Recenzje

• Ewa Kujawa

  2018-03-21

  Książka ebook J. Bauera „Granica bólu. O źródłach agresji i przemocy” jest dla mnie ważnym głosem. Z paru powodów.Bo obala mit „popędu agresji”, którym usprawiedliwiane były różnorakie mniej albo bardziej okrutne ludzkie poczynania i jednocześnie rehabilituje agresję, która, jeśli stosowana adekwatnie do sytuacji, z adekwatną siłą, przywraca harmonię i pozwala na współpracę pomiędzy ludźmi.Bo pokazuje, że istnieją „bezpieczniki” w naszym mózgu, dzięki którym możemy sterować naszą agresją. Działamy niemal automatyczne, a to prawie, choć malutkie, wprowadza możliwość modyfikacji zachowania.Bo pokazuje, że przemoc emocjonalna – upokorzenie, odrzucenie, niesprawiedliwe traktowanie, po przekroczeniu pewnego progu budzi w nas, ludziach, podobny ból, jak przemoc fizyczna.„(…) Tam, gdzie konflikt wymyka się spod kontroli i napędza błędne koło agresji, nierzadko jedynym wyjściem jest dobrowolne rozdzielenie się z przeciwnikiem. Innym wyjściem (…) może być wybaczenie – ale zdolność ta nie wszystkim jest dana (…)” – pisze profesor w ostatnim rozdziale własnej książki. I tu poczułam niedosyt. Miałam nadzieję, że dowiem się nie tylko tego, co jest źródłem agresji lecz też tego, jak sobie z nią radzić. Wszak bywa, że ani nie potrafimy „dobrowolnie się oddzielić” ani wybaczyć. Co wtedy? Niedosyt - to była moja pierwsza reakcja. Zwłaszcza, że tak mało było o wybaczeniu. Ciekawiło mnie, co nauka mówi o fizjologii mózgu, który przebacza. Nauka na razie niemal milczy. Prawie, ponieważ odkodowanie fizjologii agresji pomaga dostrzec „światełko w tunelu”. Pomaga zweryfikować przekonania, które służyły utrwalaniu się wzorca mentalnego nastawionego na walkę (skoro miał nami rządzić „popęd agresji”) i umacnia przekonanie, że naturalnymi dla ludzkiej natury są akceptacja i współpraca i że nie tylko można, lecz i trzeba stawać we swojej obronie. A bo działanie naszych „bezpieczników” warunkowane jest pomiędzy innymi wpojonymi przekonaniami, to może przynajmniej nieznacznie gdzieś, u kogoś dokona się malutka modyfikacja postrzegania rzeczywistości, dzięki której choć odrobinkę „przeskalowany bezpiecznik” przesunie się w stronę równowagi.Ewa Kujawaewa-kujawa.pl

• justa21

  2018-03-21

  Ostatnie zamachy w Brukseli, masakra w Paryżu, wydarzenia sprzed paru lat w Londynie. Dzieci pozostawione w kościołach, skatowany rowerzysta, dziewczyna z odciętą głową czy rodzice zabici bestialsko przez ich syna i jego dziewczynę. Słuchając takich informacji można odnieść wrażenie, że świat oszalał, że pogrąża się w otchłani agresji, przemocy, beznadziei, że mamy do czynienia z upadkiem powszechnie uznawanych wartości, autorytetów i ideałów. Co sprawia, że ludzie są zdolni zachowywać się w ten sposób, zadawać ból swojemu bliźniemu? Czy zawiść i skłonność do przemocy leżą w naszej naturze czy może są warunkowane czynnikami sytuacyjnymi?Na te zapytania stara się odpowiedzieć Joachim Bauer , psychiatra i psychoterapeuta, w własnej książce pdf „Granica bólu. O źródłach agresji i przemocy”. Opublikowana nakładem wydawnictwa Niezła Literatura pozycja jest pracą naukową, a jednak brak jest tu zawiłych wywodów czy nadmiernego intelektualizowania. Dlatego również po książkę może śmiało sięgnąć każdy zainteresowany zjawiskami przemocy, socjologowie, przedstawiciele służb mundurowych, nauczyciele a także psychologowie i psychiatrzy. Każdy z odbiorców znajdzie w niej coś dla siebie, każdy znajdzie pewien punkt odniesienia – czy to do swojej sytuacji czy również do przypadków z życia zawodowego, a być może książka ebook Bauera stanie się również inspiracją do swoich badań. Cenny jest szczególnie fakt, iż twórca niejako wdaje się w polemikę z funkcjonującymi teoriami dotyczącymi agresji, przytacza różnorakie stanowiska naukowców na przestrzeni wieków, pozwalając nam dociekać, wyciągać wnioski i opierać się – poprzez analogię – na podanych przykładach.Jak pisze autor: „Moim celem jest przekazanie, w jaki sposób nowoczesne neuronauki mogą się przyczynić do poradzenia sobie z problemem, przy którego rozwiązywaniu wiek XX wielokrotnie ponosił spektakularne porażki”. W tym celu sięga do przeszłości, by prześledzić drogę, jaką pokonali badacze zajmujący się zjawiskami agresji i przemocy, poczynając od Freuda, który założył, że agresja jest wrodzonym instynktem człowieka czy również Darwina, według którego zarówno w przypadku agresji, jak i strachu, chodzi o zachowania reaktywne, zaś do wywołania tych zachowań niezbędne jest powstanie specyficznych bodźców, które by je prowokowały. Bauer obala dużo tez dotyczących agresji, opisuje też efekty prowadzonych na przestrzeni wieków badań, zwracając uwagę na fakt, iż wielokrotnie funkcjonują one w naszej świadomości w sposób nieco wypaczony, niekompletny, zaś wyciągnięte przez nas wnioski są dzięki temu błędne. Bauer podkreśla, iż mimo że spotykamy się z agresją na każdym kroku, to określenie „instynkt agresji” jest błędne. Z uwagi na rosnącą eskalację przemocy niezbędne jest dokładne zrozumienie jej struktury, redefinicja pojęcia agresji po to, by móc ograniczyć jej niszczycielski wpływ a także … wykorzystać jej pozytywny potencjał. Twórca objaśnia nam, jak funkcjonuje neurobiologiczny układ agresji, przedstawia agresję jako czynnik wspomagający układ motywacyjny a także jej funkcje komunikacyjne. Dokładnie opisuje zasadę „granicy bólu” i zastanawia się, jakie czynniki wpływają na indywidualny próg bólu, a w konsekwencji – na odmienną skłonność do zachowań agresywnych. Wnikliwie przyglądamy się wraz z Bauerem przyczynom agresji dzieci i młodzieży, zastanawiając się ponad wpływem więzi społecznych na postawy a także dociekając skąd bierze się szał zabijania w szkołach. Definiujemy osobowość antyspołeczną i psychopatyczną, a ponadto śledzimy rozwój osobowości, poszukując czynników mających wpływ na proces stawania się psychopatą. Twórca dowodzi, że zarówno agresja jak i przemoc nie leżą w naszej naturze, co więcej, to nie one leżą u postaw naszego przetrwania i rozwoju. „Ewolucyjna recepta człowieka na sukces to ani siła, ani żądza mordu, ale inteligencja i współpraca” – pisze Bauer, przytaczając liczne dowody i pokazując chociażby wpływ korzystnej kultury organizacyjnej, opartej na silnych więzach między współpracownikami i życzliwości, na efekty pracy. Wszystko to sprawia, że książka ebook „Granica bólu” jest nie tylko fascynującą lekturą, lecz ważne jest też jej praktyczne zastosowanie. Inne spojrzenie na agresję i przemoc powinno pociągać inne sposoby przeciwdziałania im i reagowania w sytuacji ich pojawienia się. Jest to szczególnie ważne w obecnych czasach, kiedy zarzewiem konfliktu staje się odmienna kultura, wyznanie czy dostęp do zasobów naturalnych. Szczególnie, że wizja globalnej wioski się nie sprawdziła…Justyna Gul(www.qulturaslowa.blogspot.com)