"Może najprawdziwsze kłamstwa to te przemilczane prawdy?" Drugi tom trylogii jest równie cudowny i wciągający jak pierwszy. Wybornie zagłębiamy się w restrykcyjne norweskie realia, zaglądamy również do berlińskich i kopenhaskich klimatów, przyglądamy się wyjątkowo ciekawym dziejom bohaterów, z nutą historycznych zdarzeń w tle, z początku drugiej połowy dziewiętnastego wieku. I znów autorka wielokrotnie zaskakuje scenariuszem zdarzeń, wyczekujemy każdego zwrotu akcji, uzasadnienia jego pojawienia się, a co najważniejsze, kontynuacji ścieżek życia najbliższych sercu czytelnika barwnych postaci poznanych w poprzedniej odsłonie trylogii. Świat idzie do przodu, pojawiają się nowe wyzwania, echa przemijania dają o sobie znać, lecz pewne wartości stale pozostają niezmienne i trwałe. Nowe pokolenie mierzy się z swoimi słabościami, sięga po marzenia, dzielnie nakreśla kursy w życiu, przeciera niezbadane szlaki, dostosowuje doświadczenia i wiedzę z dzieciństwa do poznawania świata na swoich zasadach. Jak głęboko drzemie w człowieku kultura i środowisko, w których odnajdywał się w pierwszych latach życia? Jak bardzo relacje z bliskimi definiują dorosłe życie? Ile potrafimy wyciągnąć ze świata dla siebie, a ile niezła przekazujemy innym, czasem także i zła? Interesująco obserwuje się wahania i rozterki moralne syna Diny, Benjamina, jego szkolne lata, wchodzenie w dorosłość, pierwsze uniesienia miłosne, poznawanie blasków i cieni otaczających przyjaźń, pobieranie lekcji porażki, pokory i odpowiedzialności, także radzenie sobie z dojmującą tęsknotą i zalewającą serce rozpaczą. Kształtowanie swojej tożsamości, kurczowe połączenie z dziedzictwem, wyniesionymi wzorcami i przykładami. W tym wszystkim przejmujące odniesienia do kobiety, która dzielnie potrafi przeciwstawić się konwenansom społecznym, walczyć o własne prawa, lecz i również boleśnie ranić innych. Wplątują się w to mroczne tajemnice, niedające spokoju wyrzuty sumienia, pragnienia odsłonięcia prawdy, oswobodzenia się z kajdan milczenia i odnalezienia wewnętrznego spokoju. Swoiste piętno przekazywane z pokolenia na pokolenie, drzemiące i przyczajone, wkradające się do myśli i niechcące ich opuścić, niepozwalające na wybaczenie, wyciszenie i ukojenie. Niezwykle sugestywna narracja, umiejętne żonglowanie emocjami, plastyczne i nasycone realizmem opisy, niby fikcja literacka, a dużo wspólnych cech z naszym życiem odnajdujemy w przybliżanej historii, w niebanalnie wykreowanych osobowościach postaci, wymykających się jednoznacznym ocenom i osądom, czy w wiarygodnie naświetlonych relacjach społecznych. Niezwykle przekonująca i oddziałująca na wyobraźnię powieść, zdecydowanie warto uwzględnić ją w planach czytelniczych, wyjątkowa intelektualna uczta. bookendorfina.pl