pozosta� nic, co mog�oby uszkadza� jego wa�ne funkcje; dopiero wtedy b�d� mogli osi�gn�� za�o�ony cel. Cho� komu� m�g� si� on wydawa� nierealny, to jogowie metod� pr�b i b��d�w odkryli, �e dzi�ki eliminacji z po�ywienia toksycznych i dra�ni�cych substancji, jak s�l, potrawy sma�one, skrobiowe i produkty zbyt t�uste, umys� staje si� spokojny, a ko�czyny mog� by� utrzymywane w statycznej pozycji przez wiele godzin z niewielkim wysi�kiem. Warto zauwa�y�, �e uznali za godne polecenia unikanie takich produkt�w, jak mi�so, alkohol oraz mocno przyprawione lub sfermentowane po�ywienie. Chocia� podr�czniki jogi nie wchodz� g��boko w szczeg�y dotycz�ce od�ywiania, to jogowie radz�, jakie pokarmy s� zabronione, a za odpowiednie uznaj� owoce, mi�d, orzechy i pewne warzywa. W przeciwie�stwie do wsp�czesnych podr�cznik�w dietetyki nie rozwa�aj� oni od�ywiania w kategoriach kalorii, bia�ek, t�uszcz�w, witamin, soli mineralnych i przepis�w na specjalne potrawy, kt�re nale�y je�� na �niadanie, obiad i kolacj� oraz stwierdzaj�, �e cia�o mo�e by� dobrze od�ywione dzi�ki przestrzeganiu tych og�lnych zasad. Jednak�e doceniaj� oni znaczenie rezygnacji z pokarm�w, kt�re pozostawiaj� w organi�mie du�e ilo�ci �luzu, a wi�c pokarm�w skrobiowych oraz nabia�u. Konsekwencj� tych zalece� jest to, �e jogowie klaruj� mas�o - po podgrzaniu filtruje si� go przez tkanin� i usuwa pozosta�y osad. JAK JOGOWIE CODZIENNIE OCZYSZCZAJ� SI� WEWN�TRZNIE Hatha-Yoga, czyli joga maj�ca na celu osi�gni�cie wysokiej sprawno�ci cia�a, koncentruje wi�kszo�� swych pocz�tkowych wysi�k�w na wewn�trznym oczyszczaniu organizmu. Stwierdzono, �e 3 do 6 miesi�cy jest niezb�dne, aby umo�liwi� post�p w �wiczeniach. Wskaz�wk�, �e cia�o staje si� bardziej czyste, jest oczyszczanie si� wydzieliny z nosa i ust - staje si� rzadsza i bardziej przejrzysta. Jogowie codziennie stosuj� techniki oczyszczaj�ce zatoki i nozdrza, �o��dek, jelito cienkie, grube i odbytnic�, jak r�wnie� p�uca, gard�o, uszy i oczy. D��� oni do tego, by by� czystym zar�wno zewn�trznie, jak i wewn�trznie. Je�li przeanalizujemy zalecenia dietetyczne jogi w po��czeniu z sze�cioma technikami oczyszczaj�cymi "shatkarmas", przekonamy si�, �e jogowie rozumiej� kr��enie odbywaj�ce si� na ca�ej powierzchni b�on �luzowych. S� one wewn�trzn� wy�ci�k� wszystkich narz�d�w "wydr��onych", jak przew�d pokarmowy, jelito grube, �o��dek, t�tnice, prze�yk, nos, uszy, zatoki, �y�y i w�o�niczki. Kiedy b�ony �luzowe utrzymywane s� w czysto�ci, wtedy �adne toksyczne ani resztkowe substancje nie mog� by� transportowane wbrew sile ci�ko�ci i zatyka� oskrzela, p�uca, gard�o, zatoki i tr�bki s�uchowe. Te substancje resztkowe mo�na okre�li� jako szlam, kt�ry pozostaje, gdy soki trawienne i wewn�trzne ciep�o przewodu pokarmowego roz�o�� pokarm, taki jak chleb, ser, jajka, mas�o oraz produkty skrobiowe na poszczeg�lne sk�adniki. Niestrawne pozosta�o�ci - b�onnik i celuloza - przesuwane s� w d� jelit w wyniku ruch�w perystaltycznych prze�yku, �o��dka, jelita cienkiego i grubego. W ko�cu, po zebraniu si� w odbytnicy odpowiedniej ich ilo�ci, s� wyrzucane przez odbyt. Celuloza i b�onnik nie mog� by� roz�o�one do wch�anialnych przez organizm cz�steczek i to jest pow�d, dla kt�rego tworz� formuj�c� si� w jelicie grubym mas�. Gdy celuloza zostanie oddzielona od substancji pokarmowych, to pozostan� sk�adniki wch�anialne i niewch�anialne. Nie znaczy to, �e wszystkie sk�adniki wch�anialne, kt�re przenikn� do krwi i limfy maj� prawdziw� warto�� od�ywcz� i nie powoduj� szk�d w organi�mie. Nale�y zdawa� sobie spraw� z tego, �e wszystko co nie jest sk�adnikiem od�ywczym, a jest wch�aniane do krwi, przeszkadza w pewien spos�b we w�a�ciwym funkcjonowaniu staw�w, mi�ni i innych narz�d�w. Sk�adniki niewch�anialne tworz� szlam, kt�ry z powodu kleisto�ci i ci�gliwo�ci mo�e rozprzestrzenia� si� wzd�u� b�on �luzowych. NETI I BASTI Kiedy stosuje si� techniki, tworz�ce sze�� "shatkarmas", takie jak neti do czyszczenia nosa i zatok i basti do czyszczenia odbytnicy, to obserwuje si� wydzielanie pewnej ilo�ci �luzu przez te otwory naturalne. Technik� neti mo�e stosowa� ka�dy, bo jest ona bardzo prosta i w ma�ym stopniu niewygodna. Polega na wci�ganiu wody do nozdrzy. Robi si� to naprzemiennie lub r�wnocze�nie przez oba otwory nosowe. Mo�na si� przekona�, jak wiele �luzu zbiera si� okresowo w zatokach i przewodach nosowych, nawet po ich wyczyszczeniu, je�li zjad�o si� spor� ilo�� nabia�u i produkt�w skrobiowych. Kiedy zatoki i nozdrza zostan� w ten spos�b zupe�nie oczyszczone do�wiadczamy uczucia nowego poziomu sprawno�ci organizmu. Na tej podstawie mo�na by zacz�� uwa�a� zatoki - z powodu ich strategicznego po�o�enia blisko m�zgu - jako centrum, od kt�rego zale�y sprawno�� ca�ego ustroju. Odczucia zwi�zane z oczyszczaniem zatok pozwalaj� nam zrozumie�, �e wewn�trzna czysto�� jest konieczna, a pomocne ku temu s� techniki z u�yciem wody. Wydzieliny, kt�re s� transportowane wzd�u� b�on �luzowych w kierunku przeciwnym do si�y ci�ko�ci, powoduj� odk�adanie si� na z�bach osadu oraz s� przyczyn� pr�chnicy. Ten sam mechanizm jest odpowiedzialny za powstawanie nalotu na j�zyku i wydzielanie woskowiny w uszach. Nale�y to podkre�li�, �e denty�ci uwa�aj�, �e pr�chnica z�b�w nie jest zwi�zana z czynnikami przenoszonymi przez krew, lecz fermentacj� zachodz�c� w �o��dku i jamie ustnej, przy czym, oczywi�cie, �r�d�em jej jest tre�� �o��dkowa przemieszczaj�ca si� wzd�u� b�on �luzowych prze�yku. Mo�na sprawdzi� s�uszno�� tego pogl�du w nast�puj�cy spos�b. Wieczorem, przed p�j�ciem spa�, oczy�ci� starannie jam� ustn� i z�by. Je�li organizm nie jest odpowiednio czysty, zbudzimy si� rano z j�zykiem pokrytym nalotem. Basti jest metod� zasysania wody odbytnic� poprzez wytwarzanie pr�ni w jelitach specjalnymi technikami, jak nauli i uddiyana bandha. Dobrze wy�wiczeni jogowie potrafi� to robi�. Oczywi�cie, zamiast basti mo�na u�y� lewatywy lub zastosowa� wlew doodbytniczy. Dla wyuczenia si� basti niezb�dne jest uprzednie opanowanie aswimi mundra, kt�ra to technika umo�liwia uzyskanie kontroli nad mi�niami zwieracza odbytu, tak aby dowolnie zamyka� go i otwiera�. To co odkry�a Hatha Yoga w zakresie wewn�trznego oczyszczania mo�na okre�li� tak: jest ono mo�liwe do osi�gni�cia przez dob�r odpowiedniego po�ywienia, a wspomaga� ten proces mo�na, stosuj�c specjalne techniki z u�yciem wody. CZEGO DOWODZI STANIE NA G�OWIE? Skutki fizjologiczne, jakie wywo�uje stanie na g�owie stanowi� potwierdzenie, �e w organizmie odbywa si� ruch z�og�w odk�adanych w przewodzie pokarmowym, kt�ry w tym przypadku wzmacniany jest przez dzia�anie si�y ci��enia. Po oko�o 20 minutach, lub nieco d�u�szym czasie, je�li b�ony �luzowe s� bardzo zaj�te szlamem - sp�ynie on do zatok. Tak du�o mo�e si� go zebra� w tej okolicy, �e nos zostanie zupe�nie zatkany, zmuszaj�c w�a�ciciela do oddychania przez usta, je�li pozostaje on w pozycji stoj�cej, "g�ow� do g�ry". Je�li b�dziemy jednak w dalszym ci�gu sta� na g�owie, to �luz zacznie w ko�cu wyp�ywa� z nosa. Po po�o�eniu si� lub wstaniu po wykonaniu �wicze�, oczyszczenie nosa z wydzieliny, poprzez wydmuchanie jej do chusteczki, przynosi cudowne uczucie ulgi. Jest to od�wie�aj�ce uczucie oczyszczenia ca�ego m�zgu. Ten oraz inne efekty stania na g�owie spowodowa�y uznanie go za �wiczenie jogi. M�wimy tu o odmianie jogi zwanej Hatha Joga, kt�ry to termin oznacza przep�yw oddechu odpowiednio przez prawe i lewe nozdrze. Zgodnie z tantrycznym systemem fizjologii s�o�ce (surva) przep�ywa przez prawe nozdrze, podczas gdy ksi�yc (candra) - przez lewe. Oddech s�oneczny jest aktywny, kataboliczny i wzmaga asymilacyjne i wydalnicze funkcje cia�a. Poniewa� ten rodzaj oddechu przep�ywa silniej, gdy �wieci s�o�ce, nie poleca si� spo�ywania posi�k�w ci�kostrawnych po zachodzie. W nocy, gdy dominuje ksi�yc, bardziej aktywny jest oddech lewostronny. Ten rodzaj oddechu uspokaja organizm, regeneruje organizm, narz�dy i u�atwia anaboliczne funkcje organizmu. Aby przeciwdzia�a� wp�ywowi cia� niebieskich, niekt�rzy jogowie praktykuj� oddychanie przez lewe nozdrze w ci�gu dnia i prawe - w nocy. Osi�gaj� to przez zatkanie jednego z otwor�w nosowych kawa�kiem waty. Jak to wy�ej zaznaczono, joga opiera si� nie tylko na znajomo�ci zagadnienia oddychania, ale r�wnie� r�wnowagi organizmu w zakresie proces�w budowania i rozpadu. Jogowie odkryli te zdumiewaj�ce prawdy, poniewa� dog��bnie studiowali istot� przyrody. Wiele nauczyli si� obserwuj�c ptaki, zwierz�ta i w�e - co robi� one dla osi�gni�cia pewnych rezultat�w. Podpatrywali np., jak ko� kurczy i rozkurcza odbyt oddaj�c ka�. Ale ich obserwacje ��czy�y si� z refleksj�, co powinni robi�, by do�wiadczy� szczytowej formy zdrowia, manifestowanej przez mo�liwo�� rejestrowania takich odczu�, jak delikatne wibracje wzd�u� kr�gos�upa, ciep�o promieniuj�ce z serca, czy wra�enie �wietlistego pulsowania po�rodku czo�a. Rado��, jak� przynosi ten ekscytuj�cy stan witalno�ci i zdrowia dowodzi, �e joga jest naprawd� najwi�ksz� �yciow� m�dro�ci�. * * * Jogowie, w rezultacie codziennego oczyszczania i stosowania innych technik osi�gn�li wy�szy poziom sprawno�ci fizycznej i psychicznej. Osoby, kt�re tego rodzaju �wiczenia wykonuj� co rano, zaczynaj� dzie� w najlepszy z mo�liwych sposob�w. 5. TESTOWANIE STANU ORGANIZMU * Cywilizacja pozostawia �lady na naszej strukturze fizycznej * Do�wiadczenia z Maratonu Dw�ch Ocean�w * P�-maraton TV SABC * Toksyny zak��caj� harmonijn� prac� cia�a i organizmu * Wytrzyma�o�� sprawdzianem stanu organizmu * Uzyskiwanie wewn�trznego spokoju * Czego uczy nas post? * Post pozwala organizmowi "robi� to, co do niego nale�y" - bez przeszk�d "I b�d� oni m�wi� o wielu r�nych czynnikach i metodach uzdrawiaj�cych, ale do�wiadczenie nauczy ich, �e najlepsze jest oczyszczanie i zapobieganie". Kindred Soul, rozdz. 4, str. 43 Ten rozdzia� jest w pewnym sensie jedynie podsumowaniem tego, co by�o ju� powiedziane poprzednio. Jego odr�bnym celem jest potwierdzenie zwi�zk�w pomi�dzy tym, co jemy a nasz� sprawno�ci� psychiczn� i fizyczn�. CYWILIZACJA ZOSTAWIA �LADY NA NASZEJ STRUKTURZE FIZYCZNEJ Przy testowaniu stanu naszego organizmu nale�y uwzgl�dni� wp�yw wieku, poniewa�, o ile nie zmienili�my dot�d �yciowych nawyk�w, charakterystycznych dla naszej epoki "norm cywilizacyjnych", to spowodowa�y one na pewno okre�lone skutki. Chocia� siedz�cy tryb �ycia jest wa�nym czynnikiem wp�ywaj�cym na starzenie si�, to jednak o wiele istotniejszym jest od�ywianie si�. Stwierdzili�my poprzednio i znowu tu powtarzamy, �e jedzenie zawiera substancje resztkowe, kt�re w formie g�stego, ci�gn�cego si� �luzu odk�adaj� si� w organizmie, a w ko�cu uszkadzaj� funkcjonowanie wa�nych dla �ycia narz�d�w i gruczo��w. Efekt ten jest pot�gowany przez inne, obce substancje zawarte w po�ywieniu, jak substancje aromatyzuj�ce,