Strona 1 Nr 28 (1174) 4-10.07.2022 Cena 8,90 zł tygodnikprzeglad.pl (w tym 8% VAT) ISSN: 1509-3115 Indeks: 353299 9 771509 311201 Strona 2 Strona 3 MÓJ PRZEGLĄD Jerzy Domański Będą wybory albo nie Wzmożona aktywność prezesa Kaczyńskiego to początek kamerami i coś naopowiadać. Telewizje informacyjne biorą bardzo długiej, bo ponadrocznej, kampanii przed wyborami wszystko, bo to darmowe wypełnienie czasu. parlamentarnymi. Albo przygotowanie partii do wcześniejszych Opozycja najchętniej wspomina czasy ministrowania i preze- wyborów. Na wypadek, gdyby sytuacja międzynarodowa, sowania. Jakoś nie potrafi się u nich przebić myśl, że ten etap a zwłaszcza przebieg wojny na Ukrainie sprzyjały mobilizacji jest definitywnie zamknięty. Nie ma szans, by ówczesna ekipa społeczeństwa wokół tej władzy. To, że PiS będzie chciało te w podobnym składzie wróciła do władzy. Tyle że w nowych obawy i poczucie zagrożenia wykorzystać, jest oczywiste. garniturach. Opozycja tylko marnuje czas na te mrzonki. Podobnie jak to, że najbliższy rok będzie dla Polaków najgor- Prawo i Sprawiedliwość też zaczyna mieć pod górkę. Traci szy od lat. Rosnące koszty życia, inflacja i droższe kredyty będą poparcie na wsi, choć od pierwszych wyborów prezydenckich coraz bardziej realną zmorą, zwłaszcza dla tych rodzin, które Dudy do niedawna wygrywali tam z każdym ugrupowaniem. już przed kryzysem żyły na styk. Tym bardziej warto docenić Jeszcze mają przewagę nad konkurencją, bo ta na wsi jest programy pomocowe, jakie rząd do nich kieruje. Bo nie sądzę, przeraźliwie słaba. Coraz liczniejsza jest tam grupa wyborców, by taką drogą szli liberałowie z opozycji. Pamiętamy, że gdy za którzy nie mówią, na kogo zagłosują. ich rządów były problemy bytowe, to ludziom zasługującym na Prezes PiS to wie i stąd dość desperacko próbuje pobudzić pomoc najczęściej mówili, że pieniędzy nie ma i nie będzie. I nie swoich działaczy do pracy. Chce, by oderwali się choć tro- było. Do wyborów. chę od ulubionych zajęć. Czyli od pośrednictwa w załatwianiu Niemosie zostały odesłane do opozycji. Nieprzygotowani możliwie dobrze płatnych, choć niewymagających większych i rozleniwieni nie wykorzystali czasu, którego w parlamencie umiejętności, posad. Od biur pracy wyspecjalizowanych mają pod dostatkiem. Co od nich przez te lata dostali wyborcy? w wyławianiu potrzebujących kasy członków rodzin aż do Utyskiwanie, jałowe narzekanie i konferencje… przy stoliku dalekich kuzynów. Machina pisowska jest w tym niezwykle dziennikarskim w Sejmie. To miejsce znane jest każdemu wi- skuteczna. I to chyba jedyny obszar, gdzie tak aktywnie się dzowi z setek występów polityków wszystkich partii. Dlaczego angażuje. Mogą zameldować: Panie prezesie, Program Posa- tam? Bo wszyscy mają najbliżej. Politycy i media. Stanąć przed dy+ został tak wykonany, że ho, ho. 4-10.07.2022 PRZEGLĄD 3 Strona 4 W NUMERZE KRAJ 24 8 Praca – tak, wyzysk – nie – rozmowa z Waldemarem Witkowskim 10 Wakacje dla bogatych Wyjazdowa drożyzna 46 Fromborskie legendy odżywają na nowo Harcerze w mieście Kopernika ZAGRANICA ZAGRANICA 12 Co Bidenowie zawdzięczają Zełenskiemu Nieudany atak Trumpa 18 Kogo i jak (nie) obchodzą sankcje Czy Rosja wygra gospodarczą wojnę z Zachodem? 24 Przehandlowani Kurdowie a sprawa szwedzka PRZEHANDLOWANI 27 Kto rządzi arabską opinią publiczną Kurdowie a sprawa szwedzka Trzy dekady Al-Dżaziry 48 30 Ukraina jak druga Syria Rozmowa z Małgorzatą Olasińską-Chart 34 Bezpieczny raj w Zatoce Nowa kryjówka albańskiej mafii WOJSKO 22 Czołgi to nie przeżytek Europa stawia na pancerz MEDIA OPINIE 38 Jakub Dymek Wina biednych? ŻADNE ZDJĘCIE PRZEGLĄD ZWIĄZKOWY NIE JEST WARTE 41 To nie wysokość płac odpowiada za drożyznę ŚMIERCI HISTORIA – rozmowa 42 Tylko nieliczni wierzyli Odbudowa Warszawy z Wojciechem 45 Pułkownik i jego goście Skąd gen. Jaruzelski znał zamiary ZSRR? Grzędzińskim MEDIA 48 Żadne zdjęcie nie jest warte śmierci – rozmowa z Wojciechem Grzędzińskim 54 OBSERWACJE 51 Pół wieku reporterskich podróży Jacka Pałkiewicza KULTURA 54 Rzeźnicy z Serbii, nieogary z Polski Wakacyjne zaległości filmowe 58 Oswoić sukces KULTURA – rozmowa z François Ozonem 60 Qulturalia 66 Jacek Yerka. Magiczne Światy FELIETONY I KOMENTARZE 3 Jerzy Domański Będą wybory albo nie RZEŹNICY Z SERBII, NIEOGARY Z POLSKI 17 Jan Widacki Giertych za Ziobrę, Kuba za Michała… Wakacyjne zaległości filmowe 21 Roman Kurkiewicz Ten stan wyjątkowy był zbrodnią 33 Andrzej Romanowski Wspomnienie Świtezi Projekt okładki: Ed Mund 37 Tomasz Jastrun Nad jeziorem 57 Wojciech Kuczok Ówdzie i już FOT. AP/EAST NEWS(2) Strona 5 Co z tym cholernym węglem? Sądy magistra alias ministra To jest wręcz niepojęte. Kraj – jak piszecie – mający największe złoża Nauczyciel oczekuje od podręcznika nowszej hi- węgla musi sprowadzać go z takich krajów jak Kolumbia itp. storii uporządkowania faktów i musi mieć prawo do Paweł Maćkowski ich zestrojenia z własną wiedzą i doświadczeniem • osobistym. Jeżeli ma inne zapatrywania niż autor Taki węgiel jak nasz nie nadaje się do spalania w no- podręcznika, a jest zmuszony do korzystania z niego, wych piecach na ekogroszek, ten z Kolumbii jest spro- przeżywa ciężki dylemat, który może się kończyć nawet wadzany dla odbiorcy indywidualnego. odejściem z zawodu. Jeszcze niedawno było parę pod- Aśka Olszówka ręczników do wyboru, zgodnie z zasadą, że do prawdy • dochodzi się przez myślenie, a nie przez ślepe powta- Nasz węgiel jest taki sam jak ten z Kolumbii, tylko rzanie „sądów magistra”. Andrzej Lam jest bardzo drogi. Przyczyny są dwie: związki zawodowe i głębokość za- legania złóż. U nas węgiel wydobywa się z głębokości ponad 1000 m, w temperaturze od 30 do 60 st. i w zagrożeniu wybuchem metanu. W Ko- Czy tanie zakładowe kolonie dla dzieci lumbii rozwala się zbocze góry i węgiel już jest, w Australii, Indiach, Nor- to był dobry pomysł? wegii kopie się odkrywkowo. I jest to także lepsze dla górników – nie mu- To był znakomity pomysł. Jakiś czas temu szą martwić się ciągłymi wybuchami metanu ani tąpnięciami, nie muszą w TVKurski leciał dokument utrzymany w formie kre- też pracować w piekielnie wysokiej temperaturze. Ale u nas na odkrywkę tyńskiej agitki, w którym zapewniano, że w czasach przejść już się nie da, bo trzeba by wyburzyć połowę Śląska. PRL kurorty typu Rabka, Szklar- Michał Zaorski ska Poręba czy Sopot zarezerwo- • wane były właściwie wyłącznie Rzeczywiście, czasami przy kopalni potrafi działać nawet kilkanaście dla partyjnych dygnitarzy i ich związków zawodowych. A szefa każdego z nich trzeba utrzymać itp. Kiedyś rodzin. Bardzo liczne musiały czytałem, że gdy Czesi kupowali polską kopalnię i dowiedzieli się, ilu pra- być te dygnitarskie rodziny, bo cowników kopalni pracuje w administracji i w ogóle na powierzchni, a ilu akurat byłem na koloniach i feriach m.in. w tych „za- na dole, to złapali się za głowę. Więc jak kopalnie mogą być rentowne? mkniętych” rzekomo dla pospólstwa miejscowościach Wojtek Szluga Giedrys i pamiętam, że latem i zimą były one wręcz najeżdża- • ne przez dzieciarnię z zakładowych kolonii, takie same Problem jest taki, że mamy limity wydobycia, które niestety sprawiają, „czerwone dygnitarzęta” jak ja. Kurszczęta powinny że wydobycie jest nieopłacalne – to kolejna duża składowa ceny. Gdybyśmy odczekać, aż wymrą ludzie pamiętający tamte czasy, mogli wydobywać bez patrzenia na limity z UE, sytuacja byłaby nieco inna zanim zaczną w żywe oczy łgać, że te tabuny to były Maciej Szafraniec wyłącznie rodziny partyjniaków. Rafał Galicki ZDJĘCIE TYGODNIA Krzysztof Żuczkowski Kurtyny wodne dają chociaż chwilową ulgę podczas fali upałów. W ostatnich dniach temperatura w Polsce sięgała 37 st. C. Warszawa, 30 czerwca 2022 r. 4-10.07.2022 PRZEGLĄD 5 Strona 6 Przegląd Tygodniowy Coraz większa jest inflacja. W czerwcu ceny towarów rzecznika praw obywatel- skich i rzecznika praw dziec- PRZEbłyski i usług konsumpcyjnych ka o systemowe zmiany Wybrali Kurskiemu kierownika wzrosły o 15,6% rok do w placówkach opieki nad Wojny o awanse, i tym samym o wielką roku, po 13,9% w maju. dziećmi: „Lepiej by tego ty- kasę, są w Telewizji Polskiej bardzo brutalne. Ceny żywności najbardziej pu placówki prowadziły oso- Z jednym wyjątkiem. Jest redakcja, w której sta- wzrosły w Wielkopolsce, by, które same mają rodziny, nowisko kierownika jest dziedziczone. A w roli a najmniej na Podkarpaciu. dzieci i doświadczenie”. dziedzica obsadziła się Konferencja Episkopatu Polski. I to • Kościół katolicki prowadzi ona, a nie Jacek Kurski wybiera kierownika audycji katolickich Według najbardziej w Polsce 267 domów opieki TVP. Jak informuje serwis Press.pl, na miejsce ks. Macieja Ma- prestiżowego rankingu i 538 domów dziecka. kuły biskupi wybrali o. Michała Legana – rzecznika prasowego wyższych uczelni, który • Jasnej Góry. Ich wybór. Ale widzowie też mają wybór i po to prowadzi Fundacja Eduka- Od 24 lutego do 12 czerwca mają piloty, by oglądać, co chcą. cyjna „Perspektywy”, naj- br. system fotoradarowy lepszą uczelnią akademicką zarejestrował 25,8 tys. Paulina godna łaski w Polsce jest Uniwersy- naruszeń przepisów przez A to numer! Ostentacyjne bo- tet Warszawski, który pojazdy na ukraińskich tabli- gobojny prezydent Duda ułaska- wyprzedził Uniwersytet cach. Kierowcy są bezkarni, wił 32-letnią Paulinę P. (na zdję- Jagielloński i Politechnikę bo polskie służby nie mają ciu). Nie powstrzymały go dwa Warszawską. Wśród szkół dostępu do ich danych. wyroki sądowe, jakie dostała za niepublicznych na pierw- • kradzież i handel narkotykami. szym miejscu jest Akade- TVP z wiadomym efektem Mąż Pauliny P., też z przestęp- mia Leona Koźmińskiego, zarządzana przez Jacka czego środowiska, został za ta- a za nią SWPS Uniwersytet Kurskiego zatrudnia w biurze kie działania skazany na cztery Humanistyczny. prawnym 28 radców i pół roku więzienia. • prawnych. Nie przeszkadza Prezydent Duda nie wziął pod 40,4 mld zł wydali Polacy to jednak TVP w obfitym ko- uwagę opinii sądu ani prokura- w 2021 r. na alkohol. Najbar- rzystaniu z usług kancelarii tora generalnego. Jak to się stało? Może prezydent podjął de- dziej wzrosły zakupy alkoholi prawnych. cyzję, oglądając serwis zdjęciowy pani P.P.? najdroższych i najtańszych. • • Od 1 września do polskich W orbicie Fryzjera Adam Małysz został szkół trafi 520 mln zł na Mało kto dziś do tego się przyznaje, ale Ryszard Forbrich prezesem Polskiego Związku dodatkowe etaty dla psy- nie tylko sprzedawał mecze. Bardzo dbał o dobre kontakty Narciarskiego. Był jedynym chologów, pedagogów, lo- z dziennikarzami piszącymi o piłce. W cwany sposób wyko- kandydatem. Zastąpił Apo- gopedów i neurologopedów rzystywał ich słabości. Amika Wronki zapraszała. I płaciła za loniusza Tajnera, który pełnił – zapowiedział minister edu- wszystko. Wedle potrzeb. Gorzała, panienki, wyroby AGD z fa- tę funkcję z sukcesami od kacji Przemysław Czarnek. bryki. I co, goszczeni nie wiedzieli o korupcji? Wiedzieli i pisali 2006 r. W tym czasie Polacy Dzięki temu liczba specjali- tak, by zadowolić sponsora. Nie tylko Michniewicz bił rekordy zdobyli 14 medali olimpij- stów zwiększy się z 21 tys. rozmów z Fryzjerem. Krzysztof Stanowski przyznaje, że miał skich i 28 razy stawali na do 38 tys. („Angora”) ich 300, „bo wydzwaniał do mnie jak pierdolnięty”. Wystarczy podium mistrzostw świata. • poczytać, kto i co pisał o meczach w latach 90. Lista hańby nie W uznaniu zasług w prowa- Z badań aktywności seksu- jest krótka. Dziś są to ludzie z Kanału Sportowego, z Weszło, dzeniu PZN Apoloniusz Tajner alnej Polaków przeprowadzo- Jacek Kmiecik, Mateusz Borek. Na szczęście dziennikarstwo został odznaczony Krzyżem nych przez prof. Zbigniewa sportowe to także Mirosław Żukowski z „Rzeczpospolitej”, Pa- Komandorskim OOP. Izdebskiego w latach 2021 weł Kapusta z WP Sportowe Fakty, Antoni Bugajski z „Przeglą- • i 2022 wynika, że 36% kobiet du Sportowego” i Onetu czy Dominik Panek z Polskiego Radia. Naczelny Sąd Admini- dzieli się z partnerami fanta- stracyjny prawomocnie zjami erotycznymi. 85% Polek Grunwald ks. Oko podtrzymał postanowienie twierdzi, że seks odgrywa Jak przystało na skandalistę w sutannie, WSA o unieważnieniu w ich życiu bardzo istotną ks. Dariusz Oko, choć w procesie wytoczonym uchwały Rady Gminy rolę. 76% kobiet ma potrzebę mu przez niemieckiego duchownego Wolfgan- Serniki (woj. lubelskie) uprawiania seksu minimum ga Rotha za mowę nienawiści na sali sądowej z 2021 r. o nazwie „Gmina raz w tygodniu. 50% Polek przeprosił za użycie słów „rak” i „pasożyty”, to Serniki wolna od ideologii w wieku 60+ uważa się za w prawicowych mediach trąbi o swoim niebywałym sukcesie. LGBT”. Sąd nie zgodził się atrakcyjne seksualnie. W „Do Rzeczy” ogłosił, że „w sądzie stanął sam naprzeciwko z argumentacją prokuratury • całej potęgi aparatu przemocy niemieckiego państwa”. i Ordo Iuris. W kolejce czeka Według Polskiego Towarzy- Jak bardzo zmurszała musi być ta potęga, skoro ks. Oko dziewięć podobnych spraw. stwa Stomatologicznego nie jęczy w kazamatach. Lawendowa mafia okazała się bez- • aż 9% polskich 18-latków silna w zderzeniu z polskim herosem. I megalomanem, który Ks. Tadeusz Isakowicz- nie ma już co najmniej dla siebie planuje życie wieczne bo: „chcieli go zakneblować, -Zaleski zaapelował do jednego zęba. zmusić do milczenia, aż do końca świata” (!). 6 PRZEGLĄD 4-10.07.2022 FOT. YOUTUBE (2), ARCHIWUM Strona 7 Z GALERII ANDRZEJA MLECZKI mle c zk o . p l s k le p . ml e c z k o . p l YTANIE TYGODNIA Jak zachęcić przyzwoitych ludzi, by szli do polityki? DR PAWEŁ SĘKOWSKI, MONIKA HELAK, pracy, polityka pozostaje odległa, niecie- historyk, UJ, Stowarzyszenie „Kuźnica” socjolożka, UW i Polityka Insight kawa i alienująca. Osobom ze średniego i młodszego Współczesna polityka dla Polek i Po- pokolenia, których szczególnie brakuje laków stanowi przede wszystkim odległe JOANNA WICHA, w polityce, warto wskazywać przykła- i pocieszne widowisko. Wybory odby- pielęgniarka i socjolożka, działaczka Razem dy wiarygodnych i ideowych polityków wają się bardziej na zasadzie plebiscytu Wszyscy narzekamy na polityków: że i polityczek, pełniących swoje funkcje na najbardziej lubianą twarz niż decyzji są nijacy, mało zaangażowani itd. Mamy z innych powodów niż pęd do kariery czy o wspólnej przyszłości, a metody dzia- mnóstwo pomysłów na to, co powinni ro- pieniędzy. Jeśli chodzi o moje krakowskie łania polityków uznawane są za brudne bić inaczej, ale ponieważ nie angażujemy „podwórko”, przychodzi mi na myśl choć- i śmieszne. Aby to zmienić, trzeba po się w politykę, nic nie możemy zmienić. by posłanka Daria Gosek-Popiołek, wy- pierwsze, ustanowić nowe cele (np. I właśnie na tym bym się skupiła: na różniająca się pobudzaniem ludzi wokół wyzwania związane z klimatem zamiast uświadamianiu ludziom, że skoro politycy siebie do aktywności społecznej. Więk- bitew na interpretacje historii) i sposoby nam nie odpowiadają, oraz nie wierzymy, szemu zaangażowaniu przyzwoitych ludzi działania w mainstreamowej polityce (np. że są w stanie rozwiązać ważne dla nas w politykę sprzyjałoby także rzeczywiste merytoryczne dyskusje i międzypartyjna problemy, jedynym wyjściem jest wzię- realizowanie postulatów społeczeństwa współpraca na rzecz dobra wspólnego). cie spraw we własne ręce. Jestem przy- obywatelskiego przez osoby już aktywne Po drugie, polityka powinna być polem kładem takiej drogi do polityki, jako pie- Not. Michał Sobczyk w polityce. Młodzi, którzy angażują się sprawczości tzw. zwykłych ludzi, którzy lęgniarka, która zapisała się do partii po w działalność organizacji pozarządowych dzięki temu będą mogli poczuć, że mają którymś z kolejnych strajków. Przekona- czy chodzą na manifestacje, muszą wi- wpływ na swoje otoczenie. W Polsce, łam się bowiem, że samo maszerowanie dzieć, że to dzięki polityce ich energia mo- w której rutynowo odrzuca się obywa- i wykrzykiwanie postulatów na ulicach to że być przetwarzana na konkretną zmianę telskie projekty ustaw, a na WOS uczy za mało. Bez reprezentacji w parlamen- społeczną – wówczas część z nich poczu- o liczbie posłów w parlamencie, a nie cie pewnych spraw nie załatwią nawet je motywację, by również mieć wpływ na o tym, jak obywatelsko urządzić pobliski związki zawodowe, choć są bardzo po- zmianę rzeczywistości poprzez politykę. park i zreorganizować własne miejsce trzebne i często skuteczne. 4-10.07.2022 PRZEGLĄD 7