Recenzje

• Wkp

  2018-03-20

  WSPANIAŁA KSIĄŻKA O OKROPNEJ GILLY Chociaż Kattherine Paterson to jedna z najlepszych i najciekawszych autorek literatury dziecięcej i młodzieżowej, jej prace nie są zbyt nieźle słynne na naszym rynku. Jeśli liczyć „Wspaniałą Gilly”, dotychczas na polskim rynku ukazały się ledwie dwie powieści z liczącego blisko 40 tytułów dorobku. Drugą, najsłynniejszą (głównie za sprawą całkiem udanych filmowych adaptacji) jest idealny „Most do Terabithii”. Kluczowe jednak, że możemy cieszyć się choć tymi tytułami, ponieważ twórczość amerykańskiej pisarki, uhonorowana kilkudziesięcioma najróżniejszymi nagrodami, to nie tylko idealna lektura dla młodych, lecz także dzieła poruszające ważkie tematy, aktualne nawet dzisiaj, co idealnie widać po „Gilly”, choć od jej wydania mija właśnie czterdzieści lat. Poznajcie jedenastoletnią Gilly. A właściwie Galadriel Hopkins, dziewczynkę nazwaną tak na cześć postaci z powieści J.R.R Tolkiena, choć nikt jej tego dotychczas nie powiedział, która wiedzie żywot sieroty. W ciągu niespełna trzech lat przemieniła już dwa domy i w chwili, w której zaczyna się akcja powieści, wieziona jest przez pannę Ellis, pracownicę sierocińca, do kolejnej rodziny, która chce ją przygarnąć. Zostawiona we wczesnym dzieciństwie przez matkę, którą stale idealizuje, marzy, że ta w końcu zabierze ją do siebie i ukarze wszystkich tych, przez jedenastolatkę uważanych za złych, lecz na marzeniach wszystko się kończy. Dlatego również Gilly jest inteligentna, zbuntowana i zuchwała, a całą własną energię poświęca na zniechęcanie do siebie kolejnych rodzin zastępczych. Dokładnie to samo robi, kiedy trafia pod opiekę pani Trotter, zajmującej się już upośledzonym, siedmioletnim chłopcem przeraźliwie bojącym się Gilly. Nastolatka nie zamierza spędzić tu zbyt dużo czasu, klnie, w nowej szkole, w której nie potrafi się odnaleźć, angażuje się w bójki i snuje plany dokuczenia całemu otoczeniu – w końcu już zdarzało się jej wykańczać nerwowo opiekunów. Nie może znieść, że na posiłki przychodzi do Trotterów starszy, czarnoskóry, niewidomy mężczyzna. Tak samo, jak nie potrafi przejść do porządku dziennego ponad tym, że uczy ją kolorowa nauczycielka, a klasa pełna jest czarnych dzieci. Własnego przybranego brata również nie lubi, lecz przynajmniej dzięki jego lękowi ma narzędzie do kontroli nowej, tymczasowej „matki”. I nawet jeśli otoczenie ulega jej dość opornie, nie zamierza się poddawać. Czy jednak tak najbliższy kontakt z tym, co dla niej jest inne, pozwoli Gilly się przemienić i zaakceptować własny los? National Book Award w kategorii Literatura Dziecięca, Christopher Award, Jane Addams Award i Newbery Honor a także dużo stanowych nagród w kategorii książka ebook dla dzieci. Tymi wyróżnieniami właśnie może pochwalić się „Wspaniała Gilly”, lecz to tylko puste słowa. Dużo powieści może dostać jakąś nagrodę, ponieważ akurat nie było lepszych do niej kandydatów, prawda? Lecz w przypadku książki Paterson jest inaczej. To naprawdę idealna lektura, pełna, treściwa, poruszająca i niebanalna. Lektura zasługująca na uznanie, jakie zdobyła. Co warto zauważyć, „Wspaniałą Gilly” wolna jest od tego, co stanowi zmorę zdecydowanej większości ebooków dla młodych czytelników, a mianowicie naiwności. Bohaterowie najczęściej są infantylni, wyidealizowani, przerysowani i nierealni. U Patersona tak nie jest. Gilly to dziewczynka wredna, przeklinająca, pełna złych cech i słabości. Rasistka, prawdopodobnie śmiało możemy w stosunku do niej użyć tego słowa, nie mająca zbyt dużo współczucia dla niepełnosprawnych. Po prostu dziewczynka z krwi i kości – niestety dużo takich osób możemy spotkać w życiu. Może i podobne podejście do postaci i tematyki wydaje się odważne, szczególnie, jak na lata, w których opowieść powstała, lecz tym bardziej należy docenić „Wspaniałą Gilly”. Zrobili tu już krytycy i czytelnicy na całym świecie, sława książki pozwoliła przenieść ją na duży ekran a także na deski teatru jako musical, a teraz możecie to zrobić także Wy. I nie sugerujcie się okładką (którą ja osobiście bym zmienił) – dzieło Paterson to wspaniała, mądra, pouczająca, lecz nie rażącą dydaktyzmem, za to urzekająca własną prawdą lektura zarówno dla młodszych, jak i starszych czytelników.