Strona 1 Strona 2 Prolog - Dewszirme Góry Fogaraskie –kampania siedmiogrodzka - Wiosna A.D. 1540 Tej nocy, gdy zabrali go szkarłatni jeźdźcy – z tego, co wiedział i co mógł wiedzieć – na niebie panował Skorpion, ten sam znak, w którym przyszedł na świat. Wydawało się, że to ręka Boga podzieliła blaskiem księżyca górską dolinę na dwie części – tę, która była ciemnością, i tę, która była światłem, a światło rozjaśniło diabłom ścieżkę do jego drzwi. Gdyby psy wojny nie zgubiły drogi, chłopak nie zostałby znaleziony, a pokój, miłość oraz praca wypełniłyby cały jego żywot. Jednakże taką właśnie ma naturę Los w czasach chaosu. A czy kiedykolwiek czas nie był chaosem? Czy kiedykolwiek wojna nie była wylęgarnią demonów? Kto osuszy łzy bezimiennych, gdy nawet święci i męczennicy drzemią w swoich kryptach? Król umarł i cesarze rzucili się jak szakale do walki o schedę po nim. A jeśli cesarze niewiele dbają o to, że ich szlak znaczą świeże cmentarzyska, dlaczego mieliby się tym przejmować ich słudzy? „Jako na górze, tak i na dole”, mawiają mędrcy, i tak też się działo tej nocy. Na imię mu było Mattias, miał dwanaście lat i o sprawach państwa i polityki nie wiedział absolutnie nic. Pochodził z rodziny saskich kowali, przeszczepionej przez dziadka, niespokojnego ducha, na strome zbocze karpackiej doliny, do wioski nieznaczącej nic dla nikogo prócz tych, którzy nazywali ją domem. Sypiał w kuchni, przy palenisku, śniąc o ogniu i stali. Obudził się w mroku, przed świtem, czując, że serce w jego piersi szamoce się jak dziki ptak. Włożył wysokie buty i kurtkę naznaczoną sadzą, a potem cicho – bo jego matka i dwie siostry spały w sąsiedniej izbie – dorzucił drewna i rozdmuchał ogień z bladoróżowych drobin żaru tlących się w palenisku, by ciepło powitało dziewczęta, gdy się obudzą. Jak wszyscy pierworodni w jego rodzie, Mattias był kowalem. Tego dnia zamierzył dokończyć sztylet i myśl o tym zadaniu napawała go radością, bo który chłopiec nie chciałby stworzyć prawdziwej broni, gdyby tylko mógł? Wyjął z ognia płonące polano i wyszedł na podwórze. Zatrzymał się za progiem, gdy rześkie powietrze napełniło jego pierś. Świat wokół niego tonął w czerni i srebrzystej poświacie księżyca. Ponad wierzchołkami gór, na nieboskłonie, zobaczył znajome konstelacje i bezgłośnie wymówił ich nazwy: Panna, Wolarz, Kasjopeja. Na zboczu lśniły nitki rozwidlonego strumienia, a poniżej granicy lasu mgła spowijała pastwiska. Kuźnia ojca trwała zaś pośrodku podwórza niczym świątynia Strona 3 nieznanego proroka, a blask ognia na ścianach z jasnego kamienia obiecywał magię i cuda oraz stworzenie rzeczy, jakich nikt jeszcze nie stworzył. Tak jak nauczył go ojciec, Kristofer, Mattias przeżegnał się na progu i odmówił szeptem modlitwę do świętego Jakuba. Kristofer był w podróży – podkuwał konie i ostrzył narzędzia wieśniakom i mieszkańcom pobliskich dworów. Czy będzie wściekły, kiedy wróci i przekona się, że Mattias stracił trzy dni na kucie sztyletu, podczas gdy mógł zrobić haczyki na ryby, piłę do drewna albo kosę, czyli dobra, na które zawsze znajdzie się chętny? Nie, jeśli ostrze będzie proste. Jeśli wykona je solidnie, ojciec będzie dumny. Mattias przeżegnał się jeszcze raz i wszedł do środka. Kuźnia pachniała kopytami wołów, morską solą, zimnym żużlem, końmi i węglem. Palenisko było gotowe, bo w takim stanie zostawił je wieczorem, a podpałka natychmiast zajęła się od płonącego polana. Dorzucił koksu z poprzedniego dnia i popracował miechami, by podsycić ogień, aż warstwa węgla drzewnego w dyszy powietrznej sięgnęła odpowiedniej grubości. Zapalił lampę i wygrzebał ostrze z popiołów, w których zostawił je po pracy. Prostowanie i hartowanie stali zajęło mu dwa dni, a efektem pracy było sześciocalowe ostrze z czterocalowym trzpieniem. Wykuwał już wcześniej noże, ale to był jego pierwszy sztylet. Stworzenie broni o obusiecznej, symetrycznej, odpowiednio wytrzymałej klindze wymagało szczególnych umiejętności. Symetria nie była jeszcze doskonała, ale przynajmniej krawędzie nie uciekały mu spod pilnika. Zdmuchnął z ostrza popiół i spojrzawszy na jego ukośnie spiłowane brzegi, nie dostrzegł ani jednej nierówności. Przetarł stal wilgotną szmatką i zabrał się do szlifowania pumeksem obu stron klingi, a gdy skończył, polerował ją masłem z proszkiem Emrila tak długo, aż zaczęła lśnić granatowym blaskiem. Teraz miał dowieść swej biegłości w hartowaniu. Rozsypał na rozżarzonych węglach cienką warstwę popiołu, a na niej ułożył ostrze. Patrzył, jak z wolna nabiera barwy, i od czasu do czasu przewracał je na drugą stronę, by rozgrzewało się równomiernie. Gdy krawędzie stały się jasne jak słoma, uniósł klingę szczypcami i zanurzył w wiadrze wilgotnej ziemi. Buchnęła para, od której woni zakręciło mu się w głowie. To pierwsze hartowanie, jak mawiał dziadek Mattiasa, jest hołdem, który powstające ostrze składa czterem żywiołom: ogniowi, wodzie, powietrzu i ziemi. Taka klinga ma trwać. Rozniecił żar na nowo i raz jeszcze posypał popiołem. Uniósł pokrywę drugiego wiadra, w którym poprzedniego dnia zebrał mocz najśmiglejszego rumaka w całej wiosce. – Mattie, mogę popatrzeć? Strona 4 W pierwszej chwili zirytowało go pytanie siostrzyczki. To była jego praca, jego miejsce, miejsce mężczyzny, nie pięcioletnich dziewczynek. Ale Britta go uwielbiała. Zawsze widział w jej oczach blask, gdy na niego patrzyła. Była ulubienicą rodziny. Mattias nigdy nie zapomniał o dwóch młodszych braciach, którzy umarli, zanim nauczyli się chodzić, choć tak naprawdę pamiętał nie samą śmierć, ale rozpacz matki i milczenie przygnębionego ojca. Gdy się odwracał, nie czuł już gniewu i uśmiechał się do stojącej w drzwiach Britty. W szarej poświacie świtu wyglądała jak lalka; ubrana w koszulę nocną i trepy zaciskała dłonie na ramionach, drżąc z zimna. Mattias zdjął kurtkę i opatulił nią siostrę. Podniósł Brittę i usadził na workach z solą leżących tuż za drzwiami. – Możesz przyglądać się stąd, tylko nie podchodź do ognia. – Widział, że niezupełnie o to jej chodziło, ale nie zaprotestowała. – Mama i Gerta jeszcze śpią? – spytał. Britta skinęła głową. – Tak. Przestraszyłam się, bo psy we wsi szczekały. Mattias nadstawił ucha. Prawda, pomyślał. Gdzieś na stoku rozbrzmiewał chór zajadłych psich głosów. Zasłuchany w trzask ognia nie zwrócił na nie wcześniej uwagi. – Pewnie wywęszyły lisa – stwierdził. – Albo wilka. Uśmiechnął się. – Wilki już tu nie przychodzą. Pochylił się znowu nad ostrzem i stwierdził, że przestygło już na tyle, by mógł go dotknąć. Wytarł je do czysta i ponownie umieścił w ogniu. Kusiło go, żeby popracować miechami, bo uwielbiał widok gasnących węgli, w które nagle powraca życie, ale nie zrobił tego, bo wiedział, że jeśli zmiana koloru będzie zbyt szybka, stal osłabnie. – Dlaczego wilki już tu nie przychodzą? Mattias odwrócił ostrze. – Bo się nas boją. – A dlaczego wilki się nas boją? Krawędzie ostrza jarzyły się płową barwą jesiennej szaty jelenia. Szczypce raz jeszcze odwróciły rozżarzony metal. Tak, stal równomiernie nabierała koloru; tylko najgrubsza, środkowa część klingi oraz trzpień świeciły czerwonawym blaskiem. Zbliżał się czas drugiego hartowania. Mattias wyjął swe dzieło z płomieni i zanurzył w moczu. Odwrócił głowę, gdy z głośnym sykiem uwolniły się cuchnące amoniakiem opary. Zaczął odmawiać Ave Maria i nim dotarł do połowy, Britta dołączyła do niego, łamiąc sobie język na obco brzmiących, łacińskich słowach. Nie przerywał, modlitwą odmierzając czas do końca Strona 5 procesu. Wreszcie wydobył dymiącą stal ze żrącego płynu, zagrzebał w pojemniku z popiołem i otarł pot z czoła. Drugie hartowanie dobiegło końca i miał nadzieję, że jest całkiem udane. Żrące końskie szczyny miały nadać krawędziom klingi trwałą ostrość. Mattias miał też nadzieję, że rączość dawcy uczyni sztylet szybszym. Trzecie, najbardziej magiczne hartowanie wymagało wyniesienia broni na zewnątrz, gdzie przy grządce warzyw rosła bujna, zielona trawa pokryta świeżą rosą. Nie było czystszej wody niż ta, której przybycia nikt nawet nigdy nie oglądał, choćby czuwał całą noc; wody, która musiała pochodzić wprost z Niebios. Niektórzy wierzyli, że krople te są łzami samego Boga, który płacze nad swymi śpiącymi dziećmi. Poprzez chłodną rosę duch gór miał wniknąć do serca sztyletu i związać się z nim, nadając mu moc służenia słusznej sprawie. Mattias wsunął szczypce w żar i zaczął pompować miechami, aż pogrubione końcówki rozjarzyły się pomarańczowo. – Mattie, dlaczego wilki się nas boją? – Boją się, że będziemy na nie polować i zabijać je. – A dlaczego mielibyśmy polować i zabijać je? – Dlatego że one zabijają nasze owce. I dlatego że ich futra ogrzewają nas w zimie. Tata nosi przecież wilczą skórę. – Sam zabił wilka? Kristofer istotnie sam tego dokonał, ale nie była to historia odpowiednia dla dziewczynki. Mattias starł popiół z ostrza i położył je przy palenisku. Wiedział, że Britty nie można ignorować, ale w tej chwili musiał się skupić na pracy. – Może zaśpiewasz mi piosenkę? – zaproponował. – Piosenka połączy się ze stalą, a przez nią i cząstka ciebie, więc ten sztylet będzie i mój, i twój. – Którą piosenkę? Powiedz prędko, Mattie, którą? Gdy spojrzał na jej rozpromienioną twarzyczkę, przeszło mu przez myśl, że być może – przynajmniej w wyobraźni siostry – sztylet już stał się na wieki jej własnością. – O Kruku – odparł. Piosenkę tę często śpiewała im matka. Britta zadziwiła wszystkich, gdy jako trzylatka powtórzyła z pamięci wszystkie strofki. Była to historia księcia, którego zazdrosna macocha zamieniła w kruka, oraz księżniczki, która naraziła życie własnego dziecka, by przywrócić księciu dawną postać. Ponure przygody obojga kończyły się szczęśliwie, ale Mattias już nie wierzył w prawdziwość tej opowieści tak jak dawniej. Britta natomiast święcie wierzyła w każde słowo. Zaczęła śpiewać wysokim, drżącym głosem, napełniając swym nierdzewnym duchem ponure wnętrze kuźni. Mattias zaś ucieszył się skrycie, że wpadł na Strona 6 pomysł z piosenką, bo przypomniał sobie słowa ojca, Kristofera: nikt nie potrafi zgłębić do końca tajemnic stali. Skoro inna jest klinga ukuta podczas śnieżnej burzy, inna w słoneczny dzień – a przecież nikt nie zaprzeczyłby, że tak jest – to czy dźwięk słodkiego głosu mógł nie pozostawić śladu zaklętego w stal? Britta wciąż jeszcze śpiewała, gdy przystępował do ostatniego hartowania. Zacisnął rozżarzone końcówki szczypiec na „kręgosłupie” ostrza, by nadać mu twardość, która sama w sobie nie jest jeszcze mocą. Gdy metal nabrał ciemnoniebieskiej barwy, zabrał się do pracy nad trzpieniem i podkrzyżem. Po chwili sam czubek klingi stał się bladobłękitny jak niebo noworocznym świtem. Pracował, słuchając śpiewnej opowieści Britty o tym, jak Kruk zdobywał serce księżniczki, a w jego sercu narastało przekonanie, że ojciec będzie dumny z tak doskonałego ostrza. Odłożył rozgrzane szczypce do zimnej wody i chwycił inne, już schłodzone. Rozgrzebał żar i popiół na nowo i umieścił ostrze tak, by czubkiem spoczywało na bryle węgla drzewnego. Czekał, aż krawędzie rozkwitną barwą włosów jego matki, ognistym kolorem miedzi, by poddać klingę ostatecznej próbie przez zmoczenie rosą. Wpatrywał się w stal z taką intensywnością, jakby od tego zależało jego miejsce w wieczności. Nie słyszał, jak Britta upadała na ziemię; jego uwagę przykuło tylko to, że nagle ucichł jej śpiew. – Nie przerywaj teraz, Britto – zawołał przez ramię. – Już prawie gotowe. Metal zmieniał barwę na jego oczach, jarząc się jak alchemiczne złoto, ale ciszy nie przerywała piosenka, której tak bardzo teraz potrzebował. Wiedział już w głębi serca, że głos siostry naprawdę stopi się właśnie z tym ostrzem i że sztylet rzeczywiście będzie ich wspólną własnością, ponieważ oboje włożyli weń po cząstce swej duszy, przydając mu szlachetności. Odwrócił się od ognia, wciąż zaciskając dłonie na szczypcach, by poszukać spojrzeniem jej oczu. – Prawie gotowe! – powiedział. Leżała na klepisku. Jej czaszka była rozłupana jak gliniany dzban na wino. Kurtka Mattiasa opadła z jej ramion, a koszula nocna zdążyła już nasiąknąć czymś czarnym, lśniącym jak melasa pod burzą rozsypanych w nieładzie jasnych włosów. Nad ciałem Britty, z obojętną miną chłopa, który właśnie uśmiercił szpadlem kreta, stał krępy młodzik o rzadkim zaroście, o pół głowy niższy od Mattiasa. Odziany był grubo w łachmany, a na głowie miał brudną, zieloną czapkę. Trzymał w dłoni krótką, zagiętą szablę splamioną ową gęstą melasą, do której przylgnęły kosmyki włosów zamordowanej dziewczynki. Gdy uniósł głowę, jego oczy były martwe jak kamienie. Wodząc spojrzeniem Strona 7 po wnętrzu kuźni, nie poświęcił Mattiasowi więcej uwagi niż jego narzędziom czy kowadłu. Warknął tylko pytająco w obcym języku. Mattias stał w żarze paleniska, ale w duszy czuł lodowatą pustkę. To, co zobaczył, pozbawiło go tchu. Pozbawiło woli. Pozbawiło wszystkich uczuć, które dotąd znał. Jakaś cząstka jego umysłu pytała uporczywie, czy tak właśnie czuje się stalowa klinga, gdy się ją hartuje. A jeśli tak, to w której kąpieli? Uciekł myślą ku ogniowi, w którym zostawił coś, co tak dobrze znał. Odwrócił się i spojrzał na ostrze, którego krawędzie miały teraz barwę włosów matki – nitki ognistego brązu z wolna sięgały ku jarzącemu się ciemnym błękitem rdzeniowi sztyletu. Poczuł, że do reszty traci panowanie nad sobą; prysła też cała magia, którą stworzył z Brittą tego ranka, a wraz z nią marzenie o ojcowskiej dumie. Nie mógł tego tak zostawić: mocno chwycił szczypcami podkrzyże sztyletu i wyciągnął go z paleniska. Odwrócił się. Morderca ruszył już w jego stronę, a na jego twarzy nie było ani śladu niepokoju, póki nie zobaczył broni w rękach Mattiasa. Ukłucie strachu, które poczuł w tym momencie, było oznaką niedoświadczenia, ale nie zyskało mu przebaczenia. Sztylet pomknął naprzód, jakby niesiony własną wolą, ze świstem tnąc powietrze. Czyniąc pierwszy krok, Mattias miał wrażenie, że jego stopy zmieniły się w ołów, ale drugi napędzany był już wściekłością, która ściskała go za gardło. W trzecim kroku chłopak i jego sztylet byli już tylko narzędziem ślepej nienawiści. Młodzik wykrzyknął coś w obcej mowie i w tej samej chwili Mattias zatopił klingę w jego brzuchu. Ciało zaskwierczało w zetknięciu ze stalą, gdy przycisnął je do ściany. Czując smród palącej się wełny i tłuszczu, patrzył w kamienne oczy, wybałuszone w śmiertelnym przerażeniu. Morderca krzyknął i upuścił szablę. Zaczął wrzeszczeć i odruchowo chwycił rozżarzony trzpień, który natychmiast wypalił mu skórę dłoni, odsłaniając ścięgna. Mattias zacisnął lewą rękę na szeroko otwartych ustach intruza. Naparł mocniej na szczypce, aż ich szczęki dotknęły falującego brzucha, a czubek sztyletu zgrzytnął o coś twardego – zapewne kość. I wtedy zaczął się modlić. – Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum, benedicta tu in mulieribus, et benedictus fructus ventris tui, Iesus. Gardło młodzika zacisnęło się konwulsyjnie, a z ust, przez palce Mattiasa, popłynęła krew. Ścisnął mocniej. Czerwone strugi pojawiły się w nozdrzach. Dłonie pozbawione skóry chwyciły szczypce, a szeroką piersią targnęły daremne spazmy. Blask rozpalonych oczu gasł powoli, konwulsje słabły, a Mattias kończył modlitwę. – Święta Mario, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi, teraz i w godzinę śmierci naszej. Strona 8 Mattias czuł, że coś się ulatnia z ciała zabójcy; uchodzi z niego w ciszy mrożącej szpik. Coś w nim było i nagle przestało być. Ciało młodzika sflaczało i stało się ciężarem, jakiego Mattias nigdy jeszcze nie dźwigał. Twarz pod zaciśniętą dłonią rozluźniła się, blada jak płótno. Półprzymknięte oczy stały się mętne i znikła z nich resztka światła; niczym nie różniły się od oczu świńskiego łba na rzeźnickim straganie. Zatem tak wygląda śmierć. Tak wygląda zabijanie. – Amen – powiedział Mattias. Hartowanie, dodał w myśli. Wyszarpnął sztylet z ciała. Ostrze było czarne jak grzech aż po samo podkrzyże. Pozwolił bezwładnemu ciału złożyć się wpół i opaść, więcej na nie nie patrząc. Słyszał dalekie szczekanie psów i ochrypłe, niezrozumiałe wrzaski, a także okrzyki przerażenia. Britta leżała przy drzwiach, zakrwawiona i nieruchoma. I z niej uszło coś niewidzialnego. Szczypce w dłoni Mattiasa drżały, podobnie jak jego kolana. Ogarnęły go mdłości, a obraz przed oczami stał się rozmazany. Chłopak zwrócił się ku bezpiecznym przedmiotom, które znał: palenisku, narzędziom, płomieniom. Przetarł parujące ostrze wilgotną szmatą, ale stal pozostała czarna. Czuł instynktownie, że nic już nie zmieni jej barwy. Broń była jeszcze zbyt gorąca, by mógł ją utrzymać w dłoni, ale nie chciał poddawać jej kolejnej kąpieli, bo choć cały jego świat stanął na głowie, rozpaczliwie starał się przestrzegać prawideł sztuki. Zmoczył kawałek płótna w zimnej wodzie i zawinął wokół trzpienia. Znieruchomiał. Z kakofonii dźwięków dobiegających zza drzwi kuźni wyłowił głos – bliższy niż inne, wzywający Boga, ale nie proszący o Jego miłosierdzie, lecz o gniew i pomstę. Był to pierwszy głos, który Mattias usłyszał w swoim życiu. Głos matki. Ścisnął w dłoni mokrą, prowizoryczną rękojeść sztyletu. Temperatura trzpienia opadła do znośnego poziomu. Ostatnie hartowanie ostrza dokonało się nie w najczystszej rosie, ale we krwi mordercy. Mattias wiedział już, że jego los i przeznaczenie będą takie same jak los i przeznaczenie, które wróżył swemu sztyletowi. Zastanawiał się – nie po raz ostatni – czy to nie fakt, że w ogóle zabrał się do kucia tego diabelskiego ostrza, sprawił, że utracił najbliższych. Chciał odszukać w sobie duszę, z którą obudził się tego ranka, ale nie znalazł jej. Szukał też w myśli modlitwy, ale język odmówił mu posłuszeństwa. Jakaś siła wyrwała z jego wnętrza coś, czego istnienia nawet nie podejrzewał, póki nie dostrzegł pustki zionącej rozpaczą. Coś utracił i nawet sam Bóg nie mógł mu tego przywrócić. Gniew matki nie dawał mu spokoju. W szalonym gniewie, nie w smutku, postanowiła umrzeć. Gniew przyzywał go do niej. Podszedł do drzwi i pochylił się nad Brittą, by okryć ją kurtką. Ona przynajmniej odeszła w jednej chwili, z pieśnią na ustach i radością tworzenia w sercu. W klindze sztyletu Strona 9 mieszkał teraz nie tylko anioł, ale i diabeł. Mattias miał zabrać siostrę ze sobą. Zabrać do serca anioła i diabła. Para uniosła się nad czarnym ostrzem, gdy wyszedł na chłód, jakby niewidzialna sztolnia łączyła kuźnię z piekłem, a on sam był nowo narodzonym demonem-zabójcą. Podwórze było puste. Wierzchołki gór tonęły w zmierzwionej, cynobrowej chmurze. Ku niebu nad wioską unosiły się kolumny dymu, a wraz z nimi rozpaczliwe krzyki i trzaski płomieni. Mattias szedł po nierównym bruku chory ze strachu. Ze strachu przed złym losem, który spotkał jego matkę. Przed hańbą. Przed tchórzostwem. Przed świadomością, że nie mógł jej ocalić. Przed ciemnością, która zagościła w jego duszy. Lecz to właśnie ciemność przemawiała do niego z dziką mocą, nie pozwalając ani na wahanie, ani na odmowę. „Zanurz się we mnie”, mówiła. Mattias odwrócił się i spojrzał na kuźnię. Po raz pierwszy w życiu zobaczył w niej tylko ponurą chatę z kamienia. Chatę kryjącą zwłoki jego siostry i człowieka, którego zabił. „Jak to ostrze, które hartowałeś”. „Zanurz się”. Gerta leżała w kuchni, na płycie nad paleniskiem. Na jej twarzy zastygł wyraz zdumienia; z jej krwi rozlanej na żarzących się węglach wydzielał się cuchnący dym. Rozprostował jej delikatne członki i ucałował usta. Przykrył ciało kocem, pod którym zwykł sypiać. I zanurzył się. Drzwi na końcu izby skrzypiały, wisząc krzywo na jednym zawiasie. Na klepisku przed domem panował zamęt. Mattias podszedł bliżej. Zobaczył księdza, ojca Giorgiego, któremu służył przy ołtarzu w niedzielne poranki. Ojciec Giorgi krzyczał ku niewidocznym napastnikom, w obu dłoniach unosząc nad głową krucyfiks. Upadł na ziemię, gdy krępa postać cięła go w szyję. Mattias zrobił jeszcze krok. Co za człowiek mógł zamordować księdza? Zaraz potem znieruchomiał i odwrócił się gwałtownie; jego umysł natychmiast wymazał z pamięci to, co zobaczyły oczy. Zamrugał nerwowo i odetchnął głęboko. Zakazany obraz powrócił. Nagie ciało matki, jej blade piersi i grube, ciemne sutki. Jasna skóra na brzuchu, kępka włosów między udami. Paraliżował go wstyd, ale jednocześnie czuł potrzebę ucieczki. Po drugiej stronie podwórza, za kuźnią, ciągnęły się lasy, w których nigdy by go nie znaleźli. Jednak ciemność, która była mu teraz jedynym przewodnikiem i doradcą, kazała mu obrócić się znowu ku drzwiom i spojrzeć raz jeszcze. Koń naszpikowany strzałami dogorywał, leżąc na boku; potrząsał jeszcze łbem i przewracał oczami, tocząc z pyska różową pianę. Tuż obok leżał jeden z wieśniaków; strzały dopadły go najwyraźniej podczas ucieczki. Kałuża krwi wokół spoczywającego obok ojca Strona 10 Giorgiego rozlewała się coraz szerzej. Na końskim truchle, niczym na obscenicznym materacu, leżała matka Mattiasa. Jej miedziane włosy powiewały, bo wciąż próbowała się wyrwać czterem mężczyznom, którzy klnąc wściekle, usiłowali ją poskromić. Jej nagie ciało było marmurowo białe, choć naznaczone już zadrapaniami i siniakami od uścisku brutalnych rąk. Twarz kobiety była ściągnięta bólem, a na obnażonych zębach widać było krew. W uderzająco błękitnych oczach płonął szalony blask. Nie widziała Mattiasa, który jakąś cząstką duszy bardzo pragnął, by na niego spojrzała, lecz zarazem wiedział, że gdyby spotkały się ich oczy, matka straciłaby wolę walki – ostatni dar, który miała dla niego. Ktoś uderzył ją pięścią i wrzasnął coś do ucha. Odwróciła głowę i napluła mu w twarz krwistoczerwoną śliną. Piąty napastnik klęknął między jej nogami, spuściwszy szarawary. Teraz już wszyscy krzyczeli – na nią i na siebie nawzajem w obcym, szczekliwym języku. Jeden z nich dłubał przy tym w nosie. Gwałcili kobietę wyciągniętą z łóżka w półśnie, zachowując się przy tym jak pasterze uwalniający cielę z trzęsawiska: gestykulowali, oskarżali się nawzajem, zachęcali do wysiłku i doradzali; w ich twarzach nie było ani litości, ani podłości. Brutal między nogami wreszcie stracił cierpliwość, kobieta bowiem zdołała zaprzeć kolano o jego pierś i nie pozwoliła mu wejść. Wyjął nóż z buta, odsunął w górę jej pierś i wymierzywszy dobrze, wbił ostrze prosto w serce. Nikt nie próbował go powstrzymać. Nikt się nie poskarżył. Znieruchomiała, a jej głowa opadła bezwładnie do tyłu. Mattias chciał zapłakać, ale oddech zamarzł w jego płucach. Napastnik rzucił nóż, sięgnął do swego krocza, wsunął coś sztywnego w nieruchome ciało i zaczął poruszać biodrami. Ktoś musiał powiedzieć coś zabawnego, bo wszyscy wybuchnęli śmiechem. Mattias powstrzymał łzy, na które nie zasłużył. Zawiódł swoje siostry. Zawiódł ojca. Dzikie bestie bezcześciły ciało jego matki. Został sam, pozbawiony najbliższych i bezsilny, zagubiony. Ocknął się z odrętwienia, dopiero gdy poczuł, że wbił sobie w dłoń czubek sztyletu. Jasna krew lśniła na czarnych od brudu palcach. Ból był czysty i prawdziwy; pomógł mu oczyścić umysł. Matka odmówiła, gdy zechcieli czegoś więcej niż jej ciała: jej uległości i upokorzenia. Ofiary z jej dumy. Mattias poczuł przemożne pragnienie połączenia się z jej duszą. Chciał śmierci, a wraz z nią tej bliskości, którą cenił teraz bardziej niż życie. Przycisnął klingę do przedramienia, tak by nie była widoczna. Bez pośpiechu – bo choć ostrze było jeszcze ciepłe, jego krew stała się zimna – ruszył przed siebie, by odegrać swą rolę w tej okrutnej scenie. Zwierzęcy spazm wstrząsnął pierwszym z napastników, a jego jękom zawtórowały wiwaty pozostałych. Wstał i w portkach wciąż opuszczonych do kolan cofnął się o kilka kroków. Następny klęknął przed martwą kobietą; gdy ją penetrował, pozostali Strona 11 obmacywali jej uda i piersi, by podniecić się w oczekiwaniu na swoją kolej. Wszyscy prócz drugiego spojrzeli na nadchodzącego Mattiasa, ale dostrzegli w nim jedynie wynędzniałego chłystka. Ich uwagę przykuł nagle tętent podkutych kopyt dobiegający od strony wioski. Na młodym kowalu dźwięk ten nie zrobił żadnego wrażenia. Narastała w nim ciemność i czuł się wolny. Zanurzył się w niej. W porównaniu z młotem czy szczypcami sztylet wydawał mu się delikatny jak papier, a jednak klinga dwukrotnie przeszyła plecy pierwszego diabła tak, jakby jego żebra upleciono z trawy. Trafiony westchnął i – spętany w kostkach opuszczonymi szarawarami – opadł na kolana i dłonie, celując zadkiem w niebo, wpatrzony w ziemię pomiędzy własnymi łokciami. Dyszał jak zgrzany pies, póki Mattias nie cisnął go kopniakiem w piach. Drugi postękiwał jeszcze między rozrzuconymi nogami matki Mattiasa. Nie wiedział, co się święci, póki chłopak nie strącił czapki z jego głowy, nie złapał za włosy i nie pociągnął mocno do tyłu. W jego oczach pojawiło się, prócz zdumienia, poczucie krzywdy, jak u dziecka, które siłą odciągnięto od garnczka konfitury. Mattias przebił sztyletem jego policzek, wyszarpnął ostrze i poprawił nieco wyżej, wydłubując oko, które zawisło na nitce nerwów i żył. Pracując ramieniem w dobrze znanym rytmie kuźni, orał dziecinną twarz napastnika krwawymi bruzdami. Raz po raz rozbijał pięścią krwawą miazgę krzyczącej twarzy, pchając ostrze w głąb, przez zęby, język i kości. Nie zważał na ręce, które próbowały dosięgnąć go w obronnym odruchu. Wreszcie skończył i zaczerpnął powietrza – wcześniej nie pamiętał o oddychaniu. Spojrzał na pozostałych trzech diabłów, którzy wpatrywali się w niego z otwartymi ustami. Nieartykułowany krzyk wyrwał się z jego gardła, gdy rzucał na ziemię wyjącego ślepca. Teraz był gorszą bestią niż oni. Trzej cofnęli się instynktownie, szukając osłony za końskim truchłem. Wreszcie jeden z nich otrząsnął się i sięgnął za plecy po łuk. Drżącą ręką wydobył z kołczanu strzałę i upuścił ją na ziemię. Mattias odwrócił się i spojrzał na matkę. Napad szału minął. Chłopak przyklęknął, chwycił ją za rękę i przycisnął jej spracowane palce do policzka. Były ciepłe. Jego serce przeszył grot nadziei, ale gdy uniósł głowę, zobaczył jej niewidzące, błękitne, martwe oczy. Grot poruszył się, zadając ból. Ze ściśniętym gardłem przytulił twarz do jej dłoni. Tętent kopyt był coraz głośniejszy, ale Mattias nie zważał już na sprawy tego świata. Liczyła się tylko ta jedna: dotyk dłoni matki. Poderwał głowę, dopiero gdy rozległ się huk donośny jak grzmot. Intruz, który próbował założyć strzałę na cięciwę łuku, padał właśnie na ziemię. Szara masa wylewała się Strona 12 na jego ramiona z roztrzaskanej czaszki. Dwaj pozostali gwałciciele padli na kolana w smudze niebieskawego dymu i szwargocząc jak oszalali, tłukli czołami o ziemię. Mattias odwrócił się i zobaczył widok, którego jego oczy jeszcze nie znały. Mężczyzna – choć równie dobrze mógł być bogiem – siedział na grzbiecie siwego ogiera arabskiej krwi, z którego nozdrzy buchała para upodabniająca obu do zjaw rodem z baśni. Był młody, dumnej postury i śniadej cery. Miał wysokie, delikatnie zarysowane kości policzkowe oraz brodę przystrzyżoną na kształt grotu włóczni. Ubrany w szkarłatny kaftan zdobiony sobolowym futrem i luźne, szkarłatne szarawary, nosił wysokie żółte buty oraz śnieżnobiały turban ozdobiony niezliczonymi diamentami, mieniącymi się przy każdym jego ruchu. U pasa miał krzywą szablę o rękojeści i pochwie wysadzanych drogimi kamieniami. W dłoni trzymał zdobiony srebrem pistolet, z którego długiej lufy unosił się dym. Miał brązowe oczy, których spojrzenie przeszywało właśnie Mattiasa. Było w nich coś na kształt podziwu, ale nie tylko. Choć było to niemożliwe, Mattias wyczuwał w nich także miłość. Spojrzenie brązowych oczu trwało, a młody kowal nie śmiał nawet mrugnąć. Właśnie w tej chwili dusza mężczyzny i dusza chłopca sięgnęły ku sobie i splotły się. Żaden z nich nie umiał wyjaśnić tego fenomenu i żaden nie śmiał kwestionować jego mocy, ponieważ pochodziła od Boga. Z czasem Mattias miał się dowiedzieć, że wojownik, którego wówczas zobaczył, jest kapitanem Sari Bajrak, najdzielniejszej gwardii przybocznej sułtana, i że nazywa się Abbas Ibn Murad. Teraz jednak był po prostu człowiekiem. Człowiekiem, w którego sercu nie było ani krzty złych intencji. Za jego plecami Mattias zobaczył jeszcze dwóch szkarłatnych jeźdźców. Dalej, na drodze wiodącej w głąb wioski, mieszkańcy próbowali walczyć z pożarami lub przynajmniej ratować z płomieni dzieci, starców i dobytek. Nad tłumem wieśniaków górował, niczym zaganiacze nad stadem owiec, jeszcze tuzin podobnych jeźdźców. Wymachując lancami i strzelając z batów, przywoływali do porządku piechurów zajętych plądrowaniem wioski. Abbas wsunął pistolet do olstra i popatrzył na nagie ciało zgwałconej kobiety, leżące na końskim truchle. Po chwili przeniósł spojrzenie na Mattiasa i przemówił. Nie posługiwał się tym samym językiem co diabły. Mattias nie rozumiał słów, ale wiedział, o co jest pytany. – To twoja matka? Przełknął ślinę i skinął głową. Abbas zauważył sztylet w dłoni chłopaka oraz krew, która przykleiła koszulę do jego ciała. Zacisnął wargi i pokręcił głową. Spojrzał ponad Mattiasem, który odwrócił się, podążając za jego wzrokiem. Pierwszy napastnik, ugodzony sztyletem, już się nie poruszał. Strona 13 Drugi pełzł półnagi po piachu, oślepiony i pozbawiony twarzy, mamrocząc niezrozumiale pociętymi ustami. Abbas skinął dłonią. Jeden z jego towarzyszy podjechał bliżej i dobył szabli. Mattias patrzył z podziwem na damasceńską klingę. Wojownik zatrzymał się przy rannym i pochylił się w przód. Ostrze uniosło się i opadło niemal bezgłośnie; chlusnęła krew, a ścięta głowa potoczyła się do rynsztoka. Abbas zbliżył się do Mattiasa i wyciągnął rękę. Mattias puścił dłoń matki i najpierw wytarł w rękaw ostrze, a potem i trzpień, odwinąwszy spowijającą go szmatę. Trzymając sztylet za czubek klingi, podał go Abbasowi. Nie czuł strachu. W chwili, gdy Abbas dotknął stali, jego brwi uniosły się w zdziwieniu. Zdumiał się jeszcze bardziej, gdy ułożył broń na otwartej dłoni. Mattias przypomniał sobie, że metal jest jeszcze ciepły. Abbas skinął sztyletem w jego stronę. – Ty go zrobiłeś? I tym razem Mattias zrozumiał pytanie, choć nie pojmował słów. Kiwnął głową, a Abbas ponownie zacisnął usta. Trącił bok wierzchowca i zbliżył się do domu. Wychyliwszy się, wsunął ostrze sztyletu głęboko w szczelinę między framugą drzwi a ścianą. Oparł się całym ciężarem ciała na trzpieniu i Mattias skrzywił się mimowolnie, widząc, jak stal ugina się znacznie mocniej, niż sam odważyłby się sprawdzić. Poczuł paniczny lęk, gdy trzpień niemal dotknął ściany, ale stal nie pękła. Gdy Abbas odpuścił, klinga natychmiast wróciła do pierwotnego kształtu. Jeździec wyjął sztylet ze ściany, obejrzał raz jeszcze i popatrzył na Mattiasa. Obaj wiedzieli, że mają przed sobą broń wyjątkową. Zaraz potem sztylet zniknął w dolamie kapitana i Mattias nie zobaczył go nigdy więcej. Abbas wydał rozkazy i drugi z adiutantów spiął konia i odjechał. Pierwszy tymczasem, wciąż z nagą szablą w dłoni, zbliżył się do dwóch klęczących niedoszłych gwałcicieli, których żądze miały pozostać niezaspokojone. Obaj mieli już pełne spodnie i nie przestawali błagać o litość; jeździec szturchnął ich bezceremonialnie, zmuszając do biegu w stronę drogi. Abbas sięgnął za tylny łęk, po mlecznobiały pled utkany z najdelikatniejszej, jagnięcej wełny. Odpiął go i rzucił Mattiasowi, który jeszcze nigdy nie trzymał w ręku czegoś tak wspaniałego i w pierwszej chwili wystraszył się, że jego szorstkie dłonie uszkodzą delikatną materię. Spoglądał na Abbasa pustym wzrokiem, zdumiony tak hojnym darem. Kapitan wskazał na nagie ciało jego matki. Mattias poczuł ucisk w gardle i pieczenie łez w oczach, darem nie był bowiem pled, ale godność kobiety; życzliwość obcego poruszyła go do głębi. Z twarzy kapitana wyczytał jednak ostrzeżenie i zrozumiał je instynktownie: nie pozwolił, by łzy popłynęły Strona 14 swobodnie. Abbas dostrzegł ten wysiłek i raz jeszcze z uznaniem skinął głową. Mattias odwrócił się i rozpostarł koc, który opadł na ciało jego matki jak ostatnia pieszczota. Łzy ponownie zebrały się w jego oczach, gdy zniknęła pod nim na zawsze, ale zmusił je, by się cofnęły. Matka była martwa, a przecież jakaś jej cząstka musiała pozostać żywa i teraz rozsadzała jego serce uczuciem miłości. Mattias zastanawiał się, czy matka jest już w Niebie i czy Bóg pozwoli mu zobaczyć ją raz jeszcze. W tym momencie usłyszał głos Abbasa i odwrócił się. Obcy powtórzył zdanie. I choć Mattias nie rozumiał słów, znalazł pocieszenie w samej ich intencji. Zapamiętał ich brzmienie. W najbliższych miesiącach miał słyszeć je wiele razy i dobrze poznać ich znaczenie. – Ciało jest prochem – powiedział Abbas. Z torby przytroczonej do siodła wyjął książkę. Oprawę z zielonej skóry zdobiły cudownie fantazyjne złote litery. Abbas otworzył książkę w przypadkowo wybranym miejscu, jakby sam Bóg prowadził jego rękę. Przebiegł wzrokiem po wersach i zatrzymał się nagle, jakby napotkał wyjątkowo święte i głębokie słowa. Uniósł głowę i wskazał palcem na chłopaka. – Ibrahim – rzekł. Mattias spojrzał na niego, nie rozumiejąc. Abbas powtórzył gest. – Ibrahim – powiedział, tym razem bardziej natarczywie. Mattias pojął, że tym imieniem kapitan chce go nazywać. W istocie było to imię, które wybrał sam Allah, ponieważ przypadkowo otwartą książką był święty Koran. Mattias przymknął oczy. Jego matka nie żyje, podobnie jak Britta i Gerta. Nie ma już domu. Ojciec powróci do zgliszcz, które nie tak dawno były prosperującym warsztatem i siedzibą jego rodu. Szkarłatny kapitan czekał cierpliwie, siedząc na grzbiecie siwego araba. Mattias dotknął palcem własnej piersi. – Ibrahim – powiedział. W tym momencie wyrzekł się imienia, które nadał mu ojciec. Abbas skinął głową, a potem zamknął i schował Świętą Księgę. Jego adiutant powrócił z luzakiem. Gdy podał wodze Mattiasowi, chłopak zrozumiał, że musi odjechać ze szkarłatnymi jeźdźcami i że wielki świat otwiera się przed nim jak nieskończona otchłań. Abbas nie dawał mu wyboru; to raczej Mattias został przezeń wybrany. Chłopak nie wahał się. Dosiadł konia i poczuł między udami jego żywą siłę; świat wyglądał z wysoka zupełnie inaczej. Pochylił się nad uchem wierzchowca i tak jak ojciec uczył go przemawiać do koni przed podkuwaniem, wyszeptał: Strona 15 – Nie bój się, przyjacielu. Abbas odjechał, a adiutant podążył za nim. Mattias spojrzał w dół, na okryte ciało, i pomyślał o ojcu. Nie dane mu było poznać jego magii ani miłości silniejszej od wszelkich zaklęć. Może gdyby czarna klinga pękła albo gdyby Mattias nie umiał powstrzymać łez, może wtedy jeźdźcy zostawiliby go w spokoju, pozwalając pogrzebać zabitych. Był jednak tylko chłopcem i nie wiedział tego. Stłumił narastający smutek i popędził konia. Nie obejrzał się ani razu. Choć i tego jeszcze nie wiedział, odtąd wojna była jego rzemiosłem i jego panią – zazdrosną, bo niezezwalającą na miłość inną niż ku niej samej. Gdy jechali kłusem, mijając płonące chaty i wieśniaków z pochylonymi głowami, Mattias dostrzegł ciała ostatnich dwóch diabłów. Leżały w wielkich kałużach krwi; wyblakłe oczy odciętych głów martwo spoglądały w błoto. Pokorni towarzysze zabitych stali w ponurych szeregach, pod lufami pistoletów swych tureckich panów. Mattias miał się wkrótce dowiedzieć, że byli to Wołosi i Bułgarzy, którzy jako ochotnicy garnęli się pod sztandary sułtana w poszukiwaniu łatwych łupów, nieudacznicy bez grosza przy duszy i przestępcy, szumowiny nieznające dyscypliny i niemające pojęcia o wojennym rzemiośle. Egzekucja miała im uświadomić, że ziemia, na której się znaleźli, jest teraz lennem sułtana i wszystko, co na niej znajdą, należy do niego. Każde ziarno pszenicy, każdy kielich wina, każda owca, każdy muł, każda wioska. Każdy mężczyzna, każda kobieta i każde dziecko. Każda kropla deszczu, która spadnie z nieba. Wszystko to należało do sułtana, a teraz należał do niego i młody Ibrahim. Tym sposobem w roku 1540 Mattiasa, syna kowala, dosięgło dewszirme – chrześcijański chłopiec został wcielony do służby u Niewolników Porty. Miał przemierzyć wiele obcych ziem i zobaczyć wiele dziwów, zanim ujrzał słynne minarety Stambułu lśniące w słońcu nad Złotym Rogiem. Jako że stał się zabójcą, zanim stał się mężczyzną, miał się szkolić w Enderunie w pałacu Topkapı Sarayı. Miał wstąpić w szeregi janczarów, nauczyć się obcych języków i obyczajów oraz poznać liczne tajniki sztuki wojennej. Miał pamiętać, że Bóg jest jeden i że Mahomet jest jego wysłannikiem. Miał zapragnąć walczyć i umrzeć w imię Allaha. Nieznany los, który umieścił go na końskim grzbiecie, szykował mu życie w służbie Boskiego Cienia na Ziemi. Padyszacha Morza Białego i Czarnego. Ucieczki Wszelkich Ludów Świata. Sułtana Sułtanów i Króla Królów. Prawodawcy. Władcy imperium osmańskiego, Sulejmana Wspaniałego. Strona 16 Część pierwsza - Świat marzeń Niedziela, 13 maja 1565 - Fort Świętego Anioła, Il Borgo, Malta Zdaniem Starkeya, sytuacja przedstawiała się następująco: Najpotężniejsza armada od czasów starożytnych, wioząca najlepszą armię współczesnego świata, została wysłana przez Sulejmana z zadaniem zdobycia Malty. Zwycięstwo Turków odsłoniłoby południową Europę na falę muzułmańskiego terroru. Sycylia byłaby do wzięcia. Nietrudno byłoby wyobrazić sobie odbicie Grenady. Sam Rzym mógłby zadrżeć w posadach. Ponad te strategiczne sukcesy Sulejman przedkładał wszakże najważniejszy ze swych celów: wytępienie rycerzy świętego Jana, owej niezwykłej kompanii mnichów-wojowników i uzdrowicieli, znanej niektórym jako rycerze morscy, a innym jako szpitalnicy. Sami joannici mieli dość śmiałości, by w dobie inkwizycji nazywać swe zgromadzenie Religią. Wielką turecką armią dowodził Lala Mustafa Pasza, który raz już pokonał rycerzy, broniących się w cytadeli nieporównywalnie potężniejszej od maltańskiej, gdy przyszło mu świętować zwycięstwo na Rodos w roku 1522. Od tamtej pory Sulejman, który wyżej niż inne zadania stawiał święty obowiązek podboju świata i oddawania go islamowi, zdołał zająć także Belgrad, Budę, Bagdad i Tebryz. Podporządkował sobie Węgry, Syrię, Egipt, Persję, Siedmiogród i Bałkany. Dwadzieścia pięć wysp weneckich oraz wszystkie porty Afryki Północnej padły łupem jego piratów. Jego okręty wojenne rozniosły Świętą Ligę pod Prewezą. Dopiero zima zmusiła go do odwrotu spod bram Wiednia. Nikt nie wątpił w to, jaki będzie wynik kolejnej fazy świętej wojny w wydaniu Sulejmana – ataku na Maltę. Być może z wyjątkiem garstki samych rycerzy. Brat Oliver Starkey, porucznik turkopolier Langue Angielskiej, stał przy oknie w komnacie wielkiego mistrza. Z tego miejsca, wysoko na południowej ścianie twierdzy Świętego Anioła, widział jak na dłoni geograficzną złożoność przyszłego pola bitwy. Otoczone wzgórzami trzy trójkątne cyple wyznaczały granice Wielkiego Portu, domu zakonu. Fort Świętego Anioła stał w najwyższym punkcie pierwszego cypla, górując nad Il Borgo – najważniejszym z miast, w którym znajdowały się domy rycerzy i mieszczan, Święty Szpital, kościół pod wezwaniem Świętego Wawrzyńca, największe doki i magazyny oraz cała reszta instytucji niezbędnych do istnienia miniaturowej metropolii. Od strony lądu Il Borgo chronił Strona 17 potężny mur obronny z licznymi bastionami, w których pełnili służbę rycerze i ochotnicy z miasta. Starkey przeniósł spojrzenie na drugą stronę Porto delle Galere, ku L’Isoli, drugiemu pasmu ziemi, nad którym z zadziwiającym spokojem obracały się skrzydła tuzina wiatraków. Kompanie milicji ćwiczyły na równinie, błyskając hełmami w pełnym słońcu, a dalej zastępy nagich muzułmańskich niewolników prężyły się w rytmie gwizdów nadzorcy, wciągając bloki piaskowca w górę, po murach Świętego Michała, twierdzy broniącej dostępu do L’Isoli od strony lądu. Po rozpoczęciu oblężenia jedynym połączeniem między L’Isolą a Il Borgo miał pozostać kruchy most z łodzi, spinający Porto delle Galere. Pół mili na północ, naprzeciwko Wielkiego Portu, na samym końcu trzeciego cypla, stał fort Świętego Elma. Była to warownia całkiem odizolowana i podczas oblężenia można było dotrzeć do niej jedynie od strony wody. Wszędzie widać było gorączkowe przygotowania. Trwały wykopy, budowa umocnień i musztra; zbiory, solenie i magazynowanie; polerowanie, ostrzenie i modlitwy. Słychać było pokrzykiwanie rycerzy na pikinierów i brzęk rusznikarskich młotków. W rozbrzmiewających dzwonami kościołach trwały nowenny, a kobiety dzień i noc modliły się do Najświętszej Maryi Panny. Ośmiu na dziesięciu obrońców stanowili niedoświadczeni chłopi w skórzanych zbrojach domowej roboty, uzbrojeni we włócznie. Waleczni Maltańczycy nie wahali się ani chwili, gdy przyszło im wybierać między śmiercią a niewolą. W mieście dawał się wyczuć nastrój ponurej determinacji. Starkey uniósł głowę, kątem oka dostrzegłszy jakiś ruch. Para czarnoskrzydłych sokołów runęła ku ziemi z turkusowego nieba. Wydawało się, że będą spadać w nieskończoność, lecz nagle zmieniły kurs, poderwały się i omalże nieruchome poszybowały ku zachodowi. W chwili, gdy ginęły na horyzoncie, Starkey pomyślał, że mogłyby być ostatnimi ptakami na świecie. Z zadumy wyrwał go nagle głos dochodzący z przeciwległego krańca przestronnej komnaty. – Kto nie poznał wojny, ten nie poznał Boga. Starkey nie pierwszy raz słyszał to bezbożne motto. Zawsze burzyło spokój jego sumienia, a tego dnia wzbudziło w nim lęk: obawiał się, że już wkrótce przekona się na własnej skórze o jego prawdziwości. Odwrócił się plecami do okna, by powrócić do konferujących. Jean Parisot de la Valette, wielki mistrz zakonu, stał przy stole usłanym mapami w towarzystwie słynnego pułkownika le Masa. Rosły i szczupły, ubrany w czarny habit przyozdobiony krzyżem świętego Jana, de la Valette miał już za sobą siedemdziesiąt jeden Strona 18 wiosen. Pięćdziesiąt lat zabijania na otwartym morzu utwardziło jego ścięgna i należało przypuszczać, że kiedy wygłasza takie poglądy, to wie, o czym mówi. Jako dwudziestokilkulatek przeżył krwawą tragedię Rodos, gdy niedobitki zakonu udały się na wygnanie na nielicznych ocalałych okrętach. Mając lat czterdzieści sześć, przez prawie rok był galernikiem na okręcie należącym do Abd ar-Rahmana. W wieku, w jakim inni wybraliby wysokie stanowiska w hierarchii zakonu – i bezpieczne życie na lądzie – de la Valette wciąż wiódł żywot pirata, tytoniem chroniąc nos przed smrodem. Miał wysokie czoło, a jego włosy i broda były teraz całkiem siwe. Jego oczy wyblakły od słońca i były barwy kamienia, cała zaś twarz przypominała maskę z brązu. Dla niego wieść o inwazji była jak eliksir młodości ze starożytnego mitu. Z żarliwością kochanka powitał wizję rychłej zagłady. Był niestrudzony. Pełen entuzjazmu. Natchniony. Jak ktoś, komu nareszcie wolno wyzwolić całą nagromadzoną nienawiść, bez odrobiny żalu i bez ograniczeń. De la Valette nienawidził bowiem islamu i wszelkich jego niegodziwości. Kochał natomiast Boga oraz Religię. A teraz, w ostatnich dniach jego życia, Bóg nareszcie zesłał Religii błogosławieństwo wojny. Wojny jako apoteozy. Wojny jako manifestacji woli bożej. Wojny nieograniczonej i czystej, rozgrywanej aż po krwawy finał za pomocą najstraszliwszych środków znanych ludzkości. „Kto nie poznał wojny, ten nie poznał Boga”? Chrystus wszak nigdy nie wsparł zbrojnej walki choćby jednym słowem. Zdarzały się chwile, gdy Starkey był pewny, że de la Valette oszalał. Że wizja potworności wojny odebrała mu rozum. Że jak obłąkany wierzy w moc Boga, która miała napełniać jego ciało. Któż inny, jeśli nie szaleniec, mógł trzymać w garści los tylu ludzi i z takim spokojem przewidywać rzeź tysięcy z nich? Starkey przemierzył komnatę, by dołączyć do dwóch starych towarzyszy przy stole z mapami. – Jak długo jeszcze musimy czekać? – spytał pułkownik le Mas. – Dziesięć dni? Tydzień? Może krócej – odparł de la Valette. – Zdawało mi się, że mamy jeszcze miesiąc. – Byliśmy w błędzie. Wystrój komnaty de la Valette’a był odzwierciedleniem jego ascetycznej natury. Gobeliny, portrety i ozdobne meble poprzedników zniknęły. Zastąpiły je kamień, drewno, papier, atrament i świece. Do ściany przybito prosty drewniany krucyfiks. Tego ranka pułkownik Pierre le Mas przywiózł z Mesyny niespodziewane posiłki w postaci czterystu żołnierzy hiszpańskich oraz trzydziestu dwóch rycerzy zakonu. Był typem krzepkiego zabijaki, a dobiegał już sześćdziesiątki. Skinął Starkeyowi głową i wskazał na mapę. – Tylko mędrzec umiałby rozszyfrować te hieroglify. Strona 19 Mapa – ku lekkiemu niezadowoleniu Starkeya, który sam nadzorował prace kartograficzne – była upstrzona tajemniczymi notatkami i symbolami naniesionymi przez de la Valette’a. Zakon Świętego Jana był podzielony na osiem Langues – czyli Języków – z których każda skupiała rycerzy z innej krainy: Francji, Prowansji, Owernii, Italii, Kastylii, Aragonii, Niemiec i Anglii. De la Valette wyznaczył linię, która wielkim łukiem z zachodu na wschód otaczała Il Borgo; każda Langue miała stanowić załogę innego bastionu. – Francja – rzekł, wskazując na punkt po prawej stronie, tuż nad Porto delle Galere. Podobnie jak le Mas, de la Valette był jednym z wojowniczych synów Gaskonii. – Tuż obok szlachetna Langue Prowansalska, na najbardziej wysuniętym bastionie. – Ilu mamy z Prowansji? – wtrącił le Mas. – Siedemdziesięciu sześciu braci i rycerzy. – Palec de la Valette’a przesunął się po mapie na zachód. – Po lewej mamy Langue Owernijską. Potem Italię – sto sześćdziesiąt dziewięć lanc – a dalej Aragonię. Kastylię. Niemcy. Na wezwanie do broni odpowiedziało w sumie pięciuset dwudziestu dwóch braci. Le Mas zmarszczył brwi. Była to żałośnie mała liczba. – Razem z tymi, których sprowadziłeś – dodał de la Valette – mamy osiem setek hiszpańskich tercios oraz ze czterdziestu łowców przygód. Maltańskiej milicji jest nieco ponad pięć tysięcy. – Słyszałem, że Sulejman wysłał sześćdziesiąt tysięcy gazi, żeby nas zapędzili aż do morza. – Wliczając marynarzy, bataliony robotników i całą resztę wsparcia, jest ich znacznie więcej – odrzekł de la Valette. – Psy Proroka odpychają nas od pięciu stuleci. Z Jerozolimy do Krak des Chevaliers, z Krak do Akki, z Akki na Cypr i Rodos… a każdą milę naszego odwrotu znaczą krew, popioły i kości. Na Rodos wybraliśmy życie, nie śmierć, lecz choć dla całego świata jest to chlubny epizod, dla mnie to plama na honorze. Tym razem nie będzie „honorowej kapitulacji”. Nie cofniemy się. Malta to ostatni bastion. Le Mas zatarł ręce. – Proszę zatem o przydział na Posterunek Honoru. – Miał na myśli najbardziej niebezpieczne miejsce; właściwie „posterunek śmierci”. Nie on pierwszy upomniał się o ten zaszczyt i dobrze o tym wiedział, bo dodał zaraz: – Jesteś mi to winien. Starkey nie wiedział, co miała znaczyć ta uwaga; mistrz i pułkownik wymienili spojrzenia. – Później o tym porozmawiamy – powiedział de la Valette – gdy lepiej poznamy zamiary Mustafy. – Wskazał na skrajną część fortyfikacji. – Brama Kalkara należy do Anglii. Strona 20 Le Mas roześmiał się. – Cały bastion dla jednego człowieka? Prastara i szlachetna Langue Angielska, niegdyś należąca do najwspanialszych w zakonie, została zniszczona przez spasionego lubieżnika i heretyka, Henryka VIII. Starkey był ostatnim Anglikiem w Zakonie Świętego Jana. – Brat Oliver jest Langue Angielską – oświadczył de la Valette. – Jest również moją prawą ręką. Bez niego bylibyśmy zgubieni. Zażenowany Starkey postanowił zmienić temat. – Ci ludzie, których ze sobą przywiozłeś… Jak byś ich ocenił? – Dobrze wyszkoleni, dobrze uzbrojeni i wszyscy bez wyjątku oddani Chrystusowi – odparł le Mas. – Wycisnąłem z gubernatora Toledo dodatkowe dwie setki ochotników, grożąc, że spalę jego galery. Resztę zwerbował Niemiec w naszym imieniu. De la Valette uniósł brew. – Mattias Tannhäuser – uściślił le Mas. – Ten sam – dodał Starkey – który uprzedził nas o planach Sulejmana. De la Valette zapatrzył się w przestrzeń, jakby próbował przypomnieć sobie twarz. Po chwili skinął głową. – Tannhäuser przyniósł nam te informacje? – zdziwił się le Mas. – Nie zrobił tego z dobrego serca – odrzekł Starkey. – Sprzedał nam przy okazji ogromną ilość broni i amunicji, żebyśmy mieli czym prowadzić tę wojnę. – Chytry z niego lis – przyznał le Mas z niemałym podziwem. – Niewiele dzieje się w Mesynie bez jego wiedzy. Potrafi postępować z ludźmi, a i w walce musi być z niego nie byle jaki towarzysz, bo przecież odsłużył trzynaście lat w sułtańskim korpusie janczarów. De la Valette zamrugał. – Lwy Islamu – powiedział. Janczarowie byli najbardziej bitną formacją piechoty na świecie, elitą osmańskiej armii, ostrzem sułtańskiej włóczni. Jej szeregi tworzyli wyłącznie chrześcijańscy chłopcy, których wychowywano i szkolono – wedle surowych zasad bektaszytów – tak, by pragnęli śmierci w imię Proroka. De la Valette spojrzał na Anglika pytająco. Starkey odszukał w pamięci szczegóły dotyczące kariery Tannhäusera. – Podbój Persji, jezioro Wan, zdławienie rebelii Safawidów, złupienie Nachiczewanu. – Starkey zauważył, że de la Valette znów zamrugał; wcześniej się to nie zdarzało. – Tannhäuser został kapitanem janczarów i należał do gwardii przybocznej pierworodnego syna Sulejmana.