Strona 1 JACK W H Y T E CHAOS wZAKONIE Strona 2 Dedykuję mojej żonie Beverley, mentorce i opiekunce, która zawsze wie, kiedy zostawić mnie samego, a kiedy wyciągnąć mnie z mojej pustelni na światło dzienne... Dziękuję Ci jeszcze raz. „Wydam w ręce ich nieprzyjaciół [...] miasta zaś judzkie uczynię bezludnym pustkowiem". Księga Jeremiasza 34,20-22 „Trudno jest rozróżnić między faktem a legendą [...] Nie znalazłem ostatecznej odpowiedzi na pytanie, czym jest fakt; zależy to od punktu widzenia. Co ciekawe, legenda — z definicji zniekształcona - dostarcza znacznie łatwiejszej do przyjęcia wersji wydarzeń. Wszyscy zgadzają się w kwestii treści legendy, lecz kłócą się o fakty". Michael Coney, The Celestial Steam Locomotive Strona 3 FRANCJA Kobieta u bram Nawet ślepiec by pojął, że z przodu coś się wydarzyło, a Tam Sinclair miał świetny wzrok. Brakowało mu jednak cierpliwości. Zapadał już zmierzch, a on był unieruchomiony po trzech dniach forsownej jazdy, pół mili od celu. Lejce zaprzęgu wisiały mu bezużytecznie w rękach, a gęstniejący tłum napierał, zastępując mu drogę i tłocząc się przy Strona 4 zmęczonych koniach; zwierzęta parskały, grzebały kopytami i rzucały nerwowo łbami. Tam czuł, że wzbiera w nim gniew. W ogóle nie lubił być otoczony ludźmi, lecz kiedy - tak jak teraz - tworzyli potężny tłum, smród niemytych ciał odbierał mu nawet prostą przyjemność zaczerpnięcia tchu. •Ewan! •Już! - Jeden z dwóch młodych mężczyzn, którzy rozsiedli się, rozmawiając, wśród przykrytych przedmiotów ułożonych z tyłu wozu, wyprostował się i oparł skrzyżowane ramiona o wysoki kozioł woźni- cy. - A niech to! Co się dzieje? Skąd nagle wzięli się ci ludzie? •Gdybym wiedział, nie musiałbym przerywać debaty, którą żeś toczył ze swoim druhem. - Tam zerknął z ukosa na drugiego młodzieńca, wykrzywiając niemal zakryte szpakowatą brodą usta w minę, która mogła być uśmiechem lub grymasem niesmaku. - Idź do bram i dowiedz no się, o co chodzi i na jak długo tu utknęliśmy. Może ktoś miał jakiś atak albo padł martwy. Jeśli tak, z łaski swojej znajdź nam inną bramę, dość blisko, żebyśmy dotarli do niej, zanim ją zamkną na noc. Tyłek mnie boli, mam w nim pełno drzazg od tej cholernej ławki i już nie mogę się doczekać, żeby usłyszeć rumor, z jakim wysypiemy te zardzewiałe śmieci przed warsztatem wytapiacza. I szybko! Nie chcę tej nocy spać za murami. No, w drogę. Strona 5 - Dobra. - Ewan oparł się dłonią o wysoki bok wozu i przeskoczył nad nim, opadając bez wysiłku na brukowaną drogę, po czym zaczął się szybko przepychać przez tłum. Do La Rochelle, największego i najbardziej tętniącego życiem portu we Francji, i jego wysokiej, wąskiej południowej bramy, którą Tam widział przed sobą, prowadziła szeroka droga, zwężająca się raptownie przy rogatkach obstawionych przez strażników. Tam odprowadził chłopca wzrokiem i też zeskoczył z wozu, choć nie tak zwinnie. Był sprawnym mężczyzną w sile wieku, lecz już dawno porzucił bez żalu myśl o naśladowaniu fizycznych wyczynów swoich czeladników. Teraz - spoglądając spode łba na stojących najbliżej ludzi - podszedł do małej dębowej beczki, mocno przywiązanej konopną liną do boku powozu. Chwycił przywieszony do niej czerpak, uniósł pokrywę, a potem zbliżył do ust pełną chłodnej wody chochlę. Pijąc, rozglądał się, lecz nie zauważył niczego niepokojącego ani żadnego powodu zatoru. Dostrzegł wielu strażników z kuszami na murach po obu stronach bramy, ale nie robili wrażenia szczególnie zainteresowanych tym, co dzieje się poniżej. Tymczasem anonimowy wśród ciżby Ewan przeciskał się agresywnie do przodu. Szybko zdał sobie sprawę, że nie tylko on chce sprawdzić, co się dzieje, i w miarę jak zbliżał się do bramy, coraz trudniej było mu się przebić przez hałaśliwą, wyciągającą szyje tłuszczę. W końcu musiał się rozpychać się łokciami, uparcie torując sobie drogę i nie zważając na ogłuszający hałas przekrzykujących się ludzi. Kiedy był już prawie na miejscu - gdyby stanął na palcach, zobaczyłby ozdobiony grzebieniem Strona 6 hełm dowódcy straży - przed nim rozległy się głośniejsze, bardziej natarczywe głosy. W jego stronę przedzierało się trzech wyraźnie przerażonych mężczyzn; odpychali ludzi i usiłowali uciec. Jeden z nich potrącił Ewana barkiem, kiedy go mijał, lecz młodzieniec z łatwością odzyskał równowagę i obrócił się, aby popatrzeć, jak mieszają się z ludźmi stojącymi za nim, klucząc i próbując się zgubić w tłumie. A ciżba - niczym żywa istota wyczuwająca strach trzech mężczyzn - rozstąpiła się szybko; ludzie ciągnęli za sobą sąsiadów, chcąc jak najbardziej oddalić się od uciekinierów, tym samym wystawiając ich na widok strażnikom stacjonującym dookoła bram. Okrzyk dowódcy, aby uciekający się zatrzymali, nie odniósł skutku, 12 i zanim zdążył wybrzmieć, pierwszy bełt uderzył o bruk z łoskotem, który natychmiast uciszył zdumiony tłum. Wystrzelony zbyt pospiesznie znad bramy stalowy pocisk odbił się od wytartych kocich łbów i przedziurawił beczkę, z której pił Tam Sinclair. Jej klepki roztrzaskały się i zalały go strumienie zimnej wody, która przemoczyła mu spodnie i rozlała się z głośnym pluskiem po bruku u jego stóp. Klnąc, Tam opadł na czworaka na mokre kamienie i dla bezpieczeństwa schował się pod powóz, podczas gdy powietrze wypełnił przerażający syk bełtów i okropny odgłos ich uderzeń. Jego drugi czeladnik, Hamisz, zeskoczył z powozu i zanurkował za piastę koła, odpychając innych, którzy chcieli się schronić w tym samym miejscu. Wszystkim uciekającym pisana była szybka śmierć. Pierwszego po- waliły trzy bełty, które uderzyły jednocześnie w jego bark, szyję i prawe kolano. Okręcił się w powietrzu jak akrobata, a krew z poszarpanej rany Strona 7 na szyi zakreśliła nad nim łuk, po czym opadła dookoła niego, kiedy przewrócił się bezwładnie niecałe dziesięć kroków od miejsca, z którego zaczął uciekać. Drugi przestał biec niemal w pół kroku, chwiejąc się i wywijając ramionami dla równowagi, i odwrócił się w stronę bram miasta, unosząc dłonie wysoko nad głowę na znak, że się poddaje. Przez mgnienie oka stał w miejscu; bełt przebił mu mostek, a siła uderzenia pchnęła go do tyłu, aż stopy oderwały się od ziemi. Wylądował ciężko na siedzeniu, zanim jego martwe ciało przewróciło się na bok. Trzeci mężczyzna padł na twarz u stóp wysokiego, zgarbionego mnicha, chwytając wyciągniętą w spazmach śmierci ręką sandał zakonnika, wystający spod poszarpanego rąbka zniszczonej czarnej szaty. Mnich stanął jak wryty, kiedy tylko poczuł dotyk, i patrzył oniemiały na zakrwawione bełty, które tak brutalnie odebrały życie uciekającemu. Nikt jednak nie zważał na to, jak był wstrząśnięty - wszyscy skupili się na martwym człowieku u jego stóp. Ledwie zauważyli mnicha; to tylko jeden z tysięcy anonimowych, wędrujących ludzi, których można było spotkać w całym chrześcijańskim świecie, gdy żebrali o wsparcie. Cisza, jaka zapadła po tym wybuchu przemocy, była tak głęboka, że wyraźnie ze znacznej odległości dało się słyszeć skrzypienie żelaznych zawiasów. Drzwi się otworzyły, po czym rozległy się miarowe 13 kroki ciężkich butów, kiedy ktoś, kto najwyraźniej był przy władzy, podszedł od strony wejścia na wieżę stojącą po lewej od bram miasta. Tłum na drodze ani drgnął. Wyglądało na to, że zarówno podróżni, jak i strażnicy struchleli, przerażeni tym, jak szybko śmierć wkradła się w ten przyjemny wczesny wieczór. Strona 8 - Czyście wszyscy pogłupieli? Głos był ostry, chropowaty, a kiedy zabrzmiał, czar natychmiast prysł. Ludzie znów zaczęli się ruszać i rozległy się głosy, na początku pełne wahania, niepewne, jak mówić o tym, co się wydarzyło. Strażnicy także się ocknęli, a kilku podeszło do martwych ciał. Tam Sinclair zdążył już wyczołgać się z kryjówki i oparł stopę o piastę koła, a dłoń o podpórkę na nogi, kiedy usłyszał za plecami szept. - Wybacz, słyszałam, jak mówisz z tym młodzieńcem. Pochodzisz ze Szkocji. Sinclair zamarł, a potem odwrócił się powoli z kamiennym wyrazem twarzy. Kobieta stała przy tylnej klapie wozu, ściskając z całej siły szeroki pasek sporego tobołka zawieszonego na ramieniu. Jej sylwetkę maskowała długa szata z ciemnozielonej wełny, którą była całkowicie owinięta; jedną połą zakryła głowę niczym kapturem, tak że widać było tylko usta i podbródek. Oceniając na podstawie tego fragmentu jej twarzy, Tam uznał, że jest młoda, lecz ma już za sobą lata dziewczęce. Skórę miała jasną i czystą. Przyjrzał się jej ponownie, mierząc wzrokiem od stóp do głów powoli i rozmyślnie, lecz bez śladu lubieżności. - Pochodzę ze Szkocji. I co z tego? -Jestem twoją rodaczką. I bardzo potrzebuję pomocy. Mogę cię wynagrodzić. Nie była wieśniaczką. Przestała szeptać i mówiła cicho, wyraźnie, a w jej słowach - mimo drżenia niskiego głosu - pobrzmiewała pewność właściwa wysokiemu pochodzeniu. Tam zacisnął usta, rozglądając się odruchowo, lecz nikt nie zwracał na nich uwagi; wszystkie oczy skierowane były w stronę rozgrywającego się niedaleko dramatu. Wyczuł - Strona 9 choć nie wiedział, jakim sposobem - że kobieta jest zamieszana w to, co się stało, i mimo swej nieufności był pod wrażeniem jej zachowania. Widział, że jest przerażona, a jednak zachowała dość przytomności umysłu, by na przypadkowym obserwatorze zrobić wrażenie spokojnej. Odpowiedział cicho, lecz uprzejmie: 14 •Jakie masz kłopoty, pani? Czego chcesz ode mnie, prostego furmana? •Muszę przekroczyć bramę. Oni... Szukają mnie pewni ludzie o wrogich zamiarach. Sinclair przyglądał się jej uważnie, nie odrywając wzroku od pełnych ust, jedynej części ciała, którą widział. - Naprawdę? - spytał, a jego szkocki akcent nagle zabrzmiał wy raźnie i szorstko w retorycznym pytaniu. - Co to za ludzie nękają i straszą dobrze urodzone kobiety? Przygryzła wargę, a on widział, że zastanawia się, czy odpowiedzieć, ale po chwili jeszcze bardziej wyprostowała plecy. - Ludzie króla. Sługusi Wilhelma de Nogareta. Sinclair wciąż na nią patrzył, a jego twarz była niewzruszona, choć te słowa go zaskoczyły. Wilhelm de Nogaret, kanclerz króla Filipa IV Pięknego, był najbardziej znienawidzonym człowiekiem w całej Francji. Wyznanie kobiety, najwyraźniej spowodowane desperackim po- Strona 10 stanowieniem, aby zaufać Tamowi jedynie ze względu na wspólną ojczyznę, prowokowało do tego, aby natychmiast ją zdradził albo stał się jej wspólnikiem; współudział w czymkolwiek, co mogło pokrzyżować plany głównego poplecznika króla, musiał skończyć się torturami i śmiercią. Tam nie ruszał się jeszcze przez chwilę, a jego myśli gnały; w końcu pod krótką, schludnie przyciętą brodą pojawił się cień uśmiechu. - Uciekasz przed de Nogaretem? Słodki Jezu! Dziewczyno, nie mogłaś podać lepszego powodu? Nie ruszaj się z miejsca. Muszę zo baczyć, co się dzieje. Widać było, że jej napięcie trochę opadło. Cofnęła się nieco, chowając za wóz. Sinclair zaczął się podciągać na piastę przedniego koła. Wciąż myślał o kobiecie z niepewnością i zaciekawieniem, ale czuł, że postępuje właściwie. Stojąc jedną nogą na piaście, spojrzał ponad tłumem w stronę miejsca, gdzie zakonnik wciąż pochylał się nad martwym człowiekiem; po chwili Sinclair parsknął, podciągnął się i zajął swoje miejsce. Siedząc na koźle, chwycił lejce, sięgnął po bat leżący u jego stóp i gwizdnął. Na to wezwanie nadbiegli jego dwaj chudzi, lecz silni cze- ladnicy i wskoczyli zwinnie na wóz. Ten, który miał na imię Ewan, usiadł obok Tama, a drugi znów rozparł się wygodnie wśród przy- 15 krytych przedmiotów ułożonych z tyłu. Lecz Tam Sinclair nie zrobił nic, aby zwierzęta ruszyły. Nie miał dokąd jechać. Tłum kłębił się i przepychał na skraju pustej przestrzeni otaczającej zabitych mężczyzn, lecz nie posuwał się do przodu. Strażnicy wciąż byli pochłonięci próbami ustalenia przyczyny incydentu i żadnemu z nich nie przyszło do głowy, aby zdyscyplinować czekających. Strona 11 Wyglądało na to, że trzej mężczyźni ciągnęli ze sobą mały wózek, i z nieskładnych komentarzy stojących dookoła ludzi Tam wywnioskował, że kiedy strażnicy, w których z jakiegoś powodu obudziły się podejrzenia, chcieli wózek przeszukać, a potem pojmać jednego z ludzi, cała trójka rzuciła się do ucieczki. Patrząc na strażników tłoczących się przy wyładowanym po brzegi wózku, Tam zachodził w głowę, co też mogło się w nim znajdować, za co warto było umierać. Nie dane mu było jednak się tego dowiedzieć, ponieważ dowódca straży rozkazał, aby zabrano wózek do wartowni i tam przeszukano. Gdy strażnicy wypełniali komendę, Sinclair odprowadzał ich wzrokiem, po czym spojrzał na pyszałkowatego rycerza o szorstkim głosie, który wczes'niej wyłonił się z wieży, a teraz kroczył tam, gdzie leżeli trzej martwi mężczyźni. Rycerz nie był wysoki, ale lśniąca zbroja, założona na kolczugę i uzupełniona metalowym hełmem, podkreślała jego posturę w świetle późnego popołudnia, a liberia straży królewskiej, którą miał na sobie - przybrudzona, biała opończa o wąskich połach i kobaltowej lamówce, z lilią królewskiego rodu Kapetyngów wyhaftowaną na piersi - nadawała mu władczy wygląd, wyróżniający go wśród pozostałych. Nie zrobił wielkiego wrażenia na przyglądającym mu się obojętnie Sinclairze. Tam zbyt długo był żołnierzem, zbyt dużo się napodróżo-wał i widział zbyt wielu ludzi w zagrażających życiu sytuacjach, aby imponowały mu powierzchowne ozdoby, które - jak zorientował się już wiele lat wcześniej - rzadko odzwierciedlają wartość tego, co zdobią. Człowiek, na którego patrzył, był rycerzem króla, lecz z punktu widzenia furmana nie świadczyło to o męstwie czy wartości. Lud nazywał króla Francji Filipem Pięknym, ponieważ twarz miał ładną, nawet nieskazitelną, Strona 12 lecz Tam wiedział równie dobrze jak każdy, że uroda nie sięga głęboko. Kto znał prawdę o potężnym monarsze, nawet nie pomyślałby o nazwaniu go sprawiedliwym czy choćby miło- 16 siernym. Filip z Kapetyngów, czwarty tego imienia, wnuk Ludwika IX Świętego, wielokrotnie okazał się egoistą, zimnym i kierowanym ambicją tyranem. Według Tama Sinclaira zbyt wielu rycerzy i popleczników otaczających króla było ulepionych z tej samej gliny. Ów konkretny okaz tej rasy właśnie powoli i ostentacyjnie dobył miecza i uderzając lekko klingą o swój prawy bark, podszedł do wysokiego zakonnika stojącego samotnie na skraju tłumu, wciąż pochylonego nad zmarłym. - Ewan - rzekł Tam, nie podnosząc głosu i skupiając wzrok na ruchach rycerza. — Z tyłu wozu stoi kobieta. Pomóż jej wejść, póki wszyscy patrzą na dowódcę straży. Zrób to, jakby była jedną z nas, i po drugiej stronie, byście nie rzucali się w oczy. Hamisz, siadaj przy mnie i nie zwracaj uwagi na Ewana ani kobietę. - Ewan zeskoczył z wozu, a kiedy Hamisz zajął jego miejsce na koźle, Tam wskazał mu głową scenę po lewej. - Myślę, że ten mnich ma kłopoty. Hamisz wychylił się i zaczął uważnie przyglądać. Kiedy rycerz się zbliżał, mnich ukląkł powoli i położył dłoń na głowie zmarłego, po czym zamarł pochylony; oczywiste było, że modli się za duszę mężczyzny. Rycerz szedł dalej, aż znalazł się o dwa kroki od klęczącego zakonnika, i znów odezwał się nieprzyjemnym, ostrym głosem: -Ten jest już głęboko w piekle, klecho, więc możesz przestać się za niego modlić. Strona 13 Mnich nie zareagował, a rycerz zmarszczył brwi, nienawykły do tego, że się go ignoruje. Machnął prawą ręką, opuszczając długi, oparty dotychczas o bark miecz, i wyciągnął ramię, aż końcówka klingi dotknęła skraju kaptura mnicha i odsunęła go, odsłaniając czubek głowy z kwadratową tonsurą zakonu dominikanów wygoloną w gęstych, krótko przyciętych szpakowatych włosach. Rycerz wyciągał ramię coraz bardziej, odpychając kaptur coraz dalej, aż zakonnik musiał odchylić brodę do góry, ukazując gładko ogoloną, bladą twarz. Rycerz pochylił się tak, że ich twarze się zrównały, a jego głos był wciąż tak samo donośny i rozbrzmiewał ostro w absolutnej ciszy, jaka zapadła po jego pierwszych słowach. - Uważaj, klecho, kiedy do ciebie mówię, i odpowiadaj, kiedy ci każę. Słyszysz? - Odsunął się i wyprostował, po czym oparł czubek miecza o ziemię. — Znam cię. - Mnich potrząsnął bez słowa głową, 17 a rycerz podniósł głos. - Nie kłam, klecho! Mam pamięć do twarzy i wiem, że cię znam. Gdzieś cię już widziałem. Gdzie? Odpowiadaj! - Nie, panie rycerzu - zarżał. Jak na tak wysokiego człowieka miał zaskakująco piskliwy głos, tak piskliwy, że Tam Sinclair, który chwilę wcześniej się obrócił, chcąc zo- baczyć, jak młody Ewan radzi sobie ze swoim zadaniem, znów zmienił pozycję, aby popatrzeć na rozgrywkę między rycerzem a mnichem. - Mylisz się - ciągnął. - Dopiero co tu przybyłem i po raz pierw szy jestem w tej części świata. Mój dom jest na dalekiej północy, w Alzacji, w klasztorze Świętego Dominika, więc jeśli go niedawno nie odwiedziłeś, nie możesz mnie znać. A poza tym... -Jego jaśniejące Strona 14 w gasnącym słońcu oczy miały kolor bladego, choć jaskrawego błęki tu i dość wyraźnie widać w nich było fanatyzm. - Nie zapomniałbym kogoś takiego jak ty. Rycerz zmarszczył brwi, zawahał się, a potem ze zdegustowaną miną ponownie uniósł miecz i oparł go o bark. •Dość! Ja z kolei nie zapomniałbym takiego głosu jak twój. Co cię sprowadza do La Rochelle? •Sprawy Boga, panie rycerzu. Wiozę wiadomości przeorowi klasztoru Świętego Dominika. Rycerz już odprawiał irytującego dominikanina ruchem ręki, a zmiana w jego zachowaniu wskazywała, że nie ma ochoty mieszać się do spraw związanych z zakonem świętego Dominika: zajadłymi i zawsze gorliwymi inkwizytorami papieża. •No dobrze, w drogę, dokończ swoje zadanie. Wiesz, gdzie jest klasztor? •Tak, panie rycerzu, mam pisemne wskazówki, jak do niego dotrzeć po przekroczeniu bram. Pozwól, pokażę ci. Kiedy sięgnął za pazuchę, rycerz odsunął się i ponownie odegnał go ręką. •Idź już. Nie muszę tego oglądać. No już, ruszaj w drogę. •Dziękuję, panie rycerzu. Wysoki mnich skłonił służalczo głowę i poszedł w stronę bram miasta, a to, że został wpuszczony, uznano chyba za sygnał, że wejść mogą wszyscy. Tłum ruszył przed siebie spokojnie, podczas gdy Ewan i tajemnicza kobieta wspięli się na wóz. Strażnicy przyglądali się ciżbie od niechcenia. Sinclair zauważył jednak, że przesłuchują Strona 15 18 każdą mijającą ich kobietę, przepuszczając mężczyzn bez pytania. Wyprostował plecy i wolną ręką pomasował się w krzyżu. - Chłopcy - odezwał się swobodnie, po szkocku - właśnie zo staliście szlachcicami. Na chwilę staniecie się moimi synami. Ewan, jak będziesz rozmawiał z którymś z tych błaznów, niech szkocki po brzmiewa w twojej francuskiej mowie, jakbyś znał ją mniej niż na prawdę. Hamisz, dziś mówisz tylko po szkocku. Dopiero co przybyłeś do Francji ze swoją matką, aby dołączyć do mnie i brata, i nie zdążyłeś jeszcze nauczyć się ani tutejszej mowy, ani zwyczajów. Teraz idź na tyły i daj matce usiąść tutaj. - Odwrócił się i odezwał do kobiety sie dzącej za nim: - Mary, usiądź przy mnie i zdejmij kaptur, chyba że się boisz, iż cię rozpoznają. Bez słowa zsunęła kaptur, ukazując urodziwą twarz o rzeźbionych rysach, wielkie, zaskakująco promienne, szaroniebieskie oczy i długie, dobrze rozczesane ciemne włosy. Sinclair kiwnął głową z aprobatą, kiedy zajęła miejsce obok niego, potrząsnął lejcami i wprawił wóz w powolny ruch. - Teraz trzymaj się mocno i bądź ostrożna. Jesteś moją żoną, Mary Sinclair, matką moich synów, Ewana i Hamisza. Jesteś dość piękna, żebym był z ciebie dumny i chciał chronić twoją cnotę. Nie znasz francuskiego. Jeśli zadadzą ci jakieś pytania, a tak się stanie, oczekuj, że ja odpowiem, i mów po szkocku. Spróbuj gadać jak służka, a nie dama, którą jesteś. Szukają damy, prawda? Kobieta spojrzała mu prosto w oczy i kiwnęła głową. - Hmm. No to postaraj się ją ukryć albo wszyscy zawiśniemy. Ha Strona 16 misz, stań za nią. Dzięki Bogu, macie podobne oczy, więc śmiało je pokazujcie. - Sinclair ściągnął lejce. - No dobra. Do dzieła. Nadchodzi ten fanfaron, który uważa się za rycerza. Zachowujcie się wszyscy swo bodnie i pozwólcie mi mówić. - Zatrzymał wóz tuż przed strażnikami. Rycerz przybył właśnie w chwili, kiedy dowódca straży podszedł, aby przepytać Tama, i przyglądał się całej sytuacji, nie wtrącając się, kiedy dwaj mężczyźni rozmawiali. •Imię? •Tam Sinclair - odparł wojowniczym tonem Tam. Wymówił swoje nazwisko na szkocki sposób: Singclir, a nie z francuska: San-Clerr. •Coś ty za jeden? — Pytaniu towarzyszyło srogie zmarszczenie brwi, reakcja na obce nazwisko i dziwną wymowę. 19 Sinclair odpowiedział płynną, potoczną francuszczyzną, bogatą w szkocką intonację: - O co ci chodzi? Jestem Szkotem, ze Szkocji. A także woźnicą, jak widzisz. Strażnik jeszcze bardziej zmarszczył brwi. - Znaczy, co tu robisz, człowieku, tutaj, we Francji? Sinclair podrapał się lekko w żuchwę i przez długą chwilę gapił na strażnika, a potem wzruszył ramionami i odpowiedział powoli, cierpliwie i bardzo wyraźnie, jak zapóźnionemu dziecku: - Nie wiem, gdzieś spędził życie, ale tam, skąd pochodzę, każdy wie, że jak chodzi o szlachtę, nie ma różnicy między Szkocją, Francją ani resztą świata. Pieniądze i władza nie znają granic. Te dwa króle stwa wiąże prastare przymierze. Co tu robię? Robię to samo we Fran Strona 17 cji, co setki twoich ziomków robią w Szkocji: to, co każe mi mój pan, zajmuję się jego sprawami. Ród Saint-Clair posiada ziemie i interesy w obu krajach, a ja jestem jednym z jego rządców. Jadę, gdzie mnie wyślą. Robię, co mi każą. Dziś powożę. Wyglądało na to, że odpowiedź udobruchała strażnika, lecz rzucił okiem na stojącego obok przełożonego. •Co wieziesz? •Stare żelazo dla miejskich wytapiaczy. Zardzewiałe łańcuchy i po- łamane miecze do stopienia. •Pokaż. •Ewan, pokaż mu. Ewan poszedł na tył wozu, opuścił klapę i odrzucił starą płachtę płótna żaglowego przykrywającą ładunek. Dowódca zajrzał, z ciężkim, metalicznym brzękiem poprzesuwat kilka przedmiotów, a potem podszedł do czoła wozu, wycierając zabrudzone rdzą palce o opończę. Ewan stał przy nim, kiedy strażnik wskazał kobietę. •A ona to kto? •Moja żona, matka moich dwóch synów. •Twoja żona. Skąd mam wiedzieć, że to prawda? •Dlaczego miałbym kłamać? Czy wygląda na nierządnicę? Jeśli nie jesteś ślepy, zobaczysz jej oczy i oczy mojego syna, który przy niej stoi. Strażnik wyglądał, jakby się miał obrazić za opryskliwy ton Sinclaira, lecz zerknął na potężne ramiona woźnicy i jego minę i tylko 20 Strona 18 podszedł bliżej, aby przyjrzeć się kobiecie i młodzieńcowi. Zmierzył oboje wzrokiem, porównując ich oczy. •Hmm. A ten drugi? - Wskazał wciąż stojącego przy nim Ewana. •Mój drugi syn. Spytaj go. Zna twoją mowę. •A jeśli spytam... twoją żonę? •Pytaj śmiało. Tylko na ciebie tępo spojrzy. Nie zrozumie ani słowa. Strażnik popatrzył na kobietę. - Podaj mi swoje imię. Zapytana spojrzała na Tama szeroko otwartymi oczami, a ten rozparł się na oparciu kozła i powiedział po szkocku: - Chce poznać twoje imię, żono. Pochyliła się, aby spojrzeć na strażnika i przyglądającego się rycerza, zerkając niepewnie na Sinclaira. •Powiedz mu, jak masz na imię - powtórzył. •Mary. Mary Sinclair. - Jej głos był wysoki i niepewny; mówiła ze śpiewną intonacją szkockich chłopów. •Skąd pochodzisz? - spytał strażnik. Ponownie rzuciła bezradne spojrzenie Tamowi, który rzekł: - To idiotyczne. Ten głupiec chce wiedzieć, skąd pochodzisz. Po wiedziałem mu, że nie znasz jego mowy, ale to się jeszcze nie przebiło przez jego grubą czaszkę. Powiedz mu, skąd jesteś. Tam nie śmiał spojrzeć na przyglądającego się rycerza, lecz był pewien, że człowiek ten uważnie słucha i rozumie, co mówią. •No już, powiedz mu, Mary, skąd jesteśmy. Zwróciła ponownie wzrok na strażnika i zamrugała. •Z Inverness - powiedziała śpiewnie. - Z Inverness w Szkocji. Strażnik Strona 19 gapił się na nią jeszcze przez chwilę, potem spojrzał bez słowa na rycerza w bieli i błękicie, który w końcu podszedł bliżej i podniósł wzrok na kobietę oraz stojącego przy niej młodzieńca. Zacisnął usta, patrząc zmrużonymi oczami to na jedno, to na drugie, a potem zrobił krok w tył i machnął ręką, odprawiając ich. - Jedźcie - powiedział. - W drogę. Kiedy przejechali już bramy miasta i stracili je z oczu w szybko gęst- niejącym zmroku, Tam zatrzymał wóz i odwrócił się do kobiety. 21 •Dokąd teraz zmierzasz, pani? •Niedaleko. Jeśli twój młody pomocnik pomoże mi zejść, z łatwością dotrę tam piechotą. Mam tu rodzinę, która udzieli mi schronienia. Jak się naprawdę nazywasz? W dowód mojej wdzięczności wyślę nagrodę do tutejszej komturii templariuszy, koło portu. Możesz ją odebrać, stawiając się tam i podając im swoje imię. Sinclair potrząsnął głową. - Nie, pani, nie wezmę od ciebie pieniędzy. Dostateczną nagro dą dla mnie było to, że mogłem usłyszeć, jak mówisz po szkocku, bo dawno nie byłem w domu. Jak już słyszałaś, nazywam się Tam Sinclair. Idź teraz w pokoju, ale szybko, bo szpiedzy Wilhelma de Nogareta są wszędzie. I dziękuj Bogu, że obdarzył cię takimi oczami, pani, ponieważ one i oczy Hamisza ocaliły nam dzisiaj życie. Ewan, odprowadź ją. Zanieś tobołek i dopilnuj, żeby jej nikt nie skrzywdził, a potem idź tam, gdzie zmierzamy. Spotkamy się na miejscu. Młoda kobieta postąpiła do przodu i położyła dłoń na ramieniu Tama. Strona 20 - A zatem niech cię Bóg błogosławi, Tamie Sinclair, i niech zacho wa cię w zdrowiu. Ja i cały mój ród jesteśmy ci wdzięczni. Sinclair już miał zapytać, co to za ród, lecz coś podpowiedziało mu, żeby tego nie robił, więc zadowolił się skinieniem głową. - I ciebie niech Bóg błogosławi, pani - mruknął. Sądząc jedynie po fragmencie jej twarzy, który widział, była piękną kobietą, a teraz, kiedy z pomocą Ewana schodziła z wozu, Tam ob- serwował, jak jej ciało porusza się pod szatami, i próbował wyobrazić sobie, jak wyglądałaby bez derki, w którą była zakutana. Jednak kiedy tylko zorientował się, że to robi, przestał. Powiedział sobie, że poza urodą kobietę tę cechuje odwaga i bystry umysł, i cieszył się, że zrobił to, co zrobił. Patrzył, jak odchodzi z Ewanem, aż zniknęli, a później mozolnie skręcił zaprzęgiem z głównej drogi w ciemniejącą i pustą boczną uliczkę. Przejechał wąski zaułek do połowy, a potem ściągnął lejce, kiedy zgarbiony dominikanin z Alzacji wyszedł z pobliskiej bramy. Hamisz zeskoczył na ziemię, gdzie dołączyli do niego trzej ludzie, którzy też byli świadkami zabójstw przy bramie miasta, i od tamtej pory szli za wozem w różnych odstępach od siebie. Zebrali się przy tylnej klapie i zaczęli grzebać w ładunku, przesuwając metalowe przedmioty i sapiąc 22 ciężko. Sinclair wrzucił bat do pojemnika przy swojej prawej stopie, a mnich odezwał się do niego cicho, tak żeby pozostali nie słyszeli. - Kim była ta kobieta, Tam, i coś sobie myślał? Widziałem, jak Ewan pomaga jej wsiąść na wóz, kiedy opuszczałem gościniec, i oczom nie mogłem uwierzyć. Wiesz, że nie należy robić takich rzeczy. - Teraz