Strona 1 Poniedziałek 12 kwietnia 2010 Ogólnopolski dziennik bezpłatny, nakład 405 tys., nr 1809 emetro.pl Komu powierzyć nasze cierpienie AFP, WOJCIECH OLKUSNIK/AG 1 RP Jarosław Kaczyński wraz z Martą Kaczyńską-Dubieniecką, córką Lecha Kaczyńskiego, nad trumną prezydenta RP Strona 2 metro 2 Poniedziałek 12 kwietnia 2010 Piszcie listy: [email protected] www.emetro.pl KUBA ATYS/AG, REUTERS Kolumna z trumną Lecha Kaczyńskiego na Krakowskim Przedmieściu, w drodze do Pałacu Prezydenckiego POLACY ODDALI HOŁD PREZ n Ciało Lecha Kaczyńskie- B.BOBKOWSKI/AG apaszkach. Już kilka godzin przed widziałem takich tłumów. Młode Putin, który zlecił, by na miejscu go jest już w Polsce. Hołd planowaną godziną lądowania sa- dziewczyny obok mnie mdlały katastrofy eksperci pracowali non tragicznie zmarłemu prezy- molotu z ciałem prezydenta lu- – mówi pan Bronisław, który stop. dentowi oddali na lotnisku dzie ustawili się na trasie konduk- przyjechał do Warszawy z Krako- W nocy z soboty na niedzielę do córka, brat i politycy, póź- tu żałobnego. Samochód z trum- wa na weekendowe szkolenie. Biura Ekspertyz Sądowych w sto- niej tysiące warszawiaków ną przejechał z lotniska w asyście Trumnę umieszczono w pałaco- licy Rosji przewieziono ciała ofiar. czekających na ulicach sto- policji głównymi ulicami Warsza- wej kaplicy. Na razie nie wiadomo, Trwa ich identyfikacja. Do tej po- licy wy. Ludzie rzucali kwiaty, niektó- kiedy zostanie wystawiona na wi- ry rozpoznano zaledwie 24 ciała. rzy klaskali, prawie wszyscy ro- dok publiczny. Rzecznik rządu Pa- Ambasador Bahr przyznał, że Kilka minut po godz. 15 na Okę- bili zdjęcia. Gdy kondukt wjeż- weł Graś zapowiedział także, że wciąż nie udało się rozpoznać ciu wylądował samolot wojskowy dżał na Krakowskie Przedmie- decyzja w sprawie terminu i miej- zwłok Pierwszej Damy Marii Ka- z ciałem prezydenta Lecha Ka- ście, rozległo się bicie kościelnych sca pogrzebu zapadnie po rozmo- czyńskiej. czyńskiego. Trumnę przykrytą dzwonów. – Sama się dziwię, że wach z rodziną zmarłego. Do Moskwy poleciała też mini- biało-czerwoną flagą na płytę lot- udało mi się wytrzymać te trzy go- ster zdrowia Ewa Kopacz wraz niska wnieśli żołnierze kompanii dziny czekania, ale warto było Rosjanie są z nami z 35-osobową delegacją rządową. honorowej Wojska Polskiego. – mówiła sześćdziesięcioletnia pa- Zanim ciało Lecha Kaczyńskie- Kilka godzin po przylocie poinfor- – Stoimy nad trumną Pierwszego ni Halina, jedna z kilku tysięcy go zostało przetransportowane do mowała, że bez przeszkód można Obywatela Najjaśniejszej Rzeczy- osób, które czekały na kondukt. kraju, hołd zmarłemu tragicznie zidentyfikować ciała 14 osób, ko- pospolitej – powiedział bp Stani- Wyraźnie wzruszona, nie umiała prezydentowi Polski złożył na lot- lejne 20 uda się najprawdopodob- sław Budzik. znaleźć słów komentarza. – To nisku w Smoleńsku premier Rosji niej rozpoznać dzięki znakom Pierwsza do trumny podeszła tak, jakby odszedł ktoś z najbliż- Władimir Putin. – Rosjanie moc- szczególnym. Pozostałe szczątki córka prezydenta Marta, zaraz po szej rodziny. no się z nami solidaryzują – mó- wymagają poddania ich bada- niej jego brat Jarosław. W milcze- Ci, którzy stali dalej, próbowa- wił po uroczystościach ambasa- niom DNA. A to przedłuży całą niu prezydentowi pokłonili się li obserwować przejazd konduk- dor Polski w Moskwie Jerzy Bahr, procedurę. marszałkowie Sejmu i Senatu, tu na wyświetlaczach telefonów zwracając uwagę na bardzo duże Z minister zdrowia polecieli psy- premier, członkowie rządu i par- i aparatów fotograficznych unie- zaangażowanie Rosji w pomoc Po- chologowie i lekarze. Będą wspie- lamentarzyści, ciszę przerwały je- sionych ponad tłum. Błyskały fle- lakom. rać rodziny ofiar, które dziś za- dynie hymn państwowy i stara le- sze. Kiedy samochód z ciałem pre- Dla rodzin ofiar sobotniej kata- czną rozpoznawać swoich bli- gionowa piosenka „Śpij, kolego”. zydenta zniknął w bramie pała- strofy przygotowano 300 bezpłat- skich. Sztab psychologów – zorga- cu, tłum wylał się na ulicę. Wiele nych miejsc w moskiewskich ho- nizowany przez Rządowe Cen- Odszedł ktoś bliski osób ruszyło w stronę Pałacu Pre- telach, wsparcia udzielają też ro- trum Bezpieczeństwa – działa tak- Na Lecha Kaczyńskiego czekały zydenckiego. Niektórzy zatrzy- syjscy psychologowie. Działania że w Warszawie. tłumy warszawiaków – wielu Tysiące ludzi czekały na przejazd mali się, by zapalić znicze. – To mające wyjaśnić okoliczności tra- Dzisiaj lekcje we wszystkich w żałobie, kobiety w czarnych konduktu żałobnego duże przeżycie. Chyba nigdy nie gedii osobiście nadzoruje premier szkołach rozpoczną się minutą ci- 4 RP Strona 3 metro Poniedziałek 12 kwietnia 2010 Piszcie listy: [email protected] www.emetro.pl 3 POLITYKA Zgodnie z konstytucją Sejm powołuje prezesa NBP na acja na rynku pieniężnym i walutowym jest stabilna PIENIĘŻNA wniosek Prezydenta Rzeczy- pospolitej Polskiej, na 6 lat. i nie są konieczne szybkie de- cyzje, ale niemożność funkcjo- BEZ STERNIKA Kadencja prezesa Sławomira Skrzypka zaczęła się w stycz- nowania instytucji kluczowej dla polityki pieniężnej musi niu 2007 roku. Przed trzema niepokoić. Ani Konstytucja, miesiącami minął jej półme- ani ustawa o NBP nie okre- tek. ślają, jak szybko nowy prezes Prezesa pod jego nieobecność musi zostać wybrany. Ustawa zastępuje pierwszy zastępca, określa natomiast, że wakat którym obecnie jest Piotr Wie- na stanowisku członka RPP, siołek. Ten 46-letni absolwent spowodowany jego ustąpie- ŁUKASZ FALKOWSKI/AG Wydziału Anglistyki Katolic- niem lub śmiercią, nie może kiego Uniwersytetu Lubelskie- być dłuższy niż 3 miesiące. go i studiów podyplomowych Rynki finansowe nie powinny na Wydziale Nauk Ekonomicz- pozostawać w niepewności nych Uniwersytetu Warszaw- tak długo i dlatego jedną z naj- skiego karierę bankową rozpo- ważniejszych decyzji, które czął w 1992 r. W latach 90. praco- Sejm musi podjąć po tragedii wał w NBP, a potem w Banku w Smoleńsku, jest powołanie Ochrony Środowiska. Jego ka- nowego prezesa NBP. Nie na- dencja jako członka zarządu leży z tą decyzją zwlekać do NBP skończy się dopiero w ro- przyspieszonych wyborów ku 2014. Po śmierci prezesa Sła- prezydenckich, które odbędą womira Skrzypka będzie zajmo- się najwcześniej za 2 miesiące. wał się bieżącymi sprawami Kandydata przedstawi NBP, ale z ustawy o NBP nie prawdopodobnie pełniący obo- wynika, by mógł przejąć kom- wiązki prezydenta Bronisław petencje jako p.o. prezesa. A za- Komorowski. Nowym preze- tem, nie będzie członkiem Rady sem będzie zapewne ekonomi- Polityki Pieniężnej, a tym bar- sta znany rynkom finanso- dziej nie będzie jej przewodni- wym, mający za sobą do- czył. świadczenia w polityce pie- Śmierć prezesa NBP oznacza niężnej lub w pracy w ban- więc, że RPP – organ banku od- kach. Niewykluczone, że bę- n Prezes Narodowego powiedzialny między innymi za dzie nim któryś z obecnych Banku Polskiego ma w Pol- ustalanie wysokości stóp pro- lub byłych członków RPP. sce wyjątkowo silną pozycję centowych NBP, stopy rezerwy Nowy prezes stanie w obli- i znaczne kompetencje. Okre- obowiązkowej banków i wyso- czu sporu, jaki od kilku tygod- śla to Konstytucja RP oraz kości jej oprocentowania oraz ni tli się w Radzie Polityki ustawa o Narodowym Banku za inne elementy polityki pie- Pieniężnej i dotyczy wysoko- Polskim. Prezes nie tylko kie- niężnej – została pozbawiona ści rezerwy na ryzyko kurso- ruje wielką instytucją, jaką przewodniczącego. RPP zwycza- we oraz wysokości zysku NBP, jest bank centralny, lecz tak- jowo spotykała się w każdą który bank przekaże do budże- że przewodniczy Radzie Poli- ostatnią środę miesiąca. Naj- tu państwa. Prezes Skrzypek Pożegnanie na lotnisku w Smoleńsku tyki Pieniężnej (jego głos bliższe posiedzenie miało się uważał, że zysk wynosi ok. 4 przeważa w razie remisu), re- odbyć 28 kwietnia. Jeśli do tego mld zł, a większość członków prezentuje interesy Polski czasu nie zostanie wybrany no- RPP, że około 8 mld zł. Nowy w międzynarodowych insty- wy prezes, posiedzenie się nie prezes będzie musiał zakoń- tucjach bankowych i finanso- odbędzie. czyć spór w taki sposób, by ZYDENTOWI wych, jest obok ministra fi- nansów i szefa Komisji Nad- zoru Finansowego członkiem Komitetu Stabilności Finan- sowej. Brak przewodniczącego RPP oznacza więc sparaliżowanie polityki pieniężnej, co dla ryn- ków finansowych jest faktem niepokojącym. Wprawdzie sytu- dać jasny sygnał, że ma silną pozycję i jest niezależny od obecnego układu rządowego. Witold Gadomski, „Gazeta Wyborcza” W.SURDZIEL/AG Depesze chałowskiego jest organizacja uroczysto- ści pogrzebowych. wana jest ciągłość władzy. Zgodnie z prawem obowiązki zmarłych przejęli ich zastępcy – mówił rzecznik rządu. Nowy szef Kancelarii Kto zadba o polską walutę Prezydenta n Rada Polityki Pieniężnej na zaplano- Jutro żałobne posiedzenie n Jacek Michałowski został nowym sze- wanym już wcześniej posiedzeniu wybie- Sejmu i Senatu fem Kancelarii Prezydenta. Powołał go rze swojego nowego przewodniczącego. n Posłowie i senatorowie spotkają się, p.o. prezydenta Bronisław Komorowski. Obowiązki prezesa NBP przejmuje pier- aby uczcić pamięć tragicznie zmarłych ko- Urodzony w 1955 r. Michałowski jest ab- wszy zastępca Piotr Wiesiołek. – Będzie legów. W katastrofie zginęło dwóch wi- solwentem Wydziału Psychologii Uni- pełnić tę funkcję do czasu powołania no- cemarszałków Sejmu: Krzysztof Putra wersytetu Warszawskiego. Do tej pory wego prezesa NBP – powiedziała człon- (PiS) i Jerzy Szmajdziński (Lewica) oraz wi- był dyrektorem programowym Polsko-A- kini RPP Anna Zielińska-Głębocka. Piotr cemarszałek Senatu Krystyna Bochenek merykańskiej Fundacji Wolności. W la- Wiesiołek nie może jednak objąć funkcji (PO). Na pokładzie samolotu byli także tach 1998-2000 był dyrektorem Kancela- przewodniczącego Rady Polityki Pienięż- posłowie: Leszek Deptuła (PSL), Grzegorz rii Prezesa Rady Ministrów Jerzego Buz- nej. A to przewodniczący zwołuje jej po- Dolniak (PO), Przemysław Gosiewski (PiS), Centrum Warszawy, godz. 12. Dwie minuty ciszy ka, a w latach 1990-1991 dyrektorem wy- siedzenia. Grażyna Gęsicka (PiS), Aleksandra Natal- w hołdzie ofiarom katastrofy konawczym biura krajowego Komitetu li-Świat (PiS), Sebastian Karpiniuk (PO), Wyborczego Tadeusza Mazowieckiego (w W wojsku zachowana Maciej Płażyński (niezrzesz.), Jolanta Szy- szy, o co zaapelowała do nauczy- pogrążyła się nie tylko Polska, czasie pierwszych wyborów prezyden- jest ciągłość władzy manek-Deresz (Lewica), Wiesław Woda cieli minister edukacji Katarzy- lecz także cały świat. W niedzie- ckich). W tym czasie był również dorad- n Paweł Graś, rzecznik rządu, na kon- (PSL), Izabela Jaruga-Nowacka (Lewica), na Hall. Ze sklepów zniknęły fla- lę trzydniowa żałoba rozpoczęła cą wiceprzewodniczącego Obywatelskie- ferencji prasowej uspokajał, że choć do- Arkadiusz Rybicki (PO), Zbigniew Wasser- gi państwowe. W całym kraju Po- się na Litwie, poniedziałek jest go Klubu Parlamentarnego. Jeden z zało- wódcy nie żyją, to możemy czuć się bez- mann (PiS), Edward Wojtas (PSL). Zginę- lacy wpisują się do ksiąg kondo- dniem żałoby w całej Unii Euro- życieli Unii Demokratycznej (późniejszej piecznie. – W poszczególnych siłach li też senatorowie: Janina Fetlińska (PiS) lencyjnych, odprawiane są uro- pejskiej. Polskiego prezydenta Unii Wolności). Pierwszym zadaniem Mi- zbrojnych, w Sztabie Generalnym zacho- i Stanisław Zając (PiS). pap czyste msze. W jednej z ksiąg swój czczą w ten sposób także Ukra- podpis złożył wczoraj były prezy- ina, Węgry, Brazylia i Rosja, dent Lech Wałęsa. – Z paroma gdzie wczoraj w najlepszym cza- Adres redakcji: 00-732 Warszawa, ul. Czerska 8/10; e-mail: [email protected], tel.: 022 555 50 19 (niedz.-czw., w godz. 12-20); faks: z tych ludzi miałem otwarte pro- sie antenowym telewizja pań- 555 77 07, Redaktor naczelny: Waldemar Paś, Redaktor prowadzący: Krzysztof Olszewski, Dyrektor artystyczny: Magdalena Mamajek-Mich, Wydawca: Joanna Parczyńska, Reklama: tel. 022 555 63 79, Promocja: Urszula Kosik, tel. 022 555 53 24, Kolportaż: Wojciech Piwoń- blemy do rozwiązania. Dzisiaj ja stwowa pokazała „Katyń” An- ski, tel. 022 555 45 99, ISSN 1642-8684, Druk: AGORA SA. im wybaczam, oni mnie już nie drzeja Wajdy. Miasta, w których ukazuje się wydawany przez Agorę SA dziennik „Metro”: Aglomeracja Śląska, Białystok, Bydgoszcz, Częstochowa, wybaczą – powiedział Wałęsa. Anita Karwowska, Kielce, Kraków, Łódź, Lublin, Olsztyn, Opole, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Toruń, Trójmiasto, Warszawa, Wrocław, Zielona Góra 2 RP W żalu po polskim prezydencie Alicja Bobrowicz Strona 4 metro 4 Poniedziałek 12 kwietnia 2010 Piszcie listy: [email protected] www.emetro.pl Bartosz Bobkowski/AG(4) Maria Melzacka: Wojciech Ruminkiewicz: Bożena Bobrowicz: Henryk Wojciechowski: nikt nie krył łez jak to możliwe, że tyle osób mogło zginąć ludzie rozmawiali tylko szeptem taka tragedia wydawała się niemożliwa, równocześnie nie w Katyniu MODLILIŚMY SIĘ ZA OJCÓW I PANA PREZYDENTA Czekaliśmy tylko na prezydenta i panią Marię. Usłyszeliśmy, że samolot się rozbił i wszyscy zginęli. Nikt nie wierzył. Później były łzy, modlitwa i szybki powrót do ojczyzny – opowiadają pasażerowie pociągu, który wczoraj wrócił z Katynia P Bartosz Bobkowski/AG ociąg specjalny ze Smoleń- nież dojechały do Katynia pocią- ska dotarł na dworzec War- giem, płakały. – Nikt nie krył łez. szawa Zachodnia wczoraj ra- Miała być msza za naszych ojców, no. Przyjechały nim rodziny pol- apel poległych, a odbyło się tylko skich oficerów, które miały w Ka- nabożeństwo żałobne. Modliliśmy tyniu uczcić 70. rocznicę zbrodni się za dusze naszych ojców i wszyst- dokonanej przez NKWD. Krewni kich, którzy zginęli w katastrofie. pasażerów czekali już od godz. 6. – Córka zadzwoniła z Polski. Bała Gdy w końcu o 7.47 pociąg wjechał się, że i mnie coś się stało. Płakała. na stację, na twarzach witających Ja też. Chciałam szybko wracać nie było widać radości. Raczej sku- – opowiada Maria Melzacka. pienie. – Po tym, co się stało, nie po- Pociąg do Polski miał wyruszyć trafię się uśmiechnąć. To zbyt bo- w sobotę o 20, ale odjazd przyspie- lesne – powiedziała nam Monika szono. – Wyjechaliśmy ok. 16.30. Szymańska, która czekała na bab- O ile podróż do Katynia bardzo się cię. Gdy pierwsi pasażerowie poja- dłużyła, a w Brześciu po białoru- wili się na peronie, widać było, że skiej stronie długo trwało, zanim są zmęczeni całonocną podróżą przestawili nam podwozia wago- i wciąż oszołomieni tym, co się wy- nów z europejskich na rosyjskie, darzyło koło Smoleńska. o tyle w drodze powrotnej cały czas Dla córek, synów i wnuków po- mieliśmy zielone światła, a podwo- mordowanych polskich oficerów zia zmieniono błyskawicznie – mó- miała to być pielgrzymka do gro- Specjalny pociąg, którym wracali ze Smoleńska członkowie Rodzin Katyńskich, przyjechał wczoraj do Warszawy wią zgodnie pasażerowie pociągu. bów ojców i dziadków. Na 10 kwiet- – W wagonach panowała cisza. Każ- nia zapowiedziano główne uroczy- niem. – Staliśmy przed pomni- – Po kilku następnych minutach skiej ambasady w Moskwie. Powie- dy siedział w swojej kuszetce. Ci, stości upamiętniające 70-lecie kiem. Przyjazd polityków się opóź- ktoś powiedział głośno, że samolot dział, że samolot się rozbił, że wszy- którzy mogli, spali. Niektórzy pła- zbrodni katyńskiej. Ich rangę mia- niał, rozeszła się informacja, że po- z prezydentem rozbił się w lesie. Nie scy zginęli – mówi harcerz Wojciech kali. Jeśli ktoś rozmawiał, to raczej ła podnieść obecność prezydenta czątek uroczystości zostanie prze- uwierzyłem. To wydawało się nie- Sapiński z grupy medycznej poma- szeptem. I tylko o tym, co się mog- Lecha Kaczyńskiego. Rodziny oraz sunięty. Nikt jeszcze niczego nie możliwe. Nie tutaj – mówi Henryk gającej uczestnikom wyprawy. ło stać z samolotem. Poza podanym towarzyszący im żołnierze, harce- podejrzewał – opowiada Maria Wojciechowski z chóru orkiestry – W większości staliśmy w milcze- na cmentarzu komunikatem nic do rze i wolontariusze przybyli na Melzacka, która przyjechała do Ka- Wojska Polskiego. Wśród ponad niu. Nie mogliśmy uwierzyć, że pre- nas nie docierało – relacjonuje Bo- miejsce już w piątek wieczorem, tynia na grób ojca. – Nagle rozeszła 400 Polaków, którzy na cmentarzu zydent Kaczyński, tylu polityków, żena Bobrowicz. specjalnym pociągiem z Warszawy. się wieść, że samolot miał awarię, oczekiwali przyjazdu prezydenta, wojskowych, mogło zginąć jedno- – Przecież mieliśmy uczcić na- Noc spędzili w wagonach. Para ale jakoś udało mu się wylądować zapadła cisza. Nikt nie dowierzał, że cześnie – mówi Wojciech Ruminkie- szych ojców, miała być msza, wień- prezydencka wraz z oficjalną dele- – dodaje Bożena Bobrowicz, która mogło się stać coś tak strasznego. wicz, wnuk oficera pochowanego ce i przemówienie pana prezyden- gacją miała dotrzeć do lasu katyń- dotarła do Katynia przez Warsza- – Nagle informację o katastrofie po- w Katyniu. Posłanki Jolanta Szczy- ta. Jak to się mogło stać? – pyta pani skiego w sobotę, tuż przed połud- wę z Londynu. twierdził przez mikrofon ktoś z pol- pińska i Beata Kempa, które rów- Maria. Jacek Różalski ŚWIATOWE MEDIA O TRAGEDII POD SMOLEŃSKIEM Rosja tysemickiego i nasyconego w symbolikę, że jest w stanie cji, nie zawahał się przed przypar- Szwecja Radio Echo Moskwy: – Nie chcieliś- homofobią narożnika. wstrząsnąć nawet najbardziej obo- ciem do muru Unii Europejskiej i jej „Svenska Dagbladet”: – Polska jest my, ale znów przysporzyliśmy wam „Süddeutsche Zeitung”: – Dla Polski jętnymi duszami. przyszłych projektów. Ten polski poli- w szoku. Kraj stracił połowę konser- bólu. Wybaczcie, że kolejne nieszczę- to więcej niż katastrofa samolotu. To „La Stampa”: – Znów zginęła tyk prawicy zawsze był wierny swo- watywnej elity, w tym prezydenta ście przyniosła wam Rosja! nieszczęśliwe zrządzenie losu, które tragicznie polska elita. Niczym im ideałom, choć nie zawsze po- Lecha Kaczyńskiego. Polska to jed- wpisuje się w wielką narodową opo- w magicznym paradygmacie prawny politycznie. nak demokratyczne państwo Niemcy wieść o cierpieniu i ofiarach narodu. wiecznego powrotu, w tej samej i na skutek tragedii nie dojdzie „Welt am Sonntag”: – Katastrofa rosyjskiej prowincji, w której Francja tam do politycznego kryzysu. samolotu staje się dla Polaków dru- Włochy dokonano pierwszej zagłady. „Le Figaro”: – Lech Kaczyński był gą traumą katyńską. „La Repubblica”: – Wydaje się, katolickim konserwatystą. Bronił Wielka Brytania „Frankfurter Allgemeine Sonntag- że coś naprawdę ponadnaturalnego Hiszpania zdecydowanie swoich przekonań. „Guardian”: – Polacy będą musieli szeitung”: – Lech Kaczyński repre- wyznacza przeznaczenie narodu pol- „El Mundo”: – Jaki smutny los Pola- Jednak mimo swojego odpowiedzieć na pytanie, dlaczego zentował nacjonalistyczne środowi- skiego. Tragedia, do której doszło ków, osieroconych raz i drugi! Lech eurosceptycyzmu, był gotowy prezydent wraz z delegacją najważ- sko Polski. Ale wyprowadził narodo- w zamglonym lesie, niedaleko Kaczyński był politykiem kontrower- do ustępstw, takich jak ratyfikowa- niejszych osób w kraju leciał na wą prawicę z antyeuropejskiego, an- lotniska w Smoleńsku, tak obfituje syjnym, ale nie bał się konsekwen- nie traktatu lizbońskiego. uroczystości 20-letnim tupolewem. 1 RP Strona 5 metro Poniedziałek 12 kwietnia 2010 Piszcie listy: [email protected] www.emetro.pl 5 F. KLIMASZEWSKI/AG DLA „METRA”: Ktoś mógł nalegać na lądowanie Gen. Gromosław Czempiński b. szef UOP: – Zapewne przed startem pilot analizował zmiany pogody. Gdy się dowiedział, że jest źle, powinien był wybrać lotnisko zapasowe. Warunki były cięż- kie, a wyposażenie techniczne lotniska słabe. Ale piloci lata- jący z VIP-ami wielokrotnie przekraczają to minimum bezpieczeństwa i zdają się na swoje umiejętności. A dla prezydenta Katyń to by- ła rzecz święta i nie chciał się spóźnić na uroczystości. Mógł nalegać na lądowanie. Ale pi- lot powinien odmówić. Ja też podejmowałem ryzykowne de- cyzje, choć rozsądek mówił mi, że nie wolno. not. maj CZARNE Czy przyczyną mogła być rozmów pomiędzy pilotami a kontrolą lotów nie znaleziono żadnych wskazó- awaria maszyny? wek dotyczących problemów technicz- – Tak, choć to najmniej prawdopodobna nych. Według Bastrykina pilot znacznie hipoteza, bo samolot był tuż po remoncie częściej wspominał o złej pogodzie – mówi Tomasz Hypki ze „Skrzydlatej Pol- i mgle, a mimo to kilkakrotnie podejmo- SKRZYNKI ski”. Tu-154M o numerze bocznym 101 należał do 36. Specjalnego Pułku Lotnictwa Trans- portowego. Wyprodukowano go w Rosji wał próbę wylądowania. Za mało paliwa? Nie można także wykluczyć, że tupolew, MÓWIĄ w czerwcu 1990 r. Może wylatać w sumie 30 który według części relacji wykonał aż tys. godzin. Wylatał 5 tys. 141 godzin, a ostat- cztery kręgi nad smoleńskim lotni- ni z remontów zakończył się 21 grudnia skiem, nie miał wystarczającej ilości pa- 2009 r. Dowództwo Sił Powietrznych zapew- liwa, by dolecieć do innego portu. – Jed- nia, że wszystkie bieżące obsługi wykona- nym z potwierdzeń może być fakt, że O POGODZIE no przed lotem, zgodnie z procedurami. Rządowe tupolewy miewały wcześniej usterki techniczne, np. ostatnio na Hai- ti (awaria układu sterowniczego), bardzo szybko ugaszono pożar po upad- ku – mówi Hołdanowicz. Odpowiedź po- winny dać dokumenty startowe samo- lotu z Warszawy – w nich jest odnoto- w 2008 r. w Mongolii (awaria klap) czy wane, ile paliwa miał w zbiornikach. w 2005 r. w Wiedniu (awaria akumulato- rów). Piloci chwalą te maszyny, ale sta- Co może wyjaśnić Czy zawinili ludzie? sekcja zwłok? P ilot prezydenckiego Tu-154 nie tystyki nie są dla nich łaskawe. Według skarżył się na żadne problemy Wina może leżeć zarówno po stronie zało- branżowej strony Aviation-safety.net do- Ciała ofiar katastrofy będą poddane techniczne maszyny. Za to często gi Tu-154, jak i obsługi wieży lotniska Sie- tychczas doszło do 57 katastrof Tu-154, w Moskwie nie tylko oględzinom i iden- mówił o złej pogodzie i mgle – to wstępne wiernyj. Piloci mogli podjąć złą decyzję w których zginęło 2 tys. 725 osób. Łącz- tyfikacji. Konieczne są także sekcje informacje z analizy czarnych skrzynek, i zaryzykować lądowanie w warunkach, nie Rosjanie wyprodukowali 1015 ma- zwłok. Między innymi po to do Rosji podane przez rosyjski komitet śledczy. które na to nie pozwalały. Doniesienia szyn tego typu. Dla porównania: na 4 tys. udała się ekipa polskich patomorfolo- o przynajmniej dwóch podejściach do lą- 225 wyprodukowanych airbusów A320 gów. – Wyniki zostaną uwzględnione w Ekipa 12 śledczych z Polski i z Rosji na ra- dowania mogą świadczyć o determinacji. rozbiło się 16. Spośród 6 tys. 285 boein- raporcie z tragedii – wyjaśnia płk Zbi- zie nie wyklucza żadnej z trzech hipotez: – Zła pogoda nie jest wytłumaczeniem gów 737 rozbiło się 135. gniew Rzepa, rzecznik Naczelnej Pro- że przyczyną katastrofy były złe warun- – mówi pilot śmigłowców wojskowych. Rosyjska prokuratura wstępnie wyklu- kuratury Wojskowej. ki atmosferyczne, błąd człowieka lub awa- – Jeśli lądowanie jest niemożliwe, leci się cza, że katastrofa mogła być spowodowa- Mogą np. dowieść, że na pokładzie wy- ria samolotu. na lotnisko zapasowe, gdzie pogoda jest na przyczynami technicznymi. – Tupolew buchł pożar lub był dym, którego nie od- lepsza – dodaje. Taką decyzję kilkanaście był w doskonałym stanie – oświadczył szef notowały przyrządy. Ze sposobu ułoże- Czy zawiniła pogoda? minut przed lądowaniem prezydenckie- komitetu śledczego Aleksandr Bastrykin. nia ciał można wyczytać wiele o prze- Tu kluczowy będzie przejęty przez pro- go tupolewa podjęli piloci Iła-76 z funkcjo- biegu wypadku. kuraturę raport meteorologiczny, jaki nariuszami rosyjskiego BOR-u, którzy Co powiedzą czarne skrzynki? Ciała pilotów zostaną zbadane dokład- przed startem dostali piloci Tu-154. także lecieli do Smoleńska i zawrócili do Rosyjskie ministerstwo transportu po- niej niż inne – przeprowadzone będą te- Pierwsza możliwość: już w raporcie Moskwy. dało, że „rejestrator dźwięku i rejestra- sty toksykologiczne na obecność m.in. pojawiło się ostrzeżenie, że w momencie Pracownicy wieży w Smoleńsku twier- tor parametrów lotu zostały przekazane leków i alkoholu. lądowania nad Smoleńskiem będzie zła dzą, że kilkakrotnie sugerowali polskim do laboratorium, gdzie rozpoczęła się ich pogoda. Mimo to piloci mogli zaryzyko- pilotom, by skierowali maszynę na inne analiza w obecności przedstawicieli Co się dzieje w śledztwie? wać i wystartować. Nawet całkowite zam- lotnisko. Podobne wskazówki dawali polskiej prokuratury”. Analiza jest prze- Śledczy z Polski i Rosji współpracują ze glenie nie wyklucza możliwości bezpiecz- ponoć Białorusini, jeszcze nad ich teryto- prowadzana w laboratorium międzyrzą- sobą, choć prokuratury obu państw pro- nego lądowania na lotnisku, jeśli ma ono rium. Polscy piloci mieli je zignorować. dowego komitetu lotniczego w Moskwie. wadzą osobne śledztwa. system naprowadzający ILS (ma go np. Jeśli faktycznie tak było – popełnili błąd, Taśma z zapisem parametrów lotu prze- – W Warszawie została zabezpieczona Heathrow). Na lotnisku Siewiernyj który kosztował życie 96 osób. mieściła się wewnątrz czarnej skrzynki, cała dokumentacja lotu – poinformował w Smoleńsku systemu ILS nie było. Jak było naprawdę, mogą wyjaśnić wy- najprawdopodobniej z powodu wstrząsu. Mateusz Martyniuk, rzecznik Prokura- Zła pogoda mogła też zaskoczyć załogę łącznie analizy zapisów z czarnych skrzy- Nie wiadomo, czy rejestrator został u- tury Generalnej. – Zabezpieczana jest prezydenckiego tupolewa już w powie- nek maszyny oraz nagrań z wieży. szkodzony. dokumentacja związana ze stanem tech- trzu. Bieżące raporty meteo piloci otrzy- – Można też pytać, dlaczego rosyjska ob- Na taśmach powinny być nagrania z ka- nicznym samolotu – dodał rzecznik Woj- mywali drogą radiową. sługa lotniska nie zdecydowała się na je- biny pilotów – wszystkie rozmowy, jakie skowej Prokuratury Okręgowej w Poz- – Trudne warunki to nie nadzwyczajna go zamknięcie – zastanawia się Grzegorz prowadzili między sobą, z innymi człon- naniu płk Mikołaj Przybył. sytuacja. Codziennie ileś lotnisk jest spo- Hołdanowicz, redaktor naczelny mie- kami załogi (jeśli pojawili się w kabinie) W Smoleńsku ekipa ok. 800 osób zabez- witych mgłą, ale do katastrof nie docho- sięcznika „Raport WTO”. – Być może nie oraz z wieżą. Analiza nagrań pozwoli piecza wszelkie ślady wypadku. Zbie- dzi, bo piloci znają minimalne warunki pozwalały na to jakieś wewnętrzne pro- ustalić, jakie dokładnie polecenia otrzy- rane są wszystkie szczątki tupolewa, pogodowe, poniżej których nie mogą lą- cedury, być może obsługa zbytnio zaufa- mywała polska załoga od naziemnej ob- które następnie będą badane przez spe- dować – opowiada pilot boeingów 737 ła polskiej załodze, że ta nie zdecyduje się sługi lotniska i jak na nie reagowała. cjalistów. w Locie. na lądowanie – przypuszcza. Po wstępnym przeanalizowaniu nagrań Kinga Graczyk, pap, gazeta.pl 1 RP Strona 6 metro 6 Poniedziałek 12 kwietnia 2010 Piszcie listy: [email protected] www.emetro.pl Sportowe pożegnanie REUTERS(2), PAP Tomasz Adamek, bokserski mistrz świata n Przeznaczenie zabrało moich przy- jaciół, Pana Prezydenta Rzeczypospoli- tej Polskiej z Małżonką, ludzi bardzo ważnych dla mojego rodzinnego kra- ju. Otoczmy ich najbliższych spokojem i troską. (...) Ze swojej strony będę de- dykował moją najbliższą walkę tym, których zabrała śmierć, i tym, których Oni pozostawili w smutku i żałobie. W oświadczeniu dla AS info Marcin Gortat, koszykarz Orlando Magic n Ta katastrofa pozostanie w naszych sercach na wiele lat. Wielu wspania- łych przedstawicieli elit politycznych odeszło zbyt szybko i nigdy już nie wró- ci. Módlcie się wszyscy za moich roda- ków, którzy zginęli. Robert Kubica, kierowca F1 n Jestem głęboko wstrząśnięty i za- smucony wiadomością o tej tragedii, która nie ma precedensu dla naszego narodu. (...) Wysyłam moje najszczer- sze kondolencje rodzinom ofiar. Moje myśli są z każdym z moich rodaków, których dotknęła tragedia. Monika Pyrek, tyczkarka n Nie znam słów, którymi mogłabym wyrazić smutek i rozpacz. Składam kon- dolencje rodzinom ofiar katastrofy, a szczególnie rodzinie olimpijskiej, któ- ra utraciła wyjątkowego człowieka, Pre- zesa PKOl Piotra Nurowskiego. Michel Platini, szef UEFA n Byłem zszokowany i zasmucony, gdy się dowiedziałem o tym tragicz- nym wypadku. Chcę wyrazić moje wsparcie w tych trudnych chwilach dla polskich partnerów, z którymi przygo- towujemy Euro 2012. Joseph Blatter, od góry: Sobota, godz. 22, Madryt, stadion Santiago Bernabéu. Piłkarze Realu prezydent FIFA Madryt i Barcelony przed słynnym Gran Derbi oddają hołd ofiarom katastrofy lotniczej. Gracze Realu wystąpili w tym meczu z czarnymi opaskami na n Polska straciła przywódcę, który rękawach zrobił wiele dobrego dla piłki powyżej: Polski piłkarz Borussii Dortmund Jakub Błaszczykowski także grał i z ogromnym zaangażowaniem po- w meczu z Mainz z czarną opaską. magał w rozwiązywaniu problemów Z lewej: Podobnie postapił Łukasz Podolski z FC Koeln, urodzony w Gliwicach, futbolu. A ja straciłem przyjaciela. a obecnie reprezentant Niemiec, podczas meczu jego drużyny z Hoffenheimem Sport.pl, pap W. OLKUŚNIK/AG znakiem zapytania. – Ze względu na po- Koszykówka wagę sytuacji jesteśmy przygotowani na n Wszystkie rozgrywki, które miały od- Piotr Nurowski, SPORT różne warianty. Ale jest za wcześnie, by mówić o ewentualnych zmianach termi- być się w miniony weekend, odwołał też Polski Związek Koszykówki. Ponieważ ża- prezes PKOL (1945-2010) W ZAWIESZENIU narzowych – tłumaczył nam wczoraj rzecz- łoba potrwa do piątku włącznie, nie wia- nik Ekstraklasy S.A. Adrian Skubis. PZPN domo, czy odbędzie się zaplanowane na również odwołał zaplanowane na wtorek 16 kwietnia spotkanie Polskiej Ligi Ko- i czwartek spotkania młodzieżowych re- szykówki między Anwilem Włocławek Muszę spojrzeć 28 lat. Był wówczas najmłodszym pre- prezentacji Polski U-16 i U-17 z Azerbejdża- i Asseco Prokom Gdynia, decydujące zesem narodowego związku sporto- nem i Estonią. o pierwszym miejscu przed play-offami. w niebo i tam go wego na świecie. Jak poinformował nas redaktor naczel- poszukać 27 lutego 2005 roku został prezesem Siatkówka ny oficjalnej strony rozgrywek PLK.pl Był moim przyjacielem i wielkim spor- PKOl. W kwietniu 2009 roku powie- Na czas żałoby narodowej zawieszono n W weekend nie odbyło się największe Adam Romański, dziś ma zapaść decyzja towym dyplomatą. Miał jeszcze tak rzono mu pełnienie tej funkcji na ko- niemal wszystkie wydarzenia sportowe wydarzenie siatkarskie i sportowe w Pol- w tej sprawie. wiele do zrobienia, ale niestety przy- lejną czteroletnią kadencję. w Polsce. W weekend nie odbyły się sce – finałowy turniej Ligi Mistrzów. Zes- szedł ten dzień, w którym muszę spoj- – Znaliśmy się jeszcze z czasów zawod- spotkania piłkarskiej, koszykarskiej poły, które miały zagrać w Łodzi: Skra Beł- Pozostałe sporty rzeć w niebo i tam poszukać Piotra niczych. Zapamiętam go jako człowie- i żużlowej ekstraklasy oraz finałowy tur- chatów, Dynamo Moskwa, Trentino Bet- n Do momentu zakończenia żałoby za- – powiedział Robert Korzeniowski, ka niesamowicie pracowitego, odda- niej siatkarskiej Ligi Mistrzów. Choć ża- Click i ACH Volley Bled, wraz z przedstawi- wieszono rozgrywki piłkarzy i piłkarek czterokrotny mistrz olimpijski, o pre- nego sprawie. Znalezienie jego na- łoba ma potrwać do piątku do północy, cielami Europejskiej Federacji Siatkówki ręcznych. Nie odbył się finałowy mecz zesie Polskiego Komitetu Olimpijskie- stępcy będzie olbrzymim problemem nie wiadomo, czy przerwa w rozgryw- (CEV) będą musiały wyznaczyć nowy ter- Pucharu Polski, w którym miały się zmie- go Piotrze Nurowskim, który w sobo- – powiedział Czesław Lang, wice- kach w Polsce nie przeciągnie się na ca- min rozgrywek. Nieoficjalnie mówi się o po- rzyć Vive Kielce i Zagłębie Lubin. Odwo- tę zginął w katastrofie samolotu pre- mistrz olimpijski w kolarstwie. ły przyszły weekend łowie maja. Wstrzymane zostały również łano też wszystkie zawody sportów mo- zydenckiego pod Smoleńskiem. Po śmierci Piotra Nurowskiego jego rozgrywki lig siatkarskich: PlusLigi, PlusLi- torowych, w tym żużlowej ekstraligi. Wy- Piotr Nurowski był absolwentem Wy- obowiązki przejął Andrzej Kraśnicki, Piłka nożna gi Kobiet oraz pierwszej i drugiej ligi. – Me- jątkiem są hokejowe mistrzostwa świa- działu Prawa Uniwersytetu Warszaw- prezes Związku Piłki Ręcznej w Polsce n Polski Związek Piłki Nożnej zawiesił cze zaplanowane na przyszły weekend ta dywizji 1. do lat 18 w Krynicy-Zdroju. skiego. Ale jego prawdziwą pasją był i pierwszy wiceprezes PKOl. W najbliż- do odwołania wszystkie rozgrywki pił- prawdopodobnie już się odbędą, ale mu- Turniej się rozpoczął, wszystkie mecze sport. Szczególnie ukochał jego kró- szym czasie zarząd komitetu zadecy- karskie, ligowe i pucharowe. W sobotę simy w konsultacji z klubami od nowa uło- odbywają się zgodnie z planem, ale bez lową, lekkoatletykę. Kiedy w 1973 ro- duje o terminie nadzwyczajnego zjaz- i niedzielę nie odbyła się 24. kolejka eks- żyć cały grafik – mówi „Metru” rzecznik udziału publiczności. Każde spotkanie ku został wybrany na prezesa Polskie- du sprawozdawczo-wyborczego. traklasy. Rozegranie kolejnej, zaplano- Polskiego Związku Piłki Siatkowej Kamil Fe- pozbawione jest oprawy muzycznej i po- go Związku Lekkiej Atletyki, miał aq wanej na przyszły weekend, też stoi pod dorowicz. przedza je minuta ciszy. peka 1 RP Strona 7 metro Poniedziałek 12 kwietnia 2010 Piszcie listy: [email protected] www.emetro.pl 7 TERAZ TRUDNIEJ NAM BĘDZIE KOGOŚ SKRZYWDZIĆ Sobotnia katastrofa poruszyła sumienia. W sposób szokujący przekonaliśmy się, jak kruche jest nasze życie. Obiecujemy sobie, że będziemy lepszymi ludźmi. Podobnie było po śmierci Jana Pawła II. Czy tym razem nam się uda? Andrzej Monczak/AG z Jarosławem żywamy zbiorowa traumę, ten sens od- Makowskim, naleźli gdzie indziej. teologiem, Gdzie? – Wierzący przystanęli w modlitwie, rozmawia Michał Stangret niewierzący w skupieniu. Taki jest Polacy pogrążyli się w największej sens okresu żałoby. Francuski filozof traumie ostatnich dziesięcioleci. Te Jacques Derrida powiedziałby, że teraz emocje, które w nas tkwią, to zupeł- w każdym z nas ona pracuje. To ozna- nie inny zbiorowy żal niż po śmier- cza, że każdy jakoś na swój sposób prze- ci Jana Pawła II. trawia to, co się stało. Na razie wspól- – Porównania narzucają się w sposób nie przeżywana żałoba na niespotyka- oczywisty, bo w obu sytuacjach mieliś- ną skalę cementuje nas jako wspólno- my do czynienia ze śmiercią. Jednak tę. Liczne piątkowe małostkowe spory w przypadku papieża byliśmy oswaja- już w sobotę stały się głupie, bezcelo- ni z jego chorobą i w końcu – gdy we. Dziś w większym niż przed sobotą śmierć przyszła – mogliśmy ją sobie stopniu dostrzegamy bezsens niepo- zracjonalizować, bo każdy stary czło- trzebnego codziennego kopania się po wiek w końcu musi umrzeć. Tymcza- kostkach. sem teraz śmierć przyszła jak złodziej. Dziś, kiedy jechałem do pracy, kie- Uderzyła w nas zupełnie niespodziewa- rowcy na siebie nie trąbili, nie wy- nie, wprawiając w całkowite osłupie- przedzali innych, sąsiedzi mówili nie, zabierając naraz tak wielu, i to sobie dzień dobry. Aż się ciśnie na akurat w takim, a nie innym, symbo- usta pytanie: wrócimy do normy? licznym dla Polaków miejscu i w takich – Z pewnością im więcej czasu minie okolicznościach. Wszyscy próbujemy od tragedii, tym bardziej będziemy tę tragedię w jakiś sposób sobie zracjo- wracać do starych przyzwyczajeń. Ale nalizować i szukamy pytania o sens te- ten świat nie będzie już taki sam, jak go, co się stało. przed sobotą. Dziś nasza wrażliwość I do jakich wniosków dochodzimy? jest większa. Ta katastrofa najmocniej – Z jednej strony w głowach kołacze jak to tylko możliwe pokazała niesamo- nam się katyńska symbolika, z drugiej witą kruchość naszego życia. Nie czekamy na konkretne wyniki śledz- twierdzę, że teraz nagle staniemy się twa. Ale te technikalia, choć bardzo aniołami, ale z drugiej strony nie są- istotne, w wymiarze duchowym są te- dzę, by to, co się stało, mogło spłynąć raz bez znaczenia. Nie zmienią tego, co po nas jak woda po gęsi. I nawet gdy już zaczęło się dziać w naszych sercach, zrobimy coś złego, to coś w nas drgnie, bo nie odpowiedzą na pytanie o sens chętniej przeprosimy. bezprecedensowej śmierci. Zostaniemy To realne, że moglibyśmy stać się – jak stoimy dziś – z bezradnie rozłożo- po prostu lepszymi ludźmi, nie tyl- nymi rękami, bo całe to wydarzenie ko na te kilka dni? z racjonalnego punktu widzenia sensu – Sobotnia katastrofa będzie jak ka- nie ma i nie sposób nam go będzie zna- mień w bucie, który będzie nas uwie- leźć w racjonalnych wytłumaczeniach. rać, gdy zechcemy kopnąć drugiego Właśnie dlatego uważam, że – jak nigdy człowieka. Wielu z nas go odczuje. Bę- dotąd – istnieje szansa, byśmy my, wszy- dzie przypominał, by żyć tak, jakby scy Polacy, którzy dziś wspólnie prze- każda chwila była tą ostatnią. n Poznań. Flagi w oknach na osiedlu Czecha prawdziwa żałoba trwa rok. My w ogóle funkcjonujemy w latach, PRAWDZIWA ŻAŁOBA TRWA CAŁY ROK miesiącach, tygodniach. Po krzątaninie związanej ze zorga- nizowaniem pogrzebu i innych przyziemnych spraw, po czterech, sześciu miesiącach przychodzi za- Dawid Chalimoniuk/AG n Nie wiem, jak to będzie. narodu, nawet jeżeli nie zgadzamy Elliot Aronson, psycholog spo- łamanie, depresja. Ten smutek W historii świata nie było ta- się z jego poglądami. łeczny, w jednej ze swoich ksią- trzeba przeżyć i nie wolno przed kiej sytuacji. Czasami na ta- Jaka jest różnica w przeżywa- żek przytacza badania, z któ- nim uciekać. To rana, którą nale- kim wielkim nieszczęściu lu- niu żałoby po bliskiej osobie rych wynika, że po śmierci zna- ży oczyścić, i to musi potrwać. Je- dzie mogą zbudować dobre i po kimś, kogo znaliśmy tylko nych osób, idoli, autorytetów, żeli stłumimy ten ból, pojawi się relacje – mówi psycholog z telewizji, ale mógł być dla nas obserwowano zwiększoną ilość jako choroba. Piotr Zaremba autorytetem? wypadków samochodowych, Czy żałoba po sobotniej kata- – W jednym i drugim przypadku lotniczych. Z czego to może wy- strofie też będzie podobna? Katarzyna Zacharska: Dlacze- to strata. A każda strata to element nikać? A może nie znajdzie się na nią go płaczemy po śmierci osób, naszego umierania. Te dwie sytu- – Ludzie w takich chwilach słab- miejsce w natłoku spraw, zbliża- z którymi nawet nigdy nie uda- acje różni zaś to, że relacja z bliski- ną, stają się mniej uważni i rozko- jących się wyborów, itd.? ło nam się porozmawiać? mi wynika z kontaktu z nimi, z jarzeni, popełniają więcej błędów. – Nie wiem, jak to będzie. W histo- Piotr Zaremba: – Myślę, że iden- bliskości, miłości. Podświadomie człowiek traci rii świata nie było takiej sytuacji. tyfikujemy te śmierci ze stratą bli- W przypadku śmierci osób zna- oparcie, tak jakby stał na skale, Czasami na takim wielkim nie- skich nam osób. Identyfikujemy nych i ważnych, autorytetów, jest która się nagle obsunęła. Wtedy szczęściu ludzie mogą zbudować to, co się stało, z własnymi lękami. tak, jakbyśmy tracili nadzieję na może nawet zginąć. dobre relacje. Jak patrzyłem na Wszyscy boimy się śmierci, nie bezpieczeństwo. Musimy nagle Z każdej żałoby wychodzi się prezydenta Rosji, to miałem wra- Katowice. Znicze przed katedrą chcemy, żeby nas to spotkało. Pre- być samodzielni. Musimy wresz- tak samo? żenie, że nie udawał, że to wszyst- 2 RP Chrystusa Króla zydent jest utożsamiany z ojcem cie dorosnąć. – Jest w tym jakaś mądrość, że ko było szczere. n Strona 8 metro 8 Poniedziałek 12 kwietnia 2010 Piszcie listy: [email protected] www.emetro.pl K. GUTKOWSKI/AG ZŁÓŻ KONDOLENCJE: [email protected] Z LISTÓW DO „METRA” ONI WSZYSCY Dzielimy się z wami BYLI TACY WESELI naszym bólem PAP A. SADOWSKA/AG Oni są mości, słucham relacji radio- czułam wszystko. Osobiście niezastąpieni wych, bo chcę być na bieżą- nie znałam ludzi, którzy zgi- Ł. JACHIMIAK (10) co. Jest mi bardzo ciężko, nie nęli w Smoleńsku, ale mogę spać, płaczę. wiem, że moja rodzina część z nich znała. Dlatego Zginęli ludzie rodzinom ofiar współczuję Krystian wybitni szczególnie. To straszne zgi- Mochnowski, nąć w taki sposób i tak na- 35 lat, sprzedawca gle. Nie umiem wyobrazić Zginęli ludzie bardzo warto- sobie bólu tych ludzi. ściowi, którzy wnieśli olbrzy- mi wkład w rozwój kraju. Stanisław Turos, Będę się modlił Oni są niezastąpieni. Ta tra- 53 lata, inżynier gedia jednoczy nas wszyst- Ta tragedia wstrząsnęła mną kich. Chyba każdy Polak my- i całą moją rodziną. To wiel- Wśród ofiar katastrofy prezydenckiego samolotu byli nie tylko ludzie z pierwszych stron gazet, śli dziś o rodzinach ofiar. ka strata dla Polski. Zginęło lecz także siedmioosobowa załoga samolotu i dziewięciu funkcjonariuszy BOR – ich rodziny mnóstwo wybitnych ludzi. Maciej Okoń, i przyjaciele przeżywają podwójną tragedię Najważniejsza jest Wykształconych, zaangażo- 23 lata, student chwila ciszy wanych w działalność spo- Na początku pomyślałem, łeczną, państwową. Zastą- że to głupi żart. Niestety, 23-letnią O 25-letniej stwo. W liceum wybrałyśmy się pić ich będzie trudno, a po- nie ma się z czego śmiać. To razem na kurs spadochronowy godzić się z ich stratą jest wielki dramat i straszny, nie- Natalię Januszko, Justynie Moniuszko, na lotnisko do Radawca pod Lu- jeszcze trudniej. Rodzinom wyobrażalny ból rodzin oraz stewardessę, wspominają stewardessie, opowiadają blinem. Nigdy nie zapomnę na- Karol Węgrzyn, zmarłych można tylko przyjaciół zmarłych. Bardzo Kamil Pancewicz, kolega Piotr, kolega z aeroklubu, szego drugiego wspólnego sko- 30 lat, prawnik współczuć. Inaczej, niestety, im współczuję, nie wiem, co z klasy w liceum Cervantesa pilot ku. Była piękna pogoda, lecia- Ta tragedia jest ogromna nie jesteśmy im w stanie po- więcej mogę powiedzieć. w Warszawie – Justyna była związana z lotnic- łyśmy 20 m od siebie i krzycza- i dla mnie niezrozumiała. móc. Na pewno będę się modlił – Nie było w klasie chłopaka, twem od zawsze. W wieku 16 lat łyśmy, jak to pięknie jest być na Nie umiem znaleźć słów, że- za ofiary i ich rodziny. który by się w niej nie podko- zapisała się do aeroklubu, czyli niebie. Przeleciałyśmy lotnisko by o niej mówić. Zresztą, my- To mistyczna chiwał. Wiem, że wyrażenie wtedy, od kiedy pozwalają na to i miałyśmy ekstremalne lądo- ślę, że dla rodzin ofiar naj- tajemnica Bardzo ceniłam „wiecznie uśmiechnięta” jest przepisy. Była spadochroniarką. wanie w sadzie jabłkowym. Ju- ważniejsza jest chwila ciszy. prezydentową punktem obowiązkowym Często latałem z nią jako pilot sa- styna okazała się bardzo dziel- w takich chwilach, ale ona molotu, z którego skakała. Była na, nie wystraszyła się. Później Jestem z nimi całym rzeczywiście taka była. doświadczonym skoczkiem, mia- były studia – oczywiście kieru- sercem Anna Śliwa, koleżanka ła na koncie ponad 250 skoków. nek lotnictwo. Spełniała swoje Tadeusz Wójcik, z liceum Cervantesa Kilka lat temu zdobyła licencję marzenia. Na studiach rozpo- 86 lat, ekonomista Magdalena w Warszawie pilota szybowcowego. Wybrała częła pracę jako stewardessa. To jest dla mnie niemalże Koźmińska--Szczepańska, – Mieszkała w Józefosławiu studia związane z lotnictwem Najpierw w PLL LOT, a następ- mistyczna tajemnica, dla- 50 lat, handlowiec pod Warszawą. Żartowała, że – najpierw na Politechnice Rze- nie w 36. Pułku Lotnictwa czego to się stało tam i te- Jest mi ogromnie przykro. szybciej lata samolotami po szowskiej, na Wydziale Mecha- Transportowego. Mówiła: „po- Paulina Księżopolska, raz. Miejmy nadzieję, że tę Szczególnie ceniłam panią świecie, niż dociera z Warsza- nicznym Energetyki i Lotnictwa. znaję interesujących ludzi, 23 lata, pracuje w instytucji pań- tragedię będziemy umieli prezydentową Marię Ka- stwowej, w wydziale ochrony wy do domu. W 2006 r., jako pierwsza w histo- zwiedzam i, co najważniejsze, środowiska przetworzyć na miłość i na czyńską. Była serdeczną, do- Była bardzo dumna z pracy rii tej uczelni, zdobyła tytuł miss. latam”. Rodzinom, które straciły mądry patriotyzm, którego brą osobą. – najpierw traktowała ją jako Potem przeniosła się do Warsza- w tej tragedii swych najbliż- w ostatnim czasie tak bar- formę dorabiania podczas stu- wy. Miała niezwykły uśmiech. O 38-letnim szych, przekazuję najserdecz- dzo nam brakowało. Później do mnie diów, ale potem jako zawód. Marzena Pietralska, niejsze wyrazy współczucia. dotarło, jaka Natalia była strasznie zado- przyjaciółka Arturze Francuzie, Jestem z nimi całym sercem Nie umiem to tragedia wolona, że będzie latać w rzą- – Justyna 6 lipca skończyłaby 25 i całą duszą. wyobrazić dowych samolotach. Wiem, że lat. Każdy, kto choć raz ją widział, funkcjonariuszu BOR, sobie tego bólu ci politycy, którzy z nią latali, wie, jak była piękna. Została na- opowiada jego kolega Nie mogę spać, bardzo dobrze ją kojarzą. wet Miss Politechniki Warszaw- Lech Stelmach płaczę Chwalili jej poczucie humoru skiej. Pochodziła z Białegostoku, – Artura poznałem kilka lat te- Anna Polarska, i kompetencje. Miała klasę! tam się wychowała, dorastała mu. Wieczorami po pracy gra- 31 lat, kierownik zmiany Potrafiła ubrać się z niezwy- i poznawała świat. Od najmłod- liśmy amatorsko w siatkówkę Wanda Onyszkiewicz, Łączę się w bólu z rodzinami kłą elegancją. Była jak Au- szych lat ciągnęło ją ku niebu. w szkole w Brwinowie. Był 23 lata, studentka wszystkich zmarłych. Kiedy drey Hepburn: ta nonszalan- Często chodziła z głową w chmu- sympatycznym człowiekiem, Beata Trykiel, Informację o katastrofie dowiedziałam się o tej sytu- cja w połączeniu z poczuciem rach. Była zastępową w 93. Bia- lubił żartować. W czasie gry po- 44 lata, pracuje w sklepie usłyszałam przez przypa- acji, nie mogłam w nią uwie- humoru. Kochała imprezy łostockiej Drużynie Harcerskiej. trafił nas wszystkich rozśmie- Łączę się w bólu z ludźmi, dek, w kiosku. Wtedy nie rzyć. Dopiero po kilku godzi- i wypady ze znajomymi na Ślicznie rysowała, zajmowała się szyć. Ostatnio chorowałem, nie których spotkała ta tragedia. zrozumiałam, co się stało. nach dotarło do mnie, jak wakacje. Zostawiła siostrę kroniką drużyny. W harcerstwie mogliśmy grać, więc się nie wi- Jest mi bardzo przykro. Prze- Dopiero kiedy dotarłam do wielka jest to tragedia. Nie i mamę. odnalazła pasję – spadochroniar- dywaliśmy. not. Hanka Nowicka żywam to wszystko ogrom- domu i zobaczyłam moich wyobrażam sobie bólu nie, ciągle oglądam wiado- rodziców, ich reakcję, po- wszystkich rodzin. 2 RP Strona 9 metro Poniedziałek 12 kwietnia 2010 Piszcie listy: [email protected] www.emetro.pl 9 Co ks. Józef Tischner Napisałam list do księdza Józefa popełnia błędy i każdy te błędy naprawia. Tischnera, pytając, dlaczego Bóg Każdy popełnia błędy Pogrążeni w wielkim smutku napisał mi o cierpieniu pozwolił na to, by moja mama i każdy je naprawia DZIĘKUJEMY za wszystko, czego dokonał odchodziła od nas w tak wielkim Lech Kaczyński oraz wszyscy ludzie, którzy W sierpniu 1997 roku umarła moja cierpieniu. Długo czekałam na To, co się wydarzyło w sobotę rano, jest zginęli w tej katastrofie lotniczej. Nigdy tego mama. Mój ból, żal i pretensja do Boga odpowiedź, nie wiedziałam o tym, że ogromną tragedią i wielkim ciosem dla nie zapomnimy i mamy nadzieję, że nigdy były ogromne... Mama była bardzo ksiądz sam był już wtedy chory. Wreszcie rodzin, bliskich, Narodu Polskiego. taka sytuacja się nie powtórzy. dzielnym i dobrym człowiekiem, bała się przyszła kartka z zaledwie kilkoma Sytuacja ta dała ból, cierpienie, smutek Słowa niewiele pomogą, ponieważ nie są tylko jednego – długiego umierania zdaniami, które pamiętam do dziś. i pokazała, że wszyscy jesteśmy równi w stanie ukoić bólu po stracie bliskich. w cierpieniu. Ale tak właśnie się stało. „Przepraszam, że tak długo nie wobec śmierci. Lech Kaczyński był Jednak życzę spokoju ducha oraz dodaję Przed śmiercią spędziła trzy długie odpowiadałem, ale przeleżałem się wspaniałym człowiekiem i wielkim patriotą. otuchy rodzinom, bliskim ofiar tej miesiące na oddziale intensywnej terapii: w szpitalach i wciąż jeszcze do nich Dokonał wiele i nigdy o tym nie katastrofy. Oby nigdy więcej nic podobnego z otwartą raną brzucha, podłączona do wracam. Pyta Pani dlaczego. A może zapomnimy. Był prezydentem, ale nie miało miejsca. respiratora, karmiona przez sondę, należałoby postawić inne pytanie: komu pamiętajmy, że prezydent to też człowiek. Pozostaje modlitwa oraz nadzieja, że za to, co z coraz większymi odleżynami. można powierzyć nasze cierpienie, by Żył jak normalny człowiek, decydował dobrego uczynili za życia, spotka ich równie Nie umiałam sobie poradzić z dręczącym przestało nas ranić.” o najważniejszych sprawach w kraju i nie duża, a nawet większa nagroda w Niebie. mnie poczuciem niesprawiedliwości. Dorota Szymborska powinniśmy go oceniać, ponieważ każdy Paweł Anioł Rosjanie składają kwiaty pod polską ambasadą w Moskwie AP WAŻNE, BY W TAKICH CHWILACH BYĆ RAZEM ANNA PAS n Polski kościół przy High Street w Dublinie pomniał. wczoraj w południe zgromadził tysiące Polaków na Widząc modlące się tłumy, przejeżdżający kierowcy zatrzy- mszy żałobnej, podczas której za ofiary tragedii mo- mywali swoje samochody naprzeciw polskiego kościoła, prze- dlili się również prezydent Irlandii Mary McAlee- chodnie żegnali się, zapalali znicze. – Być może my tutaj nie se oraz przedstawiciele rządu wiemy wiele o waszym prezydencie, ale był to lider kraju i na- Gotycki kościół nie zdołał wszystkich pomieścić. Setki osób leży mu oddać cześć – mówił starszy Irlandczyk, stojący wśród stały na pobliskich chodnikach i placu. Prezydent Mary tłumu polskojęzycznych wiernych. McAleese przybyła na zaproszenie polskiego ambasadora Ta- – Wszyscy moi irlandzcy znajomi bardzo się przejęli tym, deusza Szumowskiego. Powitanie obojga u wejścia do kościo- co się stało. Składali mi wyrazy współczucia, to było bardzo ła było bardzo emocjonalne, bo polski dyplomata i prezydent piękne – relacjonuje Agnieszka Więsyk. – Ale ważne było dla Irlandii przyjaźnią się. mnie, by przyjść tutaj, bo kiedy jest się daleko od domu, chce – Wczoraj i dziś wiele osób w tym kościele płakało – powie- się być z ludźmi ze swojego kraju – powiedziała. dział w kazaniu duszpasterz Polaków ks. Jarosław Maszkie- Zarówno pod budynkiem ambasady RP w Dublinie, jak wicz. – Prezydent Kaczyński był w naszym kościele podczas i przed siedzibą polskiego konsulatu płoną znicze, przechod- wizyty w Irlandii w lutym 2007 roku. Również pan Kocha- nie składają kwiaty i palą świece. Na głównej ulicy handlo- nowski, rzecznik praw obywatelskich, związany był z naszą wej Dublina ktoś wystawił prowizoryczny baner z wieścią parafią. A marszałek Maciej Płażyński, jako dyrektor Stowa- o polskiej tragedii. Wokół mieszkańcy składają wiązanki Prezydent Irlandii Mary McAleese witana przez polskiego 2 RP rzyszenia „Wspólnota Polska”, znał irlandzką Polonię – przy- kwiatów. Anna Paś, Dublin ambasadora Tadeusza Szumowskiego Strona 10 metro 10 Poniedziałek 12 kwietnia 2010 Piszcie listy: [email protected] www.emetro.pl WSPOMNIENIE O PARZE PREZYDENCKIEJ LECHU I MARII NIE MIAŁAM DO KACZYŃSKICH KOGO ZADZWONIĆ Prezydent.pl n Powiedziałam mu kiedyś: tałam, czy chciałby się dowiedzieć, jak Leszek, musimy się przygotować, ważny dla Żydów jest spokój ich zmarłych. że nasi rodzice odejdą jako pierwsi. Zgodził się i przyjechał do muzeum. Dzięki – Nie mów mi takich rzeczy, naszym wielogodzinnym rozmowom eks- ja nie umiem się na to przygotować humację przeprowadzono bardzo delikat- – odpowiedział nie, z dbałością o to, żeby nikogo nie skrzywdzić, w porozumieniu z rabinem z Ewą Juńczyk- Schudrichem. Później był prezydentem -Ziomecką, Warszawy i budował Muzeum Powstania Warszawskiego. Byłam tym zainteresowa- konsul generalną RP w Nowym Jorku, na osobiście, bo mój tato walczył w Powsta- do lutego br. minister ds. społecznych niu. Wtedy mi obiecał, że najpierw Mu- w Kancelarii Prezydenta RP, zeum Powstania, a następnie Muzeum Hi- storii Żydów. I dotrzymał słowa. Budynek rozmawia Katarzyna Zacharska rośnie w oczach. Później została pani jednym z najbliż- Gdzie panią zastała wiadomość szych współpracowników prezydenta. o katastrofie? – Po wygranych wyborach zadzwonił i za- – O trzeciej nad ranem w moim mieszka- pytał, czy nie zechciałabym pracować dla niu w Nowym Jorku zadzwonił telefon. niego i zajmować się sprawami społeczny- Mój zastępca powiedział, że rozbił się sa- mi. Odpowiedziałam, że to będzie dla mnie molot prezydencki. Nie wiedział wiele wielki zaszczyt. Usłyszałam, że chciałby, że- więcej. Byłam sama w mieszkaniu, było bym się jeszcze zajmowała sprawami pol- ciemno. Myślałam, że to zły sen. sko-żydowskimi. Był bardzo wrażliwy na Niestety... kwestie odnowy dialogu polsko-żydowskie- – Chwyciłam za telefon i zaczęłam dzwonić go. Dzięki niemu Polacy dowiedzieli się, że do kancelarii, do Izy Tomaszewskiej, do Sprawiedliwi wśród Narodów Świata są Marylki. Nikt nie odbierał. Włączyłam tele- także polskimi bohaterami. wizor i zrozumiałam, że tych telefonów nikt Jaki był Lech Kaczyński prywatnie? już nie odbierze. – Był bardzo uważny, przyjacielski, mówił Do Marylki, czyli do Marii Kaczyń- z pamięci wiersze. Miał fenomenalną pa- skiej? mięć do nazwisk i dat, pytał zawsze, co – Do niej chciałam zadzwonić najbardziej. u mojej mamy, dzieci, jak wnuk. To było mi- Często rozmawiałyśmy, ostatnio dużo przez łe, że tak zajęta osoba zaprząta sobie głowę telefon, dzwoniła do mnie tu, do Nowego moimi sprawami. Wpadał do mnie czasem Jorku. Wtedy przypomniało mi się, co opo- wieczorem po pracy na herbatę. Żadne z nas wiadał mi kiedyś Krzysztof Kąkolewski, nie pije kawy, więc piliśmy, ja w filiżance, on który przyjaźnił się z Dygatem. Kiedy do- w szklance, mocną herbatę z cukrem. wiedział się, że Dygat nie żyje, pierwsze, co Mieszkam blisko jego mamy, którą często chciał zrobić, to zadzwonić do niego, żeby odwiedzał, kiedy była chora. Powiedziałam o tym porozmawiać. mu kiedyś: Leszek, musimy się przygoto- Czy do kogoś jeszcze pani dzwoniła? wać, że nasi rodzice odejdą jako pierwsi. – Tak mnie to wszystko przygnębiło, że po- Nie mów mi takich rzeczy, ja nie umiem myślałam o księdzu Indrzejczyku. On był się na to przygotować – odpowiedział. mądrym człowiekiem, myślałam, że coś A Maria Kaczyńska? Wydawała się być o tym wszystkim powie. Ale on też nie ode- osobą niezwykle ciepłą i życzliwą. brał. – Marylka to był taki ktoś, z kim zawsze Jak poznała pani prezydenta Lecha Ka- mogłam porozmawiać. Bardzo mnie czyńskiego? wspierała. W momentach napięć, zanim – Leszka i Jarka poznałam na studiach. poszłam z czymś do prezydenta, szłam do Byliśmy w jednej grupie na prawie. Te niej i wiedziałam, że wieczorem, kiedy bę- związki ze szkoły, studiów, z podwórka, by- dzie się widziała z mężem, może się sku- wają czasem bardzo silne. Kiedy poszłam tecznie wstawić w jakiejś sprawie. Była ty- na dziennikarstwo, nasze drogi się roze- tanem pracy. Mam przed oczami jej biuro, ” szły. Spotkaliśmy się w stoczni, w 1980 ro- zapchany spotkaniami kalendarz i tony li- ku. Lech był działaczem. Ja, jako dzienni- stów. Ludzie do niej pisali, chcieli poroz- karka, pojechałam do stoczni z mężem. mawiać, a ona nikomu nie chciała odmó- Oficjalnie byłam na urlopie. Później wyje- wić. Bywała bardzo zmęczona, ale to ukry- chałam do Stanów. Spotkaliśmy się po- wała – była osobą bardzo powściągliwą. nownie, kiedy organizowałam w Michi- gan konferencję w 10. rocznicę Okrągłego Stołu. Lech był wtedy profesorem na Uni- Marylka to był taki ktoś, z kim zawsze Na każdym spotkaniu była dobrze uczesa- na i ubrana. Ostatni nasz wspólny wyjazd służbowy to była podróż do Rzeszowa. wersytecie Gdańskim. Zadzwoniłam do mogłam porozmawiać. Bardzo mnie Wiozłyśmy wnioski o odznaczeniu prezy- niego z pytaniem, czy nie zechciałby denckim dla Sprawiedliwych wśród Naro- wziąć udziału w mojej konferencji. Zgo- dził się i ucieszył, że dzwonię. Powiedział wspierała. W momentach napięć, zanim dów Świata. To są starzy, schorowani lu- dzie. Mogłam jechać sama, ale Marylka mi też wtedy: – Wiesz, drogi wszystkich jakoś się porozchodziły. Z Adamem Mich- poszłam z czymś do prezydenta, szłam wiedziała, że jej obecność doda rangi tym spotkaniom. nikiem nie rozmawiałem już 10 lat. Więc kiedy rozdawałam bilety na samolot, za- do niej i wiedziałam, że wieczorem, kiedy Jak pani wspomina pracę u boku pre- zydenta? dbałam o to, żeby usiedli koło siebie. Dłu- go rozmawiali. Leszek był mi za to będzie się widziała z mężem, może się – To był czas mojej największej zawodowej satysfakcji. Żeby z kimś ci się dobrze pra- wdzięczny. Kiedy spotkaliście się w pracy? skutecznie wstawić w jakiejś sprawie cowało, musisz go lubić. Bardzo ich lubi- łam, i Leszka, i Marylkę. Lubiłam z nimi – Kiedy wybuchło Jedwabne. On był wtedy rozmawiać. W lutym, przed wyjazdem do ministrem sprawiedliwości, ja pracowałam Nowego Jorku, w kancelarii urządzono mi w Muzeum Historii Żydów Polskich. Kiedy piękne pożegnanie. Mam kilka ładnych zaczęto mówić o ekshumacji zamordowa- zdjęć. Kiedy teraz na nie patrzę, myślę, że nych Żydów, zadzwoniłam do niego i zapy- większości z tych osób już nie ma. n 2 RP Strona 11 metro www.emetro.pl Piszcie listy: [email protected] Poniedziałek 12 kwietnia 2010 11 DAMIAN KRAMSKI/AG KONIEC ŚWIATA Gdy już koniec świata, gdy się wszystko wali, gdy nie ma ratunku, gdy gwiazdy spadają, gdy musimy umrzeć albo krzywdy znosić, gdy prześladowania bez sensu spadają, gdy wszystko się kończy.... „nawet włos z głowy nie może wam zginąć” – radosną tę prawdę, aż nieprawdopodobną z poczuciem humoru Chrystus nam przekazał. Zechciejcie utrzymać beztroskę i mądrość, i swobodę ducha... Pracujcie w spokoju, chleb swój zgodnie jedzcie, nie martwcie się zbytnio, nie wpadajcie w konflikt, miłość zachowajcie. Mimo końca świata nie zgubcie fantazji... ks. Roman Indrzejczyk, który zginął w katastrofie prezydenckiego samolotu Wiersz pochodzi z prywatnego tomiku wierszy pod redakcją Jerzego Pusiaka, Warszawa 2007. Pobrano go ze strony ZADANIE MOŻE www.halinabortnowska.blox.pl POGRZEB Czaszkę z gliny wyjęli, położyli w marmury, luli luli ordery BYĆ PONAD SIŁY na poduszkach z purpury. Czaszkę z gliny wyjęli. Odczytali z karteczki a) był to chłop serdeczny, b) zagrajcie, orkiestry, c) szkoda, że nie wieczny. M yślę, że prawie każde wydarzenie jest wynikiem zbiegu wielu okoliczności. Różne ścieżki przecinają się w pewnym ogromny i do bólu szczery, i tak zostaną rzeczy zagadkowe, niepojęte. Lepiej uznać, że tak jest: że historia stawia opór zrozumieniu. czegoś w ich intencji – powiedzcie mi, co to mogłoby być, poza bezradnymi symbolami i nie każdemu dostępną modlitwą! Chcę, aby Odczytali z karteczki. A ty oceń, narodzie, punkcie – i dzieje się coś, czego nikt się nie Lepiej dać się o tym przekonać niż wszystko to bolesne, niezrozumiałe, tajemnicze a ty szanuj tę zdobycz, spodziewał. brutalnie upraszczać, aby było zrozumiałe. wydarzenie jednak przydało się na coś. że kto raz się urodzi, Owszem, planowano, oczekiwano lub Moje oczy tak funkcjonują, że w ogóle widzę Podpowiedź, której się dosłuchuję, jest chyba może zyskać dwa groby. obawiano się różnych rzeczy, ale przecież nie wszystko niedokładnie. Także oczy uczą cały taka: Zachowajmy jak najdłużej, może na A ty oceń, narodzie. tego. To, co było niewyobrażalne, nagle mamy umysł, przekonują, jak uzasadniony jest zawsze, tę nagle odsłoniętą świadomość, przed sobą. Wyobraźnia musi się otworzyć, ostrożny sceptycyzm. wiarę, że w każdym człowieku jest coś więcej Nie zabrakło parady rozszerzyć i przyswoić sobie jeszcze i to. Nie liczę więc, że prędko i że w ogóle niż nakładające się na siebie role, dla tysiąca puzonów Zadanie może być ponad siły. kiedykolwiek zrozumiem do końca, co się przynależności, aspiracje, pretensje, i policji dla tłumów, Wydarzenie, w którym rzecz idzie o życie stało pod Smoleńskiem, gdy sprzęgły się tam pożądania. W każdym jest niezbywalne i huśtania dla dzwonów. i śmierć, zwyczajnie przekracza właściwą losy tylu ludzi, obecnych w nieszczęsnym człowieczeństwo. Ze względu na to on, ten, Nie zabrakło parady. nam wyobraźnię. Ma więcej wymiarów niż samolocie i ludzi związanych z nimi tamten, jest Kimś, z kim współczuję. zdoła ogarnąć najsilniejsza wyobraźnia. czy od nich zależnych. Postaram się wracać do tej myśli, kiedy Mieli oczy umkliwe Wtedy człowiek krzyczy z gniewem: trzeba to Nie muszę rozumieć, nie muszę czekać na przyjdzie kogoś osądzić. od ziemi ku niebiosom, wyjaśnić! żadne wyjaśnienia, by zgodzić się na Halina Bortnowska czy już lecą gołębie Rzeczywiście trzeba podejmować wysiłek odczuwanie bezsilnego współczucia dla filozof, przewodnicząca i bomby w dziobkach niosą. wyjaśniania. Choćby ten wysiłek był cierpiących. Potem podjąć próby zrobienia Rady Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Mieli oczy umkliwe. Między nimi i ludem KRZYSZTOF GUTKOWSKI/AG W.KARDAS/AG REUTERS miały być tylko drzewa, to tylko, co się w liściach przemilczy i prześpiewa. Między nimi i ludem. A tu mosty zwodzone, a tu wąwóz z kamienia, z dnem gładzonym pod czołgi, z echem do zadudnienia. A tu mosty zwodzone. Jeszcze pełen krwi swojej lud odchodzi z nadzieją, jeszcze nie wie, że z grozy sznury dzwonów siwieją. Jeszcze pełen krwi swojej. Wrocław. Tysiące kwiatów Toruń. Mieszkańcy oddają hołd prezydenckiej Lwów. Wisława Szymborska 2 RP i zniczy na Rynku parze na Rynku Staromiejskim Msza żałobna Strona 12 metro 12 Poniedziałek 12 kwietnia 2010 Piszcie listy: [email protected] www.emetro.pl Filip Klimaszewski/AG Smoleńsk. JAN Wiązanka kwiatów złożona TURNAU na szczątkach rozbitego DLA „METRA” samolotu Nie rozumiem, jestem pewien W ydarzyła się jedna z największych klęsk w polskiej historii. Żaden zaborca, żaden totalitaryzm nie uderzył tak konsekwentnie w przywódców naszego narodu, jak 10 kwietnia 2010 roku walnął w nich ślepy los. Ślepy? Nie. Ludzie religijni, do których się zaliczam, wierzą, że historią wszechświata, ludzkości i każdego człowieka rządzi Opatrzność. Że wyroki Boże są niezbadane, ale najgłębiej przemyślane, bo Bóg jest nieskończenie mądry. I że jest nieskończenie dobry – choć to już pojąć najtrudniej. Cierpienie naszego narodu nie jest pierwszą potworną katastrofą w dziejach ludzkości i nie ostatnią. Od tysięcy lat ludzie zadają sobie pytanie, skąd Zło. Dlaczego Oświęcim, Kołyma, tsunami, Haiti, Katyń już dwa razy... Ale jedno jest dla mnie pewne: że na wszystkich, którzy giną w ziemskim piekle, Bóg czeka z miłością niewyobrażalną dla ludzi i wytłumaczy im się dokładnie ze swoich rządów. Jan Turnau KOZAK/AG KARD. STANISŁAW DZIWISZ metropolita krakowski, w podkrakowskich Łagiewnikach podczas mszy z okazji święta Miłosierdzia Bożego Niech nas zjednoczy modlitwa W naszym trudnym świecie – naznaczonym w ubiegłym W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie wieku bezbożnymi, nieludzkimi ideologiami – potrzeba było dobitnego przypomnienia o miłości, która pochyla się nad człowiekiem, która przebacza, która ratuje przed rozpaczą i która zbawia. Potrzeba było przypomnienia, że bez miłosierdzia nie urządzimy naszego świata na miarę człowieka. Jedno i drugie zło dzieliło pobratymcze narody, nie pozwalało zabliźnić się ranom. Dziś, kiedy pamięć o tym, co się stało, toruje sobie drogę do ludzkich umysłów i sumień, staje przed nami trudne zadanie pojednania. To święty obowiązek, który chcemy o sens cierpienia podjąć w imię Ewangelii, w imię ofiar zbrodni katyńskiej, W a także w imię ofiar wczorajszej smoleńskiej tragedii. głębi każdego z osobna cierpienia – czasem w sposób radykalny, zwłaszcza wobec Niech nas zjednoczy wspólna modlitwa wszystkich Polaków za doświadczanego przez człowieka, codziennego dramatu tylu niezawinionych tych, którzy oddali wczoraj życie w hołdzie zamordowanym a zarazem u podstaw całego świata cierpień, a także tylu win, które uchodzą w Katyniu. W jednym momencie odeszli do domu Ojca cierpień, nieodzownie pojawia się pytanie: bezkarnie. Ta przeto okoliczność – może bardziej prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, jego małżonka oraz tyle dlaczego? Jest to pytanie o powód, o rację, zarazem jeszcze niż jakakolwiek inna – wskazuje, jak naszych braci i sióstr, których wspólnym powołaniem była pytanie o cel (po co?), w ostateczności zaś zawsze doniosłe jest pytanie o sens cierpienia i z jaką troska o dobro wspólne naszej ojczyzny, troska o dobro nas pytanie o sens. Pytanie to nie tylko towarzyszy wnikliwością trzeba traktować zarówno samo to wszystkich. „Z głębokości wołam do Ciebie, Panie” ludzkiemu cierpieniu, ale zdaje się wręcz pytanie, jak też wszelką możliwą na nie – w tych słowach wyrażamy naszą głęboką wiarę, że Bóg życia wyznaczać jego ludzką treść – to, przez co odpowiedź. (...) przyjął ich do swojego królestwa miłości i pokoju. cierpienie jest właśnie ludzkim cierpieniem. Ból, Aby móc poznać prawdziwą odpowiedź na zwłaszcza fizyczny, rozprzestrzeniony jest szeroko pytanie „dlaczego cierpienie?”, musimy skierować w świecie zwierzęcym. Tylko jednak człowiek nasze spojrzenie na objawienie Bożej miłości, cierpiący wie, że cierpi, i pyta „dlaczego” ostatecznego źródła sensu wszystkiego, co istnieje. P.MALECKI/AG – i w sposób już całkowicie i specyficznie ludzki Miłość jest też najpełniejszym źródłem sensu KAZIMIERZ cierpi, jeśli nie znajduje odpowiedzi. Jest to zaś cierpienia, które pozostaje zawsze tajemnicą: pytanie trudne, podobnie jak trudne jest inne, zdajemy sobie sprawę, że wszelkie nasze RYCZAN bardzo pokrewne temu, pytanie o zło. Dlaczego wyjaśnienia będą zawsze niewystarczające biskup kielecki zło? Dlaczego w świecie zło? Gdy pytamy w ten i nieadekwatne. Chrystus pozwala nam wejść sposób, zawsze przynajmniej w jakiejś mierze w tajemnicę i odkryć „dlaczego cierpienie?”, o ile pytamy też o cierpienie. jesteśmy zdolni pojąć wzniosłość miłości Bożej. Jedno i drugie pytanie jest trudne, gdy stawia je Aby odnaleźć głęboki sens cierpienia, idąc za człowiek człowiekowi, ludzie ludziom – a także objawionym Słowem Boga, trzeba otworzyć się gdy stawia je człowiek Bogu. Człowiek bowiem nie szeroko w stronę ludzkiego podmiotu w jego Bracia Polacy stojący u władzy nie znają stawia tego pytania światu, jakkolwiek cierpienie wielorakiej potencjalności. Trzeba nade wszystko – niestety – języka porozumienia wielokrotnie przychodzi do niego od strony przyjąć światło Objawienia nie tylko, o ile wyraża świata, ale stawia je Bogu jako Stwórcy i Panu ono transcendentny porządek sprawiedliwości – ale B łagamy dziś Boże Miłosierdzie: wejdź przez zamknięte drzwi obradujących partii, przez zamknięte drzwi serc ludzi władzy i powiedz im: „pokój wam”. Nie gorszcie narodu świata. I jest rzeczą dobrze znaną, że na gruncie tego pytania dochodzi nie tylko do wielorakich załamań i konfliktów w stosunkach człowieka o ile porządek ten prześwietla miłością jako ostatecznym źródłem sensu wszystkiego, co istnieje. Miłość też jest najpełniejszym źródłem odpowiedzi swoimi waśniami, dość waśni. Tylko naród zbratany potrafi z Bogiem, ale bywa i tak, że dochodzi do samej na pytanie o sens cierpienia. Odpowiedzi tej udzielił oprzeć się ekspansji mocnych tego świata. Tylko naród zbratany negacji Boga. Jeśli bowiem istnienie świata Bóg człowiekowi w krzyżu Jezusa Chrystusa. obroni wartości, którymi gardzi liberalizm. otwiera jakby wzrok duszy ludzkiej na istnienie Boga, na Jego mądrość, wszechmoc i wspaniałość, Jan Paweł II, „Ewangelia cierpienia”, to zło i cierpienie zdają się zaćmiewać ten obraz wydawnictwo Znak, 1997 r. 2 RP