ANNACHOLEWASELO OSWOI�LOS Q. �wiat Ksi��ki. Projekt ok�adkiMalgorwta Karkowska Zdj�ciena ok�adk�ZEFA Redaktor prowadz�cyEwa Niepok�lczycka RedakcjaEwa Karwan-Jastrzfbska Redakcja technicznaMa�gorzata Ju�wik KorektaEl�bieta Jaroswk Zdj�cia z archiwum domowego Autorki Copyrightby Anna Cholewa-Selo, 2003Copyright for the Polish edition by Bertelsmann Media Sp. zo.o, 2003 �WIAT KSI��KIWarszawa 2003 Sk�adi �amanieGABO s. c., Milan�wek Druk i oprawaDrukarnia Naukowo-Techniczna SA ISBN83-7391-211-8? 4453 Ksi��k� t� dedykuj� pami�ci dzieci w niejwspomnianychoraz wszystkim ma�ym bohaterom, kt�rych nazywamy"dzie�mi specjalnej troski", a tak�e ich dzielnymRodzicom i Rodze�stwu. Najpi�kniejsze podzi�kowania sk�adam: Louiemu - za moralne wsparcie podczas bolesnej podr�yw przesz�o�� odbytej w trakcie pisania ksi��ki; Mamie -Zuzannie Cholewie - zawszystko; Profesorowi Rosenfeldowi- za uratowanie Sebastiana; Ani z Kozichbr�d, Gosi z Przyborowa, Dadze z Poznania,Magdzie z W�oc�awka,Edycie z Zag�rowa,Gu�ce z Lublina,Misce z Bia�egostoku i Edycie z Wo�owa - za wspania�� pomocw opiece nad Sebastianem, i SPIS TRE�CI WSt�p . 9 Kup jedno - drugie gratis . 11 Bezsenni w Londynie . 21 Oddzia� chorych na raka . 31 Tajemniczy ogr�d nadziei . 41 Nic �miesznego . 52 Bomba zegarowa. 62 �wiat�o nadziei . 71 Kl�twa . 77 W otch�ani rozpaczy . 84 Wybrakowany towar . 94 Uzdrawiaj�ce moce. 104 K�amstwa i fa�szerstwa . 114 Pojednanie. 125 "Musimy pom�c temu choremu ch�opcu" . 133 Czary wAustralii . 148 �ladyna piasku . 159. WST�P O�lepiaj�cy strumie� �wiat�a wdziera si� pod piek�ce z niewyspania powieki, a zgie�k lotniska przek�uwa ostr� szpil� ot�pia�y ze zm�czeniam�zg. Idziemy chwiejnym krokiem, bo zdr�twia�e nogi odmawiaj� pos�usze�stwa i trzeba niema�ego wysi�ku, aby skoordynowa� ruchy. Post�jwSingapurze, po morderczym cztemastogodzinnym locie z Londynu,trwa� b�dzie ponad godzin�, apotem zn�w powr�cimy na miejsca, abykontynuowa� lot do stacji docelowej w Melbourne. Nasz synek Sebastian,p�przytomny i zaspany, drzemie w w�zku inwalidzkim pchanymprzezpiel�gniarza, kt�ry omawia z towarzysz�c� mulekark� nast�pn� dawk�rodk�wusypiaj�cych. Wleczemy si� za nimi z m�em, oszo�omienii wci�� zdumieni t�niewiarygodn� podr�, nie wierz�c, �ezajechali�mytakdaleko i �e tylko par� dni dzieli nas od ratunku dla naszego ma�ego,kt�rego dziewi�cioletnie �ycie niszczy choroba z apokaliptycznymi wr�czkonsekwencjami. Teraz, modl�csi�gor�co,wierzymy, �e przybijamy dobrzegu, ko�cz�cdziewi�cioletni� krucjat� mi�o�ci. Po drugiej stronie, na australijskich antypodach, czekana nas chirurg-czarodziej, kt�ry obieca� polepszenie losu naszego dziecka. ROZDZIA� 1 KUP JEDNO - DRUGIE GRATIS Logika przemawiaj�ca za powi�kszeniem rodziny jest prosta. Trzyosobowa rodzina, sk�adaj�ca si� z m�a, pi�cioletniego Marcina i mnie, nie jestju� dla nas wystarczaj�co du�a. Cho� jestemjedynaczk�, przyzwyczajonaby�am do �ywych kontakt�w rodzinnych,kt�rych brakuje w moim �yciuw Wielkiej Brytanii, dok�d uciek�am ze smutnej komunistycznej rzeczywisto�ci ponad pi�tna�cie lat temu. M�j m�� Louis jest londy�czykiem, a jego m�odszy brati rodzicemieszkaj� od nas godzin� drogisamochodem. Stosunki z te�ciami z r�nych powod�w nie s� najcieplejsze i mimo pr�bucywilizowania wzajemnych kontakt�w cz�stowzbieraj�ce emocje nie pozwalaj� na czu�o�� i serdeczno��. Przyje�d�aj� do nascotydzie� na sute obiadkirodzinne, a mywpadamydo nich od czasu doczasu na such� bu�eczk� z zielon� sa�at�,zwan�dumnie lunchem. Moja Mama mieszka w Warszawie, sk�d przyje�d�a do nas coroku na d�u�ej lub kr�cej w zale�no�ci od kaprysu urz�dnika kontroli paszport�w. Tradycyjnym zwyczajem szalej�cej zmi�o�ci polskiej babci rozpieszcza jedynegoi ukochanego wnuka. My za� zacz�li�my je�dzi� na wakacje do Polski nietylko dlatego, �e poprawi�a si� sytuacja polityczna, ale tak�e ze wzgl�duna blisko�� iciep�o panuj�cych tu stosunk�w rodzinnych. Ma�y Marcin jest zachwycony liczb� cio�i wujk�w zasypuj�cych go komplementami, ca�usamii �liwkami w czekoladzie,za kt�re wskoczy�by dosamego piek�a. Jeszczed�ugo po powrocie wspomina zast�py prawdziwych i przyszywanych krewniak�w, pytaj�c, dlaczegonie mog� mieszka� z nami w Anglii. Marcin jest s�odkim ch�opczykiem oczarnej,bujnej czuprynce i niebieskich oczach, ajego rz�sy jak firanki staj� si� obiektem komplemen11. t�w znajomych przewiduj�cych przysz�e sukcesy ma�ego Don Juana. Abypo�wi�ci�si� roli matki,rzuci�am prac� dziennikarsk�w jednym z najwi�kszych angielskich wydawnictw Penguin Books, cho� planowa�am doniej powr�ci�, gdy Marcin sko�czy trzy lata. Mia�am nadziej�, �e wtedyb�dzie �atwiej mu prze�y� roz��k� ze mn�, a mo�e to ja potrzebowa�amczasu, aby odci�� p�powin� od mojego si�dmego cudu �wiata, za kt�ry,jak ka�da rasowa matka, uwa�am swoje dziecko. Decyzjaporzuceniapracy przychodzi do�� �atwo, zwa�ywszy, jak ubogijest wachlarz us�ug zwi�zanych z opiek� nad dzie�mi w Wielkiej Brytanii. Ca�odzienne ��obki i przedszkola prowadzone s� tylko prywatnie, a astronomiczneceny przekraczaj�mo�liwo�ci przeci�tnego�miertelnika, chyba�e zarobki obojgarodzic�w zajmuj�wysok� pozycj�w tabeli tutejszych dochod�w. To samo dotyczy us�ug oferowanych przez wysoko wykwalifikowaneangielskie nia�ki, kt�re mieszkaj�c przy rodzime, zagwarantowanemusz�mie� nietylko w�asne pomieszczenie (obowi�zkowo z �azienk�, sypialni� i salonikiem), ale tak�e samoch�d, ubezpieczenie i p�atne wakacje. Skromniejsze wymaganiama tak zwanaau-pair, b�d�ca zwykle m�od�,niezam�n�dziewczyn� (zgodnie z angielskimi przepisami, w wieku odosiemnastu do dwudziestu sze�ciu lat)pochodzenia cudzoziemskiego, kt�rejg��wnym celem pobytu jestnauka j�zyka, na co musipozwala� jejdzienny harmonogram. Osoba taka mieszkaj�ca przyrodzinie ma zagwarantowany oddzielny pok�j (ju� bez �azienki i samochodu), a na jej obowi�zki sk�adaj� si� lekkie prace domowe i pomoc przy dzieciach. Au-pair,kt�ra, opr�cz tygodniowych zarobk�w na czysto, pozostaje na ca�kowitymutrzymaniu pracodawc�w,traktowana jest jakcz�onek rodziny i bierzeudzia� w uroczysto�ciach familijnych. Alternatyw� au-pair ]est przedszkoledomowe,w kt�rym opiekunka zajmuje si� podopiecznymi zostawianymiu niej na czas nieobecno�cipracuj�cych rodzic�w. Po odbyciu kursu pedagogiki i pierwszej pomocy orazpotwierdzeniu przez policj� niekaralno�ci,osoba tazwykle opiekuje si� grup� do sze�ciorga dzieci naraz. Dla pociechod trzeciego roku �ycia oferowane s� codzienne dwugodzinne zaj�ciawprzedszkolach prywatnych. Instytucja "babci" w Anglii prawienie istnieje ze wzgl�duna lu�niejsze stosunki rodzinne ni� w Polsce. Doros�e dzieci,mieszkaj�ce zazwyczaj osobno i daleko, musz�polega� na w�asnych umiej�tno�ciachorganizacyjnych, a pomoc angielskiej babci, nawet gdybliskomieszka, ogranicza si� do pilnowania wnuk�w w wyj�tkowych sytuacjach. Rezygnuj�c chwilowo z �yciazawodowego, czas sw�j wype�niam obowi�zkamimacierzy�skimi i zaj�ciami domowymi, z kt�rych buduj� nowyi satysfakcjonuj�cy rozdzia� �ycia. 12 Opr�cz studi�w polonistycznych w Warszawie uko�czy�am �redni�szko�� muzyczn� w klasie fortepianui do tej pory nie wykorzystywa�amtych umiej�tno�ci. Teraz, maj�c wi�cej czasu i now� zach�t�,cz�sto �wicz�, graj�c synkowi, kt�ryjest wdzi�cznym i bezkrytycznymodbiorc�wymy�lnych wprawek i pasa�y. Muzyczna dieta Marcina opr�cz dzieci�cych piosenek sk�ada si� z Bacha, Mozarta i Chopina, nakt�rych muzyk�dziecko moje reagujez wra�liwo�ci� i zrozumieniemdoros�ego melomana. Kt�rego�dnia, s�uchaj�c jakiego� koncertuskrzypcowego, m�j pi�cioletnimi�o�niksztuk stwierdza, �e pi�kno muzyki boli go a� w brzuszkui sw�dzi na ca�ym ciele. Louis jest z zawodu ekonomist� i pracuje w banku kupieckim jako informatyk. Pomimo cz�stych i d�ugich wyjazd�w s�u�bowych za granic�,stara� si� uczestniczy� w wychowaniu Marcina, zmieniaj�c pieluchyi karmi�c gojak przysta�o naprawdziwego m�czyzn� w nowoczesnym stylu. Nasz pierworodnyjest lustrzanym odbiciem swegoojca i kiedy widz�dwieciemne g�owy pochylone nadksi��eczk� z bajkami, ogarnia mnie fala wzruszenia. Po raz nie wiadomo kt�ry ol�niewa mnie cud, za jakiuwa�amistnienie syna wwiernym odzwierciedleniu genetycznych cech nasdwojga. Marcinpo mnie odziedziczy� spontaniczn� rado��i muzykalno��,a po m�u nie�mia�o�� i pe�ne powagi zamy�lenia. M�j przystojnym��, wed�ug mnie doskona�yzewn�trznie, charakteryzuje si� niezwyk�� harmoni�wewn�trzn� - wszystkoma porz�dnie i sensownie pouk�adane. Odpierwszego spotkania jego logiczne pojmowanie�wiata i umiej�tno�� analizowanianajtrudniejszych spraw, aby sta�y si�jasnei proste, jest dla mnie nieustannym �r�d�em podziwui afrodyzjakiem. Louis nigdy si� nie denerwuje, a b�d�c urodzonym mediatorem, madla ka�dego uprzejme s�owo i usprawiedliwienie dlapope�nionych grzech�w. Potencjalnych przeciwnik�w zjednuje sobie niewzruszonym spokojem zachowywanym w ferworze dyskusji i czaruj�c�nie�mia�o�ci� ma�ego ch�opca, kt�rego chcia�oby si� obj�� i przytuli�. Wszystkie te cechycharakterologiczne pozostaj� w ostrymkontra�cie z moj� osobowo�ci� �atwo podniecaj�cej si� entuzjastki, g�o�no i chaotycznie g�osz�cej pogl�dybez wzgl�du na zasady obowi�zuj�ce wdyplomacji. W Anglii w�r�d znajomych kr��y o mnie opinia, �emam typowy s�owia�ski temperamenti �atwo ulegam emocjom. Nie wiem, ile jest prawdy w tychstwierdzeniach, cho� czuj�, �e nie s�ca�kowicie pozbawione racji, zw�aszcza na tlech�odnego pejza�u emocjonalnego, charakterystycznego dla tego kraju. Nasze osobowo�ci nie mog�ybyby� bardziej r�ne, ale zawsze dochodzimy do tych samych konkluzji, mimo odmiennychdr�g, kt�re do nich pro13. wadz�. Po pi�ciu latach ma��e�stwa Louis wci�� przynosi kwiaty, zostawiaj�c s�odkie karteczki pod poduszk� czy na lod�wce, a ja, czupumasufra�ystka i kobieta wolna od ulegania konwencjom, z wdzi�czno�ci�przyjmuj� i odwzajemniam te proste dowody mi�o�ci. Kiedy mieszkali�my w �r�dmie�ciu Londynu, nasze s�siedzkie kontakty ograniczone by�y przez brak 'czasu iprac� zawodow�, a tak�eprzez fakt, �enasze dwupoziomowe mieszkanie przy arteriiprzelotowejznajdowa�o si�w znacznej odleg�o�ci od osiedla domk�w jednorodzinnych. Wieczorem, kiedy pozamkni�ciu sklep�w pustosza�a ulica, jedynym centrum �ycia towarzyskiego stawa� si� zapluty pub na rogu, dokt�rego nigdy nie zagl�dali�my. Nie mia�amjeszcze wtedy prawajazdyi dlatego, po przej�ciu na urlop macierzy�ski, ze wzgl�duna du�eodleg�o�ci moje kontakty towarzyskie ogranicza�y si� do spotka� z matkamiinnych dzieci, organizowanych w pomieszczeniach socjalnych pobliskiego parku. Znajomo�ci te nigdy nieprowadzi�y do �adnychprzyja�ni nietylko ze wzgl�du na du�e zr�nicowanie spo�eczne spotykanychkobiet, ale tak�ez powodu angielskiej wstrzemi�liwo�ci niepozwalaj�cej na �atwe przenoszenie znajomo�ci na prywatny grunt. Kwarantanna,przez kt�r� przechodzi obcy, zanim zaproszony zostanie na �ono angielskiej rodziny,jest tak d�uga jak izolacja chorego na czarn� osp� i niesprzyja budowaniu atmosfery entuzjazmu iprzyja�ni. Pozbawiona kontakt�w towarzyskich,nie u�ala�amsi� nad sob�, poniewa� wychowaniedzieckai obowi�zki domowe wype�nia�y mi czas bez reszty, a potrzebykulturalne zaspokaja�am lektur� i wsp�lnymiwypadami z Louim nakoncerty czy do teatru. Szczyt naszego �yciarozrywkowego przypada�g��wniepodczas pobytu mojej Mamy zajmuj�cej si� Marcinem pod nasz� nieobecno��. Wynaj�tej jedyny raz przez agencj� opiekunki nie dobudzi�yby salwy armatnie, nie m�wi�c op�aczu dziecka, kt�ry us�yszeli�my, wracaj�c zteatru. Te�ciowieodmow� wszelkich us�ug uzasadnialis�abym zdrowiem. Nasza grupka znajomych jest ma�ai sk�ada si� g��wnie z Polak�w, Irlandczyk�w i cudzoziemc�w mieszkaj�cychna sta�e w Londynie. Louis,z natur� samotnika, nie potrzebuje kontakt�w towarzyskich, kt�rychwystarczaj�cym spe�nieniem s� rzadkie spotkania przy piwie z jedynymkoleg� ze studi�w. Natomiast mojaekstrawertycznanatura sprawia, �e�akn� kontakt�w zlud�mi, szybko buduj� wi� z tymi,kt�rzy tak jak jaotwarci s� na przyjacielskie zwi�zki. Najbli�sinaszemu sercu s� Jani Maria, byli dzia�aczesolidarno�ciowi, kt�rych "z�apa�a" w Anglii"wojna jaruzelska". Pomimo �e nie mamy wielu wsp�lnych zaintereso14 wa�, toichserdeczno�� i gotowo�� niesienia pomocy daj� nam z�udzenie,�e posiadamy rodzin�, i do nich niesiemy nasze smutki i rado�ci. Wsp�lnie podejmujemy decyzje o posiadaniu potomstwa i wkr�tce, po"wyt�onej" pracy i w odst�piepi�ciu miesi�cy, rodz� nam si� synowie. Louis staje si� ich przewodnikiem �ycia wAnglii i administratoremspraw urz�dowych,a Jan, "z�ota r�czka", odwzajemnia si� naprawamiurz�dze� elektrycznych i pomp hydraulicznych. To dzi�ki namowomiperswazji Janai Marii kupujemydom w po�udniowej cz�ci Londynu,ko�o s�awnychkort�w tenisowych Wimbledon, i tam przeprowadzamysi� z trzyletnim Marcinem. Teraz mo�emy spotyka� si� ju� prawie codziennie i fizyczna blisko�� naszych przyjaci� staje si� dlamnie uczuciow� przystani� w�r�d emocjonalnego ch�odu wyspiarzy. Nasz segment sk�ada si� z trzech male�kich sypialni na g�rze i dw�chr�wnie ma�ych salonik�w na parterze, ale nam zupe�nie wystarcza. Takjak ka�dy przeci�tny mieszkaniec Wysp Brytyjskich,otrzymali�my standardow� po�yczk� z banku roz�o�on� nadwadzie�cia pi�� lat, po up�ywiekt�rych dotychczasowy akt dzier�awy zast�piony zostanie aktem w�asno�ci. Na razie cieszymy si� wszystkim, a ja najbardziej ogr�dkiem, w kt�rym ma�y Marcin mo�esi� bezpiecznie bawi� bez konieczno�ci wychodzenia na spacery do zasmrodzonegocentrum miasta. Przed wej�ciem dodomu, na paru pi�dziach ziemi sadz� z sentymentalnejpotrzeby bia�ei czerwone r�e, natomiast na stu metrachkwadratowychza domem porazpierwszy w �yciu zajmuj� si� ogrodnictwem, wkopuj�c cebulki tulipan�w i obsadzaj�c grz�dki kwiatami wyhodowanymi we w�asnej szklarni. Pierwsze lato przynosi takbujneplony, �e s�siedzi zg�aszaj� mnie dowsp�uczestnictwa w lokalnym konkursie ogrodniczym. Wprawdzie niewygrywami nie mam przyjemno�ci goszczenia Kr�lowejMatki, kt�rawraz z dworsk� �wit� pojawia si� u zwyci�skiego s�siada mieszkaj�cegonaprzeciwko, aleziarnoentuzjazmu ogr�dkowicza zostaje g��boko zasadzone, trafiaj�c na �yzn� gleb�. Pomy�le� tylko - ja, kt�raniegdy� zabija�amro�liny spojrzeniem. Podmiejskie �yciew Londynie up�ywanam w wygodzie i spokoju. Remontujemy i odnawiamy domek, w czym pomagaj� aktywnie Jan i Maria,oferuj�c cenne, praktyczne rady. Marcin chodziz ich synem Sebastiankiemdo miejscowego przedszkola na codzienne dwugodzinne zaj�cia. Ja zabijamsamotno�� w czasie nieobecno�ci Louiego, nie tylko celebruj�c funkcje gospodynidomowej, ale nadrabiaj�c zaleg�o�ci w grze na fortepianie. Naszejs�siadce Karen zajmujeponad dwa miesi�ce, aby zorientowa� si�, �emuzyka p�yn�ca z naszych okiennie jest nagraniem, i oferuje mi etat akompa15. niatorki we w�asnej szkole baletowej. Na lekcje mog� zabiera� Marcina,kt�ry siedzi spokojnie, bacznie obserwuj�c kr�c�ce si� w piruetach tiulowesp�dniczki. Praca ta jest idealnym po��czeniem przyjemno�ci z podreperowaniem nadw�tlonych finans�w. W szkoleKarenzaprzyja�niam si� z Ann,jedn� z akompaniatorek, i wsp�lnie zaczynamy prowadza� syn�w na poranki muzyczne do filharmonii. Spotykamy si� cz�sto ca�ymi rodzinami i zawi�zuje si� mi�dzynami ostro�na angielska przyja��, kt�ra owocuje wsp�lnym projektem muzycznego kursu dla przedszkolak�w. Ju� wkr�tce, powynaj�ciu sal w pomieszczeniach biurowych i kampanii reklamowej przeprowadzonej w lokalnej prasie, mamy kompletuczni�w i ruszamype�n�par�, prowadz�c zaj�cia dwa razy w tygodniu. Rzeczowa i logiczna Ann czuwa nad administracj� i programem zaj��, ja za� grami ucz� �piewa� tubylczedzieci ich rodzimych piosenek, zajmuj�c si� nimi wedle zasad pedagogikiwpojonych mi na polonistyce Uniwersytetu Warszawskiego. Moje nowiutkie, o �licznym d�wi�kupianino, kupionena raty zazyskiz uprawiania profesji muzycznej, wysy�a s�odkied�wi�ki naulic�, zwabiaj�c ambitnych rodzic�w prosz�cych o udzielanie prywatnych lekcjimuzyki latoro�lom. Nagle okazuje si�, �e mamr�ce pe�ne roboty i podejmuj� decyzj� niepowracaniado pracy wydawniczej, bo moja najwi�kszami�o�� - Pani Muzyka - zaczyna przynosi�realne dochody, dostarczaj�cnigdy dot�d niedo�wiadczonej przeze mnie satysfakcji zawodowej. Kiedyw wieku pi�ciu lat Marcin zaczyna tutejszym zwyczajem "zer�wk�",a w jego szkolezwalnia si� p�etatowa posada nauczyciela muzyki, obejmuj� j� po przej�ciu przez sito konkursu. Od pocz�tku wrze�nia maszerujemy wi�c razem do tej samej szko�y, cho� w r�nych celach. M�j harmonogram, mimo �e pe�en zaj�� akompaniatorskich, kurs�w muzycznych,prywatnych lekcjii zaj�� w podstaw�wce jest tak u�o�ony, aby zosta� czasdla Marcina i na �ycie rodzinne. A �ycie nasze toczy si� wprost wspaniale. Mamy coraz wi�ksz�grup�przyjaci�, rozszerzon� teraz o grono znajomych z sobotniej szko�y polskiej, do kt�rej ucz�szcza nasz syn ikt�rego dobra polszczyzna wszystkich zadziwia. Nie jest to rezultat wrodzonych zdolno�ci j�zykowych, aleefekt konsekwentnej pracyi polskich rozm�wna co dzie�. W tym te� celu zapraszam wszystkie znane mi Polki z dzie�mi naregularnie odbywaj�cesi� herbatki i wsp�lne zabawy dzieci�ce. Marcin rozmawia z ojcemtylko po angielsku, a ze mn�wy��cznie po polsku, staj�c si� od urodzeniadwuj�zyczn� hybryd�. Marcinek jest w dalszym ci�gubardzo nie�mia�ym dzieckiem, kt�reniech�tnie bierze udzia� w zabawach r�wie�nik�w i troch� ten intrower16 tyzm mnie niepokoi. Pomimo �e zapraszam dodomu hordy dzieci, Marcin najch�tniej bawi si� sam, o�ywiaj�c si� tylko wtedy, gdy ma wperspektywie spotkanie z Sebastiankiem, kt�rego nazywa bratem. Zaczynami�wita� w g�owie pewien pomys� ipodpytujemy syna, czy chcia�bymie� rodze�stwo. Rozpromieniona bu�ka malucha stanowi pozytywn�odpowied� icho�nie wiadomo, czy takie rozwi�zanie uczyni Marcinabardziej otwartym, wiemy, �e by�oby dobrze, gdyby jego t�sknoty za posiadaniem wi�kszej rodziny sta�y si� faktem. Szczeg�lnie, �e kuzyni zar�wno z polskiej, jak i angielskiej strony rozsiani s� po �wiecie. Z wigorem zabieramy si�z Louim "do roboty",organizuj�c WielkieCia�a Oczyszczeniepolegaj�ce na rzuceniu przeze mnie palenia i zast�pieniutygodniowych racjiwina zdrowym, lecz nudnym substytutem alkoholu - wod� mineraln�. Kiedy w te�cie ci��owymukazuje si� niebieskalinia, wzajemnie sobiegratulujemy i przyst�pujemy do malowania pokojudziecinnego. Pi�cioletni Marcin domaga si� zakupu pi�ki dla brata i niktmu nie mo�e przet�umaczy�, �e siostraby�aby r�wnie dobrym rozwi�zaniem, zw�aszcza �e naszym ukrywanym pragnieniem by�oby pojawieniesi� malutkiej i s�odkiej c�reczki z kokardkami. Pewna znajoma, wiedz�co tych marzeniach, podarowuje miniemowl�c� sukieneczk� po swojejc�rce, kt�ry to talizman ukryty pod poduszk�dostarcza mi radosnychsn�w i b�ogich marze� o przysz�o�ci. Nasz perfekcyjny plan kontrolowania wszystkiego bierze w �eb, gdyw �smym tygodniu ci��y podczas ogl�dania wieczornych wiadomo�ci telewizyjnych z przera�eniemodkrywam na jasnychogrodniczkach powi�kszaj�c� si� szybko plam� krwi. Ogarnia nas panika izdenerwowany Louiswzywa lekarza, kt�ry po pobie�nych badaniach decyduje si� wezwa� karetk�. Louis jedzie ze mn�, a moja dobra Mama, kt�ra w�a�nie przyjecha�a z Polski, zostaje z Marcinkiem. Po jakim� czasie krwotok powoli ustaje,ale badaj�cy mnie lekarze kr�c� g�owami, uwa�aj�c, �e nast�pi�oporonienie. Tylko jeden z nich, grecki sta�ysta, ma codo tego w�tpliwo�ci. Jest niedziela, p�no wieczorem. Jutro rano b�d� mia�a USG a potemczyszczenie. Louispojecha� do domu, a jale�� na oddziale i op�akuj�odej�cie mojej wy�nionej c�reczki tak d�ugo, dop�ki starcza mi�ez. Raniutko budzimnie piel�gniarka,bo jestem pierwsza w kolejce nabadania. Po przep�akanej nocy jestem pogodzona z losem i rozpoczynaj�cdzie�, zmuszam si� do pozytywnego my�lenia. Radiografka rozsmarowuje �elow� galaret� na brzuchu i je�dzi po nimg�owic�,rysuj�calpejskiezakr�ty, a kiedy zaczynam si� denerwowa� d�ugo�ci�manewr�w, prosio cierpliwo��. Odchodzi nabok i telefonuje do kogo�, prosz�c o szybkie 17. przyj�cie. Za chwil� zjawia si� kobieta w bia�ym kitlu i teraz ju� obydwieu�ywaj� sobie co niemiara, �aduj�c dodatkowe ilo�ci �elu, tak �e wkr�tceobrzydliwa ma� �cieka po biodrach pod kr�gos�up. "Gratuluj�", m�wikobieta w kitlu. "Jestem lekarzem i z przyjemno�ci�mog� panioznajmi�, �enie tylko utrzyma�a panici���, alespodziewa si�pani bli�niak�w". Pomimo �e jestem w pozycji le��cej, zaczyna mi si� kr�ci� wg�owie,i cho� chcia�abym o co� zapyta�, pogubi�am wszystkie angielskie s�owa. Lekarka pyta o bli�niaczeci��e w rodzinie,aleutrzymuj�casi� pustkaw g�owie nie pozwala na �adne odpowiedzi. Po chwilowymstanie odr�twieniaciesz� si�, gdy s�ysz� w�asnes�owa: "Tak, rodzina mego ojcaznana jestz produkcji bli�niak�w, kt�rerodzi�y si� bez wyj�tku w ka�dym pokoleniu". "No, widzi pani - to wprost plaga rodzinna", �mieje si� lekarka. Nie wiem, czy plaga jest w�a�ciwym okre�leniem, aletrudno jest znale�� wsobie uczucienatychmiastowej akceptacji. Biedny m�zg wykr�capiruety, przechodz�c od �a�oby do rado�ci z istnienia nowego �ycia. Wkr�tcejednak czarna chmura zaczyna cofa� si� i nowy obraz przepe�niony tkliwo�ci� wy�ania si� z chaosu pogmatwanych my�li. Po �niadaniu zjawia si� Louis z Marcinem i Mama. Zanim zd���cokolwiek powiedzie�, ka�� im usi���, aby wys�uchali komunikatu, kt�ryza chwil� og�osz�. Nabieram g��boko powietrza i wyrzucamz siebiewszystkie wiadomo�ci, po czym zapada kompletna cisza. Louis bierzesi� za g�ow�, ale kiedy wreszcie ods�ania twarz, ma min� urwisa, kt�rypodpowiada mu s�owa:"O Bo�e, nie wiedzia�em, �e jestem takim ogierem". Marcinek skaczepo pokoju,wykrzykuj�c, �e b�dzie mia� niejednego, aledw�ch braci do gry w pi�k� no�n�, a Mama mocnym g�osemobiecuje swoj�i bosk� pomoc. Kiedy m�ody lekarz-Zorba odwiedza nasz triumfalnym wyrazem twarzy i zwyci�skim "A nie m�wi�em", wysy�amgo dowszystkich diab��w, botrzeba nam teraz nie lekarza, ale kierownika banku. Na obchodzie lekarskim pytamy ordynatora o przyczyn� krwotoku, ale ten, wzruszywszy ramionami, wyja�nia ztypow� dlawiedzy medycznej precyzj�, �e to jedna z "tych" rzeczy. Mam si� niczym nie przejmowa�i �y� normalnie. Dodatkowych bada� robi� nietrzeba. Tak jak poprzednia, tak i ta ci��a naje�ona jest problemami - wysokimci�nieniem, zatrzymaniem wody w organizmie i podra�nieniem nerwunadgarstkowego,co powoduje zanik czucia w palcach i potworne b�leprzegub�w u r�k. Zewzgl�du na m�j "podesz�y"wiek wczwartym miesi�cu mam amniopunkcj�, kt�ra Bogudzi�ki jest wporz�dku. 18 Jestem jedn� z kobiet, dla kt�rych ci��a, to choroba, anie naturalny stanbiologiczny. Wygl�dam, jakby mnie kto�nadmucha�, mam k�opoty z oddychaniem i w pi�ciomiesi�cznej ci��y z trudem mieszcz� si� za kierownic�. Za kierownic�, bo ucz� si� je�dzi� samochodem - sk�ra mi cierpnie namy�l, �e b�d� przemieszcza�a si� z dw�jk� berbeci i Marcinem transportem publicznym, pokonuj�c typowe dla Londynu du�e odleg�o�ci. Po oblaniu dw�chtest�w podchodz� do trzeciego,obiecuj�csobie niewje�d�a�na trotuar w ramach uprzejmo�ci czynionych p�dz�cej policji i nie myli�kierunk�w, jak to zdarzy�o si� na poprzednich egzaminach. Kiedy po cz�ci praktycznej i teorii znak�w drogowych inspektor recytuje formu�k�wydania miw imieniu Kr�lowej prawa jazdy -ogarnia mnie taka fala wymiot�w, �e zanieczyszczamca�e wn�trze samochodu na oczach przera�onego egzaminatora, kt�ry jak oparzony wyskakuje z pojazdu. Wielokrotnie pytam po�o�nikao pow�d powik�a�ci��owych,podejrzewaj�c, �e powoduje je jedyny istniej�cymi�dzy mn� a Louim konflikt- serologiczny. Uspokaja mnie, �ekomplikacjewi��� si� ze specyfik�mojego organizmu,na co medycyna nie ma wp�ywu. Kilkakrotnie le��w szpitalu z powodu wysokiego ci�nieniakrwi i niepokoj�cych wynik�wbadania moczu, ale moje obawy i podejrzenia o gestoz� zbywanes� zdawkowymi, nieprzekonuj�cymiwyja�nieniami i pocieszaniem. Nie wiemy, jakiej p�ci s� bli�niaki, poniewa� szpital ho�dujezasadzienieinformowania rodzic�w ze wzgl�du na wysokiwska�nik aborcjip�od�w �e�skich w�r�d. hinduskiej mniejszo�ci narodowej. Nie pomagaj�t�umaczenia, �e moje blond w�osyi niebieskie oczy nie mieszcz� si� w rasowej charakterystyce Azjat�w - mo�emyjedynie zrobi�prywatnieUSGza diabelne pieni�dze, na kt�rych wydanie nasnie sta� szczeg�lnie w obliczu czekaj�cych obci��e� finansowych. W dalszym ci�gu pracuj�,alez coraz wi�kszym trudem poruszam si�, nawet samochodem, i podkoniecsi�dmego miesi�ca ci��y przerywam prac�. Po raz ostatni jad� na zaj�cia,kt�re prowadz� z Ann, �egnamsi� zprzychodz�cymi do domu uczniami,a tak�e ze szko�� baletow� i podstawow�. Odtej pory Louis znowustaniesi� jedynym my�liwym w naszej rodzinie. Wielkajak szafa gda�ska, ze spuchni�tymir�koma i twarz�, przygotowuj� dom na przyj�cie bli�niak�w,ulegaj�c wkr�tcezjawisku podw�jnegowidzenia, bo wszystkiego jest po dwiesztuki. Wertuj� wielkis�ownikimion, przygotowuj�c liczne mo�liwo�ci, podporz�dkowane r�nym wariantom p�ci potomstwa. Marcin zastrzeg� ju� sobie imi� Sebastiandlauczczenia swego ma�ego przyjaciela. Dwie ko�yski ustawione ko�o siebiew saloniku na dole napawaj� nas dum� i strachem. Jak damy sobie rad�? 19. W�r�d zmienno�ci uczu� jedynie sze�cioletni Marcin wyra�a czyst� rado��, oczekuj�c na pojawienie si� braci, urodzonych najch�tniej w koszulkach ulubionej dru�yny pi�karskiej i gotowych do strzelania bramek. Pomimo spuchni�tych r�k, grami �piewam piosenk� oma�ym psotniku,kt�ry wsypuje s�ldo cukiernicy,zamyka dziadka w toalecie i wymazujebuty matki d�emem truskawkowym. Piosenka ma tytu� "M�j brat" ioboje z Marcinem ub�stwiamy wizerunek ma�ego urwisa, kt�ry - lub kt�rzy- wkr�tce nam si� narodzi. Cesarskieci�cie zaplanowano na dwudziestego si�dmego listopada tysi�c dziewi��set dziewi��dziesi�tego pierwszego roku, trzy tygodnieprzed terminem, ze wzgl�du na wysokie ci�nienie i nieprawid�owe u�o�enie p�od�w. Zamiast narkozy prosz� o znieczulenie miejscowe, w czasiekt�rego b�d� przytomna i w pe�ni �wiadoma wyj�tkowo�citej chwili. M�jpo�o�nik, czaruj�cyFrancuz i mi�o�nik muzyki klasycznej, doradza miprzyniesieniedobrych nagra� i walkmana, aby "zabi� czas" w trakcieporodu, a Louis dostaje pozwolenie na robienie fotografii. Kiedy personelmedyczny przygotowuje mniedo znieczulenia, pokazuj� po�o�nikowi kasety, z kt�rych wy�awia ta�m�z uwielbianym przezwszystkich Pavarottim. Piel�gniarka przynosi wie�� stereofoniczn�, aby�my wszyscy moglidobrze s�ysze� s�awnegoMaestro. Moje podbrzusze zas�ania zielony parawan, zza kt�rego, przy d�wi�kach arii z "Traviaty", lekarz wkr�tceunosi wrzeszcz�cegobobasa. "Penis pozytywny" obwieszcza z triumfem a my zLouim wiwatujemyna cze��ma�ego urwisa z Marcinowejpiosenki. "Witaj, Sebastianie", m�wi�,przytulaj�czawini�tko. Za par�minut zza zielonego parawanu wy�ania si� kolejny bobas i odbywa si� prezentacja bli�niaka numer dwa. "Penis negatywny", s�ysz� i potrzeba mi paru sekund, abym uprzytomni�asobie, �e urodzi�a si� namupragniona c�reczka. Louiswpada w dzik� ekstaz�i ta�czy fokstrota dooko�a sto�u operacyjnego, wykrzykuj�c"C�rka,c�rka", a zesp� medyczny stawia diagnoz� tymczasowego postradania zmys��w. Gdybym mog�auwolni� si� od rurek issawek przytrzymuj�cych na twardym stole, ch�tnie rzuci�abym si�w obj�ciam�a,aby wsp�lnie wykona�taniec plemienny zwyci�zc�w. "Kochana Moniczko", szepcz�i rycz� z rado�ci. ROZDZIA�2 BEZSENNI W LONDYNIE Od pierwszych chwil wida� r�nic� w zachowaniu bli�niak�w. Monika,jak ka�dy noworodek, ssiei �pi, podczas gdy Sebastianp�acze, wydaj�cdziwne odg�osy. Jego malutkie cia�ko zastyga nagle w bezruchu,a r�czki i n�ki rozpostarte jak skrzyd�a w locie ptaka staj� si� taksztywne, �etrudno utrzyma� je w ramionach. Odchyla do ty�u g��wk�, napinaj�cmi�nie klatkipiersiowej w bolesnym �uku,a z czerwoneji wykrzywionejgrymasem b�lu buzi wydobywa si�a�osny iwstrz�saj�cy j�k. Pytam jedn� ze starszych po�o�nych, co wywo�uje te powtarzaj�ce si�zupart� regularno�ci�niepokoj�ce objawy, ado�wiadczona siostra poobserwacji male�stwa stwierdza symptomy niemowl�cej kolki. Uspokojona opini� eksperta, staram si�odpoczywa� icieszy� dw�jk�, na kt�rejcze�� moja polska rodzina, dotkni�ta bli�niacz� "plag�", wiwatuje,wznosz�c toasty na bis. Ca�y czas martwi� si� dziwnym zachowaniem Sebastiana i pilnie obserwuj� male�kiego, kt�ry pr�y si� w przezroczystej szpitalnej ko�ysce. Pomimo �ebuzi� mag�adk� i r�ow�, maluje si� na niejgrymas b�lui cierpienia, co sprawia, �e wygl�dajak stary zm�czony cz�owiek. Karmienie go piersi� jest m�czarni�, bo, w por�wnaniu z Monik�,ma�y nigdynie wydaje si�by�syty i zadowolony. Rozmawiamz czaruj�cym po�o�nikiem, dziel�csi� niepokojami i prosz�co zgod� na pozostanie w szpitalud�u�ej ni� przepisowych par� dni, po up�ywie kt�rych wypisuje si� pacjentki po cesarskim. Oddycham zulg�, otrzymawszy pozwolenie i gwarancj� roztoczenia obserwacji klinicznej, pomimo �e bli�niakiuzyska�yw skali Apgar najwy�sz� liczb�punkt�w. Po dziesi�ciu dniach lekarzeuznaj�, �enie ma powod�w do obaw izostajemy wypisani do domu. 21. Wci�� w stanie euforii poporodowej, pisz� list do Mistrza Pavarottiego, w kt�rym opisuj� jego "wsp�uczestnictwo" w porodzie bli�niak�w,za��czaj�c fotografi� z sali operacyjnej, na kt�rej opr�cz zielonego parawanu i rozkrojonego brzucha wida� winietk� kasety ze zdj�ciem �piewaka. Prosz�tak�e o"b�ogos�awie�stwo" muzycznedla dzieci, i tak naprawd� niespodziewam si� odpowiedzi. "Zwariowa�a�", m�wi Louis. "Zwariowa�am", przytakuj�. Bli�ni�ta maj�ju� miesi�c i rezyduj� w ko�yskach na dole, aby p�aczem nie przeszkadza� we �nie Marcinowi, Louiemui Mamie, �pi�cym nag�rze. Wci�� trudno mi chodzi� poschodach i dlatego wol� siedzie� naparterze. W czasie dnia dzielimy z Mam� obowi�zki domowe i opiek� nadMarcinem, podczas gdy nocne czuwanie i karmienie nale�� do moich zada�. Oczywi�cie, wrazie potrzeby zawsze mog�kogo� zawo�a�, ale zasadniczona nocnym posterunku czuwamsama. Par� godzindrzemkiw czasie dnia nie rekompensuje braku snu, wi�c po jakim� czasie karmienie co dwie godzinybli�ni�t iniepokoj�ce zachowanie Sebastiana doprowadzaj�mnie do kompletnego wyczerpania. Louis rzadko jest wLondynie, staj�csi� go�ciem we w�asnym domu. Niestety, pracujew takimsystemie i na razie nie ma mowy ojakichkolwiek zmianach. Karmienie Sebastiana, kt�ry nigdynie jest syty, sprawia mi corazwi�cej trudno�ci, co powoduje zaniedbania w opiece nad Monik�, dlakt�rej niemam czasu wobec niezwyk�ych potrzeb jej brata. Nigdy niewiem, czy dosta� odpowiedni� ilo�� mleka, zwa�ywszy diametralnier�ne reakcje wyra�aj�ce si� jegoniespokojnym zachowaniem, w przeciwie�stwie do anielskiego spokoju siostry bli�niaczki. Decyduj� si�przej�� na butelk�, uzyskuj�c moralne poparcie wizytatorki, kt�ra z ramienia przychodni zdrowia pomaga matkom w wychowaniu dzieci dolat trzech, sporz�dzaj�c ichbilans rozwojowy i s�u��c rad� w sprawachmedycznych i wychowawczych. Co wi�cej, obowi�zek karmienia niemowlak�w mo�na dzieli� mi�dzy Louiego(oczywi�cie tylkowtedy, kiedy jest wLondynie) a Mam�. Odmierzonamiarka jedzenia gwarantowa�b�dzie spok�j sumienia i pewno��, �e dzieci otrzymuj� wystarczaj�c�ilo�� pokarmu. Ogarnia mnie przygn�bienie, gdy patrz� na j�cz�cegoz b�lu i wypr�aj�cego cia�ko Sebastiana. Nie wiem, czy od urodzeniaprzespa� spokojnie cho� p� godziny, bo kontury nocy i dni zamazuj� si� w bezkresnymczuwaniu. Lekarz rejonowy,coraz cz�ciej goszcz�cy w naszymdomu,m�wi, �enigdy nie s�ysza� podobnego d�wi�kuwydawanego przez niemowlaka ani nie widzia� takiejakrobatyki cia�a. Ordynatorka szpitala,do 22 kt�rego je�d�� z bli�niakami regularnie na wizyty kontrolne,nie okazujezaniepokojenia, pomimo �e widzi co si� dzieje z Sebastianem w czasie naszego pobytu w gabinecie. Ma�y przybiera gwa�townie na wadze i wpor�wnaniuz Monik� jest zdecydowanie przero�ni�ty, alelekarka uspokajamnie, �e wykres wzrostuutrzymuje si� wnormie,a patologiczny apetytzapowiada jedynie smakosza. Diagnoza, jak�stawia na otarcie obficiep�yn�cych �ez, brzmi: niemowl�ca kolka. Powinna przej�� po trzecim miesi�cu �ycia i Sebastiandostajewod� koperkow� wraz ze �rodkami �agodz�cymi prac� �o��dka. R�nice mi�dzy Monik� a jejbli�niakiem staj�si� coraz bardziej widoczne. Ma�a jest niemowlakiemidealnym, a jejszeroko otwarteoczkai spokojna buzia zdradzaj� inteligencj� i wida�, jakch�onie bod�cez otaczaj�cego j��wiata. Ku naszemu zdziwieniu przesypiawszystkie p�aczei j�ki brata, kt�ry wci�� wysy�a �a�osne sygna�y b�lu i rozpaczy. Kiedyzaczyna si� atak, bior� moje dzieci�tko w ramiona i mimo rozpostartychi sztywnych r�czek przytulam do siebie, ko�ysz�c i uspakajaj�c. Moje �ycie tota�ma fabryczna,przy kt�rej jak automat zmieniam pieluchy, sterylizuj� butelki, k�pi� i susz� - wszystko oczywi�cie podw�jnie. Mo�na by�oby to znie��, gdyby nie corazbardziej niepokoj�ce zachowanieSebastiana, kt�re niepolepszasi� mimoprzepisanych lekarstw. Coraz cz�ciej wydaje misi�, �e trac� kontrol� nad rzeczywisto�ci�, kt�ra ju� dawno powinna przynie�� naturalny rytm codzienno�ci, i corazbardziej boj� si�o ma�ego. Jako cz�onkinimiejscowego KlubuBli�niak�w wybieramsi� na jednoz zebra�, aby odzyska� wiar� w siebie ipodzieli� si� do�wiadczeniamiostatnich trzechmiesi�cy. Z satysfakcj� spostrzegam, �e zadbane dot�dkobiety znane mi zeszko�y rodzenia, tak jak i jazmieni�y si� w istotyot�ustych w�osach, z podkr��onymi ze zm�czenia oczyma. Pocieszaj�, �emoje prze�ycia mieszcz�si� w normachpocz�tkowej fazy macierzy�stwawielop�odowego. Jedna z matek, specjalizuj�ca si� w rodzeniu bli�ni�t,kt�ra w�a�nie "wyprodukowa�a" ju� trzeci� ichpar�, zapewnia mnie, �epowr�t do normalno�ci post�puje z up�ywem czasu. Otrzymuj� list z Modeny, z prywatnymadresem na odwrocie, w kt�rym znajduj� si� dwie fotografie Mistrza Pavarottiego z osobnymi dedykacjami po w�osku dla Moniki i Sebastiana. Podekscytowana korespondencyjnym sukcesem,postanawiam dopisa� nast�pn� cz�� sagi o Ojcuchrzestnym, zapraszaj�c Mistrza na chrzciny dzieci. Jego londy�skiagent,z kt�rym o tym rozmawiam, rozbawiony propozycj�, obiecuje przedstawi� j� Grubemu Luckowi przy najbli�szej okazji. A dla mnie -jak zawsze 23. - �ycie to dzieci�ca kolorowanka, kt�rej szare kontury i puste miejsca zape�niam najweselszymi barwami. Niestety, w pi�� miesi�cy po narodzinachbli�niak�w kolory rzeczywisto�ci s� zdecydowanie czarne, bo nie wida� �adnej poprawy sytuacji. Kolka nieprzesz�a i mamy coraz wi�ksze w�tpliwo�ci, czy to rzeczywi�cie onadr�czy ma�ego. D�wi�ki wydawaneprzez Sebastiana �widruj�w m�zgu, i zaczynamy traktowa� je jako symptomy chorobowe- czym�e bowiem mo�na wyt�umaczy� skrzy�owanie j�ku niemowl�cia z gard�owym �miechem przy jednoczesnym pr�eniu i ca�kowitym sztywnieniu cia�a. Przy mojej wartowni nakanapie stoi lampka nocna, w�agodnym�wietle kt�rejwida� kontury dw�ch ko�ysek. Jakco noc, nie warto rozk�ada� kanapy, bo ukradzione minuty snu mo�na przetrwa� na siedz�colub w pozycji p�le��cej. Najstraszliwsze czuwanie zaczyna si� po p�nocy, gdyw domu zapada g�ucha cisza,a bezruch okrutnego mrokupot�guje rozlegaj�cy si� ostry, rozpaczliwy j�k synka, niczym n� przecinaj�cymilczenie. Co chwil� twarzyczka kurczy si� i zastyga pod mask�b�lu, ana czo�o okolone jasnym puchemw�os�w wyst�puj� du�e kroplepotu. Poataku, gdy r�czki i n�kitrac� sztywno�� i staj� si� znowuelastyczne, przygarniam je mocno do bij�cegoze strachu serca. Nie wiem,jakmu pom�c,wi�c tul�c do siebie,przemierzam pok�j z k�ta w k�t,jeszcze, ijeszcze raz,w desperackiej w�dr�wce wi�nia bez wyroku,zamkni�tego przez straszn� pomy�k� w celi, do kt�rej zgubiono klucz. Ca�uj� i pocieszam moje cierpi�ce dziecko, przyrzekaj�c mu szybki ratunek, chodzimy tak godzinami, dop�ki zemdlone ramiona nie odmawiaj� pos�usze�stwa. Na pograniczu nocy i �witu, w przera�aj�cym�wietle rozwodnionej czerni, stara grusza wogr�dku takjak ja za�amuje ga��zie w bezsilnym odruchu rozpaczy a kontury dw�ch okr�g�ychokiendomu naprzeciwko, jak oczodo�y trupa, przesy�aj� mi szyderczepowitanie. Prosz� zmar�ego ojcao wstawiennictwo u Stw�rcy i oddalenie cierpienia od niewinnego dziecka, kt�re na tak� m�k� niczym sobienie zas�u�y�o. Obola�y umys� na pr�no szuka pocieszenia i wreszcie,zm�czona nocnym czuwaniem, mimo j�k�w Sebastianazapadamw czarn� czelu�� snu, wiedz�c, �e za par�godzin musz� wsta� do codziennych obowi�zk�w. P�przytomna ze zm�czenia, budz� Marcina iprzygotowuj� do szko�y. Nie wiem, comy�li o nowej sytuacji rodzinnej, bo poch�oni�ta bli�niakami, na g��bsze rozmowy nie mam czasu. Znu�ona,wyczerpanaogarnianiem chaosu spowodowanego dziwn� przypad�o�ci� Sebastiana,z ko 24 nieczno�ci ograniczam matkowanie Marcinowi do biologicznejopieki. Jedyne wsp�lne chwile to czas sp�dzany w podr�y samochodem do szko�y, ale kradzioneminuty nie wype�niaj� si�rozmow�. Jestemna to zbytzm�czona. W zapomnienie odesz�y lekturyksi��eczek,spacery i wsp�lnemuzykowanie. Marcin odrabia lekcjesam, a ja mam nadziej�, �eju� zapar� tygodni po�api� si� w ba�aganie i przywr�c� harmoni� w �yciu rodzinnym. Gdy nie podr�uje, Louis wynagradza Marcinowi straty, czytaj�c ksi��ki nadobranoc, bawi�csi� w gry dzieci�ce igraj�c wpi�k� no�n�. Dzi�ki serdeczno�ci Janai Marii, a tak�e Ann i Tony'ego, Marcincz�sto jest do nichzapraszany, za co jeste�mywdzi�czni. Dzi�kitemucho� na chwil� mo�e oderwa� si� odpanuj�cego wdomu nastrojusmutku iprzygn�bienia. Nie skar�y si�na cokolwiek - wr�cz przeciwnie- z ca�� powag�sze�ciolatka pyta codziennie o zdrowie Sebastiana, niemog�c doczeka� si� poprawy. Jeste�my dumni zMarcinowejdojrza�o�ci,z jak� zaakceptowa� nie tylko narodzinybli�niak�w,ale z jak�traktujewszystkie zmiany w swoim inaszym �yciu. Cz�sto bawi si� z niemowlakami, ch�tnieoferuj�c pomoc przy karmieniu czy k�pieli. Niestety,wszystkie pr�by nawi�zania kontaktu z ma�ym Sebastianem i zwracaniejego uwagi na zabawki pozostaj� bezowocne. W tych czarnych i pozbawionych nadziei dniachMarcin wnosi do pogr��onego w marazmie domu normalno��, a nawethumor. Kiedyprosimnieo wyja�nienie narodzin bli�niak�w, pos�uguj� si� por�wnaniemz dziedziny sadownictwa im�wi� o nasionach zasianych w brzuchu. Widz�c jego wyraz twarzy, kt�ra zdradza brak zrozumienia, przypominamo torebkach wysiewanych co roku na rabatce. "Ca�a paczka nasion i tylkoDWA wysz�y? ", dopytuje si�, wstrz��ni�te brakiem urodzaju, moje logicznie my�l�ce dziecko. Bli�niaki maj� ju� sze�� miesi�cy i r�nica w ich rozwoju jestkolosalna. Monika rozpoznajetwarze, siedzi i bawi si�, zaszczycaj�cnas bezz�bnym s�odkim u�miechem. Wszystkich obdarza �ywymzainteresowaniem, aszczeg�lnie Marcina, kt�rego wyj�tkowo lubi i kt�ry stajesi�obiektem jej d�ugich tyrad gadatliwej kumoszki. Nie mamy �adnych w�tpliwo�ci, �e obdarzona zdrowiem i inteligencj� rozwija si� prawid�owo. Ubrana w sukienk�w kropki "spod poduszki", w opasce nag�owie, dokt�rej poprzyczepia�am kokardki, jest uciele�nieniemmoich "c�reczkowych" marze�. Sebastian wygl�da normalnie, ale unika ludzkiego wzroku i kiedyzmuszony jest patrze� prosto w twarz, wrzeszczy rozpaczliwie, wij�csi� w r�kach jak piskorz. Prze�lizguj�c si� szklanym,nieobecnym 25. wzrokiem po ludziach i przedmiotach, nie zwraca na nic uwagi, nie interesuje si� nikim i niczym. Jeste�my "nierozpoznawalni", poniewa�nigdy jeszcze nie uda�osi� nam dostrzec jakiejkolwiek reakcji, a kiedyzwracam si� do niego w najczulszych s�owach, przenika mnie wzrokiem, jakby mnie w og�le nie by�o. Pomimo sze�ciu miesi�cy, Sebastian ani razu jeszcze si� nie u�miechn�� i nieposiad� �adnejz umiej�tno�ci, kt�rych szerokiwachlarzprezentuje siostra bli�niaczka. Grymasb�lu nieopuszcza jego �licznej twarzyczki nawet wtedy, gdy obsypujemy go tysi�cem poca�unk�w. Rozdzieraj�co brzmi�cylament, kt�ry odparu miesi�cy nazywamyD�wi�kiem, zaczynasi� na wdechu napademjakby wymuszonego �miechu, kt�ry po nienaturalnie niskim i gard�owym ha-ha przeradza si� w �a�osny j�k b�lu. Zaraz potem nast�puje zesztywnienier�k i n�g i wygi�cie ca�ego cia�a mocno do ty�u. Jedyn� reakcj� na bod�ce zewn�trzne jestpojawiaj�ce si�pod koniec sz�stegomiesi�ca zainteresowanie muzyk�, coraz cz�ciej odwraca g��wk�w stron� �r�d�a, z kt�rego ona p�ynie. Wykorzystuj�c tenjedyny objawzainteresowania �wiatem, nagrywam ta�m� z muzyk� klasyczn� przeplecion� g�osami natury, takimi jak szum morza, i wydaje mi si�, �ed�wi�kite przynosz� mu chwilow� ulg�. Ordynatorka z oddzia�u pediatrycznego upiera si�, �e dolegliwo�ci Sebastiana to skutek niemowl�cej kolki i powielu gor�cych dyskusjach napograniczu awantur sugeruje przej�cie na mleko sojowe. Niestety, nieprzynosito po��danych rezultat�w, iw czasie nast�pnych wizyt, kt�reodbywam tak cz�sto, jaktylko pozwalaj� na to cerbery z administracjiszpitalnej, b�agam, aby poddano Sebastiana badaniom specjalistycznym. Argumentuj�, �e po wychowaniu zdrowego Marcina i obserwuj�c normalnyrozw�j Moniki, wierz� matczynej intuicji oraz do�wiadczeniu,kt�repozwala mi stwierdzi� istnienie objaw�wchorobowych. Podejrzewamautyzm, ale ordynatorka odrzuca moj�teo��, z wrogo�ci� m�wi�c,�e nie mam uprawnie� do stawiania diagnoz. M�wi, by czeka� napopraw� i zalecapodawanie wody koperkowej. Po jakim� czasie dzwoni lekarzrejonowy, kt�ry ostrzega przed ordynatorka - wys�a�a mu bowiem listokre�laj�cy mnie jako neurotyczn� matk�, wkt�rym pada oskar�enieo brak dyscypliny i podwa�anie autorytet�w lekarskich. DrK. , Polakz pochodzenia, doradza dyplomacj�, poniewa� nieprzychylne opinie konsultant�w szpitalnych mog� prowadzi� dopodejrze� o poporodow� chorob� psychiczn� i spowodowa�czasowe odebranie w�adzyrodzicielskiej. Louis wpada na pomys�zapisywania cz�stotliwo�ci sztywnienia i j�ko-�miech�w, i ju� po paru dniach wy�ania si� sta�y wzorzeczachowania. Co 26 pi�tna�cie minut, z nieub�agan� regularno�ci� zegarka, naszma�y synekprzejawiasymptomy chorobowe;w ci�gu dwudziestuczterech godzin jestich STO. Bez przerwy - dzie� w dzie� i noc w noc! Po sze�ciu miesi�cach moja zm�czona siedemdziesi�ciosze�cioletniamatka wraca do Polski, a my szukamy au-pair, kt�ra pomog�aby w opiece naddzie�mi i prowadzeniu domu. Spo�r�d licznych kandydatek zg�aszaj�cych si� na anons w tutejszej polskiejgazecie wybieramy Ani�, m�od� piel�gniark� spod Torunia, kt�ra jest uosobieniem spokoju i wewn�trznej r�wnowagi, z takim trudem ostatnio przez nas osi�ganej. Mamnadziej�, �e przy jej pomocy, �wie�egom�odegoumys�u, uda mi si�doprowadzi� dom do porz�dku, powr�ci� do rytmu dniai nocy, kt�rego poczuciezatraci�am podczas czuwa� nad Sebastianem. Kiedy waruj�nadjego ko�ysk�, niewiem, czy zmrok za oknami zapowiada odej�cie,czy przyj�cienocy. Jestem tak strasznie zm�czona, �e coraz trudniej przychodzi mi wype�nianie najprostszych obowi�zk�w. Kt�rego� ranka, podwo��c Marcinado szko�y, zasypiam nad kierownic� w oczekiwaniu na zielone �wiat�o. �wiadoma tragedii, jakie spowodowa�mo�e m�jstan, przestaj� prowadzi� samoch�d - co do niedawna stanowi�opow�d do dumy. Corazcz�ciej zdarza misi� robi� dziwne rzeczy - wychodzi� w dw�ch r�nych butachna ulic�, wyrzuca� do �mieci dopiero naszykowane jedzenieczy chowa� �elazko dolod�wki. Za dodatkowe wynagrodzenieAniazast�pujemnie w nocnych dy�urach i oto po raz pierwszy od sze�ciumiesi�cy �pi� we w�asnym ��ku. Mimo �e na g�r� dochodz� j�ko-�miechy choregosynka, to nieogl�danie jego cierpie� przynosi ulg�zm�czonemu umys�owi. Louisznowu leci do Hongkongu i jak zwykle, tu� po jego wyje�dzie,zaczyna dzia�a� okrutne prawo z�o�liwo�cirzeczy martwych. Co wi�cej,Marcin dostaje wysokiejgor�czkiz wymiotami,leje si� przez r�ce, a lekarz stwierdza,�e to gro�ny azjatycki wirus panuj�cy obecnie w Londynie. W par� godzin potem Monika zwraca ca�e po�ywienie, a po koszmarnej nocy Sebastian "strzela" na �cian� zawarto�� �niadania. Przez ponadtydzie� ca�a tr�jka jest ci�ko chora, lekarz za� nie mo�e zaleci� nicinnego jakprzeczekanie kryzysu. Ania sprawdza bli�niakom ciemi�czka, sk�r�i jam� ustn�, wypatruj�c oznak odwodnienia, aja jestem jej g��bokowdzi�czna za wiedz� i po�wi�cenie, z jakim pomaga mi dogl�da� dzieci. Przeztelefon nie m�wi� o niczym Louiemu, bo nie ma powodu martwi�gochwilowymi problemami, kt�re mog� wyda� si� olbrzymie z perspektywy odleg�o�cigeograficznej. Po dw�ch tygodniach wszystko si� uspokaja i dzieci, cho�jeszcze wychudzone is�abe, zaczynaj� powolidocho 27. dzi� do siebie. Gdyzasypiam podczas "wolnej" nocy, s�ysz� huk z do�u. Zemdlona Ania le�y przy ko�ysce Sebastiana, a poodzyskaniu przytomno�ci wymiotuje na wszystkie strony �wiata. Dzi�ki Bogu,Louiswracazapar� dni i pomo�e miw dogl�daniu dzieci i ich chorej opiekunki. Wsp�praca z Ani� uk�ada si� znakomicie, ado�wiadczenie nocnegoczuwania nad Sebastianem rodzi ogromn�wi�. Tylko kto�,kto mieszka z nami na co dzie�, mo�e w�a�ciwie oceni� dzienne inoce walkio przetrwanie i doceni� rozmiar problemu. Dla wszystkichinnych jeste�myrodzin� wci��jeszcze niemog�c� si� upora� zprzyj�ciem na�wiatbli�niak�w. Stroicielka pianina opowiada mi o astmie c�rki i dw�chspowodowanych chorob� bezsennych latach, zapewniaj�c,�e nie umiera si� ze zm�czenia. Sebastianowa"kolka" nie podoba si�tak�e Ani, kt�ra pracuj�c na oddziale pediatrycznym, widzia�awiele objaw�w, w niczym nieprzypominaj�cych przypadku naszego dziecka. Tak jak i my, Aniajestwstrz��ni�taatakami j�ko-�miech�w Sebastiana i nast�puj�cym po nich pr�eniemcia�a. Jejzastrze�enia co do prawid�owo�ci diagnozy wzmacniaj�nasze postanowienie szukania ratunku. Wedle angielskich zwyczaj�w nie mo�emy p�j�� prywatnie do specjalisty bez skierowania od lekarza rejonowego, kt�ry jakzwykle, id�cnam na r�k�, rekomenduje paru pediatr�w, wysy�aj�c do nich listy polecaj�ce. Dr Z. os�uchuje Sebastiana stetoskopem i bez �adnych dodatkowych bada� przepisuje lekarstwo spowalniaj�ce prac� jelit, nie mo�emyjednak u�ywa� go d�u�ej ni� trzy tygodnie ze wzgl�du na skutki uboczne. On tak�e uwa�a, �e przyczyn� dolegliwo�ci siedmiomiesi�cznegoSebastiana jest kolka, zkt�rej z czasem wyro�nie. Nie zgadza si� nakolejn� konsultacj� i kieruje nas z powrotem do ordynatorki, kt�ra, jaknaszapewnia,jest jednym z najlepszych pediatr�w. Po tygodniupodawania lekarstwa usta naszego synka formuj� si�w co� na kszta�tu�miechu, a my wpadamy w sza� rado�ci na widok tak dawno oczekiwanychoznak zdrowia. Pomimo �e ma�y wydaje si� by� o wiele bardziejrozlu�niony, w dalszym ci�gu notujemy sto �miecho-j�k�wi stozesztywnie�na dob�. Po trzech tygodniach na twarz Sebastiana powraca grymas b�lu i mimo �e od czasu do czasuu�miecha si� ustami, oczy pozostaj� puste,a twarz pozbawiona wyrazu. Nast�pny z listy lekarza rejonowego pediatra specjalizuje si� w homeopatii i doniego zanosimy nasze cierpi�ce dziecko. Po niezwykle d�ugimwywiadzie lekarskim otrzymujemy miniaturowefiolki z setkami bia�ych 28 kuleczek, kt�re powinny wkr�tce przynie�� popraw�. Niestety, ponadmiesi�czna kuracja nie przynosi oczekiwanych rezultat�wi dlatego wybieramy nast�pne, trzecie nazwisko z listy specjalist�w. Sekretarkakr�lewskiego pediatry przez telefon informuje nas elegancko o haraczu za wizyt� i gdyby nie prywatne ubezpieczenie,odpad�aby mi z wra�eniag�owa - to� to jednatrzecia miesi�cznych zarobk�w mego m�a. W brudnym gabinecie zzakurzonymi zas�onami, na kominkustoj� dwie fotografie: Fergie z podpisem "Drogiemu Micha�owi - Sarah",a po drugiejstronie portret ksi�cia Andrzeja, tylko z autografem. DoktorMicha� ma nieskazitelne maniery i akcentsamej kr�lowej. Z piel�gniark�wa�y Sebastiana, u�ywaj�cstarych �elaznych odwa�nik�w �ywcem zpowiatowego GS-u. "To dla utrzymaniadekorum i tradycji", szepczem�� nawidok moich szeroko otwartych ze zdumieniaoczu. Racja, zapomnia�amo tej angielskiej konserwie. Mo�emyzrobi� Sebastianowi USG od szyiw d� w tym samym szpitalu, gdzie ksi�ne Dianai Fergie wyda�y na�wiat kr�lewskie potomstwo. "Za ile? ", pyta m�j przytomny m��. "Za tyle",i �wiat kr�ci mi si� wg�owiez wra�enia, gdy s�ysz� wysoko�� sumy. Sebastian przera�liwie krzyczy przepisowo co pi�tna�cie minut, a ja modl� si� odiagnoz� i ratunek. Niestety, USG niczegonie wykazuje i kr�lewski pediatrazaleca. wod� koperkow�. Chybaoszalej� - chc� wy� i wrzeszcze� o zniszczeniach poczynionychprzez t� diabeln� kolk�, z powodu kt�rej myl� imiona dzieci i kota, z powodu kt�rej bior� taks�wki do kliniki,bonie wiem ju�, gdziesprz�g�oi biegi we w�asnym samochodzie, z powodu kt�rej s�ysz� g�osy podszeptuj�ce mi codziennie mordercze plany unicestwienia siebie i rodziny, z powodu kt�rej mam �omoty serca i plamy przed oczyma, z powodu kt�rejstaczam si� po o�lizg�ej �cianie cembrowiny w czarn� czelu�� czyhaj�cejotch�ani i z powodu kt�rej nasze normalne �ycie zamieni�o si� w wegetacj� w tunelu bez �wiat�a, bez nadziei. W klinice piel�gniarki, zaszokowane niezapowiedzian� wizyt�, pr�buj� torowa� drog� do gabinetu ordynatorki, do kt�regowkraczam krokiemWalkirii, ryzykuj�c opini� wariatki i odebraniem dziecka. K�ad� Sebastiana do szpitalnej ko�yski i nie zwa�aj�c na obecno�� pacjenta,krzycz� g�o�no, �ezostawiam moje ci�ko chore dziecko, dop�ki lekarze nie znajd�w nim �r�d�a choroby. Trzasn�wszy drzwiami, wychodz�i kryj� si� zarogiem, gdzie g�o�no szlocham, wbrew panuj�cymw tym kraju obyczajom publicznego nieokazywania uczu�. Angielscy pacjenci niemaj� prawawgl�dudo w�asnych bada�, bowynikiprze�wietlenia p�uc, analizy krwi czymoczu stanowi� tajemnic� 29. lekarsk�. Chorych uwa�a si� za ignorant�w, niczego si� im nie t�umaczy,bo wiedza medyczna uchodzi za wiedz� tajemn� dost�pn� tylko �wi�tymkrowom zawodu lekarskiego. Wyniki s� albo "wnormie", albo nie, a niewinne pytania o wysoko�� hemoglobiny czy ci�nienia diastolicznego spotykaj� si�z podejrzliwympytaniem: "Pani ma wykszta�cenie medyczne? "Wikto�a�ska scheda lekarskiej izby rzemie�lniczej w Anglii, stanowi�cejuprzywilejowan� grup� spo�eczn�, nawz�r lo�y maso�skiej, mocno strze�e tajemnic zawodowych, unikaj�c publicznej odpowiedzialno�ci, p�awi�csi� w niepodwa�alno�ci swych szama�skich diagnoz, arogancka we w�asnej pysze i mocy. Tak jak w kawale ukutym przezposp�lstwo: "Czym r�ni si� angielski lekarz od Boga? ", "B�g przynajmn