Strona 1 Teat Krakowski, 1 780-1 81 Klemens Bkowski Strona 2 Strona 3 IBLIOTEKA KRAKOWSKA. NR 37. — CENA 80 HAL. KLEMENS BKOWSKI. TEATR KRAKOWSKI 1780-1815 Z ILLUSTRACYAMI. CIONKAMI DRUKARNI CZASU W KRAKOWIE. 1907. Strona 4 Towarzystwo mioników historyi i zabytków Krakowa inajce na celu badanie przeszoci drogiej dla kadego Polaka stolicy dawnej Polski, obudzenie poszanowania iego pamitek, gromadzenie ich do muzeum miejskiego bdzie do tego celu zmierzao midzy innemi przez wy- dawnictwa prac historycznych, opisów, przewodników, broszur popularnych, pamitników, rycin, planów i t. d. Wmyl §. 4. statutu kady czonek naszego To- warzystwa otrzymuje bezpatnie wszystkie powysze wy- dawnictwa. Wkadka roczna wynosi 8 kor., dopata za dor- czenie lubprzesyk pocztow koron. 1 Kady zapisujcy si do naszego Towarzystwa, paci wic niejako tylko prenumerat wydawnictw. Im wicej czonków przystpi, tern bogatsze mog by wydawnictwa. Kto na cele Towarzystwa zoy jednorazowo przy- najmniej 200 koron, jest czonkiem - zaoycielem. Wzywamy przt fo wszystkich, miujcych przeszo Pol- ski, przeszo jej stolicy i jej zabytki — o przystpowanie do naszego Towarzystwa. Oprócz „Biblioteki krakowskiej" w formie niniej- szego zeszytu wydajemy co roku illustrowany Rocznik, zawierajcy szereg prac historycznych, dotyczcych prze- szaoi Krakowa. (Adres: Archiwum miejskie, Kraków, ulica Sienna L 16). Okadki ozdobne do Roczników w trwaem angielskiem pótnie z wyciskami do nabycia dla czonków wraz z opraw po K. 2*50. Strona 5 BIBLIOTEKA KRAKOWSKA. KLEMENS BKOWSKI. TEATR KRAKOWSKI 1780-1815 Z ILLUSTRACYAMI. ODBITO W DRUKARNI „CZASU" W KRAKOWIE, i 9 o7 R. Strona 6 NAKADEM TOW. MIONIKÓW HISTORYI I ZABYTKÓW KKAKOWA. Digitized by Google Strona 7 ZA POZWOLENIE • w SPISKIM , ALACH N.\ II AK TOROWIE Mity atx:Y. iioaot dt w Niedziel f KOMBPY* N O W • * we Tnck Wicift.ii •'. t o d 1 r "j b o .w si o & Do Ii w——- — — foff«c««l —w «lyn — ww - "* * • »>>•»«»*, p in nuM y Utn» tti*t i ( rJ Kra. u- t»,,i.ka. IpUfaj ot ity nuiu, i f«taac»Bi »f> Ta .t.l Otta b»i ( i i iaA>n(«Unii! itkf kitJyf i < (( (Ulo „ poagfcnyu A • Ijroh wfa«rta •rtwflteh Antrrj-yr. K mami Afera* Naroaooa.h. feClalft*. ^ • trr. laki a hB U pom.tni ni Sl.»n> K-m«4»» Wrot fw<4 o. laki ky tay lUmaayi w I wliarbnoicl pn v f u ( »<y raa •* r*M ; u»l.f»«on«, ^..n-ri, to •ffoiil _ A >• Cyn. u KuMi ,n,u Tltllli f»««<<waru l>U) Po»ath fi ( r..l r l. Prralwialn P. •<»« . W« ,• '•'"'•*'•'"'"" »»' " Sl.lifjr. o*** ffr««.»li ».,»< Zainamu Autorowi OymM/al * Anl>«*rU« i pswg^u lak |«iaajM«j • D...I. «hr , V i i» u .ty Ara*y o n>y i k»,»i i » e> klaOu 'fcia-it, pi iar M««i IJ,«or. ,,, J (..lo.a 4la Aktoiaw .. haiakMtyllyaaOa ItraJe, frry u i Upekat titzya&i fit bjd CENA Ltfin nt pier>> Tttm i drgiem Plsftie xi 4. Biletami Do Parter Bilet jeden ........ Wielki Loy Bilet poieJyncjy do Loiy na Galery* >"3| : ' Gulerya • - • . ... DD'oW onosi .j. MCtnie Ge PnesVietnema Publicum fi; w pol do .u.- .1. > ii dnu wit emir. 8- Lutego w* Wtorek bej Digitized by Google Strona 8 ' w r c z a y n y| M TEATRZE 5 itft Dnia 6- l.urego . ODO Roku WI V O R "l G I N A L N yl ' T £/ L Z M 3? O . ieiiVlijAJ* [,i> Ol .1 nu .">»•.//« • p..r. rmlMMAM . r. , ., r. * O.,.,,. | Oii« t .< N kB1 .,.» VI, I.fcn I.M. .4 *,„.,,.„ i. li, ltiir\ '>\n T..ir». ,6*,, «>'.& i powili*, t»i*+f p«»)t'»<hct>ctu'. _ ff tll«c»ln,<}| Cj«« ( « T.»iru, ' U... .% r o tr nizinie 6. wiecz/r I . — i 1 E Y S C Z: 34 6 4 3 t d»o» DAL, w SpiAim P*l.c« nt *wyc«*yn»y Mb Bift po Zo: Digitized by Google Strona 9 WSTP. Dotychczasowe wiadomoci o teatrze krakowskim z przed r. 1815. asuony historyk teatrów w Polsce. Karol Estreicher, przetrzsnwszy dawne druki i r- kopisy,poda w dziele swem „Teatra w Polsce" (Kraków 1873 i nast., 3 tomy, ob. take „Teatr krakowski" w Roczniku krakowskim T. I, Kra- ków 1898.) gówny zrb dziejów teatrów, a to, co po koniec XVIII wieku przytoczy, moe by wprawdzie uzupenionem szczegóami przez innych badaczy, sens jednak gówny, t. j. skonstatowanie faktu, e o teatrze we waeiwem znaczeniu w Pol- sce moe by mowa dopiero od koca XVIII w., pozostaje niezbitym faktem. Wszelkie dawniejsze widowiska, dyalogi, opery, byy albo naboestwem, albo zabaw, nie wyrobiy zamiowania w naro- dzie do takich przedstawie, nie stworzyy stanu aktorskiego, ani nie wywoay dziaalnoci pisar- skiej dramatycznej. „Naród orny, wioskowy, sej- mujcy, przywyky do namiotu i rumaka, nie rad bawi sie tragedya udana, majc rzeczywista w zda- rzajcej si co chwila okazyi. Jeeli wic czytamy o uroczystociach zjazdu monarchów, koronacyi itp. czytamy zawsze o wyprawianiu maszkar czyli gonitw, turniejów na ostre, a nigdy o aktorach Digitized by Google Strona 10 - 4 — polskich grajcych komedy. Jeeli wystawiono oper, to po wosku, jeeli dram, to po francu- sku, albo po acinie... „Nie byo sztuk dla sceny, i nie byo aktorów patnych i z rzemiosa, nie byo sceny stale si utrzymujcej, ani gmachów teatral- ny cli". Te próby sztuk dramatyczny ch, które od XVI wieku si pojawiay, byy rzeczami litera ckiemi nie dla praktycznego celu wystawiania, pisane. Wszelkie dyalogowane przedstawienia aków byy sporadycznymi objawami naboestwa lub zabawy, s poprzednikami teatru, ale nie jego pocztkiem. Widowiska te, z wyjtkiem przedstawienia „Od- prawy posów greckich* i religijnych dyalogów, obliczone na zabaw rubasznych suchaczy, ska- day si baznowania trefnisiów, sztuk kuglar- z skich, gonitw,walk dzików z psami, niedwiedzi z brytanami, wycigów, ogni sztucznych, skoków, szermierstwa, turniejów. Najwyej wartociowo stay dyalogi odgrywane przez aków na uczcze- nie aktu szkolnego lub na chwa bo. Najpierw te w kociele przedstawiano akcye sceniczne, z któ- rego dostaway si na rynki i place miejskie, do wntrza burs. Widowiska na dworze królewskim i po paskich paacach bior pocztek wicej z na- ladownictwa zagranicy. Estreicher przeszukawszy troskliwie wszelakie druki i rkopisy dawne, wy- liczy cay szereg tych widowisk, poprzedzajcych powstanie waciwego teatru w Polsce i w Kra- kowie. Najdawniejsze wiadomoci sigaj pocztku XVI wieku. W roku 1516 grano na Wawelu wobec króla Zygmunta i Barbary Zapolskiej w Sali Sc- Digitized by Google Strona 11 natorskiej dyalog o roztropnoci Ulissesa, w sze lat potem graa tam modzie szlachecka z bursy jerozolimskiej Sd Parysa (po adnie). Parysa gra Mikoaj Kobyliski, Menelausa Marek ukowski, pikn Helen Stanisaw Majik, Agamemnona Jan Obvdziski. Po tych aciskich widowiskach do- wiadujemy si, ew roku 1533 wyprawili Domi- nikanie dyalog polski w 108 scenach, granych przez 4 dni, przedstawiajcy Mk Pask z dodaniem figur: dyabla, ciurów, 6 rabinów otrów. Poja- i wiaj si nastpnie w druku sztuki polskie i a- ciskie, ale tylko o niektórych mona twierdzi, e je próbowano gra rzeczywicie. Sceniczne przed- stawienia na Wawelu w roku 1598 ku uczczeniu maestwa Zygmunta 111. z Ann austryack byy baletem, przedstawionym przez magnack modzie. Sal teatraln, odpowiedniejsz wymogom sceny, z dekoracy i kulisami, z maszynery, z wi- downi, z loami, wybudowa pierwszy w Polsce za wzorem zagranicy król Wadysaw 1\\ na zamku warszawskim —co jednak pozostao odosobnionym wypadkiem, nie wywoujc naladownictwa. Wido- wiskom aków przejezdnych kuglarzy wystar- i czaa izba, przedzielona opon, z za której wyst- poway stereotypowe figury: dyabe z workiem, magister albo klecha w giermaku, dzwonnik z na- siekanym kijem, Albertus po oniersku w jakiej katance, konfederat strojno, piórno, szabelno, ostro- no; gospodarz z cepami po wiejska, dziad z siw brod na kulach oszarpano, baba take z jakim garnkiem. Garderoba taka nie wymagaa wielkiego nakadu! Po skoczeniu widowiska suchacze ob- darzali aktorów datkami. Strona 12 — 6 Z XVII wieku zostay lady gownie aci- skich dyalogów, granych przez studentów, z treci zaczerpnit z biblii lub z historyi staroytnej. — >. W r. 167ó grano na Wawelu dla uczczenia króla Jana 111. Maryi Kazimiery balet, którego sceny i wyprzedzaa objaniajca deklainacya w wierszach Stan. Morsztyna. Obszerniejszy zapas dyalogów dochowa si z XVIII w.; nie wykazuje jednak postpu. Pro- gramy dyalogów szkolnych tej epoki byy rodza- jem afiszów, które objaniay suchaczom pojedyn- cze sceny, zdaje si wic, e akcya nie bya zbyt zrozumia, skoro potrzebowaa takiego komen- tarza, by moe, e czciowo dyalogi przeplatane byy obrazami ywymi, do których dodawano te objanienia. N. p. Depozyt ask w. Jan Chrzci- : ciel (r. 1700); komentarz objania, e w. Jan idzie na puszcz, spotyka anioów i z nimi po- dróuje. Na puszczy odwiedzaj go znowu anio- owie. Dalej napastuj go piekielne larwy. Able- gaci maj u króla Heroda audyency, skoczka (Herod yada) tacuje przed królem, za co Herod obiecuje jej czego zada. Ta dagowy w. Jana. Tragiczne w. Jana spektakulum, kiedy niewin- nemu gow ucinaj. Gdy gocie krwi zpurpuro- wany pómisek widz, dzikuj królowi za aski. Sztuk przeplatao pi chórów i intennedyów, w kocu epilogus pokornie dzikuje auditorowi za nietskliw atency. W roku 1701 grali studenci w kociele w. Jana „Krzy okrutny i nieznony mki Pana Jezusa u niewdzicznych i zoliwych Izraelitów kupiony". W roku nastpnym grali znów w szkole P. Maryi dyalog p. t. „Inwazor Digitized by Google Strona 13 — 7 — niebieskiego trybunau, rygorem sprawiedliwoci osdzony", a w gimnazyuin Nowodworskiem „Ser- : vator salutis ac Yitae Cbristus". Podobnie i w na- stpnych czasach z osnow z dziejów staroytnych i mitologii, jak „Dawid gentis israelitieae libera- tor", „Perseus monstrorum domitor", „Pompa Bal- tasaris regis Babiloniae splendida". W dyalogu Kantego Suchorzewskiego z roku 1758 „Aspectus sapientiae a Telemaco filio Ulissis" z baletem i piewami powiedziano w kocu „jak po pierw- szej scenie, tak po kadej, bd si odprawia komedye z Moliera, autora francuskiego wyjte". W drugiej poowie XVIII wieku pojawia si nieco wicej polskich dyalogów. W r. 1758 „Przy- kad zdronej edukacyi na Enorecie, króla ate- skiego synie wyraajca", w r. 1760 „Dowód cnoty wszelkiej na Ulissesie". Ksi Lubomirski dawa w paacu swoim w Krakowie midzy 1725 r. a 1750 opery, jak: La fede ne traditamenti drainina per musica, Yenceslao, La Griselda — po nim biskup Sotyk w paacu pod Krzysztoforami pod kierun- kiem Franc. Ksaw. Kratzera i kanonik ks. Wa- caw Sierakowski, który sam pisa kantaty reli- gijne, w domu naronym przy ul. Grodzkiej i placu w. Magdaleny, zwanym Zerwikaptur, Nr. 116. W roku 1787 w czasie bytnoci króla Stanisawa Augusta odegrano staraniem Sierakowskiego, ora- toryum „Salomon na tronie" z muzyk Magheri- niego. W dziele sweni „Sztuka muzyki" opowiada Sierakowski, e przez 6 lat utrzymywa swoim kosztem modzie sposobic si do muzyki. Na przedstawienia sprasza publiczno i przyjació. Koo r. 1784 sprowadzi oper wosk do Krakowa, Digitized by Google Strona 14 - 8 — która graa jaki czas w ratuszu. Zaoycielem teatru we waciwem znaczeniu w Krakowie sta si dopiero koo r. 1780 Jacek Kluczewski. O pierwszych latach tego prawdziwego teatru nie udao si Estreicherowi wiele zebra, bo ma- teryau nie byo adnego prócz sporadycznych afiszów, biletów, lunych wzmianek i opowieci, zaczerpnitej z tradycyi. Ojcem zaoyciela teatru krakowskiego by Wojciech Kluszewski, kasztelan biecki, potem woj- nicki, od roku 1765 administrator up wielickich, zmary w r. 1780. Matk bya Anna z aszewskieh, dama krzya gwiadzistego, zmara w roku 1811. Syn Jacek dosta od Stanisawa Augusta starostwo brzegowskie. Data pocztku usiowa teatralnych starosty brzcgowskiego nie jest wiadom, zdaje si, ekolo r. 1784 przej trup operystów wo- skich ks. Sierakowskiego i gra w Paacu Spiskim. Najdawniejszy dochowany afisz wspomina o od- nowieniu i wyreperowaniu teatru w Paacu Spiskim z roku 1785. Afisz ten brzmi: „Za pozwoleniem zwierzchnoci. Wpaacu Spiskim na teatrze pu- blicznym, teraz zupenie odnowionym i ku naj- wikszej wygodzie wy reperowanym. Aktorowie Na- rodowi bd mieli honor da w niedziel to jest d. 16 stycznia 1785 komedy w 3 a. p. t. „Obrotny suga nieobrotnego pana, czyli Krtolewicz*. Ta komedya z francuskiego tomaczona, komiczna i tak zabawna, e kada scena ma swoje zawsze od- mienne, z osobliwszej zabawy myli, miao rczy moemy, ewszystkim zgoa gustom i humorom ta komedya podoba si i najstateczniejsze przy- niesie ukontentowanie. Cena miejsc: Noble parter Digitized by Google Strona 15 z. 3, Galerya z. *2, Trzecie miejsce z. 1, Dla ludzi w libery i groszy 15. Mamy honor donie, e zacznie si o godzinie 5 komedya, aby innym zabawom nie czyni przeszkody. Bilety dawniejsze wicej nie bd mie waloru". Najdawniejsze cztery afisze polskich sztuk s z r. Grano: opery „Dwóch strzelców", „Nie 1789. zawsze pi ten co chrapi", komedye: „Czynsz", „Trzewiki morderowe", „Blinita". Kntrepryza ogosia abonament na pi miesicy a die l-ma decembris 1789 dziesi razy miesicznie. Abona- mentowy bilet na parter sze dukatów, do wiel- kiej loy 7 dukatów. Loa ze 4 biletami na pi miesicy 30 dukatów. Bilety byy imienne. Tak samo byo w latach Teatrem woskim 1790 i 1791. zawiadywa piewak chocia i sam Klu- Tonioli, szewski czsto oper kierowa jako znawca i gra- jcy na kilku instrumentach. Zdaje si, w tych e czasach aktorstwo stawao si intratnem rzemio- sem, a widowiska byway zabaw ogóln, bo pró- bowano jednoczenie bawi si nie tylko w Spiskim Paacu. W Krakowie przewaao majtkowo mie- szczastwo niemieckie. Dla niego trzeba byo oso- bnej rozrywki. Kompania niemiecka, która jeszcze w nowembrze 1791 grywaa komedye w Spiskim Paacu, wyrugowana przez komedy polsk, pró- bowaa pod dyrekcy Andrzeja Hornunga Je- i rzego Szantroclia w r. 1793 grywa w domu To- masza Kikulinusa przy Rynku Gównym pod N. 4 naprzeciw kocioa w. Wojciecha. Ale konfede- racja województwa krakowskiego pod Oarowskim pocigna do odpowiedzialnoci radc miejskiego za to, e przytuli u siebie komedyantów z za kor- Strona 16 — 10 - M donu i dodaa wart spektaklowi. roku 1796 W Austryaey zajli Kraków, za czem poszo, e scena polska na dugo w letarg popada, bo nie byo wolno gra po polsku. Grali jednak wyjtkowo kilka razy polskie sztuki po polsku niemieccy artyci. Wystawiono „Krakowiaków górali", a to i z udziaem Kratzerów. Mona sobie wyobrazi, co to byy za przedstawienia. Teatrem niemieckim kierowa Karol Wotie. Dyrektorem muzyki by Satzeliowen. teatrze W tym synli: wielki tragik Karl, piewak Burg- hauzer i urocza ona Wotliego. Mieszczastwo niemieckie napywao gsto na widowisko, tak dalece, e sala w Paacu Spiskim nie mogawystarczy. Dlatego Kluszewski obmy- li osobny budynek na widowiska. Naby dwa domy przy placu w. Szczepana Nr. 359-360 (na- ronik od ulicy) zbudowa teatr z najwikszym i popiechem podczas mrozu. Ubezpieczy si pierwej przywilejem Franci- szka II. z d. 1 stycznia 1799 r., zezwalajcym na wybudowanie teatru i sali redutowej. Rzd udzie- li mu przywilej na lat 20, z uwolnieniem od po- datku na lat 10. Zobowizany by dawa komedy i oper niemieck. Przywilej rozcignito na ca Zachodni Galicy. O polskim teatrze nie byo wzmianki, bo go nie dopuszczono. Teatr otwarto dnia 2 stycznia 1800. Jedyny lad polskoci z tego czasu jest, e basista Szczurowski, który wystpi w operze niemieckiej „Sutan Wampum", party piewa po polsku. Dla niego te grano operetk zoon z 4 osób „Nie kady pi co chrapi". W niej piewali po polsku dwaj Niemcy, jeden Czech Digitized by Google Strona 17 — 11 - Hepfler, nauczyciel taca, mówicy aman pol- szczyzn i Szczu rawski. Zdaje si, e ta opera po- dobaa si ówczenie, skoro j polscy aktorowie w r. 1789 raz po raz dawali. Dopiero w r. 1805 wyrobi sobie Kluszewski osobny przywilej na widowiska polskie, które ope- r: „Nie kady pi co chrapi" rozpocz. lad tego teatru raz pierwszy ustalonego dochowa si w afi- szach z r. 1807. Grano: „Henryk VI. na owach" (komedya), „wito braminów" (opera). Tak w ope- rze jak w komedyi wystpowali jedni ci sami, i i bo aktorowie nawet w pierwszej wierci XIX wieku musieli grac, piewa, a po czci i popisywa si w balecie. W pierwszej sztuce gówne role mieli Sz. Nie- dzielski, Seeligman, Kauziski, Kratzer starszy, Kratzer modszy, Weis, Seeligmanowa, Kratzerowa (kochanka). Mniejsze role Wyszkowski, Kraiski, Ryszko wski, Stankiewicz. W operze wystpowali Kratzer starszy i modszy, Seeligman, Cygel, Scn- ter, Weitland. Weis Wyszkowski, Kyszkowski, Biechowicz, Rakowski, Kraiski, Bauer, Stankie- wicz, Kulieski, Niedzielski,. iMarszall, Seeligma- nowa, Karmasiniowa, Eibelowa, Marszalowa, Del- lyowa, Wenelówna, Barciielowa, Altramówna, dwie Bauerówue, Kratzerówna i Kratzerowa. Ten spis aktorów wskazuje, e w grono pol- skie wsikn procent aktorów niemieckich i wo- skich, którzy poduczyli si po polsku w grze i amali jzyk. Z pocztu tego wypynli póniej na pierwszorzdnych artystów Niedzielski, Kratzer i Bauerówna. Pierwszy by artyst nieposlednej d by Google Strona 18 - 12 - miary, zarówno jako aktor, jakote jako piewak. Widowiska polskie dawano raz na tydzie. Oswobodzenie Krakowa i przybycie Bogusa- wskiego z Warszawy w jesieni 1809, pooyo pod- waliny prawdziwej i trwaej sceny polskiej. Do- td byy tylko niemiae próby, Bogusawski obu- dzi entuzyazin. Zakupiono loe na czterdzieci widowisk. Trzeci cz pobiera Kluszewski. Ta data jest istotnie pierwsz dat zawizania si sta- ego teatru w Krakowie, którym po wyjedzie Bo- gusawskiego kierowa Niedzielski. Mia on w swej kompanii amanta Benz, który potem poszed do Lwowa i by pierwszym aktorem nietylko sceny lwowskiej, ale wogóle sceny polskiej. Nie mia sobie równego. Wyróniali si te: Kratzer, Bogu- ski i Zakrzewski. Wojny napoleoskie przytumiy zajcie si teatrem tak, e nie ma ladu jakim on by do roku 1817. Tyle zdoa Estreicher wyledzi z dziejów teatru krakowskiego przed r. 1815 i nie móg po- da wicej, bo nie byo adnego do tego róda ; akta urzdowe gdzie przepady, a Estreicher przy- puszcza, e s w Warszawie, i podawa nawet N- pliki 363 (Teatra tom I str. 103), zachcajc do szukania tame. Archiwum miejskie przy dawnej szerokiej miejskiej autonomii obejmujce cao wszystkich dzi rozdzielonych registratur wadz administracyj- nych, skarbowych, sdowych i policyjnych, wród zmian politycznych 1794,* 1796, 1809, 1815, 1846 i roku przenoszone i przerzucane, dzielone, 1867 przestao by kompletem. Zrb dawnych aktów i. D^itized by Google Strona 19 - 13 - zczasów Rzpltej polskiej, jako wyszy z uyc ia, lea! prawie w caoci w wiey ratuszowej, w ostatnich do- ^ piero 25 latach dozna opieki ze strony Rady miej- skiej, i uporzdkowany, potem licznie uzupeniany odszukanemi gdzieindziej odzyskanemi od innych i wadz dostpnym do nau- aktami, zosta uczyniony kowych bada w odpowiednim lokalu. Akta za to z czasu po r. 179(5, uytkowane czsto w pierwszej poowie XIX w. tuay si z miejsca na miejsce, mniej potrzebne, t. j. starzejce si, szy najprzód na mniej dostpne póki, potem na strychy, lub do piwnic. Akta rzdowe z czasów od 1796 — 1809 i od 1809 do 1815 uwaano dugo za stracone, przed a paru laty znaleziono je w nieadzie w jednej z pi- wnic pod magistratem, skd je przeniesiono do archiwum miejskiego. Wprawdzie niektóre fascy- kuly zawilgy, a nawet czciowo zbutwiay od wilgoci miejscami, ocala jednak ogromny mate- rya historyczny do owej tak mao znanej epoki. Wród tych aktów znajduje si take bogaty do materya do historyi krakowskiego teatru. Midzy aktami dotyczcymi pisarzy poktnych, inenaeryi, zabaw publicznych, bali, redut, widowisk, ogni sztucznych, przejezdnych sztukmistrzów, znajduj si akta teatru, pomieszane z aktami innych spraw i i porozrzucane midzy akta policyjne i administra- cyjne miejskie. Akta te nie daj kompletu, brak w nich wanie tych, za którymi z najwiksz szu- kalimy ciekawoci które najwicej przyniosyby i wyjanienia, ale i to. co ocalao, przynosi wiele bardzo ciekawych i nieznanych szczegóów, wyja- niajcych pocztki krakowskiego teatru. Digitized by Google Strona 20 - 14 - Na podstawie tych wanie aktów podaj tu blisze szczegóy do dziejów teatru krakowskiego od r. 1796 do 1815. Data 1815 jest kocow epoki cigych nagych zmian politycznych, przeszka- i dzajcych rozwojowi sceny krakowskiej; od r. 1815 znika zapora rzdu i rozpoczyna si zwolna nowa era teatru, popieranego przez rzd narodowy. Przystpujc do opowiadania obowizany je- stem wyrazi pierwej podzikowanie W. P. Kazi- mierzowi Kaczmarczykowi, asystentowi archiwum miejskiego krakowskiego za uprzejme udzielenie mi kilku swych odpisów archiwalnych z lat 1782 do 1785, i W. P. Wadysawowi Baranowi prakty- kantowi archiwalnemu za askaw pomoc w po- szukiwaniu aktów. Digitized by Google