„Każdy jest ciekaw własnej przyszłości. Lecz zaciekawienie przeszłością? Tym, co już było i się nie odstanie? Głupcy tłumaczą to zaślepieniem, nieodpornością na indoktrynację, naiwnością. Owczym syndromem stada lub dużym słowami kalibru „ojczyzna”, „patriotyzm”, „interes narodowy”.W interesie narodu jest przetrwać wszelkie dziejowe zawirowania. Masz przełamywać w sobie wstręt do słabości. Upór jest prosty, by nie powiedzieć prostacki – walenie głową w mur, choćby ci czaszka pękła. Co innego konformizm. Konformistami się gardzi, a tymczasem to oni – ugrzecznieni, pokorni, śliscy od wazeliny – powstrzymują walec, który miażdży wszystko. Może również by chcieli na barykadę? Plunąć w twarz ciemiężcy? Zginąć w blasku chwały? Czy nie jest szczytem bohaterskiego poświęcenia lizać but, żeby zmiłował się i nie zadeptał naszych bliskich?” str. 202Manhattan, budynek przy Sto Trzynastej Ulicy, do drzwi puka siedemdziesięcioletni starzec, otwiera mu trzydziestolatek… którym był w 1972 roku. Główny bohater powieści jest filmowcem. W celach zarobkowych, rozwinięcia kariery i poszukiwania lepszego życia wyjeżdża do Ameryki. W planach ma sprowadzenie rodziny, lecz akurat w Polsce trwa komunizm i jego bliscy nie otrzymują pozwolenia na opuszczenie kraju. Twórca omawia spotkanie przeszłości z wszystkowiedzącą przyszłością, jako kronikarz notuje przebieg ich rozmowy. Poznajemy przeszłość głównego bohatera, jego przeżycia i razem z nim przemierzamy czasy Stalina, dużo z historii Polski, komunizmu. Poznajemy dzieje kolegów i ich późniejszą śmierć, miłość, przelotne romanse a także szczegóły dotyczące jego kariery.„Definicja prawdy i kłamstwa są dostatecznie plastyczne, żeby nimi pożonglować, pougniatać na swoją modłę. Liczą się intencje; fakty są prymitywne, toporne, bez subtelności i niuansów, tak się mają do intencji jak do brylantu diament. Jeszcze o tym nie wiesz? Wszystko przed tobą”. Str. 40Przyznaję, że długo zabierałam się do przeczytania tej książki. Robiłam dwa podejścia i dopiero za trzecim udało mi się ją przeczytać w całości. Kiedy udało mi się ją dokończyć, byłam pod tak olbrzymim wrażeniem tej lektury, że nie wiedziałam, co napisać w recenzji. I stale nie wiem. Nic, co tutaj napiszę, nie odda klimatu tej powieści i nie odzwierciedli jej mądrości, chociażby w maleńkim stopniu.„Nie sztuka trzymać z wygranymi. Sztuka trwać ze swoimi, gdy przegrywają, kiedy grożą im zawiśnięcia na latarniach. Już nie ważne, kto ma rację. Kiedyś odmierzy to historia. A odmierzać będzie nieobiektywnie – ponieważ obiektywizm to niezniszczalna fikcja, najlepiej widać to w sądownictwie, gdzie prawo nie znaczy sprawiedliwość – ale ocenia w zgodzie z zamówieniem własnych czasów”. Str. 432Muszę zaznaczyć, że opowieść nie należy do łatwych, jest trudna, fabuła wielowarstwowa, a mowa zdecydowanie nie jest prosty, jednak barwny, cudowny i poprawny. Z pewnością dużo wyniesiecie z tej pozycji. To książka, której nie przeczytacie w jeden wieczór. Tutaj należy mocno się skupić, żeby nadążyć za myślami autora. To powieść, w której przeszłość zazdrości przyszłości jej głębokiej wiedzy. My z kolei zadajemy sobie pytanie, kto jest mądrzejszy, czy leciwa przeszłość z bagażem doświadczeń, a może przyszłość, która wszystko wie? Jedna jest naiwna, druga zaś brutalnie szczera.Cała recenzja znajduje się na blogu Nowe Horyzonty.