Recenzje

• jakub okruta

  2021-08-22

  Bardzo interesujący album fotografie i opis super zalecam

• justa21

  2018-08-06

  Mistrz Bosch Hieronim Bosch przez całe wieku uważany był za ekscentryka, wręcz za dziwaka i samotnika. Dużo jego dzieł, to malowidła przepełnione makabrycznymi wizjami, potworami, dalece idącymi interpretacjami, wymyślnymi torturami czy karykaturami współczesnych dostojników. Zakładając, iż wszystko to wytwory jego bujnej fantazji nie dziwi fakt, iż te dziwaczne wyobrażenia pozwalają wątpić w kondycję psychiczną malarza. Może właśnie dlatego, tworzący w schyłku XV i na początku XVI wieku artysta, był postrzegany jako osoba chora umysłowo, żyjący w izolacji od społeczeństwa, co więcej – jako heretyk religijny, a nawet … zwolennik alchemii i okultyzmu. Nic jednak bardziej mylnego – poślubiwszy dość majętną pannę, Bosch objawił się jako artysta z dużym talentem do interesów, który idealnie wiedział, jak obracać pieniędzmi, co się sprzedaje i na jakie dzieła jest zapotrzebowanie. Ta … elastyczność, pozwalająca przemieniać mu styl a także charakter własnych dzieł w zależności od gustów i oczekiwań zleceniodawców sprawia, że w dziełach Boscha nawet współcześni odbiorcy sztuki znajdą coś dla siebie, zaś pełen przekrój zarówno tematów, jak i technik malarskich świadczy o dużym talencie artysty. O życiu i twórczości malarza możemy przeczytać w cudownym albumie, opublikowanym nakładem Wydawnictwa Arkady, w którym idealnej jakości papier, twarda oprawa, idealny skład graficzny i wymiary, podkreślają wielkość samego Boscha. Pozycja „Bosch. Zbliżenia”, której autorem jest Tiil-Holger Borchert, to nie tylko próba przybliżenia tego artysty szerokiemu gronu odbiorców, lecz też propozycja, by spojrzeć na niego z perspektywy dzieł, które tworzył. Nie jest to biografia malarza – info o jego życiu, choć obecne na łamach książki, stanowią nikły procent zawartości albumu. Priorytetem są tu dzieła Boscha, każde dokładnie opisane, ze szczególnym uwzględnieniem dużo mówiących detali, pozwalających spojrzeć na dany obraz w innym świetle. Publikacja jest zatem prawdziwą perełką, szczególnie dla osób, które Boscha nieźle nie znały, a znajomość jego dzieł ograniczała się co najwyżej do dość osobliwego dzieła „Ogród rozkoszy ziemskich”, klasycznego i pełnego zapożyczeń od innych autorów „Ukrzyżowania” czy – dla mnie osobiście jednego z najbardziej przejmujących obrazów – „Niesienie krzyża”. To też wielka przyjemność dla osób, które Boscha sobie cenią, a także dla przedstawicieli Kościoła, instytucji kulturalnych czy wreszcie samych artystów, w biblioteczkach których nie powinno zabraknąć pozycji o tym dużym twórcy. Album podzielony jest na 8 części, które są w istocie tematami poruszanymi w jego dziełach. Z tego tytułu niektóre z obrazów pojawiają się w różnorakich częściach książki, lecz również na innych detalach koncentruje się zarówno uwaga autora, jak i odbiorców. Mamy zatem motyw krajobrazów, bowiem Bosch – choć rzadko podkreśla się jego rolę w tym zakresie – był jednym z największych nowatorów w dziedzinie europejskiego malarstwa krajobrazowego. Co więcej, jego wersję piekła obecne w tle, jak i dziwne motywy przyrody, mogące współczesnym odbiorcom kojarzyć się z „Alicją w Krainie Czarów”, stoją za XVII-wiecznym określeniem pewnej kategorii krajobrazów „boschowskimi”. W obrazach Boscha widać też szereg detali architektonicznych, obejmujących zarówno późnośredniowieczne miasta w Niderlandach, jak i oryginalne botaniczne i zoomorficzne wieże w „Ogrodzie rozkoszy ziemskich”. Twórczość artysty to też twarze, szczególnie że obdarzony był on wyjątkową umiejętnością przedstawiania ich przy zastosowaniu minimum środków wyrazu. Szybkie szkice, odzwierciedlające pełne spektrum emocjo odbijających się na twarzy człowieka, to styl Boscha, który choć portrecistą nie był i odchodził od realizmu, to jednak był w stanie uchwycić charakterystyczne cechy jednostki. Z twórczością artysty związany jest również taki termin, jak grisaille, pochodzący od francuskiego słowa gris, czyli szary. Oznacza on malarstwo monochromatyczne, zaś obrazy Boscha en grisaille zdobią nierzadko odwrotną stronę skrzydeł ołtarzowych. Wielu odbiorców kojarzy Boscha z pobudzającymi wyobraźnię przedstawieniami piekła. I rzeczywiście, jego niezwykła oryginalność w tym zakresie nieustanna się inspiracją dla wielu dzieł literackich czy filmowych, zaś boshowskie motywy zaświatów były chętnie wykorzystywane też przez innych malarzy, szczególnie autorów antwerpskich w XVI wieku. Równie pamiętne, jak wizje piekła, były przedstawienia codziennego życia mieszkańców późnośredniowiecznego miasta, wypełnione muzyką i różnego rodzaju dźwiękami z przyjemną dla ucha melodią nie mającymi tak naprawdę nic wspólnego. Prawdziwie oryginalne, fascynujące a zarazem przerażające, są jednak te wizje Boscha, które obejmują antropomorficzne postacie: w połowie ludzi, w połowie zwierzątka bądź również złożone z różnorakich zwierząt. Justyna Gul Qultura słowa