SEBASTIAN MIERNICKI PAN SAMOCHODZIK I... KAUKASKI WILK OFICYNA WYDAWNICZA WARMIA WST�P M�ody cz�owiek od miesi�ca by� w drodze. Wpierw musia� p�yn�� tureckim statkiem transportuj�cym bro� dla powsta�c�w. Potem kilka dni sp�dzi� w siodle, nim znalaz� si� w kwaterze wodza powstania. Na razie m�czyzn� zakwaterowano u miejscowego z�otnika. Wszyscy nazywali go �poreng�, czyli Polak. Wymawiali to s�owo z ogromnym szacunkiem. Polak ca�y czas pilnowa� swoich skrzynek. Dwie z nich to by� dar dla samego Szamila. Codziennie m�czyzna spotyka� przy wodopoju urodziw� dziewczyn�. Nic dziwnego, �e zakocha� si� w niej. Pewnego dnia przy kolacji stary gospodarz odes�a� wszystkich z pokoju. - Bismillah Arrachman arvanym - wypowiedzia� Polak islamsk� formu�� bior�c jad�o. - Uwa�aj, �eby twoje cia�o nie potrzebowa�o niczego wi�cej ni� naszego placka - ostrzeg� go starzec. - Ojcze, w twym domu dane mi jest nasyci� cia�o posi�kiem, dusz� rozmow� z tob� i oczy pi�knymi widokami - odpowiedzia� Polak. - I niech tak pozostanie - mrukn�� gospodarz. - Nasze prawo jest niezwykle surowe. Mimo tych ostrze�e� Polak spotyka� si� z g�ralk�. Na jego nieszcz�cie czyje� zawistne oczy obserwowa�y schadzki i doniesiono o wszystkim Szamilowi. Ten pojawiwszy si� w wiosce wezwa� do siebie Polaka. M�czyzna min�� skarbiec powsta�c�w i siedzib� szariatu, czyli s�du. Wkroczy� do dwupi�trowego domu Szamila. S�udzy nie�li za nim dwie skrzynki. Polak zosta� sam na sam z Szamilem. Nast�pnego dnia Polak ochraniany przez grupk� je�d�c�w ruszy� w g�ry. Tydzie� wspinali si�. Potem m�odzieniec przez tydzie� wchodzi� samotnie na sam szczyt ci�gn�c za sob� sanie ze skrzyniami. Czekaj�cy na niego je�d�cy us�yszeli z g�ry przyt�umiony huk wybuchu. Polak bezpiecznie wr�ci� do wioski. U wr�t sakli, chaty z�otnika, kto� krzykn�� do niego. - Odwr�� si�! - za Polakiem sta� g�ral ubrany w od�wi�tny str�j. - Czego chcesz? - dziwi� si� Polak. - Prawo zabrania nam zabija� odwr�conych do nas plecami - odpowiedzia� g�ral mierz�c do Polaka z pistoletu. Pad� jeden strza�. Gdzie� we wsi rozleg� si� szloch m�odej g�ralki. - Ansubi��aczy mine szajtany rad�ym, odst�pcie nieczyste si�y - z�otnik mamrota� modlitw� po�egnaln� nad cia�em cudzoziemca. ROZDZIA� PIERWSZY WYJAZD DO KOLEGI W BIESZCZADY � PORWANIE DW�CH UCZENNIC � PO�CIG PRZEZ G�RY � BIESZCZADZKA SIWUCHA � ZNALEZISKO PRZY OGNISKU � PIERWSZE STRZA�Y Rosynantem niemi�osiernie kiwa�o na wyboistej drodze. Dodatkow� trudno�ci� by�o to, �e przed kilkunastoma minutami przesz�a t�dy typowa bieszczadzka ulewa. Ameryka�skie amortyzatory doskonale spisywa�y si� na tych wertepach. Nie wiem, jak harcerze z o�rodka �Berdo� nad Jeziorem Myczkowskim mogli t�dy przejecha� swoimi UAZ-ami i star� ci�ar�wk�. Po prawej stronie mia�em wysokie i strome zbocze g�rki okre�lonej na mapie jako Grodzisko, wznosz�cej si� 560 metr�w nad poziomem morza. Podobno kiedy� rzeczywi�cie znaleziono tam jakie� �lady osadnictwa. Po lewej stronie, za w�skim pasem lasu znajdowa�a si� tafla wody, kt�ra przeb�yskiwa�a w resztkach popo�udniowego s�o�ca. Ko�o o�rodka wypoczynkowego nie istniej�cego ju� dawno wielkiego molocha przemys�owego musia�em skr�ci� w prawo i jecha� piaskow� drog� w d�, do doliny Bere�nicy. By� koniec s�onecznego i pi�knego maja. Jecha�em do starego kolegi z wojska. Zazdro�ci�em mu, �e mieszka w jednym z najdzikszych zak�tk�w naszego kraju, w Bieszczadach. Latem pracowa� w o�rodku harcerskim jako cz�owiek do wszystkiego, najbardziej lubi� jednak prowadzi� wycieczki po g�rach. Teraz postanowi�em skorzysta� z wolnego weekendu i pom�c mu w malowaniu oznakowa� na szlaku. To mia�a by� dwudniowa w�dr�wka po g�rach. O tej porze w Bieszczadach prawie nie ma turyst�w, jest cisza, spok�j, a widoki takie, �e dech zapiera. Przeprawi�em si� przez male�k� rzeczk� Bere�nic� i u podn�y g�ry Berdo jecha�em do o�rodka wypoczynkowego. Zdziwi�em si� widz�c o tej porze roku grupki m�odzie�y kr���ce po zalesionym zboczu wzniesienia. Po kilku minutach �ciska�em ju� d�o� Tomka. Ch�opak by� w moim wieku, wysoki, szczup�y, wysportowany, mia� czarne w�osy i kr�tk� brod�. M�wi� cicho i spokojnie, rzadko kiedy podnosi� g�os. - Cze��! - patrzy�em w jego smutne oczy. - Co tu tak t�oczno? - Cze��! - odrzek�. - Dobrze, �e jeste�. Wyrw� si� na par� dni z tego ba�aganu. Jak widzisz, pe�no tu m�odzie�y, ale to nie harcerze, tylko liceali�ci z wielkich miast. Korzystaj�c z pi�knej pogody przyje�d�aj� tu na wycieczki szkolne. - Hmm - mrukn��em domy�laj�c si�, co to oznacza. - Ty mi tu nie mrucz - Tomek �artobliwie pogrozi� mi palcem. - Nie ma �miacia! Noce tu s� niespokojne... - Domy�lam si�, �e odbywa si� tu t�gie pija�stwo, ale dlaczego na to pozwalacie? - Harcerstwo ju� nie mo�e si� samo utrzyma�. Robimy co mo�emy, ale czasami trzeba wynajmowa� domki ka�demu, zw�aszcza przed sezonem. - Dobrze, ale sk�d oni bior� alkohol? Przecie�, �eby tu si� dosta�, trzeba albo przep�yn�� jezioro, albo p�j�� na piechot� dooko�a jeziora, a to dwie godziny drogi; o trasie przez Solin� nie wspomn�. - Szkoda gada� - Tomek machn�� r�k�. - lepiej jedz. Siedzieli�my w przeszklonej sto��wce o�rodka �Berdo�. To pi�kne miejsce nad brzegiem jeziora. Na zboczu g�ry, w�r�d wysokich sosen i �wierk�w stoj� czteroosobowe domki wypoczynkowe. Przy pomo�cie leniwie kiwa�a si� wielka szalupa DZ z wmontowanym silnikiem od traktora nap�dzaj�cym �rub�. To w�a�nie dzi�ki niej harcerska baza utrzymywa�a kontakt ze �wiatem. Na samej g�rze, na kawa�ku p�askiego terenu, harcerze zrobili boiska do pi�ki no�nej i siatk�wki, a spor� hal� wykorzystywali jako miejsce do gry w koszyk�wk� lub do organizowania dyskotek. W�a�nie dolecia�y do mych uszu g�o�ne d�wi�ki muzyki techno. - Znowu - westchn��. - Ale wcinaj, wcinaj - pop�dza� mnie. Zgrabna kelnerka, dziewczyna z Leska, kt�r� ju� kiedy� tu widzia�em, postawi�a przede mn� dymi�cy talerz prawdziwego barszczu ukrai�skiego, a do tego koszyk ze �wie�ym chlebem oraz soczysty kawa�ek kie�basy �wie�o zdj�tej z patelni, z obowi�zkow� wysepk� musztardy. - Nauczyciele nic nie robi� z tymi dzieciaczkami? - spyta�em prze�ykaj�c kolejn� �y�k� zupy. - Co ty?! Machaj� tylko zrezygnowani r�koma. Rzecz jasna kwitn� w�r�d nich romanse typu pan od wychowania fizycznego zaleca si� do polonistki, a chemica lata w�ciek�a, bo dla niej zabrak�o towarzysza do zabaw. Ona jedna stara si� zapanowa� nad towarzystwem. - �arty sobie stroisz - nie dowierza�em. - Czasy si� zmieni�y. Gdy niekiedy w nocy wyp�dzam towarzystwo z krzak�w m�wi�c, �e jest cisza nocna, kt�ra u nas w o�rodku obowi�zuje, czuj� si� jak dinozaur. Za�mia�em si� smutno. - Jak min�a zima? - dopytywa�em si�. Tomek zim� by� sam w o�rodku. Jeden z domk�w mia� ogrzewanie. Kto� musia� dogl�da� dobytku. Mimo urok�w samotno�ci w Bieszczadach nie chcia�bym tak sp�dza� mro�nych miesi�cy. - Normalnie - wzruszy� ramionami. - K�ad� si� spa�. Przygotowa�em ci miejsce w domku numer jeden. Jest najni�ej nad jeziorem. Teraz nie b�dzie tam g�o�no, ale rano poczujesz ch�odek. Wstajemy wcze�nie. - Kt�ry szlak malujemy? - Zielony. - To fajnie - ucieszy�em si�. - Lubi� t� tras�. Umy�em si� i po�o�y�em si� spa� w domku zawsze zajmowanym przez komendanta bazy, pana Marka. Dobrze, �e nie s�ysza� tego, co dzia�o si� w jego o�rodku wypoczynkowym. Zawsze gdy przyje�d�ali tu harcerze, osobi�cie pilnowa� porz�dku i zasypia�, kiedy zgas�y �wiat�a we wszystkich domkach i wszyscy smacznie spali. Obudzi� mnie �omot w okno. - Pawe�, obud� si�! - Tomek uderza� d�oni� w szyb�. Spojrza�em na zegarek. By�a trzecia w nocy. Troch� zaspany otworzy�em mu drzwi. - Ju� idziemy? - zapyta�em przecieraj�c oczy. - Mamy problem - oznajmi� Tomek. Za nim widzia�em stoj�c� w cieniu nauczycielk�, kt�ra co chwila wyciera�a chusteczk� zap�akane oczy. - Co si� sta�o? - Do jednej z uczennic przyjechali koledzy. Jakie� szemrane towarzystwo. Zrobili zadym� na dyskotece, kogo� pobili, komu� zabrali sk�rzan� kurtk� i znikn�li z t� panienk� i jej kole�ank�. - Ci ludzie to bandyci - chlipa�a nauczycielka. Na letni� sukienk� w kwiatki mia�a zarzucony sweterek domowej roboty. - Wszyscy w naszym mie�cie wiedz�, �e oni kradn� samochody, mo�e handluj� narkotykami - A ta pani uczennica? - pyta�em. - To panienka z tak zwanego dobrego domu, znudzona rodzicami goni�cymi za ka�dym groszem - wyja�nia� mi Tomek. - Musimy dogoni� towarzystwo, nim trzeba b�dzie wzywa� policj�. Odwr�ci�em si� i zacz��em pakowa� plecak. - Ilu ich jest? - dopytywa�em si�. - Pi�ciu - kr�tko powiedzia� Tomek. - Nas dw�ch. M�j kolega by� ju� przygotowany, wi�c czym pr�dzej ubra�em si� w wys�u�ony ameryka�ski mundur z demobilu. Tomek bez s�owa prowadzi� mnie drog� w stron� Berezki. - Mo�e przeszli przez k�adk�, �eby szybciej doj�� do Myczkowiec - zwr�ci�em mu uwag�. - Miejmy nadziej�, �e nie. Maj� nad nami godzin� przewagi, co oznacza�oby, �e wsiedli ju� do samochod�w i s� daleko st�d. Noc by�a gwia�dzista, wi�c mogli�my przy�pieszy� kroku. Bardzo szybko, ostro�nie omijaj�c g��bokie ka�u�e b�ota, doszli�my do brodu. Tomek po�wieci� latark� na drugi brzeg. W silnym �wietle w przybrze�nym, mokrym piasku ujrzeli�my wyra�ne odciski but�w. Rozp�dzili�my si� i robi�c ogromne kroki przeskoczyli�my przez rzeczk� po u�o�onych tam kamieniach. P�dem dobiegli�my do rozstaju dr�g przy starym d�bie. Znowu w��czyli�my latarki. - Poszli w stron� Berezki - orzek� Tomek �wiec�c w prawo. - P�jd� pewnie przez szczyt Kamie�ca. - Sk�d wiesz, �e akurat tamt�dy? Tomek za�mia� si�. - Bo jeszcze nie zd��yli�my namalowa� nowych znak�w zielonego szlaku. Nie znaj� g�r tak dobrze, �eby w nocy przej�� kilka razy przez brody na Bere�nicy nie gubi�c drogi. - Czemu zmierzaj� do Berezki? - Stamt�d najbli�ej do Pola�czyka i Soliny, a wi�c miejsc, gdzie mo�na dobrze si� zabawi�. Bez zb�dnych s��w skierowali�my si� na po�udnie, a potem rozpocz�li�my wspinaczk� po stromym i zab�oconym zboczu Kamie�ca. W �wietle latarek widzieli�my, gdzie ze�lizgiwa�y si� podeszwy but�w uciekinier�w. Na szcz�cie mieli�my na nogach solidne buty traperskie i nic nam nie grozi�o. Mimo to podpierali�my si� r�koma na szczeg�lnie �liskich odcinkach drogi. Nagle niebo zasnu�o si� czarnymi chmurami i powoli zacz�� pada� deszcz. Z ka�d� chwil� stawa� si� silniejszy zamieniaj�c si� w ulew�. Po kurtkach �cieka�y nam wielkie krople deszczu. W �adne dni przez prze�wit mi�dzy drzewami na Kamie�cu wida� szczyty Berce na po�udniowym wschodzie oraz Trzy Kopce i Czulni� na p�nocnym zachodzie. - Mo�e panienki w tak� pogod� za�ami� si� i zrezygnuj� z wyprawy? - wyrazi�em nadziej�. - Nie s�dz�. Oni s� ju� w Berezce. Tym razem taplali�my si� w b�ocie po kostki. Nasze wysokie, wojskowe buty szybko zamieni�y si� w wielkie bry�y oblepione mokr� glin�. Zauwa�y�em, �e Tomek coraz cz�ciej spogl�da na kompas. Spostrzeg� moje zdziwione spojrzenie. - Dzieciaki zab��dzi�y - wyt�umaczy� mi. - Zmyli�y ich �wie�e drogi zrobione przez robotnik�w le�nych zwo��cych drzewo z wycinki. Teraz uciekaj� na zach�d, w stron� �redniej Wsi. Kolejn� godzin� szli�my po tropach uciekinier�w, a deszcz pada� i niemal przelewa� nam si� przez ko�nierze kurtek. Brzask nowego dnia powoli roz�wietla� le�ne mroki. Gdy wyszli�my na otwart� przestrze� i schodzili�my w stron� widocznej z daleka �redniej Wsi, zadzwoni� m�j telefon kom�rkowy. Ledwo s�ysza�em, co krzycza�a do s�uchawki zdenerwowana nauczycielka. - Ci ludzie dzwonili do rodzic�w Agatki, tej drugiej dziewczynki. M�wili, �e to porwanie i ��daj� dwudziestu tysi�cy z�otych okupu. Jej rodzice ju� tu jad� z pieni�dzmi. Nie chc�, �eby wzywa� policj�. - Bzdura - mrukn��em. - Co m�wisz? - zapyta� Tomek. Odstawi�em od ucha s�uchawk�, w kt�rej s�ysza�em g�os histeryzuj�cej nauczycielki. - Podobno porwano dziewczyny dla okupu - wyja�ni�em koledze. - To bzdura. Dzieciaki nie maj� pieni�dzy na dalszy ci�g weso�ej zabawy, wi�c wymy�li�y tak� g�upot�. Tomek tylko smutno pokiwa� g�ow�. - Ka�� nam wraca� i nie wzywa� policji - kontynuowa�em. - Nie b�dziemy zawraca� g�owy policji - stwierdzi� Tomek. - Sami rozwi��emy problem tego porwania. Bez s�owa po�egnania roz��czy�em rozmow� i telefon ukry�em g��boko w wewn�trznej kieszeni. We wsi przywita�y nas jedynie ogromne psy ganiaj�ce po podw�rkach, kt�re odprowadza�y nas wzd�u� p�otu szczekaniem. �cie�k� mi�dzy p�otami dotarli�my przed sklep. Mimo wczesnej pory przed drzwiami sta�o ju� trzech m�czyzn popijaj�cych z brudnych szklanek jaki� dziwny p�yn. - Dzie� dobry! - przywita� ich Tomek. - Dobry - odpowiedzieli ch�mn - Nie widzieli panowie grupki m�odzie�y? Pi�ciu ch�opc�w i dw�ch dziewczyn? - zapyta� Tomek. - Usi�d�cie - zaprosi� nas jeden z m�czyzn wskazuj�c szerokim gestem �aw� przy d�ugim drewnianym stole. Mebel mia� wys�u�ony blat, z odciskami szklanek i butelek, wbitymi we� kapslami oraz czarnymi kr�gami po gaszonych na nim papierosach. Pos�usznie usiedli�my. Byli�my troch� zm�czeni i kr�tki odpoczynek, cho� to niewskazane przy d�ugich w�dr�wkach, m�g� nam troch� pom�c. - No wi�c jak? - Tomek niecierpliwi� si�. - Pili�cie bieszczadzk� siwuch�? - odpowiedzia� pytaniem ten, kt�ry nas zaprosi�. M�czyzna by� wysoki i szczup�y. Mia� zmierzwione blond w�osy, brod� i ogorza�� twarz. Jego r�ce by�y wielkie jak bochny chleba, nosi�y �lady ci�kiej pracy. - Jestem harcerzem - oznajmi� Tomek. - Kolega mo�e spr�bowa�, to turysta - doda� u�miechaj�c si�. Natychmiast przed moje oblicze podsuni�to szklanic� z napojem. Odnios�em wra�enie, �e w naczyniu jest mg�a, tak r�ne odcienie bieli mia� alkohol. Dodatkowo na odleg�o�� �mierdzia�o od niego karbidem. - Spr�buj pan - zach�ca� mnie drugi m�czyzna. Ca�a tr�jka i Tomek patrzyli na mnie z oczekiwaniem w oczach. C�, nie chc�c uchybi� go�cinno�ci g�rali postanowi�em �ykn�� tej ambrozji. Przez moje gard�o do �o��dka pop�yn�o p�ynne piek�o. Nie smakowa�o tak strasznie, ale p�niej Tomek wielokrotnie odwraca� twarz nie chc�c w�cha� woni karbidu p�yn�cej z mych ust. - Mocne - rzuci�em sycz�c. Tym stwierdzeniem wywo�a�em tylko radosne u�miechy g�rali. Po dope�nieniu tej grzeczno�ciowej formalno�ci m�czy�ni mogli nam udzieli� informacji. - Te dziewczyny uciek�y z wycieczki - t�umaczy� Tomek. - Martwi� si� o nie rodzice i nauczycielki. - Co tam, poczu�y wiosn�, dziouchy by�y jak trza... - us�yszeli�my komentarz. - No dobra, ale s� nieletnie i nie powinny tak sobie ucieka� - rzek� Tomek. Po wypiciu bimbru nie by�em chwilowo zdolny do otwierania ust, gdy� wszystko mnie pali�o i ca�� si�� woli powstrzymywa�em si� przed wymiotami. - Sz�a taka wycieczka - w ko�cu powiedzia� nam chudy i brodaty. - M�wili co� mi�dzy sob� o Pola�czyku. Nawet si� zdziwi�em, �e id� na Cztery Kopce. To jak w tym powiedzeniu: �Wst�pi� do piekie�, po drodze mu by�o�. - Mo�e nie chcieli i�� g��wn� drog� - zastanawia� si� Tomek. - Jak z g�r zejdzie si� do Matiaszowej Woli, to ju� tylko cztery kilometry w linii prostej do Pola�czyka - zauwa�y� trzeci m�czyzna, do tej pory milcz�cy. - Mo�e chcieli odpocz�� w bac�wce na szczycie. - Ona jeszcze stoi? - zdziwi� si� Tomek. - Czasami nocuj� tam robotnicy le�ni - odpar� brodacz. - Wielkie dzi�ki, musimy lecie� - rzek� Tomek podaj�c r�k� naszym rozm�wcom. - Serdeczne podzi�kowania za pocz�stunek - odezwa�em si�. - To naprawd� zacny trunek. - Zapraszamy cz�ciej - pad�a odpowied�. �egna� nas zgodny rechot trzech g�rali. Podeszli�my kilka metr�w wzd�u� drogi i piaszczyst� �cie�yn� pomi�dzy p�otami ruszyli�my w stron� ciemnego masywu g�rskiego poro�ni�tego lasem. - Ile maj� te Cztery Kopce? - zapyta�em Tomka. - Cztery Kopce to miejscowa nazwa dla czterech szczyt�w po��czonych jednym grzbietem - odpowiedzia�. - Patrola ma sze��set dziesi��, Bania sze��set trzyna�cie, Szczub sze��set sze��, a Bia�y Wierch sze��set osiem metr�w wysoko�ci nad poziomem morza. My musimy pokona� tu r�nice wysoko�ci oko�o trzystu metr�w. Dobrze, �e idziemy po b�ocie. - Czemu? - spyta�em zdziwiony. - Wida� doskonale �lady naszych uciekinier�w - wyja�nia� mi. - Dop�ki nie nadejdzie kolejna fala ulewy, kt�ra wszystko rozmyje. Widzisz, na szczyt prowadzi kilka �cie�ek tworz�cych do sp�ki z drogami drwali prawdziwy labirynt. Nawet ja teraz nie wiem, jak tam wej��. B�dziemy szli ich tropami lub kieruj�c si� moim kompasem. - Jeste� pewien, �e id� do bac�wki? - Po takiej nocnej wycieczce musz� gdzie� odpocz��. Bac�wka znajduje si� oko�o p� kilometra od sporej ��ki prowadz�cej na po�udnie. W �adne dni wida� stamt�d nawet szczyty po�onin. Maj� z tego miejsca kilka dr�g ucieczki i naprawd� blisko do Pola�czyka. Droga, kt�r� szli�my, lekko opada�a w d�. Spomi�dzy b�ota wystawa�y p�askie kamyki tworz�ce specyficzny bruk. Przeszli�my przez jeden br�d na male�kiej rzeczce. Schyli�em si�, �eby napi� si� wody. - Odradzam - ostrzeg� mnie Tomek. - Tutaj miejscowi poj� krowy. Dalej jest czystsza woda. Musia�em wi�c dalej walczy� z nudno�ciami. O poranku Cztery Kopce prezentowa�y nam wspania�y widok. Czarna �ciana lasu a� bi�a ch�odem. Mi�dzy koronami drzew unosi�y si� opary mg�y, kt�ra opada�a w d� zwiastuj�c pogodny i ciep�y dzie�. Po lewej stronie mijali�my kawa�ki ska� wapniowych wystaj�cych z ��ki. Po prawej stronie, powy�ej nas bieg�a droga przez pola. W g��bokim jarze ocienionym krzakami leszczyn weso�o pluska�a woda. Na dnie strumyka widzia�em kamyki. - Tutaj mo�esz pi� do woli - rzek� Tomek. Z rozbawieniem patrzy�, jak �apczywie po�ykam wielkie hausty wody. - Pami�tasz, co sta�o si� ze smokiem wawelskim? - �mia� si�. By�em na tyle rozs�dny, �eby pi� nadstawiaj�c dno manierki do nurtu. W ten spos�b do �rodka nie wpada�y wi�ksze paprochy i paskudztwa, kt�re m�g� nie�� ze sob� strumie�. Ka�dy �yk przed prze�kni�ciem chocia� chwil� stara�em si� grza� w ustach, �eby nie zazi�bi� si� od lodowatej wody. Tomkowi znudzi�o si� patrzenie na mnie i zacz�� kr��y� z nosem przy ziemi w poszukiwaniu trop�w. Zapewne wczesn� wiosn� strumie� zamienia� si� w rzek� zalewaj�c� ca�y jar, kt�rego dno wype�nia�a masa kamyk�w. - Tak, jak my�la�em - odezwa� si� Tomek. - Pomylili drogi. Chod�! Nie ma czasu. Teraz pewnie b��dz� w�r�d krzew�w nie mog�c znale�� �cie�ki. Mimo wczesnej pory s�o�ce zacz�o ju� solidnie grza�. Powoli wspinali�my si� po drodze nie zaschni�tego jeszcze b�ota. Nie zawsze mogli�my zej�� na bok, gdzie r�s� las i ziemia by�a twardsza. Brak snu i d�uga w�dr�wka dawa�y mi si� we znaki. Jedynym pocieszeniem by�o to, �e dzieciaki by�y pewnie r�wnie zm�czone i chyba przestraszone. Droga wi�a si� jak w�� eskulap, kt�rego czasami mo�na spotka� w bieszczadzkich lasach. Raz szli�my w g�r�, raz w d�. Spojrza�em na kompas. Kierowali�my si� na zach�d. - Czy idziemy w dobrym kierunku? - nie wytrzyma�em. - Tak - kr�tko powiedzia� zdyszany Tomek. Po p�godzinie w�dr�wki dotarli�my do kolejnego brodu na tej samej rzeczce. Przed nami wznosi�o si� strome zbocze g�ry. Strumie� sp�ywa� po kamiennych kaskadach pod parawanem buk�w. Wzd�u� niego prowadzi�a droga wyrobiona przez samochody wo��ce drewno. �wiadczy�y o tym g��bokie odciski opon ci�kich pojazd�w i tabliczka: �Wyr�b lasu, wst�p grozi kalectwem lub �mierci��. Tomek stan�� i d�ugo zastanawia� si�. - Kurcz�, stracili�my trop - odezwa� si� po chwili. Spojrza�em na niego zdziwiony. W�a�nie moczy�em w wodzie kapelusz. Dzi�ki wilgotnemu nakryciu moja g�owa nie nagrzewa�a si� tak szybko. Tomek mia� zawi�zan� na szyi mokr� chust�, kt�ra studzi�a jego kark. To w�a�nie to miejsce w czasie d�ugich w�dr�wek pierwsze �m�czy si� i wielu wytrawnych traper�w stara si� ch�odzi� sobie szyj�, aby zwalczy� zm�czenie. - Cofamy si�? - zapyta�em. - Nie, niemo�liwe, �eby nagle zboczyli w las. - Pewnie poszli strumieniem. - Czego� ci� jednak nauczyli w tym wojsku. Pewnie, �e tak. Nie chcieli w�drowa� przez morze b�ota, a po schodach wy��obionych przez wod� te� mo�na wchodzi�. Ruszyli�my g��bokim parowem cierpliwie wyp�ukanym przez wieki hektolitrami sp�ywaj�cej t�dy wody. Nie by�o g��boko, a w�dr�wka sprawia�a przyjemno��. Jak ma�e dzieci skakali�my z jednego kamienia na drugi. Po kwadransie doszli�my do zw�enia koryta potoku. Drog� zagradza�o nam wielkie k��bowisko k��czy je�yny. Wspi�li�my si� w prawo, po prawie pionowym zboczu i wyszli�my na p�aski teren. W�r�d �ci�tych bali drzew wala�y si� butelki po winie, puszki po piwie, sk�rki chleba i puszki po konserwach mi�snych. Tomek znowu nachyli� si� ku ziemi. - Byli tu ca�kiem niedawno - orzek�. - I bawili si� bardzo weso�o - doda�em ze smutkiem. Na ko�c�wk� kija nadzia�em jak�� szmat�. Gdy materia� roz�o�y� si� na wietrze, zobaczyli�my, �e to rozerwana z przodu koszulka. - Boj� si� my�le� o najgorszym - rzek� Tomek. Mnie r�wnie� przerazi�o to znalezisko. Mog�o ono oznacza�, �e koledzy dziewczyny nie byli wcale d�entelmenami. Dowiedli tego zreszt� w czasie dyskoteki. - Mog�em ich od razu przegna� - wyrzuca� sobie Tomek. - Ta dziewczyna, Ewa mia�a na imi�, prosi�a mnie, t�umaczy�a, �e to jej znajomi i nic nie zrobi� - Nie p�aczmy - przerwa�em mu. - Jeszcze nic nie jest przes�dzone. Musimy chyba zadzwoni� po policj�. Si�gn��em po telefon kom�rkowy. Jak na z�o�� na ekraniku ujrza�em, �e w tym miejscu znajdujemy si� poza zasi�giem sieci. - Z g�ry b�dziesz m�g� zadzwoni� - powiedzia� Tomek. - Po�pieszmy si�. Szybko zacz�li�my wspina� si� po stromym zboczu. Nogawki spodni co chwila zahacza�y o ga��zki je�yn. Musieli�my omija� miejsca, gdzie le�a�y bale �ci�tych drzew. Opiera�y si� one na konarach jeszcze rosn�cych buk�w, ale ca�a ta konstrukcja sprawia�a wra�enie, �e zaraz mo�e stoczy� si�. Tabliczka na dole m�wi�a prawd�. Miejscami musieli�my i�� podpieraj�c si� r�koma. - Tu, gdzie te �wierki, jest szczyt Patroli - pociesza� mnie Tomek. W chwili gdy drapali�my palcami mokr� ziemi� chc�c zdoby� kolejne metry wysoko�ci, nad nami �wisn�o kilka kul wystrzelonych z pistoletu. Dwie uderzy�y w plecak Tomka. Si�a uderzenia unios�a ch�opaka i obr�ci�a. Straci� r�wnowag�, upad� i zacz�� zje�d�a� g�ow� w d�. Natychmiast chwyci�em go praw� r�k� za nog�, ale by� ci�ki, wi�c we dw�ch zsuwali�my si� kalecz�c si� o kolce je�yn. Wyrwa�em zza paska n� i z ca�ej si�y wbi�em go w zbocze. Ostrze utkwi�o w korzeniu. Zatrzymali�my si� dwa metry od kilkunastometrowej pionowej �ciany. W dole znajdowa�o si� kamieniste koryto potoku. - Nie ruszajcie si�, bo wam �by odstrzel�, harcerzyki us�yszeli�my z g�ry. ROZDZIA� DRUGI TAJEMNICZY LIST � SPOTKANIE W HOTELU �MARRIOTT� � STRZELCY G�RSCY NA WOJNIE � TAJNA MISJA NA KAUKAZIE � ODPRAWA W ORZYSZU Tego dnia postanowi�em p�j�� do pracy na piechot�. Przyznam, �e jedynie spacer przez warszawsk� Star�wk� sprawi� mi przyjemno��. Ulice by�y tradycyjnie zapchane. Min��em demonstracj� niezadowolonych z czego� ludzi protestuj�cych przed jednym z ministerstw. W takich chwilach zazdro�ci�em Paw�owi, kt�ry wyrwa� si� w Bieszczady i oddycha� pe�n� piersi� nie nara�aj�c �ycia wdychaniem zatrutego spalinami powietrza. W sekretariacie przywita�a mnie u�miechem panna Monika. Czeka�y na mnie listy i naj�wie�sze gazety. Usiad�em w gabinecie za biurkiem i od�o�y�em na bok wszystkie czasopisma. Na dzi� mia�em do�� polityki. Zainteresowa�em si� listami. Przed sob� u�o�y�em w wachlarzyk dziesi�� kopert. Od razu moj� uwag� przyku�a jedna, �nie�nobia�a. Nie by�o na niej znaczka ani piecz�tki. Za to kto� bardzo r�wnym pismem napisa�: �Herr Tomasz N.N.�. Domy�la�em si�, �e pisz�cym do mnie by� Niemiec. Spojrza�em pod s�o�ce. W �rodku by�a kartka papieru i wizyt�wka. To by�o to - zapowied� nowej przygody. W�a�nie w takiej zwyk�ej kopercie. Delektowa�em si� trzymaj�c j� w r�ce. W ko�cu delikatnie otworzy�em i zacz��em czyta� tekst napisany w j�zyku niemieckim. Panie Tomaszu, wiele s�ysza�em o pana dokonaniach w dziedzinie poszukiwania zaginionych dzie� sztuki i skarb�w. Parokrotnie, gdy chodzi�o o zbiory zwi�zane z histori� Niemiec, mog�em o Panu czyta� w naszych gazetach. Uzna�em, �e jest Pan osob� godn� zaufania. Historia, kt�r� chcia�bym Panu opowiedzie�, o ile wyrazi Pan swoje zainteresowanie, dotyczy historii was, Polak�w, oraz g�rali z Kaukazu, o kt�rych walce z Rosjanami co chwila donosz� media. Wiedz�c, �e przyjad� do Polski przygotowa�em si� do rozmowy z Panem. Je�li jest Pan zainteresowany, prosz� zadzwoni� pod numer telefonu podany na wizyt�wce. Z powa�aniem Otto Ebersche Spojrza�em na wizyt�wk�. Opr�cz imienia i nazwiska by� tam numer telefonu w Warszawie. Zaintrygowany listem wystuka�em podany numer. - Dzie� dobry, centrala hotelu �Marriott� - us�ysza�em mi�y dziewcz�cy g�os. - Dzie� dobry - odpowiedzia�em. - Czy m�g�bym rozmawia� z panem Ebersche? - Oczywi�cie, prosz� poczeka� W s�uchawce us�ysza�em relaksacyjn� melodi�, a po chwili odezwa� si� m�ski g�os. - Tak, s�ucham - powiedzia� kto� po niemiecku. - Witam pana, nazywam si� Tomasz N.N. - zacz��em. - By� pan �askaw napisa� do mnie list - Zainteresowa�a pana ta historia - Niemiec wyra�nie ucieszy� si�. - Czy zechce si� pan ze mn� spotka�? - Oczywi�cie, dlatego dzwoni�. - �wietnie. Czy mog� pana zaprosi� na obiad? Prosz� tylko wskaza� dobr� i cich� restauracj�. Chwil� waha�em si�. - Dobrze, zrobimy tak, prosz� przyj�� do mojego pokoju, numer 222 - zaproponowa� Ebersche. Um�wili�my si� na trzynast�. Szczerze przyznam, ze glos w s�uchawce rozczarowa� mnie. Spodziewa�em si� us�ysze� tajemniczy szept, a tu przemawia� do mnie lekko rubaszny, starszy pan. Po dwunastej wyszed�em z biura obiecuj�c sobie, ze je�li informacje nie b�d� ciekawe, to odrobi� godziny leniuchowania dzi� po po�udniu. Wszed�em do holu eleganckiego hotelu i po zapowiedzeniu si� przez telefon w recepcji wszed�em na g�r�. Niemiec czekaj�c na mnie przegl�da� polsk� gazet�. Na m�j widok wsta� i zaprosi� gestem na fotel. By� wysoki, szczup�y, szpakowaty, ubrany w ciemny garnitur, lecz koszul� mia� rozpi�t� pod szyj�. W klapie by�a wpi�ta male�ka blaszana szarotka. Trudno by�o odgadn�� jego wiek. Musia� mie� doskona�� kondycj� fizyczn�. Lekki u�miech wykwit� na jego twarzy, gdy zauwa�y�, jak mu si� przygl�dam. - Polacy na widok Niemca s� tacy nieufni - odezwa� si� po polsku, troch� kalecz�c nasz j�zyk. - Prosz� si� nie dziwi� - odpowiedzia�em. - Zbyt wiele razy stawali�my po przeciwnych stronach. - Tak - przyzna�. - W�a�nie czyta�em na temat kolejnych manewr�w Bundeswehry w Polsce i to w Orzyszu. Ko�o historii zatoczy�o kr�g i zrobi�o nam niez�ego psikusa. Kiedy� by� to o�rodek do�wiadczalny Wehrmachtu, teraz Niemcy wr�cili tam ze swoimi najlepszymi czo�gami, aby wsp�lnie �wiczy� z nowymi sojusznikami - Polakami. - Paradoks historii - mrukn��em wymijaj�co. - Niech pan si� tak nie burmuszy, tak m�wicie? Mam synow� Polk�. M�j syn przyjecha� do Polski zrobi� dobry interes i wr�ci� z pi�kn� i wspania�� �on�. Mam teraz dw�ch wnuk�w i jedyne o czym marz�, to wr�ci� do domu i wybra� si� z nimi w g�ry. B�dziemy we wsp�lnej Europie i tak ju� powinno chyba by� zawsze. Si�gn�� po s�uchawk� telefonu i zam�wi� w room-serwisie stolik z przek�skami. - Wie pan - u�miechn�� si� - na weselu spotka�em si� z rodzin� mojej synowej. Gdy m�odzi ta�czyli, my starsi rozmawiali�my przy kieliszku. Okaza�o si�, �e dziadek mojej synowej walczy� pod Monte Cassino. Ja te�. Jak si� pan zapewne domy�la, on atakowa�, a ja si� broni�em. Polacy ma�o mnie nie pobili. Kto mnie broni�? M�j przeciwnik. Nie wiedz�c co powiedzie�, tylko pokiwa�em g�ow�. Rozleg�o si� ciche stukanie do drzwi. - Wej�� - krzykn�� po niemiecku gospodarz. M�ody kelner wprowadzi� stolik i znikn�� jak duch. Ebersche zach�ca� mnie do jedzenia. Na�o�y�em sobie na talerz sa�atk� i kawa�ki pysznego schabu ze �liwkami. - Przejd�my do rzeczy - rzek� po zaspokojeniu pierwszego g�odu Ebersche. Wyci�gn�� z pude�ka le��cego na stole grube cygara. Pocz�stowa� mnie i wypuszczaj�c grube k��by dymu zacz�� opowie��. - Ca�e dzieci�stwo i lata m�odzie�cze sp�dzi�em w rodzinnym Innsbrucku w Tyrolu. Mieszkaj�c w takiej okolicy nie mo�na nie zna� i nie kocha� g�r. Do czasu wybuchu drugiej wojny �wiatowej uczy�em wspinaczki i narciarstwa turyst�w odwiedzaj�cych nasze g�ry. Pewnego dnia, wiosn� 1939 roku, otrzyma�em powo�anie do 1. batalionu 98. pu�ku strzelc�w g�rskich w Mittenwald, wchodz�cego w sk�ad 1. dywizji strzelc�w g�rskich. Moj� dywizj� oficjalnie sformowano 9 kwietnia 1938 roku. Gdy zjawi�em si� w jednostce, od razu zauwa�ono, �e nie jestem amatorem we wspinaczce. Wi�kszo�� �o�nierzy naszej jednostki mia�a wcze�niej do�wiadczenie w chodzeniu po g�rach. - Ebersche! - wezwa� mnie do siebie sier�ant. - Sko�czy�e� dwunastotygodniowe szkolenie podstawowe. Musz� kogo� wyznaczy� do szko�y podoficerskiej. Ty jeste� dobry. Otrzymujesz skierowanie na kurs. Dziwi�o mnie, �e tak szybko zosta�em wybrany do szkolenia na podoficera. Normalnie przyjmowano, �e szeregowiec jest w pe�ni wyszkolony dopiero po jedenastu miesi�cach s�u�by. Wobec nas stawiano wi�ksze wymagania. Zwyk�y piechur zawsze m�g� si� okopa� i ukryty w dole przeczeka� bombardowanie lub ostrza� ze strony przeciwnika. My w g�rach musieli�my by� bardziej odporni fizycznie i psychicznie. Wyjecha�em wi�c na kurs w batalionie zapasowym. W tym czasie Hitler wyda� rozkaz ataku na Polsk�. Moja dywizja mia�a atakowa� z terenu S�owacji razem ze s�owackim zgrupowaniem piechoty �Skulety� na Nowy S�cz i dalej na Gorlice. Pi�� dni po wybuchu wojny oddzia�y mojej dywizji zaatakowa�y posterunki polskiej Stra�y Granicznej pod Muszyn�. Po zaci�tej walce polscy pogranicznicy musieli wycofa� si�. P�niej 1. dywizja g�rska dotar�a do Sanoka i sforsowa�a San. Pu�kownik Schorner 12 wrze�nia zabra� z dywizji cztery kompanie piechoty, wsparte artyleri� i saperami. Powsta�a w ten spos�b grupa bojowa uderzy�a na Lw�w. Koledzy opowiadali mi o twardej obronie i imponuj�cym nocnym ataku na bagnety przeprowadzonym przez polskie formacje ochotnicze. W czasie obl�enia Lwowa m�j macierzysty pu�k star� si� z sowieckim oddzia�em pancernym. Oczywi�cie, wtedy obowi�zywa� pakt Ribbentrop-Mo�otow, ale jednak do przypadkowej walki dosz�o. Po kampanii wrze�niowej wr�ci�em do swojego batalionu z naszywkami kaprala i uprawnieniami instruktora. Praktycznie ca�� zim� sp�dzi�em na przygotowywaniu swojej dru�yny do walki. W maju 1940 roku bra�em udzia� w ataku na Francj�. Najgorzej wspominam walki nad Somm�. Tylko jednego dnia nasza dywizja straci�a 139 zabitych i 430 rannych. - S�ysza�e�? - zapyta� mnie pewnego dnia Max Knopf, dow�dca innej dru�yny w moim plutonie. - Mamy zaatakowa� Wielk� Brytani�. - Przecie� od bitwy pod Hastings w 1066 roku, gdy Normanowie wyl�dowali na wyspie, nikomu to si� nie uda�o - odpowiedzia�em. - Goering zapewnia�, �e zniszczy ca�e brytyjskie lotnictwo - �mia� si� Knopf. Los chcia�, �e przydzielono nam jako miejsce do l�dowania wysokie wybrze�e klifowe ko�o Hastings. Przeszkolono nas do kierowania samochodami brytyjskimi i nauczono zasad lewostronnego ruchu na drogach. Jesieni�, gdy by�o ju� wiadomo, �e operacja �Lew Morski�, a wi�c desant na Wyspy Brytyjskie nie dojdzie do skutku, m�j pu�k przygotowano do operacji zdobycia Gibraltaru. R�wnie� do tego ataku nie dosz�o. O koszmarze wojny na Ba�kanach nie b�d� opowiada�. Lecz dopiero front wschodni mia� nam przynie�� ca�� seri� nieszcz��, a mnie niezwyk�� przygod� i najwi�ksz� tajemnic� mojego �ycia. W czasie kampanii wschodniej moja dywizja walczy�a na po�udniowym odcinku frontu. Ju� na pocz�tku wojny ze Zwi�zkiem Radzieckim, w czerwcu 1941 roku, toczyli�my ci�kie walki w okolicach Lubaczowa. W pierwszej po�owie lipca brali�my udzia� w prze�amaniu �Linii Stalina� ko�o Baru na Podolu. Po kilku dniach prze�amali�my trzy linie obrony, zniszczyli�my kilkadziesi�t bunkr�w i uda�o nam si� prze�ama� front na szeroko�ci dwudziestu kilometr�w. Wzi�li�my do niewoli pi��dziesi�t sze�� tysi�cy �o�nierzy rosyjskich. Nasz powolny marsz na wsch�d zako�czy� si� jesieni� 1941 roku, gdy odpierali�my rosyjskie kontruderzenie w rejonie Rostowa nad Donem. Pami�tam pewien pa�dziernikowy dzie�. Siedzieli�my razem z Knopfem nad brzegiem rzeki Mius. Co prawda by�o to niebezpieczne ze wzgl�du na rosyjskich snajper�w, ale warto by�o. Palili�my papierosy, popijali�my rosyjsk� w�dk� i wspominali�my stare dobre czasy wspinaczek w Alpach. Wtedy przysiad� si� do nas porucznik Porowsky, Austriak, doskona�y narciarz. - Sied�cie - ruchem r�ki wskaza�, �eby�my nie wstawali. - Ja te� t�skni� za g�rami i wspinaczk�. Nie rozumia�em, dlaczego tak powiedzia�. - Ebersche - zacz��. - Chcia�by� zabra� kilkunastu ludzi w g�ry? Prawdziwe g�ry? Pyta� mnie i jednocze�nie patrzy� przed siebie, zaci�gaj�c si� dymem. Pali� jakie� ohydne skr�ty z rosyjskiego, zdobycznego tytoniu. - No pewnie - odpowiedzia�em natychmiast. - Jest tylko jeden problem - m�wi� porucznik. - B�dziesz podlega� rozkazom SS. Mina mi zrzed�a. - Tym zadufanym w sobie bucom? - Knopf nie kry� oburzenia. Porucznik smutno pokiwa� g�ow�. - Ebersche, masz du�e do�wiadczenie we wspinaczce i to jest potrzebne do tej misji; nic nie poradz�, �e wmiesza�o si� w to SS. - Ilu b�d� mia� ludzi? - zapyta�em. - Dwudziestu naszych, do tego po kilku SS-man�w oraz cywil�w. - Poruczniku, o co chodzi? - nie mog�em powstrzyma� ciekawo�ci. - Dowiesz si�, je�li zgodzisz si� na udzia� w akcji. Szczerze powiem, �e to mi �mierdzi na odleg�o�� jak�� kompletn� g�upot�. Z drugiej strony, nale�y obawia� si� tego, co SS-mani zaczn� wyczynia� w g�rach bez kilku do�wiadczonych alpinist�w albo gdy wezm� od nas kilku ludzi na si��. Te pacany w czarnych mundurach niczego si� jeszcze nie nauczy�y. Nie dotar�o do nich, �e wcale nie jeste�my ras� pan�w. Nie rozumia�em, o czym porucznik m�wi�, ale wypowiada� si� w spos�b, kt�ry m�g� zako�czy� si� tylko jednym sadem polowym i wys�aniem go do jednostki karnej. - Zgoda, poruczniku, pod warunkiem, �e mog� wzi�� ze sob� Knopfa. - Chcesz, Max? - porucznik zapyta� mego przyjaciela. - Nikogo nie zmuszam. Max tylko skin�� g�ow�. - Dobra - porucznik poci�gn�� solidny �yk w�dki. - Jutro o dziewi�tej stawicie si� u mnie na kwaterze. Po chwili wsiad� na sw�j motocykl BMW R35 i odjecha�. - Dziwne - mrukn�� Max. - K�ad�my si� spa� - odpowiedzia�em. Przed snem sprawdzi�em jeszcze, czy moi ch�opcy wystawili warty i zasn��em. To by� m�j ostatni spokojny sen przez najbli�sze p� roku. Nast�pnego dnia, zgodnie z rozkazem, stawili�my si�. na kwaterze Porowsky�ego. - Siadajcie - wskaza� nam krzes�a. Na drewnianym stole w rosyjskiej cha�upie o niskim suficie i zwisaj�cych z sufitu papierowych ozd�bkach le�a�y teczki. Porowsky wyci�gn�� w moj� stron� kartk� papieru z r�cznie zapisanymi nazwiskami. - Wybra�em tych ludzi - powiedzia�. - Je�li si� zgodz�, p�jd� z tob�. Przejrza�em spis. Byli tam ludzie g��wnie z naszego pu�ku. Zauwa�y�em, �e Porowsky wybra� fachowc�w z r�nych dziedzin: saper�w, kierowc�w, snajper�w, dw�ch operator�w radiostacji, artylerzyst�, jednego by�ego geografa, lekarza oraz czterech mulnik�w. Wszyscy mieli doskonale opanowane umiej�tno�ci wspinaczki. - Poruczniku, wybra� pan niez�e komando - rzek� Knopf zagl�daj�c mi przez rami�. - Czyta�em, �e Anglicy podobne zespo�y tworz� w Afryce P�nocnej i wysy�aj� je przeciwko W�ochom lub naszym oddzia�om stacjonuj�cym na wyspach Morza Egejskiego. S�uchaj�c wywodu Maxa uzmys�owi�em sobie, jaki mo�e by cel naszej misji. - W jaki spos�b zostaniemy przerzuceni na Kaukaz? - zapyta�em. Porowsky zrobi� wielkie oczy. Drzwi prowadz�ce do drugiego pokoju otworzy�y si� z hukiem. - Brawo! - rykn�� wysoki, m�ody SS-man staj�c we drzwiach. - Wybra� pan najlepszych ludzi. Sk�d oni wiedzieli o Kaukazie? - nagle sta� si� podejrzliwy. - Wybrali�cie ludzi z do�wiadczeniem we wspinaczce alpejskiej - odpowiedzia�em. - Dobrali�cie z nas, tak jak powiedzia� Knopf, samodzielne komando. Mamy wi�c kierowc�w, mulnik�w do prowadzenia karawany mu��w w wysokich g�rach. Ludzie o okre�lonych umiej�tno�ciach zostali co najmniej zdublowani. Z tego wnosz�, �e misja mo�e by� niebezpieczna. Pytanie tylko, jaki jest jej cel? Pireneje? Alpy? Skandynawia? Nie. Zostaje tylko Kaukaz. Tylko �e nie jeste�my nawet u wr�t Kaukazu. - O to si� nie martwcie - SS-man machn�� lekcewa��co r�k�. Gdy wyszli�my przed dom porucznika, ujrzeli�my dwie ci�ar�wki z �o�nierzami, kt�rych wytypowano do tej tajemniczej operacji. Przerzucono nas na najbli�sze lotnisko, sk�d dwoma samolotami �Junkers-52� odlecieli�my do Rzeszy. Nast�pne miesi�ce up�ywa�y nam na ci�g�ym szkoleniu. Trenowali�my w Skandynawii, Alpach, Karpatach. Za ka�dym razem starano si� nam stworzy� ekstremalne warunki, chodzi�o o to, aby�my byli samodzielni. Podobno druga cz�� uczestnik�w wyprawy trenowa�a pod okiem instruktor�w z Waffen-SS. Cz�sto wyra�ali�my z Knopfem obawy o to, jak ci ludzie dadz� sobie rad�. Na wszelki wypadek wprowadzili�my do szkolenia du�o element�w asekuracji, znoszenia rannych. Wiele uwagi po�wi�cili�my sztuce przetrwania w g�rach. W tym czasie nasza dywizja bra�a udzia� w ofensywie na po�udniu ZSRR. Nasi strzelcy g�rscy sforsowali rzek� Kuba� i zdobyli miasto Majkop. Latem 1942 roku wojska niemieckie sta�y u wr�t Kaukazu. Rozkaz natychmiastowego stawienia si� w mie�cie Arys, to po polsku Orzysz, otrzymali�my na pocz�tku sierpnia 1942 roku. Przerzucono nas samolotami do Kr�lewca, sk�d samochodami przewieziono do Orzysza, a potem do Bemowa Piskiego. Tam w koszarach poznali�my reszt� naszej niezwyk�ej wycieczki. Przy bramie przywita� nas znany nam ju� SS-man. - Witam pan�w - rzek�. - Nazywam si� Stucker i tak prosz� mnie tytu�owa�, m�j stopie� nie ma znaczenia. Faktycznie, zauwa�y�em, �e p�niej zak�ada� mundury z r�nymi dystynkcjami zar�wno Waffen-SS, jak i Wehrmachtu. Drug�, r�wnie wa�n� osob�, kt�r� nam zaprezentowano, by� profesor Klaus Sauer. By� to naukowiec z berli�skiego uniwersytetu, historyk, specjalista od historii Rosji carskiej. Opr�cz nich, w naszej ekipie by�o o�miu milcz�cych �o�dak�w z SS oraz czterech dziennikarzy z kroniki filmowej i oficjalnej gadzin�wki nazist�w �Der Angriff�. - W oczekiwaniu na Fuhrera mo�e przejrz� panowie map� interesuj�cego nas rejonu - zaproponowa� Stucker. Zapowied� wizyty Hitlera zaskoczy�a mnie. Jednak jeszcze bardziej by�em zdziwiony tym, co Stucker roz�o�y� na stole. - To mapa Kaukazu wydana czterdzie�ci lat temu! - wykrzykn�� zdumiony Knopf. - Prosz� dotkn�� jakiego� punktu na mapie! - poprosi� go operator kamery. Jednocze�nie przykl�kn�� kieruj�c obiektyw z wysoko�ci blatu sto�u na nasze twarze. - Tak, to stara mapa - Stucker wydawa� si� niewzruszony. - Wasi koledzy walcz�cy na Kaukazie nie maj� �wie�szych - Jad�! - wydysza� podoficer SS wchodz�c do pokoju. Przez okno zobaczy�em zatrzymuj�ca si� limuzyn�. Stucker wypr�y� si�, a profesor nerwowo przeciera� szk�a okular�w. Zamiast Hitlera do pokoju wszed� zupe�nie nie znany mi wcze�niej m�czyzna. - Panowie, oto Arno Schickedanz, gubernator Kaukazu - Stucker przedstawi� nam go�cia. - Fuhrer nie m�g� przyby� osobi�cie - zacz�� Schickedanz. - Zatrzyma�y go sprawy wagi pa�stwowej. Kaza� mi jednak zapewni� was, �e wasza misja jest bardzo wa�na dla Trzeciej Rzeszy. To co zrobicie mo�e przyczyni� si� do przekszta�cenia Kaukazu w zwi�zek buforowych pa�stewek tworz�cych antyrosyjski kordon sanitarny, w kt�rym by�aby zapewniona polityczna i gospodarcza kontrola Rzeszy. Knopf kopn�� mnie w kostk� i spojrza� pytaj�co. Podoficer SS niewzruszenie patrzy� ponad g�owami wszystkich na portret Hitlera. Stucker a� pokra�nia� na twarzy. Dziennikarze wytrwale co� notowali w swych notatnikach. - Panie profesorze, jest pan pewien, �e to tam jest? - gubernator zwr�ci� si� do Sauera. Naukowiec skin�� g�ow�. - Polacy nigdy nie ujawnili faktu odkrycia tego, a bolszewicy niew�tpliwie wykorzystaliby to do uspokojenia nastroj�w w�r�d kaukaskich g�rali - odpowiedzia� Sauer. - Komuni�ci nie powinni wierzy� w zabobony, ale w tym wypadku zrobiliby wyj�tek, aby uzyska� odpowiedni efekt propagandowy. - Powodzenia! - gubernator uderzy� r�k� w map� Kaukazu i wyszed�. - Profesorze Sauer - odezwa�em si�. - M�g�by pan nam wskaza� cel naszej akcji? - Oczywi�cie - profesor na moment przytkn�� ustnik fajki do ma�ego krzy�yka na mapie. Obaj z Knopfem schylili�my si�. - Elbrus, 5633 metry nad poziomem morza - odczyta� Knopf. - Najwy�szy szczyt Kaukazu - Stucker zaciera� r�ce. - To dopiero wyzwanie! - My, strzelcy g�rscy, tam wejdziemy, ale wy? - wyrazi� w�tpliwo�� m�j kolega. Podoficer SS na moment przesta� patrze� na portret wodza i przeni�s� wzrok na Knopfa. Gdyby spojrzenia mog�y zabija�, pewnie le�eliby�my na pod�odze z wielkimi dziurami w g�owach. - My�l�, �e to tylko wy i redaktorzy b�dziecie wspina� si� tak wysoko, na sam szczyt - powiedzia� Sauer. Stucker gro�nie spojrza� na profesora. Naukowiec od razu zamilk�. Dalszy ci�g narady up�yn�� nam na ustalaniu spraw organizacyjnych zwi�zanych z przerzuceniem prawie czterdziestu ludzi z Prus Wschodnich na Kaukaz. Gdy wychodzili�my z pokoju, podoficer SS zbli�y� si� do Knopfa. - M�dl si�, �ebym nie musia� ciebie asekurowa� - szepn�� do niego. Knopf zachowa� spok�j. - Tym g�upkom uwi�a si� w g�owach jaka� szalona my�l. �a�uj�, �e da�em si� w to wpakowa� - powiedzia� przed snem. Na szcz�cie byli�my sami w sali. To by�y ostatnie s�owa skargi mojego kolegi, jakie us�ysza�em. ROZDZIA� TRZECI POD OSTRZA�EM � DO AKCJI WKRACZAJ� NOWI GRACZE � �CI�GAMY POSI�KI � WALKA O �TOWAR� � DZIEWCZYNY URATOWANE � POWR�T DO O�RODKA �BERDO� Pos�usznie, pomny uwagi strzelaj�cego, przywar�em do ziemi. Tomek by� ci�ki, ale czu�em, �e ju� zaczyna odzyskiwa� si�y po naszym zje�dzie. - Co to za go�� do nas strzela? - zapyta� lekko oszo�omiony. Wzruszy�em ramionami. Stara�em si� ostro�nie wyjrze� zza pnia drzewa. Ponad pi��dziesi�t metr�w nad nami z krzak�w je�yn wystawa�a sylwetka kr�tko ostrzy�onego m�odzie�ca. Mia� na sobie czarne d�insy, sk�rzan� kurtk� i koszulk� z wielkim napisem: �Adidas�. W prawej r�ce trzyma� wycelowany w nas pistolet. My za to le�eli�my za podw�jnym pniem buka na male�kim skrawku ziemi. Za nami by�a tylko kilkunastometrowa przepa��. - Dziewczyny wpad�y w z�e towarzystwo - to jedno przysz�o mi do g�owy. - Mo�esz zadzwoni� po pomoc? - poprosi� Tomek. Ostro�nie wyj��em z kieszeni telefon. Niestety nadal nie byli�my w zasi�gu jakiejkolwiek stacji przeka�nikowej telefonii kom�rkowej. Przecz�co pokr�ci�em g�ow�. - Co robimy, komandosie? - zapyta� Tomek. - Poczekaj, niech pomy�l� - odpowiedzia�em. Rozejrza�em si� na boki. Z lewej strony r�s� g�szcz krzak�w. Z prawej znajdowa� si� spory kawa�ek odkrytej przestrzeni. Byli�my w pu�apce. Co prawda nie wierzy�em w zdolno�ci strzeleckie m�odzie�ca na g�rze, ale nie warto by�o ryzykowa�. - Ciekawe, czy jest sam? - zastanawia�em si�. - Pewnie w pobli�u czatuje reszta towarzystwa - mrukn�� Tomek. Nagle co� mi si� przypomnia�o. - Tomek, czy masz w plecaku rakietnic�? - Jasne - na jego twarzy wykwit� s�aby u�miech, kt�ry jednak szybko zgas�. - Rakieta nie przebije si� w g�r� przez ga��zie nad nami. Faktycznie, nad nami by�a prawie jednolita �ciana zieleni. - Mo�e troch� postraszymy ch�opaczka? - zaproponowa�em. - Co nam to da? - Tomek mia� w�tpliwo�ci. - Odwr�cimy jego uwag� - m�wi�em i jednocze�nie w g�owie uk�ada�em plan. - Jeden z nas zostanie tu, a drugi pobiegnie po pomoc. Ty jeste� silniejszy, wi�c dasz rad� szybko dobiec do wsi. Ja przez jaki� czas tu wytrzymam, chyba �e ci z g�ry zechc� mnie odwiedzi� - Z ciebie jak zwykle bohater - kpi� Tomek. - Niech ci b�dzie. Jeszcze raz ostro�nie wyjrza�em zza pnia. - Widz� ci�, harcerzyku! - us�ysza�em. Natychmiast schowa�em g�ow�. - Na �trzy� zaczynamy - powiedzia�em do Tomka. - To znaczy, jak powiemy �trzy� mam biec, czy po �trzy�? - dra�ni� si� ze mn�. To by� ca�y Tomek! W krytycznym momencie trzyma�y si� go �arty. - Na �trzy� - rzuci�em. Po�o�y�em si� na plecach. Sprawdzi�em, czy do pistoletu jest za�adowana rakieta. Zapasowe dwa pociski po�o�y�em pod r�k�. - Got�w? Tomek skin�� tylko g�ow�. - Raz, dwa i trzy! Obr�ci�em si�, przykl�kn��em wystawiaj�c zza drzewa tylko praw� r�k� i g�ow�. Tomek poderwa� si� z miejsca. Nacisn��em spust. Celowa�em powy�ej g�owy m�odzie�ca. Tamten jak w westernie poderwa� do g�ry uzbrojon� r�k�, ale szybciej zadzia�a� u niego instynkt samozachowawczy i natychmiast pad� na ziemi�. P�on�ca rakieta szybowa�a w jego stron�. W tym czasie Tomek lecia� w d� zbocza, p�dz�c na �eb, na szyj� i przeskakuj�c przez zwalone pnie. Czym pr�dzej pad�em w kryj�wce oczekuj�c intensywnego ostrza�u. Patrzy�em za Tomkiem, kt�ry bardzo szybko znikn�� za zakr�tem drogi. Za�adowa�em drug� rakiet� i czeka�em. W lesie panowa�a przejmuj�ca cisza. Jedynie gdzie� w oddali s�ysza�em rytmiczne stukanie dzi�cio�a, kt�ry nie przejmowa� si� t� wojenn� zawieruch�. S�o�ce ogrzewa�o mi kark. Na g�rze nic si� nie dzia�o. Ten spok�j dzia�a� mi na nerwy. Nie lubi�em takiej bezczynno�ci. Postanowi�em sprawdzi�, czy m�odzieniec z pistoletem nadal jest na posterunku. Powoli przykucn��em i wysun��em g�ow�. Nic. Wsta�em i wtedy rozleg� si� strza�. Natychmiast wykona�em skok do kryj�wki. K�tem oka zauwa�y�em, �e kula uderzy�a kilka metr�w od miejsca, gdzie wsta�em. Kole� na g�rze mia� dobry pomys�. Przyczai� si� i czeka�, a� wstan�. �le wycelowa�. Nie wzi�� poprawki na to, �e strzela z g�ry. W takich sytuacjach trzeba mierzy� troch� powy�ej celu. Znowu wdycha�em zapach �ci�ki i czeka�em. Po pi�ciu minutach us�ysza�em za sob� tupot. Obejrza�em si�. To bieg� Tomek, zdyszany i czerwony na twarzy. Da�em mu znak, �eby ukry� si�. Pad� na ziemi� w sam� por�. Kula przelecia�a nad nim. Od drzewa do drzewa, niewidoczny dla strzelca, kt�ry le�a� na g�rze, przekrad� si� do mnie. - Co tak le�ysz? - zapyta� na wst�pie. - Przecie� mog�e� uciec? - Pilnowa�em go - palcem wskaza�em szczyt. - Nie mog�em st�d uciec. Nie m�g� mi nic zrobi�, ale sam te� nie m�g� sobie p�j��. - Dobra - Tomek machn�� r�k�. - Ty si� bawisz w szachy, a tam z do�u nadci�ga burza z piorunami. - Odsiecz? Kawaleria w policyjnych mundurach? - Nie. P� kilometra st�d widzia�em sze�ciu facet�w. Wszyscy uzbrojeni. Jeden mia� sztucer, drugi pistolet, reszta ka�asznikowy. Poczu�em, �e ogarnia mnie ch��d. Zacz��em si� ba�. - No w�a�nie - Tomek przytakn�� moim my�lom. - Zachowywali si� troch� nieostro�nie. G�o�no rozmawiali i palili papierosy. Jeden z nich debatowa� z kim� przez telefon kom�rkowy. Domy�lam si�, �e z tymi na g�rze. - Czemu? - Ten z do�u zapewnia�, �e kto� �le zrobi� zabieraj�c jaki� �towar�. Powinien go natychmiast zwr�ci�. Oczywi�cie mo�na w zamian wyp�aci� nagrod�, ale nie tak� sum�, jakiej ��dano. - Czyli ci dzielni m�odzie�cy na g�rze maj� co�, na czym tym z do�u bardzo zale�y. Nie jest to prawdopodobnie �adna z dziewczyn. Chodzi pewnie o narkotyki, kt�re okre�la si� mianem �towaru�. - Mo�e - mrukn�� Tomek. - W ka�dym razie jeste�my mi�dzy m�otem a kowad�em. - Zaraz pewnie zacznie si� tu strzelanina, trzeba ucieka� i ratowa� te dziewczyny. - Musimy zej�� ten kawa�ek po skarpie do strumienia - zaproponowa� Tomek. - Szum wody zag�uszy nasze przedzieranie si� w g�r� potoku. Jednocze�nie zejdziemy z linii ognia. W ten spos�b dostaniemy si� te� na szczyt, gdzie b�dziemy mogli zaj�� si� panienkami. Spojrza�em w d�. - Masz lin�? Tomek zaprzeczy�. - Mamy tylko sw�j talent i zgrabne d�onie - rzuci�. - Troch� ma�o - wyszepta�em. Us�ysza�em z g�ry jaki� ruch. Szybko wyjrza�em. Do snajpera do��czy� kolega nios�cy jednak d�u�sz� bro�. - Id� - Tomek tr�ci� mnie w rami�. Z do�u dobiega�y nas czyje� sapania. B�yskawicznie zsun�li�my si� na skraj �ciany. Z tej perspektywy zej�cie w d� nie zapowiada�o si� tak strasznie, zw�aszcza �e w niedalekiej przysz�o�ci ponad nami mia�y zapewne lata� kule. Nie by�o czasu na zastanawianie si�. Zacz�li�my schodzi�. Prze�o�y�em nogi nad kraw�dzi�, po�o�y�em si� na brzuchu i powoli opuszcza�em si� szukaj�c stopami mocnych punkt�w oparcia. Gdy ju� mia�em na czym oprze� nogi, lekko odchyli�em si�. Obejrza�em t� �ciank� wyznaczaj�c sobie drog� zej�cia. W tym czasie Tomek by� ju� pi�� metr�w poni�ej mnie. Rozpocz��em karko�omn� w�dr�wk�. Przyznam, �e ba�em si�, ale jeszcze wi�kszym l�kiem napawa�o mnie le�enie pod drzewem w czasie bitwy na stoku g�ry. Po kilku minutach sta�em ju� po kostki w wodzie. Obejrza�em okrwawione palce i zanurzy�em je w potoku. Zimno ostudzi�o pal�ce d�onie, kt�re odzyskiwa�y czucie. Bez s�owa ruszyli�my w g�r� strumienia. Powoli przedzierali�my si� przez zwisaj�ce ga��zie krzak�w. - Daleko st�d do szczytu? - zapyta�em. - Jeszcze kilometr, �agodnie pod g�r�. �ciany strumienia obni�a�y si�, a my wchodzili�my do ogromnej sto�kowej kotliny. Grzbiet ��cz�cy cztery szczyty jakby owin�� si� wok� g��bokiego do�u. Po �cianach prowadzi�y drogi, kt�rymi mo�na by�o doj�� na Bani�. Tam, jak zapewnia� Tomek, znajdowa�a si� ogromna ��ka, z kt�rej by� wspania�y widok. Za nam