Recenzje

• Kazimierz Rygiel

  2018-03-21

  Tadeusz A. Kisielewski „Janczarzy Berlinga. 1. Armia Wojska Polskiego 1943-1945” Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2014Jest to ciekawa monografia (ale z licznymi, interesującymi komentarzami i refleksjami historycznymi) dziejów tej polskiej formacji wojskowej, która walczyła z Niemcami u boku i pod zwierzchnictwem armii ZSRR. Twórca szczegółowo przedstawia genezę jej powstania, kreśli sylwetkę generała Zygmunta Berlinga - karierowicza, lecz bynajmniej nie komunisty. Otoczonego, a z czasem osaczonego, przez niedorżniętych przez Stalina nielicznych przedwojennych KPP-owców, skupionych w Centralnym Biurze Komunistów Polski i wokół Wandy Wasilewskiej. Twórca wszystkich skrupulatnie wymienia a także omawia ich losy, nierzadko wiodące od pracy w sowieckim łagrze do ministerialnych karier w PRL. Faktycznymi bohaterami książki są jednak zwykli żołnierze, którzy najczęściej tylko dlatego trafili do wojska ppłk. (w 1943 r.) Zygmunta Berlinga, bo nie zdążyli, lub im nie pozwolono dotrzeć do armii gen. Władysława Andersa. Tadeusz A. Kisielewski przedstawia cały szlak bojowy 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, 1. Polskiego Korpusu i wreszcie 1. Armii Wojska Polskiego. Omawia wszystkie ważniejsze bitwy, odrzucając precz tło propagandowe wokół nich wytworzone w czasach PRL (może za wyjątkiem lat 80-tych ub. wieku, gdy już prawda o walce pod Lenino zaczynała nieśmiało pojawiać się w oficjalnych publikacjach). Nie stroni przy tym od kwestii dotychczas najchętniej przemilczanych przez historyków - przypadków dezercji na stronę niemiecką a także molestowania seksualnego żołnierek - platerówek przez przełożonych. Ponadto twórca wymienia wszystkie jednostki wojskowe tworzące opisywaną formację, ich stany liczebne, poniesione straty w bojach - co już książce pdf nadaje charakter także naukowy (potwierdzają go też staranne cytaty i przypisy). Reasumując, jest to książka ebook „jak znalazł” dla fanów historii chcących pogłębić wiedzę nt. żołnierzy w polskich mundurach, którzy w 1944 r. przyszli do Polski ze wschodu - skąd się wzięli, kto nimi dowodził, jak walczyli, a także jakie były ich powojenne losy. Przyjemnej lektury.