Strona 1 Poradnik dla budujących dom z drewna Buduję z drewna fot. Archiwum CBS Strona 2 Copyrights by Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych „Teraz Drewno” Fundacja Promocji Drewna Warszawa 2005 Wydawca: Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa „Teraz Drewno” Fundacja Promocji Drewna ul. Okrąg 8/10 lok. 36, 00-407 Warszawa Zdjęcie na okładce: Nordic Timber Council Opracowanie graficzne: studio66@ – Piotr Górski, Gdańsk Wydano z funduszy Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. Wszelkie prawa zastrzeżone. Reprodukcja całości lub którejkolwiek części niniejszej publikacji, w jakiejkolwiek formie bez uzyskania pisemnej zgody DGLP – zabroniona. Strona 3 C zC zaass na n adomy d o my z d rezw na d re w n a „Teraz Drewno” Fundacja promocji Drewna ma przyjemność Wiedząc, że drewno jest budulcem zdrowym a dom drewniany przedstawić Państwu Informator „Buduję z Drewna”. Drewno i ka- zapewnia przyjazne środowisko do życia i energooszczędną eks- mień to najstarsze materiały budowlane. Od setek lat drewno ploatację, i że dzisiejsza jakość wykonania oferowana na rynku było wykorzystywane do budowy domów. W Polsce tradycja bu- jest wysoka, z pełną świadomością i przekonaniem namawiamy dowy z drewna litego (bali) jest długa i od morza po góry można Państwa na wybór budownictwa drewnianego. W niniejszym in- znaleźć wiele przykładów domów i firmy specjalizujące się w te- formatorze przedstawione są zalety i wady tego budownictwa, go rodzaju technologii. omówione są pokrótce różne technologie i podstawowe zasady Na początku lat 90-tych do Polski przyszła technologia budownic- oraz dołączony jest wzór zalecanej umowy z firmą wykonawczą. twa szkieletowego (szkielet drewniany) na bazie doświadczeń Będąc świadomym, czego należy oczekiwać i mając dobrze za- 3 z Ameryki (USA i Kanada), Skandynawii oraz Niemiec i Austrii. Po- bezpieczony swoje interesy w umowie, możecie być Państwo mimo dużego zainteresowanie tego rodzaju budownictwem pewni, że dom Wasz będzie spełniał wszystkie oczekiwania a czas wśród inwestorów, firmy oferujące domy w systemie szkieletu jego budowy, w porównaniu z innymi technologiami tradycyjny- drewnianego nie zawsze budowały je zgodnie z wymogami, co mi, będzie znacznie krótszy. miało bezpośredni wpływ na jakość. Była to ważna lekcja dla wielu Żyjąc w tak uprzemysłowionym środowisku i myśląc o naszych firm i dziś większość tych przedsiębiorstw, które się specjalizują wnukach starajmy się dokonywać świadomych wyborów i za- w tej technologii, dba o jakość i buduje zgodnie z reżimem tech- wsze, gdy tylko to możliwe stawiajmy na surowce i materiały na- nologiczny. Działalność organizacji takich jak Stowarzyszenie turalne i odnawialne. Drewno jest jedynym budulcem odnawial- „Dom Drewniany”, konkurencja (liczba firm obecnych na rynku) nym i dzięki zrównoważonej gospodarce leśnej prowadzonej oraz wiele artykułów poświeconych wymogom i jakości a publi- przez Lasy Państwowe w Polsce, z każdym rokiem przybywa nam kowanych w czołowych gazetach i czasopismach specjalistycz- zapasów drewna, a obszar leśny kraju wciąż rośnie. nych („Gazeta Wyborcza”, „Murator”, „Katalog Budownictwa Wykorzystujmy drewno tam gdzie się da a tym samym, paradok- Drewnianego”) miały ogromny wpływ na poprawę sytuacji i dziś salnie, przyczynimy się do dalszego wzrostu zalesienia. budownictwo szkieletowe drewniane jest już na zupełne innym poziomie i satysfakcja klienta z wyboru tej technologii jest gwa- B U D U J Z D RE W N A I M IE S ZK A J W D RE WNI E rantowana. BUDUJĘ Z DREWNA Strona 4 Spis Sp is treści treści Czas na domy z drewna 3 Budownictwo drewniane w Polsce 5 Zalety domów drewnianych 8 Wady domów drewnianych 10 Budownictwo szkieletowe 12 Historia budowy domu o lekkiej konstrukcji szkieletowej 24 4 Dom o lekkiej, drewnianej konstrukcji szkieletowej z elewacją ceglaną 25 Domy prefabrykowane 26 Domy z bali 30 Budynek z bali 40 Ognioodporność domów drewnianych 42 Wzór umowy 45 Budownictwo drewniane a ochrona środowiska 50 Wykaz określeń powszechnie stosowanych w budownictwie szkieletowym 52 fot. Nordic Timber Council Informacje teleadresowe 54 BUDUJĘ Z DREWNA Strona 5 Budownic d Budownic t wo t wo d re wd drewniane niane w Po l s ce w Polsce l Stały wzrost zainteresowania inwestorów i wykonawców Szacunkowa liczba firm budujących domy budownictwem z drewna Liczbę firm wykonawczych, specjalizujących się w budownic- Budownictwo drewniane istniało w Polsce od wieków. Przykłady twie drewnianym trudno jest określić dokładnie. Z posiadanych drewnianych obiektów sprzed lat można spotkać niemal w każdej przez Centrum Budownictwa Szkieletowego danych wynika, iż wsi, w każdym mieście. Jednak największy rozwój budownictwa w naszym kraju działa około 250 firm realizujących lekkie bu- drewnianego w naszym kraju nastąpił z początkiem lat dziewięć- downictwo szkieletowe, ok. 30 firm realizujących domy prefa- dziesiątych ubiegłego wieku, kiedy to zaczęli powracać z emigra- brykowane, tzw. domy gotowe i ponad 100 firm budujących cji Polacy przyjeżdżający z USA, Kanady, Niemiec, Austrii czy kra- domy z bali. Jednak w liczbie firm budujących domy z bali nale- 5 jów skandynawskich gdzie budownictwo drewniane cieszy się ży rozróżnić domy z bali pełnych, bali izolowanych, tj. bali wyma- dużą popularnością. Przemiany gospodarcze, jakie miały miejsce gających stosowania ocieplenia, jak i bali warstwowych. Prawie w minionych latach, rozwój handlu, nowe technologie i materiały wszystkie firmy wykonują „domy pod klucz”, zgodnie z obowią- budowlane, również miały wpływ na rosnącą popularność bu- zującą tendencją. Nieliczne firmy działają na zasadach develo- downictwa drewnianego. perki. Większość buduje na indywidualne zamówienia. Nie jest oczywiście możliwe wprowadzenie na rynek nowości Konstrukcji budynków realizowana jest z materiałów krajowych, nie technicznych bez udziału mediów. Bez wątpienia palmę pierw- mniej każdego roku powstaje kilka domów z materiałów sprowa- szeństwa w propagowaniu budownictwa drewnianego dzierży dzonych z Kanady, Stanów Zjednoczonych, Szwecji lub Niemiec. wydawnictwo „Murator”, które przez wiele lat promowało tę tech- Wejście Polski do Unii Europejskiej bez wątpienia wzmocniło bu- nologię na łamach wydawanych przez siebie czasopism i książek. downictwo drewniane w naszym kraju. W krajach europejskich Wiele do rozwoju tej technologii wniosła trzyletnia działalność budownictwo to cieszy się rosnącym zainteresowaniem i stanowi Fundacji Amerykańsko-Polski Instytut Budownictwa, założonej średnio 25-30% budownictwa jednorodzinnego. właśnie w celu propagowania amerykańskiego budownictwa. Dziś rolę tę przejęło Centrum Budownictwa Szkieletowego a tak- że niedawno powołane Stowarzyszenie Dom Drewniany oraz fundacja „Teraz Drewno” Fundacja Promocji Drewna, której głów- nym cele jest promocja produktów z drewna w życiu polskiego społeczeństwa. BUDUJĘ Z DREWNA Strona 6 Budownic d t wo d drewniane w Polsce l Co nęka polskie budownictwo drewniane Chcąc namówić Państwa na wybór tej technologii być może nie jest właściwym pisanie o problemach. Jednak warto powiedzieć, że nie są one ograniczające i należy wierzyć, że wraz z dalszym rozwo- jem tej technologii w Polsce wymienione poniżej zagadnienia już niedługo nie będą stanowiły przeszkody ani dla inwestorów ani dla wykonawców domów z drewna. Kolejność, w jakiej poniższe pro- 6 blemy zostały wymienione, nie jest równoznaczna z ich wagą. „ „Bariera mentalna” – większość Polaków wątpi, iż dom o kon- strukcji drewnianej może charakteryzować się wieloletnią trwa- łością (brak przykładów w Polsce). Powszechnie uważa się, iż dom powinien być jak „twierdza” budowany na 100 czy 200 lat, choć przez ten czas ulec mogą zmianie style i możliwości archi- tektoniczne i technologiczne. „ Brak informacji w szkołach budowlanych na temat budownic- twa drewnianego. Tylko nieliczne szkoły i wyższe uczelnie tech- niczne traktują budownictwo drewniane jako sprawdzoną technologię. Na wielu uczelniach jest jeszcze traktowane jako „ciekawostka budowlana”. „ Brak gruntownej wiedzy i doświadczenia u wielu osób zawodo- wo związanych z budownictwem drewnianym – przysparza to problemów zarówno w fazie projektowania jak i podczas budo- wy. Dla wielu architektów, firm wykonawczych, czy też osób z nadzoru budowlanego, budowa „domu drewnianego” ograni- cza się do montażu drewnianej konstrukcji, bez wgłębiania się w całość zagadnień tej technologii. Sprawy wilgotnościowo- -cieplne czy problemy akustyki budynku, są im zupełnie obce. fot. Nordic Timber Council BUDUJĘ Z DREWNA Strona 7 Budownic d t wo d drewniane w Polsce l „ Brak krajowych wymagań techniczno-montażowych do wyko- poprawa jakości wykonania. Nie tylko same firmy w dbałości nywania i odbioru robót, tak dla budynków wznoszonych o pozycję na rynku i własną renomę szkolą swoich pracowników w lekkiej konstrukcji szkieletowej, czy domów prefabrykowa- i przestrzegają reżimu technologicznego, ale zostało to również nych, jak i dla domów z bali. Choć obecnie trwają prace nad wymuszone dzięki działaniom Stowarzyszenia „Dom Drewniany”, opracowaniem niezbędnych wymagań. które dla swoich członków opracowało wymagania wykonawcze. „ Brak programów wspomagających projektowanie domów Instytucje naukowe i certyfikujące widząc rosnąca rolę budownic- z drewna. Jednak na rynku dostępnych jest już coraz więcej pro- twa drewnianego również przyczyniają się do wymuszania lep- jektów gotowych domów drewnianych. Także większość firm szej jakości poprzez opracowywanie standardów, które mają obo- wykonawczych oferuje własne usługi projektowe i przeprojekto- wiązywać w Polsce. Taki obowiązek wymusza na nas członkostwo 7 wania projektu domu tradycyjnego na dom drewniany. w Unii Europejskiej. Działania organizacji promujących budow- nictwo drewniane, wsparcie mediów i specjalistycznych ośrod- Podsumowanie ków badawczych nie tylko przyspiesza rozwój budownictwa drewnianego, uzasadniając jego stałe miejsce na naszym rynku, Budownictwo drewniane rozwija się w Polsce bardzo szybko. Świad- ale również przyczynia się do dbałości o jakość wykonania i umoż- czy o tym wzrastająca ilości firm wykonawczych, które nie narzekają liwia Państwu weryfikację wyboru. na brak zleceń oraz wzrost ilości budowanych domów z drewna. W porównaniu z latami dziewięćdziesiątymi nastąpiła znaczna Dom w technologii drewnianej to dobr y w ybór! BUDUJĘ Z DREWNA Strona 8 Z aZalet l e t yy dodmów o m ów d re wd re whn i a nych nianyc h zdrowy dom drewno jako surowiec naturalny, posiadający zdolność do samoregulacji wilgotności, stwarza niepowtarzalny, trudny do uzyskania w innych technologiach, mikroklimat wnę- trza budynku,. W krajach gdzie budownictwo z drewna jest szero- ko rozpowszechnione, statystyczny mieszkaniec tych domów żyje kilkanaście lat dłużej. krótki czas budowy budowa domu składanego na placu bu- 8 dowy trwa około trzech miesięcy, przywożonego na plac budowy w pełnej prefabrykacji – kilka dni, fot. Nordic Timber Council mały ciężar domu lekka konstrukcja domu drewnianego do minimum ogranicza wielkość fundamentów, dzięki czemu ich koszt jest niższy, a także mniej kosztuje transport materiałów na budowę i na samej budowie, „sucha” technologia budowa konstrukcji domu ogranicza się do montażu drewnianych elementów, łączonych na gwoździe i metalowe łączniki, w związku z czym, nie potrzebne są przerwy technologiczne, co w poważnym stopniu skraca czas budowy; fot. Nordic Timber Council BUDUJĘ Z DREWNA Strona 9 Zalet l y domów d d drewnianych h możliwość budowania domów nawet w zimie poza funda- mentami dom drewniany nie wymaga żadnych prac mokrych, jak betonowanie czy murowanie, dzięki czemu budowa domu drew- nianego może odbywać się w okresie zimowym, łatwość przebudowy i modernizacji konstrukcja domów drewnianych zezwala na łatwe przebudowy, rozbudowy czy mo- dernizacje np. w zakresie przestawiania ścianek, czy naprawę lub wymianę instalacji, 9 mała grubość ścian zewnętrznych ściany wypełnione izolacją cieplną, pozwalają do minimum ograniczyć grubość ścian ze- wnętrznych dzięki czemu domy drewniane przy takich samych fot. Nordic Timber Council wymiarach zewnętrznych mają powierzchnię użytkową większą o ok. 10% niż domy murowane. fot. Nordic Timber Council dobra ochrona cieplna domu ściany zewnętrzne i dach na ca- łej powierzchni wyłożone są folią paroizolacyjną i w pełnej grubości wypełnione izolacją cieplną co wpływa na wysoką izolacyjność cieplną ścian zewnętrznych i zapenia niskie koszty eksploatacyjne. BUDUJĘ Z DREWNA Strona 10 Wady Waddy do domów d mów d re wd drewnianych ni anyc h h mała bezwładność cieplna dość szybko się wychładza, ale jed- nocześnie się nagrzewa, ograniczone rozpiętości stropów drewniane belki stropowe w pewnym stopniu ograniczają wymiary pomieszczeń; dla więk- szych rozpiętości należy stosować podciągi lub specjalne dźwiga- ry stropowe, 10 technologia mało rozpowszechniona drewno jako konstruk- cyjny materiał budowlany, w mentalności Polaków nie cieszy się dużym powodzeniem, pomimo iż w wielu krajach świata domy z drewna, stanowią większość budownictwa jednorodzinnego, fot. Archiwum CBS fot. Archiwum CBS BUDUJĘ Z DREWNA Strona 11 Wady d domów d d drewnianych h technologia wysublimowana wymaga wyjątkowo dużej do- kładności i kultury technicznej, wymagająca bardzo dobrej znajo- mości wymagań techniczno-montażowych, brak wspólnego systemu wymiarowego różne wymiary ma- teriałów budowlanych np. izolacji cieplnej, płyty drewnopochod- nych, płyt gipsowych przy systemowym rozstawie słupków, belek stropowych i krokwi dachowych, powodują utrudnienia i wpły- wają na wzrost kosztów budowy. 11 fot. Archiwum CBS fot. Archiwum CBS BUDUJĘ Z DREWNA Strona 12 Budownic Buddownic t wo t wo s z k i eszkk ieletowe le towel 1. Jak posadowić? Domy drewniane można posadowić na tradycyjnej płycie funda- mentowej lub stropie drewnianym z pustką podpodłogową. 12 fot. Archiwum CBS fot. Archiwum CBS Płyta fundamentowa Ściany fundamentowe pod pod dom drewniany strop z pustką podpodłogową Typowy układ warstw stropu nad przestrzenią podpodłogową Typowy układ warstw ściany zewnętrznej – od wnętrza: 2. Jakie warstwy przegrody? „ płyty gipsowo-kartonowe, gipsowo-włóknowe grub. min. 12,5 mm Typowy układ warstw stropu nad przestrzenią podpodłogową – „ opóźniacz pary wodnej – zwany popularnie paroizolacją od góry: „ konstrukcja ściany wypełniony materiałem izolacyjnym – przy- „ wierzchnia warstwa wykończeniowa kłady patrz pkt 3.6. „ płyta poszycia grub. min. 22 mm, izolowana od konstrukcji „ poszycie zewnętrzne – przykłady patrz pkt 3.2. stropu „ folia wiatroizolacyjna „ konstrukcja stropu o rozstawie osiowym belek 40–60 cm „ wykończenie zewnętrzne ściany – przykłady patrz pkt 3.5. po- „ izolacja termiczna grub. min. 20 cm – przykłady patrz pkt 3.6. niżej „ wiatroizolacja „ folia budowlana na gruncie BUDUJĘ Z DREWNA Strona 13 Budownic d t wo szkk ieletowe l Typowy układ warstw stropu międzykondygnacyjnego – od góry: „ wierzchnia warstwa wykończeniowa – podłoga (parkiet, pane- le, terakota, kamień) „ płyta poszycia grub. min. 22 mm, izolowana od konstrukcji stropu „ konstrukcja stropu „ izolacja akustyczna grub. min. 10 cm – przykłady patrz pkt 5. „ ruszt montowany prostopadle do spodu belek „ płyta gipsowa grub. min. 12 mm mocowana do listew kapelu- 13 szowych Typowy układ warstw ściany zewnętrznej Typowy układ warstw stropu międzykondygnacyjnego BUDUJĘ Z DREWNA Strona 14 Budownic d t wo szkk ieletowe l Typowy układ warstwy połaci dachu, z poszyciem – od wnętrza: Szczelina wentylacyjna winna zapewnić właściwą wentylację po- „ płyty gipsowo-kartonowe, gipsowo-włóknowe łaci poprzez zapewnienie nawiewu przez otwory wentylacyjne „ folia paroizolacyjna w okapie dachu i wywiewu w kalenicy Minimalna grubość szcze- „ konstrukcja dachu o rozstawie osiowym krokwi nie większym liny wentylacyjnej winna wynosić 20 mm. niż 60 cm „ materiał izolacyjny w połaci dachu – przykłady patrz pkt 3.6. Typowy układ warstwy połaci dachu, bez poszycia – od wnętrza: „ szczelina wentylacyjna – w przypadku zastosowania poszycia „ płyty gipsowo-kartonowe, gipsowo-włóknowe dachu „ folia paroizolacyjna „ poszycie połaci dachu – przykłady patrz pkt 3.2. „ konstrukcja dachu o rozstawie osiowym krokwi nie większym 14 „ pokrycie dachu – przykłady patrz pkt 3.3. niż 60 cm Typowy układ warstwy połaci dachu, z poszyciem Typowy układ warstwy połaci dachu, bez poszycia BUDUJĘ Z DREWNA Strona 15 Budownic d t wo szkk ieletowe l „ materiał izolacyjny w połaci dachu – przykłady patrz pkt 3.6. „ nie więcej niż 23 % – jeżeli elementy będę na otwartym po- „ folia dachowa, o wysokiej paroprzepuszczalności wietrzu. „ kontrłaty i łaty „ pokrycia dachowe – patrz przykłady pkt 3.3. W trakcie budowy drewno, ze względu na warunki atmosferycz- ne, może osiągnąć większą wilgotność, jednakże przed zamknię- 3. Jakie materiały? ciem elementów konstrukcji w ścianie, poprzez zakładanie paro- izolacji, drewno nie może mieć większej wilgotności niż 19%. 3.1. Jakie drewno konstrukcyjne? Jedynym elementem konstrukcji, który podlega impregnacji są 15 Do budowy konstrukcji szkieletu należy stosować drewno iglaste. podwaliny leżące na ścianach, fundamentach lub płycie funda- Drewno winno być suszone komorowo i czterostronnie strugana mentowej. z zaokrąglonymi lub sfazowanymi krawędziami wzdłużnymi. Takie drewno nie wymaga impregnacji chemicznej. 3.2. Jakie płyty na poszycie? Wilgotność drewna winna wynosić: Na poszycia stropów, ścian i dachu należy stosować materiały pły- „ nie więcej niż 19 % – jeżeli elementy będą obudowane, towe o właściwościach wilgociouodpornionych, np.: płyty drew- fot. Archiwum CBS fot. Archiwum CBS fot. Archiwum CBS Tarcia suszona komorowo i czterostronnie strugana Podwalina impregnowana ciśnieniowo Fragment konstrukcji budynku BUDUJĘ Z DREWNA Strona 16 Budownic d t wo szkk ieletowe l nopochodne, płyty włókowo-gipsowe. Z płyt drewnopochod- 3.3. Jakie pokrycie dachu? nych na poszycia nadają się: płyta OSB/3, płyta MDF, płyta V-100 lub sklejka wodoodporna. Na pokrycie dachu możliwe jest stosowanie wszelkich dostęp- Na poszycie ścian zewnętrznych i dachu nie powinno stosować nych pokryć dachowych. się deskowania, chyba że deski są suszone komorowo do wilgot- W tym zakresie należy uwzględnić czy pokrycie wymaga lub nie ności 19% i strugane, łączone na pióro i wpust. wymaga poszycia dachu. Dla zwiększenia izolacyjności akustycznej stropu i uniknięcia efek- tu skrzypienia podłogi, płyty poszycia lub deski podłogowe nale- Do pokryć niewymagających poszycia zaliczyć należy: 16 ży odizolować od konstrukcji stropu. Jako izolację stosować moż- „ dachówka ceramiczna na podkładki gumowe, piankę polietylenową lub filc. „ dachówka cementowa „ blacha dachówkowa fot. Kronopol fot. Sklejka-Pisz Płyta OSB/3 Płyta V-100 Sklejka BUDUJĘ Z DREWNA Strona 17 Budownic d t wo szkk ieletowe l Poszycia wymaga: Pokrycia lekkie to: „ dachówka bitumiczna „ dachówka bitumiczna, „ blacha dachówkowa, Do pokryć ciężkich zaliczyć należy: „ dachówka ceramiczna „ dachówka cementowa 17 fot. Archiwum CBS fot. Archiwum CBS Dachówka bitumiczna Pokrycie z blachy Pokrycia mogą być także wykonane z materiałów drzewnych lub pochodzenia roślinnego. fot. Archiwum CBS fot. Archiwum CBS fot. Archiwum CBS Gont drewniany Wiór osikowy Dachówka ceramiczna Pokrycia z materiałów drzewnych: „ gont drewniany, „ wiór osikowy, BUDUJĘ Z DREWNA Strona 18 Budownic d t wo szkk ieletowe l Pokrycia z materiałów pochodzenia roślinnego: 3.4. Jaka folia wiatroizolacyjna? „ strzecha z trzciny Jako folie wiatroizolacyjne należy stosować folie ścienne o paro- przepuszczalności od min. 110 g/m2/24 godz. Folie wiatroizolacyjne pokrywają całą powierzchnię ścian ze- wnętrznych i winne być stosowane bez względu na rodzaj okła- dziny elewacyjnej. 18 Ścienna folia wiatroizolacyjna fot. Archiwum CBS Strzecha z trzciny fot. Archiwum CBS Budynek pokryty wiatroizolacją BUDUJĘ Z DREWNA Strona 19 Budownic d t wo szkk ieletowe l 3.5. Jakie elewacje? Na budynkach o konstrukcji drewnianej można stosować dowol- ne systemy elewacyjne. „ okładzina drewniana lub winylowa, „ tynk na warstwie styropianu ryflowanego mocowanego na fot. Archiwum CBS Okładzina winylowa kołki lub na styropianie na ruszcie ze szczeliną wentylacyjną „ tynk na wełnie szklanej lub skalnej „ cegła klinkierowa – ze szczelina wentylacyjna 19 „ inne materiały elewacyjne Elewacje winne być układane zgodnie z wymaganiami technicz- no-montażowymi dla danego systemu elewacji. Bez względu na rodzaj okładziny elewacyjnej (elewacji) na poszycie fot. Archiwum CBS zewnętrzne ścian należy stosować ścienne folie wiatroizolacyjne. Tynk na styropianie lub wełnie fot. Archiwum CBS fot. Archiwum CBS Okładzina drewniana Okładzina ceglana BUDUJĘ Z DREWNA Strona 20 Budownic d t wo szkk ieletowe l Układ warstw w zależności od rodzaju elewacji: 20 Układ warstw ściany z okładziną winylową Układ warstw ściany z okładziną ceglaną Układ warstw ściany z okładziną drewnianą Układ warstw ściany z okładziną styropianową i tynkiem BUDUJĘ Z DREWNA