Dorota K�dzior JE��? NIE JE��? �Y� Co mi da�a Technika Alexandra w walce z anoreksj� Wydawnictwo MEDIUM Wst�p Nie pami�tam, kiedy powsta� pomys�, aby to wszystko zapisa�. Zacz�o si� pewnie od cz�stych pyta�, dlaczego zainteresowa�am si� Technik� Alexandra, potem wielokrotnych opowiada� o moich pierwszych wra�eniach z lekcji Techniki Alexandra i o pr�bach radzenia sobie z problemami z jedzeniem. P�niej, kiedy jeden z moich artyku��w opatrzono notatk�, �e dzi�ki Technice Alexandra pokona�am anoreksj�, zacz�y zg�asza� si� do mnie dziewczyny z podobnymi dolegliwo�ciami, szukaj�ce pomocy. By�o mi ich �al, dobrze pami�ta�am swoje osamotnienie, kiedy usi�owa�am rozwi�za� n�kaj�ce mnie problemy. Mia�am wra�enie, �e jestem nienormalna. Z nat�okiem okropnych my�li rozsadzaj�cych g�ow� trudno by�o funkcjonowa� normalnie. Brakowa�o mi kogo�, kogo mog�abym si� poradzi�, komu zaufa�, zwierzy�. Teraz, s�uchaj�c dziewczyn borykaj�cych si� z problemami podobnymi do moich, czytaj�c ich listy, u�wiadomi�am sobie, �e niewiele si� od tamtego czasu zmieni�o. Przyby�o ksi��ek o tym, jak by� asertywnym, jak kocha� i by� kochanym, jak znale�� idealnego partnera czy by� przyk�adnym rodzicem. Niewiele jednak m�wi si� o problemach z jedzeniem. Poradniki na temat sposob�w od�ywiania ograniczaj� si� do coraz bardziej wyszukanych ksi��ek kucharskich lub informacji o cudownych dietach. W najlepszym razie s� to publikacje o zdrowym �ywieniu. Poj�cia: anoreksja, bulimia czy kompulsywne jedzenie znane s� tylko osobom, kt�re bezpo�rednio zetkn�y si� z tym problemem, lub ich najbli�szym. Cz�sto te� ludzie interesuj� si� tym zagadnieniem dopiero w momencie, kiedy choroba wkracza w trudne do opanowania stadium. Lekarze i psycholodzy rozumiej� wprawdzie powag� sytuacji, znaj� przebieg, przyczyny i skutki ka�dego ze wspomnianych wy�ej przypadk�w. Lecz, niestety, cz�sto nie czuj� si� na si�ach, aby naprawd� pom�c. Nie zamierzam wyr�cza� lekarzy ani psycholog�w. Nie pr�buj� te� tworzy� podr�cznika podaj�cego recepty, jak zaradzi� problemom z jedzeniem. Nie wiem nawet, czy i do jakiego stopnia to, co chc� tu opisa�, pomo�e komukolwiek. Spr�buj� jednak wej�� w rol� "anonimowego alkoholika". B�dzie to tylko pr�ba. Po pierwsze, nie wyst�puj� anonimowo, po drugie, b�d� opisywa� moje zmagania z troch� innym na�ogiem, bo nie alkoholem, lecz jedzeniem. I jestem zdania, �e z uzale�nienia od jedzenia mo�na si� wyleczy�. Istnieje pogl�d, �e w zale�no�ci od osobowo�ci pacjenta uzale�nienie od jedzenia przyjmuje jedn� z form, tj. Anoreksji, bulimii lub kompulsywnego jedzenia. Uwa�am jednak, �e zale�nie od stadium choroby mo�e ona chwilowo wyst�pi� r�wnie� w innej postaci. Jestem przekonana, �e bezpo�redni� przyczyn� powstania mojej anoreksji by� strach przed kompulsywnym jedzeniem, kt�rego przeb�ysk�w do�wiadczy�am i kt�rego bardzo si� obawia�am. W pewnym okresie uwa�a�am, �e tylko przez przypadek moja anoreksja nie przekszta�ci�a si� w bulimi�. W dzieci�stwie bowiem, cierpi�c na chorob� lokomocyjn�, nauczy�am si� skutecznie powstrzymywa� odruch wymiotny. My�l� wi�c, �e bez wzgl�du na to, czy kto� w danym momencie nie umie poradzi� sobie z bulimi�, anoreksj� czy nadmiernym objadaniem si�, w opisywanych przeze mnie problemach b�dzie m�g� zobaczy� siebie. By� mo�e moja historia otworzy oczy i innym kobietom, kt�rych tryb �ycia podporz�dkowany jest my�lom o jedzeniu lub niejedzeniu. Obawy dotycz�ce utrzymania szczup�ej sylwetki oraz prawid�owego �ywienia nie s� kwalifikowane do rangi problemu czy choroby, ale zapewniam, �e bez tych obaw �yje si� znacznie l�ej i szcz�liwiej. Uwa�am te�, �e opisywane przeze mnie problemy dotycz� nie tylko os�b, kt�rych zaburzenia ujawniaj� si� w spos�b wymierny. Bardzo dobrze pami�tam, �e moja rozpacz z powodu przybrania na wadze by�a r�wnie wielka, kiedy przy wzro�cie 158 centymetr�w uty�am z 42 do 45 kilogram�w, jak i wtedy, gdy moja waga podskoczy�a z 55 do 57 kilogram�w. Intensywno�� psychicznego i emocjonalnego cierpienia nie zale�y od liczby kilogram�w - ani tych ju� posiadanych, ani tych w�a�nie przybieranych. Cz�sto na spotkania dla odchudzaj�cych si� przychodz� przecie� osoby zupe�nie szczup�e. Lekcewa�enie l�k�w i obaw zgrabnej dziewczyny, kt�ra z przera�eniem stwierdza, �e tyje, jest odmawianiem pomocy i pozostawianiem jej sam na sam z g��bokimi prze�yciami emocjonalnymi, a nie zwyk�ym negowaniem nie istniej�cego problemu. Jestem instruktork� Techniki Alexandra, metody, kt�ra pomog�a mi w rozwi�zaniu problem�w z jedzeniem. Jej dok�adny opis oraz poszczeg�lne etapy stosowania jej zasad do moich zmaga� b�d� wi�c szczeg�lnie wyeksponowane. Ale nie tylko Technika Alexandra, r�wnie� wiele innych metod i filozofii s�u��cych pomocy sobie opiera si� na za�o�eniu, �e fizyczna swoboda i rozlu�nienie powoduj�, i� jeste�my bli�ej siebie. W stanie wewn�trznego rozlu�nienia pozostajemy w pe�nym kontakcie z w�asnymi odczuciami fizycznymi i psychicznymi, a jednocze�nie lepiej rejestrujemy informacje docieraj�ce do nas z otoczenia. Szybki rozw�j cywilizacji i nacisk, jaki k�adzie si� na racjonalne podej�cie do �ycia, nauczy�y nas negowa� w�asn� intuicj� i m�dro�� cia�a. Zgodzili�my si� wierzy� tylko temu, co wyczytamy z ksi��ek lub us�yszymy od autorytet�w w danej dziedzinie. Dopiero ostatnio dotar�o do nas, jak bardzo si� przez to zubo�yli�my. Technika Alexandra wywodzi si� ze spostrze�enia, �e na skutek tak d�ugiego lekcewa�enia w�asnych dozna� i odczu� w du�ym stopniu zatracili�my umiej�tno�� poprawnego ich interpretowania. Pokazuje jednak, �e dzi�ki praktyce i do�wiadczeniu mo�na to naprawi�. Nie chodzi te� o to, aby zdobyta wiedza o �wiecie i w�asna intuicja sta�y na dw�ch przeciwleg�ych biegunach. Nie chodzi o to, aby po okresie dawania wiary informacjom z zewn�trz teraz ca�kowicie polega� na wewn�trznym g�osie intuicji i uczu�. Warto jednak przez poznanie zakresu dzia�ania i mo�liwo�ci jednego i drugiego czynnika doprowadzi� do ich wsp�dzia�ania, do tego, aby wzajemnie si� wspomaga�y i uzupe�nia�y. Tylko dzi�ki odzyskaniu wewn�trznego spokoju i psychofizycznej swobody b�dziemy mogli w pe�ni wykorzystywa� w�asn� g��bok� wiedz� do przetwarzania informacji docieraj�cych do nas z zewn�trz. Opisuj�c moj� drog� do zdrowia, uwzgl�dni�am wszystkie inne, poznawane przeze mnie i stosowane metody pracy nad sob�. Ka�da z nich stanowi�a wa�ny etap stopniowego docierania do siebie. Ka�da by�a wa�n� cegie�k� przyczyniaj�c� si� do ostatecznego kszta�tu budowli, w kt�rej teraz mieszkam - mojej obecnej sylwetki. Zdaj� sobie spraw�, �e to. Co pomog�o mnie, nie musi w ten sam spos�b zaradzi� problemom innych. Mam jedynie nadziej�, �e opisuj�c swoje przygody z jedzeniem i niejedzeniem, zdo�am zainspirowa� szukaj�cych teraz pomocy, aby rozejrzeli si� wok� i wybrali spo�r�d dost�pnych obecnie metod pracy nad sob� to, co b�dzie dla nich najskuteczniejsze. Wszystko, co tu napisa�am, jest prawd�. Ale jest to moja prawda. Wspomnienia dotycz�ce fakt�w z przesz�o�ci przesi�kaj� z czasem przypisanymi im kiedy� uczuciami i emocjami. Teraz trudno je od siebie oddzieli�. Chc� wi�c przeprosi� znajomych i bliskich za to, �e przedstawiona tu moja prawda mo�e troch� odbiega� od ich prawdy. Potraktujmy j� zatem jak fikcj� literack� - dramat jednego aktora. Bo by� to prawdziwy dramat. Dla unikni�cia zbyt smutnego tonu na wst�pie uchyl� r�bka tajemnicy: wszystko ko�czy si� dobrze. Lepiej nawet ni� mo�na by si� spodziewa�. Technika Alexandra pomog�a mi schudn�� i pozosta� szczup��. Poradzi�am sobie z problemami z jedzeniem. Najwa�niejsze jednak, �e praca ta pozwoli�a mi dotrze� do wewn�trznego szcz�cia, do rado�ci i ch�ci �ycia. Dzi�ki niej zmieni�am nie tylko swoj� sylwetk� i sw�j stosunek do jedzenia, lecz przede wszystkim stosunek do siebie i swojego �ycia. Przesta�am uzale�nia� �ycie i jego jako�� od swojej tuszy, co spowodowa�o, �e moja tusza dostosowa�a si� do jako�ci mojego �ycia. Czy jest co� wa�niejszego w �yciu ni� rado��, szcz�cie i mi�o��, kt�re s� z nami na co dzie�? Rozdzia� 1 Pocz�tki Lato 1981 roku sp�dzi�am w do�� ciekawy spos�b. Razem z przyjaci�k� pracowa�y�my spo�ecznie dla angielskiej organizacji charytatywnej. Nie by� to nasz pierwszy pobyt w Anglii, rok wcze�niej podobnie sp�dzi�y�my dwa miesi�ce wakacji. W tym czasie dla student�w z Polski wyjazd za granic� wi�za� si� albo z bardzo du�ymi kosztami, albo konieczno�ci� pracy na czarno. Poniewa� pierwsze nie by�o dla nas mo�liwe, a drugie niezbyt nam si� u�miecha�o, wybra�y�my trzecie rozwi�zanie. Dowiedzia�y�my si�, �e angielskie instytucje charytatywne przyjmuj� na okres wakacyjny student�w z r�nych kraj�w do pracy na zasadach wolontariatu. Zdecydowa�y�my si� na taki spos�b poznania Wielkiej Brytanii, i bardzo nam si� to spodoba�o. Sze�� tygodni pracy w domu dla nieuleczalnie chorych gdzie� w �rodku Anglii mog�o nie wydawa� si� zach�caj�ce. Nas zachwyci�a przyjazna atmosfera i �yczliwo�� poznawanych ludzi. Ch��d i nieprzyst�pno�� Anglik�w, o kt�rych wcze�niej s�ysza�y�my, zupe�nie nie pasowa�y do naszych do�wiadcze�. Jako biedne studentki z Polski, pracuj�ce tutaj za darmo. Traktowane by�y�my szczeg�lnie �yczliwie, zapraszane na lokalne uroczysto�ci, obwo�one po okolicach. Wr�ci�y�my pe�ne wra�e�, wspomnie� i z dziesi�tkami nowych adres�w w notesach. Kolejne wakacje postanowi�y�my sp�dzi� tak samo. Tym razem poznaj�c troch� inne okolice Anglii. Spo�r�d ofert instytucji, do kt�rych napisa�y�my, szczeg�lnie mi�e okaza�o si� zaproszenie z Ockenden Venture, organizacji dla uchod�c�w politycznych. Organizacja ta w pocz�tkach swej dzia�alno�ci tu� po drugiej wojnie �wiatowej sprowadza�a na wakacje do Anglii polskie dzieci z oboz�w przej�ciowych w Niemczech. Niekt�re z tych dzieci, g��wnie sieroty wojenne, zosta�y w Anglii. Z Polsk� ��czy�y wi�c Ockenden szczeg�lne wi�zi. Od lat jedn� z dodatkowych form jej dzia�alno�ci by�y dwutygodniowe wakacje dla Polak�w z Londynu. Poniewa� uczestniczy�y w nich g��wnie osoby starsze, nie znaj�ce dobrze angielskiego, nasza pomoc by�a wi�c mile widziana. W ci�gu ponad trzydziestu lat dzia�ania Ockenden Venture przez jej domy przewin�o si� wiele dzieci r�nych narodowo�ci. G��wnie dzieci, bo taki w�a�nie by� podstawowy profil Ockenden: pomoc dzieciom, kt�re na skutek wojen i zatarg�w politycznych zosta�y oddzielone od rodzic�w. Teraz, po kolejnych zmianach w Wietnamie, du�o m�wi�o si� o boat people, uciekinierach na �odziach, ratowanych przez europejskie i ameryka�skie statki. Po negocjacjach z wietnamskim rz�dem dotycz�cych programu ��czeniu rodzin, do Anglii zacz�y dociera� dzieci, a cz�sto i ca�e rodziny, przyby�ych tu wcze�niej uchod�c�w. Tak wi�c lipiec i sierpie� sp�dzi�y�my w�r�d spo�eczno�ci sk�adaj�cej si� g��wnie z Wietnamczyk�w. By�o tam r�wnie� troch� dzieci chi�skich, par� os�b z Tybetu, kto� z Tanzanii i Etiopii, no i oczywi�cie angielscy opiekunowie. By� to chyba nasz pierwszy kontakt z tak wieloma kulturami i narodowo�ciami. Zachwyca�y�my si� egzotyczn� kuchni� wietnamsk�, z zaciekawieniem pr�bowa�y�my wy�mienitych da� wegetaria�skich (ze zdziwieniem notuj�c stosunkowo popularn� ju� wtedy na Zachodzie tendencj� do eliminowania z jad�ospisu mi�sa i produkt�w zwierz�cych). Co jaki� czas l�dowa�y�my u zaprzyja�nionej pary Polak�w na ucztach prawdziwie polskich... Pod koniec lata rezultaty urozmaiconych wakacji sta�y si� szczeg�lnie u mnie wyra�nie widoczne - zaokr�glona buzia i par� dodatkowych kilogram�w. Poniewa� zawsze by�am troch� przy ko�ci, cyfry na wadze przerazi�y mnie. W tym czasie podj�am decyzj�, aby wykorzysta� przyznany mi urlop dzieka�ski i zosta� jeszcze par� miesi�cy w Anglii. Praca w Ockenden Venture podoba�a mi si�. Chcia�am podszkoli� angielski, kt�ry mimo wcze�niejszych kontakt�w z Angli� wci�� jeszcze kula�. Szczeg�lnie wobec wymaga� stawianych na moim wydziale Handlu Zagranicznego na warszawskim SGPiS. Razem z decyzj� przed�u�enia wakacji przysz�o postanowienie: nie jem wi�cej s�odyczy. To powinno wystarczy� do zrzucenia nabranej przez lato nadwagi. Ch�� poprawienia sylwetki okaza�a si� na tyle silna, �e moje postanowienie realizowa�o si� jakby samo. Bez �al�w czy wyrzecze� odstawia�am wszelkie s�odkie pokusy, zapomnia�am o deserach. Po jakim� czasie mia�am wra�enie, �e po prostu nie mam na nie ochoty. Do�� szybko te� przysz�y pierwsze efekty silnej woli: dwa. Trzy kilogramy spad�y nie wiadomo kiedy. Pa�dziernik i listopad w dalszym ci�gu sprzyJa�y mojej diecie. Pracuj�c wci�� dla tej samej organizacji charytatywnej, zosta�am przeniesiona na po�udnie Anglii do ma�ego nadmorskiego miasteczka Gosport. Zajmowali�my si� tam (para m�odych Anglik�w i ja) pomoc� chi�skim uchod�com z Wietnamu, sprowadzonym do Wielkiej Brytanii w zakresie programu ��czenia rodzin. Chodzi�o o zorganizowanie pierwszych miesi�cy ich pobytu w nowym kraju, pomoc w zaadaptowaniu si� do nowych warunk�w, dop�ki nie znajd� dom�w, pracy, nie zyskaj� wzgl�dnej stabilizacji. Wbrew pozorom, zaj�� dla naszej tr�jki nie brakowa�o: badania lekarskie, kursy j�zykowe, szko�y dla dzieci, aprowizacja. Spo�r�d oko�o 40 os�b tylko nieliczne zna�y par� s��w po angielsku. Chi�skie rodziny, chi�skie jedzenie, nikt nie mia� g�owy, aby gotowa� osobne posi�ki dla nas trojga. Z ch�ci� przystali�my na chi�skie jedzenie, zreszt� przecie� bardzo smaczne. Z zapa�em uczy�am si� je�� pa�eczkami. Ch�� opanowania tej egzotycznej umiej�tno�ci wspomagana by�a przez my�l, �e w ten spos�b b�d� jad�a wolniej, a wi�c i mniej. Rezultaty odczytywane na wadze coraz bardziej umacnia�y mnie w pragnieniu bezstresowego zrzucenia kolejnych kilogram�w. S�odycze nie poci�ga�y mnie ju� zupe�nie, uczucie syto�ci pojawia�o si� znacznie cz�ciej, a ja wyobra�a�am sobie, jak mi�o b�dzie wreszcie osi�gn�� troch� zgrabniejsz� figur�. Powoli zacz�o nas nu�y� jedzenie ry�u dwa razy dziennie, rzadko jednak decydowali�my si� na ugotowanie czego� innego. Ry�, kt�ry do tej pory bardzo lubi�am, zacz�� stawa� mi w gardle. Ciekawe jednak, �e wcale nie przeszkadza�o mi to nieprzyjemne uczucie, zawsze towarzyszy�a mu my�l: "Przynajmniej nie utyj�.... W po�owie listopada z dum� wbija�am si� w w�skie d�insy, kt�re jeszcze w lecie by�y o dwa numery za ma�e... Wtedy te� przesta�am jada� kolacje. By�o to wynikiem spostrze�enia, �e nie ry�, lecz jedzenie gor�cego posi�ku wieczorem powodowa�o uczucie nadmiernej syto�ci, trwaj�ce czasem a� do rana. Na pocz�tku grudnia jeden posi�ek dziennie i par� kaw z mlekiem wystarcza�y mi ju� zupe�nie. Stopniowo zacz�am podziela� zdanie niekt�rych znajomych wegetarian, �e my, Europejczycy, jemy zbyt du�o. Pami�tam dyskusje o szkodliwo�ci trzech bia�ych proszk�w: cukru, soli i m�ki. Wprawdzie w sklepach ze zdrow� �ywno�ci� mo�na ju� by�o dosta� te same produkty w nie przetworzonej postaci, ale i tak za najkorzystniejsze uwa�a�o si� maksymalne ich ograniczanie. Spadek wagi bardzo podbudowa� mnie psychicznie. Czu�am si� l�ej i �adniej, tym bardziej wi�c popiera�am nowe pogl�dy na temat od�ywiania. Fakt, �e coraz cz�ciej by�o mi zimno, sk�ada�am na karb przenikliwej angielskiej wilgoci. W Anglii mia�am na kim si� wzorowa�. W�r�d mi�dzynarodowej spo�eczno�ci, w kt�rej si� znalaz�am, nie brakowa�o nieszkodliwych dziwak�w. Powszechnie uwa�a�o si�, �e s� to bardzo ciekawi ludzie i maj� prawo �y� tak, jak chc�. Panuj�ca tu tolerancja dla najdziwniejszych nawyk�w �ywieniowych wynika�a ponadto z faktu przewijania si� przez o�rodek r�norodnych kultur z ca�ego �wiata. W Keffolds, macierzystej miejscowo�ci naszej organizacji, �y� mi�dzy innymi Ben. Opiekowa� si� zwierz�tami i wykonywa� r�ne prace naprawcze na terenie posiad�o�ci. Nie mieszka� w domu. Tylko w swojej przyczepie kempingowej, w pobli�u zagrody dla kucyk�w - wola� bowiem by� bli�ej zwierz�t ni� ludzi. Wiadomo by�o. �e je tylko owoce i orzechy, a pije wy��cznie wod�. Kolejn� ekscentryczk� by�a Jill, kt�ra przyje�d�a�a co jaki� czas. By pomaga� w ogrodzie. I o niej kr��y�y fantastyczne opowie�ci. Podobno by�a bardzo bogata, sponsorowa�a dzieci z Trzeciego �wiata. Ale mieszka�a tylko w swoim landroverze, pi�a wod� z miodem i octem winnym, a jad�a - chyba prawie nic, z wyj�tkiem jab�ek. By�a jeszcze April, dwudziestoletnia dziewczyna, zajmuj�ca si� m�odszymi wietnamskimi dziewczynkami. April mia�a drobn� figur�, robi�a wra�enie zwinnej, bystrej i silnej. Ma�a. Cicha. a jednak budz�ca respekt. April te� nie jada�a posi�k�w ze wszystkimi, najcz�ciej widywa�o si� j� z czarn� kaw� i papierosem. Wieczorem siada�a z nami do sto�u, by schrupa� par� listk�w sa�aty i troch� orzech�w. Wci�� od nowa zdumiewa�o mnie, �e nikt nie dziwi� si� tym "ekstrawaganckim" nawykom. Zupe�nie normalnie przyjmowano fakt, �e kto� niejada mi�sa albo ��tego sera. a kto inny nie pija mleka. Tolerancja, z jak� si� tutaj spotka�am, obejmowa�a zreszt� wiele r�nych stron �ycia. Tu w�a�nie dowiedzia�am si�. �e s� ludzie, kt�rzy wybieraj� �ycie poza w�asnym krajem, nie ze wzgl�d�w politycznych czy ekonomicznych, ale dlatego �e gdzie indziej czuj� si� lepiej. S� te� tacy, kt�rzy z w�asnego wyboru nie maj� domu, lecz �yj� w samochodzie lub na barce. Ludzie kupuj�cy u�ywane rzeczy, lecz nawet ubieraj�cy si� jedynie w takie, to nie biedacy, lecz przeciwnie, cz�sto osoby zamo�ne. Okaza�o si�. �e fascynuj�ce mnie stare, kryte s�om� cha�upy s� bardzo drogie, a w �rodku mog� by� supernowocze�nie urz�dzone. W ci�gu tych kilku miesi�cy przewarto�ciowa�o si� wiele moich dotychczasowych poj�� na temat elegancji, dobra. bogactwa. Pewne zdarzenie na d�ugo wry�o mi si� w pami��. Z niezbyt przyjemnym uczuciem "biednej studentki z Polski" ogl�da�am co� w jakim� ekskluzywnym sklepie. Jakie� by�o moje zdziwienie, kiedy obs�uguj�ca mnie ekspedientka z zainteresowaniem zapyta�a, gdzie kupi�am to oryginalne poncho, kt�re mam na sobie. Nie powiedzia�am, �e zrobi�a je na drutach moja mama z poprutego starego we�nianego p�aszcza, wrabiaj�c w dzianin� skrawki kretonu... Tutaj w�a�nie, powoli i niepostrze�enie, podwa�ane by�y liczne aspekty �ycia, kt�re od dzieci�stwa przyjmowa�am w postaci mi przekazywanej i traktowa�am jako normalne. Dawa�o to wra�enie dodatkowej przestrzeni, pozornie nawet nowej wolno�ci. Pozwolono mi na przyk�ad zaczyna� prac� o jedenastej rano. Przyj�to bowiem do wiadomo�ci fakt, �e zacz�am �le sypia�, a w zwi�zku z tym mog�am by� t� ostatni� schodz�c� wieczorem z posterunku. Pogodzono si� te� z moimi grymasami przy jedzeniu i w trosce, abym co� jad�a na �niadanie, dostawa�am owocowe jogurty, jedyny produkt, kt�ry jeszcze wtedy naprawd� lubi�am. Przyzwyczajona do tego, �e najlepiej jest nie wyr�nia� si� z t�umu, zacz�am docenia� smak oryginalno�ci. Nie zauwa�y�am jednak, �e moja oryginalno�� w wyborze potraw zacz�a coraz szybciej prowadzi� do stopniowego ograniczania jedzenia w og�le. Jada�am ju� teraz tylko to. na co na pewno mia�am ochot�. Odk�adaj�c na bok wszystkie produkty "niezdrowe", "niepotrzebne" i "tucz�ce". Najmniejsze k�sy chleba, mi�sa, ry�u, zbyt du�o t�uszczu w jarzynach potrafi�y wywo�a� u mnie ju� nie tylko uczucie nadmiernej syto�ci, ale nawet przyprawi� o md�o�ci. Coraz bardziej zacz�am wi�c uwa�a�, by nieje�� za du�o. I w dalszym ci�gu nie przejmowa�am si� tymi dziwnymi symptomami przesytu, traktuj�c je jako termostat reguluj�cy obfito�� mojego jedzenia I dbaj�cy o to, abym nie uty�a. Trzynasty grudnia, data, kt�ra zadecydowa�a o losach wielu Polak�w, i w moIm przypadku zaznaczy�a si� dosy� wyra�nie. W niedziel� rano chcia�am zadzwoni� do rodzic�w. Mia�am im poda� dat� planowanego powrotu do Polski. Chcia�am porozmawia� z mam�, kt�ra dwa dni wcze�niej mia�a dziwnie smutny i st�skniony glos, jakby przewidywa�a, �e mo�emy si� d�ugo nie zobaczy�. Niestety, nie uda�o mi si� po��czy�, a nowy, nagrany na ta�m� g�os poinformowa� mnie, �e wszystkie linie komunikacyjne z krajem. Do kt�rego dzwoni�, s� przerwane. Wiadomo�ci podawane co chwila w r�nych programach radia i telewizji u�wiadomi�y mi, co si� sta�o. Kolejne sk�pe informacje pot�gowa�y jeszcze zdenerwowanie. Szybko rozdzwoni�y si� telefony od przyjaci� i znajomych z ca�ej Anglii, ka�dy chcia� podnie�� mnie na duchu. Jeszcze bardziej potwierdza�o to powag� sytuacji. Ros�o napi�cie i obawy. W takim dniu trudno by�o my�le� o jedzeniu czy g�odzie. Przez par� nast�pnych r�wnie� nie mog�am si� zmusi� do prze�kni�cia czegokolwiek. Pierwszego wieczora, po wiadomo�ciach, o p�nocy. Prze�y�am trudny do opisania szok. kt�ry prawdopodobne r�wnie� przyczyni� si� do p�niejszego stanu. Nie pami�tam ju� teraz wszystkich jego objaw�w, najdziwniejszym jednak i najbardziej niepokoj�cym by�o stopniowe dr�twienie r�k, przechodz�ce w ich bezw�ad. Niesamowicie mnie to przerazi�o, ale po jakim� czasie wszystko zacz�o samo odchodzi�. Kolejne dni nie przynosi�y wyja�nienia sytuacji w Polsce, raczej przeciwnie, nadal bardzo sk�pe informacje i ograniczone do minimum komentarze podsyca�y napi�cie i niepewno��. Po kilku dniach �ywienia si� kaw� i herbat�, zm�czona ju� bardzo nieprzyjemnym i nieustaj�cym uczuciem nudno�ci, zdecydowa�am si� p�j�� do lekarza. Przepisano mi jakie� papki i mikstury, kt�re mia�y pom�c w trawieniu spo�ywanego pokarmu. Przede wszystkim jednak zadzia�a� mia� delikatny �rodek uspokajaj�cy. Lekarz bowiem w pe�ni podziela� moje Zdanie. �e podstawowy problem tkwi� w skrajnym zdenerwowaniu, do kt�rego zreszt� mia�am powody. W ci�gu nast�pnych kilku dni na przemian wpada�am w panik� lub odr�twienie, martwi�am si� o bliskich, sama nie maj�c ochoty na los uchod�cy. Wkr�tce okaza�o si�, �e b�d� mog�a wr�ci� do Polski samolotem specjalnym. By� to wprawdzie r�wnie du�y stres, ale tylko takiego wyboru mog�am wtedy dokona�. O czwartej po po�udniu w Wigili� Bo�ego Narodzenia wita�am si� we Wroc�awiu ze zdumionymi rodzicami. Rzeczywisto�� okaza�a si� mniej straszna ni� wyobra�enie o niej, spodziewa�am si� wi�c, �e wraz z uspokojeniem powr�ci normalny apetyt. Wa�y�am 50 kilogram�w, dwa, mo�e trzy kilogramy mniej ni� przed wakacjami. Je�eli w jakikolwiek spos�b my�la�am o swojej tuszy, by�o to jedynie pragnienie, aby nie uty�... Rzeczywi�cie udawa�o mi si� to. Niestety w dalszym ci�gu kosztem nieprzyjemnego wra�enia przesytu, czasem przechodz�cego w md�o�ci. Nie mog�am ju� teraz narzeka� na ry�, okaza�o si� jednak. �e wiele innych produkt�w po prostu mi "szkodzi". Chleba, ziemniak�w i makaron�w nie jada�am ju� od dawna, teraz przysz�a kolej na kasze i mi�so. Nie usi�owa�am nikogo przekonywa� o tym, �e mi�so nie jest wcale takie zdrowe, tym bardziej nie twierdzi�am tego o kaszach. Sama jednak ogranicza�am ich jedzenie do minimum, bo w dziwny spos�b m n i e o n e s z k o d z i � y. Poniewa� choroba, kt�r� przesz�am par� lat wcze�niej. uszkodzi�a mi w�trob�. Teraz zacz�am sk�ada� wszystko na karb jej s�abej wydolno�ci. Ucieka�am jednak od jakichkolwiek - nawet zio�owych - lekarstw. Uwa�a�am, �e je�eli co� mi zaszkodzi�o, to dlatego, �e nie powinnam by�a tego je�� albo zjad�am zbyt du�o. W po�owie lutego wa�y�am ju� 47 kilogram�w i u�wiadomi�am sobie, �e lista produkt�w, kt�re mog� zje�� bez obawy, maleje z dnia na dzie�. Rodzice z niepokojem patrzyli na to, co si� ze mn� dzieje. Bardziej dla uspokojenia ich obaw ni� z w�asnej potrzeby zgodzi�am si� na wizyt� u lekarza. Podstawowe badania nie wykaza�y jednak �adnych zmian chorobowych. Potwierdza�o si� moje przekonanie, �e nic mi nie dolega. Uwa�a�am nawet, �e wr�cz przeciwnie, teraz dopiero jestem w pe�ni si� i zdrowia fizycznego oraz psychicznego. Ale coraz cz�ciej odmawia�am jedzenia obiadu, z g�ry przekonana, �e b�dzie mi po nim niedobrze. Nie zgadza�am si� r�wnie� na jakikolwiek posi�ek po godzinie osiemnastej. Za to coraz cz�ciej z zadowoleniem spogl�da�am w lustro, widz�c, �e powoli tworzy si� w nim JA, kt�r� zna�am tylko ze swoich naj�mielszych wyobra�e�. Wbrew pozorom, rzeczywi�cie czu�am si� z tym wszystkim bardzo dobrze. Wymizerowana buzia, kt�r� wszyscy w rodzinie tak si� przejmowali, wydawa�a mi si� ciekawsza i �adniejsza. Po raz pierwszy w �yciu nie czu�am si� gruba i bez skrupu��w zak�ada�am ciuchy, kt�re nie musia�y mnie wyszczupla�. Zacz�am s�ysze� coraz wi�cej komplement�w na sw�j temat... By�o do przewidzenia, �e nie�atwo przyjdzie mi zrezygnowa� z tych korzystnych k�opot�w... Niestety. K�opoty si� nasila�y. Zapisane przez lekarza delikatne zio�owe �rodki uspokajaj�ce, kt�re przyjmowane po posi�ku mia�y u�atwia� trawienie. Powodowa�y tak du�y spadek ci�nienia. �e praktycznie nie mog�am normalnie funkcjonowa�. Po tygodniu m�cz�cego zmuszania si� do najdrobniejszej czynno�ci odrzuci�am lekarstwa. Zrobi�am to zreszt� z najwi�ksz� ch�ci�, w ten spos�b rozwiewa�am bowiem cich� obaw�. �e jedz�c wi�cej, znowu utyj�. Dni przynosi�y jednak nowe trudno�ci. Okaza�o si�, �e w kr�tkim czasie wszystkie moje my�li i dzia�ania podporz�dkowane zosta�y jednemu: co zjem i kiedy. Jak zje��. �eby mi nie zaszkodzi�o, i czy b�d� w odpowiednim czasie g�odna, aby zje�� co� jeszcze. Je�eli w domu byli rodzice, g��wny wysi�ek skierowany by� na to, aby zje�� obiad. Tak bardzo chcia�am uspokoi� ich bezpodstawne wed�ug mnie obawy. Nie mog�am patrze� na zaniepokojone spojrzenie mamy. Zale�a�o mi, aby oboje rodzice uwierzyli w to, czego ja by�am pewna. �e teraz jest ze mn� lepiej, a nie gorzej. Je�eli jednak zjad�am obiad, wra�enie syto�ci, a nawet md�o�ci nie ust�powa�y czasem a� do nast�pnego dnia. Zdarza�o si� wi�c, �e zjedzenie jednego posi�ku wymusza�o na mnie niejedzenie dw�ch pozosta�ych... Przekonanie - w gruncie rzeczy absurdalne - o tym, �e jestem zupe�nie zdrowa, a inni po prostu mnie nie rozumiej�, mia�o silne podstawy. Teraz. Po tylu latach. Z pe�n� �wiadomo�ci� szkody. Jak� sobie wtedy wyrz�dzi�am. i wspominaj�c d�ug� drog� wychodzenia z tego stanu, mimo wszystko rozumiem siebie z tamtych lat. Wyra�nie pami�tam. Jak cudownym objawieniem by�o dla mnie poczucie lekko�ci, swobody i zadowolenia z siebie. Osi�gane w�a�nie dzi�ki niejedzeniu. Teraz to poczucie jest ze mn� prawie zawsze, bez wzgl�du na to, co i ile zjem. Wtedy jednak by�o nowym, wspania�ym odkryciem, kt�rego za nic nie chcia�am straci�. Jako nastolatka miewa�am chwile nadmiernego jedzenia. lubi�am s�odycze i pami�tam, �e zawsze obawia�am si� �wi�t, przera�ona smakowitymi pokusami nie do odparcia. Og�lnie jada�am raczej ma�o, a wi�c niewielkie ilo�ci po�ywienia potrafi�y mnie nasyci�. W takiej sytuacji ka�dy dodatkowy k�s ponad zaspokojenie g�odu czy apetytu dawa� uczucie nadmiernego obci��enia �o��dka i wyzwala� jednocze�nie wyrzut sumienia, �e jem co�, od czego utyj�. Poniewa� pomi�dzy 16 a 20 rokiem �ycia miewa�am problemy z przewodem pokarmowym, cz�sto si�ga�am po jedzenie bardziej z apetytu ni� z g�odu. Czemu towarzyszy�y wyrzuty sumienia i niech�� do siebie. Teraz pusty �o��dek i wra�enie g�odu, kt�re piel�gnowa�am ca�ymi godzinami w obawie, aby jedzenie nie "zaszkodzi�o mi", dawa�y wspania�e poczucie panowania nad sob� oraz cudowne fizyczne doznania lekko�ci i swobody. Nie mo�na si� dziwi�, �e w niedorzeczny spos�b to w�a�nie kojarzy�am ze stanem zdrowia, fizycznego i psychicznego. W marcu, a mo�e wcze�niej, pojawi�y si� pierwsze symptomy wyczerpania nerwowego. Zauwa�y�am, �e robi� si� coraz bardziej dra�liwa, co chwila bez powodu stawa�y mi �zy w oczach. Wszyscy w rodzinie zgodnie uwa�ali, �e w pe�ni mam do tego podstawy. Je�eli przez wi�kszo�� dnia co� mi dolega. Trudno, �ebym w ko�cu nie zacz�a si� tym denerwowa�. Dopiero p�niej dowiedzia�am si�, �e w przypadku d�u�szego niedo�ywienia organizmu przede wszystkim zaburzone zostaje funkcjonowanie dw�ch system�w: nerwowego i rozrodczego. Po jakim� czasie straci�am miesi�czk�. Wci�� jednak obstawa�am przy swoim przekonaniu, �e s� to tylko chwilowe k�opoty. Uwa�a�am, �e m�j organizm wie bardzo dobrze, czego potrzebuje, i je�eli potrafi� go s�ucha�, b�d� si� od�ywia� dok�adnie tak, jak jest dla mnie najlepiej. Z Anglii przywioz�am zwyczaj jedzenia rano surowych p�atk�w owsianych z orzechami i suszonymi owocami. Je�eli tylko mog�am, stara�am si� zjada� na �niadanie trzy sto�owe �y�ki takich muesli z jogurtem lub kefirem. Wszyscy traktowali to jako kolejne moje dziwactwo, ja jednak uwa�a�am, �e ta niewielka porcja papki na dnie miseczki to kwintesencja zdrowia, Dzi�ki temu tak �adnie rosn� mi w�osy i w og�le jestem dobrze od�ywiona.... Niestety, zjedzenie tego zdrowego �niadania wymaga�o ode mnie specjalnych rytua��w. Po pierwsze MUSIA�AM BY� G�ODNA. Je�eli rano nie czu�am si� wystarczaj�co g�odna, czeka�am do obiadu. Zbyt dobrze wiedzia�am, �e zjedzenie czegokolwiek w stanie lekkiego nawet uczucia nasycenia oznacza md�o�ci przez nast�pnych par� godzin. Dopiero kiedy spe�niony by� ten pierwszy warunek i budzi�am si� rano g�odna, mo�na by�o my�le� o �niadaniu. P�atki musia�y by� wcze�niej odpowiednio namoczone, najlepiej w wodzie, aby zmi�k�y (ja w tym czasie gimnastykowa�am si�). Na czas jedzenia musia�am mie� zapewniony pe�en spok�j, najmniejszy po�piech lub zdenerwowanie natychmiast prowadzi�y do md�o�ci. Nale�a�o r�wnie� zrezygnowa� ze sporadycznego nawet czytania przy �niadaniu. (Te dwie ostatnie zasady to pewnie jedne z nielicznych korzy�ci z tamtego okresu, kt�re zosta�y ze mn� do dzisiaj.) Ostatecznym warunkiem, niezb�dnym do tego, aby �niadanie mi "nie zaszkodzi�o", by�o wypicie na koniec szklanki kawy, Jednak na gorzk� kaw� do�� szybko zacz�� buntowa� si� m�j �o��dek. Musia�am wi�c dodawa� do niej odrobin� cukru lub mleka. Niestety, z takim pietyzmem celebrowane �niadanie mimo wszystko, z nieznanych mi przyczyn, potrafi�o jednak "usi���" na �o��dku. Wtedy mo�na by�o zastosowa� jeszcze jeden trik - zje�� lody. Teoretycznie nonsens, w praktyce jednak lody by�y rzeczywi�cie tym dziwnym "cudownym lekarstwem", dzia�aj�cym prawie zawsze. W najbardziej dziwnych porach rano i wieczorem, kiedy jaki� posi�ek mi zaszkodzi�, czu�am z ca�� moc�, �e je�eli teraz zjad�abym lody, na pewno by mi pomog�y. Pocz�tkowo podchodzi�am do tych zachcianek z lekk� niech�ci� - od lod�w przecie� si� tyje. Dopiero z czasem, kiedy moja waga spada�a coraz bardziej, a kolejne posi�ki cz�ciej mi szkodzi�y, zacz�am ju� bez opor�w szuka� takiego w�a�nie ratunku. Najcz�ciej, kiedy udawa�o mi si� zaspokoi� ten kaprys, nieprzyjemne uczucie przesytu rzeczywi�cie przechodzi�o, ale wiosn� 1982 roku nie tak �atwo by�o o lody na ka�dym kroku i o ka�dej parze. Zdarza�o si� te�, �e uczucia nudno�ci i przejedzenia doznawa�am wtedy, gdy. Nie jedz�c ju� od dawna, by�am w gruncie rzeczy g�odna. Wtedy mo�liwe by�o zastosowanie kolejnej sztuczki. Rodzice wyczytali, �e dobr� kuracj� dla anemik�w jest podawanie na czczo szklanki grzanego czerwonego wina z ��tkiem. Kupowana na kartki za papierosy lub s�odycze czerwona "bycza krew" tak� w�a�nie, lecznicz� rol� zacz�a odgrywa� w moim jad�ospisie. Pami�tam jednak, �e i w tym przypadku troch� si� obawia�am, czy sztucznie kreowany apetyt nie wymusi na mnie zbyt obfitego jedzenia... R�wnie pewnym i zawsze skutecznym zabiegiem by�o picie wina, a czasem nawet w�dki do obiadu. Im wi�ksze spotkanie rodzinne, im wi�ksza presja, �eby je��, tym bardziej g�odzi�am si� wcze�niej i tym wi�cej alkoholu wypija�am przy posi�ku. Wprawdzie po przyj�ciu i tak nie jad�am przez ca�y nast�pny dzie�, ale po pierwsze. Nie czu�am si� przy tym tak �le, a po drugie, przynajmniej nikt nie m�g� powiedzie�, �e nic nie jem. Niestety te wszystkie zabiegi towarzysz�ce jedzeniu, zasady dotycz�ce tego, co mog� je�� i z czym, co mi na pewno zaszkodzi, a co mo�e jako� przejdzie. Zacz�y coraz bardziej utrudnia� moje normalne funkcjonowanie. �ycie udowadnia�o mi, �e chocia� panuj� nad swoj� tusz�, w �adnym razie nie mam w�adzy nad swoim organizmem. Ten coraz cz�ciej zaskakiwa� mnie nowymi, nieprzewidywalnymi reakcjami. W maju moja waga spad�a do 42 kilogram�w. W czerwcu wa�y�am ju� tylko 40 kilogram�w i chocia� zdawa�am ju� sobie spraw�. �e jestem troch� za chuda. Wola�am siebie tak� jak teraz ni� t� sprzed roku. Powoli jednak zaczyna�am sobie u�wiadamia�, �e mo�e rzeczywi�cie m�j stan nie jest zupe�nie prawid�owy, �e mo�e jest to rodzaj dolegliwo�ci (nie chcia�am nazywa� tego chorob�), kt�ry nale�a�oby leczy�. Cena, jak� p�aci�am za zgrabn� sylwetk� i zwi�zan� z tym odrobin� zadowolenia z siebie, zdawa�a si� coraz wy�sza. Dra�liwo�� i nerwowo��, cz�ste odczuwanie wewn�trznej s�abo�ci (kt�rej nie nale�y myli� z si�� fizyczn�, bo tej wydawa�am si� mie� wci�� du�o), ju� teraz niemal�e ci�g�e uczucie md�o�ci i przesytu, wszystko to razem sk�ada�o si� na obraz moich �wczesnych dni. Pe�nych niezadowolenia i rozdra�nienia. U�wiadomi�am sobie wtedy, jak wiele spraw w naszym �yciu toczy si� wok� jedzenia i przy zastawionym stole. Coraz cz�ciej czu�am niech�� do sytuacji, kiedy w nowym towarzystwie musia�am t�umaczy�, dlaczego nie jem. Wprawdzie z czasem dosz�am do perfekcji w udawaniu, �e to, co jest na moim talerzu, powoli znika. Ale troch� trwa�o. zanim praktyka podsun�a mi najlepsze rozwi�zania. Bardzo mnie dra�ni�o zainteresowanie i rodzaj politowania, jakie wzbudza� fakt, �e nie jem. Moja z�o�� wci�� podsycana by�a przekonaniem, �e tylko nasza polska tradycja tak du�e znaczenie przyk�ada do jedzenia i specjalnej go�cinno�ci, polegaj�cej na podtykaniu go�ciom jedzenia nawet w�wczas, gdy zaznaczaj�, �e nie s� g�odni. W Anglii nikt by si� mn� nie przejmowa�. Tutaj natomiast by�am odmie�cem, t� dziwn�, chor�, chyba nawet nienormaln� istot�, i to tylko dlatego, �e ignorowa�am przysmaki pani domu. By� mo�e jednak ta w�a�nie cicha presja otoczenia spowodowa�a, �e zgodzi�am si� na kolejn� seri� bada�. Jak by�o do przewidzenia, i tym razem sondy �o��dka i dwunastnicy nie wykaza�y �adnych zmian chorobowych. Sytuacja stawa�a si� coraz trudniejsza. Wewn�trzne zadowolenie z faktu, �e wreszcie jestem szczup�a, gas�o pod spojrzeniami mamy, przera�onej moim wygl�dem. Im bardziej zale�a�o mi, aby w obecno�ci rodzic�w co� zje��, tym silniejsze odczuwa�am nudno�ci, nawet na sam� my�l o wsp�lnym posi�ku. By�o to b��dne ko�o. Pragn�c zrobi� dobre wra�enie i co� zje��, za wszelk� cen� chcia�am uchroni� si� przed ewentualnymi skutkami w postaci przesytu i md�o�ci. Niestety, nadmierna obawa. By co� mi nie zaszkodzi�o, powodowa�a, �e posi�ek spo�ywa�am w stanie olbrzymiego napi�cia nerwowego. Nic dziwnego. �e w takiej sytuacji sprawdza�y si� najgorsze przewidywania. Wakacje i ucieczka od czujnego spojrzenia rodzic�w wbrew pozorom niewiele pomog�y. Uwolni�am si� wprawdzie od presji, i� powinnam przynajmniej udawa�, �e jem, pozosta� jednak fakt, �e nic prawie nie mog�am je�� bez obawy, i� mi zaszkodzi. Nie by�o mowy o zjedzeniu czegokolwiek w restauracji czy w drodze. Najapetyczniej wygl�daj�ce smako�yki krzycza�y wci�� do mnie: "Uwa�aj, na pewno b�dziesz si� potem �le czu�a!". Stosunkowo cz�sto mog�am je�� tylko lody. Jogurt, serek homogenizowany, pi� kwa�ne mleko. Ale trudno by�o o te produkty w przypadkowym ma�ym miasteczku lub gdzie� w g�rach. W rezultacie najbezpieczniej by�o oszukiwa� g��d sam� kaw�. Z drugiej jednak strony, jak d�ugo mo�na nie je��, szczeg�lnie je�eli organizm jest od jakiego� czasu niedo�ywiony. Mia�am wi�c do wyboru wytrzymywa� g��d i cieszy� si�. �e nic mi nie dolega, albo nasyci� �o��dek (a raczej oszuka� go czym� stosunkowo lekko strawnym) i dr�e�. Aby jedzenie jak najkr�cej mi na nim "siedzia�o". Musz� przyzna�. �e moje g��wne wspomnienia z tego okresu to poszukiwanie budek z lodami, kupowanie napoj�w gazowanych i ci�g�y z�y nastr�j. Rola lod�w, napoj�w gazowanych i alkoholu uros�a ju� w tym czasie do rangi swoistego lekarstwa. Oczywi�cie wzbudza�o to zrozumia�� niech�� moich bliskich. Lody produkowane w r�nych, nie zawsze higienicznych warunkach z pewno�ci� nie by�y no�nikiem zdrowych kalorii. Napoje gazowane, o kt�rych sama nie mia�am zbyt dobrego zdania, robi�y w tym czasie wra�enie wody zabrudzonej barwnikami i chemikaliami, a alkohol to ju� w og�le zguba, szczeg�lnie je�eli si� przy tym nic nie je. Mnie jednak te trzy produkty stosowane w odpowiednim momencie (i na szcz�cie ka�dy osobno) dawa�y nadziej�, �e przykre md�o�ci zostan� za�egnane, i mo�e kiedy przyjdzie czas na posi�ek. B�d� mog�a co� zje��... To ju� by�o typowe b��dne ko�o. Nie jedz�c przez d�u�szy czas, doprowadza�am organizm do stanu nadmiernego wyg�odzenia. Je�eli w sprzyjaj�cej sytuacji zaczyna�am co� je��, apetyt znacznie si� wzmaga�. Wiedzia�am, �e tak czy inaczej b�dzie mi niedobrze, a wi�c wydawa�o si�, �e warto przynajmniej teraz zje�� wszystko, na co mam ochot�. Wspomaga�a mnie w tym pod�wiadomo��. Kt�ra, w obawie. �e zn�w b�d� si� g�odzi�. Usi�owa�a spowodowa� najedzenie si� na zapas. My�l�, �e w pewnym okresie dni niejedzenia przerywane by�y momentami objadania si�. Ale w tej chwili trudno mi sprawdzi�. Jak dalece to. Co kiedy� wydawa�o mi si� olbrzymim posi�kiem, rzeczywi�cie takim by�o. �o��dek, nie pracuj�cy normalnie od d�u�szego czasu, dotkliwie odczuwa� teraz ka�de, niewielkie nawet przeci��enie. W rezultacie kolejne stany md�o�ci i przesytu potwierdza�y tylko moje prze�wiadczenie, �e jedzenie mi szkodzi. Wci�� nie chcia�am jednak da� za wygran�. Za wszelk� cen� pragn�am udowodni� sobie i innym, �e wszystko jest w porz�dku, jestem zdrowa i sprawna. A fakt, �e troch� mniej jem, to tylko przej�ciowe niedomagania. Pod koniec wakacji pojecha�am na ob�z konny. Teraz, kiedy wspominam tamten czas. Zastanawiam si�, sk�d czerpa�am si�� i energi� na wszystkie wspinaczki po g�rach. Ostre spacery i sport. Wtedy jednak wydawa�o si�. �e lekka i swobodna, nie potrzebuj� wiele wysi�ku na robienie tego, co sprawia mi przyjemno��. Poza tym wysi�ek fizyczny rozgrzewa� mnie. By�o to bardzo wa�ne. Bo sta�y przejmuj�cy wewn�trzny ch��d towarzyszy� mi ju� w tym czasie prawie zawsze. Zbli�a� si� pocz�tek roku akademickiego. Po rocznym urlopie dzieka�skim mia�am wr�ci� na studia. Mnie kojarzy�o si� to z powrotem do normalno�ci, do jedzenia po studencku, to znaczy, co jest i kiedy jest, bez zbytniego przejmowania si�. Moja mama jednak z przera�eniem my�la�a o tym, �e zostawiona sama sobie zupe�nie si� zag�odz�. Id�c na ust�pstwo wobec rodzic�w, zgodzi�am si� na kolejn� pr�b� dania szansy medycynie, wizyt� u ojc�w bonifratr�w - zielarzy z �odzi. Ksi�dz, kt�ry mnie przyj��, wykaza� niespodziewan� znajomo�� rzeczy. Mia�am wra�enie, �e lepiej ni� ja sama zna opisywane przeze mnie symptomy. W toku rozmowy przypomina� o dolegliwo�ciach, o kt�rych nie zd��y�am lub zapomnia�am powiedzie�. Dosta�am zio�a i mikstury. W tej chwili nie pami�tam jednak, jak d�ugo je za�ywa�am. Ju� po pierwszych dniach stwierdzi�am, �e zio�a s� niesmaczne, a ich zaparzanie poch�ania zbyt du�o czasu. Mikstura z kolei, pita przed posi�kiem, wywo�ywa�a silne uczucie ci�gnienia w �o��dku, w ten spos�b wymuszaj�c na mnie jedzenie. To ju� by�o zbyt "niebezpieczne". A wi�c mimo �e po zio�ach i lekarstwach czu�am si� lepiej [a mo�e w�a�nie dlatego), po kilku tygodniach zaprzesta�am ich stosowania. Jednak wbrew obawom mamy m�j powr�t na studia zapocz�tkowa� d�ugi okres poszukiwania sposobu na przetrwanie i powolnego wprawdzie, ale skutecznego wychodzenia z choroby. Rozdzia� 2 U�wiadamiane i nie u�wiadamiane korzy�ci Absurdalno�� sytuacji polega�a na tym, �e od kiedy przesta�am je��, wychud�am, wygl�da�am potwornie i wszyscy wok� si� o mnie zamartwiali, a wed�ug mnie dopiero teraz by�o dobrze. Psychicznie czu�am si� lepiej, mia�am �wiadomo��, �e panuj� nad swoim organizmem, �e wreszcie wygl�dam korzystnie i szczup�o. Moim zdaniem, by�am bardziej sob�, bli�ej tej g��bokiej JA, kt�ra wcze�niej, ukryta pod zwa�ami t�uszczu, nie umia�a w pe�ni si� ujawni�. Fizycznie czu�am si� czasami bardzo �le, za to psychicznie by�am naprawd� bli�ej siebie. Pewniej wyra�a�am swoje zdanie, opinie i pragnienia, zacz�am pozwala� sobie na spontaniczno�� i zwariowane pomys�y. Przez d�ugi czas nie przypuszcza�am, �e "drobne" dolegliwo�ci, kt�re by�y cen� za zrzucenie paru niepotrzebnych kilogram�w i kt�re przynios�y mi tyle wewn�trznego zadowolenia, s� oznak� choroby. Z czasem okaza�o si�, �e by�y jedynie wierzcho�kiem g�ry lodowej. Znacznie p�niej przekona�am si�, �e ogrom problemu - kt�rego w ten spos�b dotkn�am - to cz�� le��ca pod wod�, w sferze nie�wiadomo�ci, kt�rej pocz�tki si�gaj� odleg�ych czas�w, by� mo�e jeszcze dzieci�stwa. To pewnie ju� wtedy my�li i uczucia dotycz�ce wa�nych dla mnie sytuacji kodowa�y w ma�ej g��wce wnioski, pragnienia, marzenia i d��enia, kt�re teraz. jako doros�a dziewczyna. Z takim samozaparciem zaczyna�am realizowa�. Trudno w�a�ciwie okre�li�, kiedy si� to wszystko zacz�o. Prawdopodobnie wielu wa�nych w tym wzgl�dzie zdarze� po prostu nie pami�tam. Ale pewne obrazki tkwi� mocno w mojej pami�ci. Na przyk�ad wielki �al, kiedy okaza�am si� "za du�a" na hu�tanie si� na dziecinnej hu�tawce zawieszanej we framudze drzwi u mojej cioci. Pami�tam, jak zazdro�ci�am swojej m�odszej, szczuplutkiej kuzynce, �e jeszcze swobodnie si� na niej mie�ci. Pode mn� mog�a si� zarwa�... Bardzo smutno by�o mi r�wnie� wtedy, kiedy okaza�am si� za du�a na to, aby rozespan�, sprzed telewizora, zanie�� do ��ka. "Kasi� na pewno jeszcze bior� na r�ce...". Takich obrazk�w znalaz�oby si� pewnie kilka. Kolejny, wyra�nie stoj�cy mi przed oczyma epizod wydarzy� si� podczas opalania nad Odr�, kiedy mia�am oko�o jedenastu lat. Dzieci wymy�li�y wspania�� zabaw�. Dwoje doros�ych trzyma ko�ce starej, lotniczej p�achty i ko�ysze w niej dzieciaka. Jako najstarsza pr�buj� ostatnia, kilka wspania�ych lot�w w powietrzu i... bach. Niekontrolowanie l�duj� na trawie, poniewa� p�achta p�k�a pod moim ci�arem. Wstyd. �e jestem taka gruba, znacznie przewy�sza� wtedy b�l wywo�any upadkiem. Kiedy patrz� na zdj�cia z dzieci�stwa, roze�miana, �adna dziewczynka rzadko przypomina grubasa. Moje wspomnienia s� jednak inne. Od dwunastego roku �ycia by�am g��boko przekonana, �e jestem troch� za gruba. Wewn�trzny kontroler nakaza� mi wtedy nie lubi� ziemniak�w i makaronu, ogranicza� chleb. Z czasem ja, kt�ra jako dziecko jad�am i lubi�am wszystko, zacz�am nie znosi� klusek, w jakiejkolwiek postaci. Od tej pory ziemniaki i makaron jeszcze do niedawna nie istnia�y w moim jad�ospisie... Oczywi�cie inaczej by�o ze s�odyczami, z tych trudno by�o zrezygnowa�. Ale ju� wtedy si�ganiu po ka�dy kawa�ek ciasta czy po deser towarzyszy�o niejasne poczucie winy: "Od tego si� przecie� tyje". Okres dojrzewania wyra�nie spot�gowa� moje utajone kompleksy. Nienawidzi�am rosn�cych mi piersi. Czu�am si� niska i niezgrabna. Z zazdro�ci� patrzy�am na kole�anki, jeszcze p�askie, z ch�opi�cymi figurami. Filmy i czasopisma z mod� gloryfikowa�y tak� w�a�nie kobiec� figur�... w�skie biodra. p�aski brzuch... Dlaczego ja nie jestem taka? Bardzo szybko jakiekolwiek niepowodzenia osobiste, towarzyskie czy szkolne t�umaczy�am swoim nieodpowiednim wygl�dem. Gdybym by�a szczuplejsza... Wydawa�o si�, �e wi�kszo�� problem�w po prostu znik�aby, gdybym tylko zrzuci�a tych kilka niepotrzebnych kilogram�w. Pami�tam siebie trzynastoletni� z przera�eniem patrz�c� na swoje coraz grubsze nogi. Wydawa�o si�, �e to nogi i tusza ograniczaj� mnie i powoduj�. �e w towarzystwie jestem inna, ni� naprawd� si� czuj�. Szczeg�lnie po�r�d r�wie�niczek i r�wie�nik�w, kt�rzy tak jak ja coraz krytyczniej spogl�daj� na siebie nawzajem. Ale �ycie toczy�o si� dalej, trzeba by�o pogodzi� si� z sylwetk�, jak� da�a mi natura. Pojawili si� pierwsi ch�opcy, komplementy, wydawa�o si�, �e mo�na �y� i by� lubian�, nawet je�eli kilogramy przykrywaj� i t�umi� prawdziw� mnie... Zawsze jednak gdzie� tam w g��bi duszy czu�am si� inna. Gorsza, dlatego �e gruba i niezgrabna. Du�o czasu min�o, zanim dotar�o do mnie, �e by� mo�e by�o odwrotnie. Mo�e wola�am by� gruba i niezgrabna, aby na swoj� tusz� zrzuca� win� za wszelkie osobiste pora�ki i niepowodzenia. Ale nie uprzedzajmy fakt�w. Teraz, kiedy jako dwudziestoletnia dziewczyna po raz pierwszy od wielu lat zacz�am z aprobat� patrze� na swoje cia�o, odkry�y si� przede mn� zupe�nie nowe obszary zadowolenia, pewno�ci siebie. �mia�o�ci i ch�ci do �ycia. Zdawa�o si�, �e dzi�ki temu. I� troch� �yczliwiej i z wi�kszym zadowoleniem patrz� na siebie. �atwiej jest mi przyjmowa� aprobat� i �yczliwo�� innych. Zacz�am s�ysze� komplementy, kt�rych wprawdzie p� roku czy rok wcze�niej r�wnie� nie brakowa�o, ale wtedy, zatrzymywane przez sito mojej samooceny, po prostu do mnie nie dociera�y. Dopiero teraz by�am zdolna w nie uwierzy�. Zgrabniejsza sylwetka. Zadowolenie z w�asnego wygl�du, pewno�� siebie i akceptacja ze strony innych nie by�y jedyn� korzy�ci� osi�gan� dzi�ki tej nowej sytuacji. Mo�e to zabrzmie� �miesznie, ale wszystkie elementy mojej choroby by�y mi do czego� potrzebne. To, �e przejawia�a si� w taki, a nie inny spos�b, wynika�o r�wnie� z pewnych pod�wiadomych wybor�w i nie u�wiadamianych korzy�ci, jakie przy okazji uzyskiwa�am. Najlepszym przyk�adem s� lody i rola, jak� odgrywa�y w tym moim trudnym okresie. Dlaczego w�a�nie lody by�y produktem, kt�ry mog�am je�� prawie zawsze? Dlaczego nie do��, �e mi nie szkodzi�y. To jeszcze mog�y spowodowa�. �e stoj�ce ko�ci� w gardle �niadanie rozp�ywa�o si� wraz z nimi? Co sprawia�o. �e w zimowy poranek, zmarzni�ta, z r�koma w r�kawiczkach, bywa�am pierwsz� klientk� horteksowskiej budki? Jak to mo�liwe, �e nie przeszkadza�o mi przejmuj�ce wewn�trzne zimno, kt�rego nie mog�am okry� najgrubszymi swetrami? Od strony fizjologicznej trudno chyba znale�� na to odpowied�, natomiast moje wspomnienia z dzieci�stwa mog� by� ciekawym wyja�nieniem. Do dziesi�tego roku �ycia bardzo du�o chorowa�am. Przerost migda�k�w powodowa� cz�ste anginy. Wci�� nale�a�o uwa�a�, aby dziecko nie by�o zgrzane lub przeciwnie, za lekko ubrane. Ma�y przeci�g, troch� zimna i przezi�bienie gotowe. Angina po zjedzeniu lod�w by�a niemal regu��. Oto obrazek, tym razem ze wspomnie� mojej mamy. Idziemy razem ulic�. Z naprzeciwka zbli�a si� dziecko z lodami na patyku. Mama z rozdartym sercem s�ucha mojego monologu: - Popatrz, mamusiu, ten ch�opiec ma lody. Ale lody s� niezdrowe, prawda? Od lod�w si� choruje. One s� niedobre. Potem trzeba le�e� w ��ku. Ja nie chc� lod�w. Prawda, �e one s� niedobre? Grzecznie drepcz� przy mamie, ale g�ow� d�ugo jeszcze mam obr�con� do ty�u, t�sknym wzrokiem spogl�daj�c na nieosi�galne �akocie. Kiedy w ko�cu wyci�to mi migda�ki. po operacji nie dosta�am lod�w. Tak jak mi wcze�niej obiecywano. Niestety, zaniechano przestarza�ej metody, kt�r� podobno kiedy� stosowano w szpitalach. Smutne r�wnie�, �e kiedy wreszcie wyros�am z angin, przezi�bie� i chor�b, lody z miejsca zakazanego ze wzgl�du na zdrowie przesz�y na inne miejsce produkt�w zakazanych. Tym razem tucz�cych. Wygl�da na to. �e moja oburzona psychika postanowi�a nie godzi� si� na t� jawn� niesprawiedliwo��. W pozornie trudny do wyt�umaczenia spos�b wymog�a na mnie zaspokojenie g��bokich pragnie� z dzieci�stwa... My�l�, �e z alkoholem by�o podobnie. Od dziesi�tego roku �ycia zna�am przyjemne dzia�anie domowego wina. Nie do��, �e lubi�am jego lekko s�odki smak. To jeszcze wprawia�o mnie w taki mi�y nastr�j i dawa�o radosn� swobod�. Teraz z przera�eniem my�l�, �e dopiero alkohol przywraca� mi dzieci�c� spontaniczno��. Ale czy mo�na si� dziwi�? Zawsze by�am pos�usznym, nie sprawiaj�cym k�opot�w dzieckiem. Odk�d pami�tam. By�am ju� ta "du�a" i mam wra�enie, �e wszelkie moje dzia�ania wynika�y nie z tego. Co chcia�am robi�. Lecz z tego, jak - moim zdaniem - "du�a grzeczna dziewczynka" powinna si� zachowywa�. Efekty tego bywa�y czasem do�� dziwne. Moja mama wspomina na przyk�ad, �e nigdy nie okazywa�am zainteresowania tym, co dostan� na urodzIny czy na Gwiazdk�. Podczas gdy inne dzieci robi�y wszystko, aby w Wigili� zajrze� pod choink� i pobaraszkowa� w�r�d prezent�w, zanim to by�o dozwolone, ja sprawia�am wra�enie. Jakby w og�le mnie to nie interesowa�o. Podobno by�o to nawet przykre, bo p�niej z tak� sam� grzeczn� min� dzi�kowa�am za wszystk