Autor: Janusz A. Zajdel Tytu�: Bunt Planeta by�a zagospodarowana w spos�b budz�cy szacunek i podziw dla jej mieszka�c�w. Wyl�dowa�em na doskonale utrzymanym kosmodromie, witany go�cinnie przez radio. Warunki naturalne planety pozwala�y mi na swobodne poruszanie si� bez skafandra. Wyszed�em na p�yt� kosmodromu i dostrzeg�em zbli�aj�c� si� od strony zabudowa� portu kosmicznego posta� niezmiernie podobn� do cz�owieka. Pot�ny tu��w nosi� na sobie wspania�a, du�� g�ow� o wysokim czole i m�drym spojrzeniu bystrych oczu.Dopiero z odleg�o�ci kilkunastu metr�w spostrzeg�em jak bardzo si� omyli�em i w por� zamiast �dzie� dobry panu�, kt�re ju� mia�em na ko�cu j�zyka, powiedzia�em: - Witam pan�w!Odpowiedzia�y mi dwa g�osy - jeden niski, d�wi�czny, drugi -piskliwy dyszkant, dochodz�cy gdzie� spod brody tej du�ej g�owy. Posta� sk�ada�a si� z dw�ch os�b! Na barkach muskularnej istoty o male�kiej, nie wi�kszej od pomara�czy g��wce, siedzia� -sposobem �na barana� - osobnik sk�adaj�cy si� nieomal wy��cznie z du�ej g�owy, do kt�rej przyczepione by�o mizerne, w znacznym stopniu zredukowane cia�ko. Cienkie, krzywe n�ki obejmowa�y szyje du�ego osobnika, male�kie raczki za� trzyma�y go za uszy. Obejrza�em ich obu dok�adnie, gdy wielkog�owy, przepraszaj�c mnie z zak�opotaniem, pochyli� si� do ucha ma�ej g��wki i szepn�� co� cichutko. Du�y uj�� w�wczas ma�ego swymi ogromnymi �apami, zdj�� go sobie ostro�nie z ramion i obaj znikn�li na chwil� za krzakami. Po chwili wr�cili obaj, wielkog�owiec zaj�� swe normalne miejsce i razem zbli�yli si� do mnie. - Witajcie podr�nicy! Sk�d przybywacie? - spyta�a du�a g�owa. - Jestem j e d e n - wyja�ni�em - i przybywam z Uk�aduS�onecznego. Spostrzeg�em wyraz niezadowolenia na twarzywielkog�owego i wyda�o mi si�, �e robi jakie� porozumiewawcze miny, zezuj�c w d�, na swego du�ego towarzysza. Natomiast ma�a g��wka zacz�a mi si� od tej chwili przygl�da� z wyra�nym zainteresowaniem.Zaprowadzili mnie do pojazdu, kt�ry zawi�z� nas do miasta. Po ulicach spacerowa�y t�umy dwuosobowych zespo��w wielko i ma�og�owych. Zatrzymali�my si� przed okaza�ym gmachem, moi przewodnicy wprowadzili mnie na pi�tro, do pokoju go�cinnego. Przez kilkana�cie minut by�em sam. Rozejrza�em si� po pokoju. Sta�y w nim dwa ��ka: jedno wielkie, lecz z miniaturow�poduszeczk�, drugie - male�kie, lecz z poduszk� do�� znacznych rozmiar�w. Poza tym wyposa�enie pokoju odpowiada�o przeci�tnemu standardowi hotelowemu z tym, �e ka�dy mebel wyst�powa� w dw�ch wersjach - normalnej i miniaturowej. Takie samo zr�nicowanie wyposa�enia znalaz�em w przylegaj�cej �azience. Wyjrza�em przez okno. Wychodzi�o na ulic�, kt�r� tu przyby�em. Przed budynkiem zgromadzi� si� spory t�umek dwuistot. S�ycha� by�o gwar g�os�w i pojedyncze okrzyki, g��wnie cienkie i piskliwe. Po przeciwnej stronie ulicy znajdowa� si� du�y dom towarowy, ulic� przemyka�y pojazdy - �ycie miasta toczy�o si� normalnym trybem. Jednak�e t�um przed budynkiem g�stnia� z minuty na minut�. Drzwi do mojego pokoju otworzy�y si�. Wesz�o dw�ch podw�jnych. Na rozkazwielkog�owych ma�og�owi zdj�li ich z bark�w, posadzili na fotelu i opu�cili pok�j zamykaj�c drzwi za sob�. Oddzieleni od swych nosicieli, wielkog�owi wygl�dali nieporadnie i najwyra�niej czuli si� nieswojo. Jeden z nich w pierwszej chwili o ma�o nie stoczy� si� z fotela, drugi wci�� bezradnie przebiera� r�czkami,podtrzymuj�c wyj�tkowo okaza�� g�ow�, chwiej�c� si� na cienkiej szyjce. - W�drowcze! - zagai� jeden z przyby�ych. - Wiemy, �e nie uczyni�e� tego z rozmys�em, ale sprawi�e� nam wielki k�opot swym niefortunnym przybyciem na te planet�. Wie�� o tobie rozesz�a si� po mie�cie i ju� nie spos�b utrzyma� tego w tajemnicy. Musisz nam teraz dopom�c w opanowaniu sytuacji! Grozi nam przewr�t, kt�rego skutki mog� si� okaza� zgubne dla naszej cywilizacji! - Nie rozumiem, jaki to mo�e mie� zwi�zek z moim przybyciem? Drugi z przyby�ych g�owaczy, brodaty i prawie zupe�nie �ysy,bezskutecznie pr�bowa� poskroba� si� w ciemi�, ale jego d�o� nie si�ga�a tak wysoko. - Nie rozumiesz, przybyszu, poniewa� nie znasz warunk�w tu panuj�cych. Postaram si� zatem - w kr�tkich s�owach, bo czas nagli - przedstawi� ci przebieg naszych dziej�w. Znajdujesz si� na planecie Nabarrnacji, zamieszkanej przez dwie odmiany istot rozumnych: Muskulat�w i Megacefal�w. Przedstawicieli tej drugiej odmiany masz w�a�nie przed sob�. Nie zawsze jednak wygl�da�o to tak, jak obecnie. W dawnych czasach planet� zamieszkiwa�a jednolita morfologicznie rasa istot, w og�lnych zarysachpodobnych do ciebie, o r�wnomiernie rozwini�tych wszystkich organach cia�a W miar� up�ywu czasu, w walce z trudnymi warunkami bytowania, kt�ra wymaga�a w r�wnej mierze wysi�ku fizycznego, co umys�owego, nast�pi�a daleko id�ca specjalizacja istot: osobnicy silni fizycznie zatracili stopniowo sprawno��intelektualn�, g�owy ich, ma�o u�ywane, uleg�y redukcji do niezb�dnego minimum; osobnicy zajmuj�cy si� nauk� i kieruj�cy spo�ecze�stwem - przeciwnie: utracili sprawno�� fizyczn�, a cia�a ich zmala�y do rozmiar�w raczej symbolicznych. Musimy tu szczerze wyzna�, �e uczeni dawnych czas�w wydatnie pomogli ewolucji naturalnej w osi�gni�ciu dzisiejszego stanu. Przez mutacj� genetyczn�, programowanie potomstwa i tak dalejprzyspieszono znacznie dyferencjacj� naszej rasy. Wychodzono w�wczas ze s�usznego sk�din�d za�o�enia, �e Muskulatom nie potrzeba zbyt wiele intelektu, Megacefalom za� - nadmiernie rozro�ni�tych cia�, kt�re wymagaj� obfitego pokarmu i nie na wiele si� przydaj� w procesach myslowych. Zauwa�y�, przybysz, �e spo�r�d organ�w cia�a - opr�cz, ma si� rozumie�, g�owy -jedynie wskazuj�cy palec naszej prawej d�oni zachowa� wzgl�dnie znaczne rozmiary i sprawno�� fizyczn�, jest on nam bowiem potrzebny do naciskania guzik�w urz�dze� licz�cych.Wracajmy jednak�e do naszej historii, Ot� nieuniknion�konsekwencj� tak daleko posuni�tej specjalizacji jednostek by�a konieczno�� po��czenia par Megacefali i Muskulat�w w dwuistotne tandemy, nawzajem si� uzupe�niaj�ce. Symbioza taka jestkorzystna dla obu gatunk�w, a �ycie jednej z odmian ca�kowicie uzale�nione od drugiej.Niestety, nie uda�o si� jednak�e na tyle zredukowa� m�zg�w Muskulat�w, by zapobiec jak�e nierozwa�nym z ich strony odruchom sprzeciwu. W miar� rozwoju g�owy nasze staj� si� coraz ci�sze, a Muskulaci w swojej t�pocie bezgranicznie narzekaj�, �e musz� je d�wiga� i mniemaj�, i� z powodzeniem mogliby si� obywa� be� tego zb�dnego ich zdaniem, balastu. S� do nas tak nieprzyja�nie nastawieni, �e wystarczy im jaka� iskra zapalna, by wzniecili rozruchy. A w�wczas - biada naszej cywilizacji. Twoje przybycie, szanowny go�ciu, mo�e sta� si� w�a�nie takim zarzewiem buntu. Pos�uchaj tej wrzawy cienkich g�os�w za oknem! To oni! Wyjrzyj i zobacz, co si� tam dzieje. A przedtem zamknij jeszcze drzwi na zasuwk�!Wyjrza�em przez okno i oczom moim ukaza� si� widok zaiste przera�aj�cy: t�um Muskulat�w, pozrzucawszy z siebieMegacefal�w, wiecowa� przed gmachem. Pojawi�y si� transparenty z nieudolnymi, lecz wymownymi w tre�ci rysunkami,przedstawiaj�cymi na przyk�ad drzewa, obwieszone niczym kokosami - p�czkami wielkog�owc�w. Pobliski skwer, chodniki i jezdnia zarzucone by�y stertami Megacefal�w, nieporadnie wierzgaj�cymi swymi mizernymi ko�czynami.Dalej, na rozleg�ym trawniku, kilkunastu Muskulat�w gra�o w futbol. Kibicowa� im t�umek istot o szczeg�lnie ma�ych g��wkach, nie wi�kszych chyba od w�oskiego orzecha, co nie przeszkadza�o im czyni� piekielnego ha�asu, gdy dopingowali graj�cych. Dopiero po chwili spostrzeg�em, ze zamiast pi�ki gracze u�ywaj� zupe�nie �ysego Megacefala. To przekona�o mnie o statecznie o powadze sytuacji. - C� m�g�bym dla was uczyni� panowie? - zwr�ci�em si� do moich rozm�wc�w. Opanowuj�c dr�enie szcz�k, jeden z nich powiedzia�: - Uka� im si� w oknie! Przem�w do nich? Musisz ich jako�uspokoi�. Oni s� przekonani, �e pozbywszy si� nas, b�d� w stanie odzyska� z czasem normalne rozmiary g��w. Nie zdaj� sobie sprawy z tego, �e zanimby to nast�pi�o cywilizacja pozbawiona naszego kierownictwa legnie w gruzach. - Wydaje mi si�, �e macie racj�, lecz c� takiego m�g�bym im powiedzie�? - Powiedz im - podsun�� drugi Megacefal - �e na twojej planecie istnia�a ongi�analogiczna sytuacja, lecz rozwi�zano j� w spos�b radykalny poprzez przeszczepienie g��w Megacefali na cia�a Muskulat�w. Powiedz, �e ty tak�e jeste� takim hybrydem! Wyja�nij im, �e to jedyny wypraktykowany spos�b ustanowienia harmonii obu ras! - Czy naprawd� zamierzacie do tego doprowadzi�? - Oczywi�cie! Ale oni nie chc� o tym nawet s�ysze�! - Czy r�wnie� ich ma�e g��wki zamierzacie spoi� z waszymi ma�ymi cia�kami? Obaj Megacefale zmieszali si� wyra�nie, opu�ciwszy wzrok na pod�og�. - Nno... chyba raczej nie, bo i po co ? -b�kn�� jeden. - Przecie� taki tw�r s�aby i niezmiernie g�upi nie by�by w og�le zdolny do �ycia! - wyja�ni� drugi. Patrzy�em na nich ze zgroz�. - Panowie! - powiedzia�em karc�co. - Czy zdajecie sobie spraw�, w co chcecie mnie wci�gn��? Chcecie bezprawnie zaw�adn�� cia�ami swych wsp�braci i jeszcze do tego proponujecie mi, abym ich agitowa�? O nie! Nie spodziewajcie si� mojej pomocy w tym pod�ym przedsi�wzi�ciu. - Przybyszu! - zakrzykn�li obaj z rozpacz�. - Gubisz nas odmawiaj�c! Oni obwo�aj� cie swoim przyw�dc�, widz�c w tobie idea� swych d��e�: Uniwersaln� Istot� Pojedy�cz�! Zniszcz� nas, poczuc� na pastw� losu! Przecie� sami niepotrafimy si� nawet wysiusia�!Nie wiedz�c, co robi� dalej, zn�w podszed�em do okna. Ulic� jecha� sznur ci�ar�wek wy�adowanych kapust�. Gdy si� jednak przyjrza�em , okaza�o si�, �e to nie kapusta, lecz sterty Megacefali. - Dobrze! - powiedzia�em odchodz�c od okna. - Pomog� wam, ale nie tak jak wy sobie wyobra�acie. czy mamcie tu gdzie� jakie� biuro? - Biuro? - No, jaki� urz�d, oboj�tnie jaki.Okaza�o si�, �e na dole w tym samym gmachu mie�ci si� biuro paszportowe. Zszed�em wi�c na parter. W lokalu biurowymurz�dnicy-Megacefale trzymali si� kurczowo uszu swych Muskulat�w, kt�rzy ju� zd��yli pozdejmowa� zar�kawki, lecz wida� jeszcze nie zdecydowali si� przy��czy� do demonstrant�w. Moje wkroczenie zaskoczy�o jednych i drugich. Nie zwracaj�c na nich uwagi podszed�em do jednej z szaf i wydobywszy z niej nar�czaformularzy paszportowych, pobieg�em na pi�tro. Otworzy�em okno i stan��em na parapecie. - S�uchajcie, o Muskulaci! - krzykn��em. - Popatrzcie!Ucichli natychmiast, patrz�c na mnie. - Przyjrzyjcie mi si�. Czy chcecie mie� g�owy takie jak moja? Odpowiedzi� by� zbiorowy pisk entuzjazmu. W kr�tkich s�owach wyja�ni�em, i� przybywam z planety, na kt�rej opracowano prost� metod� powi�kszania g��w. Sam - powiedzia�em - podda�em si� niegdy� temu zabiegowi i oto maj� przed sob� rezultat. - Nim jednak nast�pi powi�kszenie waszych g��w musicie dope�ni� kilku drobnych formalno�ci. Oto formularze, kt�re trzeba wypisa� bardzo dok�adnie i �ci�le wed�ug punkt�w i rubryk. Do nich nale�y do��czy� podanie uzasadniaj�ce potrzeb� posiadania du�ej g�owy, a tak�e kilka za��cznik�w, o kt�rych poinformuje si� ka�dego przy sk�adaniu wniosku.To m�wi�c, cisn��em w t�um tysi�ce druk�w, kt�re oni rozchwytali w ci�gu kilkunastu sekund. Potem d�ugo studiowali ich tre��, a pot zrasza� ich niskie cz�ka. Przysiadali na kraw�nikach, skrobali si� w male�kie g��wki, gry�li w zadumie o��wki i d�ugopisy. Wreszcie ten i �w zacz�� si� rozgl�da�, kt�ry� ukradkiem podni�s� z bruku sponiewieranego Megacefala, otrzepa� go z py�u, przetar� r�kawem i osadzi� z powrotem na swoich barkach. Inni poszli w jego �lady. W kilka minut p�niej ju� ca�y t�um Muskulat�w w po�piechu i skwapliwie ugania� si� zaMegacefalami. Wyrywano ich sobie, bito si� o nich, handlowano nimi. Zawr�cono ci�ar�wki i rozchwytano w oka mgnieniu ich zawarto��. Po kwadransie zapanowa� spok�j. - Popatrzcie! -powiedzia�em do moich go�ci, przesadzaj�c ich na parapet okna. - teraz musicie jedynie zadba� o to, aby gdy wype�ni� teformularze, otrzymali nast�pne, w miar� mo�liwo�ci jeszcze bardziej skomplikowane. Bez was nie dadz� sobie rady - w tej sytuacji sami si� o tym przekonali. To dla nich najwarto�ciowsza nauka. - Dzi�kujemy ci, przybyszu - powiedzia� starszy Megacefal. - Ale wszak... jak d�ugo to mo�e trwa�? Je�li wszyscy b�d� nieustannie zaj�ci wype�nianiem formularzy i pisaniem poda� to co b�dzie dalej z nasz� cywilizacj�? - Oto mo�ecie si� nie k�opota�? - pocieszy�em ich. - Na planecie, z kt�rej pochodz�, cywilizacja m i m o to istnieje ju� do�� d�ugo.Pozostawiaj�c uratowanych Megacefali, wymkn��em si� na kosmodrom i szybko wystartowa�em. Nitk mi w tym nie przeszkodzi�, albowiem wszyscy byli bardzo zaj�ci... 1972 r.