Recenzje

• Zielono Mi

  2018-03-21

  Rok 1453, okres przełomu między jedna a drugą epoką, to rok wielu ważnych zdarzeń politycznych tak w Polsce jak i na świecie. Zniszczenie Krotoszyna przez pożar, potwierdzający przywileje szlacheckie zjazd w Piotrkowie, rozruchy antysemickie we Wrocławiu, paryska ustawa antycygańska, koniec wojny stuletniej, rozwiązanie Związku Pruskiego – oto element z nich, a najistotniejszym jest oczywiście oblężenie i późniejszy upadek Konstantynopola, co stało się symbolem nowego porządku politycznego a także kulturowego na świecie. I o tych wydarzeniach, o tym, co do nich doprowadziło, jaki przebieg miały a także czym się zakończyły jest niedawno opublikowana nakładem Wydawnictwa Literackiego opowieść Nedima Gursela „Mehmed Zdobywca”. Autor, współczesny turecki powieściopisarz i reportażysta, którego teksty cenzurowane są w ojczystym kraju, wykładowca Uniwersytetu Paryskiego w tej tłumaczonej na główne języki świata książce pdf opowiada o rozpoczynającym nowożytność zdarzeniu nie z punktu widzenia mieszkańca Europy Zachodniej, ale Turka. Idąc za dwoma narratorami, czytelnik może poznać i zrozumieć, jak tamto ważne - ze względów politycznych, historycznych a także kulturowych – wydarzenie rozumie, interpretuje i ocenia Turek. Ta nowa, dla mieszkańca Europy Środkowej, perspektywa, świeży kod interpretacyjny sprawiają, że o europejskiej polityce można nie jednego się dowiedzieć. Tamto zdarzenie zachwiało fundamentami Kościoła, porządkami sił religijnych i społecznych, a upadek miasta stał się upadkiem pewnego systemu. Tylko, że „Mehmed Zdobywca” upadek Konstantynopola przedstawia jako spektakularne zwycięstwo, dowód siły, sprytu, przebiegłości i perspektywicznego planowania, które nie boi się wewnątrzpałacowych rozgrywek, sprzecznych rad, prób wpływania na sułtana, silnej pozycji wezyra. Tytułowy Mehmed – sułtan z dynastii Osmanów – przedstawiony jest jako duży polityk, o szerokim, wizyjnym wręcz patrzeniu, który jest w stanie przewidzieć skutki własnych decyzji i wyciąga lekcję nawet z porażki krzyżowców. Twórca przez świat Konstantynopola, Stambułu, realiów starego i obecnego państwa tureckiego narrację pierwszoosobową i trzecioosobową prowadzi dwutorowo: opowiadając o współczesnych realiach, wędrując po współczesnym Stambule, cofa się do ery Imperium Osmańskiego, zestawiając teraźniejsze z przeszłym. Sięgając po „Mehmeda Zdobywcę” chciałam sprawdzić, na ile ta książka ebook jest spójna ze „Stambułem…” Pamuka, lecz nie byłam w stanie tego uczynić. Pamuk przedstawia jedno miasto tak naprawdę jednocześnie – nakłada na siebie dwie klisze z tym samym obrazkiem i każe czytelnikowi samemu wychwycić różnice a także podobieństwa, a nawet domyślić się przyczyn zmian, przeobrażeń. Z kolei twórca „Mehmeda…” rozpisał opowiadanie w pespektywie czasowej, linearnie, mówiąc: dzisiaj to taki świat, a kiedyś, sami zobaczcie, było inaczej, ludzie żyli inaczej, nawet kodeks etyczny mieli inny. I jest to też idealny sposób opowiadania. Szczególnie dla tego, kto posiada znikomą wiedzę o kraju tureckim – jego kulturze, codzienności, potrzebach ekonomicznych czy czynnikach społecznych. Nie będę ukrywać: książka ebook Gursela nie jest lekturą łatwą i lekką. Język, przeskoki narracyjne, czasowe, naszpikowanie specyficzną dla świata tureckiego terminologią mogą zniechęcić i zmęczyć, lecz wierzcie mi – po przeczytaniu książki na pewno będziecie bogatsi o sporą dawkę wrażeń estetycznych i wiedzy historycznej.

• www.arabiasaudyjska-ksa.blogspot.com

  2018-03-21

  Książka ebook napisana dość nietypowo, także tytuł może dla wielu czytelników okazać się mylący. Otóż z reguły w przypadku powieści historycznych (a to właśnie sugeruje moim zdaniem tytuł) zarówno akcja, jak i występujące w książce pdf postacie, są przypisane do danej epoki. Nadim Gursel wprowadził pewną innowację, która jednym bardzo się spodoba, innym – pewnie nieco mniej. Owszem jest to fabularyzowana opowiadanie o życiu sułtana Mehmeda i jego czasach, przeplatana jednak odniesieniami do teraźniejszości w której była pisana, Nedim Gürsel nawiązuje bowiem do lat 90 XX wieku. Narratorem jest alter ego Autora – pochodzącego z Francji, nauczyciela akademickiego o tureckich korzeniach, który wprowadza czytelnika nie tylko w świat Mehmeda Zdobywcy, lecz również opowiada o własnych „twórczych cierpieniach”, o tym, jak zdobywał materiały i co działo się w jego życiu prywatnym. Mocno denerwującą manierą jest zamieszczanie na początku każdego rozdziału o czasach sułtana Mehmeda „streszczenia” w postaci krótkiej notki opartej na historycznym dokumencie. Dlatego przyjąłem pewną technikę czytania: całkowicie pomijałem wprowadzenia do epizodów a także elementy dotyczące współczesności, ponieważ „cierpienia młodego Wertera” mnie mało interesują, kiedy czytam książkę o Mehmedzie Zdobywcy. I przy przyjęciu tej sposoby książka ebook okazała się bardzo interesująca, znalazłem mnóstwo cennych informacji o Mehmedzie II, zarówno jako władcy, jak i człowieku. Trzeba przy tym pamiętać, że był on jednym z głównych autorów potęgi Imperium Osmańskiego. Nedim Gürsel w sposób wyjątkowo barwny i zarazem realistyczny omówił też funkcjonowanie dworu pod rządami kata Bizancjum, jak nazywano Mehmeda Zdobywcę. Dworskie intrygi, potyczka o władzę czy kolejne etapy kształtowania się imperium, to fascynująca historia, która zainteresuje każdego czytelnika. Choćby z tego względu, książka ebook jest warta przeczytania. http://niestatystycznypolak.blogspot.com

• Beata Igielska

  2018-03-21

  RECENZJA PRZEDPREMIEROWA - książka ebook ukaże się 27 kwietnia nakładem Wydawnictwa Literackiego „Mehmed Zdobywca” nie jest typową powieścią historyczną. Twórca połączył w niej w postmodernistyczny sposób opowiadanie o piętnastowiecznym władcy, autotematyzm i historiozoficzne refleksje. Od początku akcja płynie dwutorowo. Na przemian poznajemy świat współczesny i imperium sułtana, który w roku 1453 zdobył Konstantynopol i uczynił go własną stolicą. Narrator-pisarz zwierza się czytelnikowi z kłopotów twórczych, cały czas wyjaśniając, jak i dlaczego tworzy książkę o słynnym władcy i o początkach Stambułu. Jednocześnie czasem odbiega od tematu, pisząc o własnej żonie, kochance, o swoich pragnieniach i marzeniach. Najciekawsze wydają się jednak epizody dotyczące przeszłości. Akcja nie płynie w nich linearnie, bardziej przypominają one orientalne opowieści, które skupiają się na różnorakich epizodach z życia Mehmeda Zdobywcy i na postaciach z jego otoczenia. Poznajemy zatem przygotowania do zdobycia twierdzy konstantynopolskiej i do innych podbojów. Śledzimy również codzienność władcy, który dzięki swoim nauczycielom pokochał naukę i stał się jej orędownikiem, cenił życie w zgodzie z religią i z naturą, hodował samodzielnie różnorakie rośliny, do których nikomu nie pozwalał się zbliżać. To jedna twarz sułtana. Ta druga jest mniej przyjazna, gdyż w potyczce o tron Mehmed wykazał się okrucieństwem i bezwzględnością. Podobnie postępował z wrogami i politycznymi przeciwnikami, każąc ich torturować przed śmiercią w niezwykle perfidny sposób. Tytułowego bohatera poznajemy też oczyma innych postaci. Najczęściej to jego zaufani dworzanie i poddani. Są wśród nich także jeńcy wojenni a także zdrajcy albo ci, którzy zostali za nich uznani. Przy okazji możemy śledzić dworskie intrygi, walkę o pozycję u boku sułtana i codzienne życie w pałacu a także na polu bitwy. Wszystkie te fragmenty układają się w wyjątkowo barwną, nastrojową opowieść, w której historia przeplata się z legendami i domysłami. Twórca bardzo plastycznie omawia miejsca, ludzi, ich obyczaje i religijne nakazy. Wiele tu barw i zapachów, które oddziałują na wyobraźnię odbiorcy. Dodatkowym plusem jest kunsztowny język, którym naprawdę można się delektować. „Mehmed Zdobywca” to nie tylko portret władcy. To też ponadczasowa opowieść o mechanizmach i żądzy władzy, o ścierających się od wielu wieków dwóch światach – Wschodzie i Zachodzie, o europejskości i orientalizmie, o tym, co swojskie i egzotyczne. Nie jest to książka ebook prosta w odbiorze, wymaga od czytelnika skupienia, lecz odwdzięcza się niesamowitymi, niezapomnianymi wrażeniami, więc warto po nią sięgnąć. BEATA IGIELSKA