Strona 1 Daphne du Maurier Przeklęta krew Tytuł oryginału: Hungry Hill Strona 2 KSIĘGA PIERWSZA Miedziany John 1820-1828 R L T Strona 3 1 Trzeciego marca 1820 roku John Brodrick wyruszył z Andriff do Doonhaven, zamierzając pokonać piętnastomilowy dystans przed zapadnięciem zmierzchu. Pogodę miał typową dla południowego zachodu: chmury sunęły nisko, a łagod- ny, choć porywisty wiatr niósł z sobą przelotne ulewy, po których wyłaniał się nie większy od męskiej pięści skrawek błękitnego nieba. Jeśli nawet błysnęło na chwilę słońce, nie zwiastowało to bynajmniej żadnej zmiany. Droga, jak to w owych czasach, była nierówna i wyboista, więc karetka pocz- towa kołysała się z boku na bok. John Brodrick krzyknął w końcu na woźnicę, żeby bardziej uważał, bo inaczej obaj wylądują na noc w rowie z połamanymi kośćmi i na dodatek bez kolacji. Ciągle się mówiło o budowie nowego gościńca, ale na rozmowach się koń- R czyło, jak zresztą zawsze w tym kraju*1. Rząd nigdy nie dał nawet złamanego pensa na naprawę dróg, tak więc w dalszej perspektywie koszty spadną pewnie na Johna Brodricka i innych właścicieli ziemskich. Kłopot w tym, że żaden z L nich nie miał dość energii, by sięgać do cudzych kieszeni, a gdyby nawet ktoś się na to porwał, napotkałby zdecydowany opór. Zalano by go takim potokiem słów T na temat ciężkich czasów, zaległości w wypłatach, opieszałości dzierżawców, że oszczędzając własne nerwy i czas, szybko porzuciłby temat i zostawił drogi w stanie tylko trochę lepszym od bagien wokół Kileen. Jednakże w Slane odbędą się niebawem wybory, więc jeśli Hare chce utrzy- mać swój mandat (a niewątpliwie ma taki zamiar), John Brodrick uświadomi mu z całą mocą, że głosów nie otrzymuje się za nic, a z pewnością nie powinni się ich spodziewać ministrowie siedzący z założonymi rękami w Londynie i zanie- dbujący własny kraj. 1 * Ilekroć mowa jest o „tym kraju", wiadomo, że chodzi o Irlandię, choć owej nazwy autorka nie użyła ani razu. Natomiast określenie „za wodą" zwykle odno-jsi się do Wysp Brytyjskich (wszystkie przypisy tłumaczki). Strona 4 Kiedy już wszystko zostało powiedziane i zapięte na ostatni guzik, była ich zaledwie garstka udziałowców. Nie chodzi o próżność, ale naprawdę nikt poza nim samym nie zdołałby dokonać tego, co właśnie dziś w Andriff doczekało się finału. Tylko on jeden wierzył, że całe przedsięwzięcie jest realne. - To zbyt ryzykowne - orzekł na początku stary Robert Lumley, kręcąc głową i wysuwając jedno zastrzeżenie za drugim; nigdy nie odzyskają swych pieniędzy, będą musieli wyprzedać majątki i pójdą z torbami. - Ryzykowne? - żachnął się John Brodrick. - Cóż, z pewnością jest w tym ja- kieś ryzyko, ale nie większe od tego, jakie człowiek podejmuje codziennie, kiedy wystawia głowę za drzwi, narażając się na złamanie karku. Zgoda, koszt uru- chomienia kopalni nie będzie błahy, potrzebne będą maszyny, siła robocza; przy- znaję też, że tutejszy grunt bardzo różni się od kornwalijskiego, gdzie wystarczą łopaty i wózki, by w błyskawicznym tempie dokonać załadunku rudy. Tutaj z pewnością nie obejdzie się bez dynamitu. Ale miedź jest nasza i tylko czeka, by ją wydobyć. W zeszłym tygodniu objeżdżał ze mną teren niejaki pan Taylor, je- den z najbardziej doświadczonych kornwalij-skich dyrektorów kopalni. I wiesz R pan co, panie Lumley? Mamy na swoich gruntach fortunę! Jeśli zgodzicie się na utworzenie prywatnej spółki pod moim zarządem - a weźcie pod uwagę, że zgodnie z warunkami, jakie przedstawił mój agent, ja ryzykuję znacznie więcej L niż wy - obiecuję, że w ciągu paru lat wasze zyski przekroczą tysiąc funtów rocznie. Ale bez waszego uczestnictwa nie ma o czym mówić. T To rzekłszy, podniósł się z krzesła, zgarnął swoje papiery i dał znak agentowi, że na tym zamyka dyskusję. Był w połowie drogi do drzwi, kiedy Robert Lumley zawołał: - Ależ drogi panie, nie ma powodu do pośpiechu. To przecież oczywiste, że zanim podejmę ostateczną decyzję, trzeba wyjaśnić parę punktów. Zasiedli więc ponownie i cierpliwie omawiali to, co zostało już omówione ze dwadzieścia razy, przy czym stary Lumley kręcił nosem na swój, i tak wysoki, procent zysku. Ostatecznie jednak porozumienie zostało podpisane. Opieczęto- wano dokumenty, panowie uścisnęli sobie dłonie, po czym do biblioteki wnie- siono poczęstunek. Wprawdzie teraz, po osiągnięciu celu, John Brodrick wołałby jak najprędzej odjechać, ale nikt nie chciał o tym słyszeć, więc został i z czystej uprzejmości zamienił kilka słów z gospodarzem. Strona 5 - Mam nadzieję, że gdy interesy sprowadzą pana do Doonhaven, odwiedzi mnie pan w Clonmere. Moje córki powitają pana z zachwytem, a synowie zorga- nizują jakieś polowanie. Stary Lumley, udobruchany swym dwudziestoprocentowym udziałem w przyszłej kopalni, zrewanżował się zaproszeniem młodych Brodricków do Dun- croom na zające i bażanty. John Brodrick zawołał woźnicę. Wsiadał właśnie do karetki, kiedy wrócił z polowania zięć Lumleya, Simon Flower, z twarzą i butami zabrudzonymi błotem. Obejmował ramieniem swą dwunastoletnią córkę. - I co? - zapytał z uśmiechem na przystojnym, rumianym obliczu. - Namówi- łeś starego, by ci podpisał ten świstek? - Utworzyliśmy kompanię do eksploatacji złóż na Hungry Hill, jeśli o to wła- śnie ci chodzi - odparł sucho Brodrick. - Czy naprawdę dopiąłeś swego w ciągu tych kilku godzin? Toż ja pracuję nad nim od piętnastu lat, aby zgodził się położyć kilka nowych dachówek! Ale R choć przysięgam, że deszcz mi kapie do gęby, kiedy leżę w łóżku, stary nie po- zwala nawet zmieszać zaprawy. L - Nie minie rok, a będziecie mieli tyle pieniędzy, że starczy i na nowy dach, i nawet na dodatkowe skrzydło, jeśli wola. T Simon Flower wzniósł oczy ku niebu z szyderczą pokorą. - Sumienie nigdy mi na to nie pozwoli - oświadczył. -1 powiem ci szczerą prawdę, mój drogi Brodricku: nawet gdybym wierzył, że dzięki znojnej pracy młodych mężczyzn i chłopców z tych gór popłynie miedź, nie tknąłbym złama- nego pensa z pieniędzy mego teścia. Niech już lepiej dach zawali mi się na gło- wę. John Brodrick patrzył z okna karetki na ojca i córkę. Oto uśmiechnięty, non- szalancki Simon Flower, jego rówieśnik, który nigdy nie splamił się uczciwą pracą i żył z pieniędzy swej żony - i ład-niutka, zaróżowiona dziewczynka o lek- ko skośnych oczach, wtórująca śmiechem swemu ojcu. - Powinieneś zostać dyrektorem kompanii, Flower. To oznacza długie godzi- ny spędzone na nadzorowaniu pracy robotników, pilnowaniu porządku i tak da- lej. Co sześć miesięcy trzeba wysyłać statek z urobkiem do huty w Bronsea, prowadzić rachunki i wykonywać dziesiątki innych czynności. Strona 6 Simon Flower pokręcił głową i westchnął. - Szkoda, że w ogóle budujecie tu kopalnie. Tak spokojnie nam się dotąd ży- ło! Po co te wszystkie kłopoty i zamieszanie, po co wyciskać z ludzi siódme po- ty, a nieszczęsne wzgórze rozsadzać dynamitem? Brodrick usadowił się wygodnie. - Ja tam wierzę w postęp. Chcę dać zatrudnienie biedakom, którzy teraz led- wie wiążą koniec z końcem, chcę też zrobić pieniądze, by zapewnić przyszłość moim dzieciom i wnukom. - Ach, wcale ci za to nie podziękują. Dobra, Brodrick, rozkręcaj swoją kopal- nię, zbijaj fortunę, ja zaś będę siedział z założonymi rękami i zgarniał zyski. - Flower uśmiechnął się i pocałował córkę w czubek głowy. - Pomyśl o tych wszystkich umęczonych górnikach, ryjących w ziemi dla naszej wygody. Zaśmiał się, po czym uniósł kapelusz i machnął nim wesoło na pożegnanie. Typowe, myślał John Brodrick, patrząc na zatokę Mundy. Typowe dla niemal R wszystkich ludzi w tym kraju. Nieodpowiedzialni, lekkomyślni, w głowie im tyl- ko psy i konie. Pół roku spędzają na kontynencie w pogoni za słońcem, a drugie pół na ziewaniu z nudów we własnych czterech ścianach. Dzierżawcy się z nimi L nie liczą, ziemia leży odłogiem, a sami dziedzice już o drugiej są nieźle wstawie- ni. T Bez trudu usunął ze swych myśli Simona Flowera, gdyż ludzi, których nie ro- zumiał, miał w głębokiej pogardzie. Kiedy patrzył na długie atlantyckie fale, pę- dzące ku zatoce, wyobraził sobie statki z rudą, które niebawem wyruszą z portu Doonhaven i przez kanał popłyną do Bronsea. Transport to najbardziej newral- giczna część przedsięwzięcia. W basenie portowym jest za niski poziom wody, jak na tak wielkie obciążenie; zła pogoda może unieruchomić statki nawet na kil- ka tygodni. Przypomniał sobie, że tak właśnie się zdarzyło, kiedy tuż przed naro- dzinami Jane miał przewieźć do Bronsea biedną Sarę; przez trzy tygodnie nie mogli ruszyć się z portu, bo szyper nawet na krótko nie chciał narażać statku na południowo-zachodni sztorm, a podróż lądem była dla żony niewskazana z po- wodu wyboistej drogi. Tak, statki będą musiały nieźle się zwijać w czasie letnich miesięcy, gdyż zi- mą wszystko ulegnie spowolnieniu. Z satysfakcją pomyślał o paru świetnych ku- trach, które parę tygodni wcześniej zauważył przy nabrzeżach w Slane - jeden z nich dopiero co zwodowano, nawet nie obeschła na nim farba. Na pewno uda mu Strona 7 się je zdobyć za stosunkowo niską cenę, musi tylko wystąpić z propozycją dosta- tecznie wcześnie, zanim rozniesie się wieść o kopalni. Owen Williams z Bronsea też będzie miał oko na odpowiednie jednostki po drugiej stronie wody. Na szczę- ście on, Brodrick, już doszedł do znakomitego porozumienia z firmą, która w przyszłości miała transportować rudę do wytopu. W następnych łatach czekają go coraz częstsze podróże do Bronsea, a skoro tak, trzeba będzie się rozejrzeć za jakąś niedużą posiadłością w pobliżu portu, bo w samym Bronsea zatrzymywać się nie sposób. Będzie to także miła odmiana dla dziewcząt. Clonmere leży na odludziu i jest odcięte od wszelkich rozrywek - teraz, kiedy córki dorosły, zaczy- na im to doskwierać, robią różne aluzje, szczególnie Eliza. Z chłopcami jest ina- czej - po Eton i Oksfordzie Clonmere wydaje im się wymarzonym miejscem na wakacje. No cóż, dziewczęta nie strzelają do zajęcy na wyspie Doon ani nie wio- słują po rozlewiskach w pogoni za słonkami. Karetka mijała właśnie kościółek w Ardmore, samotnej nadmorskiej osadzie. Była to najdalej wysunięta placówka szeroko rozrzuconej parafii Doonhaven. Dalej droga wznosiła się i wiła wokół Hungry Hill. John Brodrick kazał woźnicy stanąć. R - Zaczekaj na mnie. Niedługo wrócę. Szedł pod górę, póki karetka nie zniknęła mu z oczu. Mniej więcej po pięciu L minutach znalazł się na miejscu przyszłej kopalni. Stał tam przez jakiś czas z za- łożonymi rękami, rozglądając się dokoła. Pomyśleć, że za kilka miesięcy po- T wstaną tu szyby, kominy i wszystkie te ponure, przemysłowe zabudowania... Tam gdzie nie ma teraz nawet ścieżki, wybuduje się drogę, chaty dla górników, będzie słychać warkot i buczenie maszyn. Tymczasem niską trawę rozwiewał wiatr. Zza chmury wyjrzało słońce, oświetlając omszałą skałę, która niedługo miała się rozpaść, wysadzona dynami- tem. Nagle z ziemi zerwała się słonka i pomknęła naprzód w nerwowym, nie- równym locie. John Brodrick spojrzał w górę. Tuż nad nim rozciągał się wielki masyw Hun- gry Hill - dziki, z wierzchołkiem ukrytym we mgle. Brodrick znał to wzgórze przy każdej pogodzie, o każdej porze roku. Zimą, nawet kiedy Doonhaven omija- ły mrozy, na szczycie leżała czapa śniegu, a położone nieco niżej jezioro kryła cienka tafla lodu. Białą ścianę zbocza widać było aż z Clonmere. W lutym, kiedy przeciągały burze i deszcze, wzgórze chowało się za kurtynę mgły, aż nagle wczesną wiosną wstawał ranek pełen niewiarygodnego blasku, z powietrzem przesiąkniętym cudowną miękkością, spotykaną tylko tutaj, w rodzinnym kraju Strona 8 Brodricka. Hungry Hill uśmiechało się doń spod błękitnego nieba, bez śladu mgieł i burz, kusząc go nieprzeparcie, by rzucił wszystkie powszednie sprawy i obowiązki dziedzica. Przypominało o słonkach, o zającach, o rybach ukrytych w toni jeziora oraz o szorstkiej, wygrzanej trawie, na której człowiek mógł się wy- ciągnąć i uciąć sobie drzemkę w ciepłych promieniach słońca. Albo letni skwar: cisza, spokój, na tle nieba widać zastygłego w locie jastrzę- bia, powierzchnię jeziora muskają motyle, a czysta, chłodna woda zaprasza do kąpieli... Teraz ukryte skarby Hungry Hill miały wyjść na jaw, a cisza i spokój paść ofiarą postępu. Moce natury, myślał John Brodrick, trzeba poskromić i zaprząc w służbę człowieka. Pewnego dnia ten kraj, tak dotąd biedny i zaniedbany, zajmie należne sobie miejsce pośród narodów świata. Nie nastąpi to za życia Johna Bro- dricka, nawet nie za życia jego synów, ale za sto lat - kto wie? Kolejna chmura przesłoniła słońce i na głowę Brodricka spadły krople desz- czu. Odwrócił się tyłem do zbocza i zaczął schodzić. R Kiedy dotarł do karetki, zobaczył, że ktoś na niego czeka. Był to wysoki, przygarbiony mężczyzna w wieku około sześćdziesięciu lat, wsparty ciężko na lasce. Błękitne oczy dziwnie kontrastowały z twarzą w kolorze mahoniu. Uj- L rzawszy Brodricka, uśmiechnął się, ale raczej mało przyjaźnie. Wyglądało to tak, jakby miał jakiś własny, ukryty powód do radości. T - Dzień dobry, Donovan - powitał go Brodrick, skinąwszy nieznacznie głową. - Daleki spacer, jak na waszą chorą nogę. - Dzień dobry, panie Brodrick. Co do mojej nogi, to przywykła do wędrówek po wzgórzach i drogach, całkiem nieźle mi służy. Jak pan znajduje teren swojej nowej kopalni? - Skąd wiecie o kopalni? - Może krasnoludki mi powiedziały - odparł tamten z uśmiechem, drapiąc się laską po siwej głowie. - Cóż, nie ma w tym żadnej tajemnicy. Rzeczywiście na Hungry Hill istnieją złoża miedzi. Właśnie dziś podpisałem umowę z panem Lumleyem z Duncroon i zamierzamy jak najszybciej rozpocząć wydobycie. Człowiek nazwiskiem Donovan nic nie odpowiedział. Przyglądał się przez chwilę swemu rozmówcy, po czym skierował wzrok w stronę wzgórza. Strona 9 - Wiele pan na tym nie zyska - rzekł wreszcie. - Owszem, spodziewamy się sporych zysków. - Ach, ja nie mówię o pieniądzach. - Stary machnął pogardliwie ręką. - Miedź zarobi je dla pana, o tak, a także dla pańskich synów i wnuków, natomiast ja i moi zbiedniejemy do reszty na naszym skrawku ziemi. Mam na myśli kłopoty, jakie ściągnie pan sobie na głowę. - Damy sobie radę. - Powinien pan najpierw poprosić wzgórze o zgodę, panie Bro-drick. - Starzec wskazał laską górujące nad nimi zbocza. - Och, może pan się śmiać. Jest pan wykształconym prawnikiem, czyta pan uczone książki o wielkim postępie. Pań- scy synowie i córki chodzą po Doonhaven z takimi minami, jakby to miejsce zbudowano wyłącznie dla ich wygody, a jednak powiadam panu, że pańska ko- palnia popadnie w ruinę, pański dom będzie zburzony, dzieci zostaną zapomnia- ne i może okryją się hańbą, ale to wzgórze przetrwa wszystko i nadal będzie się tu wznosić na pańskie urągowisko. R John Brodrick wsiadł do karetki, nie zważając na ów popis retoryki. - Może pan Morty Donovan sam zechce przystąpić do naszego przedsięwzię- L cia? Wtedy przynajmniej nie okazywalibyście tak jawnie swej niechęci, zresztą robotnikom zamierzam dobrze płacić. Jeśli wasi synowie nabiorą dla odmiany T chęci do uczciwej pracy, z przyjemnością ich zatrudnię. Stary splunął z pogardą na ziemię. - Moi synowie nigdy nie pracowali dla żadnego pana i póki ja żyję, nie będą. Czyż nie mają prawa do całej tej ziemi, razem z miedzią, i czy nie mogą jej sobie zabrać, gdy tylko taka myśl wpadnie im do głowy? - Mój drogi Donovanie - odparł poirytowany Brodrick - żyjecie przeszłością sprzed dwustu lat i gadacie jak głupiec. Jeśli chcecie tej miedzi, to czemu nie utworzycie kompanii, nie najmiecie robotników i nie ustawicie maszynerii? - Dobrze pan wie, panie Brodrick, że jestem biedny. A czyja to wina, jeśli nie pana i pańskiego dziadka? - Obawiam się, że nie mam czasu na dyskusje o starych waśniach. Najlepiej o nich zapomnieć. Do widzenia! Strona 10 I dał znak do odjazdu. Stary, wsparty na swej lasce, odprowadzał go wzro- kiem, już bez uśmiechu na twarzy. Kiedy karetka pięła się pod górę, John Brodrick przyglądał się widokowi w dole. Tam, po drugiej stronie zatoki, której wlotu strzegła wyspa Doon, znajdo- wał się mały port. Dalej, za Doonhaven, u ujścia potoku, stał samotny strażnik tych wód - zamek Clonmere. Karetka z turkotem zjeżdżała do miasta. Minęła port, rozpędziła bydło i gęsi na placu targowym, omal nie zabijając psa, który z donośnym szczekaniem rzu- cał się na koła. Tylko cudem nie rozjechała małego, bosego chłopca, zaganiają- cego kury. Następnie za pocztą i sklepikiem Murphy'ego wydostała się poza za- budowania, na wzgórze w Oatmont, by wreszcie koło stróżówki wjechać do par- ku. Brama była otwarta, co sprawiło, że John Brodrick zmarszczył brwi. Przez ta- kie zaniedbanie krowy wydostały się niedawno na wrzosowisko, gdzie prze- chwycił je człowiek Morty'ego Donovana i na domiar złego ocechował własnym znakiem, co jeszcze bardziej popsuło i tak złe stosunki między dwiema rodzina- mi. Brodrick postanowił przy najbliższej okazji rozmówić się stanowczo z wdo- R wą Creevy z domku przy bramie i przypomnieć jej, że stanowisko odźwiernego należy do najbardziej zaufanych. Jeśli pani Creevy nadal będzie zaniedbywać obowiązki, to wielu dzierżawców tylko czeka na jej miejsce, z pożytkiem dla obu L stron. Za parkiem była druga brama, a dalej pas drzew, sadzonych jeszcze przez T dziadka Johna Brodricka, i krzewy rododendronów - duma biednej Sary. Teraz pielęgnowały je córki. Gładki, żwirowany podjazd prowadził obok potoku i wodnego ogrodu przez kamienny łuk aż pod szare mury zamku. 2 Brodrickowie jadali o piątej. Zanim John umył się i zmienił podróżny strój na zwykły, obiad był już na stole. W jadalni zebrała się cała rodzina, gotowa powi- tać ojca po tygodniowym pobycie w Slane i Mundy. Jego żona Sara nie żyła od kilku lat, więc miejsce pani domu zajmowała najstarsza córka Barbara. Wyszła ojcu naprzeciw i ucałowała go serdecznie, potem to samo uczyniły jej siostry - Strona 11 Eliza i Jane. Henry, najstarszy syn, przywitał ojca wcześniej, tuż po przyjeździe, teraz zaś ostrzył przy bufecie nóż, którym pan domu miał zaatakować pieczone prosię. Lokaj Thomas stał z boku, gotów do usług. Przed krojeniem mięsa John Brodrick zmówił krótką modlitwę i do-pełniwszy w ten sposób formalności, za- czął nakładać plastry na podawane przez Thomasa talerze. - Czy to prawda, ojcze - odezwała się Barbara - że jacyś okropni spiskowcy chcieli zamordować ministra podczas jego podróży po kraju? - O tak, to pewne, że był spisek. Na szczęście wykryto go w porę i nic się ni- komu nie stało. To sprawka jakichś opryszków, ale ktokolwiek za tym stoi, nie- chybnie trafi przed sąd. Oczywiście w Slane nie mówi się o niczym innym. Nie pozostanie to bez wpływu na wybory. - Czy kandydatem hrabstwa znowu będzie pan Hare? - spytał Henry. - Tak sądzę. Aha, Henry, zapowiesz wszystkim, że mają głosować, jak im się powie, a jeśli ktoś pozwoli sobie tego dnia na nieobecność, nie będąc obłożnie chorym, to może wkrótce znaleźć się bez dachu nad głową. R - Mogę już teraz wymienić kilku, którzy z pewnością będą mieli wysoką go- rączkę i nawet księdza przy łóżku - zaśmiał się Henry. L - Wielebny będzie wolał trzymać się z dala od kłopotów, jeśli ma choć trochę rozsądku - zauważył John Brodrick, zajmując swe miejsce u szczytu stołu. T Spojrzał na puste sąsiednie krzesło i zmarszczył brwi. - John znowu się spóźnia. Czy nie wiedział, że wracam? - Chyba popłynął na wyspę - wyjaśniła Barbara. - Wybierał się na całodzienne polowanie z jednym z oficerów z garnizonu. Może w drodze powrotnej wyniknął jakiś kłopot z łodzią. - Nie toleruję braku punktualności u nikogo, a już szczególnie u dziewiętna- stoletniego młokosa. Clonmere to nie Andriff i nikt tu nie będzie robił, co mu się podoba, jak u Simona Flowera. Zapamiętajcie to wszyscy, a ty, Henry, przypo- mnij łaskawie bratu o dobrych manierach. Sądziłem, że w Eton i Oksfordzie przynajmniej tego was uczą. - Przepraszam, ojcze - bąknął Henry, wymieniając spojrzenia z siostrą. Strona 12 - John nigdy nie miał poczucia czasu - rzekła oskarżycielsko Eliza, spodzie- wając się za to poparcie szczególnych względów ojca. - Ciągle przesypia porę śniadania, Thomas musi wołać go dwa razy. Nieszczęsny John w tym właśnie momencie stanął w progu. Wszyscy (z wy- jątkiem ojca i Elizy) spojrzeli na niego ze współczuciem. Zaczerwieniony po uszy, mamrotał pośpiesznie słowa usprawiedliwienia. Ledwie zajął miejsce, po- większył pulę swych win, rozlewając sos na obrus. - Ciekawe - zauważył sucho jego ojciec - że po dłuższym pobycie w naszym kraju człowiek staje się takim prostakiem, że aż marnuje jedzenie. Twoi przyja- ciele z Brasenose College pewnie by cię nie poznali. Ale mówmy o czym innym. Thomas, możesz nas zostawić. Panicze Henry i John sami obsłużą swe siostry. Chodzi o to - dodał po wyjściu służącego - że mam wam do powiedzenia coś ważnego na temat przyszłości. Odłożył sztućce na talerz i uśmiechnął się do Henry'ego, jak gdyby potwier- dzając wcześniejsze porozumienie. Reszta rodziny zamieniła się w słuch. R Senior rodu przeżywał właśnie swą chwilę chwały. Przez całe miesiące, od- kąd zaświtał mu pomysł wydobywania miedzi z Hungry Hill, John Brodrick nie myślał o niczym innym. Z całą determinacją zabrał się do walki z marazmem i L nieufnością właścicieli sąsiednich majątków, wiedział bowiem, że sam nie podo- ła początkowym kosztom. Poza tym tereny przyszłej kopalni nie były w zasadzie T jego własnością. Część Hungry Hill należała do Duncroom - posiadłości Roberta Lumleya - i bez jego zgody na utworzenie kompanii nic nie dało się zrobić. Ale wreszcie stary podpisał stosowny dokument i prace mogły ruszyć. I wcale nie chodziło o to - myślał John Brodrick, wodząc dumnym wzrokiem po twarzach swych dzieci - że chciał zbić fortunę, obojętne, dla siebie czy dla nich. Owszem, pieniądze też napłyną, to oczywiste. Po jego śmierci Henry będzie żył wygodnie w Clonmere, by następnie przekazać je swoim potomkom. Może dokupi gruntu, zasadzi więcej drzew, dobuduje nowe skrzydło zamku, może też, jeśli przyjdzie mu taka myśl, sięgnie po ziemię za wodą? Nie to jednak stanowiło istotę rzeczy, tylko fakt, że bogactwo leżało w zasię- gu ręki i tylko lenistwo ziomków stało na przeszkodzie w czerpaniu z niego ko- rzyści. Brodrick poczytywał sobie za obowiązek wobec kraju i Boga wydobyć ukryte w Hungry Hill skarby, po czym zaoferować je po odpowiedniej cenie lu- dziom z całego świata. Zerknął nad kominek, gdzie wisiał portret jego dziadka, także Johna Brodricka, który zbudował Clonmere, a w roku 1754 zginął od kuli w plecy w drodze do kościoła, ponieważ próbował położyć kres przemytowi na Strona 13 wybrzeżu. Tak, dziadek na pewno przyklasnąłby pomysłowi budowy kopalni, i byłaby to dla niego kwestia zasad, podobnie jak dla jego wnuka. Cóż, może i on zarobi kiedyś kulkę w plecy. Niech mu kaleczą bydło i podpalają zbiory, ale nie powstrzymają go od spełnienia tego, co uważa za swą misję. Uśmiechnął się do zebranych, przyglądając się kolejno każdej twarzy. - Dziś na zamku Andriff - oświadczył - podpisałem umowę z Robertem Lum- leyem. Utworzyliśmy kompanię i zamierzamy zbudować na Hungry Hill kopal- nię miedzi. Młodzi patrzyli na niego w osłupieniu. Uświadomił sobie z rozbawieniem, ale i z dumą, że w gruncie rzeczy są bardzo do siebie podobni. Każde z jego dzieci, poczynając od wysokiego Henry'ego, a na małej Jane kończąc, ma wprawdzie własny, indywidualny charakter, lecz we wszystkich zakorzenione jest głęboko owo nieomylne, czysto Bro-drickowskie przeświadczenie o własnej wyższości nad zwykłymi śmiertelnikami, i to zarówno pod względem rozumu, jak wycho- wania. Przypomniał sobie, jak jego ojciec, Henry, złamał na polowaniu kręgosłup. R Nieśli go potem na powiązanych żerdziach do najbliższej chaty, chcąc rannego położyć na łóżku, ale ten ich tylko sklął: „Do wszystkich diabłów, pozwólcie mi umrzeć pod gołym niebem i wtedy, kiedy zechcę!". No i mokli przez pięć godzin L na deszczu, podczas gdy ojciec gapił się w niebo. Teraz z drugiej strony stołu uśmiechał się jego dwudziestojednoletni wnuk, także Henry, o takim samym uf- T nym spojrzeniu ciemnych oczu. Tylko jego jednego John Brodrick wtajemniczył w swe przyszłe plany, spotykając się zresztą z gorącym entuzjazmem i ofertą pomocy. A oto Barbara - najstarsza w rodzinie, dwudziestotrzyletnia panna, o mięk- kich, brązowych włosach, opadających na czoło. Czoło to zmarszczyło się wła- śnie, gdyż Barbara zwykle potrzebuje czasu, by oswoić się z nowym projektem; z natury jest konserwatystką i nie lubi zmian. Młodsza o rok Eliza - tęższa, o ja- śniejszych włosach, bardziej podobna do matki - już pewnie kalkuluje, co też jej przyszłość przyniesie. Ojciec zrobi fortunę, to oczywiste, a wtedy może nie będą musieli spędzać całego roku w Clonmere, tylko na przykład wybrać się w sezo- nie do Bath czy nawet na kontynent, jak córki lorda Mun-dy'ego w zeszłym roku. Myśl o podróży na kontynent zaświtała także Henry'emu, kiedy obserwował wyraz twarzy ojca. Kochał Clonmere, kochał też swą rodzinę i wierzył, że eks- ploatacja złoża to poważne pod każdym względem przedsięwzięcie, korzystne dla ludzi i kraju. Jeśli dzięki temu będzie mógł zwiedzić Francję, Włochy, Niem- Strona 14 cy, Rosję, obejrzeć wszystkie słynne obrazy i posłuchać muzyki, o której dysku- towano w Oksfordzie, to czemu nie? Im prędzej na Hungry Hill ruszą maszyny, tym lepiej dla niego. Drugi z braci patrzył tymczasem przez okno na płynący w dole potok. Razem z siostrą Jane stanowili parę o najciemniejszych włosach w rodzinie. Było coś niemal hiszpańskiego w ich oliwkowej karnacji i ciepłych piwnych oczach, jakaś cygańska cecha, której inni nie posiadali. Hungry Hill i kopalnia... Huk maszyn przepłoszy dzikie ptactwo, króliki i za- jące, a na ich miejsce zacznie napływać dzień w dzień tłum ohydnych wyrobni- ków. Będą ryć pod ziemią, ciesząc się, że mają pracę, dzięki której nie zdechną z głodu, a zarazem kląć w żywy kamień tego, który im tę pracę dał. John wiedział, jak to będzie. Oglądał to już w Doonhaven, ilekroć ojciec mówił ludziom o po- stępie. W oczy same uśmiechy i grzeczności, ale gdy tylko odwrócił się tyłem, zaczynały się gniewne pomruki, potem ktoś przewracał płot, kradł krowę czy ka- leczył konia, powodowany dziwną, bezsilną złością. No trudno. Ojciec będzie miał kopalnię, a oni wszyscy zostaną milionerami, i R tyle. Tak długo, póki jemu, Johnowi, nie każą nadzorować robót czy przyjmować posady związanej z jakąkolwiek odpowiedzialnością, to wszystko mu jedno, niech sobie zakładają nawet dziesięć kopalń, byle tylko zostawili w spokoju L wierzchołek wzgórza. Będzie tam jak dotąd trenował psy i leżał do góry brzu- chem w słońcu, zażywając samotności bez poczucia, że ojciec wciąż czegoś od T niego chce. Jane już w wieku ośmiu lat była rodzinną pięknością, toteż pieściła ją (ale nie psuła) cała rodzina. Dziewczynka, która miała bujną wyobraźnię i często fanta- zjowała, widziała już oczyma duszy krwisty strumień miedzi, spływający po zboczu Hungry Hill, tłum górników uwijających się tam niczym czarne diabły, a wśród nich ojca siedzącego na wysokim tronie jak sam Bóg. - Kiedy zamierzasz wystartować z robotami? - spytał Henry. - W przyszłym miesiącu, ale wstępne wykopki można rozpocząć jeszcze wcześniej. Mam w Bronsea kogoś, kto obejmie nadzór i przywiezie z sobą inży- niera. W ciągu lata powinniśmy dotrzeć pod ziemię, a przy odrobinie szczęścia zdążymy przed nastaniem jesieni przeprowadzić trzymiesięczną próbę. Jeśli bę- dzie coś do sprzedania, nie wolno nam przepuścić szczytu cenowego. Ale nie spodziewam się dużego zysku w ciągu pierwszych dwóch lat, bo trzeba spłacać koszty. Strona 15 - A co z siłą roboczą? - zapytała Barbara. - Zaangażowałem już sztygara. To Kornwalijczyk, zapewne sprowadzi tu swoich ludzi. Potem... no cóż, zobaczymy. Przez chwilę panowało milczenie. Henry zerknął z ukosa na ojca. - Będą protesty - rzekł cicho. John Brodrick podniósł się zza stołu i ukroił sobie przy bufecie jeszcze jeden plaster mięsa. - Jasne, że będą. Ludzie pyskowali, kiedy do Doonhaven po raz pierwszy do- tarła poczta, pyskowali też wtedy, kiedy otwarto aptekę. Nie oczekiwałem nicze- go innego. Ale inaczej zaśpiewają, kiedy zobaczą, jak Kornwalijczycy nabijają sobie co tydzień kabzy. Mieliśmy ciężką zimę, prawda? Może zechcą pomyśleć o następnej, przynajmniej ja tak uważam. A wtedy przyjdą na Hungry Hill i popro- szą o robotę. Młody John ze zmarszczonym czołem bawił się widelcem. R - No, John, co o tym sądzisz? - zagadnął go ojciec. Chłopak się zaczerwienił. Nigdy nie był zbyt elokwentny w obecności ojca. L - Owszem, przyjdą, masz rację, ojcze. Ale uraza pozostanie. Pomyślą sobie: „Czemu mamy być wdzięczni, że nie daje nam umrzeć z głodu?". To im prze- T wróci w głowach, rozumiesz? A potem będą utrudniać i wstrzymywać pracę na wszelkie sposoby, nie bacząc, że z niej żyją. - Ty chyba z nimi trzymasz? - Nie, ojcze - wyjąkał John. - Tylko widzisz, oni jeszcze ciągle traktują nas jak intruzów, nie ma co temu zaprzeczać. - To śmieszce! Przynależymy do tego kraju w tym samym stopniu, co oni. Przecież żył tu już wasz pradziadek, a przed nim jego stryj. Brodrickowie mieszkali tu już w szesnastym wieku! - Więc czemu zastrzelili pradziadka? - Wiesz przecież. Za to, że przestrzegał swych obowiązków wobec Boga i króla. Za to, że wierzył w prawo. Przemyt był przestępstwem, więc mój dziadek chciał położyć mu kres. Strona 16 - Nie, nie, ojcze. To tylko pretekst. Tak naprawdę Donovanowie zastrzelili pradziadka, ponieważ jego ziemia należała przedtem do nich. Nie mogli zapo- mnieć, że ich przodkowie władali Clonmere, Doonhaven i wyspą Doon wtedy, kiedy Brodrickowie byli tylko gryzipiórkami w Slane. I nie zapomnieli tego po dziś dzień. Dlatego Morty Donovan pozwala swym dzierżawcom kraść nasze bydło i dlatego twoi Kornwalijczycy nie utrzymają się tu dłużej niż jeden sezon. Zapadła cisza. John Brodrick przyglądał się z namysłem synowi, pozostałe rodzeństwo zaś siedziało skrępowane i oszołomione wybuchem brata. - Bardzo dobrze, Johnie - odezwał się wreszcie ojciec. - Widzę, że Eton i Brasenose dały ci więcej, niż myślałem. Jeszcze parę lat w Lincoln's Inn*2 w Londynie i będzie z ciebie mówca całą gębą. A teraz, Barbaro, jeśli skończyliście jeść, pozwólmy Thomasowi posprzątać i chodźmy do salonu na herbatę. - Tak, ojcze - odrzekła Barbara, zerkając z wyrzutem na Johna. Ruszyła pierwsza na górę, gdzie służący przygotował już zastawę do herbaty. R - Ty głupku - rzekł Henry, klepiąc brata w ramię, zanim ojciec pojawił się w salonie. - Co cię podkusiło? Wiesz, że ojciec wścieka się na samą wzmiankę o Donovanach. I jeszcze występujesz przeciwko kopalni! L - To było bezmyślne, drogi Johnie - poparła go Barbara - zwłaszcza że spóź- T niłeś się na obiad. Teraz będziesz na czarnej liście co najmniej do końca tygo- dnia. - Ach, do licha z tym wszystkim - westchnął John, rzucając się na fotel. - Czemu ja zawsze muszę wszystko zepsuć? I dlaczego wszyscy, ze mną włącznie, tak bardzo wzdragają się przed prawdą? Chyba nie sądzicie, że lubię Donova- nów? Stary Morty to łajdak, dobrze o tym wiem. Wyciągnął ręce do Jane. Dziewczynka usiadła mu na kolanach i oplotła ra- mionkami jego szyję. - I co teraz zrobimy, serduszko? Może uciekniemy i zbudujemy sobie chatkę na wyspie Doon? 2 * Jedna z czterech korporacji prawniczych w Londynie, nadająca przywilej obrońcy sądowego. Strona 17 - W zimie tam będzie okropnie - roześmiała się Jane, skubiąc kołnierzyk bra- ta. - Zaraz wpadniesz w zły humor i zaczniesz się wyżywać na biednej Jane. Henry lepiej niż ty znosiłby niewygody. - Henry wszystko znosi lepiej niż ja - westchnął John. - Nieprawdaż, stary? Ty chodzisz przykładnie na wszystkie zajęcia w Oksfordzie i jadasz śniadanha z połową wykładowców. Lista znajomych naszego braciszka ma chyba cały jard, a do nrnie przychodzą tylko handlarze albo hodowcy, którzy próbują mi sprzedać psa. - Czy myślicie - wtrąciła się Eliza - że gdy kopalnia zacznie przynosić zyski, będziemy bardzo bogaci? - Jasne! Tacy bogaci, że zubożali hrabiowie zbiegną się z całego kraju, by uderzyć do ciebie w konkury - odparł Henry, mrugając do brata. - Powinnaś po- myśleć o stosownej garderobie. Biedna pani Murphy będzie musiała przygoto- wać spory zapas igieł, nici i materiałów. - Pani Murphy! - fuknęła Eliza. - Dziękuję bardzo, z nią już koniec. Stroje bę- R dę kupować w Bath i Cheltenham. - To byłoby niezbyt uprzejmie - upomniała ją Barbara. - Czasem można i u niej zamówić to lub owo. Biedna kobieta robi, co w jej mocy, lepiej, żeby nie L dowiedziała się o Bath. T - Arbiter Barbara! - wykrzyknął John. - Zawsze musi wszystkich zadowolić i nikogo nie urazić. Co byśmy bez niej poczęli? Jane, ty mały potworze, zostaw mój kołnierzyk. Czy nie powinnaś już iść spać? Mam cię zanieść czy zaczekasz, aż Marta po ciebie przyjdzie? - Jeszcze nie powiedziałam „dobranoc" tatusiowi. - Więc zrób to, a potem cię zaniosę. Mała zbiegła na dół i przystanęła pod drzwiami biblioteki, skąd słychać było głosy. Na widok siedzącego na sofie mężczyzny w kapeluszu z szerokim rondem skrzywiła się i spojrzała na brata, który obserwował ją ze schodów. - U ojca jest Ned Brodrick - szepnęła. - Nie szkodzi, na chwilę możesz wejść. Drobne ramionka Jane zatrzęsły się od śmiechu, ale dziewczynka zaraz się opanowała i przybrawszy stosowną, poważną minę, zapukała do drzwi. Ojciec Strona 18 stał przed kominkiem, zwrócony do swego gościa, którego wychudła, trupia twarz uderzająco przypominała jego własną. Ned Brodrick był w rzeczy samej naturalnym bratem Johna i ten, kierując się szczególnym poczuciem obowiązku, dał mu kilka lat temu posadę rządcy. Matka Neda, obecnie bardzo szanowana kobieta, wpadła w oko dziedzicowi, gdy była mleczarką w Clonmere. Żyła ze skromnej pensyjki w jednym z domków w Oak-mount. Syn, który z nią mieszkał, otrzymał po zmarłym w roku 1800 ojcu dziesięciofuntową rentę wraz z poboż- nym życzeniem, by - według słów Henry'ego Brodricka - „trzymał się z dala od figli, które sprowadziły go na świat". Życzenie to nie zostało spełnione, gdyż Ned Brodrick, nie bacząc na ojcowskie przestrogi, miał już co najmniej czworo nieślubnych dzieci, i to każde z innej matki. Dlatego też z zadowoleniem przyjął propozycję powiększenia swego dochodu o pensję rządcy swego brata i pilnie przestrzegał zasady, by nigdy nie pozwalać sobie na najmniejsze nawet aluzje do łączącego ich pokrewieństwa. Zawsze zwracał się do brata „panie Brodrick", a do jego dzieci „panienko" i „paniczu". Był zresztą najlepszym rządcą, jakiego John Brodrick mógł znaleźć, a jeśli nawet od czasu do czasu przywłaszczył sobie dodatkową sumkę, fałszując wykazy należności dzierżawców, to i tak nie brał więcej, niż zrobiłby to kto inny na jego miejscu. R - Dobry wieczór, panienko Jane - rzekł i przywitał ją obowiązkowym ukło- nem. Miał przy tym tak namaszczoną minę, że nikt by go nawet nie podejrzewał L o zlekceważenie ojcowskiej woli w sprawie „figli". T - Dobry wieczór, Ned - odpowiedziała dziewczynka, szybko podchodząc do ojca i podnosząc ku niemu buzię. Ten ucałował ją w oba policzki. Surowy wyraz jego twarzy wyraźnie złagod- niał. John Brodrick bardzo kochał tę córeczkę, kto wie, czy nawet nie bardziej niż Henry'ego, i nie mógł się doczekać, kiedy naprawdę zacznie mu dotrzymy- wać towarzystwa zamiast być tylko uroczą pieszczoszką. - Dobranoc - rzekł. - Śpij dobrze. Patrzył za nią przez chwilę, ale gdy zamknęła za sobą drzwi, natychmiast usunął ją z myśli i znów zwrócił się do brata. Jane weszła na schody, rozglądając się za Johnem, ale ten oczywiście - to dla niego typowe! - zdążył już zapomnieć o swej obietnicy. Musiała więc powędro- wać przez korytarz do jego pokoju na wieży, w końcu domu. Siedział przy otwartym oknie i wpatrywał się w potok połyskujący srebrem w księżycowym Strona 19 blasku. Daleko majaczył ciemny garb wyspy Doon. Jane uklękła obok brata na podokiennej ławeczce i tkwili tak razem w milczeniu. - John - odezwała się po chwili - co oni zrobią z Hungry Hill? Czy zniszczą je tak, że już nigdy nie wybierzemy się tam na piknik? - Tylko to miejsce, gdzie będzie kopalnia. Sprowadzą maszyny, wybudują sztolnie i szyby. Widziałaś to na obrazku, prawda? Ale tę dziką część przy sa- mym wierzchołku zostawią w spokoju, nie tkną też jeziora. Nadal będziemy mo- gli tam chodzić i miło spędzać czas. - Gdybym była tym wzgórzem, chybabym się rozzłościła. Zgładziłabym śmiałka, który odważyłby się naruszyć mój spokój. Wiesz przecież, jak tam jest zimą, kiedy wszystko zasnuwa mgła i pada deszcz. Wzgórze wygląda wtedy jak zły olbrzym. Na miejscu ojca nie urządzałabym tam kopalni, znalazłabym jakieś inne miejsce. - Tak, serduszko, ale gdzie indziej nie ma miedzi. - Więc obyłabym się bez miedzi. R - Nie chcesz być bogata i wyjść za hrabiego, jak Eliza? L - Ani trochę. Jestem podobna do Barbary: chcę, żeby każdy był szczęśliwy. - Ja tam będę szczęśliwy, kiedy przestanę być dłużnikiem połowy oksfordz- T kich handlarzy - westchnął John. - Aż tyle jesteś im winien? To niedobrze. Słyszałam, jak ojciec mówił, że nie wolno się zadłużać, szczególnie u ludzi niższego stanu. - To nie jest takie złe, tylko irytujące. Nie mówmy o tym więcej. Chodź, za- niosę cię do łóżka. John zawsze zmieniał temat, kiedy rozmowa ocierała się za bardzo o jego sumienie. Wziął dziewczynkę na ręce i zaniósł ją do sypialni, którą ciągle dzieliła ze starą piastunką Martą. Marta wyszła akurat na kolację, więc Jane rozebrała się przy bracie, poskłada- ła ubranie, tak jak ją nauczono, a potem uklękła na jego kolanach i odmówiła pa- cierz ze szczerą pobożnością, bez cienia skrępowania, które zwykle dręczyło Johna. Ucałował ją na dobranoc, otulił kołdrą i ruszył na dół do salonu, ale przed drzwiami zmienił zdanie; paplanina Elizy i dobroduszne żarty Henry'ego dziwnie go dziś drażniły. Przez kuchenne schody i boczne wyjście wydostał się na po- Strona 20 dwórze, a potem poszedł do stajni, gdzie rezydowała jego suka Nellie w otocze- niu szczeniaków. Stajenny Tim czekał na niego z latarnią i obaj chłopcy, ramię w ramię, przy- klękli obok legowiska. John wziął najsłabszego pieska w swe silne, lecz delikat- ne dłonie. - Biedny malec! - westchnął. - Nie będzie z niego żadnego pożytku z tą przy- gniecioną nóżką. - Lepiej go utopić, paniczu - zasugerował Tim. - Nie, Tim, tego nie zrobimy. Jest zdrowy i choć nigdy nie zdobędzie nagro- dy, nie ma powodu pozbawiać go życia. Już dobrze, Nellie, nie skrzywdzę two- ich dzieci. John przy psach zawsze zapominał o wszystkich troskach. Uległość i przy- wiązanie zwierzaków wyzwalały w nim wszystkie najlepsze cechy. Najchętniej przesiedziałby w stajni pół nocy, ale Tim musiał iść na kolację, a potem do łóżka. R - Czy to prawda, paniczu, co gadają w Doonhaven? - spytał chłopak, ryglując drzwi i stawiając puste wiadro przy pompie. L - A co takiego gadają? - No, że pan Brodrick zamierza sprowadzić z Bronsea dynamit, żeby rozsa- T dzić Hungry Hill, a potem powyrzuca nas z domów, żeby zrobić miejsce dla kornwalijskich górników. - Nie, Timie, to bujda na resorach, a z ciebie też niezły gagatek, że ją powta- rzasz. To prawda, ojciec z panem Lumleyem chcą wybudować na wzgórzu ko- palnię, ale nikt nie będzie musiał wynosić się z domu. Przeciwnie, ci, którzy nie mają ani pracy, ani ziemi, będą teraz mieli szanse na zarobek. Chłopak patrzył na niego z powątpiewaniem, kręcąc głową. - W Doonhaven powiadają, że nic dobrego nie przyjdzie z mieszania się w sprawy matki natury. Gdyby święci chcieli, by z tej miedzi był jakiś pożytek, to spływałaby ze wzgórza strumieniem, żebyśmy mogli ją znaleźć. - Kto tak mówi? Morty Donovan? - Po prostu ludzie gadają - odparł wymijająco Tim, nie dając się ciągnąć za język. Potem powiedział „dobranoc" i zniknął w kuchni.