radykalni radykalni z budzym, dzikim i stop� rozmawia� marcin jakimowicz z maleo rozmawia� dziki Ksi�garnia �w. Jacka Katowice 1997 � Copyright by Ksi�garnia �w. Jacka Sp. z o.o. Katowice 1997 Korekta Barbara G�odek Opracowanie graficzne Marcin Jakimowicz Sk�ad i �amanie Piotr Pindur Na ok�adce wykorzystano obraz ze zbior�w Muzeum Watyka�skiego ISBN 83-7030-216-5 Druk i oprawa Drukarnia Archidiecezjalna w Katowicach od redakcji Nie potrafi� powiedzie�, dlaczego powsta�a ta ksi��ka. Osoby z zewn�trz uzna�yby, �e jest dzie�em przypadku. G��boko czuj�, �e �jakby to powiedzie�? � tylko w pewnym stopniu maj� racj�. Pami�tam, �e w chwili, w kt�rej w moJej g�owie za- kie�kowa�a my�l, by porozmawia� z ,,Dzikim''. �Budzym", �Stop�" czy Malejonkiem. znajomy dzwoni� do wi�la�skiego studia Deo Recordings. Ku jego ogromnemu zaskoczeniu okaza�o si�, �e jest to pierwszy dzie� nagra� Tymoteusza i wszyscy wspomniani s� na miejscu. Potraktowali�my to jako znak. Takich znak�w by�o po drodze wiele. Z muzykami rozmawia�em wsz�dzie: na koncertach, w ko�cio�ach, w domach, knajpach. Kto� powie: wywiady mo�na by�o przeprowadzi� wcze�niej, tu� po nawr�- ceniach. Jasne, warto jednak zauwa�y�, �e �wiadectwa �Radykalnych" to �wiadectwa, kt�re dojrza�y. Wywiady nasi�kn�y Prawd�, nabra�y obiektywizmu, pozby�y si� nadmiaru emocji. Dlaczego �Radykalni"? Oddajmy g�os samym muzy- kom: �Zawsze w �yciu stara�em si� by� radykalny, by�a to dla mnie podstawowa cecha. Teraz widz�, �e nie ma wi�kszego radykalizmu od tego, kt�ry pokaza� Jezus" (Maleo); �Dla mnie radykalizm to jest kazanie na g�rze z Ewangelii �w. Mateusza. To jest radykalizm, przy kt�rym anarchizm jest konserwatyzmem" (Budzy); �Moje nawr�cenie trwa, dokonuje si� ca�y czas. Nawraca� si� musz� ka�dego dnia. To jest radykalizm. Mo�na sobie powiedzie�: 'Jestem anarchist�', ale tw�j anarchizm ujawnia si� tylko od demonstracji do demonstracji. Na- tomiast tu, by by� cz�owiekiem wiary, musisz walczy� z sob� przez ca�y dzie�. Pokusy przychodz� jedna za drug�, uwa�am, �e wi�kszym radykalizmem jest walka ze sob� samym ni� rzucanie kamieniami na ulicy" (Dziki). �Radykalni" to �wiadectwo �na teraz". Nie wiado- mo, co muzycy b�d� m�wili za rok, dwa. B�d� si� wstydzili tego, co powiedzieli, czy lektura �wiadectwa da im pok�j? Niewa�ne � jeste�my przecie� w drodze. Najwa�niejsze jest to, co m�wi� teraz. Teraz jest chwila naszego zbawienia. 6 tomek budzy�ski � Tomku, twoje teksty zawsze kr��y�y wok� Boga... Wszyscy to wyczuwali, cho� nigdy wcze�niej nie by�o to tak dos�owne jak dzi�. Co spowodowa�o, �e zacz��e� �piewa� otwarcie o Jezusie Chrystusie? W jaki spos�b Pan B�g si� do ciebie dobra�? � Mog� ci opowiedzie� tylko o zespole Armia, a me o Siekierze, bo wtedy nie pisa�em tekst�w W�asn� tw�rczo�� rozpocz��em dopiero w Armii Zawsze chcia�em, by moie teksty dotyczy�y spraw duchowych, zawsze si� tym interesowa�em... Mia�em wledy dwadzie�cia lat i by� to okres takich moich poszukiwa� duchowych. Mimo �e nigdy nie odszed�em od Ko�cio�a katolickiego (by�em wychowany w rodzinie katolickiej), �rodowisko i to, �e by�em �wielkim artyst�" � chodzi�em do liceum plastycznego � prowokowa�o takie poszukiwania tylko na zasadzie ciekawo�ci Czyta�em ksi��ki o buddyzmic Ze�. o hinduizmie i bardzo mi si� to podoba�o. Wiesz, Hare Knszna, te sprawy... Je�dzi�em na r�ne zloty, spotkania. Robi�em to zupe�nie bezmy�lnie, na zasadzie ciekawo�ci, kt�ra siedzi w m�odym cz�owieku Kiedy� nawet narysowa�em sobie na czole takie wedyjskie paski, jakie nosz� knsz-nowcy. Tylko i wy��cznie dla jaj Bezmy�lnie �piewali�my sobie z kolegami: Hare Knszna. Ale to by�o ca�y czas bardzo powierzchowne, mimo �e dzi� wiem, �e wyl�dowa�em w�wczas w tym, co dzi� nazywa si� New Ag�. Tak to wygl�da�o. Jezus zawsze by�, istnia�. Chodzi�em do ko�cio�a (rzadko, ale chodzi�em). Wiesz, to by�o tak, �e przez ca�y rok nie chodzi�em do ko�cio�a, ale w czasie Bo�ego Narodzenia szed�em tam i modli�em si�. Oczywi�cie, ze wtedy wiele rzeczy by�o dla mnie zas�oni�tych, na przyk�ad to, ze wsp�y�em seksualnie z dziewczyn� i nie odczuwa�em tego jako grzech. Ko- cha�em j� bardzo i to by�o dla mnie wystarczaj�cym po- wodem, aby usprawiedliwi� si� przed sob�. Po prostu � pewnego rodzaju ciemno�� duchowa. Ale wr��my do Armii Gra�em, pisa�em teksty, ale nie mia�em konkretnego Boga, p�ywa�em w takim new age'owym oceanie Wszystko by�o Bogiem, rozumiesz. Wszystko By� to swego rodzaju panteizm Wida� to szczeg�lnie w piosence �Je�eli"' albo �Jestem drzewo, jestem ptak"2 Mo�na je odczyta� s�owo po s�owie w spos�b new age'owo - gnostycki, panteistyczny B�g jest wsz�dzie Niebo, wiatr, drzewo, ptak � wsz�dzie Inna sprawa, ze by�em wtedy pod ogromnym wp�ywem Tolkiena i jego W�adcy pier�cieni, zreszt� jednej z naj- pi�kniejszych ksi��ek, jakie w og�le powsta�y Ca�a ta czarowno��. elfy, krasnoludy, drzewce, Tom Bombadil Ale to jest ba��, a ja przenosi�em to wszystko do swej tw�rczo�ci. Na przyk�ad utw�r �Jestem drzewo, jestem 1 Je�eli Je�eli nam zabraknie si�, zostan� jeszcze morze i wiatr Nadejdzie nasz czas 2 Jestem drzewo, jestem ptak Jeszcze noc, jeszcze czas, p�onie ziemia, p�onie las; dziwne s�owo, tajny znak; jestem drzewo, jestem ptak. Wszystkie drogi, wszystkie sny, dzikie my�li, straszne dni, kamie� z nieba, z nieba znak; jestem drzewo. Jestem ptak 10 ptak" jest napisany od pocz�tku do ko�ca pod wp�ywem Tolkiena. Podobnie piosenka �Je�eli". � Podpisywa�e� si� wtedy nawet: Tom Bombadil. Na pierwszej p�ycie Armii jest utw�r �Bombadil w locie"... � Posta� Bombadila by�a mi niezwykle bliska, do tego stopnia, �e zacz��em si� z ni� uto�samia� Mo�na powiedzie�, ze moja duchowo�� by�a w�wczas �duchowo�ci� tolkienowsk�" (�miech) Dok�adnie tak Ale gdzie� w tym wszystkim by� ca�y czas Jezus Chrystus i gdybym sobie w domu siad� i zada� sobie pytanie �Kt�ry z tych bog�w, Knsznow i elf�w jest najwa�niejszy", to wybra�bym na pewno Jezusa. � Najlepszy, ale nie - jedyny? � Jasne Mo�na sobie skaka� z kwiatka na kwiatek, to tu, to tam Ze mn� by�o tak, jak z Darkiem Malejon-kiem Uratowa�o mnie moje wrodzone lenistwo Jestem z natury leniwy i dlatego nigdy nie da�em si� wci�gn�� w takie g��bsze rzeczy jak medytacje, �wiczenia u jakiego� guru Uwa�am, ze jest to wielki palec Bo�y Podobnie z narkotykami Gdy zetkn��em si� z marihuan� na pocz�tku lat osiemdziesi�tych, to chcia�em si� �opali�" jak wanat, ale B�g zrobi� mi taki numer, ze d�ugo nie mog�em si� pozbiera� Zapali�em mocnego jomta i przestraszy�o mnie to na ca�e �ycie Mia�em tak strasznie nieprzyjemne doznanie � Z tego, co pami�tam, w wywiadach sprzed kilku lat pisywa�e�, �e to by�o przyjemne. Lata�e� sobie w kosmosie... Tak podawa�y media. 11 � Sk�d! To by�o bardzo nieprzyjemne! Naprawd�, jedno z najgorszych do�wiadcze� w moim �yciu. Da�em sobie z tym spok�j na zawsze. To wi�za�o si� tez z bardzo przykrym stanem fizycznym By�em wtedy zupe�nie pod�amany Po prostu � dosta�em cios Dzisiaj wiem, ze spowodowa� to Pan B�g Gdyby spodoba�a mi si� �gandzia", to me wiem, gdzie bym dzi� wyl�dowa� Pan sprawi�, ze me wpu�ci�em si� ani w kana� newage'owy ani w narkotyki � tez zreszt� istotny element pseudodu- chowosci New Age Newage'owiec jest za leniwy, by cokolwiek trudniejszego zrobi�, a po narkotyki si�gn�� mo�e zawsze B�g uratowa� mnie od tego � Wielu m�odych ludzi twierdzi, �e katolicy s� szowinistami, lud�mi pozbawionymi tolerancji. M�wisz wci��: �tylko Jezus". A inni bogowie? Krisz-nowcy toleruj� Jezusa Chrystusa, dlaczego wi�c katolicy nie toleruj� Kriszny? � To jest sprawa serca Nie mog� �adnemu cz�owie- kowi zabroni� wiary w cokolwiek Nie mog� cz�owiekowi, kt�ry jest buddyst�, powiedzie� nie To jest sprawa serca Moja relacja z Jezusem to sprawa serca �Tam skarb tw�j, gdzie serce twoje" Jezus jest mi�o�ci�, a ka�dy cz�owiek pragnie spotka� si� z mi�o�ci� To nie jest wyb�r To znaczy to jest wyb�r, ale z drugiej strony To B�g wybra� mnie, a nie ja wybra�em sobie Boga B�g daje ci t� �ask�, ze si� za Nim opowiadasz. � Dlaczego poszed�e� za Jezusem? Z punktu wi- dzenia tak modnego dzi� marketingu wypada On najs�abiej. Atena spektakularnie wyskakuje z g�owy Zeusa, �wiatowid ciska piorunami, Wisznu przed- stawiany jest jako pan �mierci z czaszkami wok� �2 g�owy. A Jezus na kolanach myje stopy uczni�w... �wiat twierdzi przez ca�y czas, �e przegra�. � To jest tak, �e Jezus mnie wo�a, a na Jego g�os nie spos�b nie odpowiedzie� To tak, jakby wo�a�a ci� naj- ukocha�sza i najpi�kniejsza osoba Cz�owiek wymi�ka totalnie U mnie wygl�da�o to tak, ze w czasie koncert�w promuj�cych p�yt� ,,Legenda", kt�ra zawiera elementy gnozy chrzesci)anskiej, w czasie �piewania niekt�rych piosenek zacz�y si� 7e mn� dzia� dziwne rzecze Pan B�g zac/�� robi� mi niespodzianki Pami�tam, ze dzia�o si� to przy �piewaniu piosenek �Podro� na wsch�d" i �Przeb�ysk" Podczas �piewania zacz��em doznawa� dziwnych stan�w, nazwa�bym )e stanami mistycznymi, bo me znam innego s�owa, kt�re by je wiernie odda�o By�y to stany takie] duchowe^ przyjemno�ci i zachwytu l mia�em taki g�os w sercu, ze gdy �piewam ,,Podro� na wsch�d", to tym wschodem ]est Jezus Takie mia�em poznanie Albo spiewa|�c. ��wiat�o �wiec, �wiat�o prowad� mnie". )aki� g�os mi m�wi�, ze tym �wiat�em jest Jezus Chrystus � A nie napisa�e� tej piosenki o Jezusie? Znam takich, kt�rzy modl� si� jej s�owami... � Pos�ucha), ja pisz�c t� piosenk�, my�la�em o Jezusie, ale nie napisa�em tego dos�ownie, bo wstydzi�em si�, stch�rzy�em, nie by�em jeszcze got�w, aby powiedzie� to wszystkim To by�o dla mnie A tu nagle na tych koncertach tak jakby kto� m�wi�, �ebym ja to powiedzia� Nie ��wiat�o" tylko �Jezus" By�em wtedy absolutnie pewien, ze ten stan, kt�ry mnie ogarnia�, jest od Niego, 7e �piewam piosenk� o Jezusie. Ten �Wsch�d" to jest Jezus, ��wiat�o" to Jezus � ��wiat�o ze Wschodu" I by�em tak wzruszony, ze p�aka�em. Tu wiesz t�umy, 13 huk, czad, a mi lej� si� z oczu �zy. Odwraca�em si� jako�, �eby nie widzieli, bo to wiesz � wielki idol rockowy. Wstyd. Prze�ywa�em jedne z najpi�kniejszych moment�w w moim �yciu i powiem ci, �e zacz��em pragn��, �eby te sytuacje si� powtarza�y. A tu nie, Pan B�g kiedy chcia�, to robi�. My�l�: O! Dzisiaj pewnie zdarzy mi si� co� takiego. A tu nic. Dokonywa�a si� we mnie taka wewn�trzna przemiana. � Wszystko zacz�o si� od emocji? � Tak. B�g dobra� si� najpierw do mych emocji, dopiero p�niej przyszed� czas na rozum i serce. Pomy�la�em sobie, �e skoro �piewam piosenki o Jezusie, to odwa�� si� i zmieni� tekst. B�d� �piewa�: �Niech ci� strze�e, nich ci� wspiera Jezus Chrystus", a nie ��wiat�o", jak �piewa�em dotychczas. I zmieni�em tekst. Na jednym z koncert�w � w �odzi za�piewa�em: �Jezus Chrystus". A tu nagle okaza�o si�, �e za�o�ce, kt�ra przysz�a na ten koncert, to si� nie spodoba�o. Zebrali si� pod scen� i zacz�li krzycze�: ,,Jezus ch...", zacz�li na mnie plu� (nigdy wcze�niej mi si� to nie zdarza�o), tego typu rzeczy. Dla mnie by� to ogromny szok. Ca�y problem polega� na tym, �e ja my�la�em, �e wystarczy wypowiedzie� to publicznie i sprawa za�atwiona. My�la�em, �e wszyscy to przyjm�, �e wszystkim si� to b�dzie podoba�. A tu okaza�o si�, �e moje s�owa spowodowa�y tak� pot�n� agresj�. � Mia�e� �wiadomo��, od kogo ona pochodzi�a? Czy czu�e�, �e to agresja szatana, kt�ry zaczyna �miesza�"? � Oczywi�cie, �e tak. � Nie by�e� wi�c zaskoczony... 14 � By�em bardzo zaskoczony! Wiedzia�em, �e to szatan, ale moja wiara by�a jeszcze bardzo s�aba. Oni mi straszliwie ubli�ali, by�em ca�y opluty. Kto� krzycza�, �e Jezus to jest ch..., a mnie nagle co� tkn�o i po raz pierwszy powiedzia�em na g�os: �Cz�owieku! Jezus Chrystus jest Panem!" Powiedzia�em to po raz pierwszy w �yciu. � Kiedy to by�o? � Pi�� lata temu. A powiedzia�em to nie w takiej atmosferze, wiesz, �e siedzimy sobie z przyjaci�mi, modlimy si� i kto� nagle m�wi: �Jezus Chrystus jest Panem", ale w warunkach zupe�nie skrajnych, ekstremalnych. My�la�em wtedy: �No, teraz to mnie ju� chyba tylko zabij�". Dograli�my jako� ten koncert do ko�ca, ale ja zosta�em zmia�d�ony. Bo ja by�em wtedy, wiesz, wielk� gwiazd� rocka. Dochodzi�o do takich przegi��, �e po koncertach przychodzi�y dziewczynki i m�wi�y: �Tomek, ty masz tak� moc czarodziejsk�, g�owa mnie boli, po�� mi r�k� na g�owie, a mnie uzdrowisz". A ja oczywi�cie k�ad�em! S�owo honoru! A tu nagle gwiazda rocka opluta, zniewa�ona na oczach wszystkich... Ale � �Jezus jest Panem", rozumiesz, nagle powiedziane zosta�o co� takiego! To by� prze�om w moim �yciu. Dok�adnie wtedy, gdy publicznie to powiedzia�em, i to w sytuacji, gdy zosta�em zbity i zdeptany. � Od tego czasu zacz�� si�, jak sam mawiasz, �wiadomy okres twojej tw�rczo�ci? � Tak, wtedy powoli zacz��em i�� do Jezusa... W Duchu dzieje si� historia, kt�rej my czasem nie rozumiemy, jakby wbrew nam. Wtedy zacz��em chcie� czego� �wiadomie. Na przyk�ad � zacz�� chodzi� do 15 ko�cio�a. Po prostu, tak jak nie mia�em wcze�niej takiej potrzeby, tak teraz zacz��em tego pragn��. � M�wi�e�, �e to nie ty wybra�e� Boga, ale On wybra� ciebie. Powiedz, jak znalaz�e� si� w Ko�ciele katolickim? Nie by�o to chyba tak, �e ustawi�e� sobie kilka Ko�cio��w, a wybra�e� katolicki jedynie dlatego, �e ci najbardziej odpowiada�... � S�uchaj, ja nigdy nie mia�em tego problemu, �eby wybiera� Ko�ci�. Ja nie wyobra�am sobie innego. Nie wyobra�am sobie, �eby nie by�o Eucharystii. Jest to dla mnie nie do pomy�lenia. Dlatego nie mia�em tutaj �adnego dylematu. Powiem ci, dlaczego Ko�ci� katolicki. W tym czasie zacz��em chodzi� na Msz�. I ka�de s�owo, kt�re tam s�ysza�em, by�o dla mnie jakby nowym objawieniem. Jak kiedy� Msz� odbiera�em tak, jakbym mia� wat� w uszach, tak teraz uczestniczy�em w mej pe�niej. � Tak, jakby by�a odprawiana specjalnie dla ciebie? � Dok�adnie tak, jakby mi kto� t� wat� zdj��. Wszystkie te modlitwy, wezwania... Jakie to pi�kne, a sama Msza �jakie to wspania�e dzie�o sztuki! Na�o�y�y si� wtedy na to wspomnienia z mo)ego dzieci�stwa, gdzie do ko�cio�a chodzi�em ze swoj� babci�. Moja babcia Aniela prowadzi�a mnie do ko�cio�a. Jako ma�y kaj-tek chodzi�em z ni� na Msze, nieszpory i inne nabo�e�- stwa. A by� to stary, barokowy ko�ci�. A ja, nadwra�li-we dziecko, ch�on��em te wszystkie obrazy, te niesamowite procesje z monstrancj�� co� pi�knego. � I dlatego, nawet d�ugo przed swym nawr�ceniem, m�wi�e�, �e sztuka jest �budowaniem gotyckiej 16 katedry"? Katedry jako �wi�tyni Chrystusa, czy jedynie przepi�knej architektonicznej formy? _ Zawsze, nawet przed nawr�ceniem, my�la�em o �wi�tyni, nigdy o samej formie. � Sacrum nie do ko�ca nazwane? � Dok�adnie tak. Jest to �wietny symbol, bo buduje si� ko�ci� jakby w sobie samym. Ale najpierw widzi si� tylko to, co na zewn�trz. Form�, pi�kno, estetyk�. Nie ma jeszcze pi�kna duchowego, bo do niego jeszcze cz�owiek nie dor�s�. A potem gmach, kt�ry powoli si� wznosi, zaczyna wype�nia� si� Duchem. Jest to Duch Jezusa Chrystusa � Duch �wi�ty, kt�rego On zsy�a. I teraz to wszystko si� na�o�y�o. Odkry�em g��bi�, tre��. To, co by�o dla mnie pi�kn� form�, nabra�o tre�ci. Przesta�em ucieka� na boki w jakie� filozofie Wschodu, w ze�, ale wr�ci�em do domu. Syn marnotrawny, kt�ry gdzie� si� b��ka�, wr�ci� do domu! By�em bardzo wzruszony, p�aka�em, cz�sto chodzi�em do spowiedzi, � Ju� na pocz�tku odkry�e� sakramenty? � Tak. Ja nie wyobra�a�em sobie, by mo�na by�o p�j�� na Msz� i nie przyst�pi� do Komunii. By�o to dla mnie niewyobra�alne. Podobnie spowied�. Dla mnie by� to warunek pojednania si� z Bogiem, by�o to co� nieod��cznego. � Spowied� jest sakramentem, z kt�rym wiele os�b ma spore problemy. Ty nie mia�e� �adnego wyniesionego z domu nakazu, �e raz na jaki� czas trzeba, a przynajmniej powinno si� j� �zaliczy�", nie post�powa�e� wed�ug �adnego schematu. Czym przyci�gn�� ci� ten sakrament? 17 � B�g prowadzi bardzo r�nymi drogami. Dla mnie sta� si� On totaln� �wi�to�ci�. Totaln� czysto�ci� i pi�knem. I ja, �eby by� godny, by do Niego przyj�� i by Go przyj��, chcia�em by� czysty na tyle, na ile potrafi�em obmy� si� z tych brud�w i tego ca�ego g�wna, w kt�rym siedzia�em. Czu�em si� zupe�nie niegodny, by przyst�pi� do kogo� tak �wi�tego. Wiedzia�em jedno � musz� si� oczy�ci� na tyle, na ile mog�. Nigdy nie traktowa�em spowiedzi jak jakiej� psychoterapii, nigdy nie liczy�em na to, �e ksi�dz odpowie mi na moje psychologiczne wewn�trzne potrzeby. Chcia�em tylko powiedzie�: �zgrzeszy�em". I koniec. Nigdy nie szed�em tam po to, by ksi�dz mi pom�g�, by powiedzia�, co mam z sob� zrobi�. M�wi�em: �Zrobi�em to, i to, i to i nie chc� wi�cej tego robi�". Chcia�em jak najszybciej biec do Jezusa! Podobnie Eucharystia. By�em gnostykiem, rozkocha-nym w legendach arturia�skich. W nich bardzo istotne by�o poszukiwanie �wi�tego Graala - kielicha, w kt�rym jest krew Chrystusa. Rycerze udawali si� na Wsch�d, by go odnale��. I nagle � s�uchaj � ja ten Graal znalaz�em! Ja znalaz�em Graal. Tak jak oni go poszukiwali, tak ja go znalaz�em, bo Graal jest obecny na ka�dej Mszy �wi�tej. Jest to kielich, kt�ry stoi na o�tarzu, bo jest w nim krew Chrystusa. �wi�ty Graal jest, tylko ludzie go nie widz�. My�l�, �e trzeba go szuka�, pojecha� do Ty- betu. Nieprawda! �wi�ty Graal jest w ko�ciele kilka metr�w obok. Stoi na o�tarzu i ja go znalaz�em! � Kolejna rzecz � wsp�lnota. To chyba najwi�kszy problem m�odego cz�owieka. Przyjdzie taki facet z koncertu, odda nawet na nim �ycie Jezusowi, przyjdzie raz na jaki� czas do ko�cio�a. To wszystko. Co daje �ycie we wsp�lnocie? Czy nie mo�na by� po 18 prostu chrze�cijaninem bez zobowi�za� wobec drugich, bez wsp�lnej modlitwy? � W swoim �yciu mia�em etap, w kt�rym odkry�em na nowo Eucharysti�, spowied�. Ale gdy wr�ci�em do domu, nie przeszkadza�o mi to, �e trzymam figurki Buddy na p�kach, �e �yj� z dziewczyn� bez �lubu tylko dlatego, �e �my si� kochamy" i tak dalej.... W dalszym ci�gu panowa�a jaka� ciemno��. Praktyki religijne � tak, a �ycie swoim torem. Przychodzi�em do domu i m�wi�em: �Wszystko jest OK! Wszystko jest w po- rz�dku, nic z�ego si� nie dzieje". I w pewnym momencie mego �ycia spotka�em koleg� na ulicy. Szed�em wtedy po ryb�, to bardzo ciekawe � po ryb�. Patrz�, a tu idzie m�j kolega � Piotr, kt�rego nie widzia�em dwana�cie lat, przyjaciel z liceum plastycznego. Okaza�o si�, �e jest zakonnikiem � paulinem. Przebywa� wtedy w Warszawie, a ja mieszka�em dwie ulice dalej... l on wpad� do nas do domu i widzisz � to jest cz�owiek Bo�y, wszed� i nie cacka� si� z nami. Od razu powiedzia�: ��yjecie w grzechu". Pomy�la�em sobie: �Kurcze! Przecie� to jest m�j kumpel. Powinien poklepa� mnie po plecach i powiedzie�: �Spoko, wszystko jest w porz�dku". A on od razu: ��yjecie w grzechu". Powiedzia� mi co�, czego moi koledzy nie powiedzieliby mi nigdy, bo s� moimi kumplami, nie chc� mnie urazi� itd. A on okaza� si� prawdziwym cz�owiekiem Bo�ym � powiedzia� mi prawd�. P�niej, po kilku miesi�cach, udzieli� nam �lubu. Opowiadam o tym, bo chc� powiedzie�, �e wsp�lnota jest po to. �eby� odkry�, �e potrzebny ci jest drugi cz�owiek. Nie jaki� tw�j kumpel, z kt�rym sobie za�o�y�e� wsp�lnot�, by g�aska� si� po g��wkach i rozwa�a�, jacy to my jeste�my �wi�ci i �wietni. Wsp�lnota, kt�r� wybierze ci B�g. Jak by�o ze 19 mn�? Coraz cz�ciej chodzi�em na Msze, coraz bardziej si� �u�wi�ca�em" i nagle zetkn��em si� z czym� takim, jak Odnowa w Duchu �wi�tym. W ko�ciele oo. Paulin�w na D�ugiej zacz�y si� nocne czuwania, kt�re prowadzi� o. Krzysztof Kowalski i ja zacz��em na nie chodzi�, bo Piotr (kt�ry w zakonie przybra� imi� Augustyn) powiedzia� mi: �Id� tam i zobacz". Wtedy po prostu prze�y�em szok! Po raz pierwszy zobaczy�em modlitw� w j�zykach, proroctwa, uzdrowienia. Po raz pierwszy zobaczy�em, �e tak mo�na si� modli�. Przylecia�em do domu i m�wi� do �ony: �Natalia, chod�, zobacz, co si� tam dzieje, p�jdziemy tam na pewno za miesi�c!" Okaza�o si�, �e poszed�em tam wcze�niej. Wchodz�c do ko�cio�a, natkn��em si� na pewnego ojca, kt�ry mnie zupe�nie nie zna�. Spojrza� na mnie uwa�nie i powiedzia�: �Ty nie wierzysz w Boga. Musisz mie� co� wsp�lnego z okultyzmem". Ooo, cz�owieku, s�owa powiedziane przez takiego go�cia i w dodatku powiedziane z tak� moc� spowodowa�y, �e zamar�em. Zawali�a si� w tym momencie ca�a moja budowla, kt�r� sobie w ludzki spos�b wybudowa�em. Powiedzia� mi po prostu: �Ty me wierzysz w Boga". By�o to dla mnie ogromne prze�ycie, tak jakby kto� uderzy� mnie m�otkiem w �eb, dos�ownie. A przecie� ja chodzi�em ju� do ko�cio�a, do spowiedzi, modli�em si�, � co w tym by�o z�ego? � Czyli szatan pos�ugiwa� si� twoj� nie�wiadomo�ci�? Nie chcia�e� przecie� tkwi� po uszy w okulty-zmie, szuka�e� drogi do prawdy.... � Tak, teraz widz�, �e szatan pos�u�y� si� moj� nie- �wiadomo�ci�. Wiesz, to jest tak. �e przychodzi jeden cz�owiek i m�wi: ��yjesz w grzechu"; przychodzi drugi i m�wi: �Ty nie wierzysz w Boga". A przecie� zawsze 20 by� B�g, zawsze by�a jaka� duchowo��. Po prostu by�em zszokowany. Zn�w kto� zmi�t� to, co sobie wybudowa�em w�asnymi si�ami. A to jest ca�y czas, jak m�wi� � Pan B�g. To On wys�a� tych ludzi, �eby mnie opluli, zniewa�yli, �eby zniszczyli we mnie tego idola, te wszystkie relacje z Bogiem, kt�re sam sobie u�o�y�em. A nie by�o w tym ch�ci pe�nienia woli Bo�ej. � Jak szybko to wszystko si� odbywa�o? � To wszystko trwa�o ponad rok. A prawd� m�wi�c, to u mnie si� to dzieje i dzieje i ko�ca nie wida�. Do�wiadczy�em, �e dla Boga nie ma poczucia czasu. A co najwa�niejsze: my�la�em, �e to wszystko si� b�dzie pi�o do g�ry, a tu jest na odwr�t �jest ci�g�e zej�cie. Coraz bardziej odkrywam sw�j grzech. S� rzeczy, kt�rych ci nikt nie powie. A tu nagle przychodzi cz�owiek i m�wi ci co�, czego nigdy nie chcia�by� us�ysze�. Na tym polega te� rola Ko�cio�a. Ko�ci� po prostu m�wi prawd�, a �prawda nas wyzwoli". Przyszed� cz�owiek i powiedzia� o mnie prawd�. A mia� racj�, bo przecie� mia�em w domu ogromn� bibliotek�, p� �ciany o jakich� hinduskich metodach zbawienia, o jodze, o r�nych szarlatanach, sam chodzi�em na kurs do klubu gnostyk�w.. Tak by�o! Jerzy Prokopiuk � najwi�kszy autorytet w Polsce z dziedziny gnozy napisa� o Armii i o moich tekstach do p�yty �Legenda", �e jest to ,,per�a poezji gnostyckiej". A by� to autorytet dla mnie potwornie wa�ny, jak teraz dajmy na to Tardifczy Verlinde. W takim �wiatku wtedy �y�em. Udawa�em, �e �yj� Jezusem, ale nie by� to Jezus prawdziwy, a jedynie stworzony przeze mnie. M�wi�em: �Ty, Panie Bo�e, mo�esz by� tu i tu, a dalej ju� nie wchod�, bo to jest m�j teren, moje �ycie, kt�re polega na tym, �e mog� na przyk�ad �y� z �on� bez �lubu". Niczego w�wczas od siebie nie wymaga�em. Wydawa�o mi 21 si�, �e wystarczy, �e p�jd� sobie na Msz� �wi�t� i sp�ynie na mnie jaka� b�ogo��. Ale Jezus powiedzia�: �Poznacie prawd�, a prawda was wyzwoli". Okaza�o si�, �e okultyzm siedzi we mnie ca�y czas... � Dlaczego? Nie chcia�e� przecie� w nim macza� palc�w. Czy szatan pos�uguje si� przede wszystkim ludzk� nie�wiadomo�ci�? � Tak jest. cho� prawd� powiedziawszy � ja chcia�em bra� udzia� w okultyzmie. � Ale gdy pisa�e� np. �Trzy bajki" czy inne piosenki, nie tworzy�e� ich przecie� dla jakiego� demona... � Jasne! Moj� intencj� przez ca�y czas by�o �piewanie o Bogu, kt�ry jest dobrem, pi�knem, �wiat�em. Wszystkie piosenki by�y napisane z t� intencj� (r�wnie� utw�r �Trzy bajki", kt�ry traktowa�em jako swego rodzaju egzorcyzm). Ale szatan, tak jak m�wisz, pos�uguje si� nasz� nie�wiadomo�ci�, pewnego rodzaju naiwno�ci�. Po rozmowie z zakonnikiem, kt�ry powiedzia� mi prawd�, zauwa�y�em wielk� zmian� � moi koledzy zacz�li si� nawraca�. Nagle, na jednym z nocnych czuwa�, miesi�c po mnie nawr�ci� si� Darek Malejonek. Na moich oczach!!! Nawr�ci� si� �Dziki" � zn�w na moich oczach. Po miesi�cu ,,Stopa" (Piotr �y�elewicz) mia� wypadek, w kt�rym Pan go dotkn��. I my wszyscy razem � taka stara za�o�ka � pojechali�my z �onami w lutym na rekolekcje Odnowy w Duchu �wi�tym do Cz�sto- chowy. I tam dopiero �wiadomie odda�em �ycie Jezusowi. Prze�y�em tam po raz pierwszy taki g��bszy wgl�d na to, kim naprawd� jestem. Mia�em okazj� przyjrzenia si� 22 samemu sobie, przemy�lenia wielu spraw. Podzielili nas na grupy1 przez jaki� czas mieli�my rozmawia� ze sob�, dawa� �wiadectwa. By�a to dla mnie absolutna nowo��. \Vtedy po raz pierwszy zrozumia�em, czym mo�e by� wsp�lnota. Na rekolekcjach w czasie podzia�u na grupy okaza�o si�. �e przydzielili mi pi�ciu jakich� obcych facet�w. �Kurcze, co jest grane?" � pytam. Przecie� tu na rekolekcjach jest Grzesiek G�rny z �Frondy", Male-ionek... Ja chc� z nimi, a nie z obcymi palantami. O czym ja b�d� z nimi gada�? Przejrza�em ich od po- cz�tku... Z Grze�kiem G�rnym to bym mia� o czym pogada�. A z nimi??? � m�wi� sobie: �Widzisz, Panie Bo�e, kiepsko jest". I wtedy � na pierwszym spotkaniu � gdy jeden z tych prostych robotnik�w (takich, na kt�rych ja, wielki artysta i intelektualista, nie splun��bym nawet) powiedzia� �wiadectwo, to opad�a mi szcz�ka. Dos�ownie. Pomy�la�em wtedy o sobie: �O, ty g��bie, jak w og�le �miesz ocenia� tego cz�owieka, os�dzi� i prawie go w swym umy�le zabi�. A przecie� B�g ci go postawi� i teraz s�uchaj, gnoju � Budzy�ski (dos�ownie!), s�uchaj, palancie, co chce ci powiedzie� ten prosty robotnik! To nie on, ale to ty jeste� g�upi", l to w�a�nie jest wsp�lnota!!! Po rekolekcjach wszyscy przyst�pili�my do neokate- chumenatu. Wsp�lnota to nie s� ludzie, kt�rych ty sobie wybierzesz, gdzie b�dziemy sobie siedzie� w ciepe�ku i opowiada� o g�upotach. Nie, to jest obcy cz�owiek, kt�ry przyjdzie i powie ci: �Ty nie wierzysz w Boga". Wtedy jest szansa, �e us�yszysz prawd�, kt�r� powie ci B�g przez t� osob�, bo On j� wybra�, nie ty. Tu jaki� robotnik, tu adwokat, biedak, student, tu moja �ona. tu �Lica"... I my mamy s�ucha� S�owa i dzieli� si� Nim. Kiedy� powiedzia�bym: �Co taki kretyn mo�e mi po- 23 wiedzie�? Nic, przecie� ja wch�on��em tyle ksi��ek koncert�w, obraz�w, a tu jaki� prostak b�dzie mnie poucza�". Okazuje si�, �e to, co on powie, jest najcenniej-sz� rzecz�, j�kaj� mog� mie�. Ci ludzie s� zrz�dzeniem Boga, abym przejrza� si� w nich jak w lustrze i nauczy� si� mi�o�ci. � Jak tra�les do konkretnej wsp�lnoty neokate- chumenalnej? � Rekolekcje w Cz�stochowie by�y jednym z najwi�kszych prze�y� duchowych w moim �yciu By�y to niezapomniane chwile Tam prze�y�em na w�asnej sk�rze prawdziwe wylanie Ducha �wi�tego. Widzia�em, jak ludzie otrzymywa�] Jego dary pocz�wszy od daru j�zyk�w, na darze uzdrawiania ko�cz�c. Nigdy tego nie zapomn� Tam w�a�nie dosz�o do wielkich prze�om�w duchowych � powiedzia�em publicznie, 7c oddaj� swoje �ycie Jezusowi Nie wiedzia�em, �e by�y to deklaracje, kt�re dopiero �ycie b�dzie weryfikowa� Po powrocie z tych rekolekcji nasz duchowy przewodnik � o. Krzysztof Kowalski ku naszemu zaskoczeniu nie zaproponowa� nam Odnowy w Duchu �wi�tym, ale drog� neokatechumenaln� My�my wszyscy zareagowali bardzo mocno- �Co'7?? Po tych wszystkich do�wiadczeniach? My chcemy do Odnowy! Chcemy w rado�ci chwali� Pana". A on powiedzia� mi w�wczas: �Tomu�, ja ciebie prosz�, �eby� wst�pi� do neokatechumenatu" I powiedzia� to samo �Stopie", Malejonkowi, �Dzikiemu"... Jest on dla nas wielkim autorytetem, wi�c mimo naszych wszystkich oci�ga� w ko�cu si� zgodzili�my Powiedzieli�my �No dobra...". Mieszkali�my wtedy z Natali� od p� roku w Poznaniu. Zacz�li�my szuka� po mie�cie jakich� katechez. Ojciec Krzysztof powiedzia� nam, �e na ko�ciele b�dzie 24 wisia� du�y plakat. Chodzili�my i szukali�my przez miesi�c i nic. a tu nagle patrzymy � jest. Na jednym z pozna�skich ko�cio��w wisi plakat. Poszli�my tam i zacz�li�my s�ucha� katechez. Zostali�my i ju� ponad dwa lata )este�my na drodze neokatechumenalnej. Teraz po tych dw�ch latach widz�, ]ak ogromn� warto�� ma dla mnie ta wsp�lnota. Jednym zdaniem � trzeba nauczy� si� stawa� w prawdzie. Ca�e moje �ycie do tej pory to by�o mniej lub bardziej �ycie w k�amstwie, zas�anianie si� lakmus maskami, udawanie kogo� innego. Bo ba�em si�, �e przestan� mnie kocha�, lubi�... A tu ucz� si� stawa� w prawdzie i s�ucham S�owa Bo�ego, � teraz dzi�kuj� Bogu z ca�ego serca za to, �e jestem w neokatechumenacie. A powiem ci, �e sta�o si� to za spraw� snu... Naprawd�! Kiedy�. )akie� dziesi�� lat temu, mia�em taki sen: Sta�em gdzie� na dworze, by�a p�na jesie�, ciemny zimny wiecz�r, deszcz, szaruga... Sta�em przed drzwiami jakiego� budynku. Ze �rodka dochodzi� do mnie przepi�kny �piew. I tak, jak to si� we �nie czasem wie, pojmowa�em, �e tam � wewn�trz odbywa si� co� cudownego. Chcia�em otworzy� drzwi, a drzwi by�y zamkni�te. Nachyli�em si� l zacz��em patrze� przez dziurk� od klucza. Zobaczy�em wtedy co� takiego' �nie�nobia�y obrus, r�ce. kt�re co� podaj�, blask �wiec, ludzi. Przez t� ma�� dziurk� od klucza dociera�a do mnie jaka� cudowna atmosfera, nieziemskie pi�kno. A ja by�em �wi�cie przekonany, �e tam � przy tym stole � jest Jezus Chrystus. � teraz w neokatechumenacie, w czasie jednej z Eucharystii co� mnie tkn�o � spojrza�em na obrus, na kielich, na migotaj�ce �wiece i nagle m�wi� sobie: �Tak!" A� ciarki przesz�y mi po plecach... M�wi�: �Bo�e jedyny, przecie� to jest ten sen!" I m�wi�: 25 �Wpu�cili mnie!!!!!" Rozumiesz? Te drzwi, kt�re by�y amkni�te, otworzy�y si�. Jezus, kt�ry siedzia� we-vnatrz, zaprosi� mnie do siebie! I teraz siedz� przy stole ' �ywym Jezusem". Jest to dla mnie szcz�ciem nie do )pisania. Jestem tu, gdzie powinienem by�. I powiem ci, 'e czasem, gdy mam jak�� chwil� s�abo�ci, gdy nie chce ni si� na przyk�ad p�j�� w sobot� wieczorem na Msz�, nowie sobie: �Pami�taj, gdzie ci� wpuszczono, pami�-aj, gdzie ci si� otworzy�y drzwi..." l zawsze id�. I nie wiem, na jakim jestem etapie duchowym, naja-:im szczeblu, jak wysoko, czy jak nisko � to mnie w �gole nie obchodzi. Wiem jedno � pij� ze zdroj�w :bawienia, siedz� przy stole Jezusa Chrystusa. Uczestni-;z� w Kr�lestwie nie z tego �wiata. Mia�em przedsmak ego we �nie. Powiem ci, �e kiedy ostatnio siedzia�em obie i my�la�em: tu w Ko�ciele jest jaka� droga, jakie� tapy duchowego rozwoju, co zrobi�, �eby wcze�niej szybciej, powiedzia�em sobie: �Nie! Ja tu mog� sie- [zie� nawet sto lat! Jestem przy stole! I mam w nosie astanawianie si�, czy jestem JU� �wi�ty, czy jeszcze ie". Najwa�niejsze, �e jestem pewien tego, �e siedz� 'lisko Jezusa! I wiem, �e w�asnymi si�ami tych drzwi nie otrafi�em otworzy�. Szarpa�em, napiera�em na nie i nic. )ne si� same otworzy�y � Jezus mnie wpu�ci� i jest to ^Iko Jego dzie�o. Jestem po prostu szcz�liwy... � Powiedz, Tomku, jaki wp�yw mia�o twoje nawr�cenie na muzyk�. Teksty zmieni�y si�, co s�ycha� n� na p�ycie �Triodante". Opowiedz o samej muzy-e. Najdziwniejsze jest chyba to, �e gdy zacz��e� by� li�ej Ko�cio�a, to twoja muzyka sta�a si� trudniejsza, miej przebojowa. P�yta �Legenda", kt�ra � jak am m�wi�e�, by�a bardzo gnostycka � by�a przecie� ardzo przebojowa. �Triodante" jest trudniejsza, bardziej po�amana, klasyczna. Czy faktycznie jest tak, �e gdy co� jest pi�kne, to musi by� zarazem trudne? �� My�l�, �e to nie tak. Wydaje mi si�, �e te sprawy oczywi�cie ��cz� si� w jaki� spos�b i moje nawr�cenie mia�o wp�yw tak�e i na muzyk�, ale s�dz�, �e to jest troch� inaczej. Nie potrafi� ci powiedzie�, jakimi d�wi�kami mo�na opisa� np. Pana Boga czy proces nawr�cenia. Czy mia�yby to by� d�wi�ki weso�e, jakie� akordy durowe, czy jakie� harmonie, czy jakie� inne? Po prostu nie wiem. Proces tw�rczy polega g��wnie na tym, �e ja sobie niczego z g�ry nie zak�adam. Nie zak�adam sobie, �e b�d� gra� muzyk� tak ci�kimi przebiegami i ci�kimi harmoniami, �e ludzie b�d� a� piszcze� i kuli� si� ze strachu, albo �e b�d� gra� same weso�e piosenki. Po prostu bior� gitar�, gram i m�wi�: �O, fajnie wysz�o!" To si� jako� samo robi i w tym nie ma �adnej regu�y. Akurat przy �Triodante" tak wypad�o, �e muzyka by�a trudniejsza ni� przedtem. � Czy prze�ywa�e� kiedy� co� takiego jak �Lica", kt�ry opowiada�, �e po swoim nawr�ceniu chcia� sko�czy� z muzyk� i przesta� gra� z Acidami? Powiedzia�e� kiedy� � cytuj�c Becketa � �e �je�li ju� wybra�, to milczenie wobec blasku". Dlaczego wi�c gracie czadowe? Czy nie czujesz jakiego� dysonansu, gdy siedzisz w ciszy w ko�ciele i s�uchasz chora�u gregoria�skiego, a potem grasz ostre numery? Ludzie starsi mog� mie� o to pretensje. M�odzie� to zrozumie, ale starsi nie... � Wydaje mi si�, �e ludzie starsi nie zrozumiej� tego, poniewa� estetyka muzyki rockowej jest im zupe�nie �bca. Lubi� muzyk� ekspresyjn�. Opr�cz tego, �e uwiel- 27 biam chora� gregoria�ski, lubi� tak�e muzyk� bardzo ekspresyjn�, do kt�rej mog� ta�czy�, skaka�... Wydaje mi si�, �e cz�owiek nie jest jednowymiarowy, przynajmniej ja taki nie jestem. Odpowiada mi np. postawa �w. Franciszka, kt�ry nie by� cz�owiekiem jednowymiarowym. Jak trzeba by�o kontemplowa�, to kontemplowa� i bv�a to bardzo g��boka kontemplacja. A jednocze�nie, patrz�c z boku. mo�na by�o zauwa�y� w jego postawie totalne szale�stwo, skoki, wariactwa itp. Ja potrzebuj� pe�ni wyrazu i opr�cz muzyki powa�nej � tak�e weso�ej, skocznej i dynamicznej. Wydaje mi si�, �e tak� muzyk� gramy. Oczywi�cie z przewag� tej muzyki czadowej i ostrej. Sam wiesz, �e na p�ycie �Tnodante" jest bardzo du�o czego�, co nazwa� mo�na �g�recczyzn�". Tu w�a�nie G�recki dobrze pasuje. Np. ten motyw' z ko�ca �Miejsca pod s�o�cem". Mogli�my go poci�- gn�� o wiele d�u�ej. To by�o tak bardzo do muzyki G�reckiego podobne... � Albo zakopia�skie klimaty, kt�re tam si� przewijaj�. � O w�a�nie, typowy Szymanowski. Jest to dla mnie jedna z najpi�kniejszych melodii na tej p�ycie. D�ugie solo waltomi w �rodku utworu, ludowe motywy... Jest to muzyka bardzo, powiedzia�bym, �nierockowa". I wydaje mi si�, �e potrafimy ��czy� te dwie rzeczy, z tym, �e przewa�aj� oczywi�cie czady. � Czy Pan B�g potwierdza wasze g�oszenie Dobrej Nowiny jakimi� znakami? Jak wygl�daj� waszf koncerty? Czy przychodz� po nich do ciebie ludzit i m�wi�, �e co� si� w nich zmieni�o? -� Na naszych koncertach dochodzi do bardzo wielu dziwnych rzeczy. Przychodz� na nie r�ni ludzie, a na koncercie generalnie gra si� czad. My ze �Stop�" i chrze�cijanami, kt�rzy znajd� si� wok�, modlimy si� o to, �eby przyszed� Duch �wi�ty, �eby zst�pi� na nas i na tych wszystkich ludzi na koncercie, �eby da� nam swoj� moc, mi�o��, �eby dzia�a�, by�my mogli g�osi� Dobr� Nowin�, chocia� jeste�my tego niegodni, jeste�my s�abi, kiepscy. Nasze koncerty nie s� ewangelizacj�, poniewa� my nie wyst�pujemy z takim nastawieniem. �piewamy piosenki, w kt�rych ja dziel� si� w tek�cie swoj� wiar� albo tym, co prze�y�em, moimi najpi�kniejszymi prze�yciami w �yciu, a s� nimi w�a�nie moje spotkania z Bogiem. Ja nie zak�adam, �e b�d� kogo� nawraca�. �piewaj�c te piosenki, chc� si� wsp�lnie z lud�mi modli�, �piewaj�c, �e Jezus jest moim Panem. To ju� wystarcza, �eby ludzie, kt�rzy to s�ysz�, zareagowali. A reakcje s� skrajne: od takich, �e jedni zaczynaj� plu� na mnie i krzycze�: �wyp...", do takich, �e ludzie zaczynaj� si� modli�. Autentycznie � na koncercie Armii zaczynaj� modli� si� do Boga. Widzia�em niedawno ludzi, kt�rzy na naszym koncercie wznosili r�ce do g�ry i modlili si� do Jezusa. A cz�sto druga cz�� sali w tym czasie pluje na mnie. Na nasze koncerty przychodz� cz�sto ksi�a w cywilu i modl� si� przez ca�y czas. Po koncercie przychodz� do nas, przyznaj� si�, �e s� ksi�mi, i m�wi�, �e by�o super. Przyszed� ostatnio do mnie jaki� ksi�dz i powiedzia� ze przez ca�y koncert po plecach przechodzi�y mu ciarki ze czu� Ducha �wi�tego. Na koncertach dochodzi do ca�kowitych skrajno�ci. Muzyka rockowa bazuje na emocjach. Tu nie ma miejsca na jakie� przemy�lenia intelektualne. Jest walka duchowa, bo szatan chce 28 29 wszystko popsu�, chce nas skompromitowa�, przestra-zy�. Gdy kto� jawnie przez mikrofon g�o�no wyznaje, e Jezus jest Panem, to si� to diab�u bardzo nie podoba. A wracaj�c do naszych koncert�w... Ja na koncercie ikogo nie nawracam. To ja, Budzy�ski, musz� si� naj-lerw nawr�ci�. Ja przyszed�em si� tylko podzieli�. "hc� tylko powiedzie�: �Jestem szcz�liwy, bo Jezus mi� dotkn��". Nie wiem, jak to si� sta�o, bo ja sobie na ) niczym nie zas�u�y�em. By�em gnojkiem i jestem da-;j gnojkiem. Ale Jezus jest mi�o�ci� i On przyszed� do "lnie. Ja tylko o tym �piewam. A ludzie tego s�uchaj� m�wi�, �e zacz�li po tym chodzi� do ko�cio�a i za to ii dzi�kuj�. Taki jest owoc. Bo dla mnie jest owocem 5, �e cz�owiek po przes�uchaniu p�yty zespo�u Armia ie wstrzykn�� sobie heroiny, tylko poszed� do ko�cio�a ie pomodli�. Cz�sto ludzie pisz� do mnie, �e zaczynaj� zyta� Pismo �wi�te. To s� konkretne przyk�ady. Nie ma adnego przymusu. Ja na koncercie nie m�wi�:,,Musicie ;raz i�� do ko�cio�a i si� modli�" albo: �Musicie od itra zacz�� czyta� Pismo �wi�te". Nigdy czego� takiego a koncercie nie powiedzia�em. Ludzie robi� to sami. �czywi�cie, jest te� grupa, kt�ra chce mnie obrzuci� amieniami. � Tak jak skinheadzi, kt�rzy niedawno ci� pobili? � Dok�adnie. Siedzia�em sobie na przystanku w Po-naniu i zosta�em rozpoznany przez grup� nazistowskich cin�w. Podeszli do mnie, otoczyli mnie. � By�e� wtedy sam? � Tak, sam. I jeden z nich m�wi: �No co, Budzy�-d, w Chrystusa wierzysz? Chcesz w szpitalu wyl�do-^�?" l dalej nawija� takie teksty. � Ba�e� si�? � Oczywi�cie, �e si� ba�em. Ich by�o dziesi�ciu, �adnych szans nie mia�em, a oni jeszcze mieli prawdopodobnie jakie� no�e pochowane. Nie by�o sensu gra� chojraka. Wiesz, ja jestem du�ym ch�opcem. Gdyby�my byli sam na sam, to bym tego faceta chyba zniszczy�. On tymczasem sta� nade mn� i pieni� si�, �e ja wierz? w Chrystusa i straszy�, �e w szpitalu wyl�duj�. Ja mu odpowiedzia�em: �Tak. wierz� w Jezusa". A on podnieca� si� i mi wymachiwa� przed nosem pi�ci�, a ja mu powiedzia�em: �Cz�owieku, ja si� ciebie wcale nie boj�". A on wtedy bach mnie w nos. Krew mi zacz�a lecie�. A on dalej nade mn� stoi i m�wi: �Co, a teraz wierzysz jeszcze?" A ja m�wi�: �Tak, wierz�" i wtedy pomy�la�em sobie: �O kurde, teraz to ju� mnie zakopi�". A tu cud. Siedzieli wok� mnie, �ebym im nie zwia�. I ten, kt�ry siedzia� najbli�ej, m�wi:,,Zostawcie go. On ju� tak b�dzie chyba zawsze wierzy�". A ja w duchu pomy�la�em sobie: �Panie Jezu, dzi�ki Ci! Oby to by�o proroctwo! �eby to si� sprawdzi�o". I poszli sobie. Jeszcze mnie troch� poprzezywali, ale poszli. � A czy nie jest to tak, �e oni czuj� si� troch� oszukani. Armia by�a przecie� zawsze zespo�em kultowym. Artyku�y o was pojawia�y si� wprawdzie w �Brumie", �Tylko Rocku" i innych czasopismach muzycznych, ale przede wszystkim pisa�y o was trze-cioobiegowe ziny. A teraz niekt�re media pisz�, �e tw�j nowy styl �ycia, to jedynie przejaw mody na �nawr�conych muzyk�w rockowych". Wi�kszo�� zin�w te� si� z ciebie nabija. Przecie� ci ludzie naprawd� mog� czu� si� oszukani, czytaj�c takie rzeczy w gazetach... 31 � Nie zgodz� si� z tym. Ja zawsze w tym �rodowisku m�wi�em, �e wierz� w Boga, �e wierz� w Jezusa. W tym �rodowisku wszyscy o tym wiedzieli. � Ale wszyscy kojarzyli ci� raczej ze �rodowiskiem anarchistycznym. Do czasu, gdy powiedzia�e� kiedy�, �e Ewangelia Jezusa Chrystusa jest znacznie radykalniejsza ni� manifest anarchistyczny. � Ja zawsze tak m�wi�em i nigdy nie twierdzi�em, �e jestem anarchist�. Je�eli kto� czuje si� oszukany, to niech przeczyta wszystkie moje wypowiedzi z ostatnich lat. Ja nigdy nie m�wi�em, �e jestem anarchist�. Nigdy te� nie powiedzia�em, �e Ko�ci� jest kiepski, �e nie lubi� Jezusa, nigdy nie powiedzia�em, �e nie wierz� w Boga. � Ale m�wi�e�, �e punk jest ruchem, kt�ry ma najwi�ksz� ekspresj�, sil� wr�cz rewolucyjn�. � I to si�, przyznaj�, zmieni�o. Kiedy� uwa�a�em, �e punk, a raczej dok�adnie sztuka punkowa mo�e mie� jaki� dobry wp�yw. � A wi�c �a�ujesz wyst�p�w w Siekierze? Czy mo�e traktujesz to jako co�, co by�o, min�o. � Oczywi�cie, �e �a�uj�, ale nie mog� si� tego wyprze�. Mog� powiedzie�, �e ca�y ruch punkowy jest drzewem, kt�ry wydaje z�y owoc. Jest to ruch, kt�ry zacz�� si� s�owami Johnego Rottena: ,, Jestem antychrystem, jestem anarchist�", l je�li kto� ma oczy, to widzi, je�li kto� ma uszy, to s�yszy. Ja mia�em oczy, ale nie widzia�em, mia�em uszy, ale nie s�ysza�em. Dla mnie by�a to po prostu niez�a zabawa. Teraz widz�, �e punk to naj- zwyklejsze �ciemnianie. Jest to oszukiwanie ludzi m�o 32 dych. I P01 ^edy, Je�eli jest to tylko moda, je�eli cz�owiek traktuje to jedynie jako mod�, tak� jak np. techno, erungeJako co�, co jest i mija. Zrobi sobie irokeza, nosi go dwa lata, wejdzie w sk�r� i p�niej zdejmuje. To jeszcze jest OK. Ale je�eli przychodzi do tego filozofia anarchistyczna, to zaczyna si� problem... Takie my�lenie mo�e doprowadzi� tylko do odrzucenia Chrystusa. Jako dow�d wystarczy pos�ucha� sobie takich zespo��w jak: Chum-bawamba, Bad Religion, czy Crass. I niech nikt nie m�wi, �e kogo� oszuka�em, niech nikt nie b�dzie zawiedziony. Jeszcze raz powtarzam: nigdy nie m�wi�em o sobie, �e jestem anarchist�, co wi�cej � w tym �rodowisku zawsze mia�em wrog�w. M�wili: �Co z t� Armi� zrobi�??? Nie s� anarchistami, naszych idei nie wyznaj�, a na ich koncerty przychodz� punki. Nie s� w �adnych federacjach anarchistycznych. My dla takiej �Ma� riapaaKH" zawsze byli�my nie do zniesienia. � I jeste�cie przez ca�y czas.... � Jeste�my, poniewa� dla mnie anarchizmjest k�amstwem w �ywe oczy. � Czy zdajesz sobie spraw� z tego, �e muzyka ma ogromny wp�yw na m�odych ludzi? Jak oceniasz ubieg�oroczny powr�t Sex Pistols, kt�rzy zaznaczyli wyra�nie, �e robi� to wy��cznie dla pieni�dzy? Na ich koncerty przychodz� m�odzi ludzie, kt�rzy dalej im wierz�. Kiedy� �piewali przeciwko pieni�dzom, a teraz zgarniaj� za �piewanie przeciw pieni�dzom ogromn� kas�. Jak ci si� wydaje, sk�d u m�odych ludzi bierze si� taka bezgraniczna ufno�� w przekaz rockowych kapel? 33 � Prawda jest taka, �e Sex Pistols nigdy nie mieli nic przeciwko pieni�dzom. Owszem, nabijali si� z nich, ale brali wielkie honoraria za koncerty, za sprzeda� p�yt. Jak wida�, jest to zesp� ca�kowicie komercyjny, nastawiony na robienie tylko s�awy i kasy. Jest to przyk�ad degeneracji ruchu punk. Nast�pnym przyk�adem tej degeneracji s� zespo�y typu Green Day, Offspring itd. Powt�rz� to, co kiedy� powiedzia� mi Darek Malejonek: ..Taki punk to jest teraz jak Popcorn i Bravo". To JU� nie jest �aden bunt. Dla mnie ruch anarcho-punk nie jest �adnym radykalizmem ani �adn� alternatyw�. Bo dla mnie radykalizm to jest kazanie na g�rze z Ewangelii �w. Mateusza. To jest radykalizm, przy kt�rym anarchizm jest konser- watyzmem. � M�wi�e� kilka razy, �e masz �wiadomo��, �e �yjesz w czasach ostatnich, w sensie nie tyle kolejnego �n de sieclu czy postmodernizmu, ale nowego zes�ania Ducha �wi�tego. � Wydaje mi si�, �e ka�dy, kto zakocha� si� w Jezusie, my�li, �e Go zobaczy za swojego �ycia. I my te� nosimy tak� t�sknot�, �e Go zobaczymy, �e to si� stanie teraz. Nie wiemy, kiedy Jezus przyjdzie i, bro� Bo�e, nie spekulujemy na temat jakiej� daty, tylko z jedne] strony widzimy totalny, jawny atak szatana na ca�ei ziemi, gdzie z�o i dobro s� zamieniane miejscami. Jest )edno wielkie k�amstwo, przemoc ltd., a z drugiej strony widzimy niesamowite dzia�anie Ducha �wi�tego, nowe Jego wylanie, now� Pi��dziesi�tmc�. Widzimy, bo tego do�wiadczamy. Nas nikt nie musi przekonywa�, �e Jest B�g, bo my do�wiadczyli�my Jego dzia�ania. � Co jest dla ciebie najwi�kszym prze�ladowaniem, co ci� najbardziej boli? 34 �� K�amstwo. To, gdy kto� na m�j temat ril�wi nieprawd�. Ja czuj� si� wtedy autentycznie prze�ladowany. Przyzwyczai�em si� ju� do ludzkiej nienawi�ci. Bo je�eli kto� m�wi prawd� o mnie, m�wi, �e jestem t�iki a taki, to mu jestem nawet w stanie za to podzi�kowa�; natomiast gdy kto� k�amie, to mnie boli. Ale ja jestem s�abym cz�owiekiem. Jezus m�wi: ,,Je�eli z powodu mojego Imienia b�d� m�wi� o was k�amliwie, cieszcie si� i radujcie, bo wielka jest wasza zap�ata w niebie". A mnie, jako s�abemu cz�owiekowi, trudno si� radowa� z tego powodu. Nie jestem doskona�y, jestem kiepski, � Porozmawiajmy o konkretach. Czy ir�acie wydawc� na now� p�yt�? Podobno ze znalezieniem firmy by� k�opot... � Przygotowali�my now� p�yt� zespo�u Ar'mia. Nazwali�my j� �Duch". Chodzi�em przez par� miesi�cy po wszystkich firmach: ma�ych, �rednich i du�ych i tak naprawd� tylko jedna malutka firma Ars Mundi by�a tym materia�em zainteresowana. Podpisali�my j^ umow� i wszystko jest OK. Wszystkie wielkie koncerny typu: Wamer. Polygram, Sony, BMG itd. kompletnie nie by�y tym zainteresowane, niekt�re nawet nie raczyty im od-dzwoni�. Gdy da�em im ta�m�, to powiedzieli:, ,0 fajnie, Tomek, nagra�e� now� p�yt�". I w og�le nie odpowiedzieli. A to s� sprawy pozamuzyczne. Bo na n^iuzyce to Ja si� znam i mog� powiedzie�, �e jest ona wiech�. Po prostu gdy kto� �piewa s�owa Jezus Chrystusa, to czyje� uszy to boli. Dla niekt�rych jest to obciach. Jak oni b�d� to promowa�? Jak oni b�d� puszcza� muzyk�, gdzie jest s�owo �B�g"? Jak om b�d� to reklamowa�? piab�a to "^og� reklamowa�. Niekt�re firmy nie chc� ^mie� nic ^polnego z muzyk�, kt�ra m�wi o Bogu, o mi�o�ci, o prawdzie. 35 � Niekt�rzy zwalaj� win� na was. M�wi�, �e si� muzycznie pogorszyli�cie. � Nieprawda, my si� polepszyli�my. � Media jednak pisz�: Acid Drinkers gra�o niez�y metal, a teraz gra muzyk� chrze�cija�sk�. Armia do �Legendy" gra�a �punkow� poezj� �piewan�", teraz gra muzyk� chrze�cija�sk�, Marcin Pospieszalski gra muzyk� chrze�cija�sk�... Podobnie Malejonek. Muzyka chrze�cija�ska??? Co to takiego? � Bzdura. Nie ma muzyki chrze�cija�skiej, nie ma rocka chrze�cija�skiego. Jest po prostu muzyka rockowa. A to, o czym sobie �piewa cz�owiek, jest jego osobist� spraw�. Je�li kto� �piewa o d... Maryny, inny o szatanie, to jeszcze inny mo�e �piewa� o Jezusie Chrystusie i ka�dy z nich ma do tego r�wne prawo. Niestety, dziennikarz musi w�o�y� to w jak�� szufladk�, bo co� z tym musi zrobi� i to jest �mieszne. Nied�ugo b�dzie slogan reklamowy: �rock chrze�cija�ski". Dla mnie to jest kompletna bzdura. To jest sprawa cz�owieka, kt�ry o tym �piewa. � Armia zawsze wymyka�a si� wszelkim schematom. To chyba dobrze, �e tak trudno was wsadzi� do jakiej� szufladki? � Nie chc�, �eby m�wiono, �e jeste�my zespo�em punkowym. Gdyby kto� mi tak powiedzia�, to zdziwi�bym si� i powiedzia�bym; �Taaak ?" Chodzi o to, �e ja nie chc� si� wt�oczy� w jaki� stereotyp, jakie� ciasne ramy, kt�re stworzy� przemys� muzyczny, aby zebra� w ten spos�b jak najwi�cej pieni�dzy, przez stworzenie mody. O prosz�: grunge � odt�d dot�d, a dalej to ju� 36 tprhno a dalej industrial... Ja to mam w nosie. Jeste�my spo�em poezji �piewanej i koniec. _� Media �dorobi�y ideologi�" nawet do twojej c/apki. Dri� wiele os�b kojarzy Armi� w�a�nie z tym nakryciem g�owy. S�ysza�em, �e nie przywi�zywa�e� do tego wagi... _ Sprawa jest banalna. My w owym czasie byli�my koiarzeni z mchem anarcho-punk. A anarcho-punk wy- gl�da� tak: spodnie mia� takie, koszulk� ma tak�, sk�r� ma z naszywkami, �wieki, pieszczochy, to i tamto, idiotyzm. Punk jest ubrany generalnie na ciemno. A ja po- wiedzia�em: �O takiego! Ja b�d� ubrany ca�kiem na bia�o. W bia�� koszulk�, bia�e majtki jak by mi gdzie� tam wystawa�y, to �eby gra�y kolorystycznie, bia�e spodnie, bia�e skarpetki i bia�e trampki". W owym czasie punki nie nosi�y nigdy �adnych czapek, bo im te w�osy rozczochrane musia�o by� wida�. No to ja pomy�la�em, �e za�o�� jak�� czapk�. Moja kole�anka szy]e takie r�ne czapki i jedn� z nich da�a mojemu kumplowi. I to by�a taka czapka wzorowana na nakryciu g�owy Petera Gabriela (gdzie� na jakiej� p�ycie mia� podobn�). No i do tego przyjaciela powiedzia�em: �Po�ycz mi t� czapk� na koncert". On zgodzi� si�, wzi��em, po�yczy�em i potem przez dwa, trzy lata w niej wyst�powa�em. Oczywi�cie, wszyscy dorabiali do tego ideologi� � szczeg�lnie dziennikarze. Pisali: �to jaki� Sta�czyk w czapce b�aze�skiej, z symbolami narodowymi, sumienie narodu, itp. itd.". M�wi� ci, cz�owieku, jak ja si� wtedy na�mia�em. A to by�a sprawa tylko i wy��cznie estetyczna i nie by�o w tym �adnej ideologii, nie by�o w tym �adnej g��bi. Ciekawe by�o jednak to, �e publiczno�� zacz�a robi� sobie takie czapki i kilka os�b ju� widzia�em w Polsce na koncertach w takich czapkach. 37 � Kto przychodzi dzi� na koncerty Armii? � Wydaje mi si�, �e publiczno�� si� nie zmieni�a. Ciedy� by�o troch� wi�cej przemocy. Na prze�omie lat )siemdziesi�tych i dziewi��dziesi�tych skinheadzi robili straszne zadymy na koncertach, a potem to przeszli oni ako� do swoich partii, przenie�li si� na stadiony i troch� "liniej jest przemocy. Kiedy� bardzo wiele koncert�w :)y�o przez to przerywanych. Cho� i teraz, zaws