Strona 1 ~ Ukazuje się od 1993 ~ fNDEX 37993X NR 2/20 15 Cena · c• MAGDALENA ?.~.?2~~ ~. ~~ ~@ PRZYBYLAK-ZDANOWICZ NAJLEPSZE DNI SIEWÓW PRZEPOWIEDNIE POGODY 2016 DNI NAJLEPSZYCH BRAŃ, RECEPTY ZIELARSKIE PORADY DLA ZDROWIA I URODY Strona 2 Od autorki Motto Zbieranie czarnych jagód Copyright by zbieranie spadajqcych kasztanów MAGDALENA PRZYBYLAK-ZDANOWICZ zbieranie róż Zdjęcia to nasze radości na co dzień podobne jak kaczki na wodzie IZBIGN IEW PRZYBYLAK I od zawsze do już MAGDALENA PRZYBYLAK-ZDANOWICZ, KAROL PRZYBYLAK Jan l\vardowski „Jeszcze jedna litania" Prawa przedruku i kopiowanie w całości lub części zastrze żone RADOŚĆ PŁYNĄCA Z NATURY ISSN 1731-0520 Coraz więcej osób pragnie kontaktu z naturą: chce mieć dzialkę, ogród, dom na wsi. Ten Wydawca trend widoczny jest zwłaszcza w dużych miastach, które podczas weekendów wyludniają s i ę . Jednak nie wszyscy mogą sobie pozwolić na spelnienie marzeń i ciągle wyjazdy. Dlatego G>ł.1 ZDROWIE l EKOLOGIA powszechne staje się ogrodnictwo miejskie i tworzenie przez mieszkańców użytecznych ogrodów. Grupy zapa leń ców przeobrażają miejską przestrzeń w naturalne ekoogrody, Eko Media Karol Przybylak gdzie wś ród roślin ozdobnych, kwiatów często wysiewane są również warzywa i ziola. 85-4 12 BYDGOSZCZ UL. SIEDLECKA 62 Stosuje się w nich różne techniki i metody uprawy. Jedną z nich jest wykorzystanie perma- Telefon czynny wyłącznie w godz. 9 do 15 kulturowej uprawy roś lin , ścielenie grządek slomą , budowanie zagonów podwyższonych, TEL. (52) 581 -52-90, FAX (52) 327-91-22 kompostowanie etc. Kolektywna pielęgnacja przyrody, a także wspólne działanie jednoczy łudzi i pokazuje, że praca z żywą materią może być oryg inalnym, ciekawym i pouczającym E-mai l: skł[email protected] Sklep internetowy: www.wydawnictwogaj.pt wyzwaniem zwłaszcza w mieście. Wiele przedszkoli i szkół w calym kraju wraca także do zakładania i pielęgnowania Facebook: f t wydawnictwogaj ogródków. Edukacja ekologiczna sprawia, że dzieci - „mali ogrodnicy" już od najmłodszych lat u czą się szacunku do roś lin , poznają tajniki ich uprawy, by potem w szkolnej stołówce Firma Eko Media Karol Przybylak skosztować zdrowych dań z wyhodowanych samodzielnie ziół, owoców i warzyw. jest prawnym kontynuatorem działań Wydawnictwa Gaj J edną z form kontaktu z naturą jest także ogrodnictwo balkonowe, które znajduje pokaźną rzeszę entuzjastów. Bo przecież nic tak nie cieszy jak własnoręcznie wyhodowane kwiaty, nr rach. 911320 1537 1406 6919 2000 0001 zioł a , fasole , sałaty, pomidory, ogórk i, a nawet dynie i cukinie. Adres redakcji do korespondencji: Bezpośredni kontakt z przyrodą umożliwiają także rolnicy i ogrodnicy ekologiczny, którzy zapraszają mieszczuchów do swoich gospodarstw, by mogli zobaczyć, czym jest prawdziwa 85-412 BYDGOSZCZ, ul. SIEDLECKA 62 praca na roli i jak potrafi relaksować , „na ładować baterie" . Ten kto tak popracował, wie, Ekologiczny Poradnik Księżycowy. Półrocznik jak łatwo podczas pracy fizycznej zapomina się o „miejskich problemach". Często ciężka Redaguje zespół. fizyczna praca, wiejska cisza, proste jedzenie i bezpośredni kontakt z naturą potrafią zdziałać Redaktor naczelna: Magdalena Przybylak-Zdanowicz cuda w naszej psychice. Dlatego warto rozwijać i popierać wszelkie inicjatywy, które umoż­ liwiają kontakt pośredni łub bezpośredni z naturą . . . bo tylko ona daje prawd z iwą radość! Wydrukowano na papierze pochodzacym z recykl ing u Dziękuję wszystkim Czytelnikom za liczne li sty, telefony, maile przesłane do redakcji, PRZ YGOTOWANIE DO DRUKU: a także za cenne uwagi i sugestie na temat poradnika. Cieszę się, że coraz więcej osób po- MARPRES , In owrocław, tel. 889 082 198 twierdza, że dawna wiedza dotycząca wykorzystania rytmów Księżyca jest pomocna i przy- · DRUK I OPRAWA : nos i rezultaty. Będę wdzięczna za kolejne Państwa cenne uwagi i obserwacje m.in. na stronie www.poradnikksiezycowy.pl oraz na profilu Poradnika na Facebooku fiE kologiczny Poradnik Księżycowy (D la DTS JMJ ZP) Z serca Czytelników pozdrawiam MAGDALENA PRZYBYLAK-ZDANOWICZ 3 Strona 3 więc, jeżeli musimy wysiać np. zboża , warzywa liściowe , to zawsze lepiej to zrobić nawet OGÓLNE ZASADY w nieodpowiednim dniu , w odpowiedniej kwadrze, w trakcie przybywania Księżyca, niż POSŁUGIWANIA SIĘ PORADNIKIEM na przykład w bardzo korzystnym dniu , ale już przy ubywającym Księżycu. Zgłębiając mądrości ludowe dotyczące czasu prac gospodarskich, zajęć ogrodn iczych, Rytm roczny dojść można łatwo do wn iosku, że zawsze zasadnicze znaczenie przypisywano rytmowi Jest to najważniejszy rytm dla ro ln ika, ogrodnika, hodowcy. Wyznacza go obieg Słoi1ca słonecznemu i księżycowemu wyznaczonemu jego głównymi, bardzo widocznymi fazami na niebie, jego wysokość nad horyzontem i pojawianie się w określonych znakach zodiaku. - nowiem (Księżyc znika całkowicie) i pełnią. Podobne zdanie od wieków mieli dawni Rytm ten najbardziej wpływa na wzrost roś lin i rozwój zwierząt. astronomowie i uczeni, ogrodnicy, rolnicy. Wyniki ich obserwacji nazwano kosmobiologią albo kosmoekologią. Zaś wiele jej prawideł daje się już weryfikować w badaniach nauko- wych. Oczywiście najłatwiej wykazano silny i znaczący wpływ Słoi1ca na przyrodę , rośliny, RYTM MIESIĘCZNY - FAZY KSIĘŻYCA zw i erzęta, pogodę, warsztat pracy rolnika i ogrodnika. Trudniej postępuje udowodnienie tego w odni esieniu do rytmów Księżyca. Niemniej naukowo dowiedziono również, że Srebrny W rytmice miesięcznej szczególna rola przypada Księżycowi i fazom, w jakich się on Glob bywa odpow iedzialny za stany emocjonalne ludzi, decyduje też o szy bkości wzrostu znajduje. W poradniku księżycowym oznaczone one zostały w sposób wyraźny. Oznaczenia roślin , krążeniu soków, zachowaniach zwierząt. Wpływ ten często uznaj e się za równie symboli rysunkowych zn ajdują się w koi1cowej części wstępu. ważny, jak działanie Słońca. Niektórzy badacze sądzą nawet, że bez niego życie łudzi i przyrody byłob y niemożliwe. Nówe Nów to czas niewidocznego Księżyca , który znajduje się między Słońcem i Ziemią. z reguły nie dostrzegamy sierpu Srebrnego Globu przez trzy dni. Wtedy też lepiej wstrzy- KOLEJNOŚĆ PRZESTRZEGANIA RYTMÓW mywać s i ę od siewów, sadzenia. Całkowicie niekorzystny jest siew dokładnie w dniu nowiu, zwła szcza gdy dodatkowo jest wtedy zaćmienie . Najpierw patrzmy na Słońce Natura tak została stworzona, że pierwszym i najważniejszym rytmem , którego trzeba Pełnia Q przestrzegać w ciągu roku , jest rytm słoneczny. Przede wszystkim więc obserwację procesów K siężyc jaśnieje w pełnym blasku na niebie, jest okrągły, jasny, doskonale widoczny na rozwojowych rośli n i rozrodczych zwierząt, np. związanych z wczesną lub późną wiosną, wieczornym ni ebie, zaś najwyżej na południowej stronie nieba pojawia się o godzi nie 24. postawić trzeba na pierwszym miejscu. Jeżeli nie będzie m y przestrzegać rytmu rocznego, Dziei1 pełni przeważnie także nie sprzyja siewom, zwłaszcza gdy połączony jest z zaćmie ­ co znajduj e też wyraz np. w przytaczanych ludowych prognostykach, przysłowiach , m.in. ni em, choć pewne wyjątki od tej reguły są w poradniku ks i ężycowym zaznaczone. dotyczących siewu, to częs to próby naprawy sytuacji wynikających z cykli księżycowych , które stoją w drugiej kolejności , nie zawsze będą sk uteczne. Tak więc, kiedy trzeba do- Dzień I kwadry ) i III kwadry ([ konywać wyboru , zawsze bardziej decydujący powinien być cykl słoneczny. I jeżeli W tych dniach również lepiej wstrzymać się od siewu, sadzenia. Wizualnie na ni ebie zachodzi konieczność wysiania roś lin - ·bo tego wymaga stan pogody, obserwowany roz- „o pojawiają się wyraźne polówki kola. wój zjaw isk przyrodniczych, m.in. wegetacji, gleby, choć na przykład kłóci s i ę to w jakimś stopniu z rytmem księżycowym, bo ten najkorzystniejszy byłby np. za dwa tygodn ie - to Księżyc przybywający - nów pełnia e jednak mimo wszystko w takich przypadkach wypada da ć pierwszei1stwo ważni ejszemu Jest to generalnie najodpowiedniejszy czas do siania, sadzenia roś lin jednorocznych, rocznemu cyklowi słonecznemu. To jest bardzo ważna reguła , o której zawsze trzeba pa- szczególnie tych wydających owoce, plony nad ziemią. Jest to również czas korzystny do miętać, gdy pojawiają się dylematy. przesadzania drzew owocowych, a także ścinan i a zrazów i szczepienia. Wtedy też zb ieramy z ioła li ściowe, kwiaty, warzywa li ściowe, owoce. W poradniku księżycowym oznaczono Księżyc w drugiej kolejności go pionową linią ciągłą pojed y nczą i podwójną. Badania naukowe dowodzą, że w tym Te same reguły i zasady obowiązują przy miesięcznym cyklu nów-pełnia. Tutaj waż­ czasie rośliny wydające plony nad ziemią rosną szczególnie szybko, nasiona lepiej kiełkują. niejsze jest to, czy Księżyca akurat przybywa, czy ubywa , i jest w odpowiedniej kwadrze, Wtedy też szybciej rosną grzyby. Wizualnie na niebie Księżyc grubieje, dopełnia się, ni ż to, czy akurat jest w bardzo korzystnym znaku np. do siania albo przesadzania. Tak dąży do pełni, przybiera kształt literki „ D" o coraz większym brzuszku. 4 5 Strona 4 KsięŻyc ubywający - pełnia nów o „e Jest to najlepszy czas do sadzeni a, rów ni eż siani a ro ś lin wieloletni ch owoc uj ących pod z powodzeniem s iać m ożna także wszystkie roś liny li śc i owe , a nawet korzeniowe pl onuj ące w danym roku. Jest to dobry czas do wykonywania przetworów, pieczeni a chl eba, ciast. Wtedy też warto szczególnie w y konywać opryski przeciw chorobom grzybowym. z i e m ią. Wtedy też przesadzamy roś lin y wieloletnie byliny, cebule. Korzystnie w tym okres ie jest zbi erać roś liny owocuj ące pod zi e mi ą , wszelkie bul wy, korzenie, cebule, a także korzenie Kwadra korzenia~ ziół . Zbiory możn a , w przec i w i e ń stwie do siewów, kontynu ować aż do nowiu. Okres ten Wyznacza j ą odcinek czasu ubywaj ącego Ks i ężyca mi ęd zy p ełni ą a III kwadrą (widać pozostaje niezakreskowany oraz częściowo zaznaczony pionową lini ą przerywaną . połowę K s i ężyc a - literka „C"). Fragment ten pozostaj e niezakreskowany. Naj lepszy Wizualnie na niebie Księżyc cienieje, przybiera kształt literki „C". Jego wgłębienie okres do siani a, sadzenia roś lin pl onuj ącyc h pod z i emi ą, korzeni owych, cebulowych, wie lo- z dnia na dzień zwiększa się. letnich bylin kwiatowych, np. rzepy, brukwi, buraczków, rzodkiewki, cebuli, dalii, piwonii itp. W tym okresie zaczynamy zbiory roś lin korzeniowych i kontynuujemy aż do nowiu. Perigeum - Apogeum - węzły Kwadra uprawy\ W poradniku ks i ężycowy m zaznaczono także dni , w których Ks i ężyc zbli ża s i ę naj- bardziej do Ziemi - j est w najbli ższej odl egłośc i PG (Perigeum) i najbardziej odsuwa s i ę Wyznacza j ą czas ubywaj ącego Ks i ężyca mi ęd zy III kwadrą i nowiem. Fragm ent ten - jest w naj w i ększej odl egłośc i Ag (Apogeum). Dz i eń Perigeum w za l eż nośc i od pozycji zakreskowany jest pionową linią przerywaną . Ostatnie 7 dni bywa ni estosowne do sie- Ks i ężyca bywa uznawany ta kże za mniej s przyj aj ący siewom. Oznaczono też symbolami wów i sadzenia. Jest to zaś najkorzystniej szy czas do wykonywani a zabiegów uprawowych WSO i WSG węzły Księż y ca. w ogródkach i na polach. Wtedy też niszczy s i ę chwasty, zwalcza intensywnie szkodniki. W kwadrze tej ta kże nawozimy g l ebę , zasil amy roś liny. Jest to bardzo dobry okres do zbioru roś lin korzeniowych, cebul, z i ół korzeni owych - zwłaszcza na dłu ższe przechowywanie RYTM TYGODNIOWY KWADR KSIĘŻYCA (okresy zostały oznaczone rysunkami m ałyc h korzeni). W rytmi ce mi es i ęczn ej decyduj ące znaczeni e przypisuj e s i ę g łów n ym fa zom now iu i pełni . Jednak ważny j est rów ni eż rytm tygodniowy, siedmiodniowy, wyznaczony przez JAK PLANOWAĆ SIEWY, SADZENIE I ZBIORY? poszczególne kwadry Ks i ężyca . Wyznaczają go napisy kwadra liś cia, kwadra owocu, kwadra korzenia, kwadra uprawy. W ekologicznym poradniku k s i ężycowym to zróżni ­ Warzywa i rośliny liściaste cowanie poszczególnych czterech odcinków cyklu mi es ięcznego bardzo ułatw i a obj aśn ieni e terminu różn yc h prac, zwł aszcza w ogrodach i na polach, c h oć ni eco kłóc i s i ę z ofi cj alnym Siew, sadzenie roś lin , z których j adalne (także w formi e paszy) są części nadziemne nazewnictwem astronomi cznym. - li śc i e, łodyg i , pędy, kwi aty (np. kapusty, kalafiory, sałaty) - najlepiej przeprow adza ć w czasie od nowiu do pełni (okres zaznaczony linią cią głą); szczególn ie jedna k ko- Kwa dra liścia # rzystny bywa czas po nowiu i kwadra liścia. Naj lepiej wybi erać wtedy dni zaznaczone znaczkiem siewu i sadzonki . Dni najlepsze do zbioru, np. sała t, kapust, szparagów, ziół li- Obejmuje ona odcinek czasu wyznaczony nowiem i I kwadrą (Ks i ężyca przybywa). śc i owyc h zostały oznaczone m a łymi znaczkami li śc i. Do prac poza kwadrami l iścia i owocu Fragment zaznaczony pojed y nczą pionową linią ciągłą. Jest to najlepszy czas do siani a w trzec iej ko l ejności możn a wybi erać kwa drę korzeni a. Prace najlepiej wyko n ywać przed i sadzeni a rośl in pl on uj ącyc h nad ziemi ą o m ięs i styc h li ściach , np. salat, kapust, szpina- po łudni em , jak najw cze ś ni ej rankiem. ków. M ożna ta k że wtedy z powodzeniem zbi erać i p ozys ki wać te ro ś liny. Jest to ró wni eż korzystny okres do podl ewania. Zboża, warzywa i rośliny owocowe Wszelkie zboża, ro ś lin y strączkowe : grochy, faso le, także ogórki, dynie, pom idory, Kwadra owocu - roś lin y j agodowe, drzewa i krzewy owocowe - siejemy, sadzimy, przesadza my w czasie Wyznacza j ą odcinek przy b ywaj ącego K s i ężyca mi ęd zy I kwad rą (w id ać p ołowę przy bywającego Ks iężyca (okres zaznaczony linią ciągłą), szczególnie jednak mi ęd zy Ks i ężyca - literka „D") a pełni ą . Fragment zaznaczony podwójną pionową linią ciągłą. I kwadrą i pełnią, w kwadrze owocu (podwójna linia ciągła). Wybi erać „dni naj korzyst- Najlepszy okres do siani a, sadzenia roś lin pl o nuj ącyc h nad z i e mi ą o jadalnych owocach, ni ejsze", zaznaczone znaczk iem siewu i sadzonki. Prace wyko nywać od rana do godzi n a w i ęc pomidorów, faso li, bobu, grochu, kabaczków, ogórków, zb óż, wielu z i ół , drzew po południ owych . Im bliżej pełni , tym lepiej termin prac p rzesu wać bardziej ku godzinom owocowych, kwiatów. Wtedy zbiory owoców, z i ół są najkorzystni ej sze. Jest to też dobry popołudni owym . Zbiory owoców, jak również warzyw owocowych , np. pomidorów, czas do ści nani a zrazów, szczepienia. W kwadrze owocu, szczególnie 2-3 dni przed pełni ą , fa soli, najlepiej do k onywać po południu , w d z i e ń słon eczn y w dniach oznaczonych ma- 6 7 Strona 5 łym rysunkiem owocu. Nasiona również najkorzystniej pozys kiwać w dzień słon eczny Uprawa gleby, nawożenie i po p ołudniu , zwłaszcza przeznaczone do dalszego siewu. Dodatkowo zawsze warto je Wszelkie czynności zw i ąza n e z uprawą gleby, przygotowaniem grząd ek , pól, kopanie, solidnie wysuszyć , najlepiej na słońcu . Pami ętaj m y bowiem, że nasiona zbierane przed orki, prace przy kompostowaniu, nawożenie najlepiej wykonywać przy ubywającym pełnią w kwadrze owocu m aj ą w sobie wiele wartośc iowych substa ncji, ale są przy okazji Księżycu szczególnie między 111 kwadrą i nowiem w kwadrze uprawy lub w okolicach wil gotniejsze i bardziej podatne na choroby grzybowe, pl eśni eni e. nowiu. Okres ten zaznaczony jest linią przerywa ną. . Jeżeli nie uda się siewów wykonać w kwadrze owocu, ewentualnie w kwadrze li śc i a, można j e równ i eż przeprowadzać w kwadrze korzenia (naj lep iej 2-4 dni po pełni). Nieco inną Podlewanie kolejność prac warto zach ować przy zbiorach. Gdy nie uda s i ę ich przeprowadzić w kwadrze Z mi any faz w znacznym stopniu wpływają na stan pogody, w i e lkość i częstotliwość owocu, możn a je kontynuować jeszcze w kwadrze korzenia, potem w kwadrze li śc i a po opadów, wi l gotność powietrza, wc hłania ni e wody przez niektóre rośliny, nasiona itp. Te nowiu. Ta reguła szczególnie dotyczy nasion roślin , zbóż przeznaczonych do wysiewu, prze- za l eż n ości warto wy korzystać , ustalając rytm podlewan ia. Otóż generalnie roślinom chowywania. Te zb ierane po pełni są bardziej suche. Tutaj dygresja - przekazy ludowe często w ogrodach należy dostarczać więcej wody do gleby w czasie przybywania Księżyca mówiły, by zboża zwozi ć z pól przed nowiem (w kwadrze uprawy). To miało głęboki sens. między nowiem i pelnią. Najobficiej jednak w inni śmy podl ewać tuż po nowi u w kwadrze Po prostu skoszone przed pełni ą lub tu ż po niej zboże w ciągu tygodnia, dwóch dobrze wy- li śc ia (w pierwszym tygodniu po nowiu). W każdym przypadku preferować trzeba też schło w czasie ubywani a Ks i ężyca i potem lepiej s i ę przech owywało w stogach i stodołac h . dni pochmurne, gdy panuje niższe ciśnienie powietrza. Rośliny kwiatowe i zioła Zwalczanie chwastów i szkodników Wszelkie zioła, z których zbieramy kwiaty i ziele, oraz jednoroczne kw iaty ozdobne Czyn ności te najlepiej wykonywać przy ubywającym Księżycu mi ędzy pełnią i nowiem, przesadzać, śc ina ć, s u szyć najlepiej przy przybywającym Księżycu , szczególnie jednak najlepiej też w kwadrze uprawy, szczególnie w dni oznaczone łopatką . Do zwalczania me- między I kwadrą a pełnią w kwadrze owocu, w n astępn ej kol ej n ości w kwadrze korze- chanicznego, ści n a ni a itp. chwastów, gdy już wyd ają one kwiaty, zaw i ązuj ą nasiona, mają nia. Przy sadzeniu, sianiu kwiatów cebul owych, bylinowych obow i ązują zasady j ak przy li śc i e , dobry bywa też okres pełni. roś linach korzeniowych. Rośliny korzeniowe Zwalczanie chorób grzybowych ·Naj lepszy czas do profilaktycznych i najskuteczniejszych zabiegów ochronnych jest Wszelkie rośliny „ rodzące owoce pod z i em ią" , korzeniowe, cebulowe, kłączowe , bul- w kwadrze przed pełnią i tuż po pełni . Dni oznaczone zostały rysunkam i grzybów. wiaste - m.in. szparagi, topinambur, ziemniak i, buraki, selery, marchew, cebula, kwiaty cebulowe, bylinowe, także zioła, z których zbieramy korzenie - siejemy, przesadzam y Szczepienie drzew, ukorzenianie sadzonek w czasie ubywającego Księżyca, najlepiej między pelnią a III kwadrą w kwadrze ko- rzenia (w poradniku odcinek bez linii). Wybierać szczególnie dni zaznaczone znaczkiem Zrazy do szczep ienia pozyskujemy w okresie wzmożonego krążenia soków w roślinach, siewu i sadzenia. Zasiewy rośli n korzeniowych wykonuj e się najlepiej przed południem. czyli w czasie przybywani a Ks i ężyca , najlepiej blisko pelni. Samo szczepienie przepro- Nasiona z roślin korzeniowych, ceb ulowych zbieramy podobnie j ak inne nasiona. Jeśli prac wadzamy tuż przed pelnią lub tuż po niej. Ukorzen ianie zrazów, sadzonek zielonych nie uda s i ę wykonać w kwadrze korzenia, m ożna je przesunąć na początek kwadry uprawy, kwiatów, krzewów, roślin doniczkowych najlepiej przeprowadzać po p ełni w kwadrze w trzeciej ko l ej n ości do kwadry li ścia . korzenia (brak lin ii) w dniach oznaczonych znaczkiem sadzonki. W tradycji ludowej ga- Zbiór roślin plonujących pod ziemią z powodzeniem można wy konywać w calym łąz ki roślin wtykano m.in. w ziem i ę w Wielkim Tygodniu, czyli w okresie po pełni , np. tak okresie ubywania Księżyca do nowiu. Korzenie, cebule na dłuższe przechowanie, w tym ukorzen iano gałązk i bukszpanu, którymi dekorowano św i ęcon kę. zioła korzeniowe, naj lepiej jednak pozyskiwać przed nowiem w IV kwadrze. Wtedy porą Cięcie drzew i krzewów dnia n aj odpow i edn i ej szą do zbiorów jest popołudnie, im bliżej wieczoru tym lep iej . Te czynn ośc i w zasadzie wykonuje się przy ubywającym Ks i ężyc u. Najlepiej przed Rośliny korzeniowe jednoroczne nowiem w kwadrze uprawy. Ta reguła dotyczy też cięcia żywoplotów. Odnośnie do siewu roślin korzeni owych, cebul owych, pozyskiwanych w ciągu danego Ścinanie drzew roku na l eży s i ę dodatkowe wyjaś ni en i e . J eże li pozyskujemy je z nasion, gdy dodatkowo za l eży nam na szybkich plonach i nie mamy zamiaru przechowywać korzeni , cebul, to Ścinanie drzew, szczególnie starszych, bogatych w żywicę, z przeznacz~niem na bu- wiosenne siewy m ożna też przeprowadzać między nowiem i I kwadrą w kwadrze li śc ia , dulec, u żytkowa ni e dłu ższe przeprowadza s i ę w czasie przybywania Księżyca, im bliżej ewentualnie także w 2-3 dni przed pełnią w kwadrze owocu. pelni tym lepiej . J eże li z kolei za l eży nam, by drewno opałowe szybko wysychało, lepiej 8 9 Strona 6 ścinać drzewa przy ubywającym Księżycu. Wtedy pozyskiwane drewno też korzystniej są kwadry liścia (szczególnie dla pozyskiwania liści) oraz korzenia (szczególnie 2--4 dni nadaje się na sprzęty. po pełni dla owoców). Wybierać dni korzystne do zbiorów. Wtedy też zioła przetwarza- my. Wybierać dni z rysunkami sło i ków. Z i oła korzeniowe zbieramy w kwadrze uprawy, Cięcie trawników wcześniej dobra też kwadra korzenia. Suszenie wykonywać po zbiorach, inne przetwory . Najlepiej przeprowadzać po nowiu w kwadrze liścia , jeżeli pragniemy trawę wzmocnić . w okresie przybywania Księżyca. Scinana w kwadrze korzenia i uprawy wolniej odrasta. Zbiór grzybów Największe prawdopodobieństwo dobrych zbiorów, zwiększonych wysypów grzy- RÓŻNE CZYNNOŚCI GOSPODARSKIE bów w lasach w kwadrze przed pełnią i tuż po pełni. Dni oznaczone zostały rysunkami grzybów. Nasadzanie ptactwa Najlepiej nasadzać gęsi, kury, kaczki i inne ptactwo domowe w czasie przybierania Księ­ Czas prania, wietrzenia życa od nowiu do pełni . Przy czym najkorzystniejszy jest ostatni tydzień przed pełnią. Co do prac gospodarskich to wszytko co ma być oczyszczane, a więc pranie, wietrzenie pościeli najlepiej wyko n ywać przy ubywającym Księżycu od pełni do nowiu w dniach Ubój zwierząt zaznaczonych rączką. Zgodni e bowiem z tradycyjnymi zaleceniami brudy, zapachy lepiej Dawna reguła ludowa głosiła, że przy ubywającym Księżycu nie można dokonywać wyc hodzą z pranych, wietrzonych rzeczy, gdy Ks i ężyc ubywa. W pewnym stopniu współ­ uboju, bo „krew źle schodzi". Zalecano więc bić w czasie od nowiu do pełni. Najlepszą cześnie można próbować u zasad n ić ten pogląd zm ianami elektromagnetycznymi, jakie porą dnia są godziny przedpołudni owe . wprowadza od działywanie Srebrnego Satelity na cząsteczk i wody, stanowią bowiem one najprostszy rodzaj „minidwubiegunowej bateryjki". Strzyżenie owiec Czas połowu ryb i wędkowania Te czynności najlepiej przeprowadzać przy ubywającym Księżycu w okolicy nowiu. Wtedy m.in. wełna jest cięższa . Najlepiej łowić ryby, a także wędkować , w okolicach nowiu i tuż po nim do l kwadry Księżyca. Generalnie lepszy jest czas między nowiem i pełnią. Kolejny termin w miarę Rozpłód zwierząt najkorzystniejszy to niektóre dni po pełni. Szczegółowo ujmują to zalecenia na poszczególne Najlepszy czas to okres przybywan ia Księżyca , czyli nów-pełnia . miesiące. W poradniku księżycowym najlepsze dni do wędkowania i połowów zaznaczone są wyraźnie symbolami ryby, najmniej stosowne znakiem przekreślonej rybki. Kwaszenie kapusty i ogórków Powszechnie panuje też przekonanie, że najlepsze do połowów, wędkowania są ranek Tradycja nakazywała wszelkie kwaszenia wykonywać w czasie przybywania Księżyca i wieczór. Sukces za l eży też od warunków pogodowych. Twierdzi się na przykład po- między nowiem i pełnią (linie ciągłe w poradniku księżycowym). Dodatkowo kiszenie wszechnie, że przy wschodnich wiatrach brania i połowy są z reguły znacznie gorsze nawet kapusty w bliskości pełni w kwadrze owocu (podwójna linia ciągła), zapewniało większą w dniach korzystnych . Mniej pomyślny jest również wiatr północny. Najlepiej rokuje zaś jej trwałość. Gdy przetwory wykonuje się po nowiu w kwadrze liścia (jedna linia ciągła) wiatr zachodni i południowo-zachodni. Brania i połowy uzależnione są od temperatury będą bardziej miękkie. Reguła ta dotyczy również ogórków. Oczywiście warzywa muszą wody. Zarówno przy zbyt zimnej i ciepłej żerowanie ryb jest słabsze . być z upraw ekologicznych. Prace przy pszczołach Wypiek chleba i ciast Pracując przy pszczołach , oprócz zasad bezpieczeństwa związanych ze stanem pogo- Najlepszy czas to przybywanie Księżyca między nowiem i pełnią. Podobne zasady dy, warto uwzględniać też rytm ikę lunarną. Generalnie lepiej pielęgnować ule w czasie obowiązują przy wypieku ciast drożdżowych . Drożdże najsilniej jednak rosną tuż przed ubywania Księżyca od pełni do nowiu, z wykluczeniem samej p ełni , kiedy owady pełnią w kwadrze owocu (linie ciągłe) . bywają bardziej pobudzone, niespokojne i nowiu, który z kolei sta nowi okres swego rodzaju regeneracji sil pszczół. Szczególnie korzystna do prac jest kwadra uprawy. Zbiór i przetwarzanie ziół Przystępując do prac w pasiece, naj lepiej wybierać też dni oznaczone motyczką. Wszel- Zioła liściowe, li ściowe z kwiatami, same kwiaty, także owoce dzikich roślin naj lepiej kie zabiegi lecznicze w ulu przeprowadzać w czasie ubywającego Księżyca, najlepiej po zbierać w okresie przed pełnią w kwadrze owocu. Nieco mniej korzystne, ale także dobre, pełni , zwłaszcza też w kwadrze uprawy. Z kolei dokarmianie pszczół korzystniejsze jest 10 li Strona 7 przy przybywającym Księżycu od nowiu do pełni. Pracy przy ulach unikać także w czasie Kiedy zwiększa się wrażliwość nerwowa i ból? Perigeum Księżyca. Najlepiej całkowicie pozostawiać w spokoju pszczoły w pierwszym Przyjmuje się w tradycji, że nasza wrażliwość nerwowa i emocjonalna jest największa tygodniu po nowiu, czyli w kwadrze liścia . Owady są bowiem wtedy szczególnie ożyw i one , zazwyczaj w okresie pełni , zwłaszcza kilka dni przed nią i tuż po niej. Wtedy również pełne energi i, ochoty do „pracy". jesteśmy bardziej pobudzeni i trudniej nam spokojnie reagować na różne problemy, stresy. Z drugiej strony, wtedy jednak możemy głęb i ej przeżywać np. modlitwę, możemy doznawać RADY DLA ZDROWIA I URODY natchnień, uniesień duchowych itp. Bardziej wrażliwy jest też organizm w okresie nowiu. W okresie pełni rośn i e wraż li wość na ból, np. w trakcie wizyty u dentysty. Wtedy też Wielu Czytelników prosiło o przekazanie rad dotyczących wpływu rytmów Księżyca przy zran ieniach, operacjach mogą występować większe krwotoki niż w bliskości nowiu. na sprawy zdrowia i urody. Na ten temat panuje wie le rozbieżnych opinii różnych autorów. Przyjm uj e się też, że upływ krwi w przypadku zra ni eń jest większy przy przybywającym Z listów i telefonów odnosi się wrażenie, że dosyć mocno upowszechniła s ię praktyka wyko- Księżycu od nowiu do pełni , a mniejszy przy ubywającym Księżycu od pełni do nowiu. nywania pewnych czynności w okresach pobytu Księżyca w okreś l onych znakach zodiaku. Wzmacnianie i oczyszczanie organizmu Kwadry ważniejsze niż znaki Okres ubywania Księżyca pełnia-nów jest uznawany za najlepszy czas do oczyszczania Tymczasem, podobnie jak to jest w przypadku prac ogrodniczych, lepiej wykonywać organizmu z różnych zlogów. Wtedy więc najkorzystniej pi ć systematycznie tak zwane her- te czynności w określonych kwadrach Księżyca , bo ich wpływ jest znacznie ważniejszy baty czyszczące krew. Z kolei wzmacnia się organizm najlepiej w okresie od nowiu do pełni . i si lniejszy na organizm niż znaków zodiaku, w których Księżyc przebywa bardzo krótko. Kiedy odrastają lepiej włosy? Znaki mają naprawdę znaczenie drugorzędne. Dlaczego? Naj lepiej przekonuje o tym wpływ Księżyca na pływy morza. W okresie pełni i nowiu są one największe i widoczne gołym Według ludowej tradycji st rzyżenie owiec najlepiej przeprowadzać podczas i tu ż po okiem. A skoro nasz organizm w około · 70 proc. składa się z wody, to już z tego można nowiu. Dlaczego? Otóż dlatego, że wedłu g dawnych obserwacji wtedy szybciej odrasta wywnioskować, że i tak samo silnie wpływać powinien Księżyc na nasz organizm i jego welna. Ta sama zasada odnosi s i ę także do ludzkich włosów. J eże li pragniemy, by włosy procesy życiowe, m.in. wzrost, stany emocjonal ne itp. Poniżej publikuję więc zalecenia szybciej nam odra stały, lepiej jest śc in ać je w okresie przybywania Księżyca od nowiu znane i praktykowane od wieków. do pełni. Najlepiej w pierwszej kwadrze, w drugiej kolejności w kwadrze przed pełnią . Wolniejszy odrost będzie przy ubywającym Księżycu , od pełni do nowiu, im bliżej nowiu Nie tylko rytmy tym zmniejszenie większe . Jednak ścinanie po pełni może wzmacniać cebulki włosowe . Pamiętać jednak należy, by poniższych zaleceń nie traktować jako najważniejszej , Pielęgnacja skóry bezwzględnej wyroczni. Dostosowanie się do rytmów kosmosu jest bowiem tylko jednym z czynników, i to nie najważniejszym , troski o urodę oraz zdrowie ciała i ducha. Pierwszym Przez analogię , przy przybywającym Ks iężycu warto przeprowadzać zabiegi wzmacnia- zawsze pozostaje życie w harmonii z Bogiem i bliskimi ludźmi, z modlitwą na ustach oraz jące i regenerujące skórę , a przy ubywającym Księżycu oczyszczać ją np. z wągrów. Przy ubywającym Księżycu prowadzić też kuracje wewnętrzne oczyszczające skórę . w sercu i zgodą na Wolę Bożą. Ważne jest też umiarkowane, rozsądne, moralne i dobre życie. Drugim czynnikiem jest życ ie w harmonii z naturą, prawami przyrody, w których oczywiście mieszczą się równ ież rytmy kosmosu. Tutaj trzeba pamiętać o odpowiedniej , POGODA I FAZY KSIĘŻYCA eko logicznej diecie, dużej porcji ruchu na świeżym powietrzu, zab iegach higienicznych, hartowaniu organizmu itp. Duży wpływ na stan pogody ma zm i en n ość faz Księżyca. Decydujący jest tutaj przede wszystkim nów i pełnia. Często przy zmianie pogody, szczególnie w oko li cach nowiu, jej Wpływ Księżyca na ciało i psychikę charakter utrzymuje się przez jedną kwadrę, czyli 7 dni , a często nawet i całe dwa tygodnie. Rytm kwadr Księżyca , według dawnej tradycji ludowej i medycznej - zwłaszcza Z reguły w okolicach pełni bywa latem wi lgotniej w powietrzu. Okresy o największym popularnej w średn i owieczu , czego dowodzi lektura chociażby pisma najbardziej znanej prawdopodobieństwie przymrozków zaznaczono rysunkiem płatków ś niegu . i obecnie ceni onej zielarki i uzdrowicielki św. Hildegardy z Bingen - wpływa również na Własne uwagi: funkcjonowanie ludzkiego organizmu, pewne jego procesy rozwoju, oczyszczania, wzro- stu itp. Rytm ten oddziałuje również na wrażli wość emocjonalną, zdo ln ości psychiczne, umysłowe , funkcjonowanie systemu nerwowego, o czym świadczy np. zjawisko lunatyzmu nasilające s i ę w okresie pełni. 12 13 Strona 8 OZNACZENIA SKRÓTÓW I SYMBOLI INNE SYMBOLE I OZNACZENIA Linia ciągła pionowa Rysunek ryby - , . . . . _ najlepszy czas połowu ryb i wędkowania Łączy okres między nowiem i pełnią. Najkorzystniejsza do siewów wszystkich roślin Rysunek przekreślony ryby - ~ - brania i połowy ryb mogą być najsłabsze plonujących nad ziemią , a także przesadzania drzew owocowych, śc in ania zrazów, szcze- pienia itd. , zbioru owoców, warzyw li ściowych , bicia zwierząt. Sama pojedyncza linia ciągła wyznacza kwadrę liścia, najkorzystniejszą dla siewów roślin liściowych. AG - Apogeum, największe oddalenie Księżyca od Ziemi, PG - Perigeum, najmniejsze >ddalenie Księżyca od Ziemi, WSO - węzeł Księżyca zstępujący - smoczy ogon, WSG - Linia ciągła podwójna pionowa ll'ęze ł Księżyca wstępujący - smocza głowa Obejmuje okres przybywania Księżyca między I kwadrą i pełnią , czyli kwadrę owocu. Najkorzystniejszy czas do siewów, sadzenia roślin owocowy.eh, zbóż, ziół, drzew owo- - Podwójny symbol rączki - wyznacza dni najkorzystniejsze do siewów, cowych, także zbiorów nasion, owoców, wykonywania przetworów. pojedynczy: dni dobre Linia przerywana pionowa - - - - - - - Rysunek sadzonki - wyznacza najkorzystniejsze dni do sadzenia, przesa- dzania roślin , drzew, krzewów Najkorzystniejszy okres do uprawy gleby, nawożenia, niszczenia chwastów. Głównie obejmuje kwadrę uprawy. Wtedy lepiej wstrzymać się od siewów, przesadzania, zbiorów - Rysunek małego owocu i ziela z kwiatem - dni najkorzystniejsze do roś lin , poza korzeniowymi, dla których jest to czas korzystny. zbiorów owoców, roślin owocowych i ziół Dni niezakreskowane - Rysunek małego liścia - dni najkorzystniejsze do zbioru roślin liścio­ Obejmują kwadrę korzenia. Najlepszy czas do siewu, przesadzania roślin, plo- wyc h nujących pod ziemią, korzeni, cebul, kłączy. Można wtedy prowadzić zbiory tych - Rysunek dwóch małych korzeni wyznacza dni najkorzystniejsze do zbioru roślin. rośli n korzeniowych, pojedynczy: dni korzystne Kwadra owocu - OZNACZENIA KWADR duży rysunek owocu - ,\ - Rysunek małej łopatki - czas najlepszy do prac pielęgnacyjnych, wzru- szania gleby, niszczenia chwastów, szkodników, uprawy gleby - Rysunek grzybka - dni największego zagrożenia chorobami grzybowymi i wysypów grzybów w lasach Kwadra Kwadra korzenia - liścia - duży duży rysunek rysunek korzenia liścia # ' e - Rysunek słoika - najlepsze dni do wykonywania przetworów - Gruba linia pozioma - określa dni najmniej korzystne do siewów, zbiorów Kwadra uprawy - duży rysunek łopatki \ i wykonywania przetworów. - Podwójny symbol pszczoły - wyznacza kwadrę najkorzystniejszą do prac w pasiece, pojedynczy: dobrą SYMBOLE FAZ KSIĘŻYCA - Podwójny symbol nożyczek wyznacza kwadrę najkorzystniejszą do cięcia nów - - I kwadra - ) pełnia -o III kwadra - er włosów i trawy (wzmocnienie), pojedynczy: dobrą - Rysunek ś nieżynk i - okresy największego zagrożenia przymrozkami • ( I O) - liczba przy symbolu fazy Księżyca oznacza przybliżoną godzinę zmiany fazy, ob li czoną dla Warszawy. Uwzględniono czas letni . 21 NI - Wytłuszczonym drukiem oznaczono dni świąteczne 14 15 Strona 9 Ka rczowa nie oraz przesadzanie drzew, starszych iglaków itp. z za m rożoną bry łą korzen i ową przeprowa d zać naj lepiej po now iu w kwadrze li śc i a i w kwadrze owocu. Drzewka owocowe o czyszcza ć, szczotkowa ć, niszczyć narośla, szkodniki, zbierać i palić kokony owadów, mumie owoców, u s uwać zgnile owoce najlepiej w kwadrze uprawy (linia przerywana). Wtedy też warto z garniać śnieg w obręb y koron drzew i udepty- wać. Jest to najdoskona lszy kożu c h c h ro n iący przed mrozami . O późn i to też kwi tni eni e, I ~TYCZEŃ co zabezpieczy, szczególnie grusze i w i śn i e , przed wiosennymi przymrozkami . Po p ełn i w kwadrach korzenia, ale jeszcze lepiej uprawy, można bielić drzewka wapnem z gliną i krowie ńc e m (w dni bezmroźne) . Naj częśc i ej wapna bierze s i ę mniej ni ż pozos ta łyc h ( skład n ików. M ożna też s tosować tylko mi esza nin ę wapna (2/3) z g lin ą ( 1/3) zamiast samego wapna. Przed nadm iernym nasło n eczni e n ie m drzewa c hroni ć , p rzywi ązuj ąc do pnia des kę od strony połu d n iowej ; moż n a też stosować in ne os ł ony, np. tekturę fa li s tą , trzc inę , wąs ką DAWN E OBYCZAJE, PRZYPOWIEŚCI I PRZYSŁOWIA m atę słom i a n ą itp. Kto woz11 i baby nie smar11je, tem11 oboje głowę trajkocą. W czas ie przybywani a K s i ężyca , od 11 . do 23 . w dn iach oznaczonych rączką z nasion- Św ięto Trzech Króli kończyło okres godów. Tego dni a zabierano do kośc i ołów, by po- kami , a zwłaszcza w kwadrze owocu od 18. do 23., m ożn a wysiewać i s prawdzać siłę św i ęci ć ,w pud ełk ach mirrę, j agody j ałowca , zł o to i kre dę . Następn ie na drzw iach pisa no kielkowania nasion roś lin owocujący ch nad zi e mią. W tych terminach warto wys i ewać litery C+M+B. Kreda mi a ła c hroni ć dom przed złym i duchami, zło to za pew ni ć dostatek, nasiona poziomek, by otrzym ać wczesn ą rozsa dę. Podobna rada odnosi s i ę do siewów a mirra roztacza ć przyj emną wo ń . Jednym ze zwyczajów był o pieczeni e szczodra ków, innych roś l i n „na rozsa d ę". Dla roś l i n korzeniowych naj lepsze będ ą kwadry korze nia oraz czyli fi gurek o różn yc h k ształtac h wypiekanych m.in. z ciasta drożd żowego, które potem d osyć dobra kwadra li śc i a. rozdawano c h o d zącym „po szczodrakach". Na szczodraki wychodzono w cześ ni e ran o, S tycze ń na leży do najlepszych mi es i ęcy do cięcia drzew w lasach. Tę czynn ość najlepiej a kończono je o zmi erzchu. C h odzący m towa rzyszyły naj ró żni ej s ze pi eś ni i przyśpi e wki , wyko n ywać w czasie przybierania K s i ężyca (linia pionowa c i ągł a), im bli żej pd ni, tym które przypomni a ł Zenon Gierata w ks i ążce „Szczodraki , kusaki , lany p o ni ed z i a ł e k . .. ": lep iej (od I O. do 24.) , j eże li pragni emy pozys k ać drewno budulcowe i żywi cz n e, opalowe. Pieczono tu szczodraki, ko laki, powiadali nam I Szczodra pani. dobra pani, a dajcie i nam! Drew no o pa ł owe suche (szybciej sc hn ące) i na s przę ty śc ina ć najlepiej przed nowiem I Jak nie dacie Szczodraka, ko laka, daj cie chleba klin, I Zap łaci warn sarn Pan Jezus za ten w kwadrze uprawy od 2. do I O. dobry dzień ! I Szczodry dzień, dobry dzień, panie gospodarzu! J eże li gospodarz ni e wy- Kompostem nawozić bardziej suche łąki , najlepiej w dniach zakreskowanych lini ą c h od ził i ni e o bdarowywał p rzy byłyc h , ś pi ewa n o dalej : Mogliby co dać, bo nam zimno w prze rywaną. Roś lin y pokojowe, balkonowe, m.in. pelargonie, sadzonkować najlepiej w nogi stać! Gdy nadal nikt nie wyc h o d zi ł , ś pi ewa n o gospodarzow i du żo ostrzej : Nie rnlócil, kwadrach korzenia, w drugiej ko l ejn o ś ci w kwadrze li ścia . Warto też wtedy rozp oczyn ać nie m łócił, żeby mu wiatr stodo łę przewróci/!, a do gospodyni : Nie p iekła, nie piekła, żeby p ęd zeni e kwi atów cebulowych. Usuwamy czapy ś ni egowe. W okresie w i ę kszyc h mrozów pojechała na /opacie do p iekła! Po tych ni eprzychylnych przyś pi ew kac h często gospodarz dokarmiany ptak i i zw i erzyn ę . wy bi ega ł i rozpędzał wszystki ch szczodraków. W styczni u un ikamy przesadzania roś lin pokojowych i doni czkowych. U bijać zwie rzęta w czasie zaznaczonym lini ą c i ągłą od 11 . do 23. Gęsi, kaczki, kury, indyki na ekologiczny wy l ęg p is kl ąt n as ad zać najkorzystni ej od OGRÓD, POLE, DOM 18. do 23 . Pierwszy mi es iąc nowego roku warto wy korzystać na zapl anowanie prac w ogrodzie oraz Zabiegi rozpłodow e zwierz ąt najlepiej przeprowadz ać w okresie przybywani a K s i ę­ na za łożeni e dziennika. Niekiedy zdarza s i ę, że w ostatniej dekadzie, po 20 stycznia, po wspo- życa od 11 . do 23 ., u n i kać dni wykreś l o n yc h. mni eniu Fabiana i Sebastiana, gdy sł o ń ce mocniej przygrzeje, a ś redni a temperatura nie jest Prace przy p szc zołach wyko n ywać naj lepiej do 9. i po 24. , zw ł aszcza w okresie za- zbyt niska, zaczyn aj ą już krążyć w roś lin ac h soki i wtedy poj aw iamy s i ę ju ż w polu i ogrodzie. znaczonym li n i ą przerywa n ą od 2. do 9. Do 10. i po 24., gdy K s i ężyc będzi e ubywa ł , ale najlepiej w kwadrze uprawy od 2. do IO. m ożna przystą pi ć, w sadach i ogrodach przydomowych, do prześwietlania koron drzew NOTATKJ . OBSE RWACJ E POGODY I PRZYRODY: owocowych, cięcia żywopłotów, krzewów, prześwietlania krzewów ozdobnych, pnączy. Prace wykon ywać w dni bez silnych mrozów. Po pełni , w kwadrach korzeni a, czynnośc i wykonujemy najlepiej w godzinach przedpołudni owych , a w kwadrze uprawy po południu . Rany na drzewach i krzewach zas m arowywać fa rbą emul syj n ą lub ma śc i ą ogrodni czą. 16 17 Strona 10 UWAG I POGODA STYCZEŃ EKOPORADNIK • STYCZEŃ 2016 I Słońce wędruje przed fragmentem ni eba zwanym Koziorożcem do 20 stycznia i o godz. Kwadra Terminarz Imiona [ Księżyc Q Slońce Ochrona Siew, Dzień zbior, 2 16 :27 trafia do części określanej mianem Księżyca brań i święta WschJZach'. WschJZach'. IDrietwórstwo sadzenie -• znaku Wodnika. Nów IO stycznia, pełnia 24 kwadra 1 Pl NOWJ Rok, MieczJsłm 23:34/11:00 01:45/15:33 \e ~ 3 ""' [ korzenia lllKW. 6.30 ~ 2 SO Makarego 3" Ge1mfJ, D111ą 111 l'i,IC ----/11:22 01:45/15:34 \ \ 0:36/11:45 01:45/15:36 \\ \ 4 5 stycznia. Poc zątek roku mo że przynie ść typowo z imową a u rę z lekki m mroze m, opadami śni egu i wiatrem. O padów wyraźnie więcej ni ż kwadra ~ 4 PO Anieli, Eugeniusza 1:39/12:10 01:45/15:31 \\ \ 6 w drugiej połowie miesiąca . Dni pogodnych, ze uprawy s ł ońcem, suchych, ale z si lnym mrozem można \i nie siać 5 WT Edwarda, Szymona 2:42/12:39 01:44/15:38 \\ \ 7 'I»' 4--..c 6 ŚR Tnech Króli, hcpra 3:45/13:12 01:44/15:39 \\ \ s i ę spod zi ewać w drugiej i trzeciej dekadzie stycznia. Opady jeże l i s i ę pojawią, to wystąp i ą ~ 8 7 cz Rajmunda, Lucjana \ ... ~ 4:41/13:52 01:44/15:41 \\ \ 9 lokalnie i nie powinny być bardzo intensywne. Pierwsza połowa styczni a może obdarzyć ~ 8 Pl Seweryna, Teofila 5:45/14:40 01:43/15:42 \\ \ IO nas dosyć zimową aurą. Przeważać powinny ~ 6:39/15:36 01:43/15:43 \\ \ • 9 SO Juliana, Marcjanny - Il dni pochmurne z opadami ś nie g u i śn ieg u ........ NÓW 10 " Jua, WilMlaa !ÓW 1:21/16:40 01:42/15:45 \ z deszczem. Moż l iwa deli katna odwilż. Lokal- • 2.31 li PO Honoraty, Matyldy 8:08/11:51 01:42/15:46 • e ~ 12 nie opady mogą być intensywne i bardzo obfite, towarzyszyć im może silny i dokuczliwy wiatr, kwadra liścia ~ 12 WT Arkadiusza, Benedykta 8:44/19:05 01:41/15:48 • ee ··~ 13 który będzie potęgował uczucie chł odu, mimo 13 ŚR Weroniki, Hilarego 9:15/10:21 01:40/15:49 •• ··~~ 14 że dni nie powinny być bardzo mroźne . Więcej X# ~ X 14 cz Feliksa, Domasława wso 9:44/2 1:38 01:39/15:51 15 Pl Arnolda, Pawła Puste(. N: 10:12/22:55 01:39/15:52 •• • e ~~ 15 16 rozpogodzeń , przejaśnień i wyraźni e mroźni ej ­ sze dni powinny pojawić się w drugiej i trze- ciej dekadzie stycznia. Powinno być dosyć ) IKW. ~ 16 SO Marcelego, Ottona 10:39/---- 01:38/15:54 hlHiego Pastellib l!W 11:09/0:12 01:31/15:55 • -• 17 18 słoneczni e, pogodnie, wyżowo, ale wyraźn i e c hł o dniej i mroźno. Bardzo zimno i dosyć mroźno powinno być zwłaszcza w nocy. Opady •e • 00.26 17 " 18 PO Piotra, Pryski 11:41/1:21 01:36/15:51 •O ~ 19 śni egu jeżeli s i ę poj awią, to lokalni e, przelotnie i nie powinny być zbyt obfite. Druga po łowa ~ ··~ kwadra 19 WT Henryka, Mańusza 12:19/2:40 01:35/15:59 20 stycznia może być najmroźniejszym okresem 20 ŚR Fabiana, Sebastiana ··~ owocu 13:02/3:50 01:34/16:00 •O tegorocznej zimy. 21 ~ 21 cz Agnieszki, Dz. Babci Prognoza dodatkowa: Zimą można oczeki- ··~ 13:53/4:53 01:33/16:02 •O X- ~ 22 wać mrozu i pogody, gdy niebo jest gwiaździste ··~ 22 Pl Wincentego, Dz. Dziadka 14:50/5:48 01:31/16:04 •O • 23 i widać wiele silnie iskrzących gwiazd. ~~ 23 SO Ildefonsa, Rajmunda 15:52/6:35 01:30/16:06 •e ~ ® PEŁNIA ~ Fruciszb PEł./111 16:58/1:14 01:29/16:01 - 24 LUDOWA METEOROLOGIA !4 " • Styczeń mrozem trzeszczeć musi , tedy plon 2.46 \e 25 ... 25 PO Nawróc. św. Pawła 18:04/1:41 01:28/16:09 ~ gbu ra zadusi. \e 26 ··~~ 26 WT Pauliny, Tytusa 19:10/8:16 01:26/16:11 Jak s ię w Trzech Króli (6 stycznia) księżyc • kwadra ustawi, tak długo zima zabawi. korzenia 27 ŚR Anieli, Jana WS-O 20:15/8:41 01:25/16:13 \ 27 ~ 28 cz Tomasza, Walerego \e \e ··~ 21:19/9:04 01:24/16:15 28 PRZYSŁOWI A \ ~ ~ 29 Pl Józefa, Franciszka 30 SO Hiacynty, Martyny 22:22/9:26 01:22/16:16 AG 23:24/9:49 01:21/16:18 \ ··~~ •• 29 30 Św ięty Marceli ( 16 stycznia) chętnie wio- snę od zi my oddzieli . Śnieżny św. Antoni ( 17 stycznia) oziminy 31 " Jw.Ltmki ----/10:13 01:19/16:20 \e ~ 31 chroni . • Wschody i zachody Słońca i Księżyca, czas środkowoeuropejski, uwzględniono czas letni. 18 19 Strona 11 Zrazy z drzew owocowych śc inać najlepiej przed pełnią (22 .) 21., 20„ 19. i po p ełni 23„ 24„ 25 . W kwadrze uprawy (podobnie jak w styczniu) po oskrobaniu pni z łuszczącej s i ę kory można drzewka bielić wapnem zmieszanym z gliną i krowieńcem , a także zak ładać opaski przeciw szkodnikom. Wtedy możn a też oslaniać drzewka przed nadmiern ym ogrzaniem od strony połu­ dniowej papierem falistym lub de ską. Warto już wysiewać nasiona roślin , z których pragniemy otrzymać wczesną rozsadę. Ro ś li­ ny li śc iowe , np. kapustne, najlepiej wysiewać po nowiu w kwadrze li śc i a od 9. do 14. Roś liny korzeniowe, np. seler, które plonowa ć będą jeszcze w tym roku, wys i ewać najlepiej w kwadrze korzenia, w drugiej ko l ejności w kwadrze li śc i a, w trzeciej owocu. Ro śl iny kwiatowe i owocowe, np . pomidory, najlepiej wysiewać przed pełnią w kwadrze owocu (dwie lini e ciągłe), w drugiej kol ejnośc i w kwadrze li ścia i korzenia. Rośliny pokojowe, balkonowe, m.in. pelargonie, sadzonkować, ukorzeniać najl epiej DAWNE OBYCZAJE, PRZYPOWIEŚCI I PRZYSŁOWIA w kwadrze korzeni a od 23 lutego do I marca, wcześniej dobrym terminem jest też kwadra Od tłustego czwartku skrobiesz po dnie w garnku, bo dopiero na Zmartwychwstanie ;jesz li śc ia od 9. do 14. tłuste śniadanie. Cięcie drzew w lasach z przeznaczeniem na op ał , sprzę ty naj lepiej przeprowadzać do 8 lu- tego i od 22 lutego do 8 marca. Z kolei drewno budulcowe pozysk iwać w okresie przybywani a W dz ień 3. lutego Kościół katolicki wspomina św iętego Błażeja . Lud widział w nim opiekuna Ksi ężyca , szczególnie przed pełnią od 8. do 2 1. zwierząt domowych, ale także patrona chorób gardła i krwotoków. Tego dnia w ni ektórych re- Nawozić pola, łą ki obornikiem, kompostem , zakladać inspekty najkorzystniej w kwadrze gionach Polski św ięcono w kościołach malutkie św ieczki zwane błażejkami. Następnie zapalano uprawy (linia przerywana). je w domu i dymem okadzano gardło chorego, dodatkowo czyniąc św ieczka mi znak krzyża. Ub ijać zwierzęta najlepiej od 9. do 21. Wierzono, że okadzenie dymem, a także dotknięc ie chorego ga rdła w połąc zeniu z żarl iwą mo- Kury, indyki, gęsi, kaczki na ekologiczny wylęg piskląt nasad zać od 16. do 2 1. dlitwą będz ie miało u zdrawiającą moc. Tego dni a św i ęco no także jabłka , które n astę pnie trzeba Zabiegi rozplodowe zwierząt przeprowad zać najlepiej od 9. do 2 1. Un ikać dni wykre- było zjeść, pocierając w tym samym czasie gardło pośw ięcon ą świeczką i modl ąc s i ę. Tak ie ś l onych . praktyki stanowić mi a ł y ratunek dla cierpiących i chorych. Popularne było także przysłowie : Prace w pasiekach wykonywać najl epiej do 7. i po 22„ szczególni e w kwadrze uprawy Święty Błażej, gard/a zagrzej. Kult św. Błażeja obecny był na wsi nie tylko podczas choroby, od I. do 7. kiedy to u żywa n o św iec zek błażejek i święcon yc h jabłek , ale także w przys łow iach ludowych odnoszących s ię do prognozowania pogody: Jak pogoda na św. Błażeja, będzie ze foiegiem „EKO ARKA" W PRAKTYCE Wielka Niedziela; Jak śnieg na św. Błażeja, pogodna będzie Wielka Niedziela; Deszcz na św. CECHY ODMIAN POLECANYCH DO UPRAWY EKOLOGICZNEJ Błażeja, s łaba wiosny nadzieja; Pogoda na św. Błażeja. dobra wiosny nadzieja. Odmiany warzyw odpowiednie do uprawy ekolog icznej powinny charakteryzować się przede wszystkim: 1. Odpornością lub chociażby to l erancj ą na n ajgroźn i ej sze choroby i szkodniki OGRÓD, POLE, DOM 2. Si lni e rozbudowanym systemem korzeniowym, który pomoże wykorzystać skladniki Delikatnie cieplejszy luty pozwal a na rozpoczęc ie prac zw ią zan yc h z cięciem drzew i krze- mineralne i zasoby wodne z różnych warstw gleby wów, a nawet z uprawami pod osłonami i w tunelach foliowych. W pierwszej połowi e miesiąca 3. Raczej wzniosłym pokrojem , ponieważ rośliny o sztywnych wzniesionych pędach łatwiej wykonuje s i ę podobn e prace jak w styczniu. W końcu lutego, zwłaszcza gdy jego począte k był poradzą sobie z chorobami mroźny, można przystąpi ć do za kł ada nia ciepłego inspektu. Na początku miesiąca można już 4. Krótkim okresem wegetacji um oż liwiaj ącym uprawę w czasie m ałego nasilenia żerowani a siać, pikować i przesadzać rośliny w szklarniach lub na parapetach okiennych. Jednak szkodników i wys tępowania chorób. najlepszy czas do tych czynności będzie w kwadrze korzenia od 23 lutego do I marca. O powodzeniu uprawy warzyw w du żej mierze decyduj e dobór odmi any odpow iedni ej dl a Wcześniej bardzo dobry termin w kwadrze liścia od 9. do 14. i potem kwadrze owocu od 16. danego rejonu (ważne są warunki glebowo-klimatyczne), a także przeznaczeni a uprawy (np. na do 21 . Wtedy również można rozpoczy nać pędzenie roślin cebulowych i warzyw. Przesadzać zbiór pęczkowy, na przetwory lub do dług iego przechowywani a itp.). kwiaty i rozsadę najlepiej w podobnych terminach w dniach zaznaczonych jako korzystne. Fragment artykulu: „Odmiana jako ważny element w ekologicznej uprawie warzyw", W przydomowym ogródku, na d z iałce , cięcia prześwietlające drzew i krzewów, usuwanie który ukaza ł się w czaso pi śm ie dla ro lni ków i ogrodników Eko Arka 1/2015 i 2/2015. Omó- suchych pędów malin, obcinanie pnączy, cięcie żywopłotów i winorośli, przygotowanie wione zostały odmiany: fasoli, fasolki szparagowej, papryki, cukinii, buraków ćwikłowych, podłoża w cieplarniach prowadzić najlepiej w dni bez mrozu, w czasie ubywania Księżyca do sałaty, pomidorów, marchwi. Cennych rad udzieliła dr Anna Szafirowska z Instytutu Warzyw- 8. i po 22„ brak linii i linia przerywana. Karczowanie drzew przeprowad zać najlepiej w okresie ni ctwa w Skierniewicach. Numery czasopisma można nabyć na : www.wydawnictwogaj.pl , przybywania K s i ężyca od 8. do 21. te l. 52-581-52-90 (pn.-pt. 9-1 5). 20 21 Strona 12 UWAGI POGODA LUTY EKOPORADNIK • LUTY 2016 Słońce wędruje przed fragmentem nieba o nazwie Wodnik do 19 lutego i o godz. 06:33 Kwadra Terminarz Imiona [ Księżyc Q Stońce Ochrona Siew, trafia do wilgotnego i chłodnego pasa zwanego Dzień zbior, 2 Cf : Księżyca I lllKW. 4.28 ~ brań I PO 2 WT Mańi, M i święta Ignacego, Brygidy llllW .B.Gromnicz. W 0:27/10:40 07:18/16:22 \ 1:29/11:10 07:16/16:24 \\ \ \ - sck./Zack. Wsck./Zack.1metwórstwo sadzenie 3 4 znakiem Ryb. Nów 8 lutego, pełnia 22 lutego. Pogoda w lut ym powinna b yć dos yć zmi enna i dynam iczna. Nie będzie brakować „,\ I rozpogodzeń, ale i dni pochmurnych, wietrz- 1 kwadra uprawy ~ 3 ŚR Błażeja, Oskara 2:30/11:46 07:14/16:26 \\ \ 5 nych z opadami. Początkowo przeważać będzie 'b' I nie siać 4~ 4 cz Andrzeja, Joanny 3:29/12:29 07:13/16:27 \\ \ 6 aura de likatnie zimowa. Niewykluczone opady ś niegu , ś ni egu z deszczem i deszczu. Opadom I 4~ 5 Pl Agaty, Adelajdy 4:25/13:21 07:11/16:29 \\ \ 7 może towarzyszyć nieprzyjemny wiatr. Następ­ I nie moż li wy okres łagodni ejszej , odwi l żowej I 4~ 6 SO Doroty, Pawła 5:16/14:21 07:09/16:31 \\ \ 8 i dosyć pogodnej aury. Powrót zimniejszych dni 4~ I Ro111alda, llymrda 6:01/15:29 07:08/16:33 \\ \ z niższymi temperaturami, zwłaszcza w nocy, - I 7" 9 oraz silnym wiatrem możliwy w drugiej połow ie •: NÓW ~ 8 PO Hieronima, Sebastiana Nów 6:40/16:43 07:06/16:35 \ •• 15.39 miesiąca. IO ~ 9 WT Cyryla, Apolonii • e 7:15/18:01 07:04/16:37 ~ Początek lutego może przywitać nas wietrz- kwadra ~ IO ŚR Scholastyki, POPIELEC wso „ 7:46/19:20 07:02/16:39 ~ li n ą, delikatnie odwilżową aurą z opadami śn i egu , • ś nieg u z deszczem i deszczu. Dosyć sil nym liścia 12 ~ li cz Lutjusza, NMP zLourdes PC .e 8:1S/20:40 07:00/1 6:41 ~ opadom może towarzyszyć nieprzyjemny i do- kuczliwy wiatr, potęgujący odczucie chłodu. X# ~ .e 13 .e ··~ 12 Pt Damiana, Modesta 8:44/21:59 06:59/16:43 W drugiej dekadzie powinno być więcej dni po- X ~ 14 .e ··~ 13 SO Grzegorza, Katarzyny 9:13/23:16 06:57/16:44 godnych, słonecznych z łagodn ą, cie pł ą i lekko ) IKW. 8.47 ..... 14 " 15 PO 16 WT CJrJla, Walentego Jowity, Faustyny Danuty, Julianny llW 9:4S/---- 06:5S/l 6:46 !0:21/0:31 06:53/16:48 • - •e • 11:02/1:41 06:51/1 6:50 ~ ~ 15 16 17 odw il żową aurą oraz dodatnimi temperaturami . Przeważać powinna łagodna, cieplejsza pogoda, noce jednak mogą być chł odne z przymrozkami i mrozami. Ostatnia dekada to powrót zimniej- szej aury. Powinno być pogodnie, sucho, ale ~ 17 ŚR •e •e ··~ Łukasza, Aleksego 11:50/2:46 06:49/16:52 dosyć mroźno, zwł aszcza nocą. Uczucie chłodu kwadra 18 może potęgować w iatr w i ejący ze wschodu •e ··~ owocu 18 cz Konstancji, Maksyma 12:43/3:43 06:47/16:54 19 lub z północ nego zachodu. Opady śniegu lub x9 4~ 19 Pl Konrada, Arnolda •e ··~ 13:43/4:32 06:4S/16:56 20 śniegu z deszczem jeżel i się pojawią , to wtedy gdy powieje wiatr z południ owego zachodu . •e ··~ ~~ 20 SO Leona, Zenona 14:46/5:13 06:43/16:58 Wystąpią raczej loka lni e i nie powinny być -• 21 ~~ !I " Eleoaol'J, Ftliba 15:51/5:48 06:41/16:59 ~ 22 zbyt intensywne. Prognoza dodatkowa: Gdy mchy kurczq @ PEŁNIA „~7.it 22 PO Kat. św. Piotra PEŁ Nil 16:56/6:17 06:39/17:01 sięi ich wyglqd robi się kędzierzawy, można 19.20 kwadra ~ 23 ~ 25 24 WT ŚR Izabeli, Polikarpa Macieja, Sergiusza WSG \e 18:01/6:44 06:36/17:03 ~ \e ··~ 19:0S/7:08 06:34/17:05 \ • 23 24 25 spodziewać się pogodnej i suchej pogody. LUDOWA METEOROLOGIA \e ··~ korzenia cz Wiktora, Cezarego 20:09/7:30 06:32/17:07 Ki edy luty pofolguje, marzec z imę zrepe- 26 ruje. ~ 26 \e ··~ 'b Pl Aleksandra, Nestora 21:12/7:53 06:30/17:09 • Gdy pada na świętego Konrada ( 19 lutego), \ 4~ 27 SO Anastazji, Gabńela lG 22:14/8:17 06:28/17:10 \e ~ 27 ju ż w po ł ow i e marca wiosna będzi e rada. \e ··~ lłoliua, Mabrego 23:16/8:42 06:26/lrn 28 !8 " PRZYSŁOWIA ··~ 29 PO Antoniny, Oswalda ----/9:10 06:24/17:14 29 Gdy Gromniczna Pani (2 lutego) dobrze mrozi, w polu i w sadzie wszystkim s i ę powodzi. Jak św i ęty Makary (28 lutego) przegoni mrozi sko, ciep ł a wiosna blisko. 22 23 Strona 13 być jeszcze zbyt wcześ ni e) albo przełożyć je na koniec marca, tu ż po zaćmi en iac h , unikać dn i wykreś l onyc h . Sa d z i ć d ymkę najlepiej też w kwadrach korzenia w marcu, potem dobry termin też w kwietni owej kwadrze li ści a . W powyższych terminach na cieplej szych i bardziej suchych stanowiskach wyko nywać pierwsze siewy do gruntu roślin motylkowych, m.in . grochu i zbóż. Mniej korzystna z racj i zaćmi e ń kwadra li śc ia i owocu. Sadzenie wiosenne drzewek owocowych i ozdobnych, np. iglaków, j eże li mróz po pu śc ił , p rzeprowadzać w podobnych terminach. Na cie- płyc h stanow iskach, o ile gleba już dobrze rozmarzł a - dobrym terminem będ zie kwadra korzenia pod koni ec m iesiąca - m ożna zaczyn ać przesad zać karpy roś lin wi eloletn ich, m.in. d z i e l ża n y, z ł oc i e ni e, paproc ie oraz różn e roś liny ska lne i trawy. Mniej korzystna z racji zać mi e ń kwadra li śc i a i owocu w po ł ow i e mi es i ąca. Roś liny pokojowe, balkonowe - m.in. pelargonie - sadzo nko wać, ukorzeniać najlepiej w kwadrach korzenia I marca i od 25. Mni ej korzystna z racji zać mień kwadra li śc ia i owocu. Potem dobry termin w kw ietniu, ale m oże to być już zbyt późno . Ciąć drzewa, krzewy, formować korony, prześwietlać, usu wać suche ga łęzi e i pęd y, skracać DAWNE OBYCZAJE, PRZYPOWIEŚCI I PRZYSŁOWIA pę d y mł odyc h drzewek i krzewów, przyc in ać wcześni e kw itn ące by liny i trawy naj korzystniej , Gdy boćki dolecq na św. Józefa - w komorze będzie dostatek, w kołysce uciecha. gdy Księżyc ubywa do 8. i od 25. (brak linii lub linia przerywana) . J eże li nie ru szą soki , możn a jeszcze ciąć drzewa w lasach z przeznaczeniem na opał lub sprzęty najlepiej do 8. Z kole i drewno W ludowych obrzędac h wiosennych ważn ą ro l ę odgrywał a woda. Traktowano ją jako zbawczy budul cowe pozys ki wać w okresie przybywania K s i ężyca od IO. do 22. żyw i oł , który najpierw zabi e rał m arza nn ę - symbol pa nującej zimy, n astępni e stawa ł s i ę nieod- W kwadrach korzenia, o ile s i ę ociepl i, możn a przystą pi ć do przygotowani a wł asn yc h sadzo- łączn ym elementem w okresie Wielkiego Tygodni a. W tym szczegó lnym czas ie św i ęco n o wo dę , nek, np. porzeczki , bukszpanu , jeżyn , z i ó ł , roś lin pokojowych. a potem pito j ą , by odzyskać s iły i wzmoc ni ć organi zm. Oczyszczającą moc wody weryfi kowano Zrazy z drzew owocowych śc in ać, w ty m mi es i ąc u z racji zać mi e ń lepiej po pe łni (23.) 25., także w Poni ed z i a łek Wie lkanocny, kiedy to oblewano d ziewczęta. Symboliczny i oczyszczający 26., 27. J eże li tylko gleba t roc hę s i ę osuszy, warto przystą pi ć do j ej uprawy. Wszelkie prace akt mi ał pobudz i ć organi zm i wzmocni ć s iły płodności. Ten dz i e ń w różnych regionach nazywano uprawowe w polu i ogrodzie, orki, przekopywania, bronowania, wałowania , niszczenie lany lub mok1y poniedzialek. A także święty lej, lej ek, oblewaczka, polewanka. Starszymi nazwami chwastów, szkodników najl epiej wy ko n y wać w kwadrze uprawy. Dobry czas na te zabieg i zw i ąza n ymi z Po ni ed z i a łki e m Wielkanocnym są : śm igus i dyngus . Obecnie stosowane j ako jedna będ z i e też w kwadrach korzenia po pe łni I marca i od 25 do 30. J eże li będ zi e zbyt chłodn o, nazwa zwyczaju z wi ązan ego z y olewani em wod ą d z i ewczą t. Dawniej j ednak te s ł owa oznacza ły prace wyko n ywać w kwadrze li ści a w kwi etniu, w marcu mniej korzystna z racj i zać mi e ń j est dwa różn e ludowe zwyczaje. Smigus w Wi elkanocny Poni ed zi a ł e k był dniem bic ia rózgami lub kwadra li śc i a , najgorsza j est kwad ra owocu. W powyższych terminach, zwłaszcza j ednak do 8„ wiciami brzozowymi i po lewania wodą . Dodatkowo d z i ewczęta obdarowywano upominkami , prze rabiać komposty, nawozić poła , ogrody, łąki. Jeżeli będzie zbyt zimno, prace przełożyć n aj częśc i ej z kwiatów. Dy ng us w niektórych regionach kraj u oznacza ł chodzenie po wsi w prze- na kwadrę korzenia pod koniec miesiąca łub na początek kwietnia, mniej korzystna z racji braniu za: wł óczęgę lub babę z koszykiem i zbieranie datków, np. z jaj ek, serów, placków, chleba, zaćmień marcowa kwadra liścia. m asła , kiełbasy, p ieni ędzy itp. Gdy ktoś obd arowa ł przych odzącyc h wędrowników, mia ł pewność , Ptactwo domowe nasadzać na eko logiczny wy l ęg p is kl ąt najlepiej przed pe łni ą od 16. do że nie zostan ie oblany wod ą. 2 1., a le tym razem z racji zać mi e ń lepszy będzi e czas po pełni od 25. do 30. Ubijać zwierzęta od 11. do 2 1., a le z racj i zać mi e ń lepi ej wy brać dz i eń I marca lub od 25. do 30. Prace w pasiekach, p rzegl ą dani e, podmiatanie uli prze prowad zać najlepiej do 7. i po 23 . OGRÓD, POLE, DOM w dni s ł oneczne , c i epł e, bezwietrzne. Szczególnie dobry czas od 2. do 7. Podka rmi ać korzystni e od IO. do 22. C i e pły marzec pozwala roln ikom i ogrodni kom na pierwsze wiosenne wzruszen ie gleby oraz pierwsze siewy do gruntu . Wysiewać rośliny liściowe, owocowe, kwiaty i zioła na rozsadnikach, w mspektach na wczesn ą rozsa d ę w kwadrze korzeni a I. Dla roś lin korzeniowych, zwłaszcza TRADYCYJNY OGRÓD EKOLOGICZNY selera i pora, najlepsza będzie kwadra korzeni a od 25. do 30. Będ z i e to ró wn ież dobry czas do KWIATY OZDOBNE JEDNOROCZNE - POZYSKIWANIE NASION przesadzania i sadzonkowania roś lin wysianych wcześni ej . Prace wy ko n ywać najlep iej przed Pozyskiwani e nasion z kw iatów ozdobnych, zwł aszcza gatunków rodzimych upraw ianych południ e m . Z racji zać mień mni ej korzystna kwadra li śc i a i kwadra owoc u w po ł ow i e mi es i ąca. tradycyjnie od po ko l eń , j est bardzo proste. Pozostawiamy na zagonku, rabacie kilka najbardziej Zgodni e z tradycj ą najkorzystniejszym terminem do wykonywania wszelkich prac w ogrodzie okaza łyc h nagietków, aksam itek, nasturcji, astrów, chabrów, maciej ek, czarnuszek i innych roś lin i n.a polu jest zawsze Wielki Tyd zi eń . Niestety, w tym roku w i ę ksza jego część przypada w okresie aż do za kończeni a wegetacj i i pełn ej dojrza łośc i nasion. N astę pn ie zrywamy baldachy z nasionami , mi ęd zy za ć mi eni a mi (kwadra owocu), czy li czasie naj bardziej niekorzystnym do wykonywania torebki nas ienne i dobrze suszymy. Kolejna czynn ość to wyk.ruszenie samych nasion (nie zawsze wsze lkich prac. Korzystny do prac w tym roku będ z i e tylko Wie lki Piąte k i Wielka Sobota. konieczne jest pe łn e oczyszczeni e) i p rze łożeni e do szklanyc h s ł o ików lub papierowych torebek. W zw i ąz ku z tym siewy i przesadzania roś lin warto wykonać wcześni ej lub prze ł ożyć j e na koniec Nas iona opi suj emy, podaj emy d atę zbioru i odstawiamy w suche mi ej sce. marca od 25 . i począ tek kw ietnia, po zać mi e ni ac h . Fra gment ks iążki : „Tradycyjn y og ród eko logiczny Tom Ili. 200 eko sposobów na Gdy Księżyc ubywa do 7 i od 25 ., zw łaszcza w kwadrze uprawy, m ożna zb ierać zio ł a ko- zdrowy ogród" . Tutaj znajdziesz także informacje o tym, jak pozyskiwać własne nasiona rzeniowe. Gorszym terminem z racji zać mi e ń jest kwadra li śc i a . Najwcześni ejsze siewy do z popularnych warzyw: korzeniowych, cebulowych, liściowych , kapustnych, owocowych, gruntu ro ś lin korzeniowych j ednorocznych - marchwi, pietruszki , pasternak u, skorzonery, nasiennych oraz ziół i kwiatów. Zamówieni a: www.wydawnictwogaj.pt, tel. 52-58 1-52-90 rzodkiewki , a także cebuli - rozpocząć najlepiej w kwadrze korzenia I marca (jednak może to (pn.-pt. 9- 15). Stron 80. 24 25 Strona 14 UWAGI POGODA MARZEC EKOPORADNIK • MARZEC 2016 1 S ł ońce przesuwa się przed fragme ntem nie- ba zwanym znakiem Ryb do 20 marca i o godz. Kwadra Terminarz Imiona [ Księżyc () Słońce Ochrona Siew, 05:30 wkracza do znaku Barana, rozpoczynając Dzień zbior, 2 Księżyca brań i święta WschJZach. WschJZach. orzetwórstwc sadzenie as tron omicz n ą wiosnę. Nów z zaćmieniem \e -• Słońca 9 marca, pełnia z zaćmieniem Księ­ ~ kwadra 3 11"\ korzenia I WT Albina, Antoniny 0:11/9:43 06:21/17:16 życa 23 marca. [ : lllKW. 2 ŚR \ \ „, ..... 00.11 Heleny, Pawła llllV 1:16/10:22 06:19/17:18 4 Marzec mo że obfitować w zaskakujące zmiany i anomalia. Prognozowanie mogą utrud- I I ~ 3 cz Kunegundy, Tycjana 2:12/11:08 06:17/17:20 \\ \ 5 niać zać mienia. Raczej nie należy oczekiwać kwadra 1 uprawy 4 Pl Kazimierza, EugeniUS7.3 3:04/12:03 06:15/17:21 \\ \ 6 zbyt wielu opadów. Początkowo pow inno być chłodno , przy rozpogodzeniach i cieple w dzień , nie siać 5 SO Teofila, Euzebiusza 3:51/13:06 06:12/17:23 \\ \ •\ I I 7 w nocy moż li we przymrozki i mróz. Większe I ~~ 6" Kolety, RóiJ 4:32/14:16 06:10/17:25 \\ \ 8 opady pojawi ą się w drugiej połowie miesiąca. I Początek marca może być dosyć pogodny, 4~ \\ \ I I I 4~ 7 PO 8 WT 4 ,:; ;:e 9 ŚR Perpetui, Felicyty Dzień Kobiet, Beaty 5:09/15:32 06:08/17:27 5:42/16:51 06:06/17:29 --\ ZAĆMIENI E 9 IO suchy z lekko mroźną aurą. Opady jeżeli s ię po- jaw i ą, to raczej przelotnie, nie będą intensywne i długotrwałe. W pierwszej dekadzie powinna • 'I ZAĆMIENIE NÓW 2.54 kwadra liścia ~ IO CZ ~ Il Pl Franciszki Konstant, Benedykta ft ÓW.WS-O Cypńana, 40 Męczennik. N> 6:13/18:13 06:03/17:30 6:42/19:35 06:01/17:32 7:13/20:56 05:59/17 :34 .e - P. ~ Il 12 przewa żać lekko zimowa, dosyć c hłodn a aura. W dzień powinno być słonecznie i ciepło , jed- nak w nocy temperatury mogą być stosunkowo niskie , ni ewyk luczone przy mrozki i mróz . ~ 12 SO Bernarda, Grzegorza .e 7:45/22:15 05:5 7/17:36 P. ~ 13 Wyraźnie odczuwaln e różnice między dniem a X. X ..... ~ 13 " 14 PO lrJstJaJ, loieaJ Matyldy, Leona 8:20/23:30 05:54/17:37 9:01/···· 05:52/17:39 .e .e •-• ~ ~ 14 IS nocą. Połowa marca nadal powinna być dosyć pogodna. Moż liwe opady ś ni egu, deszczu ze śn i egiem lub deszczu miejscami silne, ale raczej ) IKW. 18.03 .._.. 15 WT 16 ŚR Klemensa, Zachańasza 11V Hilarego, Izabeli 9:47/0:38 05:50/17:41 10:39/1:38 05:47/11:43•Pe •• ~ 16 17 krótkotrwałe, na przełomie pierwszej i drugiej dekady. Koniec kalendarzowej zimy to wyraźny podmuch wiosennego ciepła, któremu towa- rzyszyć będą obfite opady deszczu. Ostatnie ~ 17 cz Gertrudy, Zbigniewa •Pe 11 :37/2:30 05:45/17:44 ~ 18 •• dni mi es i ąca i tym samym koniec Wielkiego kwadra owocu 18 Pl Cyryla, Edwarda 12:39/3:13 05:43/17:46•Pe ~ 19 Tygodnia może przynieść zmiany. Dni i noce mogą z robić s ię wyraźnie chłod ni ejsze, nie- 19 SO Józefa obi. NMP 13:42/3:50 05:40/17:48•Pe ~ 20 x9 4;;:;:c 20 " •• wyk luczony wiatr i przelotne opady, deszczu, N. PALMOWA POCI. WIOSlft i.li 14:47/4:20 05:38/11:50•Pe ~ 21 deszczu ze ś nieg iem , a nawet śniegu. Prognoza dodatkowa: Piękny maj nasta- ~<t 21 PO •Pe ~ ® ZAĆMIENIE PEŁNIA ~~ 22 WT ~<t 23 ŚR Benedykta, Filemona Katarzyny, Bogusława wll: 15:51/4:47 05:36/17:51 16:55/5:12 05:33/17:53 -- ZAĆMIENIE 22 23 nie, gdy w marcu jest wietrznie, a w kwietniu spadnie tlużo deszczu. 13.00 24 cz 4-?i.t Pelagii, Feliksa Pftftll Marka, Gabńela Arch. 17:59/5:35 05:31/17:55 19:02/5:57 05:29/17:57 - 24 LUDOWA METEOROLOGIA Marcowe c i ep ło oszuk uj e, w maju chłody \e • 25 ~ 25 PT i deszcz szykuje. Mańi, Zwiastow. NMP* 1G 20:05/6:20 05:26/17:58 \ ~ Święty Józe f ( 19 marca) przegania zimny kwadra 26 ~ 26 SO \e ··~ Emanuela, Teodora 21:07/6:45 05:24/18:00 wiatr, co w polu hula, i ciepłym i promieniami •\ korzenia 27 s łonka św i at otu la. ~ 27 " \e ··~ Lidii, WIELWIOC 23:08/8:12 06:22/19:02 28 ~ 28 PO \e -·~ PON. WIELIANOCNY ····/8:43 06:19/19:04 PRZYSŁOWIA \e ··~ 29 WT Bertolda, Wiktoryna 0:07/9:19 06:17/19:05 29 Każda Bożenka ( 13 marca) to męża wyręka. -• Jak św ięta Matylda ( 14 marca) spotyka się 30 ŚR Amadeusza, Leonarda 1:03/10:02 06:15/19:07 ~ 30 z boćkiem , będzie zdrowie i pomyślność za [ : lllKW. 17.17 31 cz Gwidona, Balbiny llllV 1:56/10:52 06:12/19:09 \ \ 31 każdym kroczkiem. *Wtym roku święto przeniesione na 4kwietnia 27 26 Strona 15 Cięcie i formowanie drzew, krzewów, przyginanie gałęzi wykonywać najlepiej do 7. i od 23 . do 29., szczególnie w kwadrze uprawy do 7. (l inia przerywana). Szczepić rośliny od 8. do 20. i od 23. do 29., unikać dni wykreślonych. Dobry czas do ukorzeniania sadzonek - m.in. forsycj i, bukszpanu - i wielu krzewów owocowych - m.in. porzeczek, agrestu - będzie w tym samym terminie, w kwadrze li śc i a , owocu i korzenia pod koniec miesiąca. Wszelkie prace uprawowe w ogrodach i na polu: orki, bronowanie, spulchnianie, przekopywa nie, rozgarnianie kopczyków itp., także niszczenie chwastów, przeprowa- dzać naj lep iej przy ubywaj ącym Księżycu do 7. i po 22. , szczególnie w kwadrze uprawy. Nawozić kompostami, g nojówk ą w tym sa mym czasie. Szkodniki niszczyć naj lep iej w kwadrze uprawy. Gęsi, kaczki, kury najlepiej na sa dzać na ekologiczny wylęg piskląt od 15. do 20. DAWNE OBYCZAJE, PRZYPOWIEŚCI I PRZYSŁOWIA Ubijać zwierzęta od 8. do 20. Nie ma rzemieślnika nad rolnika. Prace pielęgnacyjne w pasiekach przeprowadzać do 6. i po 22. , zwłaszcza do 6. i od 30. Dokarmiać intensywniej od 8. do 2 1. Druga polowa kwietn ia, a zw łaszcza dzień 23., w tradycji ludowej był bardzo uroczyś c i e obchodzony. Tego dnia przypada wspomnienie św. Jerzego i św. Wojciecha. Sprawowane WĘGIEL DRZEWNY w tym dniu obrzędy miały pobudzić m.in. płodność nowo rodzącej s i ę przyrody. Wiosna lek dla Ciebie i Twojego Ogrodu w tym czasie bywała już w swym rozkwicie, rośliny pięknie rosły, rozkrzewiały się . Zieleń na polach i w ogrodach dawała pożywienie ludziom i zwierzętom. Niejednokrotnie przypo- ZIELARSKA PODRĘCZNA APTECZKA DOMOWA - Kuracja ks. Kneippa minają o tym przysłowia Na święty Jerzy trawa s ię pierzy- które oznajmi ał o, że zw i e rzęta Ks . Sebastian Kneipp, wielki naturali sta, opracował kurację l eczni czą węg l e m drzew- nareszc ie mogą sko sztować św ieżej roślinności. W ten dz ień rozpoczynano tradycyj ni e nym. Rad z ił przede wszystki m zażywać proszek z węgla drzewnego „po sł abościach , pierwsze wiosenne wypasy bydła . Wykonywano także różne zabiegi, które miały wpłyn ąć w których narządy trawienia wielce ucierpiały" . Proszek ułatwi a im bowiem pracę . Natu- m.in. na mlecz ność krów. Zanoszono także modlitwy do św. Jerzego i św. Wojciecha, aby ralista uw ażał , że „najprzyjemniej" zażywać węgiel w mleku z cukrem. Dziennie zażywa sprawowali opiekę nad zwierzętam i - określano ich patronami bydła. W niektórych rejonach się średnią ł yżkę jednorazowo lub w dwóch porcjach. Polski tego dnia gospodarz zapalał gromnicę , bral obraz św. Jerzego i wraz z żoną niosącą Fragment książki: „Zielarska podręczna apteczka domowa" - To ponad 200 porad, świeżo upieczony ~ hleb i sól, szli do obory lub na pastwisko. Następnie obchodzi li bydło przepisów stosowania wielu ziół - m.in. hyzopu, jeżówki , podbiału , mni szka, - dzikich wokół , mówiąc : „ Swięty Jerzy, ojcze, zdajemy na twoje ręce bydełko i prosimy, obroń je owoców: m.in. bzu czarnego, poziomek. owoców jagodowych oraz produktów: m.in. octu, od zwierza lutego, od człow i eka zł ego" . kaszy, kapusty ki szonej , kleików, dawnych leków ludowych: m.in. gliny, węgla , żywicy, kadzidła i olejków. Kuracje na wzmocnienie, pospolite zagrożen i a zdrowia i różne dole- OGRÓD, POLE, DOM gliwośc i . Stron 80. Wiosenny kwiecień to mi es i ąc intensywnych prac w ogrodac h i na polach. Rośliny TRADYCYJNY OGRÓD EKOLOGICZNY TOM li - Popiół w ochronie roślin j ednoroczne owocujące nad ziemią, drzewka i krzewy, kwiaty jednoroczne, zboża, Opylanie popiołem drzewnym koron grusz i jabłoni chroni drzewka przed parchem. zioła najlepiej siać i przesadzać w kwadrze korzenia pod koniec miesiąca. Wcześniej Opylanie powoduje również, że owoce są bardziej smaczne, ich skórka staje się mocniejsza dobry tennin to kwadra li śc ia oraz kwadra owocu. i odporn iejsza na choroby. Takie owoce w trakcie przechowywania nie wysychają zbyt silnie Najbardziej korzystny czas siewu i sadzenia roślin korzeniowych , cebulowych, i nie gniją. Posypywanie podłóg w przechowalni popiołem drzewnym dotyczy również bylin - m.in. marchwi, buraków, cebuli - będzie w kwadrze korzenia, wcześniej dobra też owoców. Zw i ększa ich trw ałość i przedłuża soczystość. kwadra li ścia lub owocu w połowie miesiąca. Popiół drzewny wykorzystuje się też do ograni czania i zwalczania szarej pleśni wystę­ Roślin y liśc iowe siać, rozsadzać najkorzystniej od 8. do 13. Później dobra ta kże kwadra pującej na truskawkach. Taki zabieg zwiększa plony, poprawia smak owoców i polepsza owocu i korzenia. Drzewa owocowe, krzewy sadzić najlepiej w podobnych terminach. ich przechowywanie. Zan im korzenie drzewek i sadzonek trafią w g l ebę , wcześ ni ej za m aczać je w gęstej gno- O tym jak stosować i wykorzystać popiół drzewny w ochronie truskawek, marchwi jówce z czystego końskiego nawozu i krowieńca . Dodatkiem może być deszczówka i gli- i ziemniaków przeczytasz w: „Tradycyjny Ogród Ekologiczny Tom Ił. Ekologiczne na. Podane terminy też są odpowiednie do sadzen ia roś lin jagodowych, m.in. truskawek, preparaty na szkodniki i choroby". Stron 80. poziomek, j eżyn itp. Zamówien ia książek: www.wydawnictwogaj.pl, tel. 52-58 1-52-90 (pn .-pt. 9-15). 28 29 Strona 16 UWAGI POGODA KWIECIEŃ EKOPORADNIK • KWIECIEŃ 2016 Słońce wędruje przed fragme ntem ni eba zwanym znakiem Barana do 19, a o godz. 17:29 [ Księżyc Q Slońce Ochrona ,.... Kwadra Terminm Imiona Siew, poj aw ia się w pasie Byka. Nów 7 kwietnia, Dzień zbior, Księżyca brań i święta W schJZach. Wsch./Zach. lmetwórstwo sadzenie 2 - - -- -- - - -- --- pełnia 22 kwietnia. I Pl Grażyny, Hugona 2:43/11:49 06:10/19:11 \\ \ 3 - - - -- - -- -- - - - Kw i ec i e ń m oże być d osyć c hł o dn y i mo- kry. Opadów może być bardzo du żo, lokalnie ~ 3:26/12:54 06:08/19:12 \\ \ •• \ kwadra 2 SO Franciszka, Urbana uprawy 4 - - - - - - -- - -- - - obfitych, mogących powodować lekkie podto- nie siać 4-~ RJszana, N. MltOSIERDZIA 4:03/14:05 06:05/19:14 \\ \ 5 - -- - - -- - - -- -- pienia. W kwietniu niewykluczone przymrozki , 3" pi erwsze burze, częs to w iejący w iatr, ob fi te ... ~ 4 PO Izydora, Wacława 4:31/15:21 06:03/19:16 \\ \ 6 - - -- - -- - -- -- - opady deszczu, deszczu ze ś ni egi e m , w górach 4~ 5 WT Wincentego, Ireny WS-O 5:08/16:41 06:01/19:17 \\ \ śn iegu . Suchych dni bez opadów nie powinno 7 - - -- - -- -- - -- - być zbyt wiele, jeże l i wystąpi ą, to raczej spo- 6 ŚR Wilhelma, Celestyna 5:38/18:03 05:58/19:19 \\ \ • NÓW 7 cz Jana, Donata 6:08/19:26 05:56/19:21 \ - 8 - - - - -- -- - -- - - radyczni e. Temperatury różn orodne z przewagą zimniejszych, ale c i epł e, typowo wiosenne też • !ÓW." 13.23 ~ 8 Pl Mańi, Dymitra 6:40/20:48 05:54/19:23„e ~ 9 - - -- - - - -- -- - - s i ę poj awią. Pierwsza poł owa mi es i ąca powi nna być do- ~ „e IO - -- -- -- - - -- -- „e --~ kwadra 9 SO Dionizego, Julii 7:14/22:08 05:52/19:24 syć deszczowa. N iewykluczone opady deszczu, liścia 11 deszczu ze śn ieg i em , a w górach śn iegu . Lokalnie „ e --~ ~ li " Mabrego, Michała 7:54/23:23 05:49/rn:26 opady mogą być d osyć obfite, si lne i intensywne. X# ~ Il PO Leona, Filipa 8:39/---- 05:41/19:28 „e --~ 12 - - -- - -- - -- - -- Rozpogodzenia nieliczne i raczej krótkotrwale. X ~ „e --~ 13 - - -- - -- - -- -- - Chłody mogą poj aw i ć s i ę w dzień i w nocy. Nie- 12 WT Juliusza, Damiana 9:31/0:29 05:45/19:30 ) IKW. ~ 13 ŚR Marcina, Hennenegildy 14 cz Tyburcego, Waleńana 1!'I 10:29/1:26 05:43/19:31 11:30/2:13 05:40/19:33 • - ~ 14 - -- - - - - - - -- -- 15 - - - - - - - - -- - - - wykluczone wiosenne przymrozki. Wi ęcej cie- płych dn i w drugiej połow i e mi es i ąca, zwłaszcza pod jego koniec. Dni powi nny być przyjemne, 6.00 ~ ~ 15 Pl Anastazji, Teodora 16 SO Bernadety, Julii 12:34/2:52 05:38/19:35 13:39/3:24 05:36/19:36 • •Pe ~ •Pe --~ •Pe 16 - - - - - - -- - -- - - 17 - -- - - - -- - -- - - s łoneczne, typowo wiosenne. Jednak noce chłod­ ne z przygruntowymi przymrozkami , zwłaszcza przy gwiaźdz i stym niebie. Zimne noce mogą niekorzystnie wpłyn ąć na wschody i rozwój •Pe --~ kwadra 17 " hdolfa, R*'11 14:44/3:52 05:34/19:38 '•Pe • owocu 18 - - - - - -- - -- -- - rośli n . Pogodna, cieplejsza aura, jednak z chło­ ~;...;.:C 18 PO Apoloniusza, Bogusławy WSG 15:47/4:17 05:32/19:40 ~ dami w nocy, powinna utrzy m ać s i ę do koń ca 19 - - -- - -- - -- - -- mi es i ąca. Opady, j eże l i s i ę poj aw i ą, nie pow inny X- '4'~ 19 WT Tymona, Leona 20 ŚR Mańana, Teodora 16:51/4:40 05:30/19:42 --~ 20 - - -- - -- - -- -- - być zbyt silne i dłu gotrwa l e. W kw ietn iu niewy- ~~ 9 --~ 17:54/5:03 05:21/19:43 'l'ePe kluczone pierwsze burze i si lny, osuszający wiatr. ® P EŁNI A ~~ ~ 21 cz Anzelma, Feliksa 22 Pl Leonii, Stneźyma PEUlll IG 18:51/5:25 05:25/19:45 19:59/5:49 05:23/19:479 - - 21 22 - - -- - - - - - -- -- Prognoza dodatko wa: Gdy w kwietniu ku- kułka kuka na ciemny las - nadejdzie trudny dla rolnika czas, a gdy w zielonym gaju - oczekuj • 7.23 23 SO Wojciecha, Jerzego 21:01/6:15 05:21/19:489\e ~ 23 - - -- - -- - - -- - - urodzaju. 9\e 24 - - - -- -- - -- - -- 9\e --~ kwadra Gnegona, Alebaadra 22:01/6:45 05:19/19:50 LUDOWA METEOROLOGIA !4 " 25 - -- - -- - - -- -- - Jak w kwietn iu po brzegach stawu trzymają ~ \e --~ 25 PO Marka Ewang„ Jarosława •\ korzenia 22:59/7:19 05:11/19:52 s i ę lody - znak dobry dla j ęczmio n urody. ~ \e --~ 26 WT Mańi, MB Dobrej Rady 23:52/7:59 05:15/19:54 26 - - - - - - - -- -- - - Od chmurnego, zadeszczonego Damiana ~ 27 ŚR Zyty, Felicji \e --~ ----/8:46 05:13/19:55 27 - - - -- - -- - - -- - ( 12 kwietn ia) m oże być w pogodzie zmiana. 28 cz Pawła, Waleńi \e --~ 0:41/9:40 05:11/19:57 28 - - -- - - -- - -- -- -• PRZYSŁOWIA 29 Pl Katarzyny, Piotra 1:24/10:41 05:09/19:59 ~ 29 - - -- - - -- - -- -- Jak dzień Ryszarda (3 kwietn ia) w ni edz ie lę przypada, zi e l eń i kwiaty w maj u zapowiada. [ : lllKW. 5.29 30 SO Mańana, Donata 111!'1 2:03/11:47 05:07/20:00 \ \ 30 - - - -- -- - - -- -- Od świętego Apo lon iusza ( 18 kwietn ia) zi eleń s i ę rusza. 30 31 Strona 17 mn iej korzystną kwadrę korzenia, wcześ n iej dobra też kwadra li śc i a. Do gruntu naj lepiej wysadzać pod kon iec maja, od 22. do 28. Dn i od 18. do 20. i od 22. do 24. (z wył ączeni e m pełni 2 1 maja) będą dobrym okresem do wykonywania szczepi eń . Potem dobry czas w drugiej poł owie czerwca. . . Najlepszy czas do sadzenia roślin korzeniowych, m.in. ziemniaków, rozsady brukwi i cebuli , przypada w kwadrze korzeni a, wcześni ej bardzo dobra jest kwadra li śc i a, najmniej korzystna kwadra owocu. W kwadrze korzenia najlepiej wysiewać roś lin y korzeniowe na jesienny zbiór, m.in . marchew, a także rzodki ew ki , rzodkiew l etni ą. Kwiaty jednoroczne s iać, rozsadzać najlepi ej w kwadrze owocu (podwójna linia c i ą­ gła). Bardzo dobra ta kże kwadra li śc i a i korzeni a. Sa d z i ć rozsa d ę roś lin. li ś ci owych - m.in : kapustnych, sała t - w kwadrze li śc i a lub owocu, d osyć dobra także kwadra korzeni a po pełni (2 1 maja). Wybi erać przede wszystki m d zień d żd żysty, bo wtedy roś li ny zdecydowani e lepiej s i ę przyj muj ą. Siewy, sadzenia wy ko n ywać przed połudn ie m , najlepiej rankiem. Kwadra li - DAW NE OBYCZAJE, PRZYPOWIEŚCI I PRZYSŁOWIA śc i a , potem korzeni a to naj lepszy czas do rozmnażania ro ś lin przez sadzonki zielne i o.dkła­ Gdzie rodzq doły - pełne stodoły, gdzie rodzq góry - w stodole dziury. dy. Roś liny balkonowe rozmnażać przez sadzonki , od k łady równi eż w tych samych terminach. Okresy zaznaczone lini ami przerywanymi są najkorzystniejsze do zwalczania szkodni- Dz i e ń I maja, a ni eki edy w igil ia tego dni a, czy li noc z 30 kwietnia na 1 maj a, by ł dniem ków, zbierania gąsi e nic, oprysków drzew. W dniach zakreskowanych liniami przerywanymi staw iania majów (maj ów, maiczków, maj ek). Nazywano tak drzewka iglaste, główn i e z so- najlepi ej prze prowadzać wsze lki e prace pielęgnacyjne wokół roś l in , ni szczy ć chwasty sny, które przybi erano w różn oko l orowe wstąż ki , np. z b i buły, lub w s ł odkości , a n astępnie w ogrodach i na polach, m.in. w ziemn iakach. Wtedy też okopywać, redli ć, m oty k ować . Jest mocowano je na dłu g i c h że rd z i ach lub choinkach zrobionych z kory i ga łąze k (te najw i ęk­ to dobry okres do przerzedzania kw iatów, usuwania zasych aj ących kwiatów i kwiatostanów sze mi ał y nawet do 12 metrów w)'sokośc i ). Zwyczaj staw iania majów popularny był tylko oraz zaw i ązk ów drzew, wykonywani a przerywek, usuwani a glonów z oczek wodnych. w niektórych częśc iach kraju, m.in. na Ś ląs ku i w sąsiaduj ących z nim regionach. Pi erwotny Cięcie trawników najlepiej p rzeprowad zać po now iu w kwadrze li ścia, jeże li pragniemy obrzęd staw iani a maj ów zw i ązan y był z radosnym witani em w iosny i wege tacyj n ą m ag i ą , trawę wzmocnić . Śc inana w kwadrze korzenia i w kwadrach uprawy.wo lniej odrasta. . dopi ero p óźn i ej zmi e nił s i ę w oko li czn ośc i ową za bawę , pełn iącą fu n kcję za lotów. Staw ian ie Maj to czas zbioru ziół, ponieważ s ą n ajwartościowsze. Pozyskuj e s i ę przede wszystkim majów wś ród górali ś l ąs k ic h w I poł ow i e XIX wieku popul arne by ło także z okazji imieni n, li śc i e, kw iaty i cał e roś lin y zie lone. Z bi ory prze prowadzać naj lepiej w czasie przybywani a ni e tylko dz i ewcząt, ale też c hło pów, a nawet żonatyc h mężczyzn . Księżyca, który wyz n aczaj ą linie c i ągłe , m oż li wie w bli s k ośc i pełni , w kwadrze owocu ŚWIĘTO POLSKIEJ NIEZA POMI NAJKI (podwójna li nia), szczególni e kwiaty. Mni ej korzystna b ędzi e kwadra li śc i a. J eże li zachodzi koni eczn ość, zbiory m ożn a p rowad z i ć jeszcze w kwadrze korzeni a. Najwa rtośc i owsze są Świętej pamięci Pan Andrzej Zalewski - twórca audycji „ EKO RA DIO" - zapro- zioł a zbi erane ranki em w d z i e ń sł onecz n y po o besc hni ęc iu rosy. U nik ać pozyskiwani a z i ół ponowal, by 15 maja było obchodzone ŚWIĘTO POLSKIEJ NIEZAPOMI NAJKI. w dni ach zakreskowanych lini ą p rzerywa n ą . Warzywa liściowe - m.in . rabarbar, szpinak, Zachęcam y C zytelników do sadzenia niezapominaj ek i obdarowywania tym uroczy m pędy szparagów - są naj wartościowsze , gdy pozyskuje s i ę je w termi nach podobnych jak kwiatkiem innych. (www.niezapominajki.pl) u zió ł , ale bardzo korzystna j est także kwadra l iścia . Kury, kaczki na ekologiczny wy lęg piskląt nasad za ć naj lepiej od 14. do 20. Bi e l ić OGRÓD, POLE, DOM pomi eszczeni a inwentarskie w okresie zakreskowanym lini ą przerywan ą. Dokarmiać ryby częśc i ej w stawach i oczkach wodnych od 7. do 20. Podlewać intensywnie ogrody, szcze- W maju rozpoczynamy siewy i sadzenia ciepłolubn y ch roślin owocujących nad zi e mi ą . gólni e mł o de k w i tn ące drzewka, w kwadrze li ści a po now iu (6 maja). Zgodnie z bardzo d aw n ą, po l ską tra dycją n a l eży to rob i ć dopiero po św. Stanisł aw i e , czyl i Strzyc owce w okolicach now iu (6 maja). Dbać o czystość w oborach, stajn iach, chlewach. po 8 maja. W tym roku przypadnie to w kwadrze l iścia. Warto wys i ewać faso l ę, ogórki, Zabiegi higieniczne naj lepi ej p rzeprowadzać przed nowiem do 5. i po 29. , czyli w okres ie dynię w tym term inie. J eże l i jednak będz i e zbyt c hł odno , zwłaszcza na pół nocy Polski , nie zaznaczonym lin iami przerywanymi. zaszkodzi siew wraż li wszyc h roś lin c i e pło l u bn yc h przes u nąć na kwad rę owocu lub korzenia Wi ę kszość prac pielęgnacyjn y ch w pasiekach wyko n ywać naj lepiej do 5. i po 2 1. , w drugiej połowie mi es i ąca. szczegó lnie do 5. i od 29. U n ikać prac przy pszczołac h od 7. do 20., wtedy jednak m ożn a W maju przys tępuj e my do siewu lnu, kukurydzy, prosa, gryki, koń c zy m y siewy z i ół , owady podka rmi ać . zbóż, łub i nu i w ielu kwiatów. Naj lepszym terminem do tych czy nn ośc i będ z i e też czas od 8 maja. Z boża , z i o ł a i kw iaty m ożn a ta kże z powodzeniem wys i ewać późn i ej w kwadrze OTATKJ. OBSE RWACJ E POGODY I PRZYRODY: owocu, potem korzeni a. Najlepszy termin do wysadzani a pomidorów do gruntu na ciep lejszych stanowiskach i w fo li ach będzie w kwadrze owocu. J eże li będzie chłod n o , lepiej przes u nąć tern1 iny na 32 33 Strona 18 UWA GI POGODA M AJ EKOPORADNIK • MAJ 2016 S łońce węd ruje przed frag mentem nieba :} I zwanym znakiem Byka do 20 maj a i o godz. Kwadra Terminarz Imiona [ Księżyc Q Stońce Ochrona Siew, 16:36 pojawia s i ę na tle Bli źn i ąt. Nów 6 maja, Dzień zbior, Księżyca brań i święta Wsch./Zach. Wsch./Zach. lorzetwórstwo sadzenie Tradycyjne dni modl itw o urodzaje. pełni a 21 maja. ~ Sw. Pncy, Józefa 2:31/12:59 05:05/20:02 \\ \ Szczegóły na s. 70 oraz na I IN Maj może obdarzyć nas d osyć zróżn i co­ ~ ~I I I I kwadra uprawy nie siać ~ 2 PO 3 WT Zygmunta, Atanazego 3:01/14:15 05:03/20:04 \\ \ NMP Ir. Pol., 3Maja wso 3:36/15:33 05:01/20:05 \\ \ -- Dni krzyżowe Dni krzyżowe www.poradnikksiezycowy.pl wa n ą pogodą. Przez w i ększą część m i esiąca powi nno być dosyć sucho i c i epło , ale nocam i m ogą p ojawić s i ę przym rozk i. Bra k wody ~: I \ 4~ 4~ 4 ŚR . 5 cz Flońana, Moniki 4:05/16:54 04:59/20:01 \\ \ WNIEBOWSTĄPIENIE* 4:35/18:16 04:58/20:09 \\ \ - Dni krzyżowe 5 ------------ 6 ------------ w gleb ie i nocne chłody m ogą ni ekorzystni e w płyn ąć na wegetację i rozwój roś lin . Wi ęcej - I dni cie płych , wil gotnych z opadami w drugiej 7 ------------ •: NÓW 21.29 ~ ~ 6 Pl 7 SO Benedykty, Dominika 1ów.PG 5:01/19:38 04:56/20:10 Augusta, Róży \ . e 9 ~ 5:44/20:51 04:54/20:12 8 ------------ po ł owie m ies i ąca. Niewy kl uczone majowe burze i ulewy, którym towarzyszyć będz ie silny i porywisty wiatr. ....... .e 9 ------------ ~ .e --~ kwadra 8N Wiktora, Stuisława bp 6:21/22:10 04:52/20:14 Począt eK m i es i ąca pow inien być pogodny, liścia 10 - - - - - - - - - - - - zwłaszcza gdy pow ieje wiatr z p ółn oc n ego ~ .e --~ 9 PO Grzegorza, Bożydara 1:11/23:14 04:50/20:15 zachodu lu b wschodu . Przy cieple w dz i e ń , 11 - - - - - - - - - - - - .e --~ X# IO WT Izydora oracza, Antonina 8:14/···· 04:49/20:11 ni ewykluczone c hł ody wraz z przygru nto- X li ŚR 12 - - - - - - - - - - - - wym i przymrozkami w nocy. Opady jeże li . e --~ Igi, Miry 9:16/0:01 04:41/20:19 s i ę pojawią , to zw ł aszcza gdy pow ieje wiatr .... cz 9 ~ 13 - - - - - - - - - - - - ) IKW. 19.02 12 13 14 Pl SO Pankracego, Nereusza Bonifacego, Macieja 10:21/0:51 04:45/20:20 Serwacego,Mańi, Roberta 1KW 11:28/1:21 04:44/20:22 •lt'e 12:33/1:51 04:42/20:23 - 9 ~ 14 - - - - - - - - -- - - 15 - - - - - - - - - - - - z po łu d n iowego zachodu . Nie powinny być długotrwałe i obfi te. Środek m ies i ąca dosyć pogod ny, s ł o n ecz n y. Noce nada l c hł o dn e z przymrozkami, ale w dz i eń d osyć przyjemna 15 N Zofii, ZIEL. SWIĄTKI WSG 13:38/2:23 04:41/20:259•P 9 ~ 16 - - - - - - - - - - - - temperatura . C iepl ejsze dni wraz opadami deszczu pojaw i ą s i ę w os tatniej de kadz ie ••Pe ••Pe --~ kwadra owocu 16 PO NMP Matki Kościoła 14:42/2:46 04:39/20:26 17 - - - - - - - - - - - - m i esiąca. Opady mogą być obfite, loka lni e ••Pe --~ 17 WT Weroniki, Brunona 15:45/3:09 04:38/20:28 intensywne i powod ować lokalne podtopienia. 18 - - - - - - - - - - - - xtł 4ó'-~ 18 ŚR Jana, Eryka, Feliksa IG 16:48/3:31 01:36/20:29 9 ~ 19 - -- - - - - -- - - - Temperatury dość przyjemne, wyraźn i e wyż­ sze ni ż w pierwszej poł ow i e mi es i ąca. W maju 4,;,~ cz ••Pe --~ 19 Piotra, Mikołaja ••Pe 11:51/3:54 04:35/20:31 20 - - - - - - - - - - - - niewyk luczone wiosenn e burze, miejscami gwałtowne z intensywnymi opadami deszczu, ~~ 20 Pl Bernarda, Aleksandra 18:53/4:19 04:34/20:32 9 ~ ® PElNIA ~~ 23.15 4~ 21 !! SO N Jana, Wiktora BeleaJ, llJt1 PEl! ll 19:54/4:41 04:32/20:34 9 9\e 9 ~ 20:54/5:19 04:31/20:35 - 21 22 - -- - - - - - - - - - ul ewami oraz gradem. Prognoza dodatko wa: Urodzaju i po- myślnego lata można się spodziewać, gdy bez (lilak) szybko zaczyna i kończy kwitnienie. 9\e 23 - - - - - - - - - - - - 9\e --~ 23 PO Iwony, Dezyderego 21:50/5:51 04:30/20:31 ~ kwadra korzenia ,.... ~ 24 25 WT ŚR Joanny, Zuzanny Grzegorza, Magdy 22:40/6:42 04:29/20:38 23:26/1:34 04:21/20:39\e --~ \e --~ 24 - - - - - - - - - - - - 25 - - - - - - - - - - - - L UDOWA M ETEOROLOGIA Kiedy pierwszy maj ni e p łacze - będzie \ chlebek i kołacze . ~ cz BOŻE CIAŁO, Dz. Matki ····/8:33 04:26/20:41 \e --~ 26 26 - - - - - - - - - - - - Jak w Boże Ciał o (26 maja) deszcz obfic ie zmoczy po le, nie oczekuj dostatku w stodole . \e --~ 27 Pl Augustyna, Juliana 0:05/9:31 04:25/20:42 27 - - - - - - - - - - - - 9 ~ 28 SO Emila, Jaromira 0:40/10:46 04:24/20:43 -- 28 - - - - - - - - - - - - PRZYSŁOWIA [ : lllKW. !9 N Magdaleay, Urszuli lll !W 1:11/11:59 04:23/20:44 \ \ 29 - - - - - - - - - - - - Gdy zimny ogrodni k szronem ziem ię zaci ą­ 14.12 gnie, ciepł o wróci za dwa tygodn ie. 'b : k~i~~r;r 30 PO Feliksa, Ferdynanda WSO 1:39/13:14 04:22/20:46 \\ \ 30 - - - - - - - - - - - - Słoneczna Weronika ( 17 maja) na zielonej 'b : \ ~ 31 WT Anieli, Naw. NMP„ 2:01/14:31 04:21/20:41 \\ \ 31 - - - - - - - - - - - - ł ące wykarm i kon ika. • Obecnie święto przeniesione na niedzielę 8maja •• Święto przeniesiono z2lipca w1969 roku Prenumeratorze! Opłać Poradnik 2017 do 30.06 i zapłać mniej - 9,20 za szt Nr konta nas. 80. 35 34 Strona 19 Czerwiec to również czas tradycyjnych sianokosów. Wyznacza go zasadniczo wstęp­ ne stadium kwitnienia traw. Dobrze byłoby zaplanować te prace od 6. do 25., unikać dni wykreślonych. Korzystny czas do siewów, sadzenia roślin owocujących nad z iemią - np. prosa, faso- li , ogórków na późniejszy zbiór - przypada w kwadrze owocu przed pełni ą (20 czerwca), wcześniej dobry czas także w kwadrze liścia i potem w kwadrze korzenia. Rośliny kwiatowe, m.in. dwuletnie - a więc stokrotki, bratki, malwy, byliny, orliki, łubiny- warto siać, także inne kwiaty przesadzać oraz zbierać z nich nasiona (jeśli już są) również w powyższyc h okresach. Dla rozsadzania, zbioru roślin liściowych najlepszy okres to kwadra liścia , potem kwadra owocu, w trzeciej kolejności wybierać kwadrę korzenia. Rośliny korzeniowe, m.in. brukiew, rozsadzać najlepiej w kwadrze korzenia, korzystne terminy także są w kwadrze liścia , gorsza jest kwadra owocu. Dobrym czasem do siewów roślin korzeniowych w formie poplonu na jesienny zbiór jest kwadra korzenia, wcześniej DAWNE OBYCZAJE, PRZYPOWIEŚCI J PRZYSŁOWIA kwadra liścia, w trzeciej kolejności kwadra owocu. U nikać kwadr uprawy i dni wykreślonych. Gdzie więcej dzieci, prędzej idzie robota. W kwadrze korzenia, wcześniej liścia , sporządzać sadzonki z bylin i krzewów. Szczepić na zielono od 6. do 19., najlepszy termin będz ie od 13 . do 19. Jednym z najstarszyc h obchodów wiosennych jest obrzęd sobótki , nazywany także Cięcie trawni~ów najlepiej przeprowadzać po nowiu w kwadrze liścia, jeżeli chcemy w niektórych regionach Polski Kupalnocką . Tego dnia palono ogniska, skakano przez ogień, trawę wzmocnić. Scinana w kwadrze korzenia i w kwadrach uprawy będz ie z kolei wolniej kąpano się w wodzie, św ięcono zioła i puszczano wianki. Sobótkowe obrzędy to pozosta- odrastać . łość po święcie pogańskim zw iązanym z odwiecznym kultem Słońca. Wieczór Kupalnocki Podlewać rośliny intensywniej po S. Ograniczyć podlewanie w kwadrze owocu, u_waża ny był przez lud za feralny, bowiem złe moce miały dostęp do człowieka i należało szczególnie przed pełnią (20 czerwca), by nie zw iększać zagroże nia wystąpienia chorób się przed nimi bronić . W tym czasie zbierało s ię zioła lecznicze i odprawiało najróżniejsze grzybowych. wróżby. Sobótkowym zielem była bylica. Nią przystrajano bydło , przepędzane przez ogień W sadzie zwalczać szkodniki, mszyce, gąsienice, stosując opryski najlepi ej po pełni , nią strojo_no _dziewczęta tańcujące m.in. w utworze Jana Kochanowskiego w „Pieśni świę~ szczególnie w kwadrach uprawy (linia przerywana). Najbezpieczniej i najtaniej stosować t~Ja_ńskieJ o Sobótce" . Lud wiejski wierzył, że bylica chroniła od bólu w krzyżach tego, kto preparaty wykonane domowym sposobem z roślin lub szarego mydła (20-30 g mydła roz- się JeJ łod.yga m1 _opasał i że odwracała zarazę od bydła . Noc św iętojańska to także początek puśc ić w litrze letniej wody, można dodać nieco oleju rzepakowego lub denaturatu; zwalcza lata, o ktorym pisał Leopold Staff w wierszu „ Wczesne lato" : Tak nagle przyszlo wczesne skutecznie mszyce i gąs ienice). W kwadrach uprawy wycinać też odrosty korzeniowe, lato I I zqwróci/o wszystkim głowy. I I czar czerwcowy, jak świat stary I Zdaje s ię niebywale przerywać zawiązki. Jest to również najl epszy okres do nawożenia niektórych roślin kom- nowy. I Spiewem zanoszą się słowiki, I Bzu duszne wonie biją zewsząd I J dziko wpada wiatr postami, gnojówkami roślinnymi np. z pokrzywy, żywokos tu. W wyżej podanych terminach spragniony I W ramiona rozchylonych dziewcząt. również warto nawozić kompostami łąki. Prace uprawowe: redlenie, podorywki, niszczenie chwastów - np. wycinanie ostu, OGRÓD, POLE, DOM przeryw ki roślin - najkorzystniej wykonywać w kwadrach uprawy (linia przerywana). W czerwcu rozpoczynamy sianokosy i pierwsze zbiory owoców. Najwartościowsze Wtedy też przygotowywać nowe pryzmy kompostowe. Dokarmiać intensywniej ryby będą te zrywane w kwadrze owocu. Można też z powodzeniem pozyskiwać owoce w dniach od 6. do 19. korzystnych w kwadrze liścia i korzenia, unikać kwadr uprawy. W podanych wyżej okresach Strzyc owce w okolicach nowiu (S czerwca, 4 lipca). Dbać o czystość w oborach, staj- najlepiej wykonywać przetwory, które przeznaczymy na przechowanie (dni z rysunkiem niach, ch lewach. Zabiegi higieniczne najlepiej przeprowadzać przed nowiem do S. i od 27. słoika). Owoce będą wówczas bogatsze w cenne składniki. Zbiory najlepiej wykonywać W pasiekach większość prac pielęgnacyjnych wykonać najlepiej do 4. i po 20., szczególnie w dzień słoneczny po południu . jednak do 4. i od 27. Wstrzymać się od niepokojenia owadów od S. do 20. W czerwcu w dalszym ciągu trwają zielarskie żniwa. Zgodnie ze wskazaniami ludo- wej tra?ycji , zioła najlepi ej zbierać do _24 czerwca (św. Jana - tradycyjna pełnia słoneczna) , NOTATKJ . OBSERWACJE POGODY I PRZYRODY: szczegol111e w okresie przybywa111a Księżyca od 6. do 19., szczególnie korzystna jest kwadra owocu. Dobra też kwadra liścia, później kwadra korzenia w drugiej połowie miesiąca. Ro- ś liny zie lne pozyskiwać najlepiej w początkowej fazie kwitnienia, rankiem, po obeschnięciu rnsy. Roślin~ aromatyczne ścina się nieco później , w okolicach południa, bo mają wtedy więcej ole1kow leczniczych. 36 37 Strona 20 UWAGI POGODA CZERWIEC EKOPORADNIK • CZERWIEC 2016 Słońceprzesuwa s i ę przed fragmentem nie- .:•: ba nazywanym znakiem Bliźni ąt do 2 I czerwca, Kwadra Terminarz Imiona [ Księżyc () Słońce Ochrona Siew, w tym dniu o godz. 0:34 pojaw ia s ię w znaku Dzień zbi9r, Księżyca brań i święta WschJZach. Wsch./Zach. lmetworstwo sadzenie 2 - -- - - - - - - -- - - Raka i wtedy zaczyna s i ę astronomiczne łato. ~ I SR Jakuba, Dz. Dziecka \\ \ Nów 5 czerwca, pełnia 20 czerwca. I kwadra 2:34/15:50 04:21/20:48 3 - - - - - -- - - - - - - Czerw iec powi nien obfitować w opady, dla- uprawy nie siać ~ 2 cz Marcelina, Sadoka 3:04/11:10 04:20/20:49 \\ \ 4 ------------- tego wody w glebie nie będz i e brakować. Zagro- I żen i em mogą być choroby grzybowe z racji wie- ~ 3 Pl Najśw. Serca P. Jezusa " 3:37/18:30 04:19/20:50 \\ \ \ \ 5 - - - - - - - - - - -- - i u dni parnych i w ilgotnych. Początek mies iąc a 4 SO Niepok. Serca NMP 4:16/19:46 04:18/20:51 \\ - . I c hłodniej szy (loka lnie niewykluczony przymro- 6 ------------- •: NÓW ~ 5 " Waleńi, Bollifacego !ÓW 5:01/20:55 04:18/20:52 \ zek), a także opady ·deszczu, burze, a nawet • 5.00 7 - ------------ grad. C iep lejszych i s ł o n ecz n yc h dni więcej ~ 6 PO Dominiki, Norberta 5:55/21:55 04:11/20:53 .e ~ 8 w ko lej nych dwóch dekadach. Temperatury ~ .e przyjemne i d osyć wysokie. Powinno być parno, .e ··~ kwadra 7 WT Roberta, Wiesława 6:56/22:45 04:11/20:54 wilgotn o, burzowo i wietrznie. Okresy s ł onecz­ li ścia 9 - -- - -- -- -- - - - 8 ŚR Medarda, Seweryna .e ··~ ~ 8:02/23:25 04:16/20:55 nej, ładnej aury będ ą zakłócaly opady i burze, x.- ~ 9 cz Pelagii, Felicjana 10 - - - - - - - - - - - -- loka lnie powodujące podtopienia i powodzie. .e ··~ 9:10/23:59 04:16/20:55 Począ te k mi es i ąca może przy ni eść dosyć X ~ 11 .e ··~ IO Pl Maksyma, Małgorzaty 10:18/---- 04:15/20:56 c hłodn ą i deszczową pogodę. W dz i eń i w nocy -• 12 wyraźn i e odczuwalne spadki temperatur. Opady li SO Barnaby, Feliksa 11:25/0:21 04:15/20:51 ~ będą dosyć intensywne, towarzyszyć im mogą ) IKW. " Oaufngo, Leou IKUS(; 12:30/0:52 04:15/20:51 13 - - - - - - - - - - - - - fronty burzowe, niewykluczone opady gradu . 12 • 10.09 Poł owa miesiąca ze zmi e nn ą pogo d ą. Moż liw e ~ 13 PO Antoniego zPadwy •Pe ~ 13:34/1:14 04: 14/20:58 14 - - -- -- -- -- -- - dni cieple z przyje mną , ładną aurą. Niewyklu- ~ „.Pe czone także te z opadami deszczu, które n as ilą „.Pe ··~ 14 WT Bazylego, Michała 14:31/1:31 04: 14/20:59 15 - -- -- -- -- - -- - x '9 ~ kwadra owocu ~ 15 16 ŚR Jolanty, Wita cz Benona,Justyny, Anety IG 15:40/1:59 04: 14/20:59 16:43/2:23 04:14/21:00„.Pe ~ „.Pe ··~ • 16 - - - -- -- -- -- - - 17 - - - - - - - - - - - - - s i ę wraz z n a d ejśc i em kalendarzowego ł ata . Wtedy dni m ogą być ciep ł e, nawet upalne, a ł e wi lgotne, parne. Opady deszczu, ulewy i burze mogą być loka lnie bardzo inten sywne. Miej- „.Pe ··~ 17 Pl Alberta, Laury 11:45/2:50 04:14/21:00 18 - - -- -- - - - - - - scami m ogą powodować podtopienia, za lania i powodzie, zwłaszcza na południu kraju. Bu- ~ „.Pe ··~ 18 SO Marka, Elżbiety 18:45/3:20 04:14/!l:OO -• 19 - -- - -- -- -- -- rzom i intensywnym opadom może towarzyszyć 4;;. 19 " Gerwazego, Protazego 19:43/3:56 04:14/21:01 ~ 20 - - - - - - - - - - - - - silny, gwałtow n y i porywisty wiatr. Wi ęcej dni © PEŁN I A 4~ 20 PO Bogny, Sylweńusza m111 20:31/4:38 04:14/21:019 pogodnych pod koniec mi es i ąca, gdy powieje • 13.03 21 wiatr z p ółn oc n ego zac hod u łub wschodu. 21 WT Alicji POCZ.UTI U4 21:25/5:28 04:15/21:019\e ~ Prognoza dodatkowa: Burzy i wiatru moż­ ŚR Pauliny, Tomasza 9\e 22 - - - - -- -- - -- -- na oczekiwać, gdy nie widać dokładnie rożków 9\e ··~ kwadra ~ 22 22:01/6:25 04:15/21:01 przybierajqcego lub malejqcego Księżyca. 23 - -- - -- -- ---- ~ cz Sobótki, Wandy 9\e ··~ 23 •\ korzenia 22:44/1:28 04:15/21:01 24 - - - - - - - - - - - - LUDOWA METEOROLOGIA ~ PT Św. Jana Chrz„ Danuty 9\e ··~ 24 23:16/8:31 04:15/21:01 Gdy czerw iec wodą i chł odem szafuje, to ~ ··~ 25 SO Wilhelma, Doroty 23:45/9:48 04:16/21:01 25 - - - - -- -- - -- - - - zwyk ł e caly rok popsuje. Dzie1\ świętego Jakuba ( I czerwca) przed " Jua, Pawła \ 26 - -- - -- -- -- - - - er : Ili KW. 20.18 26 27 PO Cyryla, Władysława WSO lllKW ----/11:02 04:16/21:01 0:12/12:11 04:11/21:01 \ \ - 27 - -- - - - -- -- - - - wschodem pogodny, że n a pełni sz gumna, masz znak niezawodny. ••• I 1 kwadra uprawy 1 nie siać I \ ~ 28 ~ 29 30 WT Leona, Ireneusza ŚR Piotra i Pawła ap. cz Emilii, Lucyny 0:39/13:34 04:11/21:01 1:06/14:51 04:18/21:01 1:31/16:09 04:19/21:00 \\ \\ \\ \ \ \ 28 - - - - - - - - - - - - - 29 30 Trawę PRZYSŁOWIA na czerwcowe sian o trzeba kosić wcześ ni e rano. Piotr i Pawe ł (29 czerwca) tak na niby s ieją w lesie pierwsze grzyby. 38 Prenumeratorze! Opłać Poradnik 2017 do 30.06 i zapłać mniej - 9,20 za szt. Nr konta nas. 80. 39