Strona 1 Strona 2 TAD WI LLI AMS SMOCZY TR ON “PAMIĘĆ , SMUTE K I CIERŃ” tom pier wszy SCAN–DAL Strona 3 Strona 4 Nota od autor a Podjąłem trud, trud płynący z miłości do świata i z potrzeby ukojenia wzniosłych serc, bo takie serca miłuję, a świat jest mi drogi. Nie o zwykłym świecie mówię, nie o tych, którzy (jak słyszałem) nie potrafią przyjąć smutku i tęsknoty, lecz rozkoszy tylko pragną. (Niech, więc Bóg pozwoli im w niej trwać!) Opowieść ma nie mówi o ich świecie i życiu; o innych będę opowiadał. W świecie, o którym myślę, w jednym sercu znajdziesz gorzką słodycz i drogi smutek, rozkosz serca i ból tęsknoty, radość smutku i smutek śmierci, radość śmierci i smutek życia. W takim to świecie pragnę zamieszkać aż do zbawienia lub do zatraty. Gottfried von Strassburg ( autor T ristana i Izoldy) Nie byłoby tej książki, gdyby nie pomoc wielu ludzi. Chciałbym wyrazić swe podziękowania następującym osobom: Evie Cumming, Nancy Deming–Williams, Arthurowi Ross Evansowi, Peterowi Stampfelowi i Michaelowi Whelanowi. Wszyscy oni czytali ten piekielnie długi rękopis, służyli mądrą radą i pomocą. Dziękuję też Andrew Harrisowi za pomoc logistyczną, która daleko wykraczała poza przyjacielskie wsparcie. Szczególne wyrazy wdzięczności jestem winien Betsy Wollheim i Sheili Gilbert, moim wydawcom, które długo i wytrwale pomagały mi, bym napisał tę książkę najlepiej, jak potrafiłem. Oni wszyscy to wspaniali ludzie. Książkę tę dedykuję mojej mamie, Barbarze Jean Evans, dzięki której pokochałem Toad Hali, lasy the Hundred Aker, hrabstwo oraz mnóstwo innych ukrytych miejsc i państw poza polami, które znamy. Ona również wszczepiła we mnie trwale pragnienie dokonywania własnych odkryć i dzielenia się nimi z innymi. Z nią chciałbym się tą książką podzielić. Strona 5 PRZED MOWA …Ogromna jest księga szalonego kapłana Nissesa, twierdzą ci, którzy ją trzymali, waży tyle co małe dziecko. Znaleziono ją u boku Nissesa, gdy leżał martwy, z uśmiechem na twarzy obok okna wieży, z której to wcześniej jego pan, król Hjeldin, skoczył i życie swe zakończył. Rdzawy atrament – sporządzony z jagnięcej błony, ciemiernika i ruty oraz z jakiejś bardzo gęstej i czerwonej cieczy – wysechł mocno i kruszy się, z łatwością opadając ze stron. Księgę oprawiono w gładką skórę zwierzęcia nieznanego pochodzenia. Ci święci ludzie z Nabban, którzy czytali księgę po śmierci Nissesa, uznali ją za bluźnierczą i niebezpieczną, lecz z nieznanych powodów nie spalili jej, jak to zwykle się dzieje w takich wypadkach. Tak więc długo przeleżała ona w przepastnych archiwach Matki Kościoła, w najgłębszej i najbardziej tajemniczej krypcie, gdzie spoczywa Sancellan Aedonitis. Teraz jednak zniknęła z onyksowej szkatuły, w której ją złożono. Archiwa nie mówią, gdzie się znajduje. Ci, co czytali te bluźnierstwa Nissesa, twierdzą, że są tam wszystkie tajemnice Osten Ard i te z mrocznej przeszłości, i te, które są cieniem rzeczy jeszcze nienarodzonych. Aedoniccy kapłani, co księgę badali, mówią tylko, że to bluźnierstwa. Doprawdy, może tak być, że pisma Nissesa w równym stopniu poprzedzają to, co będzie, jak i opisują to, co było. Nie jest wiadome, czy wielkie wydarzenia naszego wieku – w szczególności rządy i triumf Prestera Johna – zawarte są w przepowiedniach kapłana, choć mówi się, że jest to możliwe. Większa część pracy Nissesa jest tajemnicza, jej sens ukryty w dziwnych rymach i niejasnych odnośnikach. Nigdy nie przeczytałem całej pracy, a większość spośród tych, co to uczynili, dawno już zmarła. Tytuł księgi zapisany jest prostym pismem runicznym z północy, gdzie urodził się Nisses. Brzmi on Du Svardenvyrd, co znaczy Dzieje Mieczy… Życie i rządy Króla Johna Pr ezbitera Morgenes Ercestres OSTRZEŻENIE AUT ORA Niech pamiętają wędrowcy po krainie Osten Ard, by nie dawać ślepej wiary starym zasadom, a wszystkich rytuałów strzec uważnym okiem, gdyż często kryją one to, czego nie widzimy. Strona 6 Lud Qanuc z zakutych w śniegi gór Trollfells takie oto ma przysłowie: „Ten, który pewien jest końca rzeczy, będąc u ich początku, może być albo wielkim mędrcem, albo wielkim głupcem; lecz bez względu na to, którym z nich jest, z pewnością jest on nieszczęśliwy, gdyż ugodził już w serce cudu”. Miej się na baczności, przybyszu: Unikaj przypuszczeń. Lud Qanuc ma też inne przysłowie: „Witaj, przybyszu. Zdradliwe dzisiaj są ścieżki”. Strona 7 CZĘŚĆ PIERWSZA SIMON GAMOŃ Strona 8 1. PASIKONIK I KRÓL W DNIU tym dało się dostrzec niespotykane poruszenie w uśpionym zamku Hayholt, w jego labiryncie cichych korytarzy i porośniętych winem dziedzińców, w celach mnichów jak i w wilgotnych, ocienionych komnatach. Dworzanie i służba wytrzeszczali oczy i szeptali. Podkuchenni rzucali sobie znaczące spojrzenia znad zmywalnie w wypełnionej parą kuchni. Na wszystkich dziedzińcach i korytarzach wielkiej twierdzy słychać było stłumione rozmowy. Sądząc z nastroju ogólnego podniecenia, można by wnosić, że to pierwszy dzień wiosny, jednak olbrzymi kalendarz w zaśmieconej komnacie Doktora Morgenesa wskazywał co innego: był to dopiero miesiąc Novander. Jesień nie chciała jeszcze odejść, a już zbliżała się zima. Nie pora roku odmieniła ten dzień, lecz miejsce – Sala Tronowa Hayholt. Przez trzy długie lata jej drzwi zamknięte były na rozkaz Króla, a kolorowe okna zasłonięte. Zakazano tam wchodzić nawet służącym, którzy zwykle sprzątali salę; zakazu tego ścierpieć nie mogła ochmistrzyni. Trzy lata i trzy zimy nikt nie naruszał spokoju komnaty, lecz dzisiaj było inaczej –w zamku wrzało. Był wszelako ktoś, czyjej uwagi nie przyciągała ta długo nie odwiedzana sala. Ów ktoś był jak pszczoła w huczącym ulu, której bzyczenie nie współbrzmiało z pozostałymi. Chłopiec siedział w sercu Ciernistego Ogrodu, w niszy między czerwonym murem kaplicy a pozbawionym liści żywopłotem i miał nadzieję, że nikt go nie potrzebuje. Jak dotąd dzień był irytujący. Wszystkie kobiety zajęte, zbyt zabiegane, by odpowiadać na pytania, śniadanie spóźnione i zimne. Jak zwykle wydawali mu sprzeczne polecenia i nikt nie miał czasu zainteresować się jego problemami… Nic nowego – pomyślał ze smutkiem. Całe to popołudnie byłoby stracone, gdyby nie odkrył olbrzymiego żuka, który paradował przez ogród niczym zadowolony wieśniak. Chłopiec za pomocą patyka poszerzył wąską drogę, jaką owad wyskrobał pod ścianą w czarnej i zimnej ziemi, lecz zdobycz nie ruszała się. Trącił lekko lśniący pancerz, ale uparty żuk nadal tkwił w miejscu. Chłopiec nachmurzył się i przygryzł górną wargę. – Simon! Na Święte Stworzenie, gdzieś się podziewał! Strona 9 Bezwładna dłoń wypuściła gałązkę, jakby chłopiec został ugodzony strzałą w samo serce. Odwrócił się wolno i dostrzegł stojącą nad nim postać. – Nigdzie… – zaczął Simon, lecz w tym momencie kościste palce chwyciły nagle jego ucho i podciągnęły do góry tak, że wstał sycząc z bólu. – Nie waż mi się nigdy zaczynać od „nigdzie”, mały wałkoniu – warknęła mu prosto do ucha Rachel, zwana Smokiem, ochmistrzyni, a było to możliwe tylko dlatego, że wspięła się na palce, a chłopiec jak zwykle się garbił. Normalnie Simon przewyższał ją o dobrą stopę. – Proszę wybaczyć, przepraszam – wymamrotał Simon, a jednocześnie ze smutkiem stwierdził, że żuk zaczął kierować się do szczeliny w kaplicznym murze, gdzie był nieosiągalny. – Nie będziesz wciąż zbywał mnie swoim „przepraszam” – odburknęła Rachel. – Wszyscy w tym domu urabiają sobie ręce po łokcie, tylko nie ty! Ale jakby i tego było mało, jeszcze muszę tracić swój cenny czas, żeby cię znaleźć! Simon, jak możesz być takim niegodziwcem, zamiast zachowywać się jak mężczyzna? Jak możesz? Ten czternastoletni, wielce skonfundowany teraz chłopiec nic nie odpowiedział. Rachel wpatrywała się w niego. „Wystarczy popatrzeć na te rude włosy i piegi – pomyślała – a jak jeszcze zacznie zezować i marszczyć się, tak jak teraz, to już zupełnie wygląda na półgłówka”. Simon też wpatrywał się w swoją prześladowczynię. Rachel sapała gniewnie, wypuszczając ustami kłęby pary. Widział, że drży, choć nie potrafił powiedzieć czy ze złości, czy z zimna. Zresztą nie miało to znaczenia. Pogarszało jedynie jego samopoczucie. „Wciąż czeka na odpowiedź – pomyślał. – Wygląda na bardzo zmęczoną i złą”. Skulił się jeszcze bardziej i wbił wzrok w swe stopy. – No cóż, w takim razie chodź ze mną. Dobry Bóg wie, że potrafię znaleźć zajęcie dla leniwego chłopaka. Czy nie wiesz, że Król wstał z łoża boleści? Nie wiesz, że udał się do Sali Tronowej? Jesteś głuchy i ślepy? Chwyciła go za łokieć i poprowadziła przez ogród. – Król? Król John? – spytał zaskoczony Simon. – Nie, gamoniu, król Zawalidroga. Naturalnie, że Król John! – Rachel zatrzymała się, by wsunąć pod czepek kosmyk rzadkich, stalowosiwych włosów. Jej dłoń drżała. Strona 10 – No, pewnie się cieszysz – powiedziała. – Tak mnie zdenerwowałeś, że obraziłam imię naszego starego, dobrego Króla Johna. A on jest tak chory. – Zasapała głośno i pochyliła się, by wymierzyć mu kolejnego klapsa w ramię. – Chodź ze mną. – Poczłapała przed siebie, a mały niegodziwiec za nią. SIMON nie znał innego domu poza tym starym zamkiem zwanym Hayholt, co znaczyło Główna Wieża. Dobra to była nazwa. Wieża Zielonego Anioła, stanowiąca najwyższy punkt twierdzy, wyrastała ponad najstarsze i najwyższe drzewa. Gdyby umieszczony na jej szczycie anioł cisnął kamień swą zielonkawą dłonią, to spadałby on prawie dwieście łokci, zanim by chlupnął do słonawej fosy, mącąc tym samym spokój wielkich szczupaków, które pływały tuż pod powierzchnią wiekowego błota. Hayholt był starszy od wszystkich pokoleń chłopów z Erkynland, którzy rodzili się, pracowali i umierali na polach i w wioskach otaczających zamek. Ludzie z Erkynlandu byli tylko kolejnym pokoleniem, które rościło sobie do niego prawo. Wielu przed nimi nazywało twierdzę swoją, lecz nikomu nie udało się zagarnąć jej dla siebie. Na okalającym potężną twierdzę murze zewnętrznym widać było ślady pracy wielu rąk z różnych czasów: grubo ciosany kamień i drewno Rimmersmenów, chaotyczne łaty i dziwne rzeźby Hernystirczyków, a nawet misterne kamienne rzeźby ludzi z Nabban. Lecz ponad tym wszystkim wznosiła się Wieża Zielonego Anioła, zbudowana rękoma nieśmiertelnych Sithów na długo przed przybyciem w te strony ludzi. Do nich to naówczas należało całe Osten Ard. To Sithowie pierwsi zaczęli tu budować; postawili tę twierdzę na przylądku, by strzegła Kynslagh i drogi wodnej do morza. Swój zamek nazwali Asu’a, domem wielu panów. Jeśli rzeczywiście tak było, to trafne nadali mu imię. Prawy Lud zniknął już z trawiastych równin i wyżyn, odszedł do lasów, skalistych gór i innych mrocznych miejsc nie nadających się do zamieszkania przez ludzi. Pozostały tylko ruiny zamku, który był teraz domem dla nowo przybyłych. Asu’a pozostaje nieodgadniony; dumny, choć zniszczony, pogodny i groźny, najwyraźniej obojętny na zmiany kolejnych mieszkańców. Asu’a – Hayholt. Wyrasta niczym góra nad miastem i okolicą, pochylony nad swymi lennami jak śpiąca, troskliwa niedźwiedzica wśród małych niedźwiedzi. Strona 11 SIMON często sprawiał wrażenie, że jest jedyną osobą w wielkim zamku, która nie znalazła tu swego miejsca w życiu. Kamieniarze naprawiali pomalowany na biało front rezydencji i podpierali kruszące się ściany zamku – choć niekiedy proces kruszenia postępował szybciej niż naprawy. Robili to, nie zastanawiając się, jak ten świat się kręci i dlaczego. Kuchenni chłopcy i lokaje pogwizdywali wesoło, przetaczając ogromne beki białego wina i solonej wołowiny. Pod czujnym okiem zarządcy dworu targowali się z chłopami o wąsatą cebulę i przesiąkniętą solą marchew, które to warzywa co rano przynosili w workach do królewskiej kuchni. Rachel i jej pokojówki też nie miały chwili wytchnienia. Wymachiwały miotłami ze związanej słomy i goniły kłęby kurzu, jakby zaganiały płochliwe owce. Przeklinały pod nosem tych, którzy opuścili właśnie sprzątane komnaty, i ścigały każdego niechluja i leniucha. W obliczu całej tej krzątaniny niezdarny Simon był przysłowiowym pasikonikiem w gnieździe mrówek. Wiedział, że nigdy nie zdobędzie żadnej liczącej się pozycji. Wielu mu już o tym mówiło, a większość z nich była starsza i pewnie mądrzejsza od niego. Osiągnąwszy wiek, w którym inni chłopcy starali się przejmować obowiązki mężczyzn, Simon wciąż był jeszcze zawalidrogą i włóczęgą. Bez względu na to, co miał do zrobienia, po jakimś czasie jego uwaga i tak zwracała się ku czemuś innemu. Zaczynał marzyć o bitwach, olbrzymach i morskich podróżach na wielkich lśniących okrętach… i wtedy przedmioty w jakiś dziwny sposób tłukły się, gubiły lub też zachowywały się nie tak, jak trzeba. Bywały chwile, że znikał na dobre. Czaił się w zakamarkach zamku jak ledwie widoczny cień. Potrafił wspinać się po murach równie dobrze jak naprawiający dach robotnicy czy szklarze. Znał tyle przejść i kryjówek, że ludzie z zamku nazywali go „chłopcem duchem”. A Rachel często targała go za uszy i nazywała gamoniem. WRESZCIE Rachel puściła jego ramię. Simon sunął ponury za ochmistrzynią, jakby był patykiem, który zaczepił się o rąbek jej spódnicy. Odkryto go, żuk uciekł i całe popołudnie zepsute. – Co mam zrobić, Rachel? – wymamrotał niezbyt uprzejmie. – Pomóc w kuchni? Rachel prychnęła pogardliwie i sunęła dalej, wyglądając niczym borsuk w spódnicy. Simon spojrzał z żalem za siebie na zapewniające Strona 12 bezpieczeństwo żywopłoty i drzewa ogrodu. Zlewający się odgłos kroków obojga zabrzmiał głośno w długim, kamiennym korytarzu. WYCHOW AŁY go pokojówki, lecz odkąd jasne się stało, że – pomijając fakt, jego chłopięcości – nie można mu powierzać delikatnych prac domowych, wciąż starano się znaleźć dla niego odpowiednie zajęcia. Przydzielono go do prac w królewskich kuchniach, ale nawet przy tak prostych czynnościach nie zawsze się sprawdzał. Pozostali podkuchenni uśmiechali się i trącali na widok Simona, który z rękoma po łokcie w gorącej wodzie, z zamkniętymi oczami i rozanieloną miną poznawał właśnie sekrety ptasiego lotu lub ratował baśniową dziewicę przed wyimaginowanymi potworami, gdy tymczasem jego skrobak odpływał w drugi koniec zmywalnicy. Legenda głosi, że sir Fluiren, krewny znanego sir Camarisa z Nabban, jako młodzieniec przybył do Hayholt, by zostać rycerzem. Będąc człowiekiem niespotykanej pokory, przez rok pracował w przebraniu w tej samej pomywalni. Służba kuchenna – jak głosiła legenda – drażniła się z nim, nazywając „Ślicznymi Rączkami”, a to dlatego, że pomimo okropnej pracy, jaką tam wykonywał, jego dłonie pozostały nieskazitelnie białe. Simonowi wystarczyło spojrzeć na swe popękane paznokcie i zaczerwienione dłonie, by upewnić się, że bynajmniej nie jest osieroconym synem jakiegoś wielkiego pana. Był tylko zmywaczem i zamiataczem, nikim innym. Wszystkim wiadomo było, że Król John zabił Czerwonego Smoka będąc niewiele starszy od niego. Simon zaś mocował się z miotłami i garnkami. Nie miało to większego znaczenia. Teraz świat był inny, spokojniejszy niż za czasów młodości Johna,do czego w dużej mierze przyczynił się sam stary Król. Nie było smoków –przynajmniej żywych – które czaiłyby się w ciemnych, nie kończących się korytarzach Hayholt. Najbardziej przypominała je Rachel ze swą ponurą twarzą i okropnymi, szczypiącymi palcami. Doszli do przedpokoju Sali Tronowej, w którym panowało teraz znaczne ożywienie. Pokojówki biegały gorączkowo od ściany do ściany niczym schwytane do butelki muchy. Rachel stała z pięściami na biodrach i patrzyła na swe królestwo. Jej zaciśnięte w uśmiechu wąskie usta mówiły, że jest zadowolona. Simon przyczaił się pod zdobioną gobelinami ścianą. Zgarbiony, obserwował kątem oka Hepzibah, nową dziewczynę. Pulchna i kędzierzawa Strona 13 chodziła rozglądając się buńczucznie. Szła teraz, chlapiąc wodą z niesionego wiadra. Dostrzegła spojrzenie Simona i uśmiechnęła się szeroko, ucieszona. Simon poczuł, jak płoną mu policzki, więc odwrócił się i chwycił za koniec obstrzępionego gobelinu. Nie uszło to jednak uwagi Rachel. – O, Panie, powinno się go wychłostać jak osła. Czy nie mówiłam ci, byś się zabrał do pracy? No, to do roboty! – Do roboty? Jakiej roboty? – krzyknął Simon i struchlał, słysząc z końca korytarza dźwięczny chichot Hepzibah. Zmieszany, uszczypnął się w ramię, bolało. – Weź tę miotłę i idź pozamiatać pokoje Doktora. Ten człowiek mieszka jak szczur, a skoro Król już wstał, to nigdy nie wiadomo, dokąd zechce pójść. –Jej ton mówił, że ludzka przekora nie jest obca nawet tak znamienitym osobom jak Król. – Pokoje Doktora Morgenesa? – zapytał Simon. – Po raz pierwszy od przyłapania w ogrodzie wstąpiła w niego nadzieja. – Zaraz to zrobię! – Chwycił miotłę i popędził przed siebie. Rachel prychnęła i odwróciła się, by popatrzeć na idealnie wysprzątany przedpokój. Przez chwilę zastanawiała się, co też może się dziać za tymi ogromnymi drzwiami do Sali Tronowej, lecz zaraz porzuciła tę myśl z równą stanowczością, z jaką trzepnęłaby nadlatującego komara. Za pomocą groźnego wzroku i klaszczących dłoni wyprowadziła swe wojsko z przedpokoju do kolejnej, rozstrzygającej bitwy ze swym arcywrogiem, którym był nieporządek. W SALI za drzwiami wzdłuż ścian wisiały rzędy zakurzonych chorągwi. Stanowiły one fantastyczny, nieco wypłowiały już zwierzyniec: złocisty rumak z Clan Mehrdon, lśniący grzebień zimorodka z Nabban, sowa i wół, wydra, jednorożec i bazyliszek. Rzędy milczących, śpiących stworów. Ani jeden podmuch nie poruszył postrzępionymi tkaninami, nawet pajęczyny wisiały puste i pozrywane. A jednak w Sali Tronowej nastąpiła jakaś niewielka zmiana. Coś ponownie ożyło w pogrążonej w cieniu komnacie. Ktoś śpiewał cicho głosem małego chłopca lub może starca. W przeciwległym końcu sali wisiał ogromny gobelin; umieszczono go na kamiennej ścianie między postaciami Wielkich Królów Hayholt. Gobelin przedstawiał królewski herb: Smoka i Drzewo. Straż honorowa, składająca Strona 14 się z sześciu masywnych, malachitowych posągów, otaczała ogromny, ciężki tron, który wyglądał, jakby w całości wyrzeźbiono go z pożółkłej kości słoniowej. Boczne oparcia tronu były poskręcane i powyginane. Górę oparcia zwieńczała olbrzymia, uzbrojona w mnóstwo zębów wężowa czaszka, której oczodoły ziały czernią. Na tym właśnie tronie i przed nim zasiadły dwie postacie. Mniejsza, ubrana w wytarty strój błazna, śpiewała; to jej głos unosił się z podnóża tronu, głos zbyt słaby, by odbić się najmniejszym nawet echem. Nad nią pochylała się jakaś wychudzona postać, która siedziała na krawędzi tronu niczym wiekowy ptak drapieżny – zmęczony, spętany drapieżnik, przykuty do wyblakłej kości. Król, złożony niemocą i chory, powrócił do swej mrocznej sali. Słuchał, zacisnąwszy swe długie, żylaste dłonie na oparciach ogromnego pożółkłego tronu, jak siedzący u jego stóp mały człowieczek śpiewa. Król był wysokim mężczyzną, kiedyś nawet bardzo wysokim, lecz teraz zgarbił się jak modlący się mnich. Miał na sobie błękitną, luźną szatę i nosił brodę niczym prorok z Usir. Na jego kolanach leżał miecz, lśniący, jakby dopiero co wyczyszczony. Na głowie miał żelazną koronę wysadzaną emeraldami barwy morskiej toni i tajemniczymi opalami. Siedzący u stóp Króla błazen zamilkł na chwilę, po czym zaintonował inną pieśń: Czy potrafisz krople deszczu zliczyć, Gdy słońce niebem zawładnie? Czy potrafisz rzekę przepłynąć, Gdy jej nurt wyschnie? Czy potrafisz chmurę schwytać? Nie, i ja też nie… A wiatr wota: „zaczekaj”, I dalej mknie, A wiatr wola: „zaczekaj”, I dalej mknie… Kiedy pieśń ucichła, wysoki starzec w błękitnej szacie opuścił rękę, a błazen chwycił jego dłoń. Obaj milczeli. John Prezbiter, Władca Erkynlandu i Wielki Król całego Osten Ard, pogromca Sithów i obrońca prawdziwej wiary, ten, który dzierży miecz Strona 15 zwany Białym Gwoździem, pogromca smoka Shurakai… Prester John raz jeszcze zasiadł na swym tronie ze smoczej kości. Był bardzo, bardzo stary, na jego twarzy widoczne były ślady łez. – Ach, Towser – westchnął, wiek osłabił jego donośny głos – to pewne, że nikt inny, jak tylko bezlitosny Bóg przywiódł mnie do tego żałosnego stanu. – Być może, mój panie. – Na pomarszczonej twarzy karła w kraciastymkaftanie pojawił się uśmiech. – Być może… lecz bez wątpienia niejeden nie wspominałby o braku litości, gdyby postawić go na twoim miejscu. – O tym właśnie mówię, stary przyjacielu. – Król potrząsnął głową ze złością. – W tym mrocznym okresie życia, u progu niemocy, wszyscy stają się równi. Pierwszy lepszy pomocnik krawca więcej ma przyjemności z życia niż ja! – Ale tam, mój panie, mój panie… – Towser pokręcił siwą głową, lecz dzwoneczki u jego czapki nie zadzwoniły, dawno już pozbawiono je serc. – Mój panie, niesłuszne narzekanie, choć pora na nie. Wszyscy ludzie, wielcy i mali, stają w obliczu takiej chwili. Twoje życie było wspaniałe. Prester John podniósł Biały Gwóźdź i trzymał go, jakby to był święty krzyż. Przesłonił oczy długą, wychudzoną dłonią. – Czy znasz historię tego miecza? – zapytał. Towser podniósł szybko głowę; nieraz słyszał tę opowieść. – Opowiedz mi, Królu – powiedział cicho. Prester John uśmiechnął się, lecz nie spuszczał wzroku ze skórzanej rękojeści miecza. – Miecz, mój mały przyjacielu, to przedłużenie prawej ręki mężczyzny… i ostrze jego serca. – Uniósł miecz wyżej, by odbiło się w nim światło jednego z małych, wysoko położonych okien. – Tak samo jak człowiek jest dobrą, prawą ręką Boga. Człowiek jest wykonawcą woli Bożego Serca. Rozumiesz mnie? Nagle pochylił się, skryte pod krzaczastymi brwiami oczy ożywiły się. –Czy wiesz, co to jest? – Drżącym palcem wskazał na powyginany, nieco rdzawy kawałek metalu, przymocowany do rękojeści miecza złotym łańcuchem. – Powiedz mi, panie. – Towser dobrze wiedział, co to jest. – Jest to jedyny gwóźdź z prawdziwego Drzewa Egzekucji, jakie zostało w Osten Ard. – Prester John podniósł rękojeść do ust i ucałował ją, po czym przyłożył ostrze do twarzy. – Ten gwóźdź pochodzi z dłoni Usiresa Strona 16 Aedona, naszego Zbawcy… z Jego dłoni… – W oczach Króla na chwilę odbiło się padające z góry światło, płonęły teraz. – Jest też relikwia – dodał po chwili – palec umęczonego świętego Eahlstana, którego zabił smok, tutaj, w tej rękojeści… Zamilkł, a gdy Towser podniósł głowę, jego pan znowu płakał. – Wstyd! – jęknął John. – Nie jestem godzien, by być mieczem Bożym. Tyle grzechów, taki ciężar wciąż na mej duszy. Oto ramię, które kiedyś zabiło Czerwonego Smoka, teraz z ledwością podnosi czarkę z mlekiem. Och, umieram, mój drogi Towser, umieram! Towser pochylił się, zdjął jedną z dłoni Króla z rękojeści i ucałował ją, gdy tamten wciąż płakał. – Proszę, panie – odezwał się – nie płacz już. Wszyscy muszą umrzeć, ty, ja, wszyscy. Jeśli nie zabije nas nasza młodzieńcza głupota czy też jakieś nieszczęście, to musimy żyć jak drzewa: coraz to starsi, aż kiedyś pochylimy się i upadniemy. Nie ma co się sprzeciwiać woli Bożej. – Ale to ja zbudowałem to królestwo! – Głos Johna Prezbitera zadrżał gniewem. Wyrwał dłoń z uścisku błazna i ścisnął oparcie tronu. –To chyba usprawiedliwi grzeszne plamy na mej duszy, nawet te najciemniejsze! Chyba Bóg zapisze to w swojej Księdze Rachunków! Wyciągnąłem tych ludzi z błota, karałem niegodziwców, przegnałem z okolic Sithów, dałem chłopom prawo i sprawiedliwość… całe to dobro, które uczyniłem, musi przecież mieć znaczenie! – Znowu zamilkł, jakby myślami był gdzie indziej. – Ach, mój stary przyjacielu – zaczął znowu gorzko – teraz za to nie potrafię nawet zejść na targ przy Głównym Trakcie! Muszę leżeć w łóżku albo człapać po zamku podpierany rękoma młodszych. Moje… moje królestwo ogarnia korupcja, a poddani szepcą i skradają się na palcach przed moją sypialnią. Wszystko pogrążyło się w grzechu! Słowa Króla odbiły się echem od kamiennych ścian komnaty i powoli zamarły gdzieś wysoko w unoszącym się kurzu. Towser ponownie ujął jego dłoń i trzymał ją, dopóki Król się nie uspokoił. – No, cóż – Prester John przemówił po dłuższej chwili – mam przynajmniej nadzieję, że mój Elias będzie rządził lepiej ode mnie. W obliczu całego tego zepsucia – zatoczył ręką wokół Sali Tronowej – postanowiłem dzisiaj wezwać go z Meremund. Musi się przygotować do przejęcia korony. – Król westchnął. – Chyba powinienem już przestać Strona 17 płakać jak baba i zacząć cieszyć się tym, czego niejeden król by pozazdrościł: silny syn, który będzie po mnie panował w całym królestwie. – Masz dwóch silnych synów, panie. – Ach – Król skrzywił się – Josua. Wiele można o nim powiedzieć, ale chyba nie to, że jest silny. – Jesteś dla niego zbyt surowy, panie. – Bzdura. Co to, chcesz mnie pouczać, błaźnie? Znasz syna lepiej od ojca? – Dłoń Johna drżała. Przez moment wydawało się, że będzie próbował wstać, lecz w końcu uspokoił się. – Josua to cynik – zaczął Król spokojnym już głosem. – Cynik i melancholik, obojętny dla poddanych, a przecież królewskiego syna otaczają sami poddani, i każdy to potencjalny morderca. Nie, Towse, mój młodszy syn jest dziwakiem, szczególnie od czasu… gdy stracił rękę. Ach, litościwy Aedonie, może to moja wina. – Jak to, panie? – Powinienem ożenić się powtórnie po śmierci Ebekah. Bez królowej ten dom jest zimny, może dlatego chłopiec tak zdziwaczał. Ale przecież Elias jest inny. – W księciu Eliasie jest jakaś okrutna bezpośredniość – mruknął Towser, lecz Król nie zareagował na tę uwagę, nawet jeśli ją usłyszał. – Chyba trzeba dziękować Bogu za to, że Elias jest moim pierworodnym. Widzę w nim odważny, żołnierski charakter. Myślę, że gdyby to on był młodszy, Josua nie czułby się bezpiecznie na tronie. – Król John pokiwał głową, przytakując swej myśli, po czym schylił się i chwycił ucho błazna. Wykręcił je, jakby tamten był pięcioletnim chłopcem. – Towse, przyrzeknij mi jedno… – Co, panie? – Kiedy umrę, pewnie wkrótce, nie sądzę, bym doczekał końca zimy, musisz przyprowadzić Eliasa do tej sali… Myślisz, że koronacja odbędzie się tutaj? Nieważne, jeśli tak będzie, poczekasz do końca. Przyprowadź go tutaj i daj mu Biały Gwóźdź, tak, zatrzymaj go u siebie. Boję się, że mogę umrzeć, gdy on będzie w Meremund albo gdzie indziej, a chcę, by miecz trafił bezpośrednio do jego rąk z moim błogosławieństwem. Rozumiesz, Towse? Drżącymi rękoma wsunął miecz z powrotem do zdobionej pochwy i przez chwilę mocował się, żeby odczepić pendent, na którym wisiał. Strona 18 Wiązanie zaplątało się, więc Towser przyklęknął i sam zaczął rozplątywać węzeł mocnymi dłońmi. – Jakie to błogosławieństwo, panie? – spytał mocując się z węzłem. – Powiedz mu to, co ci powiedziałem. Powiedz, że ten miecz to ostrze jego serca i ręki, tak samo jak i my jesteśmy instrumentami serca i ręki Boga, naszego Ojca… i powiedz mu jeszcze, że nie ma ceny, nawet największej, której by warte było… – Zawahał się i zasłonił dłonią oczy. – Nie, zapomnij o tym. Powiedz tylko to, co ci mówiłem o mieczu. Powiedz mu to. – Powiem, mój Królu – odparł Towser. Rozwiązał już węzeł, lecz wciąż klęczał ze zmarszczonym czołem. –Chętnie spełnię twe życzenie. – Dobrze. – Prester John oparł się w swym smoczym fotelu i zamknął szare oczy. – Zaśpiewaj mi jeszcze, Towse. Towser zaczął śpiewać. Zakurzone chorągwie ponad ich głowami zdały się kołysać lekko, jakby jakiś szept przemknął wśród zebranych tu pradawnych czapli, posępnych niedźwiedzi i innych dziwniejszych jeszcze stworzeń. Strona 19 2. OPOWIEŚĆ ZA DWIE ŻABY „W LENIWYM umyśle diabeł sadzi swoje kwiaty”. Simon przypomniał sobie jedno z ulubionych powiedzeń Rachel, patrząc na końskie zbroje porozrzucane wzdłuż głównej nawy kaplicy. Jeszcze przed chwilą szedł podskakując wesoło wyłożoną płytkami aleją obok kaplicy, by posprzątać komnaty Doktora Morgenesa. Zrozumiałe, że wymachiwał przy tym trochę miotłą. Udawał, że to chorągiew z Drzewem i Smokiem, jaką nosi gwardia Prestera Johna, i że prowadzi ich do boju. Powinien był trochę uważać, gdzie macha, ale z drugiej strony – co za idiota porozwieszał końską zbroję w kaplicy? Naturalnie, gdy spadała, hałas był okropny i Simon spodziewał się w każdej chwili zobaczyć postać kościstego i mściwego ojca Dreosana. Simon zaczął w pośpiechu zbierać porozrzucane części zbroi. Spiesząc się przypomniał sobie inne powiedzenie Rachel: „Bezczynnym dłoniom diabeł zawsze podsunie jakąś czarną robotę”. Pomyślał, że to głupie i rozzłościł się. To nie leniwy umysł i puste dłonie przysparzały mu kłopotów. Nie, to przez to „robienie” i „myślenie”. Gdyby tak dali mu święty spokój. Nim pojawił się ojciec Dreosan, zdążył ułożyć pancerze w dość chaotyczny stos i Wsunąć pod stół przykryty obrusem. Przy okazji nieomal przewrócił ustawiony na stole złoty relikwiarz, lecz w końcu, już bez większych nieszczęść, cała zbroja zniknęła. Jedynie jaśniejsza plama na ścianie zdradzała, że coś takiego kiedykolwiek tam wisiało. Simon podniósł miotłę i przejechał nią po okopconej ścianie, by plama nie wyróżniała się zbytnio, po czym ruszył szybko przejściem obok krętych schodów na chór. Kiedy ponownie znalazł się w Ciernistym Ogrodzie, z którego tak brutalnie porwał go Smok, zatrzymał się na chwilę, by pooddychać świeżym zapachem roślinności i pozbyć się resztek smrodu łojowego mydła. W koronie Świątecznego Dębu dostrzegł coś, co przyciągnęło jego uwagę. Było to bardzo stare drzewo w drugim końcu ogrodu. Jego niezwykle poskręcane i powyginane gałęzie sprawiały wrażenie, jakby przez wieki rosło przykryte jakimś olbrzymim koszem. Simon zmrużył oczy i osłonił je dłonią przed słońcem. Ptasie gniazdo! I to o tej porze roku! Właściwie nie było to tak daleko. Upuścił miotłę i ruszył w głąb ogrodu, gdy przypomniał sobie nagle, że miał iść do Morgenesa. Gdyby to było jakiekolwiek inne polecenie, Simon byłby już na drzewie, lecz Strona 20 możliwość spotkania się z Doktorem stanowiła nie lada gratkę, nawet jeśli wiązało się to z pracą. Obiecał sobie, że wkrótce zajmie się gniazdem, i ruszył przez żywopłoty do furty Muru Wewnętrznego. W tym momencie ukazały się tam dwie postacie, które zmierzały teraz w jego stronę. Jedna z nich była krępa i powolna, druga jeszcze bardziej przysadzista i niemrawa. Byli to Jakob, kupiec handlujący artykułami gospodarstwa domowego, i jego pomocnik Jeremias. On właśnie niósł na ramieniu torbę, wyglądającą na ciężką, i szedł wolniej niż kiedykolwiek, choć trudno to sobie wyobrazić. Simon zagadał do nich, gdy go mijali. Jakob uśmiechnął się i pomachał mu. – Rachel chce nowych świec do jadalni – zawołał kupiec – no to je dostanie! – Jeremias wykrzywił twarz w uśmiechu Simon po pochyłej murawie dotarł do pokaźnej stróżówki. Miał teraz za sobą blanki, nad którymi widać było jeszcze parę promieni zachodzącego słońca. Cienie proporców z Zachodniej Ściany trzepotały na trawie jak ciemne ryby. Niewiele starszy od Simona strażnik, ubrany w czerwono– białą liberię, uśmiechnął się i kiwnął głową na widok znanego szpiega, który przebiegł obok niego z potężną miotłą w dłoni, pochylony, na wypadek gdyby okropna Rachel wychyliła się z któregoś okna twierdzy. Zwolnił, gdy przebiegł przez barbakan i skrył się za wysoką furtą. Na fosie kładł się słaby cień Wieży Zielonego Anioła. Zniekształcona postać anioła z triumfem stojącego na jej iglicy nurzała się w promieniach słońca po drugiej stronie fosy. Simon pomyślał, że skoro już tu jest, to może złapać parę żab. Nie powinno mu to zająć dużo czasu, a Doktorowi często przydawały się takie rzeczy. Można by to właściwie potraktować jako część tego samego polecenia. Musiał się jednak pospieszyć, gdyż zbliżał się już wieczór. Słyszał świerszcze, które zabierały się do jednego z ostatnich koncertów w tym roku, oraz konkurujące z nimi żaby. Brodząc w porośniętej liliami wodzie, Simon zatrzymał się na chwilę, by posłuchać i popatrzeć na coraz bardziej granatową wschodnią część nieba. Poza pokojami Doktora Morgenesa fosa była jego najulubieńszym miejscem w świecie… świecie, który on znał. Westchnął bezwiednie, ściągnął z głowy bezkształtny kapelusz i poszedł w miejsce stawu, gdzie trawa i hiacynty były najgęstsze. Kiedy ociekający wodą Simon, z żabą w każdej kieszeni, dotarł do Ściany Środkowej i stanął przed drzwiami Morgenesa, słońce schowało się