Henry Miller jest uważany za jednego z ważniejszych amerykańskich pisarzy dwudziestego stulecia. Narodzony w 1891 roku twórca pozostawił po sobie pokaźny zestaw dzieł, mimo że własny powieściowy debiut zaliczył, mając dopiero 43 lata. Miller dużo podróżował, najpierw po kraju, szukając zatrudnienia, które przyniosłoby mu satysfakcję, a w 1928 wyruszył w podróż po Europie. Dwa lata potem osiadł w Paryżu, gdzie podczas pierwszej zimy omal nie zginął z głodu i zimna. Tam również powstały pierwsze książki Millera. W 1934 roku nakładem cenionego wydawnictwa Obelisk Press ukazał się Zwrotnik Raka, wielki literacki debiut pisarza. Opowieść zyskała przychylne opinie środowiska, bardzo nieźle wypowiadali się o niej m. in.: T. S, Eliot a także Ezra Pound. Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych uznał jednak książkę za zbyt śmiałą obyczajowo i zakazał wwożenia jej na teren kraju; zakaz cofnięto dopiero w roku 1964, czyli trzydzieści lat po premierze. Nie mam gotówki, majątku, nadziei. Jestem najszczęśliwszym człowiekiem na ziemi. Jeszcze rok, pół roku temu, sądziłem, że jestem artystą. Teraz nie zastanawiam się już ponad tym. Po prostu jestem. Wszystko, co było literaturą, opadło ze mnie. Bogu dzięki, nie trzeba już pisać żadnych książek. Sam Miller powiedział o swoim debiucie, że jest on „zniewagą wyrządzoną siedmiu fundamentalnym wartościom i symbolom kultury: Sztuce, Bogu, Człowieczeństwu, Przeznaczeniu, Czasowi, Miłości i Pięknu”. Czym w rzeczywistości jest Zwrotnik Raka? Z jednej strony obsceniczną historią intelektualisty, który bieduje w Paryżu w towarzystwie bohemy i ludzi z marginesu społecznego, oddając się namiętnościom. Mamy do czynienia z przepełnioną erotyzmem (pornografią) opowieścią człowieka sztuki, który stara się spełniać przede wszystkim własne biologiczne potrzeby. Z drugiej strony opowieść autora Sexusa stanowi dzieło wyjątkowo wysublimowane, uderzające w purytańskie amerykańskie społeczeństwo, lecz także w cywilizację. Wymowa powieści wpisuje się apokaliptyczne wizje, które były słynne w okresie jej powstawania. Świat drąży choroba, która zniszczy człowieka. Ta cała aura otaczająca seks, by wreszcie odkryć, że to nic takiego – po prostu pustka. Czy nie byłoby śmieszne znaleźć w środku harmonijkę ustną … lub kalendarz. Lecz tam nie ma nic… absolutnie nic. To odpychające. Mało nie oszalałem… Niewątpliwie, Zwrotnik Raka jest pozycją godną uwagi, chociażby ze względu na kwestie formalne. Modernistyczny elementami mowa Millera przeplata się z klasyczną narracją, chaos miesza się z porządkiem, urok z brzydotą etc. Moim zdaniem jednak książka ebook nie broni się jako historia, wydaje mi się niedostatecznie przemyślana, po części niespójna. Nie chodzi mi o przeprowadzenie czytelnika za rączkę przez akcję, ponieważ doceniam i lubię opowieści, które meandrują, o ile dążą do czegoś (końca, otwarcia, sensu). W Zwrotniku Raka brakuje mi celu wędrówki, a sama droga, choć dosyć intrygująca, mnie osobiście czytelniczo nie wystarcza. Stwierdzenie, że świat trawi zgnilizna nie jest oryginalne w dzisiejszych czasach i nie było także w czasach Millera. Warto pochylić się ponad formą powieści, ponad ciekawie poprowadzoną narracją, lecz uważam, że w tym przypadku forma przerosła treść. I choć debiutancka opowieść autora Czarnej wiosny to nie tylko opisy wyuzdanego seksu i nienasyconej chuci głównego bohatera, po lekturze pamiętamy głównie te pikantne fragmenty. Czy Miller wywołał skandal obyczajowy? Udała mu się ta sztuka, lecz nie jemu pierwszemu i nie ostatniemu. Być może trafiłam na tę opowieść w złym momencie, a może nie trafia do mnie poetyka Millera. Zmierzcie się ze Zwrotnikiem Raka i podyskutujmy, jestem interesująca waszego zdania.